ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YÜZEYLERE DAİR BAZI DİFERENSİYEL GEOMETRİK EŞİTSİZLİKLER. Serpil KARAGÖZ
|
|
- Yağmur Kaldırım
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YÜZEYLERE DAİR BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER Serpil KARAGÖZ ATEATİK ANABİLİ DALI ANKARA 7 Her hakkı saklıdır
2 ÖZET Doktora Tezi YÜZEYLERE DAİR BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER Serpil KARAGÖZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü atematik Ana Bilim Dalı Danışman : Doç. Dr..Kemal SAĞEL Bu tez, beş bölümden oluşmaktadır.birinci bölümde, çalışmanın kapsamı ve amacı belirtilmiştir.ikinci bölümde, çalışma için gerekli olan temel tanım ve teoremler verilmiştir. Üçüncü bölümde, 4-boyutlu Öklid uzayına immersed edilmiş -boyutlu manifoldun Gauss eğriliği ve ortalama eğriliğine dair eşitsizlikler verilmiştir.dördüncü bölümde, 6-boyutlu Öklid uzayına immersed edilmiş 4- boyutlu manifoldun Gauss eğriliği ve Betti sayılarına dair eşitsizlikler verilmiştir.beşinci bölümde, Öklid uzayında elde edilen eşitsizliklerin 4-boyutlu Lorentz uzayındaki karşılıkları verilmiştir. 7, 51 Sayfa Anahtar Kelimeler: Gauss eğriliği, ortalama eğrilik, birinci ve ikinci tipten α inci eğrilikler, Betti sayıları, Lorentz uzayı, Öklid uzayı, Lipschitz-Killing eğriliği, total mutlak eğrilik. i
3 ABSTRACT Ph. D.Thesis SOE DIFFERENTIAL GEOETRIC INEQALITIES FOR SRFACES Serpil KARAGÖZ Ankara niversity Graduate School of Naturel and Applied Sciences Department of athematics Supervisor: Assoc. Prof.Dr..Kemal.SAĞEL This thesisis composed of five chapters.in the first chapter, the aim and content of thesis are explained.in the second chapter, basic definitions and theorems are given.in the third chapter, inequalities with related to Gauss curvature and mean curvature of -dimensional manifold which is immersed into 4-dimensional Euclidean space are given.in the fourth chapter, inequalities with related to Gauss curvature and Betti numbers of 4- dimensional manifold which is immersed into 6- dimensional Euclidean space are given.in the fifth chapter inequalities in the euclidean space are obtained in the 4-dimensional Lorentz space. 7, 51 pages Key Words: Gauss curvature, mean curvature, the αth curvature of first and second kind, Betti numbers, Lorentz space, Öklid space, Lipschitz- Killing curvature, total absolute curvature. ii
4 TEŞEKKÜR Bu çalışmayı hazırlarken değerli vakitlerini esirgemeden bana ayıran, her adımda bilgisine başvurduğum sayın hocam Doç. Dr.. Kemal SAĞEL e, Prof. Dr. H. Hilmi HACISALİHOĞL ve Prof. Dr Erdoğan ESİN e en derin saygı ve teşekkürlerimi arz ederim. Bu çalışmayı hazırlarken benden manevi desteklerini esirgemeyen aileme minnet ve şükranlarımı sunarım. Serpil KARAGÖZ Ankara, Eylül 7 iii
5 İÇİNDEKİLER ÖZET.. i ABSTRACT ii TEŞEKKÜR iii SİGELER DİZİNİ.. v 1. GİRİŞ.. 1. TEEL KAVRALAR.1 Lif Demetleri.. Gauss Bonnet Formülü...3 Lipschitz-Killing Eğriliği. 1.4 Bir İmmersiyona Karşılık Gelen Lif Demetleri. 1.5 Total utlak Eğrilik I. ve II. Tipten α inci Eğrilikler Riemann ve Lorentz Geometri 1 3. E 4 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 3.1 E 4 zayının Yapı Denklemleri 4 3. Negatif Gauss Eğrilikli Yüzeylerde Total utlak Eğriliğin Hesaplanması E 4 zayında II. Tipten Eğriliklere Dair Eşitsizlikler Ortalama Eğriliğe Dair Eşitsizlikler E 6 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 4.1 E 6 zayının Yapı Denklemleri ve Şekil Operatörü Lipschitz-Killing Eğriliğinin Hesaplanması Gauss Eğriliği G Pozitif ise Total utlak Eğriliğin Hesaplanması Gauss Eğriliği G Negatif ise Total utlak Eğriliğin Hesaplanması L 4 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 5.1 L 4 zayının Yapı Denklemleri ve Şekil Operatörü L 4 zayında Lipschitz-Killing Eğriliğinin Hesaplanması L 4 zayında Negatif Gauss Eğrilikli Yüzeylerde Total utlak Eğriliğin Hesaplanması KAYNAKLAR ÖZGEÇİŞ... 5 iv
6 SİGELER DİZİNİ χ () G H E n K * λ α g β( ) K Euler karakteristiği Gauss eğriliği Ortalama eğrilik n boyutlu öklit uzayı Total mutlak eğrilik İkinci tipten α inci eğrilik Yüzeyin genusu Betti sayıları toplamı Lipschitz-Killing eğriliği µ α Birinci tipten α inci eğrilik II L n İkinci temel form n- boyutlu Lorentz uzayı v
7 1.GİRİŞ Bu çalışmada -boyutlu manifoldun 4-boyutlu Öklid uzayına immersiyonu durumunda Gauss eğriliği G ve ortalama eğrilik H olan eşitsizliklerin, 4-boyutlu manifoldun 6-boyutlu Öklid uzayına ve -boyutlu manifoldun 4-boyutlu Lorentz uzayına immersiyonu durumundaki karşılıkları ile Lipschitz-Killing eğriliği ve total mutlak eğriliği hesaplanacak ayrıca E 6 ve L 4 ün yapı denklemleri elde edilecek ve immersiyonun şekil operatörü hesaplanacaktır. 1
8 .TEEL KAVRALAR. 1 Lif Demetleri Lif demetleri teorisi ve uygulamaları 194 dan sonra matematiksel gelişmelerde önemli rol almıştır. Bizim konumuzla ilgili bölüm ise diferensiyellenebilir manifoldların tanjant demetleri ve çatı demetleridir. Daha genel olarak denilebilir ki bir diferensiyellenebilir manifold üzerinde (r,s) tipindeki tensörler bir lif demeti oluşturur (Willmore 198). Tanım. 1. 1: bir manifold olmak üzere; pє noktasında m tane lineer bağımsız tanjant vektör x 1, x,...,x m olsun. { p, x 1, x,...,x m }kümesine m-çatı denir. Bütün p noktasındaki çatıların kümesi B ile gösterilirse B ye çatı demeti denir. pє deki bütün ortonormal çatıların kümesine ise ortonormal çatı demeti denir (Willmore 198). Tanım. 1. :, E n nin ortonormal çatı demeti, (), E n nin bütün noktalarındaki ortonormal çatıların kümesi olsun. () olduğundan i: () inclusion dönüşümünden bahsedebiliriz. {X 1, X,...,X n } nin diferensiyellenebilir n-ortonormal vektör alanlarını gösterirse C : mє dönüşümüne C(m) = {m;x 1 (m), X (m),...,x n (m) }Є lokal cross section denir (Hacısalihoğlu 198).. Gauss-Bonnet Formülü Global Riemann geometrisinin en temel sonuçlarından biri de Gauss-Bonnet formülüdür. Bu formül manifoldun Riemann yapısının eğriliğini bir integralle ifade eder. Burada manifoldun Euler karakteristiği χ() ile gösterilmektedir. Gauss-Bonnet formülü manifoldun diferensiyel geometrisi ve topolojisi arasında bir bağıntıdır.
9 Şimdi boyutlu kapalı yüzeyler için Klasik Gauss-Bonnet teoremi verilecektir. Teorem.. 1:, boyutlu kapalı yönlendirilebilen Riemann manifoldu olsun. χ() Euler karakteristiğini, G Gauss eğriliğini, da hacim elementini göstermek üzere; GdA = π χ() dir. (.1) İspat:, boyutlu yönlendirilebilen C sınıfından Riemann yüzeyi olsun. nin her P noktasına e 1, e ortogonal birim vektör çifti belirli yönlendirmeyle verilsin. Pe 1 e şekli -çatı diye adlandırılır. nin P deki her v tanjant vektörü için v = u i e i dir. Gösterim kolaylığı açısından v = u i e i i = 1, (.) olsun. Riemann geometrinin temel eşitlikleri dp = ω i e i de i = ω ij e j (.3) ω ij + ω ij = olarak yazılabilir. ω i,(e i )bazının dual bazını veren 1-formlar ve ω ij ler konneksiyon formlarıdır. Yapı denklemleri dω i = ω j Λ ω ji dω ij + ω ik Λ ω jk = Ω ij (.4) Ω ij + Ω ji = dır. Ω ij formları,(.3) ün dış türevleri alınarak elde edilen denklem sistemini sağlar. Bianchi özdeşlikleri olarak bilinen denklemler ω j Λ Ω ji = dω ij - ω jk Λ Ω ik + ω ik Λ Ω jk = (.5) dır. Pe 1 e çatısına, e * i = a ij e j e i = a ji e * j, (.6) ile verilen ortogonal trasformasyon yapılmış olsun. Burada 3
10 ( a ij ) = cosθ sinθ sinθ cosθ olarak alınmıştır. ( a ij ) ortogonal matristir ve θ, P nin koordinatlarının fonksiyonudur. (.) ve (.4) den Ω * ij = a ik a jl Ω kl (.7) dir. Ω aşağıdaki gibi tanımlanırsa 4πΩ = - Є i1iω i1i (.8) eğer ( i1, i) çift permütasyon ise Є i1i = +1 dır eğer ( i1, i) tek permütasyon ise Є i1i = -1dır. diğer durumlarda Є i1i = dır. (.7) den 4πΩ = - Ω 1 = R 11 ω 1 Λ ω G, nin Gauss eğriliği olmak üzere. πω = - Gω 1 Λ ω (.9) elde edilir (.7) ve (.9) dan açıkca görülür ki Ω ve hacim elementi da = ω 1 Λ ω çatı değişimi altında invaryanttır. Alternatif olarak denilebilir ki Ω ve da formları çatı demeti üzerinde tanımlı ve her bir lifte sabittir. Gauss-Bonnet teoremini Ω = χ() (.1) olarak ifade edebiliriz. nin yerel koordinatlarını B ve bileşenleri u i olarak alırsak u i u i = 1 (.11) dv = θ i e i (.1) θ i = du i +u j ω ji (.13) 4
11 (.11) den ve ω ji skew simetrik olduğundan u i θ i = dır. (.13) ün türevi alınırsa dθ i = du j Λ ω ji + u j dω ji =θ j Λ ω ji - u k ω kj + u k ( Ω ki ω kl Λ ω il ) dθ i =θ i Λ ω ji + u j Ω ji dır. (.14) (.6) çatısındaki bir değişim u i, θ i bileşenlerinde u * * i = a ij u j,θ i = a ij θ olmak üzere (.15) 1. dereceden Ф ve.dereceden ψ formlarının türevlerini hesaplarsak: Ф = Є i1i u i1 θ i (.16) ψ = Є i1i Ω i i (.17) Birim tanjant demeti B üzerinde tanımlı Ф,ψ invaryanttırlar. formları çatı değişimi altında dф = Є i1i du i1 Λ θ i + Є i1i u i1 dθ i = Є i1i (θ i1 Λ θ i - u j ω ji1 Λ θ i ) + Є i1i u i1 (θ j Λ ω ji + u j Ω ji ) Є i1iθ i1 Λ θ i + Є i1i u i1 u j Ω ji = θ 1 Λ θ + u 1 u j Ω j u u j Ω j1 olduğundan dф = θ 1 Λ θ + ( u 1 + u )Ω 1 = θ 1 Λ θ + Ω 1 dır. (.18) (.14) den θ 1 ve θ lineer bağımlıdır. Christoffel sembollerini sıfırlayacak lokal normal koordinatlar her zaman P noktasının bir komşuluğunda bulunabilir. P noktasında ω ji = dır. Böylece aralarındaki ilişki dф = 1 dψ dır. (.19) 5
