KOBİ LERDE LEASING, FAKTORING VE FORFAITING

Transkript

1 II. BÖLGESEL SORUNLAR ve TÜRKİYE SEMPOZYUMU - Ekim 0 KOBİ LERDE LEASING, FAKTORING VE FORFAITING Yücel AYRIÇAY a Meltem KILIÇ b adoç.dr., KSÜ, İİBF, İşletme Bölümü, Kahramanmaraş bksü, SBE, İşletme ABD, Kahramanmaraş ÖZ Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) ülke ekonomii içindeki önemi her geçen gün artmakta ve bu işletmelerin üretim, ihracat ve yatırım içindeki payı önemli büyüklüklere ulaşmaktadır. Türkiye ekonomiinde de önemli bir yere ahip olan KOBİ lerin bir çok avantajı ve dezavantajı bulunmaktadır. KOBİ lerin en büyük orunlarının başında yeteriz finanman yapıları gelmektedir. KOBİ ler ticari kredi dışındaki diğer finanman araçlarından yeterli ölçüde yararlanmamaktadır. Bu nedenle ek finanman kaynakları niteliği taşıyan leaing, faktoring ve forfaiting ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, KOBİ lerin hangi finanman kaynağını kullandığının belirlenmei, leaing, faktoring ve forfaiting yöntemlerini kullanım düzeylerinin ve kullanım amaçlarının tepit edilmei amaçlanmaktadır. Anket yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada Kahramanmaraş ilinde farklı ektörlerde faaliyet göteren 0 KOBİ ye ulaştırılan anket orularına 0 KOBİ den yanıt gelmiştir. Araştırma bulgularına göre, KOBİ ler finanman aracı olarak büyük ölçüde ticari kredilerden yararlanmakta, abit varlık yatırımlarında orta vadeli banka kredileri kullanmakta, alacaklarını tahilde zorluk çekmeleri nedeniyle kıa vadeli finanman orunu yaşamaktadırlar. Elde edilen bir diğer bulguya göre, işletmeleri, i kadarı leaing yoluyla finanman yöntemini tercih etmektedir. Ankete katılan işletmelerin leaing kullanma amaçları ie, kolay ağlanmaı ve ödenmei, maliyet avantajı ağlamaı ve likiditeyi daha karlı alanlarda kullanabilmeleridir. KOBİ lerin faktoring kullanma amaçları alacaklarını takip etmek, tahilini ağlamak ve rikini azaltmak olarak belirlenmiştir. İşletmelerin forfaiting yöntemiyle ilgili olarak fikirlerinin bulunmadığı tepit edilmiştir. Anahtar Kelime: KOBİ, Leaing, Faktoring, Forfaiting ABSTRACT SME LEASING, FAKTORING AND FORFAITING Small and Medium-Sized Enterprie (SME) in the country economy i growing the importance of with each paing day and thi buinee i increaing the hare of manufacturing, export and invetment. SME have an important place in the economy of Turkey which ha a lot of advantage and diadvantage. The beginning of the bigget problem of SME i inadequate funding tructure. Adequate mean of financing SME not benefit from other than commercial loan.for thi reaon additional ource of finance which arie of erve a leaing, factoring and forfeiting. Thi tudy ha ued the financial reource to determine which of SME, leaing, factoring and forfaiting i aimed to determine the method and aim of uage level. The urvey method, the tudy carried out in the province of Kahramanmarai 0 SME operating in different ector ha been delivered to the quetionnaire by 0 SME. Accoring to the finding, largely a a mean of financing SME benefit from commercial loan, fixed aet invetment uing medium-term bank loan, hort-term financing problem live in collecting it reeivable due to the difficulty pick. Other evidence obtained by the buinee,% are much preferred metho for financing through leaing. However, participate in the urvey buinee uing the purpoe of leaing, provide and pay for an eay, cot-effectivene and to provide liquidity to exercie more profitable area. SME uing the purpoe of to follow faktoring determined receivable, to enure collection and reduce the rik. Buinee idea about forfaiting method ha been reported. Key Word: SME, Leaing, Factoring and Forfaiting

2 .GİRİŞ Türkiye ekonomiinde, tüm işletmeler içinde yaklaşık %99,9 unu ve toplam itihdam içinde ie yaklaşık olarak %8 lik payı KOBİ ler oluşturmaktadır. Ayrıca KOBİ lerin üretime, itihdama yaptığı katkılar on derece büyük öneme ahiptir. Genel bir KOBİ tanımı yapmak gerekire: KOBİ ler, ekonomik yapının çeşitlenmeini ağlayan, konjonktürel dalgalanmalara daha az duyarlı olan, endütride gereken enekliğin ve yeniliğin ağlanmaına katkı ağlamaktadır. Küçük birikimlerin doğrudan yatırıma aktarılmaında önemli rol oynamakta ve büyük endütri işletmelerinin girdilerinin ve ara mallarının üretici konumuna gelerek onların gelişimini tamamlayıp ekonomide yan anayi oluşturmaktadır. Ayrıca KOBİ ler tekelciliği önleyen, itihdamı arttırılmaına büyük katkı ağlayan, üretim ve anayileşmenin yurt geneline yayılmaında etkin bir araç olarak görülmektedir. Teknolojik gelişmelerin kıral yörelere ulaşmaını ağlayan ve daha çabuk karar verme olanaklarına ahip