SUNUŞ 1-TÜNEL GALERİ TANIMI 2-TÜNELCİLİKTE MALİYETİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER 3-TÜNEL AÇMA METODLARI VE YÖNTEMLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SUNUŞ 1-TÜNEL GALERİ TANIMI 2-TÜNELCİLİKTE MALİYETİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER 3-TÜNEL AÇMA METODLARI VE YÖNTEMLERİ"

Transkript

1 SUNUŞ 1-TÜNEL GALERİ TANIMI -TÜNELCİLİKTE MALİYETİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER 3-TÜNEL AÇMA METODLARI VE YÖNTEMLERİ 4-KAYLARDA TÜNEL AÇILMASI ESNASINDA KARŞILAŞILAŞILAN OLAYLAR 5-TÜNELLERDE ISI, SU VE GAZ DURUMU 6-ISTANBUL METROSU TÜNEL TİPLERİ 7-METRO TÜNELLERİNİN JEOLOJİSİ 8-KAZI YÖNTEMİ 9-TÜNEL KAZI DESTEK TİPLERİ 10-TÜNELLERDE KAZI VE DESTEKLEME ÇALİŞMALARİ 11-TAHKİMAT ÖNCESİ DURAYLILIĞI ARTTIRICI ÖNLEMLER 1-KALICI DESTEKLEME 13-BETON KALIPLARI 14-BETON ÜRETİMİ VE NAKLİYESİ 15-İNVERT BETONU DÖKÜM ŞEKLİ VE SAFHALARI 16-KEMER BETONU DÖKÜM ŞEKLİ VE SAFHALARI 17-BETON DÖKÜMÜNDE OLASI PROBLEMLER 18-KALIP ALMA SÜRESİ VE TAYİNLERİ GİRİŞ Büyük kentlerin ulaşım sorununda en etkili çözüm yolu olan metro; günümüz toplu taşımacılık sistemlerinin yaygın bir türü olarak tüm dünyada giderek artan oranda kullanılmaktadır. 1

2 Ucuz ve çabuk ulaşım olanağı sağlayan metronun diğer raylı sistemlerle birlikte İstanbul içi kent karayollarındaki trafik sıkışıklığına en etkili çözümü sağlayacağı da kuşkusuzdur. Dünyada ilk büyük metro sistemleri 19. yüzyılın sonunda ve 0. yüzyılın başlarında Londra, Paris, Newyork ve Moskova'da kuruldu. İlk "yeraltı demiryolu" projesi 1835'de İngiltere'de yapıldı. Ama Londra'nın kenar semtlerindeki iki demiryolu istasyonunu kentin merkezine bağlamayı amaçlayan bu proje "düşsel" bulunduğu için uygulanmadı. 1860'da Londra'da dünyanın ilk yeraltı demiryolunun yapımına başlandı. 6 kilometre uzunluğundaki bu metro hattı 1863'de isletmeye açıldı. Sonraki yıllarda yapılan ekler ve yeni hatlarla giderek genişleyen Londra Metrosunda bugün 408 kilometrelik bir ağ üzerindeki 73 istasyon arasında çalışan 457 metro treni her gün yaklaşık,5 milyon yolcu taşımaktadır. İngiltere'den sonra Avrupa'daki ilk metro 1896'da Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de açıldı. Dünyanın en ünlü metrolarından biri olan Moskova metrosunun 197 kilometrelik toplam uzunluğunun 0 kilometrelik bir bölümü dışında, tümü yeraltındadır ve 13 istasyonu vardır. 1904'de açılan New York Metrosu, her yıl 1 milyardan fazla yolcu taşıyan ve hemen hepsi 4 saat hizmet veren 3 hattıyla dünyanın en yoğun metrosudur. Bu metronun 0,5 kilometresi yeraltında, 150,6 kilometresi yerüstünde olan toplam 371 kilometrelik hatlarında 456 istasyon vardır. Bugün yeryüzünde nüfusu bir milyonu aşan kentler arasında metrosu bulunmayan hemen hemen kalmamış gibidir. İSTANBUL METROSU İLE İLGİLİ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Dunyadaki ilk metrolardan biri olarak kabul edilen ve Türkiye deki ilk yeraltı raylı ulaşım sistemi olan emektar Karaköy Tüneli, İstanbul da Galata ile Beyoğlu arasında kurulmuştur. Fransız mühendis Henry Gavand'ın yapımını üstlendiği proje,30 Temmuz1871'de yapılmaya başlanmış ve 17 Ocak 1875'de işletmeye açılmıştır. Bundan sonra geçen bir yüz yılda fazla sürede ise maalesef hiçbir uygulama yapılmamış, sadece aşağıda sıralanan etüv ve proje çalışmaları ile yetinilmiştir yılında Mecidiyeköy - Yenikapı arasında çalışacak bir proje geliştirilmiş, ancak sonuçlanmamıştır yılında Fransız SGTE firması, Mecidiyeköy-Yenikapı güzergâhını yeniden

3 projelendirmiş, fizibilite etüdlerini hazırlamış, ancak 89 milyon TL'lik yatırım için kaynak bulunamadığından uygulamaya geçilememiştir yılında İtalyan, 1964 yılında Sovyet, 1965 yılında Amerikan firma ve kuruluşları aynı proje ile ilgilenmişler; çalışmalar sonuçlandırılamamıştır yılında Sovyetler yeni bir proje hazırlamıştır. İki hattan oluşan bu projede l.hat Zincirlikuyu, Mecidiyeköy, Şişli, Taksim, Galatasaray, Karaköy, Eminönü, Yenikapı, Topkapı güzergâhını II. hat ise Beyazıt, Saraçhane, Edirnekapı, Topçular güzergâhını izlemekteydi. Bu çalışmalardan da, bir sonuç elde edilememiştir yılında İETT adına Türk Tekfen, Fransız Bouyges, Alman Siemens firmalarının oluşturduğu bir grup, 4. Levent - Karaköy arasında çalışacak bir metro projesi geliştirmiş ancak, Uygulamaya geçilememiştir. Aynı yıl Doç. Dr. Cazibe SAYAR' a bir İstanbul Metrosu Jeoloji raporu hazırlatılmıştır. 6. Hükümet İstanbul Metrosu yapımını üstlenmiş ve tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile bu görev İmar Koordinasyon Kuruluna devre dilmiştir.bu kapsam içinde o tarihe kadar gerçekleştirilmiş proje ve fizibiliteleri değerlendirmek üzere müşavir firmalar görevlendirilmiş ise de somut bir sonuç alınamamıştır. METRO KARAKTERİSTİKLERİ METRO PROJESİNİN AMAÇLARI Metro Projesi genelde ve İstanbul kent içi ulaşımında aşağıdaki amaçlara erişmek üzere projelendirilmiştir. 1. Ulaşım güvenliğini, konforunu ve emniyetini arttırmak.. Yolculuk süresini azaltmak, ulaşılabilirliği ve hareketliliği arttırmak. 3. Ulaşımın çevreye kötü etkilerini en aza indirmek, daha iyi yaşanabilir bir çevre yaratmak. 4. Tarihi ve doğal çevreyi korumak, sürekliliklerini sağlamak. 5. En az kentsel yayılma ile düzenli büyümeyi teşvik etmek. 6. Etkin, ekonomik yarar - maliyet ilişkisi yüksek bir ulaşım sistemi sağlamak. 7. Kent içi raylı ulaşım sistemleriyle entegrasyonu sağlamak. 3

4 1. JEOLOJİ JEOLOJİK DURUM VE JEOTEKNİK ÇALİŞMALAR İstanbul Metrosunun şu anda inşa edilmekte olan Taksim - Dördüncü Levent Bölümü Karbonifer yaşlı Trakya formasyonu içerisinde bulunmaktadır. Formasyon genel olarak kum taşı, şilt taşı, çamur taşı ve kil taşı birimleri ile bunların ardalanmasından oluşmaktadır. Taze durumda, kum taşı kahverengimsi, gri ve açık yeşil renklerde; silt taşı, kil taşı ve çamur taşı ise koyu gri renktedirler. Formasyon içerisinde kalınlıkları genelde 3 m. olan ve nadiren m.ye ulaşan diabaz ve andezitler bulunmaktadır. Çoğunlukla ileri derecede ayrışmış durumda olan bu magmatik sokulumlar, kazı sırasında fazla güçlük çıkarmamaktadır. Ancak ayrışmamış ve diabaz bileşimli olanlar önemli kazı güçlüğü yaratmaktadırlar. Bu formasyonun, yakından incelendiğinde, sık sık kıvrımlandığı, aşırı derecede kırıklandığı ve parçalandığı görülmektedir. Plastik özelliği nedeniyle kil taşı ve çamur taşları aşırı kıvrımlanırken, daha rijit olan kum taşları kırılarak yer yer budinajlanmıştır. Formasyon, yüzeyden ortalama 3 m. derinliğe ulaşan suni bir dolgunun altındadır ve yine yüzeyden m. derinliğe kadar orta ve ileri derecede ayrışmıştır. Kumtaşı tabakaları silt taşı veya kil taşı düzeylerine göre daha kalın katmanlıdır (5 50 cm.). Silt taşı ve kil taşı düzeylerinin ortalama kalınlıkları 1 10 cm. arasında değişmektedir. Tabaka yüzeyleri genelde düz, kaygan veya az pürüzlü (özellikle kum taşları da) olup kil ile sıvalıdır. Tabakalar dışındaki süreksizlik düzlemlerini eklem takımları, faylar, makaslamalar ve düzensiz kırıklar oluşturmaktadır. Özellikle tünel ve istasyon kazıları esnasında 3 adet eklem takımı ve bunların yanında düzensiz çatlaklar izlenmektedir. Çatlak sıklıkları ortalama 5 0 adet/m. dir. Çatlak yüzeyleri çoğunlukla düz ve kaygandır. Ancak yer yer özellikle kum taşı çatlaklarında az pürüzlü yüzeyler gözlenmektedir. Çatlak aralıkları çoğunlukla mm. mertebesinde olup kil ile dolguludur.. JEOTEKNİK ÖLÇÜMLER.1. Ölçüm Türleri İstanbul Metrosu 1. Aşama, 1. ve. Kısım İşleri kapsamında yapılmakta olan ölçümleri istasyonlar ve tüneller için olmak üzere iki gruptan oluşmaktadır Tüneller için yapılan ölçümler Çubuk ekstansometreler Tünel içi konverjans ölçümleri Tünel içi opto-trigonometrik ölçümler 4

5 Yüzey ve bina oturma ölçümleri İnklinometreler Kaya bulonu yük hücreleri Basınç hücreleri TÜNEL GALERİ TANIMI İki ucu açık yeraltı kazılarına tünel, tek ucu açık yeraltı kazılarına ise galeri denir. İlk tünel M.Ö 4000 yılında Fırat nehri altında Babil yakınlarında 3,5x4,5 m ebatlarında 1 km. uzunluğunda aç-kapa yöntemiyle açılmıştır. Ülkemizdeki ilk galeri ise M.Ö.300 yılında Silifke'de ki Aksıfat galerisidir. Su amacıyla açılmış olup 45km. Uzunlukta 0.80x1.5 m. kesitindedir. Günümüzde halen faal olduğu bilinmektedir. TÜNELCİLİKTE MALİYETİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER 1.Tünel açılmasını etkileyen faktörler..tünel güzergâhının jeolojik ve hidrojeolojik durumu 3.Tünel desteklemesi ve destek türü 4.Tünelin yüzeyden derinliği 5.Tünelin çapı ve şekli 6.Tünetin uzunluğu 7.İşçilik 8.Çalışılan günler 9.Makine arızalarıdır. Sıralamada görüldüğü gibi ilk iki madde tamamen jeolojiktir.bu verilerin doğru olarak araştırılması ve saptanması çok önemlidir.işin uzaması,proje ve güzergah değiştirilmesi jeolojik çalışmaların yeteri kadar yapılmamış olmasından kaynaklanır.bu nedenle inşaat mühendisi tarafından tünel projesi ve maliyet analizleri yapılırken birtakım verilerin sayısal değerlerle ifade edilmesi istenir.bu veriler: a-tünel güzergahı ve yakın çevresindeki kayaçların türü, b-bu kayaçların yapısal özellikleri, c-yeraltı ve yerüstü su durumu, d-tünel açılması esnasında karşılaşılabilecek doğal olaylar, e-doğal gerilmelerin jeolojik olaylara bağlı olarak değişmesi, Tünel destekleme projelerinde, destek türü saptanmasında etkili parametrelerin mümkün 5