12 Artık üzerinde sürekli birim tanjant vektör alanı tanımlanabilir öyle ki nin bir tek singülaritesi O dır. O noktasındaki vektör alanının indeksi, Euler karakteristiği, χ() dir. Bu vektör alanı B de sınırı χz olan bir V altmanifoldunu tanımlar. Z, O nok tasından geçen birim tanjant vektörlerin oluşturduğu 1 boyutlu çemberdir. üzerinde Ω nin integrali, V üzerindeki integraline eşit olur. Stoke s teoremi kullanılarak Ω = Ω V = - 1 4П Ψ = - 1 П d Φ V V = - χ П Φ Z dır. (.) Fakat 1 -boyutlu birim kürenin hacim elementi Ф = u 1 θ - u θ 1 olduğundan Φ = π dir. Buradan Z Ω = χ() olduğundan (.1) GdA = π χ() dir. (.) Bu farklı ispatın verilmesinin nedeni, benzer yöntem kullanarak n = p için Gauss- Bonnet teoreminin Ω = χ() olarak ifade edilebileceğinin gösterilmesidir. n, n = p boyutlu yönlendirilebilen Riemann manifoldu ve nin her bir noktasında yönlendirilmiş tanjant vektörlerin ortonormal çatısı e 1, e,... e n olsun. i, j = 1,,... n ve Ω = (-1 ) p 1 p π p p! Є i1... ip Ω i1i Ω i3i4... Ω ip-1ip (.3) olması durumunda 6
13 Ω = χ() olduğu aşağıdaki şekilde gösterilebilir.. üzerindeki birim tanjant uzayı, n -1 boyutlu bir manifold oluşturur. (.11), (.1), (.13),(.14), (.15) genel halde de sağlanır. Diferensiyel formlar Ф k = Є i1... ip u i1 θ i... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip k =, 1,..., p-1 (.4) ve Ψ k = Є i1... ipω i1 i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip k =, 1,..., p-1 (.5) dir. Ф k derecesi p-1,ψ k derecesi p olan formlardır. Ayrıca Ψ p-1, Ω nın katıdır. Ф k ve Ψ k Riemann manifoldu üzerinde tanımlıdır. dф k = Ψ k-1 + p-k-1 Ψ k, k =, 1,..., p-1, Ψ -1 = 1(k+1) dф k = Є (i) du i1 θ i... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip + (p k 1) Є (i)u i1 dθ i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip - k Є (i)u i1 θ i... θ ip-k dω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip Є (i), Є i1... ip nin kısaltılmışı olarak alınırsa ve du i,dθ i,dω i değerleri yerine yazılırsa dф k ifadesi ω ij içeren ve içermeyen olmak üzere iki tip terimden oluşacaktır. ω ij içermeyen terimlerin toplamı; Ψ k-1 + (p k 1) Є (i)u i1 u j Ω jip θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip dır. (.6) Bu toplamın dф k ifadesiyle farkı, her teriminde ω ij içerir. Bu farkın, normal koordinat bazı seçilerek, herhangi bir P noktasında sıfır olduğu gösterilebilir. P k = Є (i) u i1 Ω i1i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip k = Є (i) u i1 u i3 Ω i3i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip T k = Є (i) u i3 Ω i1i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip (.7) 7
14 P k, k,t k derecesi p olan formlardır. P k = Є (i) ( 1- u i - u i u ip )Ω i1i θ i3... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip = Ψ k - P k - (p k 1) T k -kp k Ψ k = ( k + 1)P k + (p k 1) T k (.8) k = Є (i) u i1 Ω i3i (- u i1 θ i1 - u i θ i - u i4 θ i u ip θ ip )θ i4... θ ip-k Ω ip-k+1ip-k+... Ω ip-1ip = T k - ( k + 1) k T k = ( k + 1) k (.9) dф k = Ψ k-1 + (p k -1 ){ P k + ( p - k 1 ) k }, k =, 1,..., p-1 Ψ k = ( 1) k m= p m+1 (k+1)k...(k-m+1) (p-k-1)(p-k+1)... (p-k+m-1) dф k m (.3) Ω = (-1) p 1 p π p p! Ψ p-1 = dи (.31) p 1 И = 1 π p m= ( 1) m (p-m-1)m! p+m Ф m dır. (.3) -boyutlu durumda olduğu gibi n üzerinde sürekli birim tanjant vektör alanı tanımlanabilir öyle ki n nin O noktası tek singülaritesidir. Hopf s teoremi kullanılarak O noktasındaki alanını indeksi, Euler Poincare karakteristiği χ( n ) eşit 8
15 olur. Vektör alanı, n-1 de bir V n alt manifoldu tanımlar. χz bu alt manifoldun sınırıdır. Z ise n-1 boyutlu, O dan geçen birim tanjant vektörlerin oluşturduğu döngüdür. n üzerinde Ω nin integrali, V n üzerindeki integraline eşit olur. Stoke s teoremi kullanılarak n Ф = ( p-1)! ( 1) i θ 1... θ i-1 u i1 θ i+1 θ 1... θ p olmak üzere i= 1 Ω = Ω V = χ z 1 И = - χ (p-1) p π p Φ dır. (.33) z dv, p-1 boyutlu birim kürenin hacim elementini göstersin. Bu elementin çeşitli hiper düzlemlere projeksiyonu u i dv =(-1) i θ 1... θ i-1 θ i * θ i+1... θ p (.34) (θ i * elemanı projeksiyon sonucu iptal edildi.) u i u i =1 n dv = ( 1) i θ 1... θ i-1 u i θ i+1 θ 1... θ p dır. i= 1 Ф, p-1 boyutlu birim kürenin hacim elementinin (p-1)! katıdır. Φ = (p-1)! πp (p-1)! Ω = χ( n ) dir (Willmore 198). 9
16 . 3 Lipschitz-Killing Eğriliği Tanım. 3. 1: n, n boyutlu kompakt, yönlendirilebilir C manifold ve f: n E n+n C dönüşüm olsun. Öyle ki f * birebir ( f dönüşümünün jacobian matrisi lokal koordinatlarla ifade edildiğinde mє n için rankı n ye eşit) f dönüşümüne bir immersiyon denir. Ek olarak eğer f de birebir ise dönüşüme immedding denir (Hacısalihoğlu( 198). Kompakt diferensiyellenebilir manifold n için f: n E n+n birebir dönüşümü her zaman vardır; öyle ki f( n ), E n+n nin bir alt manifoldudur. İmmersiyon yapılmış manifoldun her noktasına ve o noktadaki her doğrultuya bir reel sayı karşılık getirilerek Lipschitz-Killing eğriliği ölçülür. Birim normal demet üzerinde bu eğrilik modülünün integrali, immersiyonun total mutlak eğriliğini verir. Böylece total mutlak eğrilik ile manifoldun topolojik yapısı arasında bir bağıntı kurulur (Willmore 198).. 4 Bir İmmersiyona Karşılık Gelen Lif Demetleri x ЄE n+n ve e 1, e,...,e n+n yönlendirmesi E n+n ile uyumlu x deki ortonormal vektörleri göstersin. F(n,N), E n+n nin (xe 1, e,...,e n+n ) şeklindeki tüm çatılarının uzayı olsun. Bunlar 1 (n+n)(n+n+1) boyutlu diferensiyellenebilir bir manifold oluşturur. 1 i, j, k n ; n+1 r, s, t n+n ; 1 A, B, C n+n E n+n öklid metriği ile donatıldığından E n+n üzerinde sıfır torsiyon ve sıfır eğrilikli tek bir Riemann konneksiyonu vardır. Bu konneksiyon lokal olarak (e A ) ortonormal bazı ve dual baz (ὡ A ) ya bağlı 1-formların matrisi olarak ifade edilir. Bu formlar E n+n de lokal olarak düşünmek yerine F(n,N) de global olarak ele alınır. Lif demeti terminolojisinde ὡ A, ὡ AB formları E n+n de asli demet çatılarının demet uzayı üzerinde tanımlanır. Rotas yon grubu demet uzayına sağ ötelemeyle etki eder. Bu formlar Cartan denklemlerini sağlar. 1
17 de A = ὡ AB e B ; dὡ A = ὡ B Λὡ BA ὡ AB + ὡ BA = dp = ὡ A e A ; dὡ AB = ὡ AC Λὡ CB n n-boyutlu, kopmakt, yönlendirilebilir, C -manifold ve f: n E n+n, n nin C dönüşümü olsun.öyle ki; f * birebir örtendir yani f nin Jacobian matrisi, lokal koordinatlar cinsinden ifade edildiğinde her noktası m Є n için rankı n dir. f dönüşümü vektör değerli bir fonksiyon olarak ele alındığında m Є n, f(m), f * da E n+n deki değerlerle birlikte lineer diferensiyel formdur. İmmersiyon özelliğinden dolayı f nin değerleri t 1, t,...,t n tane lineer bağımsız vektörün lineer kombinasyonudur. Bu lineer kombinasyona tanjant vektör dik ise normal vektör denir. n nin E n+n ne immersiyonu aşağıdaki vektör demetlerini verir. 1-) B τ Birim tanjant demeti, n ⅹ E n+n demet uzayının alt kümesi ve τ birim tanjant vektör olmak üzere B τ = {(m,τ) ; m Є n ve τ Єf(m)}olsun. -) B υ Birim normal demeti, n ⅹ E n+n demet uzayının alt kümesi ve υ birim normal vektör olmak üzere B υ = {(m, υ) ; m Є n ve υ Єf(m)}olsun. 3-) B demeti n ⅹ F(n,N) nin alt kümesi olduğunda B = {(m, f(m)e 1, e,...,e n,e n+1,...,e n+n ); e 1, e,...,e n f(m) de tanjant e n+1,...,e n+n normal vektörler olmak üzere Ψ :B n (m, f(m)e 1, e,...,e n,e n+1,...,e n+n ) m projeksiyonu Ψ τ :B B τ Ψ τ (m, f(m)e 1, e,...,e n+n ) = (m, e n ) Ψ υ :B B υ Ψ υ (m, f(m)e 1, e,...,e n+n ) = (m, e n+n ) 11
18 i: B n ⅹ F(n,N) injeksiyon dönüşüm, λ: n ⅹ F(n,N) F(n,N) ikinci bileşene projeksiyon B n ⅹ F(n,N) F(n,N) olmak üzere ω A =( λi) * ὡ A ω AB = ( λi) * ὡ AB dir. d ve Λ operatörleri ( λi) * ile değişmeli olduğundan ω A ve ω AB aşağıdaki bağıntıları verir. dp = ω A e A dω A = ω B Λ ω BA dω AB = ω AC Λ ω CB ω AB + ω BA = ω r = ; n+1 r n+n ; 1 i,j n =dω r = ω A Λ ω Ar = ω i Λ ω ir ω ir = A rij ω j ω i Λ A rij ω j = ; A rij = A rji Özel olarak n = 1 ve N = olması durumunda boyf(n,n) = 6; boy B υ = ;boy B τ =1 ;boy B = dir. i,j = 1; r,s =,3 A,B,C = 1,,3 dp = ω 1 e 1 + ω e + ω 3 e 3 ; ω 1 = ω = dp = ω 1 e 1 dω A = -ω BA Λ ω B dω A + ω BA Λ ω B = dω 1 = ω 1 Λ ω 1 = ω 13 Λ ω 1 = ω 1r = A rij ω j ; ω 1 = A 11 ω 1 ve ω 13 = A 311 ω 1 dp = ω 1 e 1 hacim elementi (ω 1 = ds yay uzunluğu) de A = ω BA e B 1
19 de 1 = ω 1 e + ω 13 e 3 de = ω 1 e 1 + ω 3 e 3 de 3 = ω 31 e 1 + ω 3 e de 1 = ω 13 e 3 ; ω 1 = ω 13 = A 311 ds ; A 311 = κ ω 3 = A 31 ω 1 ω 3 = -τ ds edilir. dir. Burada e 1 = t, e = b, e 3 = n seçilirse; Serret-Frenet Formülleri elde Genel halde ise B demet uzayı B de diferensiyel formlar oluşturulmak için göz önüne alınırsa ki bu formlar Ψ ve Ψ υ dönüşümleri altında, n de ve B υ deki diferensiyel formların ters görüntüleridir. n nin hacim elementi dv = ω 1 Λ ω...λ ω n ile ve B υ nin hacim elementi dvλdσ N-1 olduğunda dσ N-1 B υ üzerinde N-1 dereceden formların lif üzerine kısıtlanması m Є n noktasındaki birim normal vektörlerin oluşturduğu kürenin hacim elementidir. de n+n = ω n+na e A normal parçası, ω n+nr e r N-1 dereceden formdur. dσ N-1 = ω n+n,n+1 Λ ω n+n,n+ Λ... Λω n+n,n+n-1 de n+n = ω n+n e A olduğundan birim hiperkürenin E n+n deki hacim elementi d = ὡ n+n1 Λ ὡ n+n Λ... Λὡ n+n,n+n-1 dir. Bu formun B υ ye geri çekimi için ξ küresel dönüşümünün duali kullanılır. ξ*( d ) = ω n+n1 Λ ω n+n Λ... Λω n+n,n+n-1 ξ*( d ) =(-1) n det(a n+nij )ω 1 Λ ω Λ... Λ ω n Λ ω n+n,n+1 Λ ω n+n,n+ Λ... Λ ω n+n,n+n-1 ω n+ni = (-1)A n+nij ω j dvλdσ N-1 = ω 1 Λ ω Λ... ω nλω n+n,n+n-1 Λ ω n+n,n+ Λ... Λ ω n+n,n+n-1 G(m, υ) = (-1) n det(a n+nij ) olduğundan G(m, υ) reel sayısına m noktasında immersiyonun Lipschitz-Killing Eğriliği denir. G(m, υ), υ ye bağlıdır. m nin koordinat komşuluğunda ě A : q ě A :(q) ; qє fonksiyonları ile verilen. n nin B deki lokal cross sectionı gözönüne alınırsa 13