olduklarından ve daha az faaliyet giderleri ile çalıştıklarından hızlı ve ucuz üretimde bulunabilen işletmeler olarak tanımlanmaktadırlar (Çelik ve Ozan, 00:89-90). KOSGEB (0), küçük ve orta ölçekli işletme (KOBİ) tanımını şu şekilde yapmıştır: ikiyüzelli kişiden az yıllık çalışan itihdam eden ve yıllık net atış haılatı ya da mali bilançou yirmibeş milyon Türk Liraını aşmayan ve bu yönetmelikle mikro işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak ınıflandırılan ve kıaca KOBİ olarak adlandırılan ekonomik birimlerdir. Ülkemiz de, AB ülkelerince yapılan tanıma benzer şekilde KOBİ tanımı özetle tarihinde ve 0 Sayılı Remi Gazetede şu şekilde ifade edilmektedir (Çetin ve Bıtırak 009: ): Tablo: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler İşletme Ölçeği En fazla çalışan En fazla ciro veya bilanço Bağımızlık ayıı toplamı Orta 0 0 milyon / milyon Başka firma hiei % i Küçük 0 0 milyon /0 milyon geçmeyecek Mikro 0 milyon / milyon Türkiye de KOBİ lerin ekonomi için önemi 990 lı yıllardan onra artmaktadır. Türkiye KOBİ gerçeğinin farkına vararak bu tarihten itibaren yeni düzenlemelere gitmektedir. KOBİ ler ülkemizde politika ve tratejilerin belirlenmeinde önemli bir yere ahip olduğu öylenebilmektedir. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada, KOBİ nin önemi ve ülke ekonomiinde büyümeye, oyal birleşmeye, itihdam, bölgeel kalkınmaya ağladığı katkıları fark edilmektedir (Çatal, 00: ). KOBİ lerin az ermaye kullanımı ile birlikte daha çok el emeği kullanarak faaliyet göterme, çabuk karar verme yeteneğine ahip olma ve ucuz üretim gerçekleştirme gibi bir çok avantajı vardır. Bu avantajların yanı ıra KOBİ ler bir çok dezavantaja ve orunlara da ahiptir. KOBİ lerin en önemli orunu finanman orunudur. KOBİ lerin finanman orunları genel ekonomik ortamla ilgili olabileceği gibi işletmenin kendi iç yapıınından da kaynaklanabilmektedir (Çondur, vd., 008: ). KOBİ lerin yaşadığı finanman orunlarını şu şekilde ıralayabiliriz; özermaye yeterizliği, işletme ermayei yeterizliği, kredi temin edilmeinde karşılaşılan güçlükler, ermaye piyaaından fon elde etmede karşılaşılan güçlükler, yöneticileri finanman kaynağını kullanma ve yönetme konuundaki yeterizliklerdir (Yörük, 00: 8). KOBİ lerin özkaynağına dayalı finanman yapıı, başka bir ifadeyle, kredi temini olan dış finanman olanaklarının KOBİ ler için ınırlı olmaı, toplam kaynak miktarının daha düşük düzeylerde gerçekleşmeine yol açmaktadır. Oluşan kaynak orunu, büyümeme ve teknolojik yeniliklere ayak uyduramama, düşük kaliteli mal ve hizmet üretimi, kurumallaşamama ve markalaşamama gibi problemlerin ortaya çıkmaına neden olmaktadır (Ayrıçay ve Kök, 009:0). KOBİ ler faaliyetlerini finane etmek için kendi öz kaynağı dışında farklı finanman kaynağı kullanmaktadır. Leaing, Factoring ve Forfaiting bu finanman kaynağından bazılarıdır. KOBİ lerin faaliyetlerini finane etmek için kullandığı bu finanman kaynağını şu şekilde açıklamak mümkündür..leaing Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde leaing kuruluşları genellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmelere yönelik faaliyette bulunmakta ve ülke ekonomiinin yapıına göre çok çeşitli alanlarda çalışmaktadır. Orta ve uzun vadeli fon piyaaındaki durgunluğu aşmaya yönelik araçlardan biri olan leaing tarihinde ayılı Finanal Kiralama Kanunu ile çıkartılmıştır (Öztürk, vd. 00: 9). Bir finanman kaynağı olan leaingin tanımı şu şekilde ifade edilmektedir: Leaing, belirli bir üre için kiralayan (leor) ve kiracı (leee) araında imzalanan ve üreticiden kiracı tarafından eçilip, kiralayan tarafından atın alınan bir malın, mülkiyetini kiralayanda, kullanımını ie kiracıda bırakan bir özleşme olup, malın kullanımı belirli bir kira ödemei karşılığında kiracıya bırakılmaktadır (Ceylan ve Korkmaz, 008: 9). Ekonomik literatürde leaing kavramı finanman güçlüğü içinde bulunan kuruluşların, hatta kişilerin ahip olmak itedikleri taşınır ya da taşınmaz duran varlıkları, belli üre için, bir kira bedeli karşılığında kiralayarak, orta ve uzun vadeli finanman kolaylıkları elde etmei olarak da tanımlanmaktadır (Özgüner, 99:; Çondur vd. 008: ). Bir finanman kaynağı olarak leaing kullanan KOBİ lerin ağlayacağı başlıca avantajlar şunlardır (Öztürk vd. 00:9, Çondur, vd. 008:0; Yıldırım, vd. 00:): a) Leaing ile yapılan yatırımlarda KDV oranı daha düşüktür ve vergi avantajı ağlamaktadır. b) Leaing işlemlerinde, Leaing şirketi yatırım malının mülkiyetini elinde bulundurduğu için banka kredilerinden daha az teminatla kredi verebilmektedir. c) KOBİ ler kendi nakit akışlarına göre uygun ve enek kira takitli ödemelerini planlayabilmektedir.