6 olduğunca sayısal değerlerle belirlenmesi, şeklinde sıralanabilir. TÜNEL AÇMA METODLARI VE YÖNTEMLERİ Tünel açma metotları temel olarak iki grupta incelenebilir. 1-Kayada Tünel Açma ve -Zeminde Tünel Açma. İstanbul Metrosu Tünellerinin kaya ortamında açılması niteliğinden ötürü sadece bu metodu inceleyelim. Kayada tünel açma metodunda uygulanan temel iki yöntem vardır. Bunlar Delme Patlatma Yöntemi ve Tünel Açma Makineleri Kullanılarak yapılan tünel kazı yöntemleridir. Magmatik sokulumlar haricinde Trakya Formasyonu tünelin kazı makineleriyle açılmasına elverişlidir. Sert kayalarda tünel açılması esnasında, kökeni değişik nedenlere bağlı, çeşitli olaylarla karşılaşılabilir. Bunların ana nedeni kayaların içinde bulunan doğal gerilmelerdir. Doğal gerilmeler, yerçekimi, kalıcı gerilmeler ve su basıncının etkisiyle oluşur. Kalıcı gerilmeler, yerçekimi ve su basıncı dışında kalan gerilmelerdir. Kalıcı gerilmeler. Tektonik Hareketler, Magmatik Faaliyetler, Metamorfizma ya da Rekristalizasyon Fiziko-Kimyasal Olaylar (kabarma, büzülme, genleşme, şişme), Kayaların Erozyonu ve Buzul Erimesi. Sonucunda oluşurlar. Son yıllarda ölçü tekniğinin gelişmesi ve buna bağlı olarak yeraltında yapılan gerilme ölçmeleri, kayaların belirli bir derinliğe kadar izostatik gerilmeler altında olmadığını yatay ve düşey gerilmelerin birbirinden farklı olduğunu göstermiştir. Bu kısımda kayaçların elastik davranış gösterdiği kabulü yapılmış; elastik bölgelerden daha derinlerde ise basınç ve ısı etkisiyle plastik ve yarı plastik davranış özelliği gösteren bölgelerde yatay gerilmelerin, düşey gerilmelerin 3 katı olduğu belirlenmiştir. Ancak eski kıta nüvesini teşkil eden kıta kalkanlarında bu oranın geçerli olmadığı, tünelin yüzeye çok yakın geçtiği bölgelerde dahi yatay gerilmelerin düşey gerilmelerden çok daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.(şekil 1) 6

7 500 m v h v v h 0 h 1 3 v v ŞEKİL 1: Çeşitli gerilmelerde yatay ve düşey gerilme ilişkisi (Wahlstrom,1973) Doğal gerilme altındaki kayaçlarda yapılan kazılarda oluşan yeni gerilmelere "ikincil gerilme" denir, ikincil gerilmeler yeraltında açılan boşluk çevresinde üç zon oluşturur. Bu zonlar dıştan içe doğru 1- Kazıdan Etkilenmiş Kaya (Elastik Bölge), - Koruyucu Bölge, 3- Plastik Bölge (Gevşeme Zonu). (ŞEKİL ) Gevşeme zonunda kohezyon (c) içsel sürtünme açısı,etkilenmiş kayaca göre daha düşük değerler verir. Ayrıca kazı kesitlerinin şekli de gerilme dağılıştan üzerinde etkilidir. Dairesel ve elips kesitli tünellerde gerilme kemeri büyük gerilme yoğunlaşması olmaksızın oluşur. Gerilmelerin köşe bölgelerde daha yoğun oluşması nedeniyle, tünel kesiti seçiminde köşe teşkil eden kesitlerden kaçınılmalıdır. ŞEKİL :Yeraltı kazılarında oluşan gerilme zonları. KAYALARDA TÜNEL AÇILMASI ESNASINDA KARŞILAŞILAN OLAYLAR A-KAYA PATLAMALARI: Doğal gerilmelerin etkisi altında bulunan kayalar içinde açılan tünellerde, kazı hızı ve türüne bağlı olarak, tavan ve yan kısımlarda yer alan kayaların ani patlamayla tünel boşluğuna doğru düşmesi olayına denir. Küçük parçalar (bir kaç kg.) halinde 7

8 olanlara "popping", büyük kütleler şeklinde (yüzlerce kg.) gözükenlere ise bumbs, bumping adı verilir. Kaya patlamalarında en önemli etken jeolojidir. Farklı dirençteki kayaların bir arada bulunmaları, aşırı kırıklı ve faylı zonlarda dikkat edilmelidir. Trakya Formasyonu dahilinde kaya patlamasıyla karşılaşılmamıştır. Bunun nedeni %6'lık magmatik sokulumlar hariç, formasyon kendi içerisinde sedimenter homojen bir yapı içermektedir. B-KEMERLENME: Tünel içi gerilmelerine bağlı olarak, kayaların tünel boşluğuna doğru yönelme isteğinin yine kayaların birbirlerine destek vererek bir denge kurmalarına denir. Kayanın litolojik ve yapısal özellikleriyle desteksiz kalacak kısmın boyutlarına bağlı olarak değişim gösterir metro projesi dahilinde yapısal konumuyla kemerlenmesi düşük olan bölgelerden geçilirken kazı adımının uygun seçilmesi nedeniyle problem teşkil etmemiştir. C-AŞIRI SÖKÜLME: Tünel kazılarında profil fazlası kazılara "aşırı sökülme" denir. Kayanın ayrışma oranı, içerdiği süreksizlikler, tünel kesit alanı ve tipi, eğer patlayıcı kullanılıyorsa; patlatma yöntemi ve patlayıcı türü, kazı ano boyu, aşırı sökülmeyi doğrudan etkileyen parametrelerdir. Farklı kayaçlardaki aşın sökülmenin ortalama değerleri Judd'a göre saptanmıştır.(tablo 1) KAYAÇ TÜRÜ TORTUL KAYAÇLARDA GRANİTLERDE BAZALTLARDA GNAYSLARDA DİĞER METAMORFİKLERDE AŞIRI SÖKÜLME ORANI %9 11 %10 1 % 8 15 % 8 11 % 11 TABLO 1 -.Değişik türdeki kayaçlardaki ortalama aşırı sökülme yüzdeleri (Judd 1957) Ayrıca sedimenter kayaçlarda tabakaların, fayların ve kıvrımların etkisi tünel açılmasında göz önünde tutulacak önemli parametrelerdir. Tabaka kalınlığı, tabakaların doğrultu ve eğimi, fayların doğrultusu ve eğimi, faylardaki ezik zonun kalınlığı ve dolgu türü, kıvrımlanma şiddeti ve yönü tünel açılmasını doğrudan etkiler. TÜNELLERDE ISI, SU VE GAZ DURUMU 1-Su Sorunu: Bu sorun daha çok yeraltı su seviyesi altında açılan tünellerde görülen bir sorundur. Tüneller açıldıktan sonra, yeraltı suyu için bir drenaj kanalı gibi çalıştığından bazen büyük zararlara, can ve mal kaybına, tünel açılma maliyetini ve süreyi olumsuz etkiler. Ayrıca su kayaçların içerdiği çatlaklar, boşluklar ya da permeabilitesi yüksek kayaçlar boyunca gelir. Bu esnada ayrışmış, killi ve çok sık çatlaklı kayaçlar tünel boşluğuna yavaş veya hızlı olarak hareket ederek tünel açılmasını zorlaştırırlar. Özellikle sıkışma ve şişme kapasitesi yüksek karakterli kaya ortamlarında tünel kazısı oldukça güçleşebilir. Suların kimyasal bileşimi tünel desteklemesinde kullanılan çelik ve beton üzerinde etkili olmaktadır. Etki derecesinin anlaşılması için suda CaSO 4, NaSO 4, MgSO 4, H S, CO ve Ca HCO 3 olup olmadığı araştırılmalıdır. İstanbul Metrosu Tünellerinde Önemli bir su probleminden söz edilemez. Metro Tünellerinin kazı kotu. Yeraltı su seviyesi üzerinde yer almaktadır. Ancak antik galerilerle tünel güzergâhının kesiştiği bölgelerde yerel olarak bir hız yavaşlamasından bahsedilebilir. -Isı Sorunu: Derinlere inildikçe tünellerde jeotermik gradyan nedeniyle bir ısı artışı görülür. Bu ısı artışı tünel açılmasını güçleştiren etkenlerin başında gelir. Kimyasal reaksiyonlar, kayaçları 8

9 oluşturan tabakaların doğrultu ve eğimleri, tünelin uzunluğu da ısıyı etkiler. Örneğin, yatay tabakalı ortamlardaki ısı, düşey tabakalı ortamlardan daha fazladır. Ayrıca radyoaktif reaksiyon olan sahalarda, faylı sahalarda sürtünmeden ötürü ve magmatik faaliyetlerin yoğun olduğu sahalarda ısı artışının fazla olduğu yerlerdir. Tünellerde ısı sorununun çözümündeki en etkin yol havalandırmadır. İstanbul Metrosu Tünelleri hem derinlik, hem de diğer faktörler açısından sığ tüneller olduğu için herhangi bir ısı sorunu yaşanmamıştır. Dünyadaki bazı tünellerin ısı ve su durumu aşağıda verilmiştir.(tablo ) TÜNEL ADI Gotthardt Simplon Lotschberg Amanos-Ayran TÜNEL UZUNLUĞU m ÖRTÜ KALINLIĞI m.(max) SICAKLIK CP (max) TÜNELE GELEN SU It/sn TABLO 3-Gaz Sorunu: Tünellerde çalışma koşullan ve jeolojik koşullardan ötürü, atmosferik gazlar dışında bazı yabancı gazlarla karşılaşılabilir. Çalışma koşullarının zorlaşmaması ve tehlike durumuna karşı tünel içi gaz ölçümlerinin sürekli kontrol altında tutulması gereklidir. Tünel çalışmalarında karşılaşılan gazlar ve tehlike düzeyleri aşağıda verilmiştir.(tablo 3) TABLO 3 GAZ ADI ÖLÜMCÜL DÜZEY ÇALIŞMA DURMA SINIRI (CO) KARBONDİOKSİT %15 0 %4 6 (CO) KARBONMONOKSİT % %0.05 (CH4) METAN %5'den yukarı patlama sınırı (HS) HİDROJENSÜLFÜR %6 patlama sının %0.1 0,5 (SO) KÜKÜRTDİOKSİT % % İSTANBUL METROSU TÜNEL TİPLERİ 9

10 İstanbul Metrosu Tünelleri gidiş-dönüş olarak, iki ayrı hat olarak açılmakta olup;4 ayrı karakterde tünel kesiti kullanılmaktadır. Bunlar, A (Ana Hat Tünelleri), P (Peron Tünelleri), T (Makas Tünelleri) ve B Tipi (Bağlantı Tünelleri) tünellerdir. Bu tünellerin ortalama kesit alanları aşağıda verilmiştir.(tablo 4) TÜNELLERİNİN JEOLOJİSİ TÜNEL TİPİ KESİT ALANI A 37 P 65 T 100 B1 43 B B B3 45 TABLO 4 Metro güzergâhının genel jeolojik yapısı, Karbonifer yaşlı Trakya Formasyonu oluşturmaktadır. Bu birim genel olarak kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ve çamurtaşı birimleri ile bunların ardalanmasından oluşmaktadır. Kalınlığı m. arasında değişmektedir. Avrupa yakasının geniş alanlarında yüzeylenen ve İstanbul Paleozoiğinin en üst kesimini oluşturan Trakya Formasyonu kireçtaşı mercekli fosfat yumruları içeren çört tabakaları ile başlamaktadır. Bunların üstüne doğru kumtaşı, türbiditik kumtaşı ve çamurtaşlarından oluşan (ince kırıntılı) bir istif şeklinde gelişir. Trakya Formasyonu Karbonifer ( milyon yıl) yaşlı bir birim olup en az iki farklı zamanda ve doğrultuda yanal tektonik kuvvetlerin etkisinde kalan Trakya Formasyonu ve bütün Paleozoik istif aşırı kıvrımlı-kırıklı ve faylı tektonik yapı ile tektonik dokanaklarla sınırlı-litolojik korelasyonu yapılamayan bloklu bir yapı kazanmıştır. Ayrıca Trakya Formasyonu içerisinde Üst-Kretase volkanizması ile ilişkilendirilen volkanik sokulumlar görülür. Taksim 4. Levent arası bölgede kazı esnasında andezit ve diyabaz dayklarına rastlanılmış 5 m 10 m. arasında değişen kalınlıklarda olduğu görülmüştür. Bu güzergâhta karşılaşılan volkanik daykların çoğu andezit bileşimlidir. Zincirlikuyu çevresinde yaklaşık 150 m. lik tünel bölümünde ise mikro gabro bileşimli magmatik sokulumlara rastlanmıştır. Bu dayk ve sokulumlar Paleozoik temel kayaçları içinde %6' lık hacimsel orana ulaştıkları, çoğunlukla delme-patlatmalı kazı gerektireceği belirlenmiştir. Trakya Formasyonu magmatik sokulumları hariç bölümlerinde genel olarak tünel açımına elverişli bir kaya kalitesi sergiler. Ayrıca kazı çalışmaları esnasında yer yer tünel şeklinde açılmış antik su kanallarına rastlanılmıştır. KAZI YÖNTEMİ (YENİ AVUSTURYA TÜNEL METODU) İstanbul Metrosu Tünelleri, Yeni Avusturya Tünel Metodu (N.A.T.M.) anlayışıyla açılmaktadır. Yöntem özünde kazı sonrası oluşacak deformasyonun bir kısmının ana kayaya, bir kısmının ise tahkimat elemanına taşıttırılması esasına dayanmaktadır. Yeni Avusturya Yönteminde asıl olan kazı sonrası, ilk destek oluşturulana kadar geçen zamandır. Bu yöntemin en önemli ilkesi; kayanın mukavemetini korumak ve harekete geçirmek; tünel çevresindeki kayada kendini destekleyen genişçe bir halka oluşturmaktır. Bunun için ilk iksa kayanın kendini desteklemesine yardımcı olması maksadıyla yerleştirilir ve zamanlama çok 10 m