20 e A (q), q üzerindeki lifde bir çatıdır. e A = C AB e B (q) dur. C AB determinantı +1 olan ortogonal bir matris ve ayrıca c ir = dır. i, j A sij ω i ω j = r, i, j C sr Ā rij ὡ i ὡ j A rij nin lokal cross sectiona kısıtlanmışı Ā rij ve υ = e n+n ; υ = υ r ě r ve m noktasında G(m, υ) =(-1) n det(υ r Ā rij (m)) υ.d m = υ.d[e A ω A ] = υ r de r + υ r ω A ω Ar = υ r ὡ i ὡ ir = υ r Ā rij ὡ i ὡ j dir. υ = e n+n seçildiğinde -dυ.dm = υ.d m = υ r Ā rij ὡ i ὡ j olur. Böylece G(m, υ), yüzeyin ikinci temel formunun determinantı olarak elde edilir. n, E n+1 e immersiyon yapılmış yönlendirilebilir hiperyüzey ise m Є n noktasında υ(m) birim normal vektörü, diğer bir birim normal vektör tanımlar. υ(m) = υ (m) G(m, υ(m)) = G(m, υ (m)) = ( 1) n G(m) burada n çift sayı ise G(m, υ(m)) E n+1 in hiperyüzeyinin yönlendirmesinden bağımsızdır özel olarak n = için G(m), Gauss eğriliği K ya dönüşür (Willmore 198). 14
21 . 5 Total utlak Eğrilik Tanım. 5. 1: n, n boyutlu kompakt, yönlendirilebilir C manifold ve f: n E n+n immersiyon olsun. mє n, c n+n-1 E n+n deki hiperkürenin hacmini göstermek üzere; f(m) deki birim normal vektör küresi üzerinde integral alınırsa K * (m) = 1 c n+n-1 G(m, υ) dσ N-1 K * (m), ( n, f,e n+n ) immersiyonunun m noktasında total mutlak eğriliği ve τ (, f ) = K * (m)dv n değerine de, ( n, f, E n+n ) immersiyonunun total mutlak eğriliği denir. -boyutlu yönlendirilebilir kapalı E 3 e immersiyon yapılmış yüzeylerde Lipschitz-Killing eğriliği, Gauss eğriliği K ya eşit olduğundan τ (, f ) = 1 π K ds dir. S Ek olarak n, E n+1 e immersiyon yapılmış hiperyüzey ise τ ( n, f ) = n K dv dir. (Willmore 198) 15
22 Teorem. 5. : kompakt kapalı C yüzey ve f, den E 3 e immersiyon olsun χ() yüzeyin Euler karakteristiği, K Gauss Eğriliği, ds hacim elementi olmak üzere 1 π K ds 4 - χ() dir. İspat: kompakt kapalı C yüzey olsun. f : E 3 immersiyonu verilsin. Gauss-Bonnet Teoreminden 1 π KdS = χ() dir χ() = 1 π KdS + K> 1 π KdS K< τ (, f ) = K ds dir. τ (, f ) = 1 π K ds + K> 1 π K ds K< = 1 π KdS - K> 1 π KdS K< = 1 π KdS - ( K> 1 π K ds - 1 π K> KdS + K> 1 π KdS ) K< 16
23 = 1 π KdS - χ() Gauss Bonnet Teoreminden K> 1 π KdS 4 K> τ (, f ) 4 - χ() K ds 4 - χ() (Willmore 198) Tanım. 5. 3: f : n E n+n proper immersiyon olsun. ( f( n ) görüntüsü E n+n nin bir lineer alt manifoldu içinde değilse immersiyon properdır). Eğer f minimal total mutlak eğriliğe sahip ise tight immersiyon olarak adlandırılır. (Willmore 198) τ = 4 - χ ise her yönlendirilebilir yüzey E 3 uzayına tight olarak gömülür. yönlendirilebilir değilse,başka bir manifoldu seçilirse, nin total mutlak eğriliği üzerinde Lipschitz-Killing Eğriliğinin integralinin yarısı olarak tanımlanır. Örneğin T torusu anchor halkası olarak E 3 uzayına gömüldüğünde, birim küredeki hemen hemen her nokta Gauss dönüşümü ile iki kez örtülür. χ(t ) = olduğundan KdS τ = π T KdS 4 = π T ise 1 π T K ds = 4 dir. E 3 deki eğriler için ( yani n = 1 N = özel durumu ) c uzay eğrisi için; τ = 1 π κ ds c 17
24 olduğu bilinmektedir. E deki konveks kümenin sınırı için τ = dir.yani bir tight immersiyon matematik anlamda konveksliğin doğal bir genellemesini verir. c eğrisi tight olarak gömülürse düzlemde konveks bir eğriye dönüşür. Ayrıca g yüzeyin genusunu yani yüzeydeki delik sayısını gösterirse biliyoruz ki; Euler karakteristiği χ() = (1- g ) dir. Buradan KdV = π χ() olduğundan KdV + KdV = π (1- g ) K> K< 4 π + KdV π (1- g ) K< KdV 4π - 4π g - 4π K< KdV - 4π g elde edilir (Willmore 198). K<. 6 I. ve II. Tipten α inci Eğrilikler Tanım. 6. 1: n, n boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold olsun. x: n E n+n immersiyonu verilsin ve F( n ), F(E n+n ) sırasıyla n ve E n+n nin yönlendirilmiş ortonormal çatıları olsun. B kümesi b=(p,e 1, e, e 3,,e n+n ) elemanlarından oluşan bir küme öyle ki; (p, e 1, e, e 3,,e n ) Є F( n ) ve (x(p), e 1, e, e 3,,e n+n ) Є F(E n+n ) olmak üzere 18
25 y: B F( E n+n ) dönüşümünde y(b) = ( x(p), e 1, e, e 3,,e n+n ) doğal olarak tanımlıdır. B V, n nin E n+n deki birim normal vektörleri gösterirse B V n dönüşümü pє n deki S N-1 p demet küresini tanımlar. Diyelim ki u: B V S n+n-1 dönüşümünde E n+n nin orijininde e ye paralel birim vektör u(p,e) olsun. E n+n nin yapı denklemleri dx = ŵ A e A de A = ŵ AB e B dŵ A = ŵ B Λŵ BA dŵ AB = ŵ AC Λŵ CB ŵ AB + ŵ BA = dır. Burada A,B,C = 1,, n+n ve ŵ A, ŵ AB F(E n+n ) çatısında 1-formlar ve w A, w AB ler ŵ A, ŵ AB lerden B ye y dönüşümü ile indirgenmiş 1-formlar olsun. r,s,t = n+1,,n+n i,j,k = 1,,3,,n için w r = ; w ri = A rij w j ; A rij =A rji dw i = w j Λw ji dw AB = w AC Λw CB dir. Her (p,e r ) Є B V için birinci temel form I = dx.dx ve ikinci temel form II = de r.dx dir. Birinci temel forma göre ikinci temel formun k 1 (p,e r ),,k n (p,e r ) karakteristik değerlerine n nin (p,e r ) ile eşlenen asli eğrilikleri denir. H n (p,e r ), (p,e r ) ile eşlenen h inci ortalama eğrilik aşağıdaki eşitlikle tanımlanır. det (δ ij + t A rij n )= h= n Hh (p,e r )t h h burada t yerine k i karakteristik değerleri yazıldığında n Hh = k 1 k h, h = 1,,3,,n olduğu görülür. H =1 dır. H n (p,e r ), K(p,e r ) ile h 19
26 gösterilir ve (p,e r ) de Lipschitz-Killing eğriliği diye adlandırılır. x : E +N immersiyonunu, B F( E +N ) nin lokal cross sectionı olarak, p noktasında (p, e 1, e, e 3,,e +N ) yi ve S N-1 p demet küresinin her bir e vektörü için p nin bir komşuluğunda e = e +N = ξ r e r (p) alınırsa ve A rij nin lokal cross sectiona kısıtlanmışı Ā rij ile gösterilse o zaman A +Nij = ξ r Ā rij ve (p,e) de Lipschitz-Killing eğriliği K(p,e) = det( ξ r Ā rij ) = ( ξ r Ā r11 )( ξ s Ā s ) - ( ξ t Ā t1 ) olur. (.34) Bu ise ξ 3,,ξ +N nin quadratik ifadesidir. B F(E +N ) nin Frenet cross sectionını alırsak ortonormal bir çatı ile bu quadratik ifade N K(p,e) = + r= 3 λ r- ξ r ξ r λ 1 λ λ N şekline dönüşür. λ α lar ikinci tipten α inci eğrilikler olarak adlandırılır. Bu çatıya göre H 1 (p,e α+ ) = µ α (p) ler de birinci tipten α inci eğrilikler olarak adlandırılır ve w 1r Λw r = λ r- dv dv = w 1 Λw dir. r = 3,,+N nin E +N de p noktasındaki Gauss Eğriliği G(p) ile gösterilirse N G(p) = αr= 1 λ α (p)dir (Chen197). (.35)
27 . 7 Riemann ve Lorentz Geometri Bazı genel çalışmalardan sonra index ile belirlenen iki önemli geometri üzerinde yoğunlaşacağız. v = olan Rieman geometrisi ve v = 1 olan Lorentz geometrisi g : VxV R (X,Y) g (X,Y) metriği, i) g (X,Y) = g (Y, X) simetriktir. ii) Bilineerdir. iii) g (X, X) ise g (X, X) = ancak ve ancak X = ve ya g (X, X) > ancak ve ancak X = Euclideandır. iii) Her v Є V için g (, V ) = iken = olması gerekiyorsa g ye nondejenere denir. W С V altuzayı alınırsa W V = { ξ Є V g (ξ, V ) =, v Є V } bu alt uzaya V nin radikali ve ya null uzayı denir. Rad V = Null V = { ξ Є V g (ξ, V ) =, v Є V } boy ( Rad V ) ifadesine g nin sıfırlık derecesi denir. g nin derecesidir ancak ve ancak boy ( Rad V ) > g non dejeneredir ancak ve ancak boy ( Rad V ) = g (V, V ) > ise metrik pozitif tanımlı, g (V, V ) < ise metrik negatif tanımlıdır denir. g (V, V ) ise metrik yarı pozitif tanımlıdır ve g (V, V ) ise metrik yarı negatif tanımlıdır denir. W en büyük boyutlu alt uzay ise boy W = q ise ve g W negatif tanımlı ise q, g nin indeksi diye adlandırılır. indv = q 1
28 V = χ() alırsak ind χ() = ise ; Riemann manifoldu ind χ() 1 ise ; Semi-Riemann manifoldu ind χ() = 1 ise ; inskowski zayı g ye de inskowski etriği denir. ind χ() > 1 ise Lorentz manifoldu olarak adlandırılır. g ye de Lorentz etriği denir. g degenere ise ye Light like denir (O Neill 1983). Tanım.7.1: R n üzerinde Lorentz metriği <,> I L olsun. Böylece { R n, <,>Ι L } çifti L n de n- boyutlu Lorentz uzayı olarak adlandırılır (O Neill 1983). Tanım.7.: X = (x 1,x,, x n ), Y = (y 1,y,, y n ) Є R n uzayında iç çarpım olsun. Lorentz <, >I : L R n x R n R n-1 (X, Y) < X,Y>I L = x i y i x n y n i =1 olarak tanımlanır. Bu iç çarpım R n de simetrik, bilineer, nondejenere metrik tensördür ve Lorentz metriği diye adlandırılır (O Neill 1983). n = 4 için de Lorentz iç çarpımı X = (x 1,x,x 3,x 4 ), Y = (y 1,y,y 3,y 4 ) Є R 4 olsun. Lorentz iç çarpımı <, >I : L R 4 x R 4 R (X, Y) < X, Y> I L = x 1 y 1 + x y + x 3 y 3 x 4 y 4 (O Neill 1983). Tanım.7.3: X = (x 1,x,, x n ) Є L n ise X in normu, I<X,X>I I L = X Eğer < X,X> I L < ise X timelike vektör Eğer < X,X> I L > ise X spacelike vektör Eğer < X,X> I L = ise null vektördür (O Neill 1983).