3 d) Leaing faizleri, banka kredilerine uygun Banka igorta muamele vergii ve kaynak kullanım detekleme fonu gibi vergi ve fonlardan muaftır. e) Yatırımın tümü Leaing yöntemi ile finane edilebilmektedir. f) Leaing in yapılmaıyla Özkaynaklar yatırım harcamalarında kullanılmadığından işletme ermayei olarak kullanılabilmektedir. Leaing in yönteminin bir çok avantajı bulunmaktadır. Ayrıca Leaing in avantajlarının yanında bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Leaing in dezavantajlarından bazıları şunlardır (Çondur, vd. 008:; Yıldırım, vd. 00:): a) Kiralanan malın kullanım erbetliği atın alınan mala göre ınırlı olmaktadır. b) Kiralanan malın hurda değerinden kiracı yokun kalmaktadır. c) Leaing in maliyetinin yükek olmaıdır. Başka bir ifadeyle kira özleşmelerinde yer alan aklı komiyonlar ve faiz oranlarının yükek olabilmektedir. d) Firma yatırım indiriminden yararlandığında önemli ayılabilecek vergi avantajı ağlamaktadır. Leaing yapıldığında ie firma bu avantajdan yararlanamamaktadır. e) Enflayonun neden olduğu değer artış durumunda yatırımcı firma bundan yararlanamayacaktır. f) Leaing konuu olan mal için yükek teminatlar itenmektedir. İşletmeler tarafından uygulanan leaing yönteminin türleri ie şunlardır: yurtiçi leaing, yurtdışı leaingdir..faktoring Diğer bir finanman kaynağı olan faktoring in tanımı şu şekildedir: firmanın mal ve hizmet atışından doğan kıa vadeli alacaklarının faktör adı verilen bir kuruluşa belirli şartlarla devir edilmei, alacağın bu şahı eliyle bir ücret vb. karşılığında tahil edilmei, tahil edilinceye kadar alacağın belirli bir kımının firmaya peşin ödenmei veya belirli bir faiz oranı ile kredi açılmaı, tahil edilememe rikinin karşılanmaı ve yaal kayıtların tutulmaı işlemi olarak tanımlanmaktadır (Okka, 009:0). Kıacaı faktoring, kredili atış yapan işletmelerin, bu atıştan doğan alacak haklarının faktoring şirketleri tarafından atın alınmaına dayanan bir finanman yöntemidir ( Coşkun, 008:0). Faktoring şirketi, atıcının kıa vadeli alacaklarını devralarak ve mal/hizmet atış bedelini80 ini vadeinden önce atıcıya ödemektedir. Ayrıca atıcının alacaklarını kredilendirir. Satıcı faktoring ile ticari alacaklarını likit hale dönüştürdüğünden likidite ıkıntıı ile karşılaşmamaktadır. (Özdemir, 00:99). Faktoring işlemleri yurt içi ve yurt dışı olmak üzere iki açıdan incelenmektedir. Faktoring in işletmelere ağladığı avantajlar ie şu şekildedir ıralanmaktadır (Ceylan ve Korkmaz, 008:-): a) Faktoring şirketleri ihracat artışına önemli katkılar ağlamaktadır. b) İşletmelerin alacaklarını tahil edememe riki ve likidite orununu çözmektedir. c) Faktoring, işletmeye zaman ve gider taarrufu ağlamaktadır. d) Faktor e devredilen alacaklar, işletmelerin likiditeini olumuz yönde etkilemez. e) Faktoring yoluyla ağlanan finanman kaynağı, diğer finanman kaynaklarına göre daha enektir. f) İşletme, faktor ün vereceği ön ödeme ile hammadde alımında ikonto ağlayarak üretim maliyetini düşürebilir. g) KOBİ lerin tahilat orunları çözülerek, ağlıklı bir şekilde büyümelerine yardımcı olunur. Faktoring in ağladığı dezavantajlar ie şu şekilde ıralanmaktadır (Özdemir, 00:0): a) İşletme faktoring şirketine faktoring harcı ödemektedir. b) Faktoring tutucu işletmeler tarafından tehlikeli bir finanman tekniği olarak görülmektedir. c) Faktoring işletmelerinin yurt geneline yayılmaından dolayı anlayış farklılıkları ortaya çıkmaktadır. d) Uygun muhabir faktoring şirketinin bulunamamaktadır..forfaiting Forfaiting, çoğunlukla ihracatla ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. belirli ödeme planına bağlanmış ve vadei 0 yıla kadar varan alacakların geri rücu hakkı olmakızın tahilatçı bir bankaya veya bu konuda