11 önemlidir. Ayrıca iksada birikecek gerilmelerin jeoteknik ölçümlerinin, düzenli olarak yapılması; potansiyel tehlikelerin önüne geçilmesinde ve zamanında alınabilmesinde çok önem taşır. Metro tünellerinde kazı, hidrolik darbeli kınalı makineler vasıtasıyla yapılmaktadır. Tünellerdeki kazı yöntemleri ve kullanılacak ekipman seçimi tümüyle bazı parametrelerle ilgilidir. Bunların başında, formasyonun jeomekanik özellikleri, tünel kesit tipi, maliyet değişimleri ve istenen hızın yakalanabilmesi gelir. Üretim hızı direkt olarak maliyeti de etkiler. Örneğin mekanize kazı sisteminin, delme-patlatma yöntemine kıyasla birtakım avantajları vardır. Bunlar formasyonun kırılıp çatlama oranının daha az olması ve buna bağlı tahkimat masrafının önemli miktarda düşmesidir Aynı şekilde Roadheader veya TBM makine seçimi de fizibilite çalışmaları esnasında yürütülecek detaylı laboratuvar testleriyle belirlenir. Yapılan çalışmalar ve testler, farklı büyüklükteki ekskavatörlere takılı, kırıcı tabancalarla yürütülecek kazı çalışmalarının maliyet açısından en uygun değere sahip olduğunun kanıtıdır. Tünellerde kazı esas olarak, üst yan ve alt yarı olmak üzere iki kısımda yürütülmektedir. Ancak T tipi tünellerin kesit alanının fazla büyük olmasından ötürü; diğer tünel tiplerinden farklı olarak sadece T tipinde üst yan; kendi içinde iki ve alt yan; tek olmak üzere, toplam üç safhada kazılır. YENİ AVUSTURYA TÜNEL AÇMA YÖNTEMİ Yeni Avusturya Yöntemi ; "Tünel" adı altında yeraltında oluşturulan iki ucu açık, boyu eninden fazla, eğimi 30 'den az, kalınlığı boşluk duvarından etkilenme sınırına kadar ulaşan ve ana malzemesi kaya olan çok kalın cidarlı silindirik bir yeraltı kaya yapısını tanımlamaktadır. Bu tünel açma yönteminde ana ilke; en uygun kazı ve sağlamlaştırma yöntemlerinin seçilerek kazı sonrasında oluşan ikincil gerilme ve deformasyonların, kaya yapısının stabilitesini bozmayacak şekilde denetlenmesi, yönlendirilmesi ve kayaçların ilk sağlamlığını olabildiğince koruyarak boşluğu çevreleyen bölgenin kendi kendisini tutan ve taşıyan bir statik sistem oluşturmasını sağlamaktadır. Yöntemin amacı, kazı sonrasında oluşan dağ basıncına, mutlak rijit sistemlerin tepkime kuvvetleri ile karşı koymak değildir. Bu nedenle, rijit tahkimat elemanları ve kalın kaplamalar kullanmak istenmez. Bunlar ancak, yöntemin yeterli hız ve titizlikle uygulanamadığı ve dolayısıyla, kayanın taşıma niteliklerinin tümüyle yitirildiği veya aşırı derinliklerdeki, ya da yüksek tektonik gerilmelerin etkili olduğu plastik ortamlarda zorunlu olarak devreye girer. Açım sırasında ikincil deformasyon ve gerilmelerin yeterli ölçüm ve gözlemlerle izlenerek açım çalışmalarının denetlenmesi ve yönlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmalar sırasında: 1)Davranışı önceden bilinen ve tahmin edilen kayanın "ideal yenilme koşulu"(mohr Zarfı) a) Yeraltı suyunun drenajı, b) Aşırı örselenmeyi engelleme (patlayıcıdan olabildiğince kaçınma) c) Gevşemeleri ve sökülmeleri önleme ve d) Zamanı yetirince kısa tutma gibi önlemlerle korunmalıdır. 11

12 )Kazı sonrasında oluşan "ikincil gerilme durumu" a) Gerilme yoğunlaşmalarını engelleyecek (yuvarlatılmış kazı yüzeyleri) b) Tek eksenli gerilme ortamını yaratmayacak püskürtme beton ve ankraj, c) Kaya yapısında çekme gerilmeleri oluşmayacak şekilde uygun kesit şekli (ön konsolidasyon) denetlenmelidir. 3)"İkincil deformasyonlar" a) Gevşemelere izin vermeyecek kadar küçük, b) Tünel cidarını plastikleştirecek ve gerilme kemerini dağın içerisine kaydıracak kadar büyük c) Zamanla sünümlenecek kadar kontrollü tutulmalıdır. YENİ AVUSTURYA YÖNTEMİNİN UYGULANMASINDA BAŞLICA GÖRÜŞLER Tünel çevresinde oluşan ikincil gerilme şiddeti, tünelin duraylılığını (stabilitesini) belirleyen ana etmendir. Yeni Avusturya yönteminin uygulanması sırasında iki farklı görüşten yararlanmak mümkündür. Bunlar: 1. Yüzey oturmalarını ve tünel içi deformasyonlarını (konverjans'ı) olabildiğince küçük tutabilmek için "deformasyon önleyici" açım.. Deformasyonlara olanak tanıyarak dağ içinde koruyucu zon oluşumunu sağlayan "plastikleştirici" açım türleridir. Birinci görüş; kazı ve sağlamlaştırma işlemlerinin çok hızlı yürütülmesini ve en kıza zamanda arının hemen gerisinde (en fazla m) radyenin kapanmasını sağlayacak şekilde çok iyi organize edilmiş çalışmaları gerektirir. Düşük dayanımlı kayaçlarda, örtü kalınlığının 3 4 m 'den daha az olduğu, yerleşim bölgelerinin altından geçen tünellerde, tünellerin portallerinde ve girişten itibaren ilk m lik kesimlerinde, metrolarda, kaplama arkasından su akımı olasılığı bulunan enerji tünelleri, cebri tüneller (şaftlar), denge bacaları, su alma yapıları, derivasyon tünelleri ve barajların enjeksiyon perdesi gerisindeki kontrol ve drenaj galerilerinde özellikle uygulanır. Deformasyonları durdurmak için seçilen sağlamlaştırma kuvvetleri (ankrajlardaki ön gergi kuvvetleri) büyük, püskürtme beton kalitesi yüksek (B 300 ve daha fazla) çelik hasır dokusu (< 10 cm) dur. Çelik iksa rijittir ve çoğunlukla yakın aralıklarla (< 100 cm) yerleştirilir. Açını sırasında genellikle üst yarı (kalot), orta kesim (üst stros) ve taban (alt stros) olmak üzere üç kademeli kazı yapılır. Kazı profilleri en kesitlerde ve boy kesitte köşesizdir. Uygulanan sağlamlaştırma önlemleri ve kullanılan duraylık süreleri için kabul edilen kaya kalitesi, gerçek durumdan en az bir kaya kalitesi sınıfı kadar daha düşüktür. İkinci görüş; deformasyonları durdurmak yerinde, denetleyerek ikincil gerilmelerin şiddetini azaltmayı ve tüneli çevreleyen kesime psödoplastik özellikler kazandırarak, gerilme 1

13 yoğunlaşmalarını dağın içine doğru kaydırmayı amaçlamaktadır. Böylece sağlamlaştırma giderlerinde önemli ölçüde azalma sağlanabilmektedir. Bu anlayışla açılan tünellerin üzerinde ve yüzeyinde önemli, fakat zararsız çökmeler ve tünel çapında büyük ölçüde azalmalar gözlenirse de, aşırı gevşemelere izin verilmediği için kaya dokusu yöntemin ilkelerine ters düşecek oranda bozulmaz. Sağlamlaştırma öğeleri ince ve sünektir. Püskürtme beton kalınlığı çoğunlukla 3 5 cm ve kalitesi B 00'dür. Hasır dokusu gevşek (10 0 cm) ve çelik bağlar eğilmeksizin çalışacak özelliktedir. Bağ aralıkları genellikle 1,5 3 m arasında seçilir. Yöntem, örtü kalınlığının fazla, yüzey oturmalarının (tasman) önemsiz olduğu boş araziden geçen ve su sirkülasyonunun bulunmadığı yerlerdeki, özellikle demiryolu ve karayolu ulaşım tünellerinde başarıyla kullanılmaktadır. Kuşkusuz; en doğru olan tünel anlayışı, yerine göre ilk veya ikinci görüşü ağırlıklı olarak kullanabilen anlayıştır. Buna karar verebilmek için deformasyonun hızlarının ve gerilme değişimlerinin ölçülmesi ve denetlenmesi kaçınılmazdır. Yeni Avusturya anlayışında bu nedenle, arazi deneyleri, ölçüm ve gözlemleri yöntemin en önemli belirteçleri arasında bulunmaktadır. TÜNEL KAZI DESTEK TİPLERİ Kazı yapılan kayanın stabilitesi, tünel üstündeki örtü kalınlığı, tünel güzergâhı üzerindeki yapıların veya yapılaşmanın niteliği ve projelendirme aşamasında tünel içindeki gerilmelerin özellikle yoğunlaştığı bölgeler; kazı destekleme tipinin belirlenmesinde temel parametrelerdir. Aynayı teşkil eden kayacın yapısal özellikleri, su durumu stabiliteyi belirler. Eğer stabilite düşükse, buna bağlı olarak tahkimat desteği arttırılır. Aynı şekilde örtü kalınlığı da, kazı destek oranıyla ters orantılıdır. Tünel içi gerilmelerin yoğunlaşması ve yüzey yapılaşmasının fazla olarak nitelenmesi ise kazı destekleme oranının arttırılması ile doğru orantılıdır. Aşağıdaki tabloda tünel kazı destek tipleri, tahkimat elemanlarının özellik ve farklılıklarıyla gösterilmiştir. (TABLO 5) A1 A A3 ORTAM Sağlam Kaya Orta-sağlam Kaya Zayıf kaya ÇELİK İKSA (kafes kiriş) YOK VAR VAR ÇELİK HASIR (O1/1) TEK KAT TEK KAT ÇİFT KAT SHOTCRETE (d=cm) d=10-15cm. d=0cm. d=0cm. KAYA BULONUJadet) 4 5 (şaşırtmalı) 6 7 (şaşırtmalı) 7 8 (şaşırtmalı) SÜRGÜ ÇUBUĞU (adet) YOK 1(max) 0 (max) KAZI ANO BOYU (m) 1, 5m (max) m m TABLO 5: KAZI DESTEK TİPLERİ TÜNELLERDE KAZI VE DESTEKLEME ÇALIŞMALARI T Tipi tüneller dışındaki tüm tünellerde kazı, üst yarı ve alt yarı olmak üzere iki aşamada yapılır. Üst yarı safhasında sadece çelik iksa kesit alanı kadar kazı yapılır. Kazılar paletli veya tekerlekli kırıcılı makineler aracılığıyla yapılır. Ortalama 1500 kg. lık kırıcı tabancalar (jackhammer) ilk kazıda, 750 kg. lık kırıcıların monteli olduğu makineler ise ikinci kazı yani tarama safhasında kullanılır, ikinci tur kazının amacı, teorik hattın içinde kalan kazılmamış kısımların temizlenmesi amacını güder. 13