29 Tanım.7.4: X,Y Є L 3 olmak üzere Lorentz anlamında vektörel çarpım *:L 3 x L 3 L 3 e 1 e - e 3 (X,Y) X*Y = x 1 x x 3 dir. y 1 y y 3 (Tagos and Papontaniov 1988) Tanım.7.5: E n nin bir hiper yüzeyi ve nin birim normal vektör alanı N verilsin. E n de Riemann konneksiyonu D olmak üzere, her X Є χ() için S (X) =D X N şeklinde tanımlı S dönüşümüne üzerinde şekil operatörü veya nin Weingarten dönüşümü denir (Hicks 1974). Tanım.7.6: E 3 de bir yüzey olsun. nin P noktasındaki şekil operatörü S(P) olmak üzere K: R P K(P) = det S(P) biçiminde tanımlanan fonksiyona nin Gauss eğrilik fonksiyonu ve K(P) değerine de nin P noktasındaki Gauss eğriliği denir. H: R P H(P) = 1 İz S(P) Biçiminde tanımlanan fonksiyona nin Ortalama eğrilik fonksiyonu ve H(P) değerine de nin P noktasındaki Ortalama eğriliği denir (Boothy1975). 3
30 3. E 4 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 3.1 E 4 zayının Yapı Denklemleri, boyutlu yönlendirilmiş kapalı yüzey, z: E 4 immersiyon, F( ), F(E 4 ) sırasıyla ve E 4 ün yönlendirilmiş ortonormal çatıları olsun. B cümlesi b = (p,e 1, e, e 3, e 4 ) elemanlarından oluşan bir cümle öyle ki; (p,e 1, e ) Є F( ) ve (z(p),e 1, e, e 3, e 4 ) Є F(E 4 ) çatılarının yönlendirmesi E 4 ile benzer ayrıca e i ile dz(e i ) belirleniyor. i = 1, ž: B F(E 4 ) ž(p) = (z(p),e 1, e, e 3, e 4 ) doğal olarak tanımlıdır. E 4 ün yapı denklemleri dz = ὡ A e A dὡ A = ὡ A Λ ὡ BA de A = ὡ AB e B ὡ AB + ὡ BA = dὡ AB = ὡ AC Λ ὡ CB A, B, C = 1,, 3, 4 dir. ὡ A ve ὡ AB ler F(E 4 ) üzerinde 1-formlardır. ω A ve ω AB,B üzerinde ὡ A ve ὡ AB lerden ž: B F(E 4 ) ile indirgenmiş 1-formları göstersin. ω 3 = ω 4 = ω i3 = A 3i1 ω 1 + A 3i ω ω j4 = A 4j1 ω 1 + A 4j ω i, j = 1, dir (Chen and Houh 1971). 3. Negatif Gauss Eğrilikli Yüzeylerde Total utlak Eğriliğin Hesaplanması Teorem 3..1:, -boyutlu yönlendirilmiş kapalı yüzey ve p noktasındaki Gauss eğriliği G(p) <, λ 1 ikinci tipten 1 inci ve λ ikinci tipten inci eğrilik olsun = { p Є ; λ 1 (p) > } V = { p Є ; λ 1 (p) }olarak tanımlayalım 4
31 p noktasında total mutlak eğrilik K * (p) V üzerinde; K * (p) = - π G(p) ve (3.1) üzerinde ;K * (p) = (α π ) G(p) + 4 -λ 1 λ dir. (3.) İspat:(.35) den G(p) = λ 1 (p) + λ (p) dir. z: E 4 immersiyon ve (p,e 1, e, ē 3, ē 4 ), B F( ) nin lokal cross sectionı olsun. İmmersiyonun şekil operatörü A rij nin, lokal cross sectiona kısıtlanmışı Ā rij ile gösterilsin. r = 3, 4 için birim normal vektör e = e 4 = cosθ ē 3 +sinθ ē 4 ve A 4ij = cosθ Ā 3ij + sinθ Ā 4ij de i, j =1, için A 411 = cosθ Ā sinθ Ā 411 A 41 = cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 A 41 = cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 A 4 = cosθ Ā 3 + sinθ Ā 4 (p,e r ) de Lipschitz-Killing eğriliği K(p,e) = det (A 4ij ) = cosθ Ā sinθ Ā 411 cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 cosθ Ā 3 + sinθ Ā 4 = (cosθ Ā sinθ Ā 411 ) )(cosθ Ā 3 + sinθ Ā 4 ) (cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 ) = [Ā 311 Ā 3 (Ā 31 ) ]cos θ +[Ā 311 Ā 4 + Ā 411 Ā 3 - Ā 31 Ā 41 ] cosθ sinθ + [Ā 411 Ā 4 (Ā 41 ) ]sin θ dir. Ā 311 Ā 4 + Ā 411 Ā 3 - Ā 31 Ā 41 = olacak şeklinde seçilirse K(p,e) = λ 1 (p) cos θ + λ (p)sin θ dir (3.3) λ 1 λ ve λ 1 (p) = det (Ā 3ij ) λ (p) = det (Ā 4ij ) dir. V üzerinde λ 1 ve λ negatif olacağından total eğrilik 5
32 π K * (p) = K ( p, e) dθ π = λ 1 cos θ + λ sin θ dθ π = -(λ 1 cos θ + λ sin θ ) dθ = - π( λ 1 + λ ) = - π G(p) dir. üzerinde λ 1 pozitif olduğundan ve G(p) durumu incelendiğinden λ negatifdir. Bu ise λ λ 1 gerektirir.total mutlak eğrilik π K * (p) = K ( p, e) dθ π = = 1 π λ 1 cos θ + λ sin θ dθ = 1 π (λ 1 - λ ) (λ 1 + λ ) +(λ 1 - λ ) cosθ dθ λ 1 - λ λ 1 + λ + cosθ dθ cosα = - λ 1 + λ λ 1 - λ ; < α П olacak şekilde α açısı tanımlansın. sinα = -λ 1 λ λ 1 - λ 1 6
33 K * (p) = 1 π (λ 1 - λ ) π = (λ 1 - λ ) α =(λ 1 - λ ) cosθ - cosα dθ cost - cosα dt π (cost - cosα ) dt - (λ 1 - λ ) α ( cost - cosα ) dt K * (p) = (α π ) G(p) + 4 -λ 1 λ dir (Chen and Houh 1971) E 4 zayında II. Tipten Eğriliklere Dair Eşitsizlikler Teorem 3.3.1, -boyutlu yönlendirilmiş kapalı yüzey ve p noktasındaki Gauss eğriliği G(p) <, λ 1 ikinci tipten 1 inci ve λ ikinci tipten inci eğrilik, dv hacim elementi olmak üzere -λ 1 λ dv π + 1 αg dv dir. İspat: K * dv = K * dv + K * dv V = [(α π ) G+ 4 -λ 1 λ ] dv + - π G dv V = - πg dv + - π G dv + αgdv + 4 -λ 1 λ ] dv V = - π GdV + αgdv + 4 -λ 1 λ dv Gauss-Bonnet Formülünden GdV = π χ( ) g yüzeyin genusu ise χ( ) = (1- g ) olduğunda = 4π(1- g ) dir. 7
34 Chern-Lashof bir sonucu olarak total eğrilik Betti sayılarının toplamı β( ) den büyüktür. * K * dv c n+n -1 β( ) β( ) = + g ve eşitsizliğinden [Γ( 1 )]k+1 c k = Γ( k+1 bilinen formülüyle hesaplanır (Chern and Lashof 1957). ) k=5 alındığında c 5 = π Bu ifadeler * eşitsizliğinde yerine konursa K * dv π ( + g) K * dv 4π (1 + g) dir. 4 -λ 1 λ dv = K * dv + π yerine konursa GdV + αg dv eşitliğinde elde edilen eşitsizlikler 4 -λ 1 λ dv 4π (1 + g)+ π 4π(1- g ) + αg dv -λ 1 λ dv π + 1 αg dv (3.4) eşitsizliği elde edilir. Eğer eşitlik sağlanıyorsa yüzeyine E 4 de tightdır denir. Ancak eşitlik tight immersiyon olursa sağlanır ve yüzey E 4 de konveks olur (Chen and Houh 1971). 8
35 Teorem : kapalı yönlendirilebilir yüzey ve z: E 4 immersiyon olsun. Gauss eğriliği G ise nin E 4 deki ortalama eğriliği H için H dv 4 + [ αg + λ ] π dv dir. (3.5) Buradaki eşitlik nin E 4 de tight olması ve G nin, üzerinde sıfıra denk olması halinde geçerlidir. İspat: (p, e 1,e, ē 3, ē 4 ) çatı ve ē 4 e göre asli doğrultular e 1,e olsun Ā rij matrisinin bileşenleri gösterim kolaylığı için aşağıdaki gibi seçilsin. Ā 311 = a Ā 31 = Ā 31 = c Ā 3 = b Ā 411 = d Ā 41 = Ā 41 = Ā 4 = e seçildiğinde 1 = ab c λ λ = de 4H = (a+b) + (d+e) 4H = (a+b) + (d-e) + 4de 4 ab + 4 de + 4de olmak üzere ortalama eğrilik 8 abed + 4de 8 λ1 λ + 4 λ ( üzerinde) H λ1 λ + λ eşitsizliği elde edilir. -λ 1 λ dv π + 1 αg dv olduğunu bölüm 3.3 den biliyoruz. Öyle ise H dv 4π + [ αg + λ ] dv dir. 9
36 Eğer H dv 4π + [ αg + γ ] olur (Chen and Houh 1971). dv eşitliği olduğunda üzerinde λ 1 = - λ yani G Teorem : kapalı yönlendirilebilr yüzey z: E 4 immersiyon olsun. λ dv π ( + g 1) dir. (3.6) π eşitlik ancak ve ancak, E 4 de tight ve flat ise gerçeklenir (Chen and Houh 1971). Lemma : yüzeyinin E 4 de bir immersiyonu z: E 4 olsun. O zaman nin her yerinde λ λ olur. 1 İspat : S p z(p) de bütün birim normal vektörlerin cümlesi olsun. p ve é, S p de sabit nokta, S * p = S p {} é olarak alalım. O zaman S p ve * S p üzerinde türevlenebilir olarak hareket eder. Asli eğrilikler k 1 (e) ve k (e), e 1 (e) ve e (e) ye göre kabul edelim k 1 (e) (bazı e * S p ) olsun. * S p üzerinde süreklidir. Şimdi * S p üzerinde k 1 sürekli olduğundan ve k 1 (-e) = - k 1 (e) olduğundan * S p ın bazı noktalarında k 1 = olduğunu görürüz. Bu ise Lipschitz Killing eğriliği K(p,e) = (bazı e Buradan ve * S p için). K(p,e) = λ 1 (p) cos θ + λ (p) sin θ, λ 1 (p) λ (p) den görürüz ki p noktasında λ λ. Bu bütün p noktaları için doğru olduğundan 1 ispat tamamlanır. Şimdi Teorem 3.3. nin ispatına dönecek olursak G(p) = λ p) + λ ( ) den elde ederiz ki 1( p 3
37 V üzerinde λ λ ve 1 V λ dv 1 V GdV den 1 λ GdV dir. dv λ1λ dv u Gauss Bonnet formülünden 1 λ dv π ( π + g 1) + αg dv olduğundan. λ dv π ( + g 1) sonucu elde edilir. π Eğer eşitlik sağlanırsa, E 4 de tight olur. üzerinde λ1 = λ ve V üzerinde λ 1 = λ dir. Lemma den görebiliriz ki V üzerinde 1 λ λ = = dır. Bu da gösterir ki üzerinde Gauss eğriliği G sıfıra denk olur. Tersine eğer, E 4 de flat ve tight ise g = 1 ve dv = λ dv = λ 1 π dir.. Theorem 3.3. in hipotezi altında λ dv π ( + 1 g) dır. 1 π Buradaki eşitlik sadece ve sadece, E 4 de tight ve flat ise sağlanır (Chen and Houh 1971) Ortalama Eğriliğe Dair Eşitsizlikler I Teorem: kapalı yönlendirilebilir yüzey z: E 4 immersiyon olsun. µ 1, µ birinci tipten eğrilikler olmak üzere 1 ( µ ) dv π + [ αg + ] 1 G dv dir. (3.7) 31
38 eşitlik sadece ve sadece, E 4 de tight ve G, da sıfır ise sağlanır. İspat: e 1,e yi ē 3 ye göre asli doğrultu olarak seçelim. O zaman Ā 3ij aşağıdaki formda verilir. Ā 311 = a Ā 31 = Ā 31 = Ā 3 = b 1 ( µ 1 ) = ( a + b) ab = λ1 ( üzerinde) 4 1 ( µ 1) dv ( λ1 λ ) dv + GdV λ1λ dv + eşitlik sağlanırsa ; üzerinde λ1 = λ olur., E 4 de tightir ve da G dır. 1 1 GdV Eğer, E 4 de flat torus ise ortalama eğrilik H için H = ( µ ) + ( µ olduğundan 1 ) H dv π dir. Eğer, E 4 de genusu olan yönlendirilmiş kapalı bir yüzey ve G ise H dv π ( π 1) dir. 1 1 H dv π + GdV π + GdV = π ( π 1) Lemma ve Gauss Bonnet formülüyle λ dv 4 ( g 1) dir. Burada π λ dv π, g =1 olduğunda 3
39 π ( π + g 1)... g =,3,4 λ dv dir (Chen and Houh 1971). 4π ( g 1)... g = 5,6,7 33
40 4. E 6 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 4.1 E 6 zayının Yapı Denklemleri ve Şekil Operatörü Teorem 4.1.1: 4, 4 boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold, x : 4 E 6 immersiyon ve F( 4 ), F(E 6 ) sırasıyla 4 ve E 6 nin yönlendirilmiş ortonormal çatıları olsun. B cümlesinin elemanları b = (p,e 1, e, e 3,e 4, e 5, e 6 ) öyle ki; (p, e 1, e, e 3,e 4 )Є F( 4 ) ve (x(p), e 1, e, e 3,e 4, e 5, e 6 ) Є F(E 6 ) olsun. y: B F( E 6 ) b y(b) = ( x(p), e 1, e, e 3, e 4, e 5, e 6 ) olarak tanımlansın. ŵ A, ŵ AB F(E 6 ) çatısında 1-formlar ve w A, w AB ler ŵ A, ŵ AB lerden y dönüşümü ile indirgenmiş 1-formları, (A 6ij ) immersiyonun şekil operatörü olmak üzere İkinci temel form II ( dp, dp ) = A 611 w 1 + A 61 w 1 w + A 614 w 1 w 4 + A 6 w + A 63 w w 3 + A 64 w w 4 + A 633 w 3 + A 634 w 3 w 4 + A 644 w 4 dır. İspat: B V, 4 nin E 6 deki birim normal vektörlerini gösterirse B V 4 dönüşümü p Є 4 3 deki S p demet küresini tanımlar. Diyelim ki u: B V S 5 dönüşümünde E 6 nın orijininde e ye paralel birim vektör u(p,e) ise E 6 nin yapı denklemleri dx = ŵ A e A de A = ŵ AB e B dŵ A = ŵ B Λŵ BA dŵ AB = ŵ AC Λŵ CB ŵ AB + ŵ BA = dır. A,B,C = 1,,3,4,5,6 r = 5,6 i,j = 1,,3,4 için w r = w ri = A rij w j A rij =A rji dw i = w j Λw ji dw AB = w AC Λw CB açık olarak yazarsak dw 1 + w 1 Λ w + w 31 Λ w 3 + w 41 Λ w 4 = dw + w 1 Λ w 1 + w 3 Λ w 3 + w 4 Λ w 4 = dw 3 + w 13 Λ w 1 + w 3 Λ w + w 43 Λ w 4 = w 15 Λ w 1 + w 5 Λ w + w 35 Λ w 3 + w 45 Λ w 4 = 34