uzmanlaşmış olan bir forfaitere belirli bir komiyon ve ikonto karşılığında devredilmei olarak tanımlanmaktadır. Forfaitinge konu olan alacaklar poliçe ve bonolara bağlanmış alacaklar olarak ifade edilmektedir ( Okka, 00:). Forfaiting için daha genel bir tanım yapmak gerekire, genellikle mal ve hizmetlerin dış atımından doğan ileri bir tarihte vadei gelecek alacakların, daha önce bu alacakları elerinde bulunduranlara başvurma hakkı olmakızın atın alınmaı şeklinde ifade edilmektedir (Özdemir, 00:). Alacakların finanmanında kullanılan forfaitingin avantajlarını ie şu şekilde ıralayabilir (Ceylan ve Korkmaz, 008:): a) Forfaiting kredili mal atışından doğan alacaklarının tahil edememe rikini ve işletmenin alacağını takibini ortadan kaldırmaktadır. b) Forfaiting işlemi, işletmeye abit faizli finanman ağlamaktadır. c) İşletme alacağını nakde çevirebildiğinden, likiditei artmakta, banka ve diğer Kaynakçaya olan azaltmaktadır. d) İthalatçı hakkında bilgi toplama ve ülke rikini değerlendirmek gibi orunları ortadan kaldırmaktadır. e) Kredili atış işleminin neden olduğu rik, forfaiter tarafından ütlenildiğinden, ihracat kredi igortaına gerekinin duyulmamaktadır.

4 Forfaiting in işletmeye ağladığı dezavantajlar ie şu şekildedir (Ceylan ve Korkmaz, 008:): a) Garantörün güvenilirliğinin işletme tarafından forfaiter a anlatılmaı gerekmektedir. b) İthalatçı ülkenin, bono, poliçe, garanti ve aval konuundaki mevzuatın hakkında işletmenin bilgi yeterizliği rikleri artırmaktadır. c) Forfaiting yoluyla finanmanda öz konuu olacak rikler, forfaiter tarafından ütlenildiğinde, bu tür finanmanın işletmeye maliyeti diğer finanman alternatiflerinden daha yükek olmaktadır. Forfaiting KOBİ ler tarafından daha az kullanılan finanman tekniğidir. Rik yükek olan forfaitingin diğer kıa vadeli finanman yöntemlerine karşılık tercih edilmei ve kullanılmaının teşvik edilmei uzun vadede en doğru karar olacaktır (Özdemir, 00:)..Araştırmanın Amacı, Kapamı ve Yöntemi Araştırmanın amacı, Kahramanmaraş İlinde faaliyet göteren KOBİ lerin faaliyetlerini finane etmek için hangi finanman kaynağını kullandıklarını tepit edebilmek ve leaing, faktoring ve forfaiting gibi finanman kaynağından yararlanma ya da yararlanmama nedenlerini ortaya koymaktır. Anket yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada Kahramanmaraş ilinde farklı ektörlerde faaliyet göteren 0 KOBİ ye ulaştırılan anket orularına 0 KOBİ den yanıt gelmiştir. Anket onuçları SPSS programında analiz edilerek değerlendirilmeye çalışılmaktadır..bulgular ve Yorum Kahramanmaraş Bölgeindeki KOBİ lerin Demografik Yapıları Kahramanmaraş ilinde ankete katılan KOBİ lerin demografik özelliklerini tepit etmek amacıyla orulan oruların onuçları Tablo de göterilmektedir. Tablo : KOBİ lerin Demografik Özellikleri Genel Bilgiler Sayı % Genel Bilgiler Sayı % İşletmenin faaliyette bulunduğu alan Faaliyette bulunduğu yıl Gıda-İçki ve Tütün,0 Yıldan az, Orman ürünleri ve mobilya 0,0 - Yıl,0 Dokuma giyim 8 0,0-0 Yıl, Metal,0 - Yıl, Metal eşya-makine, techicat ulaşım araçları,,0 Yıl ve ütü 9, Meleki aletler Taş ve Toprağa Dayalı 0,0 Diğer 8,0 Hukuki yapıı Aylık cirou Gerçek Kişi İşletmei, TL, Limited Şirket 8, TL,0 Anonim Şirket, TL, Halka Açık Anonim Şirket, TL 0, TL ve Ütü,0 İşçi Sayıı 0 Kişiden az, 0-9 Kişi, 0-9 Kişi 9, 0-9 Kişi, 0 Kişi ve Ütü,0 Ankete katılan KOBİ leri i gıda-içki ve tütün, %0 u orman ürünleri ve mobilya, %0 i dokuma giyim, % i metal, % makine, techizat, ulaşım araçları, meleki aletler, %0 u taş ve toprağa dayalı, % i ie farklı alanlarda faaliyet götermektedir. İşletmelerin faaliyet yıllarına bakıldığında %, yıldan az, % i - yılları araında, %, i -0 yılları araında, %, - yılları araında, %, i