14 Kazı sonrası çıkan pasa malzemesi, yandan açılıp-boşaltma yapabilen paletli kepçeler yardımıyla kamyonlara yüklenmek suretiyle, ya da doğrudan lastik tekerli kepçeler aracılığıyla; ya ayna gerisindeki depo alnına, ya da doğrudan tünel dışına çıkarılır. Yaklaşım türü girişler pasanın direkt dışarıya çıkmasına uygun iken, şaftlarda pasa kuyu dibine ulaştırılır. Kayanın stabilitesine, su durumuna ve seçilen kazı destek tipine bağlı olarak kazı sırasında aynada göbek bırakılır. Bu göbeğin belirlenmesindeki ana etmenin jeoloji olmasına karşın; makinelerin çalışma alanı ve işçilik kolaylığına bağlı olarak da değişmektedir. Kazı tarama ve pasa alımı sonrası ilk olarak kafes kiriş sistemdeki çelik iksa montajı yapılır. İki adet T0 ve bir adet T6 lık nervürlü çelik ile bunları bağlayan bağlantı elemanlarından oluşan iksa, çelik hasır kaya bulonu, sürgü çubukları ve shotcrete geçici desteklemenin ana elemanlarıdır. A1 SİSTEMİNDE KAZI-DESTEKLEME A1 kazı destek tipi sağlam kaya ortamını karakterize ettiğinden tahkimat elemanları azaltılmıştır. Bu sistemde kazı boyu max. 1.5 m olarak belirlenmiştir ve kazı tamamlandıktan sonra doğrudan çelik hasır montajı yapılır, çelik iksa kullanılmaz. Çelik hasır kaya yüzeyine maksimum oranda yaklaştırılıp yatay ve düşey yönde 30 cm bindirme yapacak şekilde bağlanır. Daha sonra shotcrete uygulanır. Shotcrete kaya yüzeyine dik yönde, Yaklaşık 6 7 atu. Basınçla ve max m. mesafeden uygulanır. Kayanın duraylılığı yüksek olduğundan, ilerleme yapılırken sürgü çubuğu kullanımına ihtiyaç yoktur. Kaya bulonları ise şaşırtmalı olarak 4 5 adet olarak çakılırlar. A SİSTEMİNDE KAZ1-DESTEKLEME Orta sağlam-orta zayıf kaya ortamını karakterize eder. A1 kazı tipinde aynada göbek bırakılmamasına karşın bu sistemde uygun göbek bırakılarak kazı çalışmaları yürütülür. Kazı ano boyu m arasında değişebilir, kazı sonunda çelik hasır montajı ve takiben iksa montajı yapılır. Daha sonra shotcrete uygulaması yapılır. Eğer gerek görülmüşse, her iki iksada bir olmak üzere max_1 adet 3.00 m lik süren çakılır. Bunun amacı, bir sonraki kazı adımını güvenli yapabilmek ve olası aşırı sökülmeyi önlemek olduğu kadar çalışma emniyeti sağlamaktır. Kaya bulonlar aynanın max m gerisinden gelecek biçimde, 6 7 adet şaşırtmalı olarak çakılır. A3 SİSTEMİNDE KAZl-DESTEKLEME Duraylılığı düşük, zayıf kaya ortamını karakterize eder. Kazı adımı 1.00 m.'den düşüktür. Kazı sonrası çelik hasır ve çelik iksa montajı yapılıp, 15 cm. shotcrete atılır. Daha sonra tekrar kazı yapılır. Bir sonraki adımın çelik hasır ve iksa montajıyla birlikte bu iksanın ikinci kat çelik hasır montajı yapılır. Tüm bu işlemlerden sonra ilk iksaya ikinci kat olarak 5cm. İkinci iksaya ise ilk kat olarak 15 cm. shotcrete atılır ve işlem bu tarzda devam eder. Her iki iksada bir max. 0 adet süren çakılmasına müsaade edilir. Kaya bulonları ise şaşırtmalı 7 8 adet olarak çakılır..kat çelikhasır 14

15 PATERNl A1TAHKİMAT A TAHKİMAT A3 TAHKİMAT A3 BULON A BULON PATERNI A BULON PATERNİ A1 BULON PATERNI Tünellerde giriş-çıkış ağızları, ana hat tüneli ile bağlantı tünel kesişim bölgeleri ve kazı kesit alanının büyük olması sebebiyle T tipi tüneller A3 kazı destek tipinde açılırlar. Bağlantı tüneline ulaşılmadan min m, max. 6.00m. önceden kaya şartlarından bağımsız olarak ana hat tüneli A3 kazı destek tipine geçer. Portal giriş ağızlarında ise ilk 6 metre A3 tipinde açılıp, devamında da jeolojik şartların gerektirdiği koşullarda açılır. Örtü kalınlığının çok az olduğu (tünel çapı D kabul edilirse, örtünün 1,5 D değerinden küçük olması) durumlarda kaya şartlarına bakılmaksızın A3 destek tipi uygulanır. Aynı şekilde yüzeydeki sanat yapıları ve binaların altından geçilmeden önce yapı temeli ile tünel arası örtü kalınlığı 1.50 değerinden az ise iyi kaya şartlarında 15 0 m. önce, bozuk kaya ortamlarında ise min.30m. kala A3 desteklemesine geçilir. Çelik Hasır Montajı: Kazı sonrası tünel içinde çelik hasır montajına geçilir. Bütün tünel tiplerinde kullanılan çelik hasır tipi Q1/1 ve bindirme oranlarıda yatay-düşey yönde 30 cm. dir. Montajda dikkat edilecek en önemli husus donatının kaya yüzeyine mümkün olduğunca yaklaştırılmasıdır. İksa Montajı: Tünel içerisine hazır imalat olarak, iki parça halinde gelen kafes iksanın, flanşları üzerinde açılan dört yuva içinden civata+somun marifetiyle birbirlerine bağlanması şeklinde yapılır. İksa montajında dikkat edilecek en önemli hususlar: a) lksa papuçlarının her iki yanda sağlam zemine basmasının sağlanması, b) Her iksa da mutlaka topografik ölçüm yapılmasıdır. Montajı ve topografik teslimatı tamamlanan iksa önce kurulan ve tahkimat elemanları tamamlanmış bulunan iksaya,t0 tik nervürtü çubuklarla tesbit edilir. İşban demiri adı verilen bu elemanların boy u, iksa aralığından 0cm.fazia bırakılarak bindirme yapılması sağlanır. Aşağıdaki tabloda kesit tiplerine bağlı olarak işban adetleri verilmiştir.(tablo 6) 15

16 KESİT TIPI A TİPİ P TİPİ T TIPI B TİPİ ANA IKSA GEÇİCİ IKSA İŞBAN ADEDİ TABLO 6 Shotcrete: İstanbul Metrosu çalışmalarında shotcrete kuru karışım olarak kullanılmaktadır. Geçici tahkimatın en önemli elemanı olan püskürtme beton uygulamalarında dikkat edilen noktalar; a-shotcrete uygulanacak yüzey serbest malzemelerden temizlenir ve yüzeyde su geliri varsa uygun yöntemlerle drene edilir. b-çelikhasırın yüzeye iyi sabitlenmesi sağlanır ve shotcrete esnasında esneme yapması engellenir, c-malzeme karışımının mutlaka homojen olması sağlanır. d-hava basıncı ve su karışım oranı iyi ayarlanmalıdır. Doğal Kum Kırma Kum Kırmataş DOZAJ KATKI % (MM)Dmax W/C SU 0-mm. -5mm. 5-1 mm 400kg kg 460kg 568kg 859kg SHOTCRETE DİZAYNI Bulon Uygulaması: Kaya balonları tek başlarına tahkimat elemanı olarak uygulanabildiği gibi, İstanbul Metrosu Tünellerinde, iksa, hasır-çelik ve shotcrete'den oluşan tahkimatın tamamlayıcı elemanı olarak kullanılmaktadır. Taşıyıcı plakaları shotcrete kabuğunun yüzeyine basacak biçimde, kabuğun kaya kemeri ile birlikte çalışmasını sağlar. Metro tünellerinde kullanılan kaya bulonları, özellikleri ve kullanım yerleri aşağıda verilmiştir. E.K.B (ENJEKSİYONLU KAYA BULONU): Metro Tünellerinde en yaygın olarak kullanılan kaya bulonudur. Bir delici makine tarafından delinen deliğe enjeksiyon malzemesi doldurulduktan sonra, bulonun elle itilerek yerleştirilmesi suretiyle kullanılır m boyunda, T6'hk nervürlü çelikten özel olarak imal edilir. Bir ucu 10 cm. dişli ve taşıma plakaları 00/00/100 mm. boyutlarında olup, Metrik 4 somun kullanılır, içine yerleştirildiği delik çapı min. 45 mm. dir ve sadece su-çimentodan oluşan enjeksiyonun hazırlanmasında Mai-Pump adı verilen özel makineler kullanılır. Bu makineler arcılığıyla kıvam ayarı kolaylıkla yapılabilir. Kınklı-çatlaklı yapıya sahip, ancak foraj duraylılığı olan ortamlarda kullanıhr. Enjeksiyon priz süresi dolmadan torklanamadığı için anında çalışan bir tahkimat elemanı değildir. Torklama işlemi özel amaçla üretilen ve üzerinde bir sklala olan anahtar vasıtasıyla yapılır. Torklama 16

17 kuvveti 50 kn (5000 kg) olup, bu değere karşılık verebilen bulon sağlam kabul edilir. Bulon kontrol metodu, diğer tüm bulon çeşitleri için de geçerlidir. SÜPER SWELLEX KAYA BULONU: En büyük özelliği anında çalışan bir bulon olmasıdır. mm. kalınlığında 54 mm. çapında ve 3.60 m. boyundaki kaliteli çelikten, tek parça olarak dikişsiz imal edilir. İmalat sonrası kesilmeden bulon çapı katlanmak suretiyle 36 mm. ye indirilir. Bulonun her iki ucu da flanşla kapalı olup flanşlardan biri üzerinde delik bulunmaktadır. Delgi makinesi tarafından önceden açılmış 45 mm. çapındaki foraj içine, delik olan flanş dışarıda kalacak biçimde yerleştirilir. Bulon başına plaka takıldıktan sonra, 300 bar basınçlı hava ve su karışımı üreten bir pompa aracılığıyla delik içinde şişirilir. Kaya yüzeyi ile oluşturduğu oderans gücüyle çalışan bir bulon olduğundan, killi, siltli gibi plastik özellik gösteren yumuşak ortamlarda kullanılmaz. Sadece bloklu-çatlaklı yapıya sahip rijit kaya ortamlarında kullanılır. KDP (KENDİ DELEN KAYA BULONU): İçi boş, matkap şeklinde 36 mm. çapında dış kısmı yivli bulonlardır. Delici makinenin üzerine tij gibi takılarak kullanılır ve delgi sonrası dışarı alınmadan, delik içinde bırakılır. Sonra bulonun içindeki delikten enjeksiyon şerbeti verilir ve bulon deliği dipten geriye doğru enjeksiyon ile doldurulur. Bu tip bulonlar, açılan deliklerin göçük yaptığı ve sağlam delik elde edilemeyen kaya ortamlarında kullanılır. Torklama için, enjeksiyon priz süresi beklendiğinden, anında çalışan bir bulon değildir. Süren Uygulaması: Kazı sonrası dökülmeye meyilli kaya ortamlarında, özellikle sulu bölgelerde, kazıya girmeden önce süren uygulaması yapılır. Çelik iksa üzerinden yatayla max açı yapacak biçimde çakılırlar ve adetleri kazı destek türlerine göre değişir. Uygulamada daha çok 1 1/4" çapında, 3.00 m.iik borulardan faydalanılmıştır. mm. et kalınlığına sahip boru sürenin kesme mukavemeti 6 mm. lik nervürlü çelikten daha yüksek olduğu için tercih edilmiştir.enjeksiyonlu veya cebri çakılarak uygulanabilir. ALT YARI İMALATI Kazı ringinin tamamlanarak,oluşacak gerilmelerin tahkimata homojen olarak dağıtılması amacıyla yapılan alt yan imalatı;üst yan kazısını takiben yapılır. Tahkimat elemanları açısından üst yandan farklı olarak, sadece çelik hasır ve shotcrete kullanılır. Kullanılan çelik hasır O1/1 sınıfında olup her iki yöndeki bindirmesi 30cm.dir.Ancak düşey yöndeki bindirmeler üst yan esnasında bırakılan 10mm.çapındaki düz bindirme demirleri marifetiyle yapılır.bu demirler 1.10m.boyunda olup L şeklinde kıvrılarak, üst yan çelik hasırlarının alt kısımlarına konur ve alt yan aşamasında bükülüp açılarak düşey bindirme sağlanır Üst yarı hangi kazı destek tipinde açılmışsa.alt yan da aynı kazı destek sisteminde yapılır.donatı montajı sonrası, shotcrete atılacak yüzey serbest malzemelerden ve sudan tümüyle arındırılır. Reglaj ismi verilen bu uygulamadan sonra püskürtme beton uygulanarak kazı aşaması tamamlanır. Alt yan kazı adımlarının ortalama boyu 3.00 m dir. Ancak kaya şartları ve tünel tipine bağlı olarak bu oran değişebilir.alt yarının tamamlanmasıyla geçici tahkimat bitirilmiş olur. TAHKİMAT ÖNCESİ DURAYL1LIĞI ARTTIRICI ÖNLEMLER Tahkimat taşıma yeteneğini kaybetmiş kayayı taşıyamaz,ancak kayaları basınç ve kütle etkisine dayanacak duruma getirir.bu nedenle tüneli çevreleyen kaya ortamındaki 17