41 w 16 Λ w 1 + w 6 Λ w + w 36 Λ w 3 + w 46 Λ w 4 = denklemleri elde edilir. Diğer yandan w ri = A rij w j den w i5 = A 5i1 w 1 + A 5i w + A 5i3 w 3 + A 5i4 w 4 i = 1,...,4 w i6 = A 6i1 w 1 + A 6i w + A 6i3 w 3 + A 6i4 w 4 II inci temel formu hesaplarsak II ( dp, dp ) = < S(dp), dp > = < S(w 1 e 1 +w e +w 3 e 3 +w 4 e 4 +w 5 e 5 +w 6 e 6 ),(w 1 e 1 +w e +w 3 e 3 +w 4 e 4 +w 5 e 5 +w 6 e 6 )> = < S(w 1 e 1 +w e +w 3 e 3 +w 4 e 4 ),(w 1 e 1 +w e +w 3 e 3 +w 4 e 4 )> S(e 1 ) = D e1 e 6 = A 611 e 1 + A 61 e + A 631 e 3 + A 641 e 4 S(e ) = D e e 6 = A 61 e 1 + A 6 e + A 63 e 3 + A 64 e 4 S(e 3 ) = D e3 e 6 = A 613 e 1 + A 63 e + A 633 e 3 + A 643 e 4 S(e 4 ) = D e4 e 6 = A 614 e 1 + A 64 e + A 634 e 3 + A 644 e 4 İmmersiyonun şekil operatörü A 611 A 61 A 631 A 641 A 61 A 6 A 63 A 64 S = A 613 A 63 A 633 A 643, A 6ij = A 6ji olarak elde edilir. A 614 A 64 A 634 A 644 w 1 S(e 1 ) = ( A 611 e 1 + A 61 e + A 631 e 3 + A 641 e 4 )w 1 w S(e ) = ( A 61 e 1 + A 6 e + A 63 e 3 + A 64 e 4 )w w 3 S(e 3 ) = ( A 613 e 1 + A 63 e + A 633 e 3 + A 643 e 4 )w 3 w 4 S(e 4 ) = ( A 614 e 1 + A 64 e + A 634 e 3 + A 644 e 4 )w 4 II ( dp, dp ) = A 611 w 1 + A 61 w 1 w + A 614 w 1 w 4 + A 6 w + A 63 w w 3 + A 64 w w 4 + A 633 w 3 + A 634 w 3 w 4 + A 644 w 4 ikinci temel form olarak elde edilir. 35
42 4. E 6 zayında Lipschitz-Killing Eğriliğinin Hesaplanması Teorem 4..1: 4, 4 boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold, x : 4 E 6 immersiyon olsun. λ 1 ikinci tipten birinci, λ ikinci tipten ikinci eğriliği, e birim normal vektör olmak üzere p noktasında Lipschitz-Killing eğriliği K(p,e) = λ 1 (p) cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ ; λ 1 λ dir. İspat: İmmersiyonun şekil operatörü A 6ij nin, lokal cross sectiona kısıtlanmışı Ā 6ij ile gösterilsin o zaman e birim normal vektörü için e = e 6 = cosθē 5 + sinθē 6 alınırsa A 6ij = cosθ Ā 5ij + sinθ Ā 6ij olur ve Lipschitz-Killing eğriliği K(p,e) aşağıdaki şekilde hesaplanır. K(p,e) = det(a 6ij ) Dönüşüm yapılmadan determinant alınır ve sonra determinantın her terimi için dönüşüm yapılırsa uygun bir seçim yapılarak sağ taraf cos θ ve sin θ nın quadratik ifadesi haline gelir. Frenet cross sectionını alırsak ortonormal bir çatı ile bu quadratik ifade K(p,e) = λ 1 (p) cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ olur. λ 1 λ λ 1 (p) = det(ā 5ij ) λ (p) = det(ā 6ij ) dir. 4.3 Gauss Eğriliği G Pozitif İse Total utlak Eğriliğin Hesaplanması Teorem 4.3.1: 4, 4 boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold x : 4 E 6 immersiyonu olsun, G pozitif Gauss Eğriliğini, β( 4 ) Betti sayıları toplamını göstermek üzere G dv 4 3 π β( 4 )dir. 36
43 İspat: Total eğriliği hesaplayacak olursak π K * (p) = K (p,e) dθ λ 1 ve λ pozitif ise yani pozitif Gauss Eğriliği için π = λ 1 (p) cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ dθ π = (λ 1 (p) cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ ) dθ = 3П 4 ( λ 1(p) + λ (p)) = 3П 4 G(p) dir. K * dv = 3 π 4 G dv β( 4 ) Betti sayıları toplamını gösterirse Chern Lashof un sonucu olarak K * dv π 3 β( 4 ) dir. Buradan 3 π 4 G dv π3 β( 4 ) G dv 4 3 π β( 4 ) eşitsizliği elde edilir. 37
44 4.4 Gauss Eğriliği G Negatif İse Total utlak Eğriliğin Hesaplanması Teorem 4.4.1: 4, 4 boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold x : 4 E 6 immersiyonu ile gömülürse, G(p) = λ 1 (p) + λ (p) negatif Gauss Eğriliğini, β( 4 ) Betti sayıları toplamını göstermek üzere λ 1 (p) < ve λ (p) < ise G dv π β( 4 )dir. İspat: λ 1 (p) < ve λ (p) < ise G(p) < dır. Negatif Gauss Eğriliği için total mutlak eğrilik π K * (p) = π = K (p,e) dθ λ 1 cos 4 θ + λ sin 4 θ dθ π = - (λ 1 cos 4 θ + λ sin 4 θ ) dθ = - 3П 4 ( λ 1(p) + λ (p) ) = - 3П 4 G(p) dir. K * dv = - 3П 4 G dv dir. β( 4 ) Betti sayıları toplamını gösterirse Chern Lashof un sonucu olarak K * dv π 3 β( 4 ) dir. Buradan - 3 π 4 G dv π3 β( 4 ) G dv π β( 4 )dir. 38
45 Teorem 4.4.: 4, 4 boyutlu yönlendirilmiş kapalı manifold x : 4 E 6 immersiyonu ile gömülürse, G(p) = λ 1 (p) + λ (p) negatif Gauss Eğriliğini, β( 4 ) Betti sayıları toplamını göstermek üzere λ 1 (p) > ve λ (p) < ise [( -λ λ 1 ) 4 -λ 1 λ λ 1 -λ ( λ 1 + -λ ) ]dv 1 6 π4 β( 4 )+ 3π 3 χ( 4 ) αg dv dir İspat: λ 1 (p) > ve λ (p) < olduğunda = { p Є 4, λ 1 (p) > } ve V = { p Є 4, λ 1 (p) < } olarak tanımlayalım. negatif Gauss Eğriliği için λ (p) λ 1 (p) dir. Bu durumda π K * (p) = π = K (p,e) dθ λ 1 (p)cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ dθ integralinin hesaplanması : G(p) = λ 1 (p) + λ (p) negatif Gauss eğriliği olmak üzere π K * (p) = π = π = K (p,e) dθ λ 1 (p) cos 4 θ + λ (p) sin 4 θ dθ a cos θ + b sin θ a cos θ b sin θ dθ a = λ 1, b = -λ, b > a > dır. a cos θ + b sin θ olduğundan π K * (p) = (a cos θ + b sin θ ) a cos θ b sin θ dθ 39
46 = 1 π (a cos θ + b sin θ ) (a-b) + (a+b) cosθ dθ = 1 π (a+b) (a cos θ + b sin θ ) a-b a+b + cosθ dθ cosα = - a - b a + b ; < α П olacak şekilde α açısı tanımlansın. sinα = ab a + b ; G(p) = λ 1(p) + λ (p) ; G(p) = a - b K * (p) = 1 π (a+b) = 1 4π 4 (a+b) = 1 π 4 (a+b) 4 = 1 π (a+b) (a cos θ + b sin θ ) cosθ - cosα dθ (a cos t + b sin t (a cos t + b sin t ) cost - cosα dt ) cost - cosα dt [(a+b) + (a-b) cost ] cost - cosα dt = a - b π [ a + b a - b + cost ] cost - cosα dt = a - b π [- 1 cosα + cost ] cost - cosα dt = a - b α [- 1 cosα + cost ](cost cosα) dt - a - b π α [- 1 cosα + cost ](cost - cosα )dt K * (p) = 3 αg(p) - 3π 4 G(p) + ( b a ) ab a + b (a + b) olarak bulunur. 4
47 V = { p Є 4, λ 1 (p) < } için K * (p) = - 3П 4 G(p) dir. K * dv = = = K * dv = K * dv + V K * dv [ 3 αg - 3П 4 G + ( b a ) ab a + b (a + b) ]dv + V - 3П 4 GdV + V - 3П 4 GdV + 3-3П 4 GdV + αg dv + [( b a ) ab [( b a ) ab - 3П 4 GdV a + b (a + b) ]dv + 3 a + b (a + b) ]dv αg dv [( b a ) ab Gauss-Bonnet Formülünden a + b (a + b) ]dv = K * dv + 3П 4 GdV - 3 αg dv GdV = 8π χ( 4 ) dır. Chern-Lashof bir sonucu olarak total eğrilik Betti sayılarının toplamı β( 4 ) den büyüktür. Bu durumda K * dv c 7 β( 4 ), c 7 = 1 3 π4 alındığında K * dv 1 3 π4 β( 4 ) dır. [( b a ) ab a + b (a + b) ]dv 1 3 π4 β( 4 )+ 3π 3 χ( 4 ) + 3 αg dv [( b a ) ab a + b (a + b) ]dv 1 6 π4 β( 4 )+ 3π 3 χ( 4 ) αg dv bulunur. 41
48 a = λ 1, b = -λ olduğundan dir. [( -λ λ 1 ) 4 -λ 1 λ λ 1 -λ ( λ 1 + -λ ) ]dv 1 6 π4 β( 4 )+ 3π 3 χ( 4 ) αg dv 4
49 5. L 4 ZAYINDA BAZI DİFERENSİYEL GEOETRİK EŞİTSİZLİKLER 5.1 L 4 zayının Yapı Denklemleri ve Şekil Operatörü Teorem 5.1.1: iki boyutlu kapalı yönlendirilmiş yüzey x: L 4 timelike immersiyon F( ) ve F(L 4 ) sırasıyla ve L 4 ün yönlendirilmiş ortonormal çatıları olsun.b kümesi b = (p, l 1, l, l 3, l 4 ) elemanlarından oluşan bir küme öyle ki (p, l 1 l )Є F( ) (x(p), l 1, l, l 3, l 4 )Є F(L 4 ). Çatının yönlendirmesi L 4 ile benzer ve dx(l i ), l i ile belirleniyor. Burada l i ler birim vektörler ve ayrıca l timelike vektördür. y: B F(L 4 ) y(p) = (x(p), l 1, l, l 3, l 4 ) doğal olarak tanımlı, w A B üzerinde ŵ A lerden y ile indirgenmiş 1-formlar, (A 4ij )immersiyonun şekil operatörü ise ikinci temel form II(dp,dp) = A 411 w 1 + A 41 w 1 w + A 4 w dır. İspat: iki boyutlu kapalı yönlendirilmiş yüzey x: L 4 timelike immersiyon F( ) ve F(L 4 ) sırasıyla ve L 4 ün yönlendirilmiş ortonormal çatıları olsun. B kümesi b = (p, l 1, l, l 3, l 4 ) elemanlarından oluşan bir küme öyle ki (p, l 1 l )Є F( ) (x(p), l 1, l, l 3, l 4 )Є F(L 4 ). 43
50 Çatının yönlendirmesi L 4 ile benzer ve dx(l i ), l i ile belirleniyor. Burada l i ler birim vektörler ve ayrıca l timelike vektördür. y: B F(L 4 ) y(p) = (x(p), l 1, l, l 3, l 4 ) doğal olarak tanımlı A,B,C = 1,,3,4 dx = ŵ A l A dŵ AB = ŵ AC Λŵ CB dl A = ŵ AB l B ŵ AB + ŵ BA = dŵ A =ŵ A Λŵ BA ŵ A ve ŵ AB ler F(L 4 ) üzerinde 1-formlardır. w A ve w AB B üzerinde ŵ A ve ŵ AB lerden y: B F(L 4 ) ile indirgenmiş 1-formları göstersin. w 3 = w 4 = w i3 = A 3i1 w 1 + A 3i w w j4 = A 4j1 w 1 + A 4j w i,j=1, B F( ) lokal cross sectionını ele alalım. (p, l 1, l, l 3, l 4) bu lokal cross sectionın çatısı olsun. A rij nin lokal cross sectiona kısıtlanmışı Ā rij ile gösterilsin. S immersiyonun şekil operatörünü göstermek üzere. İkinci temel formu hesaplarsak II(dp,dp) = <S(dp),dp> = <S(w 1 l 1 + w l + w 3 l 13 + w 4 l 4 ), w 1 l 1 + w l + w 3 l 13 + w 4 l 4 > =<S(w 1 l 1 + w l ), w 1 l 1 + w l > =< w 1 S(l 1 ) + w S(l ), w 1 l 1 + w l > = w 1 < S(l 1 ), l 1 > + w 1 w < S(l 1 ), l > + w < S(l ), l > 44
51 S(l 1 ) = D l1 l 4 = A 411 l 1 - A 41 l S(l ) = D l l 4 = A 41 l 1 - A 4 l S= A A 41 A 41 - A 4 < S(l 1 ), l 1 > = < A 411 l 1 - A 41 l, l 1 > = A 411 < S(l 1 ), l > = < A 411 l 1 - A 41 l, l > = A 41 < S(l ), l > = < A 41 l 1 - A 4 l,l > = A 4 II(dp,dp) = A 411 w 1 + A 41 w 1 w + A 4 w ikinci temel form olarak elde edilir. 5. L 4 zayında Lipschitz- Killing Eğriliğinin Hesaplanması Teorem 5..1: iki boyutlu kapalı yönlendirilmiş yüzey, x: L 4 timelike immersiyon, (A 4ij ) immersiyonun şekil operatörü, p noktasındaki Lipschitz-Killing eğriliğini K(p,l), birim normal vektör l ve λ 1 (p) = det(ā 3ij ), λ (p) = det(ā 4ij ). ikinci tipten birinci ve ikinci eğrilikler olmak üzere K(p,l) = - λ 1 (p)cos θ λ (p)sin θ dir. İspat: l = l 4 = cosθ Ǐ 3 + sinθ Ǐ 4 seçersek A 4ij = cosθ Ā 3ij + sinθ Ā 4ij i,j =1, K(p,l) = det(a 4ij ) dir. 45
52 cosθ Ā sinθ Ā 411 -cosθ Ā 31 - sinθ Ā 41 K(p,l) = cosθ Ā 31 + sinθ Ā 41 - cosθ Ā 3 - sinθ Ā 4 K(p,l) = - λ 1 (p)cos θ λ (p)sin θ olarak bulunur. λ 1 (p) = det(ā 3ij ) λ (p) = det(ā 4ij ) dir. λ 1, λ ikinci tipten α inci eğriliklerdir. 5.3 L 4 zayında Negatif Gauss Eğrilikli Yüzeylerde Total Eğriliğin Hesaplanması Teorem 5.3.1: iki boyutlu kapalı yönlendirilmiş yüzey x: L 4 timelike immersiyon olsun. G(p), p noktasındaki Gauss Eğriliğini, λ 1, λ ikinci tipten birinci ve ikinci eğrilikler ayrıca = { p Є ; λ 1 (p) > } ve V = { p Є ; λ 1 (p) }olmak üzere total mutlak eğrilik K * (p) = - π G(p) ; V üzerinde K * (p) = (α π ) G(p) + 4 -λ 1 λ ; üzerinde dir. İspat: V üzerinde λ 1 ve λ negatif olacağından total eğrilik π K * (p) = K ( p, l) dθ π = -λ 1 cos θ - λ sin θ dθ 46
53 π = -1 λ 1 cos θ + λ sin θ dθ π = -(λ 1 cos θ + λ sin θ ) dθ = - π( λ 1 + λ ) = - π G(p) dir. üzerinde λ 1 pozitif olduğundan ve G(p) durumu incelendiğinden λ negatifdir. Bu ise λ λ 1 gerektirir. Total mutlak eğrilik π K * (p) = K ( p, l) dθ π = π = π = -λ 1 cos θ - λ sin θ dθ -1 λ 1 cos θ + λ sin θ dθ (λ 1 + λ ) +(λ 1 - λ ) cosθ dθ = 1 π (λ 1 - λ ) λ 1 - λ λ 1 + λ + cosθ dθ cosα = - λ 1 + λ λ 1 - λ ; < α П olacak şekilde α açısı tanımlansın. sinα = -λ 1 λ λ 1 - λ 1 K * (p) = 1 π (λ 1 - λ ) cosθ - cosα dθ 47