ie yıl ve ütü yıllardır faaliyet götermektedir. KOBİ lerin hukuki yapılarına bakıldığında ie %, gerçek kişi işletmei, % i Limitet şirket, %, i anonim şirket, % i ie halka açık anonim şirkettir. Ankete katılan KOBİ leri inin aylık cirou TL ve ütü olarak elde edilmektedir. KOBİ lerin belirleyici özelliklerinden olan çalışan işçi ayıı ankete katılanları, unun 0 kişiden az, %, 0-9 kişi araında, %, 0-9 kişi araında, %, i 0-9 kişi araında, % i ie 0 kişi ve ütü işçi çalıştırmaktadır. KOBİ lerin Alacaklarını Finanmanı için Kullandığı Finanman Yöntemler Kahramanmaraş taki KOBİ lere uygulanan anket çalışmaında kredili atışları onucunda alacaklarını finane etmek için başvurdukları finanman yöntemleri işletmelere önermeler haline dönüştürülerek orulmuş ve onlardan önermeleri değerlendirmeleri itenmiştir. İşletmelerde ankete cevap veren katılımcıların bu değerlendirmeleri yaparken Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum ölçeğini kullanmaları itenmiştir.

5 Tablo : Kredili Satış Sonraı Oluşan Alacakların Finanmanı için Başvurulan Finanman Yöntemleri * Ticari Kredi,,,,,9 8,8, Banka Kredii, 8, 9,,,,,0 Finanman Bonou 9 8,, 0,8 9,,,, Alacak enetlerinin ikonto ettirilmei,0,9,9 9,,,8, Factoring 8,0 0,, 9,,,,0 Forfaiting 8,9,, 0,8,8-0,98 Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum Ankete katılanların verdikleri cevapları ışığında kredili atışlardan doğan alacaklar için başvurdukları finanman yöntemleri içeriinden en yükek başvurulan finanman yöntemi Ticari krediler (=,) önermei bulunmaktadır. İkinci ırada Banka kredii (=,) yer almaktadır. Kredili atışlardan doğan alacakları finane etmek için kullandıkları finanman yöntemlerinden en az tercih ettikleri yöntem ie Forfaiting (=,9) yöntemidir. Bu önermeyi Factoring (=,0) izlemektedir. Sabit Varlık Yatırımlarında Kullanılan Finanman Yöntemi Kahramanmaraş taki KOBİ lerin abit varlık yatırımlarında kullandıkları finanman yöntemi önermeler halinde unulmakta ve katılımcıların bu önermeleri ayrı ayrı cevaplamaları itenmektedir. Tablo : Sabit Varlık Yatırımlarının Finanmanında Kullanılan kaynaklar * Kıa vadeli banka kredileri,,8,8,8,,9, Orta vadeli banka kredileri 0,,,,,,, Grup şirketten/holdingden fon aktarımı,,,,, 9,,99 Yabancı ülkelerde borçlanma/kredi 0,,,0, 8, 8,,08 Ticari borçlanma, 0,0 0,0,, 0,0, Tahvil finanman bonou ihracı 9,9,0,0,0, Sermaye artışı,8,9,,9,,,9 Bünyede bırakılan fonlar 9,0 9,, 9,,,, Gayrimenkul veya iştirak atışı 8,8,, 0,,8,,90 Leaing yoluyla 8,8,8,0,,,,0 Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum Ankete cevap veren katılımcıların verdikleri cevaplar ışığında abit varlıklarını finane etmek için KOBİ leri en çok Orta vadeli banka kredileri (=,) kaynağından yararlandığı tepit edilmektedir. İkinci ırada ie Kıa vadeli banka kredileri (=,) yer alırken bunu Sermaye artışı izlemektedir. Ankete katılan katılımcıların verdikleri cevaplara göre abit varlıkları finane etmekte en az kullandıkları finanman kaynağı Tahvil finanmanı bono ihracı (=,9) yer almaktadır. Bunu takip eden kaynaklar ie Yabancı ülkelere borçlanma/kredi (=,) ve leaing yoluyla (=,8) dır. Ankette katılan KOBİ lerin verdikleri cevaplar doğrultuunda alacaklarını finanmanda kullandıkları yöntem ve abit varlık yatırımında hangi varlıkları daha çok kullandıkları konuunda itatitiki verilere ulaşılmıştır. Daha onra bu işletmelere finanman yöntemlerinde leaing, faktoring ve forfaiting yöntemlerini kullanıp kullanmadıkları orulmuştur. Eğer bu yöntemleri kullanıyorlara neden kullandıkları, kullanmıyora neden kullanmadıkları hakkında bilgi alınmaya çalışılmaktadır. Leaing Yöntemi