18 deformasyonların, istenmeyen oturmalara,gevşemelere ve kaya mukavemetinin azalmasına neden olmayacak kadar küçük olması gerekir.bu durumu sağlamak için tünellerde aşağıdaki önlemler alınır; a) Süren kullanmak veya sayısını arttırmak, b) Kazı göbeği bırakmak, c) Kazı adımlarını küçültmek, d) Kazı alanını küçültmek (parçalı kazı) e) Kazının her safhasında kayanın hava ile temasını kesmek. KALICI DESTEKLEME Tünel desteklemsinin.geçici destekleme safhasından sonraki ikinci ve son aşamasıdır.kendi içinde iki aşamada yürütülür.birinci aşama invertjkinci aşama kemer betonlarının dökülmesidir.ancak kaplama öncesi yapılan bir takım ölçümler vardır.bunlan 1 -Tünel Kesit Kontrolleri:Tünel teorik kazı sınırı üzerine,tahkimat eleman kalınlığı ve harici d1 tolerans miktarı ilave edilerek, bulunan sınırın içine geçici destek yapısının taşmamış olması gereklidir.olası taşma durumlarında tarama yapılır ve tarama yapılan kesim yeniden desteklenir. -Deformasyonların Kontrolü:Tünel içi konverjans bulonlarından, şerit ve optik ekstansometre ölçümleri marifetiyle,elde edilen deformasyon değerleri kontrol edilir.kemer kaplama beton öncesi,deformasyonların ya tamamıyla bitmiş, yada elimine edilebilecek değerlerde olması gerekir.eğer mevcut deformasyon bu sınırların dışında ise,deformasyon sönümlenene kadar beton dökülemez. YÖNTEM Tüm tünellerde beton ardışımı.kazı işleminin aksine,önce alt yarı (invert) sonra üst yarı (kemer) betonu olacak şekilde yürütülür.beton, dökümü yapılacak kalıbın yanına transmikserle ulaştırılıp,yer pompası marifetiyle kalıba sokulur.nihai kaplama tünelin makyajsız son hali olduğu için, bu işlemler kaliteli ve yeterli ekip ve ekipmanla yapılmalıdır.sıralanan nedenlerle beton döküm süresinin uzaması veya betonun kesintiye uğramasına müsaade edilemez. Beton dökümü öncesi.döküm esnasında ve sonrası,dökümü yapılan ano kaliteyi bozucu dış etkilerden muhafaza edilir.örneğin su her üç aşamada,ısı anomalileri;döküm sırası ve sonrasında betonun kalitesini olumsuz etkiler.iki aşamada (invert-kemer) yapılan tünel iç kaplamalarında izlenen metotlar aşağıda anlatılmıştır. Tünel iç kaplamasının ilk safhası olan.invert beton dökümü sonuna kadar izlenen metodoloji ; a-dökümü yapılacak bölgenin gabari kontrolünün yapılması, b-bölgenin beton için hazırlanması (tabanın serbest haldeki malzemelerden ve sudan arındırılıp döküm sonuna kadar muhafazası) c-kalıbın topografik montajı ve kontrolü, 18

19 d-kalıbın beton dökümü için yağlanması ve ekipmanın hazır olduğunun kontrolü, e-donatı montajı ve kalıpla birlikte mühendise teslimatının yapılması, f-beton dökümü, g-döküm sonrası, priz süresi dolana kadar betonun muhafazası. ve kemer betonları için izlenen yöntem ise; a-dökümü yapılacak bölgenin gabari ve deformasyon kontrolü, b-dökülecek anoda su mevcut ise uygun yöntemlerle betona temas ettirilmeden uzaklaştı n iması, c-bulon başlarının anti-iletken boya ile yalıtılması, d-donatı montajı ve teslimatı, e-kalıbın beton dökümü için yağlanması ve ekipmanın döküm için hazır olduğunun kontrolü, f-kal ı bin topografik montajı ve alın kalıbı yapılması, g-beton dökümü. şeklinde gerçekleşir. BETON KALIPLARI İNVERT KALIP :İnvert kalıpları çelikten imal ve sac kalınlığı min.5mm. dir.kalıplar mükerrer kullanıma uygun kendi kendine yürüyüş sistemine sahiptir.4 Ayna için gerekli olan invert kalıp sayısı en az dir.kalıplar düşey hareket yeteneğine sahiptir ve üzerlerinde bir hidrolik pompası mevcuttur.şekil doğruluğu,rijitlik,su geçirmezlik ve yüzey pürüzsüzlüğü bakımından her zaman iyi durum da muhafaza edilirler.kalıp üzerinde monteli veya seyyar aydınlatma sistemi bulunur. KEMER KALIP:Tümüyle çelikten imal edilen kemer kalıpları da mükerrer kullnıma uygun ve sac kalınlığı min.8mm.dir.kemer kalıp iki ana bölümden oluşur.1.kısım şaryo bölümüdür ve kalıbın betonla temas eden sac panellerini taşır.şaryö.raylar üzerinde hareket yeteneğini veren,mekanik yürüyüş motorlarına sahiptir..kısım ise şaryo üzerindeki sac panellerden oluşur.kemer kalıbı üzerinde 1 konvertör,1 hidrolik kumanda ve sac panel iç kısımlarına monteli,uygun sayıda 4 Volt la çalışan,satıh vibratörleri mevcuttur.bu satıh vibratörleri için,ayrı ayrı tesis edilmiş.paket şartel kumanda paneli şaryo üzerine montelidir.şaryö üzerine sac paneller.hem düşey hen de yatay hareket yetenekli hidrolik liftlerle bağlantılıdır.kemer sac panellerinde betonun en iyi şekilde dökümü ve işlenmesi için yeter sayıda beton penceresi ve tavan kollektörü bulunur. BETON ÜRETİMİ VE NAKLİYESİ Tünel betonları için min. kapasitesi 35m3/saat olan ve onaylı dizaynı verebilecek bir beton santrali tayin edilir.bu santral mevsimsel değişimlerden etkilenmeyecek şekilde teçhiz edilmiş ve uygun mesafede yer almalıdır. İstanbul Metrosu Tünellerinde kullanılan son kaplama betonu BS5 sınıfında olup dizaynı aşağıda verilmiştir. 19

20 ÇİMENTO DOZAJI (kg) 350 Dmax.(mm) 0 W/C 0.48 SU (kg) 168 PODİMA DOĞAL KUM (0-mm) 584 YIKANMIŞ KIRMA KUM (-5mm) 41 KIRMATAŞ (5-1 mm) 51 KIRMATAŞ (1-0mm) 53 KATKI (%) 1 SLUMP ınvert (11-14) KEMER (16-19) İNVERT BETON KALIP MONTAJI METRO-1 BS5 BETON DİZAYNI Beton dökümü için uygun şartlara sahip ânoya,invert kalıp çekilmeden önce tamamen temizlenerek, yüzeylerinin pürüzsüz olması sağlanır.kalıbın betona temas eden yüzeylerinin betona yapışmaması için yağlanır.kalıbın,beton esnasında şekil ve konumunu rijit olarak muhafaza edebilmesi ve beton yüzeyinde ondülasyonu önleyecek şekilde,destek elemanları ile sabitlenir.bu işlem kalıbın topograf nezaretinde kurulması öncesi yapılır.beton dökümü sonrası,kalıpta betonu zedeleyebilecek ve demontaj zorluğu çıkaran hiç bir eleman olmamalı,alın kalıplan rahatça sökülebilmelidir. Çalışma rahatlığı ve iş güvenliği açısından invert kalıp üzerine bir ahşap platform oluşturulur.ayrıca kalıp sabit veya seyyar aydınlatma sistemiyle teçhiz edilir. DONATI MONTAJI İnvert kalıbın kurulmasından sonra,donatı montajına geçilir. Metro tünellerindeki tüm tünel kesitlerinde donatı olarak çelik hasır kullanılmakta olup, çift sıra halinde montajı yapılır.öncelikle dış donatı bağlanır. Sonra özel çelik hasırdan bükülerek imal edilen,sehpa demirleri,ilk kat hasır üzerine monte edilir ve ikinci kat çelik hasır bağlanmasına girilir.t tipi hariç diğer tüm tünellerde kullanılan çelik hasır Q1/443 sınıfı, T tipinde ise O378/589 çelik hasır kullanılır.bindirme boyu 50 j0ölup,kalıp ön yüzü ve arkasında pas payı mesafesi 4cm.dir.İki donatı arasında kullanılan sehpa demirlerinin amacı hem pas pay ı, h e m de donatılar arası mesafenin homojen kalmasını sağlamaktı r. invert donatının alın kısımları ve kemer betonu için bırakılan bindirme filizleri arasına,alınlarda 15,kemerle temas yüzeylerinde ise 5Ocm.ara ile su tutucu donatısı bağlanır.daha sonra 5cm.eninde ve 1 cm kalınlığındaki PVC su tutucu conta yansı beton dökümünde beton içinde kalacak biçimde su tutucu demirleri arasına yerleştirilir.conta birleşim bölgeleri elektrikli rezistans vasıtasıyla eritilerek yapıştı n 11 r. Bu işlemin itinalı ve sızdırmazlığı sağlayacak biçimde yapılması gereklidir. Ayrıca bağlanan donatının temiz ve passız olması,yağla temas etmemiş olması gerekir. Tüm bu işlemler tamamlandıktan sonra kalıbın ve donatının temizliği.projesine uygunluğu mühendise teslim edilir. YENİKAPI - UNKAPANI ARASI METRO İNŞAATI : Proje Yenikapı'dan Unkapanı'na kadar yaklaşık 600 m uzunluğunda olup güzergah yapıları, delme ve aç-kapa tüneller ile adet istasyon inşaatını kapsamaktadır. Ayrıca Hafif Raylı Sistemi 0

21 Yenikapı İstasyonuma bağlayan 71 m uzunluğundaki Yenikapı-Aksaray hafif metro, güzergahı inşaatı da bu ihale kapsamındadır. Yenikapı-Unkapanı metro inşaatı işine tarihinde başlanılmış ve son süre uzatımıyla birlikte işin süresi 40 aydır. Şehzadebaşı istasyonu : Konkors aç-kapa, platform katlan delme olarak inşa edilecektir. Yaklaşık 44 m derinliktedir. Bir adet olan konkors yapısının giriş-çıkışları Vezneciler Caddesi, Büyük Reşit Paşa Caddesi ve Onaltı Mart Şehitleri Caddesi'nde olmak üzere 3 adettir. Yenikapı İstasyonu : Aç-kapa olarak inşa edilecek konkors yapısının bünyesinde peron katı mevcut olup, Hafif Raylı Sistem ve Metronun ortak istasyonu olarak planlanmıştır. Ayrıca Tüp Tünel istasyonu ile yolcu bağlantıları mevcuttur. Bünyesinde ayrıca 107 otomobillik otopark ve yolcuların kolaylıkla ulaşabilecekleri otobüs duraklan mevcuttur. İnşaat alanı m 'dir. Yapılacak olan istintaklardan sonra inşaatına başlanılacaktır. LRTS Hattı : Yenikapı İstasyonu; Taksim-4.Levent Metro hattı ile Boğaz Tüp geçişi arasında transfer istasyonu durumundadır. Buradaki yoğun yolcu trafiği, 700 m'lik aç-kapa ve delme tünellerle Hafif Raylı Sistem yolcusunu Aksaray İstasyonuna aktaracaktır. Tüneller: 7 tip tünel kesiti kullanılacaktır. Tek hatlı tüneller tip A, platform tünelleri tip P, birleşim tünelleri tip T ve Ti, istasyon bağlantı ve merdiven galerileri tip B ve B 3> çift hatlı tüneller tip C olarak inşa edilecektir. Toplam tünel boyu 6511 m'dir. TAKSİM - UNKAPANI ARASI METRO İNŞAATI : Unkapanı - Taksim arası Metro inşaatı 'de başlamıştır. Proje, Unkapanı'ndan Taksim'e kadar yaklaşık 550 m uzunluğunda olup delme ve aç-kapa tüneller, adet istasyon ve Haliç geçişi köprüsü inşaatını kapsamaktadır. İstasyonlar : 1- Şişhane istasyonu - Unkapanı istasyonu 1-Şişhane İstasyonu:Giriş çıkış yapıları ve bilet gişelerinin bulunduğu yerler aç-kapa yapılar olacak, yolcuların metroya binecekleri yerler ise delme tünel yapı olarak inşa edilecektir. Bu bölgedeki istasyon derinliği yaklaşık 30 metredir. İstasyon bünyesinde adet giriş yapısı mevcuttur. 1. giriş yapısı iki katlı olup inşaat alanı 100 m dir ve 0 dükkanlı pasaj olarak planlanmıştır.. giriş yapısı dört katlı olup 1600 m 'lik alana sahiptir. 1