54 π = (λ 1 - λ ) α =(λ 1 - λ ) cost - cosα dt π (cost - cosα ) dt - (λ 1 - λ ) α ( cost - cosα ) dt K * (p) = (α π ) G(p) + 4 -λ 1 λ dir. Teorem 5.3.: kapalı yönlendirilebilir yüzey x: L 4 timelike immersiyon olsun.gauss eğriliği G ise nin L 4 deki ortalama eğriliği H için H dv 4π + αg dv dir. İspat: ( p, l 1, l, l 3, l 4) çatı l 4 e göre asli doğrultular l 1 ve l olsun. Ā rij matrisinin bileşenlerini gösterim kolaylığı açısından aşağıdaki gibi seçelim. Ā 311 = a Ā 411 = d Ā 41 = Ā 41 = Ā 31 = - c Ā 3 = - b Ā 3ij = Ā 31 = c Ā 4 = - e a -c c -b Ā 4ij = d -e λ 1 (p) = det(ā 3ij ) = -ab + c λ (p) = det(ā 4ij ) = -de ve λ 1 λ olmak üzere 48
55 a -c S = c -b d -e S matrisine göre ortalama eğriliği hesaplayacak olursak H = a-b+d-e H = (a-b+d-e) 4 4H = (a-b) + (d-e) -(a-b)(d-e) = (a-b) + (d-e) -( ad - ae - bd + be) ad - ae - bd + be = dır. Çünkü Ā 311 Ā Ā 3 Ā 4 = Ā 311 Ā 4 + Ā 3 Ā 411 = Ā 31 Ā 41 +Ā 41 Ā 31 ve Ā 41 = Ā 41 = dır. 4H = (a-b) + (d -e) 4H 4 ab + 4 de 4H 8 abde λ 1 λ = (-ab + c )(-de) = abde -dec -λ 1 λ = -abde + dec = { pє : λ 1 (p) > } üzerinde 4H 8 -λ 1 λ H -λ 1 λ, her iki tarafın üzerinden integralini alacak olursak 49
56 H dv olduğundan -λ 1 λ dv, -λ 1 λ dv π + 1 αg dv H dv 4π + αg dv dir 5
57 KAYNAKLAR Boothy, W An Introduction To Differentible anifolds and Riemannian Geometry, Academic Press, New York, San Francisco, Londan. Chen, B. Y. and Houh, C. S Some Differential Geometric Inequalities For Surfaces in Euclidean Spaces. Tensor, N. S.Vol 3; Chen, B. Y On an Inequality of T. J. Willmore. AS; Chen, B. Y On The Total Cuvature of Immersed anifolds,i an Inequality of Fenchel- Borsuk- Willmore. Amer. J. ath; Chern, S. S. and Lashof, R. K On The Total Curvature of Immersed anifolds, II. Amer. J. ath; 5-1. Hacısalihoğlu, H. H Yüksek Diferensiyel Geometriye Giriş. Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, Türkiye. Hicks, N Notes On Differential Geometry. Von Nostrand Reinhold Company, Londan. O Neill, B Semi-Riemannian Geometry. Academic Press, Newyork, London. Willmore, T.J Total Curvature in Riemannian Geometry. Halsted Pres, London Tagos, G. and Papontaniov, B On therectilinear Congruences of Lorentz anifold Establishing An Area Preserving Representation.Tensör, N. S. 51
58 ÖZGEÇİŞ Adı Soyadı: Serpil KARAGÖZ Doğum Yeri : Bolu Doğum Tarihi: 6/5/197 edeni Hali : Bekar Yabancı Dili : İngilizce Eğitim Durumu (Kurum ve Yıl) Lise: Bolu Atatürk Lisesi (1989) Lisans : armara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi (1994) Yüksek Lisans: armara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü atematik Ana Bilim Dalı (1997) Çalıştığı Kurum/Kurumlar ve Yıl ahalli İdareler Behiye Baysal Anadolu eslek Lisesi Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi atematik Bölümü
3. V, R 3 ün açık bir altkümesi olmak üzere, c R. p noktasında yüzeye dik olduğunu gösteriniz.(10
Diferenisyel Geometri 2 Yazokulu 2010 AdıSoyadı: No : 1. ϕ (u, v) = ( u + 2v, v + 2u, u 2 v ) parametrizasyonu ile verilen M kümesinin bir regüler yüzey olduğunu gösteriniz. (15 puan) 3. V, R 3 ün açık
DetaylıBOZOK ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ BİTİRME TEZİ E 3-BOYUTLU ÖKLİD UZAYINDA HELİSLER VE UYGULAMALARI.
BOZOK ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ BİTİRME TEZİ E -BOYUTLU ÖKLİD UZAYINDA HELİSLER VE UYGULAMALARI Hasibe ŞENOL 16104210046 Danışman: Yrd. Doç. Dr. Murat BABAARSLAN YOZGAT 201 ÖZET
DetaylıDarboux Ani Dönme Vektörleri ile. SPACELIKE ve TIMELIKE YÜZEYLER GEOMETRİSİ. Celal Bayar Üniversitesi Yayınları Yayın No: 0006
Darboux Ani Dönme Vektörleri ile SPACELIKE ve TIMELIKE YÜZEYLER GEOMETRİSİ Prof. Dr. H. Hüseyin UĞURLU Prof. Dr. Ali ÇALIŞKAN Celal Bayar Üniversitesi Yayınları Yayın No: 0006 0 Celal Bayar Üniversitesi
Detaylı18.701 Cebir 1. MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 18.701 Cebir 1 2007 Güz Bu malzemeden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms ve http://tuba.acikders.org.tr
DetaylıKUADRATİK FORM. Tanım: Kuadratik Form. Bir q(x 1,x 2,,x n ) fonksiyonu
KUADRATİK FORMLAR KUADRATİK FORM Tanım: Kuadratik Form Bir q(x,x,,x n ) fonksiyonu q x : n şeklinde tanımlı ve x i x j bileşenlerinin doğrusal kombinasyonu olan bir fonksiyon ise bir kuadratik formdur.
DetaylıLİNEER VEKTÖR ALANLARI VE GEOMETRİK UYGULAMALARI. Türkan YAYLACI ANKARA Her hakkı saklıdır
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ LİNEER VEKTÖR ALANLARI VE GEOMETRİK UYGULAMALARI Türkan YAYLACI MATEMATİK ANABİLİM DALI ANKARA 2006 Her hakkı saklıdır ÖZET Yüksek Lisans
DetaylıŞimdi de [ ] vektörünün ile gösterilen boyu veya büyüklüğü Pisagor. teoreminini iki kere kullanarak
10.Konu İç çarpım uzayları ve özellikleri 10.1. ve üzerinde uzunluk de [ ] vektörünün ile gösterilen boyu veya büyüklüğü Pisagor teoreminden dir. 1.Ö.: [ ] ise ( ) ( ) ve ( ) noktaları gözönüne alalım.
Detaylı3. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 11, Önceki Dersteki Sorular ile İlgili Açıklamalar
3. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 11, 2016 1 Önceki Dersteki Sorular ile İlgili Açıklamalar Lie nin üçüncü teoremi oarak bilinen ve Cartan tarafından asağıdaki gibi güçlendirilmiş bir teorem ile başlayalım:
DetaylıIII. DERS DİFERENSİYELLENEBİLİR YÜZEYLER
Bölüm 1 III. DERS DİFERENSİYELLENEBİLİR YÜZEYLER 1.1 YÜZEYLER:TANIM VE ÖRNEKLER Bu kesimin amacı R 3 de yüzeyler teorisini incelemek ve bunun içinde manifoldlar teorisinin gerekli kısmını aktarmaktır.
DetaylıİNVOLÜT B-SCROLL ÜZERİNE YENİ BİR BAKIŞ. Süleyman ŞENYURT * Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi,Matematik Bölümü, Ordu
Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg.,Cilt:4,Sayı:1,014,59-74/Ordu Univ. J. Sci. Tech.,Vol:4,No:1,014,59-74 İNVOLÜT B-SCROLL ÜZERİNE YENİ BİR BAKIŞ ÖZET Süleyman ŞENYURT * Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi,Matematik
Detaylıİç-Çarpım Uzayları ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Öğr. Grv. Dr. Nevin ORHUN
İç-Çarpım Uzayları Yazar Öğr. Grv. Dr. Nevin ORHUN ÜNİTE Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; R n, P n (R), M nxn vektör uzaylarında iç çarpım kavramını tanıyacak ve özelliklerini görmüş olacaksınız.
DetaylıCebir 1. MIT Açık Ders Malzemeleri
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 18.701 Cebir 1 2007 Güz Bu malzemeden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms ve http://tuba.acikders.org.tr
DetaylıÖZDEĞERLER- ÖZVEKTÖRLER
ÖZDEĞERLER- ÖZVEKTÖRLER GİRİŞ Özdeğerler, bir matrisin orijinal yapısını görmek için kullanılan alternatif bir yoldur. Özdeğer kavramını açıklamak için öncelikle özvektör kavramı ele alınsın. Bazı vektörler
Detaylı18.034 İleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıMIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocm.mit.edu Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için http://ocm.mit.edu/terms veya http://tuba.açık ders.org.tr adresini ziyaret
DetaylıSAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2009-II) ÜÇ BOYUTLU LORENTZ UZAYI MANNHEİM EĞRİ ÇİFTİ ÜZERİNE A. ZEYNEP AZAK
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (009-II) ÜÇ BOYUTLU LORENTZ UZAYI L DE TIMELIKE MANNHEİM EĞRİ ÇİFTİ ÜZERİNE A. ZEYNEP AZAK Saarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Faültesi Matemati Bölümü, 5487, SAKARYA apirdal@saarya.edu.tr
DetaylıJeodezi
1 Jeodezi 5 2 Jeodezik Eğri Elipsoid Üstünde Düşey Kesitler Elipsoid yüzünde P 1 noktasındaki normalle P 2 noktasından geçen düşey düzlem, P 2 deki yüzey normalini içermez ve aynı şekilde P 2 de yüzey
DetaylıT.C. TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ MİNKOWSKİ 3-UZAYINDA SABİT AÇILI YÜZEYLER. Gülüzar TÜRKMENOĞLU
T.C. TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ MİNKOWSKİ 3-UZAYINDA SABİT AÇILI YÜZEYLER Gülüzar TÜRKMENOĞLU MATEMATİK ANABİLİM DALI DANIŞMAN: PROF. DR. MAHMUT ERGÜT
Detaylı13.Konu Reel sayılar
13.Konu Reel sayılar 1. Temel dizi 2. Temel dizilerde toplama ve çarpma 3. Reel sayılar kümesi 4. Reel sayılar kümesinde toplama ve çarpma 5. Reel sayılar kümesinde sıralama 6. Reel sayılar kümesinin tamlık
Detaylı7. BÖLÜM İÇ ÇARPIM UZAYLARI İÇ ÇARPIM UZAYLARI İÇ ÇARPIM UZAYLARI İÇ ÇARPIM UZAYLARI .= 1 1 + + Genel: Vektörler bölümünde vektörel iç çarpım;
İÇ ÇARPIM UZAYLARI 7. BÖLÜM İÇ ÇARPIM UZAYLARI Genel: Vektörler bölümünde vektörel iç çarpım;.= 1 1 + + Açıklanmış ve bu konu uzunluk ve uzaklık kavramlarını açıklamak için kullanılmıştır. Bu bölümde öklit
Detaylı8.Konu Vektör uzayları, Alt Uzaylar
8.Konu Vektör uzayları, Alt Uzaylar 8.1. Düzlemde vektörler Düzlemdeki her noktası ile reel sayılardan oluşan ikilisini eşleştirebiliriz. Buna P noktanın koordinatları denir. y-ekseni P x y O dan P ye
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ. n - BOYUTLU LORENTZ UZAYINDA B - SCROLLAR. Şeyda KILIÇOĞLU MATEMATİK ANABİLİM DALI
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ n - BOYUTLU LORENTZ UZAYINDA B - SCROLLAR Şeyda KILIÇOĞLU MATEMATİK ANABİLİM DALI ANKARA 2006 Her hakkı saklıdır ProfDr HHilmi HACISALİHOĞLU danışmanlığında,
DetaylıKaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Matematik Bölümü 2015 Kaynaklar Shepley L. Ross, Differential Equations (3rd Edition), 1984. (Adi ) Bir ya da daha fazla bağımsız değişkenden oluşan bağımlı değişken ve türevlerini
DetaylıT.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI BİHARMONİK EĞRİLER
.C. BALIKESİR ÜNİVERSİESİ FEN BİLİMLERİ ENSİÜSÜ MAEMAİK ANABİLİM DALI BİHARMONİK EĞRİLER YÜKSEK LİSANS EZİ ESİN KESEN BALIKESİR, OCAK - 03 .C. BALIKESİR ÜNİVERSİESİ FEN BİLİMLERİ ENSİÜSÜ MAEMAİK ANABİLİM
DetaylıÖKLİD UZAYINDA MANNHEIM EĞRİLERİ ÜZERİNE
T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÖKLİD UZAYINDA MANNHEIM EĞRİLERİ ÜZERİNE Funda KAYMAZ YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI KIRŞEHİR HAZİRAN 206 T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ FEN
Detaylı10. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 20, Yarıbasit bir Lie cebirinin yapısını analiz etmeye devam ediyoruz. hatırlayınız:
10. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 20, 2016 1 Yarıbasit Bir Lie Cebirinin Yapısı Hakkında Yarıbasit bir Lie cebirinin yapısını analiz etmeye devam ediyoruz. hatırlayınız: Kök uzay ayrışımını g = h χ Φ g χ.