6 Kahramanmaraş ta faaliyet göteren ve ankette katılan KOBİ lerden leaing yoluyla finanman yöntemini kullanan işletmelerin hangi tür leaing kullandığı onucuna Tablo te ulaşılmaktadır. Tablo : Leaing Leaing yöntemi kullanıyoranız hangi tür Leaingden için N % yararlanıyorunuz? Yurtiçi leaing 0, Yurtdışı leaing, Her ikii de 8, Ankette katılanların verdikleri cevaplar doğrultuunda Kahramanmaraş taki KOBİ lerin 9 tanei leaing yoluyla finanmandan yararlanmaktadır. Bunlarda, ı Yurtiçi leaing, %, Yurtdışı leaing ve %, ie her iki leaing yöntemini kullanmaktadır. Tablo : Leaing Yöntemi Kullanma Amaçları * %00 e varan finanman ağlamaı, 0,8,, Daha uygun maliyeti nedeniyle maliyet avantajı 0 ağlamak,9, 8,8,8 Kira tutarlarının/maliyetin abit olmaı 0,0,, Vergi avantajı ağlamak 8,,,8,, Kolay ağlanmaı ve ödeme enekliği 8,8,,8 Ek kredi bulma olanağımızın aklı kalmaı 8,,,, Likidetimizi daha karlı alanlarda kullanmaya olanak 9 ağlamak, 0,,,, Daha az rik ütlenmek,,,,8, Yeni teii kurma amacıyla 8,,,,0, Yenileme amacıyla,,, 8,, Genişleme amacıyla 8, 8,,,0, Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum,,, 0,,9 0,88,,0,00 0,,8 0,9,9,,0,0,,,0,0,, Araştırmada leaing yöntemi kullanan işletmelerin bu yöntemi neden kullandıkları önermeler halinde orulmuştur. Leaing yoluyla finanmanı kullanan işletmelerin en çok tercih etme nedeni olarak Kolay ağlanmaı ve ödeme enekliği (=,00) onucuna ulaşılmıştır. İkinci ırada Kira tutarlarının/maliyetlerin abit olmaı (=,9) yer alırken bu önermeyi Likidetimizi daha karlı alanlarda kullanmaya olanak ağlamak (=,9) takip etmektedir. Anketti cevaplayanların leaing yoluyla finanmanı tercih etmeme nedenleri ile ilgili önermeler ie Tablo de göterilmektedir. Tablo : Leaing Yöntemi Kullanmama Nedenleri Borç yükünü daha fazla artırmaı Diğer eçeneklerin vergi avantajlarının daha fazla olmaı Borçlanmak gerektiğinde teminat orunları yaşanmaı Yurtdışı leainglerde kur riki Sahip olmanın ağladığı itibarı kiralamanın vermemei Leainge konu olan varlığın kullanım erbetiinin az olmaı Yatırımın indiriminden yararlanılamamaı *,0,0, 8,,9 0,0,0 0,0 8,,0 0,8,8 0,0 8,0 8 0,0 0, 0,0 9,,,0 8,0 0,0 8,8,0, 9,,0,0,0, 0,0 0,8,8 0,0,0 0,9,0 0,98,,0,0 0,,,9,9.0,8,

7 Elden çıkarmanın büyük orun olmaı 0,0 0,0,0 0,0,0 Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum,0, Araştırma onucunda leaing yöntemiyle finanmanı tercih etmeyen işletmelerin tercih etmeme nedenleri önermeler halinde orulmuştur. Bu orulara verilen cevaplar doğrultuunda leaing yöntemini tercih etmeme ebeplerinin en başında Borçlanmak gerektiğinde teminat orunları yaşanmaı (=,) onucuna ulaşılmıştır. Bir onraki tercih etmeme nedeni ie Borç yükünün daha fazla artmaı (=,0) tepit edilmiştir. Leaing yoluyla finanmanı tercih etmemelerinde en az etkili olan neden Yatırım indiriminden yararlanılamamaı (=,8) bu önermeyi Diğer eçeneklerin vergi avantajının daha fazla olmaı (=,0) takip etmektedir. Faktoring Yöntemi Ankette katılan KOBİ lerin faktoring yöntemi kullanıp kullanmadığı ve hangi alacakları için bu yöntemi tercih ettiği onucu Tablo 8 de verilmektedir. Tablo 8: Faktoring Faktoring Yöntemi kullanıyoranız hangi tür alacaklarınız için yararlanıyorunuz? N % Yurtiçi alacaklar, Yurtdışı alacaklar, Her ikii de, Tablo 8 in onuçlarına göre ankette katılan 0 işletmeden 9 u faktoring yöntemi kullanmaktadır. Bu yöntemi kullananları, Yurtiçi alacakları, %, i Yurtdışı alacaklarını %, ie her iki alacağı içi faktoringi kullanmaktadır. Faktoring yöntemini kullanan işletmelerin bu yöntemi kullanma amaçlarını belirlemek için orulan önermelere verdikleri cevaplar Tablo 9 da göterilmektedir. Tablo 9: Faktoring Yöntemi Kullanma Amaçları * Alacakların takip ve tahili, ,0, 0,0 0,8 İş yükünü hafifletme,00,, 0,0,,.9 Çek enet tahilini yaal yollarla gerçekleştirme ---,,,,, 0,8 Alacakların