22 -Unkapanı İstasyonu : Bu istasyonun giriş yapılarını, Ragıp Gümüş Pala Caddesi ikiye ayırırken yolcu platformu bu iki yapıyı yerden 10m yükseklikte bir köprü ile birleştirmektedir. Bu istasyona dört giriş-çıkış noktası vardır. İnşaat alanı 3500 m 'dir. Tüneller : Bu inşaatın gerçekleştirilmesinde 5 Tip tünel kesiti kullanılmaktadır. P tipi peron tünelleri 508 m, B1 tipi istasyon bağlantıları ve B3 merdiven tünelleri 70 m, A tipi hat tünelleri 900 m aç-kapa tüneller ve istinattı dolgu ve yarmalar ise 80 m'dir. Tünellerin toplam boyu 3900 m'dir. Haliç Geçişi Köprüsü : Toplam uzunluğu 89 m'dir. Ayaklar arası karada 36m, denizde ortadaki açılabilir açıklık 9m, diğer yan açıklıklar ise 5. m ve 80 m değişken olarak tasarlanmıştır. Orta açıklık, büyük tonajlı gemilerin geçebilmesi için duba üstünde yana döndürülerek açılacaktır. Denizdeki ayaklar, çelik boru kazıklar ile (~ L = 80 m) temel kayaya soketlenecektir. Denizdeki tabiiye, boylama ve enleme kirişlerle (ortoponal olarak) takviye edilmiş çelik tabiiye levhasından oluşacaktır. Karadaki açıklıklarda ise kompozit sistem uygulanacaktır İstanbul Metrosu. Kısım İnşaatı kapsamında yer alan Şişhane İstasyonu adet konkorsu açkapa tarzında inşa edilecektir. Konkors kazısının çevre yapılara zarar vermeden yapılabilmesi amacıyla kazının öngermeli ankrajlarla sağlam zemine tutturulmuş betonarme perde duvar ile desteklenmesi önerilmektedir. Önerilen sistem ile ilgili hesaplar aşağıda sunulmuştur.bu hesap raporu yerleşim planındaki değişiklerden dolayı yapılan revize hesapları kapsamaktadır. 1.ZEMİN KOŞULLARI Şişhane İstasyonunda daha önce ME6 ve ME8 numaralı sondajlar yapılmıştır. Mevcut sondajlardan yüzeyden itibaren 3-4 m kalınlığında yapay dolguyu takiben kumtaşı-silttaşı-kiltaşı ardalanması yer almaktadır. Ana kaya az sert-sert, çok altere olmuş-altere, çok kırıklı-kırıklıdır. Süreksizlik düzlemeleri saklı veya açık parlak yüzeyli veya az pürüzlü, düzlemsel, demiroksit izli olup kalsit ve kilde içermektedir. Karot yüzdesi % 5-100, RQD yüzdesi % 0-76 arasında değişmektedir. Hesaplara esas idealize zemin profili üst seviyelerdeki dolgu malzemesi ve anakayanın ayrışmasını da dikkate alacak şekilde seçilmiş ve aşağıda özetlenmiştir m c = 0, = 30, = 0 kn/m m c = O, = 35, = kn/m 3. KAZI DURUMU Kazı çevresi çok katlı yapı ve yollar ile çevrilidir. Kazı duvarları boyunca gerek kazı derinliği, gerekse çevre yapıların konumları itibariyle farklılık gösteren kesimlerden ayrı ayrı enkesitler alınmıştır.istasyon kapsamındaki kazılar 1 konkorsda 1.50 m ile m arasında,. konkorsda m ile m arasında değişmektedir. 3.ANALİZLER

Yeni Avusturya Tünel Metodu (NATM)

Yeni Avusturya Tünel Metodu (NATM) Derleme www.tunelteknolojisi.com Yeni Avusturya Tünel Metodu (NATM) Gelişen teknoloji ile birlikte tünellerin inşalarında yenilikler kullanılmaya başlansa da günümüzde oldukça sık kullanılan kazı yöntemlerinin

Detaylı

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR

METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR METRO İNŞAATININ KAZI VE DESTEKLEME AŞAMASIN DA TARİHİ SARKUYSAN BİNASINDA RİSK OLUŞTURMA MASI İÇİN ALINAN ÖNLEMLER ve YAPILAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR * H. Namık ERDİRİK ** Yusuf ECEL *** Sadık AYHAN ÖZET:

Detaylı

FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI

FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI FORE KAZIK En basit tanımlamayla, fore kazık imalatı için önce zeminde bir delik açılır. Bu deliğe demir donatı yerleştirilir. Delik betonlanarak kazık oluşturulur. FORE KAZIĞIN AVANTAJLARI 1) Temel kazısı

Detaylı

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR

BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR BÖLÜM 7. RİJİT ÜSTYAPILAR Rijit Üstyapı: Oldukça yüksek eğilme mukavemetine sahip ve Portland çimentosundan yapılmış, tek tabakalı plak vasıtasıyla yükleri taban zeminine dağıtan üstyapı tipidir. Çimento

Detaylı

YERALTI KAYA YAPILARININ SINIFLANDIRILMASI

YERALTI KAYA YAPILARININ SINIFLANDIRILMASI YERALTI KAYA YAPILARININ SINIFLANDIRILMASI TÜNEL: Farklı jeolojik ortamlar içerisinde farklı kullanım amaçlarına yönelik olarak açılan iki ucu açık yeraltı yapılarıdır. GALERİ: Çoğunlukla maden üretimi

Detaylı

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI SINIFLAMA SİSTEMLERİNİN HEDEFİ VE ÖZELLİKLERİ Kaya kütle sınıflama sistemleri eğer belirli koşullar yerine getirilirse; gözlem, ölçüm, tecrübe ve mühendislik yargıları sonucu

Detaylı

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN

DRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi

Detaylı

ISTANBUL METROSUNDA UYGULANAN YVPIM ÇALIŞMALARI. Mehmet SONUÇ (*) Kubilay GİRAY (*) İrfan ATİK (*) Sami KÜÇÜK (**) ÖZET

ISTANBUL METROSUNDA UYGULANAN YVPIM ÇALIŞMALARI. Mehmet SONUÇ (*) Kubilay GİRAY (*) İrfan ATİK (*) Sami KÜÇÜK (**) ÖZET ISTANBUL METROSUNDA UYGULANAN YVPIM ÇALIŞMALARI Mehmet SONUÇ (*) Kubilay GİRAY (*) İrfan ATİK (*) Sami KÜÇÜK (**) ÖZET İstanbul Metrosu Tüneller inşaatındakı kazı ve tahkimatın anlatıldığı bu makale; "KAZI,

Detaylı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı

tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı TÜNEL JEOLOJİSİ Yer altında açılan iki tarafı açık kazılara tünel, bir tarafı açık kazılara ise galeri adı verilir. Yol inşaatlarında Baraj inşaatlarında Metro inşaatında Hidroelektrik santrallerinde Yeraltı

Detaylı

İzmit Körfez Geçişi Asma Köprü Projesi Keson ve Ankraj Yapıları. Oyak Beton Mart/2014

İzmit Körfez Geçişi Asma Köprü Projesi Keson ve Ankraj Yapıları. Oyak Beton Mart/2014 İzmit Körfez Geçişi Asma Köprü Projesi Keson ve Ankraj Yapıları Oyak Beton Mart/2014 İçerik Genel Bakış Beton Özellikleri Keson İnşaatı o Kuru Havuz o Yaş Havuz-Deniz Dökümleri o Kesonların Batırılması

Detaylı

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu gözle

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İnşaat Mühendisliği Bölümü. TÜNEL DERSİ Ergin ARIOĞLU YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İ 2. Bölüm Ek Notları (Marmaray Projesi nde Yapılan Sondaj Çalışmalarının Sayısal Değerlendirilmesi) Prof. Dr. Müh. Yapı Merkezi AR&GE Bölümü Mart

Detaylı

RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI

RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ SUNUMU RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI Ramazan YILDIZ İnş.Müh./Şirket Ortağı. FORE KAZIK YAPIM METODU Fore kazık, Sondaj yolu ile delme yolu ile yerinde dökme

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 4. HAFTA 1 IV.1.1. Basit Kanallarda İksa Şekilleri aşağıda verilen bu iksa türü genellikle derinliği ve akıcılığı az olan ve düşey olarak 1.00-2.00 m. aralıklarla kalasların

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 9 KÜTLE HAREKETLERİ 5/29/2017 3 9.1.

Detaylı

ALÜMİNYUM KOMPOZİT PANELLER

ALÜMİNYUM KOMPOZİT PANELLER ALÜMİNYUM KOMPOZİT PANELLER YAPI MARKET SAN.TİC.LTD.ŞTİ. Formlandırılmış alüminyum kompozit panel kaplamalarının alt taşıyıcı strüktürlerinin yardımı ile mimarinize farklı yenilikler katması, sadece formları

Detaylı

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM

BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM TDY 2007 Öğr. Verildi BÖLÜM 6 - TEMEL ZEMİNİ VE TEMELLER İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 6.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak yeni binalar ile deprem performansı değerlendirilecek veya güçlendirilecek

Detaylı

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ

İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI- İZMİR ŞUBESİ GEOTEKNİK UYGULAMA PROJESİ ÖRNEĞİ 08.07.2014 Proje Lokasyonu Yapısal/Geoteknik Bilgiler Yapı oturum alanı yaklaşık 15000 m2 Temel alt kotu -13.75 m Konut Kulesi

Detaylı

KARADENİZ MÜHENDİSLİK

KARADENİZ MÜHENDİSLİK KARADENİZ MÜHENDİSLİK BAĞLIK MAH. ŞEHİT RIDVAN CAD. NO:25/1 KDZ EREĞLİ / ZONGULDAK TEL & FAX : 0 (372) 322 46 90 GSM : 0 (532) 615 57 26 ZONGULDAK İLİ EREĞLİ İLÇESİ KIYICAK KÖYÜ İNCELEME ALANI F.26.c.04.c.4.d

Detaylı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı

1. Temel zemini olarak. 2. İnşaat malzemesi olarak. Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı Zeminlerin İnşaat Mühendisliğinde Kullanımı 1. Temel zemini olarak Üst yapıdan aktarılan yükleri güvenle taşıması Deformasyonların belirli sınır değerleri aşmaması 2. İnşaat malzemesi olarak 39 Temellerin

Detaylı

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TEMELLER. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELLER Yapının kendi yükü ile üzerine binen hareketli yükleri emniyetli

Detaylı

Zeminlerden Örnek Numune Alınması

Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden örnek numune alma tekniği, örneklerden istenen niteliğe ve gereken en önemli konu; zeminde davranışın süreksizliklerle belirlenebileceği, bu nedenle alınan

Detaylı

ÇELİK YAPILAR. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe

ÇELİK YAPILAR. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe. Çelik Yapıda Cephe ÇELİK YAPILAR Cephe elemanı yatay ve düşey elemanların oluşturduğu forma bağlı olarak rüzgar yüklerini iki yada tek doğrultuda aktarır. Bu, döşemenin düşey yükler altındaki davranışına benzer. 8 1 Çelik

Detaylı

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ 1. GİRİŞ 1.1 Raporun Amacı Bu rapor, Ödemiş-Aktaş Barajı Kat i Proje kapsamında yer alan baraj gövde dolgusunun oturacağı temel zeminini incelemek, zemin emniyet gerilmesi ve proje yükleri altında temelde