DetaylıT.C. HEİSENBERG GRUBUNUN GEOMETRİSİ VE HEİSENBERG GRUBUNDA ÖZEL
T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEİSENBERG GRUBUNUN GEOMETRİSİ VE HEİSENBERG GRUBUNDA ÖZEL EĞRİLER HÜLYA BAŞEĞMEZ YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI KIRŞEHİR AĞUSTOS - 2011
DetaylıVEKTÖR UZAYLARI 1.GİRİŞ
1.GİRİŞ Bu bölüm lineer cebirin temelindeki cebirsel yapıya, sonlu boyutlu vektör uzayına giriş yapmaktadır. Bir vektör uzayının tanımı, elemanları skalar olarak adlandırılan herhangi bir cisim içerir.
DetaylıT.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI ÜÇ BOYUTLU ÖKLİDYEN VE MİNKOWSKİ UZAYINDA YÜZEYLER
YÜKSEK LİSANS TEZİ V.ÇİÇEK,05 T.C. NİĞDE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI ÜÇ BOYUTLU ÖKLİDYEN VE MİNKOWSKİ UZAYINDA YÜZEYLER NİĞDE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ VEYSİ
Detaylı6. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 16, 2016
6. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 16, 2016 Bu derste lineer cebirdeki bazı fikirleri gözden geçirip Lie teorisine uygulamalarını inceleyeceğiz. Bütün Lie cebirlerinin cebirsel olarak kapalı ve karakteristiği
Detaylı2 1 fonksiyonu veriliyor. olacak şekilde ortalama değer teoremini sağlayacak bir c sayısının var olup olmadığını araştırınız. Eğer var ise bulunuz.
ANALİZ 1.) a) sgn. sgn( 1) = 1 denkleminin çözüm kümesini b) f ( ) 3 1 fonksiyonu veriliyor. olacak şekilde ortalama değer teoremini sağlayacak bir c sayısının var olup olmadığını araştırınız. Eğer var
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ MEUSNIER TEOREMİNİN 3 BOYUTLU ÇİZGİLER UZAYINDAKİ KARŞILIĞI.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ MEUSNIER TEOREMİNİN 3 BOYUTLU ÇİZGİLER UZAYINDAKİ KARŞILIĞI Fatma KARAKUŞ MATEMATİK ANABİLİM DALI ANKARA 2008 Her Hakkı Saklıdır ÖZET Yüksek
DetaylıKesirli Türevde Son Gelişmeler
Kesirli Türevde Son Gelişmeler Kübra DEĞERLİ Yrd.Doç.Dr. Işım Genç DEMİRİZ Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 6-9 Eylül, 217 Kesirli Türevin Ortaya Çıkışı Gama ve Beta Fonksiyonları Bazı
DetaylıBu kısımda işlem adı verilen özel bir fonksiyon çeşidini ve işlemlerin önemli özelliklerini inceleyeceğiz.
Bölüm 3 Gruplar Bu bölümde ilk olarak bir küme üzerinde tanımlı işlem kavramını ele alıp işlemlerin bazı özelliklerini inceleyeceğiz. Daha sonra kümeler ve üzerinde tanımlı işlemlerden oluşan cebirsel
DetaylıLYS Y OĞRU MTMTİK TSTİ LYS-. u testte Matematik ile ilgili soru vardır.. evaplarınızı, cevap kâğıdının Matematik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. u testteki süreniz 7 dakikadır.. a ve b asal
DetaylıELEKTRİKSEL POTANSİYEL
ELEKTRİKSEL POTANSİYEL Elektriksel Potansiyel Enerji Elektriksel potansiyel enerji kavramına geçmeden önce Fizik-1 dersinizde görmüş olduğunuz iş, potansiyel enerji ve enerjinin korunumu kavramları ile
DetaylıRİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ MUTLAK GENEL DÜZLEMSEL HAREKET: Genel düzlemsel hareket yapan bir karı cisim öteleme ve dönme hareketini eşzamanlı yapar. Eğer cisim ince bir levha olarak gösterilirse,
DetaylıARASINAV SORULARININ ÇÖZÜMLERİ GÜZ DÖNEMİ A A A A A A A
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ BİTİRME ÖDEVİ I ARASINAV SORULARININ ÇÖZÜMLERİ - 6 GÜZ DÖNEMİ ADI SOYADI :... NO :... A A A A A A A SINAV TARİHİ VE SAATİ : Bu sınav 4 sorudan oluşmaktadır ve sınav
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL MAT-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAT-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL MAT-5502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8
DetaylıMath 322 Diferensiyel Denklemler Ders Notları 2012
1 Genel Tanımlar Bir veya birden fazla fonksiyonun türevlerini içeren denklemlere diferensiyel denklem denmektedir. Diferensiyel denklemler Adi (Sıradan) diferensiyel denklemler ve Kısmi diferensiyel denklemler
DetaylıA COMMUTATIVE MULTIPLICATION OF DUAL NUMBER TRIPLETS
. Sayı Mayıs 6 A COMMTATIVE MLTIPLICATION OF DAL NMBER TRIPLETS L.KLA * & Y.YAYLI * *Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi, Matematik Bölümü 6 Tandoğan-Ankara, Türkiye ABSTRACT Pfaff [] using quaternion product
DetaylıBir özvektörün sıfırdan farklı herhangi bri sabitle çarpımı yine bir özvektördür.
ÖZDEĞER VE ÖZVEKTÖRLER A n n tipinde bir matris olsun. AX = λx (1.1) olmak üzere n 1 tipinde bileşenleri sıfırdan farklı bir X matrisi için λ sayıları için bu denklemi sağlayan bileşenleri sıfırdan farklı
DetaylıKuantum Grupları. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Münevver Çelik. Feza Gürsey Enstitüsü, İstanbul 10 Şubat, 2010
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Feza Gürsey Enstitüsü, İstanbul 10 Şubat, 2010 Kuantum grubu örgülü bir Hopf cebridir. Cebir Tanım Bir k-vektör uzayı A için, µ : A A A ve η : k A birer k-doğrusal
DetaylıBu bölümde Coulomb yasasının bir sonucu olarak ortaya çıkan Gauss yasasının kullanılmasıyla simetrili yük dağılımlarının elektrik alanlarının çok
Gauss Yasası Bu bölümde Coulomb yasasının bir sonucu olarak ortaya çıkan Gauss yasasının kullanılmasıyla simetrili yük dağılımlarının elektrik alanlarının çok daha kullanışlı bir şekilde nasıl hesaplanabileceği
DetaylıLineer Dönüşümler ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Öğr. Grv.Dr. Nevin ORHUN
Lineer Dönüşümler Yazar Öğr. Grv.Dr. Nevin ORHUN ÜNİTE 7 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Vektör uzayları arasında tanımlanan belli fonksiyonları tanıyacak, özelliklerini öğrenecek, Bir dönüşümün,
DetaylıChapter 1 İçindekiler
Chapter 1 İçindekiler Kendinizi Test Edin iii 10 Birinci Mertebeden Diferansiel Denklemler 565 10.1 Arılabilir Denklemler 566 10. Lineer Denklemler 571 10.3 Matematiksel Modeller 576 10.4 Çözümü Olmaan
Detaylı28/04/2014 tarihli LYS-1 Matematik-Geometri Testi konu analizi SORU NO LYS 1 MATEMATİK TESTİ KAZANIM NO KAZANIMLAR 1 / 31
SORU NO LYS 1 MATEMATİK TESTİ A B KAZANIM NO KAZANIMLAR 1 1 / 31 11 32159 Rasyonel sayı kavramını açıklar. 2 12 32151 İki ya da daha çok doğal sayının en büyük ortak bölenini ve en küçük ortak katını bulur.
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ FRENET HAREKETLERİ VE YÜZEYLER Naser MASROURİ MATEMATİK ANABİLİM DALI ANKARA 0 Her hakkı saklıdır ÖZET Doktora Tezi FRENET HAREKETLERİ VE YÜZEYLER
Detaylı1. Hafta Uygulama Soruları
. Hafta Uygulama Soruları ) x ekseni, x = doğrusu, y = x ve y = x + eğrileri arasında kalan alan nedir? ) y = x 3 ve y = 4 x 3 parabolleri arasında kalan alan nedir? 3) y = x, x y = 4 eğrileri arasında
DetaylıLeyla Bugay Doktora Nisan, 2011
ltanguler@cu.edu.tr Çukurova Üniversitesi, Matematik Bölümü Doktora 2010913070 Nisan, 2011 Yarıgrup Teorisi Nedir? Yarıgrup teorisi cebirin en temel dallarından biridir. Yarıgrup terimi ilk olarak 1904
Detaylı3. BÖLÜM MATRİSLER 1
3. BÖLÜM MATRİSLER 1 2 11 21 1 m1 a a a v 12 22 2 m2 a a a v 1 2 n n n mn a a a v gibi n tane vektörün oluşturduğu, şeklindeki sıralanışına matris denir. 1 2 n A v v v Matris A a a a a a a a a a 11 12
DetaylıPERGEL YAYINLARI LYS 1 DENEME-6 KONU ANALİZİ SORU NO LYS 1 MATEMATİK TESTİ KAZANIM NO KAZANIMLAR
2013-2014 PERGEL YAYINLARI LYS 1 DENEME-6 KONU ANALİZİ SORU NO LYS 1 MATEMATİK TESTİ A B KAZANIM NO KAZANIMLAR 1 1 / 31 12 32173 Üslü İfadeler 2 13 42016 Rasyonel ifade kavramını örneklerle açıklar ve
DetaylıTemel Kavramlar. (r) Sıfırdan farklı kompleks sayılar kümesi: C. (i) Rasyonel sayılar kümesi: Q = { a b
Bölüm 1 Temel Kavramlar Bu bölümde bağıntı ve fonksiyon gibi bazı temel kavramlar üzerinde durulacak, tamsayıların bazı özellikleri ele alınacaktır. Bu çalışma boyunca kullanılacak bazı kümelerin gösterimleri
Detaylı( t) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
İİ DDDDD IIII NN NN A MM MM KKK KK DD DD II NNN NN AAA MMM MMM İİİİ KK KK DD DD II NNNN NN AA AA MMMMMMM İİ KK KK DD DD II NNNNNNN AA AA MMMMMMM İİ KK KK DD DD II NN NNNN AA AA MM M MM İİ KKKK DD DD II
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MATEMATİK ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI
DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL ADI MAT-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 MAT-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL ADI MAT-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0
Detaylı12. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 24, Son dersten hatırlayacağınız üzere simetrikleştirme operasyonundan elde ettiğimiz fonksiyon.
12. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 24, 2016 1 Yerel Kaldırma Özellikleri Son dersten hatırlayacağınız üzere simetrikleştirme operasyonundan elde ettiğimiz fonksiyon ι : Sym(g) n 0 U n /U n+1 bize bir derecelendirilmiş
DetaylıÜç Boyutlu Uzayda Koordinat sistemi
Üç Boyutlu Uzayda Koordinat sistemi Uzayda bir noktayı ifade edebilmek için ilk önce O noktasını (başlangıç noktası) ve bu noktadan geçen ve birbirine dik olan üç yönlü doğruyu seçerek sabitlememiz gerekir.
DetaylıLecture 2. Mahir Bilen Can. Mayıs 10, 2016
Lecture 2 Mahir Bilen Can Mayıs 10, 2016 1 Klasik Lie Cebirleri Klasik Lie cebirlerinin hepsi içinde son derece büyük öneme sahip dört sonsuz aile vardır. Bunlar A, B, C, D harfleri ile indekslenmekte
DetaylıKüre Küre Üzerinde Hesap. Ders Sorumlusu Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA 2018
Küre Küre Üzerinde Hesap Ders Sorumlusu Prof. Dr. Mualla YALÇINKAYA 2018 Küre ve Küre ile İlgili Tanımlar Küre: «Merkez» adı verilen bir noktaya eşit uzaklıktaki noktaların bir araya getirilmesiyle, ya
DetaylıEMAT ÇALIŞMA SORULARI
EMAT ÇALIŞMA SORULARI 1) A = 4. ı x 2. ı y ı z ve B = ı x + 4. ı y 4. ı z vektörlerinin dik olduğunu gösteriniz. İki vektörün skaler çarpımlarının sıfır olması gerekir. A. B = 4.1 + ( 2). 4 + ( 1). ( 4)
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DEJENERE HELİSLER ÜZERİNE
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DEJENERE HELİSLER ÜZERİNE Zafer ŞANLI Danışman: Prof. Dr. A. Ceylan ÇÖKEN YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI ISPARTA-2009 Fen Bilimleri
DetaylıAralıklar, Eşitsizlikler, Mutlak Değer
ARALIKLAR Gerçel sayıların, aralık olarak adlandırılan bazı kümeleri kalkülüste sık sık kullanılır ve geometrik olarak doğru parçalarına karşılık gelir. Örneğin, a < b ise, a dan b ye açık aralık, a ile
Detaylısonlu altörtüsü varsa bu topolojik uzaya tıkız diyoruz.