vadeinden önce tahili ---,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,80 Senetleri ikonto etme, ---,,,, 0,8 Alacak devri ayeinde işletmemizin rikini azaltma ---,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,9 Alacaklardan doğan nakit girişleri keinleştiğinde daha uzun vadeli planlar yapma ,0 0,0 0,0,0 0,8 Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum Bu önermelere cevap veren KOBİ lerin faktoring yöntemini kullanma amaçlarından en önemlii Alacakların takip ve tahili (=,0) olduğu onucuna ulaşılmaktadır. Bu yöntemi tercih etmelerindeki diğer bir amaç ie Alacaklardan doğan nakit girişleri keinleştiğinden daha uzun vadeli planlar yapma (=,0) olduğu tepit edilmektedir. Forfaiting yöntemini eçmelerindeki amaçlardan en az etkili olan önerme İş yükünü hafifletme yer alırken bu önermeyi Senetleri ikonto etme takip etmektedir. Araştırmaya katılanlardan forfating yöntemini kullanmayan KOBİ lerin neden bu yöntemi tercih etmedikleri Tablo 0 daki önermelerde orulmaktadır. Tablo 0: Faktoring Yöntemi Kullanmama Nedenleri Bu finanman yöntemini biliyorum Maliyeti diğer eçeneklere göre yükek Kullanma ihtiyacı duymuyorum Yararlanıram işletmemizin zayıf olduğu izlenimi doğar Alacaklarımızı tahil etme orunumuz yok *,, ---,,,, 0,0 8, 8,8, 8,9 0,0,9,8 0,0, 9,0, 8,8,,,0,,,00,9,,09,8 0,9,9,,.088

8 Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum Bu önermelere cevap verenlerden işletmelerinde faktoring yöntemini tercih etmemelerin en önemli nedeni Kullanma ihtiyacı duymuyorum (=,8) olduğu tepit edilmektedir. Bu yöntemi tercih etmemelerinde en az öneme ahip olan önerme Yararlanıram işletmemizin zayıf olduğu izlenimi doğar (=,9) onucuna ulaşılmaktadır. Forfaiting Yöntemi Anket orularını cevaplayanlar araında forfaiting yöntemini bilen çok az kişi bulunmaktadır. Forfaiting yönteminin kullanılma amaçları ile ilgili önermeler Tablo de verilmektedir. Tablo : Forfaiting Yöntemi Kullanma Nedenleri * Alacaklarımızın takip ve tahili --- 0,0 0,0 0,0 --- Daha kolay/hızlı şekilde ve abit faizli finanman imkanı ---, 0,0,, Alacağımızı nakde çevireceğimizden likidetimizi artırmak ---,,9 8,, Kredi değerliliğimiz ve kredi alabilme potaniyelimizi artırmak ---, 0,0,, İthalatçılar hakkında bilgi toplamak ve ülke rikini değerlendirmek --- 0,0 0,0 0,0 --- Kredi igortaından kurtulmak --- 0,0 0,0 0,0 --- Keinlikle Katılmıyorum, Katılıyorum, Fikrim Yok, Katılıyorum, Tamamen Katılıyorum,00 0,0,,0, 0,9,,0,00 0,0,00 0,0 Tablo in onuçlarına genel olarak bakıldığında bu önermelere cevap veren çalışanların bu yöntemi kullanılma amaçları hakkında fikirlerinin olmadığı onucuna ulaşılmaktadır..sonuç Bu çalışmada, Kahramanmaraş ilinde faaliyet göteren 0 KOBİ nin Kredili atışlardan doğan alacaklarının finanmanında başvurdukları finanman yöntemleri ve abit varlık yatırımlarında kullandıkları finanman kaynakları bir anket aracılığıyla araştırılmaktadır. Ayrıca çalışmada KOBİ lerin leaing, faktoring ve forfaiting yöntemlerini kullanıp kullanmadıkları ve eğer kullanıyorlar ie kullanma amaçları araştırılmaktadır. Araştırma bulguları şu şekilde özetlenebilir: Örneklemi oluşturan firmaların kredili atışlardan doğan alacaklarını finane etmek için daha çok ticari kredilere başvurdukları onucuna ulaşılmaktadır. Ticari kredilerin daha fazla tercih edilme nedeni, fon ağlama kapaitei ınırlı olan KOBİ lerin bu kredileri tercih ederek herhangi bir ödeme yapmadan malı atın almaları ve ödeme için belirli bir üre tanınmaıdır. KOBİ lerin en az tercih ettikleri finanman yöntemleri ie faktoring ve forfaitingdir. Sabit varlık yatırımlarında en çok kullandıkları finanman kaynağı ie orta vadeli banka kredileridir. Bunun nedeni orta vadeli banka kredilerinin