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir

Detaylı

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

Temeller. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli Temeller Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 2 Temel Nedir? Yapısal sistemlerin üzerindeki tüm yükleri, zemine güvenli bir şekilde aktaran yapısal

Detaylı

BETON YOL Hasdal-Kemerburgaz

BETON YOL Hasdal-Kemerburgaz BETON YOL Hasdal-Kemerburgaz 1 İçerik 1. Beton yol lokasyonu 2. Beton yol özellikleri 2.1) Beton tabaka kalınlığı 2.2) Yolun enkesitinin şematik gösterimi 3. Mevcut beton karışım dizaynı 4. Beton yol yapım

Detaylı

Mühendİslİk Ölçmelerİ. JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ

Mühendİslİk Ölçmelerİ. JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ Mühendİslİk Ölçmelerİ JDF 429 Yrd. Doç. Dr. Kurtuluş Sedar GÖRMÜŞ 1 Nolu Ünite 2 Nolu Ünite 1 Nolu Ariyet 2 Nolu Ariyet Menfez ve Kuşaklama Kanalları Planı Kuru Dere Dolgu Alanı Dolgu Alanı Kuru Dere Orman

Detaylı

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

DİLATASYON DERZİ. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi DİLATASYON DERZİ Yapının kendi ağırlığından ya da oturduğu zeminden

Detaylı

AKÇANSA HAMMADDE (KLİNKER) STOKHOLÜ AKÇANSA ÇİMENTO FABRİKASI ÇANAKKALE Hakan EZCAN - Mustafa ALKAN

AKÇANSA HAMMADDE (KLİNKER) STOKHOLÜ AKÇANSA ÇİMENTO FABRİKASI ÇANAKKALE Hakan EZCAN - Mustafa ALKAN AKÇANSA HAMMADDE (KLİNKER) STOKHOLÜ AKÇANSA ÇİMENTO FABRİKASI ÇANAKKALE Hakan EZCAN - Mustafa ALKAN YAPININ AMACI Çimento fabrikası dahilinde geniş ve kapalı bir stok sahasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu yapının

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi

Detaylı

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) İçerik Yarmalarda sondaj Dolgularda sondaj Derinlikler Yer seçimi Alınması gerekli numuneler Analiz

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 11 Tünel Jeolojisi 3 Tüneller Tünel ler;

Detaylı

DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK

DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK KONU: SUNUM YAPAN: DERİVASYON VE DİPSAVAK TASARIMI İnş. Y. Müh. MURAT IŞILDAK Sunum İçeriği o Derivasyon Tipleri ve Kullanıldıkları durumlar Açık kanallı derivasyon Kondüvi (Aç-kapa Tünel) Tünel o Alpaslan

Detaylı

ZEMİN VE KAYALARIN İYİLEŞTİRİLMESİ

ZEMİN VE KAYALARIN İYİLEŞTİRİLMESİ ZEMİN VE KAYALARIN İYİLEŞTİRİLMESİ Zemin ve kayalarda yapılan mühendislik çalışmalarında kısa süreli veya uzun süreli duraylı kalacak kazı boşlukları meydana gelir. Örneğin bir yapı temeli için açılan

Detaylı

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ KARABÜK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YAZ STAJI MARMARAY PROJESİ FURKAN ERDEM ADIM 1: STAJ ÖNCESİ İŞLEMLER Staj bilgilendirme toplantısı Staj Komisyonu tarafından yapılır. Staj yapılacak yerin

Detaylı

TEMELDE SU YALITIMI. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

TEMELDE SU YALITIMI. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELDE SU YALITIMI Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TEMELDE SU YALITIMI Yapıların zeminle temas eden bölümlerinin

Detaylı

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON

MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON 2018 2019 Güz 10. HAFTA Dr. Serdar YAŞAR 10. Hafta İçeriği Hidrolik Kırıcılar Hidrolik Kırıcı Seçim Kriterleri Hidrolik Kırıcıların Teknik Özellikleri Hidrolik

Detaylı

İŞ GRUPLARININ MALİYETTEKİ ORANLARI

İŞ GRUPLARININ MALİYETTEKİ ORANLARI İŞ GRUPLARININ MALİYETTEKİ ORANLARI İşin Adı : KATLI OTOPARK YAPIM İŞİ No İş Grubunun Adı Tutarı 01 INSAAT 1 İNŞAAT İMALATLARI 41.4519 2 KAZI İKSA VE ZEMİN İYİLEŞTİRME 47.0196 -- INSAAT Toplamı 88.4715

Detaylı

TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları TS 498: Yapı elemanlarının boyutlandırılmasında alınacak yüklerin hesap değerleri

TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları TS 498: Yapı elemanlarının boyutlandırılmasında alınacak yüklerin hesap değerleri TS 500 (2000): Betonarme yapıların hesap ve yapım kuralları Bu standart betonarme yapı elemanları ve yapıların kullanım amaç ve süresine uygun güvenlikte tasarlanması hesaplanması, boyutlandırılması ve

Detaylı

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO

JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ JEOFİZİK ETÜT İŞLERİ İŞİN ADI ESKİ POZ NO YENİ POZ NO JEOLOJİK ETÜT İŞLERİ Jeolojik etüt ( 1/5000 ölçekli ) 38.1101 Jeolojik rapor yazımı ( 1/5000 ölçekli ) 38.1102 jeoteknik etüt ( 1/1000 ölçekli ) 38.1103 Jeolojik rapor yazımı ( 1/1000 ölçekli ) 38.1104

Detaylı

Diyarbakır Beton Kesme Firmaları. Derz kesme:

Diyarbakır Beton Kesme Firmaları. Derz kesme: Diyarbakır Beton Kesme Firmaları Derz kesme: Kesim sistemi bir sokak ve caddenin bir kısmını yüzeye zarar vermeden kesip değiştirme olanağı sağlar. Derz kesme çevresindeki yapıya zarar vermeden, betonu

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1 TERFİ MERKEZİ PROJE YAPIM TEKNİK ŞARTNAMESİ... 2. 1.1 Genel... 2

İÇİNDEKİLER 1 TERFİ MERKEZİ PROJE YAPIM TEKNİK ŞARTNAMESİ... 2. 1.1 Genel... 2 İÇİNDEKİLER 1 TERFİ MERKEZİ PROJE YAPIM TEKNİK ŞARTNAMESİ... 2 1.1 Genel... 2 1.2 Pompa İstasyonları Ön Raporlarının Hazırlanmasında Yapılacak Çalışmalar... 2 1.2.1 Jeoteknik Etütler... 2 1.2.2 Harita

Detaylı

Galeri Tahkimatlarının (Demir Bağlar) Boyutlandırılması İçin Pratik Yol

Galeri Tahkimatlarının (Demir Bağlar) Boyutlandırılması İçin Pratik Yol Galeri Tahkimatlarının (Demir Bağlar) Boyutlandırılması İçin Pratik Yol Ender PEKDEMİR* Konu, Kari Terzaghi'nin kurduğu teori üzerinde T.L. White ve R.V. Proctor tarafından geliştirilmiş ve Amerikan tipi

Detaylı

ZEMİN İNCELEMELERİ. Yetersiz Zemin İncelemesi Sonucu Ortaya Çıkabilecek Kayıplar. İçin Optimum Düzey. Araştırma ve Deney

ZEMİN İNCELEMELERİ. Yetersiz Zemin İncelemesi Sonucu Ortaya Çıkabilecek Kayıplar. İçin Optimum Düzey. Araştırma ve Deney ZEMİN İNCELEMELERİ Doğal yamaç ve yarmada duraylılığın kontrolü Barajlarda ve atık depolarında duraylılık ve baraj temelinin kontrolü, sızdırmazlık Yapıdan gelen yüklerin üzerine oturduğu zemin tarafından

Detaylı

ÇELĐK PREFABRĐK YAPILAR

ÇELĐK PREFABRĐK YAPILAR ÇELĐK PREFABRĐK YAPILAR 2. Bölüm Temel, kolon kirişler ve Döşeme 1 1. Çelik Temeller Binaların sabit ve hareketli yüklerini zemine nakletmek üzere inşa edilen temeller, şekillenme ve kullanılan malzemenin

Detaylı

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği

ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği ULAŞIM YOLLARINA İLİŞKİN TANIMLAR 1. GEÇKİ( GÜZERGAH) Karayolu, demiryolu gibi ulaşım yollarının yuvarlanma yüzeylerinin ortasından geçtiği varsayılan eksen çizgilerinin topoğrafik harita ya da arazi üzerindeki

Detaylı

M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş.

M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş. M. Kemal AKMAN YÜKSEL Proje Uluslararası A.Ş. TÜNELLERDE PLANLAMA, ARAŞTIRMA MÜHENSİDLİK HİZMETLERİ VE TASARIM Mustafa Kemal AKMAN Jeoloji Yüksek Mühendisi Yüksel Proje Uluslararası A.Ş. Jeolojik Hizmetler

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN

Detaylı

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI YAPI MALZEMELERİ Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında amaç aşağıda belirtilen üç koşulu bir arada gerçekleştirmektir: a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,

Detaylı

8. Tüneller ve Tünel Açma

8. Tüneller ve Tünel Açma 8.1 Tünel Açmanın Tarihi 8.2 Kes ve Kapat Tüneller 8.3 İlk Tünel İlerleme Siperi 8.4 Modern Tünel Siperleri 8.5 Farklı Zemin Şartları 8.6 Yapım Yöntemleri 8.7 Tünel Kaplaması 8.8 Düşey ve Eğimli Kazılar

Detaylı

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels

Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Seyrantepe Yaya Tünelleri Seyrantepe Pedestrian Tunnels Özgür KURUOĞLU 1 Atilla HOROZ 2 Anıl ERCAN 3 Kürşad ELMALI 3 ÖZ Bu makale kapsamında, İstanbul Metrosu 3. Aşama - 4.Levent Ayazağa Kesimi İnşaat

Detaylı

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK

2 Mayıs 2017 Salı İÇERIK TÜNEL İŞLERI İÇERIK GEOMETRİK STANDARTLAR NATM (YENİ AVUSTURYA TÜNEL AÇMA YÖNTEMİ) KAYA SINIFLANDIRMASI YER ALTI KAZISI TÜNEL İKSASI (DESTEK SİSTEMİ) TÜNEL YALITIMI ÖLÇÜM NÜMERİK ANALİZ 2 3 GEOMETRİK STANDARTLAR

Detaylı

"HİDROLİK YAPILAR VE MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ"

HİDROLİK YAPILAR VE MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GEO 320 MESLEKİ SAHA UYGULAMALARI DERS NOTU "HİDROLİK YAPILAR VE MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ" Prof. Dr. Recep KILIÇ Jeoteknik Araştırma Grubu

Detaylı

KOLON VE KİRİŞ KALIBI

KOLON VE KİRİŞ KALIBI KOLON VE KİRİŞ KALIBI Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi KOLON VE PERDE KALIPLARI Kirişlerden gelen yükü temele ileten

Detaylı

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ MEYDANCIK TÜNEL GİRİŞ PORTALINDA MEYDANA GELEN KAYA DÜŞMELERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ PERŞEMBE SEMİNERLERİ İMO-ANKARA 02 MART 2017 ANKARA Onur Başer İnş. Yük. Müh. (Şirket Müdürü) ZEMKA PROJE İNŞ. LTD.

Detaylı

ÇELİK PREFABRİK YAPILAR

ÇELİK PREFABRİK YAPILAR ÇELİK PREFABRİK YAPILAR 2. Bölüm Temel, kolon kirişler ve Döşeme 1 1. Çelik Temeller Binaların sabit ve hareketli yüklerini zemine nakletmek üzere inşa edilen temeller, şekillenme ve kullanılan malzemenin

Detaylı

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda,

inşaat mühendisliğinde de tünel kazımı esnasında gevşek zeminlerin ve parçalı kayaların stabilizasyonunda, ENJEKSİYON Buradaki amaç zeminin ya da kaya kütlesinin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Nitekim bu iyileştirme zeminin gerilmedeformasyon ve dayanım gibi mekanik özellikleri ile geçirimlilik

Detaylı

Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı

Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı Dr. Ayhan KOÇBAY Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı (akocbay@dsi.gov.tr) GİRİŞ Su yapılarında meydana gelen sorunların en önemlileri; farklı oturmalar, şev duraylılığı, deprem, göl

Detaylı

Temel sistemi seçimi;

Temel sistemi seçimi; 1 2 Temel sistemi seçimi; Tekil temellerden ve tek yönlü sürekli temellerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Zorunlu hallerde ise tekil temellerde her iki doğrultuda rijit ve aktif bağ kirişleri kullanılmalıdır.