Ders 1: Önbilgiler Bu derste türev fonksiyonunun geometrik anlamını tartışıp, yalnız R n nin bir açık altkümesinde değil, daha genel uzaylarda tanımlı bir fonksiyonun türevi ve özel noktalarının nasıl
DetaylıLineer Cebir. Doç. Dr. Niyazi ŞAHİN TOBB. İçerik: 1.1. Lineer Denklemlerin Tanımı 1.2. Lineer Denklem Sistemleri 1.3. Matrisler
Lineer Cebir Doç. Dr. Niyazi ŞAHİN TOBB İçerik: 1.1. Lineer Denklemlerin Tanımı 1.2. Lineer Denklem Sistemleri 1.3. Matrisler Bölüm 1 - Lineer Eşitlikler 1.1. Lineer Eşitliklerin Tanımı x 1, x 2,..., x
Detaylı11. Ders. Mahir Bilen Can. Mayıs 23, 2016
11. Ders Mahir Bilen Can Mayıs 23, 2016 1 Önceki Ders Üzerine Bazı Notlar Wikipedia dan Killing ile ilgili bir alıntıyla başlayalım. "1880 civarında, Killing Sophus Lie den bağımsız olarak Lie cebirlerini
DetaylıMATEMATİK ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ - DENEME SINAVI DENEME. Diğer sayfaya geçiniz.
MATEMATİK. DENEME ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ - DENEME SINAVI. f : X tanımlı y = f() fonksiyonu için lim f ( ) = L ise aşağıdaki önermelerden kaç tanesi kesinlikle doğrudur? 0 I. X dir. 0 II. f() fonksiyonu
Detaylı1. Metrik Uzaylar ve Topolojisi
1. Metrik Uzaylar ve Topolojisi Euclidean R uzayının tabanının B = {(a, b) : a, b R} olduğunu biliyoruz. Demek ki bu uzayda belirleyiçi unsur açık aralıklar. Her açık aralık (a, b) için, olmak üzere, d
Detaylı1. GRUPLAR. c (Birleşme özelliği) sağlanır. 2) a G için a e e a a olacak şekilde e G (e ye birim eleman denir) vardır.
1. GRUPLAR Tanım 1.1. G boş olmayan bir küme ve, G de bir ikili işlem olsun. (G yapısına aşağıdaki aksiyomları sağlıyorsa bir grup denir., ) cebirsel 1) a b cg,, için a( bc) ( ab) c (Birleşme özelliği)
Detaylıx 0 = A(t)x + B(t) (2.1.2)
ÖLÜM 2 LİNEER SİSTEMLER Genel durumda diferansiyel denklemlerin çözümlerini açık olarak elde etmek veya çözümlerin bazı önemli özelliklerini araştırmak için genel yöntemler yoktur, çoğu zaman denkleme
Detaylı( ) ( ) ÖABT Analitik Geometri KONU TESTİ Noktanın Analitik İncelemesi. Cevap D. Cevap C. noktası y ekseni üzerinde ise, a + 4 = 0 A 0, 5 = 1+
ÖABT Analitik Geometri KONU TESTİ Noktanın Analitik İncelemesi. a+ = b 4. a = b 0+ a b a b = b a+ b = 0. A ( a + 4, a) noktası y ekseni üzerinde ise, ( + ) a + 4 = 0 A 0, 5 a = 4 B b, b 0 noktası x ekseni
Detaylı10. DİREKT ÇARPIMLAR
10. DİREKT ÇARPIMLAR Teorem 10.1. H 1,H 2,, H n bir G grubunun alt gruplarının bir ailesi ve H = H 1 H 2 H n olsun. Aşağıdaki ifadeler denktir. a ) dönüşümü altında dır. b) ve olmak üzere her yi tek türlü
DetaylıDers 2: RP 1 ve RP 2 - Reel izdüşümsel doğru ve
Ders 2: RP 1 ve RP 2 - Reel izdüşümsel doğru ve düzlem Geçen ders doğrusal cebir aracılığıyla izdüşümsel geometri için bir model kurduk. Şimdi bu modeli daha somut bir şekle sokalım, F = R durumunda kurduğumuz
DetaylıŞekil 23.1: Düzlemsel bölgenin alanı
Bölüm Belirli İntegral Şekil.: Düzlemsel bölgenin alanı Düzlemde kare, dikdörtgen, üçgen, çember gibi iyi bilinen geometrik şekillerin alanlarını bulmak için uygun formüller kullanıyoruz. Ama, uygulamada
DetaylıProf.Dr.F.Nejat EKMEKCİ, Prof. Dr. Yusuf YAYLI, BAHAR
MAT 114 LİNEER CEBİR ( İSTATİSTİK, ASTRONOMİ ve UZAY BİLİMLERİ) Hafta 8: İç Çarpım Prof.Dr.F.Nejat EKMEKCİ, Prof. Dr. Yusuf YAYLI, Doç.Dr.İsmail GÖK 2017-2018 BAHAR İç Çarpım Tanım 23: V bir reel vektör
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıFİNAL SORULARI GÜZ DÖNEMİ A A A A A A A
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ BİTİRME ÖDEVİ FİNAL SORULARI 25-26 GÜZ DÖNEMİ ADI SOYADI :... NO :... SINAV TARİHİ VE SAATİ : A A A A A A A Bu sınav 4 sorudan oluşmaktadır ve sınav süresi 9 dakikadır.
DetaylıPara-Kenmotsu Manifoldların Warped Çarpım Hemislant Alt Manifoldlarının Varlık Problemi
Erciyes Ünirsitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Derisi Cilt 33, Sayı, 07 0 Erciyes Unirsity Journal of atural and Applied Sciences Volume 33, Issue, 07 Para-Kenmotsu Manifoldların Warped Çarpım Hemislant Alt
DetaylıMATEMATİK TESTİ LYS YE DOĞRU. 1. Bu testte Matematik ile ilgili 50 soru vardır.
MTMTİK TSTİ LYS-. u testte Matematik ile ilgili 0 soru vardır.. evaplarınızı, cevap kâğıdının Matematik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. u testteki süreniz 7 dakikadır.. a, b, c birer reel sayı
DetaylıG( q ) yer çekimi matrisi;
RPR (DÖNEL PRİZATİK DÖNEL) EKLE YAPISINA SAHİP BİR ROBOTUN DİNAİK DENKLELERİNİN VEKTÖR-ATRİS FORDA TÜRETİLESİ Aytaç ALTAN Osmancık Ömer Derindere eslek Yüksekokulu Hitit Üniversitesi aytacaltan@hitit.edu.tr
Detaylı2+1 Boyutlu Eğri Hiperyüzeyde Dirac Denklemi
2+1 Boyutlu Eğri Hiperyüzeyde Dirac Denklemi Mehmet Ali Olpak Fizik Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara, Aralık 2011 Outline 1 2 3 Geometri Denklemin Parçalanması 4 Genel Durum N boyutlu bir uzayın,
DetaylıT.C. LIGHTLIKE EINSTEIN HİPERYÜZEYLER. Esra KARATAŞ
T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ LIGHTLIKE EINSTEIN HİPERYÜZEYLER Esra KARATAŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI MALATYA Haziran 2015 Tezin Başlığı : LIGHTLIKE EINSTEIN HİPERYÜZEYLER
DetaylıA A = A 2 x + A 2 y + A 2 z (1) A A. Üç-boyutlu uzayda, iki tane vektörü kartezyen koordinatlarda dikkate alalım: A = Axˆx + A y ŷ + A z ẑ,
Vektör Analizi(Özet) Bir vektörün büyüklüğü(boyu) Birim vektör A A = A 2 + A 2 y + A 2 z (1) A â A (2) İki vektörün skaler(nokta) çarpımı Üç-boyutlu uzayda, iki tane vektörü kartezyen koordinatlarda dikkate
DetaylıGenel Olarak Bir Yüzeyin Diğer Bir Yüzeye Projeksiyonu
JEODEZİ9 1 Genel Olarak Bir Yüzeyin Diğer Bir Yüzeye Projeksiyonu u ve v Gauss parametrelerine bağlı olarak r r ( u, v) yer vektörü ile verilmiş bir Ω yüzeyinin, u*, v* Gauss parametreleri ile verilmiş
DetaylıKENMOTSU F.PK-MANİFOLDLAR. Ramazan SARI YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT 2010 ANKARA
KENMOTSU F.PK-MANİFOLDLAR Ramazan SARI YÜKSEK LİSANS TEZİ MATEMATİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT 2010 ANKARA Ramazan SARI tarafından hazırlanan KENMOTSU F.PK-MANİFOLDLAR adlı bu tezin
DetaylıAlıştırmalara yanıtlar
Alıştırmalara yanıtlar Alıştırma 7. Derste tanımlanan yama kürenin yalnızca {z S 2 : z > 0} kısmını parametrize etmekte. Yapmamız gereken şey bütün küreyi böyle yamalarla örtmek. Önce ϕ : D 2 S 2, (x 1,
DetaylıAkışkan Kinematiği 1
Akışkan Kinematiği 1 Akışkan Kinematiği Kinematik, akışkan hareketini matematiksel olarak tanımlarken harekete sebep olan kuvvetleri ve momentleri gözönüne almadan; Yerdeğiştirmeler Hızlar ve İvmeler cinsinden
DetaylıFEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ YAZ OKULU DERS İÇERİGİ. Bölümü Dersin Kodu ve Adı T P K AKTS
Bir Dönemde Okutulan Ders Saati MAT101 Genel I (Mühendislik Fakültesi Bütün Bölümler, Fen Fakültesi Kimya ve Astronomi Bölümleri) 1 Kümeler, reel sayılar, bir denklem veya eşitsizliğin grafiği 2 Fonksiyonlar,
DetaylıT.C. SEMI-RIEMANNIAN UZAYLARINDA BAZI ÖZEL EĞRİLERİN GEOMETRİSİ DOKTORA TEZİ
T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SEMI-RIEMANNIAN UZAYLARINDA BAZI ÖZEL EĞRİLERİN GEOMETRİSİ Mehmet GÖÇMEN DOKTORA TEZİ MATEMATİK ANABİLİM DALI MALATYA Haziran 2012 Tezin Başlığı : Semi-Riemannian
DetaylıTanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X üzerine bire-bir fonksiyona permütasyon denir.
2. SİMETRİK GRUPLAR Tanım 2.1. X boş olmayan bir küme olmak üzere X den X üzerine bire-bir fonksiyona permütasyon denir. Tanım 2.2. boş olmayan bir küme olsun. ile den üzerine bire-bir fonksiyonlar kümesini
DetaylıENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi
ENİNE DEMET DİNAMİĞİ Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi Ankara Üniversitesi 1 Dairesel Hızlandırıcılar Yönlendirme: mağnetik alan Odaklama: mağnetik alan Alan indisi zayıf odaklama: 0
DetaylıMIT Açık Ders Malzemeleri Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Koşulları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms veya http://www.acikders.org.tr adresini ziyaret
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıAfyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon K Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 16 (2016) 021304(256 264) AKU J. Sci. Eng. 16 (2016) 021304(256
DetaylıManyetik Alanlar. Benzer bir durum hareketli yükler içinde geçerli olup bu yüklerin etrafını elektrik alana ek olarak bir manyetik alan sarmaktadır.
Manyetik Alanlar Manyetik Alanlar Duran ya da hareket eden yüklü parçacığın etrafını bir elektrik alanın sardığı biliyoruz. Hatta elektrik alan konusunda şu sonuç oraya konulmuştur. Durgun bir deneme yükü
Detaylı10.Konu Tam sayıların inşası
10.Konu Tam sayıların inşası 1. Tam sayılar kümesi 2. Tam sayılar kümesinde toplama ve çarpma 3. Pozitif ve negatif tam sayılar 4. Tam sayılar kümesinde çıkarma 5. Tam sayılar kümesinde sıralama 6. Bir
DetaylıYAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ MATEMATİK
YAZILI SINAV SORU ÖRNEKLERİ MATEMATİK SORU 1: Aşağıdaki grafik, bir okuldaki spor yarışmasına katılan öğrencilerin yaşa göre dağılışını göstermektedir. Öğrenci sayısı 5 3 9 10 1 14 Yaş 1.1: Yukarıdaki
DetaylıÖzdeğer ve Özvektörler
Özdeğer ve Özvektörler Yazar Öğr.Grv.Dr.Nevin ORHUN ÜNİTE 9 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; bir lineer dönüşümün ve bir matrisin özdeğer ve özvektör kavramlarını anlayacak, bir dönüşüm matrisinin
DetaylıFİZ 216 ELEKTRİK ve MANYETİZMA GRADİYENT DİVERJANS ROTASYONEL (KÖRL) KOORDİNAT SİSTEMLERİ HELMHOLTZ TEOREMİ
FİZ 216 ELEKTRİK ve MANYETİZMA GRADİYENT DİVERJANS ROTASYONEL (KÖRL) KOORDİNAT SİSTEMLERİ HELMHOLTZ TEOREMİ GRADİYENT: f(,y,z) her noktada sürekli ve türevlenebilir bir skaler alan olsun. Herhangi bir
Detaylı