bir yıldan daha uzun üreli olmaı ve ödeme enekliklerinin olmaıdır. En az tercih edilen finanman kaynağı ie Tahvil finanmanı bono ihracıdır. Örneklemi oluşturan KOBİ ler abit varlıklarını leaing yoluyla finane etmeyi ie banka kredileri ve diğer bazı finanman kaynağından daha az tercih ettikleri bir yoldur. Anket çalışmamıza cevaplayan KOBİ lerde leaing, faktoring ve forfaiting yöntemlerinin uygulanıp uygulanmadığına bakıldığından leaingi uygulayanlar toplam içindeki payı %,, faktoringi uygulaya, işletmedir. Örneklem içindeki firmalarda anketi cevaplayanların forfaiting hakkında genel bir bilgilerinin olmadığı onucuna ulaşılmaktadır. Anket orularına cevap verenler araında bir finanman kaynağı olarak leaing yöntemini kullanan işletmelerin bu yöntemi tercih etmelerindeki en önemli nedeni kolay ağlanmaı ve ödemedeki eneklik olduğu onucuna ulaşılmaktadır. Bir finanman kaynağı olarak bu yöntemini kullanmama nedenleri ie borçlanmalarda teminat orunları yaşanmalarıdır. Ankette katılanların finanman kaynağı olarak faktoring kullanma amaçları ie alacaklarını daha kolay takip ve tahil etmektir. Faktoring kullanmayan işletmelerin kullanmama nedenleri ie daha önce kullanma ihtiyacı duymamalarıdır. Çalışmanın onucunda, Kahramanmaraş taki KOBİ lerin alacaklarını ve abit varlıklarını finane etmek için daha çok ticari kredilere ve orta vadeli banka kredilerine başvurdukları tepit edilmektedir. Leaing ve faktoring finanman yöntemlerini ie çok tercih etmedikleri tepit edilmiştir. Forfaiting yöntemi hakkında ie genel bir bilgiye ahip olmadıkları onucuna ulaşılmaktadır. KAYNAKÇA Ayrıçay, Y., Kök D., (009), KOBİ lerin Finanmanında Kredi Kullanım Düzeyini Etkileyen Faktörler: Kahramanmaraş Örneği, Mutafa Kemal Üniveritei Soyal Bilimler Entitüü Dergii, Cilt:, Sayı:, :09- Ceylan, A.; Korkmaz, T., (008), Finanal Teknikler,. Bakı, Ekin Baım Yayın Dağıtım,.09 Coşkun, M, (008), Sermaye Piyaaı SPK Lianlama ve Melek Sınavlarına Yardımcı, Genç Copy Center, Ekişehir,. 8

9 ÇATAL, F, M. (00), Bölgeel Kalkınmada Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) Rolü, Atatürk Üniveritei E-Dergi, :- Çelik, A.; Ozan E., (00), KOBİ lerde Yeniden Yapılanma Stratejileri Araştırmaı: Kahramanmaraş Örneği, Selçuk Üniveritei Soyal Bilimler Entitüü Dergii, Sayı:, :89-. Çetin A. C., Bıtırak İ. A., (009), Antalya İli Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerinde Finanal Yönetim, İşletme Sermayei ve Yatırım Bütçelemei Uygulamaları Alanya İşletme Fakültei Dergii, /, :9- Çondur, F.; Evlimoğlu, U.; Bozdağlıoğlu, E. Y., (008), Finanal Yenilikler Kapamında Leaingin KOBİ lerde Kullanımına İlişkin Bir Araştırma Ekonomik ve Soyal Araştırma Dergii, Cilt:, Yıl:, Sayı:, : - Okka O., (009), Finanal Yönetim, Finan erii A,. Bakı Nobel Yayın Dağıtım, Ankara,. 0 Okka O., (00), İşletme Finanmanı, Finanman Serii A,. Bakı, Nobel Yayın Dağıtım,.08 Özdemir, Z., (00), Dış Ticaret Finanman Tekniklerinden Faktoring ve Forfatining İşlemleri Kocaeli Üniveritei Soyal Bilimler Entitüü Dergii, Cilt:0 Sayı:00/, :9- Öztürk, V.; Bal H.; Bal E. Ç., (00), Finanal Kiralama ve İMKB de İşlem Gören Şirketlerde Kullanılma Düzeyi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültei Dergii, Sayı:, : -8 KOSGEB, (00), Yönetmelik, Remi Gazete, Sayı:99 Yıldırım, S.; Albez A.; Küçük O., (00), KOBİ lerde Finanal Kiralamadan (Leaing) Yararlanma Düzeyi: Bir Uygulama Atatürk Üniveritei Soyal Bilimler Entitüü Dergii, Cilt:8, Sayı:, :- Yörük, N., (00), KOBİ lerin Kredi Yoluyla Finanmanında Karşılaştıkları Sorunlar ve Tokat İlinde Bir Uygulama, I. Orta Anadolu Kongrei, KOBİ lerin Finanman ve Pazarlama Sorunları, Erciye Üniveritei, Nevşehir İktiadi ve İdari Bilimler Fakültei, KOSGEB, : -8 9