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 6. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 6. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 6. HAFTA 1 DERİN TEMELLER : Sağlam zeminin çok derinlerde olması durumunda uygulanırlar ve üç şekilde projelendirilirler. 2.1.Ayak temeller 2.2.Kazık temeller 2.3.Kesonlar

Detaylı

APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ

APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ APLİKASYON ve KAZI İŞLERİ Zemin hakkında gerekli etütlerin yapılması ve bilgi edinilmesinden sonra yapının projesi hazırlanır. Hazırlanan projenin uygulanabilmesi inşaat sahasının kenarlarının arsa üzerinde

Detaylı

ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR

ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR ZEMİN BETONU ÇATLAKLARI VE ÖZEL KONULAR Doç. Dr. Hasan YILDIRIM İTÜ İnşaat Fakültesi Yapı Malzemesi Anabilim Dalı mail : yildirimhasan63@hotmail.com hasanyildirim@itu.edu.tr 0212 285 37 61-0533 356 48

Detaylı

YENİLME KRİTERLERİ. Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri

YENİLME KRİTERLERİ. Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri s= τ=σn.tanφ+c YENİLME KRİTERLERİ Mohr hipozezine göre (1900 da) bir düzlem üzerinde bir kesme kırılması meydana geldiğinde, bu düzlem üzerindeki normal (σ) ve kesme (τ)

Detaylı

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.

Yeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir. DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

INM 405 Temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN. Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı. Hafta_13

INM 405 Temeller. Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN. Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı. Hafta_13 Hafta_13 INM 405 Temeller Temel Çukuru Güvenliği; Destekli Kazıların Tasarımı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com TEMELLER Hafta Konular 1 Ders Amacı-İçeriği, Zemin

Detaylı

Birleşim Araçları Prof. Dr. Ayşe Daloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Birleşim Araçları Prof. Dr. Ayşe Daloğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Birleşim Araçları Birleşim Araçları Çelik yapılar çeşitli boyut ve biçimlerdeki hadde ürünlerinin kesilip birleştirilmesi ile elde edilirler. Birleşim araçları; Çözülebilen birleşim araçları (Cıvata (bulon))

Detaylı

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK) YENİLME KRİTERİ Yenilmenin olabilmesi için kayanın etkisinde kaldığı gerilmenin kayanın dayanımını aşması gerekir. Yenilmede en önemli iki parametre gerilme ve deformasyondur. Tasarım aşamasında bunlarda

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: TEMELLER

ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: TEMELLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ MİMARLIK BİLGİSİ DERSİ KONU: TEMELLER 1 TEMELLER Temeller yapının en alt katındaki kolon veya perdelerin yükünü (normal kuvvet, moment, v.s.)

Detaylı

GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ

GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ MİM 242 TAŞIYICI SİSTEMLER VE TEKNOLOJİLERİ I 2017-2018 BAHAR YARIYILI Dr. Öğr.Üyesi Cahide AYDIN İPEKÇİ Arş. Gör. Nurşah SERTER Taşıyıcı Sistemlerin

Detaylı

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir.

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Mimari ve statik tasarım kolaylığı Kirişsiz, kasetsiz düz bir tavan

Detaylı

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) TS 500 / Şubat 2000 Temel derinliği konusundan hiç bahsedilmemektedir. EKİM 2012 10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) 10.0 - KULLANILAN SİMGELER Öğr.Verildi b d l V cr V d Duvar altı temeli genişliği Temellerde,

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA

YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA YAPI ELEMANLARI DERS SUNUMLARI 5. HAFTA 1 V. TEMELLER Yapının ağırlığı ve faydalı yüklerini zemine aktaran yapı elemanlarına "TEMEL" denilmektedir. Temelin oturacağı doğal zemine ise "TEMEL YATAĞI" denir.

Detaylı

Hidrolik Yapılarda (Kanallar, Kıyı Koruma Yapıları, Göletler) Erozyon Koruması

Hidrolik Yapılarda (Kanallar, Kıyı Koruma Yapıları, Göletler) Erozyon Koruması HİDROLİK YAPILAR»» Taşkın Kanalları Yeterli mesafenin olmadığı durumlarda hücre içleri beton veya kırmataş ile doldurularak Flexi HDS istinat duvarı uygulaması yapılabilir.»» Dere ve Akarsular»» Hendek

Detaylı

CONTROL OF SURFACE SETTELEMENTS WITH UMBRELLA ARCH MEDHOD IN SECOND STAGE EXCAVATIONS OF ISTANBUL METRO. İbrahim OCAK* & K.

CONTROL OF SURFACE SETTELEMENTS WITH UMBRELLA ARCH MEDHOD IN SECOND STAGE EXCAVATIONS OF ISTANBUL METRO. İbrahim OCAK* & K. CONTROL OF SURFACE SETTELEMENTS WITH UMBRELLA ARCH MEDHOD IN SECOND STAGE EXCAVATIONS OF ISTANBUL METRO İbrahim OCAK* & K. MÖRÖY** *Dr., İBB, İETT Genel Müdürlüğü, Raylı Taşım Daire Başkanlığı, Karaköy-İstanbul

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

Akifer Özellikleri

Akifer Özellikleri Akifer Özellikleri Doygun olmayan bölge Doygun bölge Bütün boşluklar su+hava ile dolu Yer altı su seviyesi Bütün boşluklar su ile dolu Doygun olmayan (doymamış bölgede) zemin daneleri arasında su ve hava

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Dr.Öğr.Üyesi Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan.arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 12.1.Baraj nedir? Barajlar

Detaylı

DERİN KAZI İSTİNAT YAPILARI. İnş. Müh. Ramazan YILDIZ Genel. Müdür.

DERİN KAZI İSTİNAT YAPILARI. İnş. Müh. Ramazan YILDIZ Genel. Müdür. DERİN KAZI İSTİNAT YAPILARI İnş. Müh. Ramazan YILDIZ Genel. Müdür. İSTİNAT YAPISINA NEDEN GEREK VAR? Şehir Merkezilerinde, Göçler, şehirleşme, Kentin daha değerli olması, Nüfus yoğunluğu ile yerin üstündeki

Detaylı

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran

Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran Üst yapı yüklerinin bir bölümü ya da tümünü zemin yüzünden daha derinlerdeki tabakalara aktaran temel derinliği/temel genişliği oranı genellikle 4'den büyük olan temel sistemleri derin temeller olarak

Detaylı

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1.

Bahar. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL. Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli i Bölümü 1. Su Yapıları II Dolgu Barajlar Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi n aat Mühendisli

Detaylı

ALÇI DUVAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi

ALÇI DUVAR. Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü. Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi ALÇI DUVAR Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi ALÇI BLOK DUVAR Alçı panel, alçının belirli oranda suyla karıştırılıp

Detaylı

Zemin İyileştirme Yöntemleri

Zemin İyileştirme Yöntemleri ZEMİN MEKANİĞİ II ADANA 2015 Zemin İyileştirme Yöntemleri 1 Giriş İnşaat mühendisinin görevi güvenli, fonksiyonel ve ekonomik yapılar tasarlamak ve inşa etmektir. İnşaat mühendisliği uygulamalarında, proje

Detaylı

PROJE VE RUHSAT AŞAMASINDA VERİLECEK HİZMETLER

PROJE VE RUHSAT AŞAMASINDA VERİLECEK HİZMETLER PROJE VE RUHSAT AŞAMASINDA VERİLECEK HİZMETLER 1. Zemin Etüdü Raporunun Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 28.06.1993 tarih ve 393 sayılı genelgesiyle uygulanmaya konulan Zemin ve Temel Etüdü Raporunun

Detaylı

ISTANBUL METROSU PROJELERİNİN PARAMETRELERİ VE BOYUTLANDIRILMASI. (*) Dr. Nuri Çelebi 1. GENEL

ISTANBUL METROSU PROJELERİNİN PARAMETRELERİ VE BOYUTLANDIRILMASI. (*) Dr. Nuri Çelebi 1. GENEL ISTANBUL METROSU PROJELERİNİN PARAMETRELERİ VE BOYUTLANDIRILMASI (*) Dr. Nuri Çelebi 1. GENEL Yer altındaki kayalar üst tabakaların ağırlığı, yanal deformasyonlann kısıtlanması ve tektonik sebeplere bağlı

Detaylı

BÖLÜM-2 ÇELİK YAPILARDA BİRLEŞİM ARAÇLARI

BÖLÜM-2 ÇELİK YAPILARDA BİRLEŞİM ARAÇLARI BÖLÜM-2 ÇELİK YPILRD BİRLEŞİM RÇLRI Çelik yapılarda kullanılan hadde ürünleri için, aşağıdaki sebeplerle birleşimler yapılması gerekmektedir. Bu aşamada bulon (cıvata), kaynak ve perçin olarak isimlendirilen

Detaylı

EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI

EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ EXCEL VBA İLE ANKRAJLI VE ANKRAJSIZ İKSA YAPISI TASARIMI Y.Doç.Dr. Devrim ALKAYA PAÜ İnş. Müh. Böl. İnş. Müh. Burak YEŞİL PAÜ (yüksek lisans) İçerik Giriş Fore Kazıklar Fore Kazıkların

Detaylı

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini

Detaylı

MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU

MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU MECİDİYEKÖY-MAHMUTBEY METROSU MECIDIYEKÖY-MAHMUTBEY METRO PROJESI 18 km uzunluğundaki Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro Hattı ana hat tünelleri ve viyadükleri, delme, aç-kapa ve viyadük tipinde toplam 15 adet

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta: orhan.arkoc@kirklareli.edu.tr Web : http://personel.kirklareli.edu.tr/orhan-arkoc 2 BÖLÜM 12 Baraj Jeolojisi 3 Barajlar ve Baraj inşaatlarında

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN

Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN 2 2-TEMEL KAVRAMLAR 3 Karayolu: Her türlü kara taşıt ve yaya ulaşımı için oluşturulmuş kamunun yararına açık arazi şeridi Karayolu trafiği: Karayolunu

Detaylı

teframuhendislik @teframuh

teframuhendislik @teframuh www.tefra.com.tr teframuhendislik @teframuh www.tefra.com.tr l info@tefra.com.tr İçindekiler Hakkımızda 5 Faaliyet Alanlarımız 6-7 Derin Temel Uygulamaları 9 Derin Temeller 9 Fore Kazık 9 Mini Kazık 9

Detaylı

ÇELİK TEL DONATILI PÜSKÜRTME BETON MEHMET YERLİKAYA

ÇELİK TEL DONATILI PÜSKÜRTME BETON MEHMET YERLİKAYA ÇELİK TEL DONATILI PÜSKÜRTME BETON MEHMET YERLİKAYA 1 İçindekiler : PÜSKÜRTME BETON KARIŞIM DİZAYNI PÜSKÜRTME BETON TEKNİĞİ SİLİS DUMANI DİZAYN UYGULAMALAR REFERANSLAR 2 SUNUŞ Çelik tel donatılı püskürtme

Detaylı

KALIP VE İSKELE. Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR

KALIP VE İSKELE. Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR KALIP VE İSKELE Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Betonun mimari ve statik açıdan gerekli formu almasını sağlayan ve beton yeterli dayanım kazanıncaya kadar onu taşıyan yardımcı yapı elemanlarına KALIP denir.

Detaylı

Mühendislik Birimleri Laboratuarları 1. İnşaat Mühendisliği Birimi Laboratuarları Yapı Malzemeleri ve Mekanik Laboratuarı

Mühendislik Birimleri Laboratuarları 1. İnşaat Mühendisliği Birimi Laboratuarları Yapı Malzemeleri ve Mekanik Laboratuarı Mühendislik Birimleri Laboratuarları 1. İnşaat Mühendisliği Birimi Laboratuarları Mühendislik Birimleri bünyesinde yer alan İnşaat Mühendisliği Birimi Laboratuarları: Yapı Malzemeleri ve Mekanik Laboratuarı,

Detaylı

METRO VE KARAYOLU TÜNELLERİNİN DERİN KAZILAR VE YÜKSEK YAPILAR İLE ETKİLEŞİMİ. Ahmet SAĞLAMER

METRO VE KARAYOLU TÜNELLERİNİN DERİN KAZILAR VE YÜKSEK YAPILAR İLE ETKİLEŞİMİ. Ahmet SAĞLAMER METRO VE KARAYOLU TÜNELLERİNİN DERİN KAZILAR VE YÜKSEK YAPILAR İLE ETKİLEŞİMİ Ahmet SAĞLAMER GİRİŞ Şehir merkezlerinde genelde derin kazıları olan yüksek binalar inşa edilmesi, İstanbul gibi bütün megapollerin

Detaylı