BARİATRİK CERRAHİ GEÇİRMİŞ HASTALARDA SAÇ DÖKÜLMESİ VE NEDENLERİ

Transkript

1 BARİATRİK CERRAHİ GEÇİRMİŞ HASTALARDA SAÇ DÖKÜLMESİ VE NEDENLERİ Saç dökülmesi de bariatrik cerrahi hastalarında sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. Saç dökülmesi kişiyi ciddi şekilde etkiler. Kişinin daha agresif olmasına, özgüvenin azalmasına, psikolojik problemlere ve depresyona neden olabilir. Ayrıca saç dökülmesi kişi için ayrı bir stres faktörüdür. Saç Dökülmesinin Nedenleri ve Tedavisi Saç dökülmesinin yaş, cinsiyet, hastalık ve genetik faktörler gibi birçok nedeni olabilir. Bariatrik cerrahi durumu ile ilişkilendirildiğinde ise; operasyonu olmuş olan kişi vitamin ve mineral suplementlerini önerildiği şekilde ve dozda kullanmamışsa, hızlı kilo kaybetmişse, sıvı-yumuşak-katı diyet geçişlerinde zorlanmış ve uzun süre tolerasyon problemi yaşamışsa, uzun süre yeterli protein alamamışsa ciddi saç dökülmesi ile karşı karşıya kalabilir. Bariatrik cerrahi ameliyatından 3 ile 6. ay sonrası saç dökülmesi meydana gelebilir ve ameliyat sonrası 6-12 aya kadar devam edebilir. İlk 6 ayda bu esas sorun fark edilip, yapılan müdahale ile bu durum tersine çevrilebilir. Özellikle 6.ay sonrası yetersiz beslenme saç dökülmesine sebep olabilir. Yapılan müdahale saç kökleri için çok yararlı olamasa da en azından saçın tekrardan büyüyebilmesi için yardımcı olmaktadır. Saç dökülmesi ile özelikle protein, demir, çinko, elzem yağ asitleri, B12 vitamini ve biotin ilişkilendirilmektedir.

2 Protein Protein-Enerji yetersizliği saç dökülmesini arttırmaktadır. Protein yetersizliği; hipoalbuminemi, kas kitlesinde azama, güçsüzlük ve kellik ile doğrudan ilgilidir. Bariatrik cerrahi ameliyatı geçirmiş olan kişiler ilk bir yıl en fazla 800 kalori tüketebilmektedirler. Dolayısı ile alınan enerjinin az oluyor olması kişileri en kaliteli protein alımına yönlendirmelidir. Bariatrik cerrahi hastaları en az 60 gr yüksek kalitede protein almalılardır. Bu protein miktarı ilk ayından sonra arttırılmalı kadınlarda günlük en az 80 gr, erkeklerde ise 100 gr protein olmalıdır. Elzem amino asitlerden Lizin yetersizliği de saç dökülmesi ve kellikle ilişkilendirilebilir. Lizinin özellikle demirle birlikte vücutta var oluşu saçların sağlıklı olarak uzamasında önemli rol oynamaktadır. Alınan proteinlerin yüksek kalitede olması saç dökülmesini engellediği gibi eğer ki yetersiz protein alımı gerçekleşiyor ve saç dökülme durumu giderek artıyorsa uzmanınızın kontrolü altında gr/gün L-lizin takviyesinde fayda vardır. Demir Demir saç dökülmesi ile en ilişkili mineraldir. Obezite cerrahisi ameliyatı sonrasında azalan porsiyonlar ile alınması gereken demir mineralinin yeteri kadar alınamaması, demir emiliminin azalması gibi nedenler saç dökülmesine sebep olabilmektedir. Özellikle kadınlarda demir eksiliği yaygın olarak görülmektedir. Kadınlarda özellikle serum Ferritin düzeyi 40 Ig altında ise ciddi oranda saç dökülmesi görülebilir. Yapılan çalışmalarda düşük serum ferritin düzeyi ve hemoglobin düzeyinin saç dökülmesi ile ilişkili istatiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Yapılan araştırmalarda, serum ferritin düzeyi düşük olan

3 kadınlarda 6 ay boyunca günlük 72 gr demir suplementi ile 1.5 gr L-lizin alımı saç dökülmesinde %39 azalma sağlarken aynı zamanda serum ferritin düzeyinin de yükselmesine yardımcı olmuştur. Saç dökülmesini önlemek için tavsiye edilen demir suplementi: 320 mg Ferrous Fumarate ve Gluconate yada iki günde bir 65 mg elementel demir (yaklaşık olarak intestinal sistemden %25 i emilir). Parenteral infuzyon, demir suplementi kullanmayan, anemi tanısı almış yada hemoglobin seviyesi 11g/dl altında olan inatçı bariatrik cerrahi hastaları için önerilmektedir. Biotin Biotin yetersizliği saçta depigmentasyona yada kelliğe sebep olabilmektedir. Bu vitamin saç kökleri için de önemli role sahiptir. Biotin takviyesinin saç dökülmesini önlediği gibi saçın sağlıklı olarak uzamasına da yardımcı olduğu düşünülmektedir yılında Brunginsky nin yapmış olduğu çalışmada obezite cerrahisi geçirmiş 118 kadın hastanın %17 sinde kellik olduğu kanısına varılmış, bu kadınların bazı besin öğelerini (folik asit, retinol, posa, C vitamini ve biotin) yetersiz aldıkları belirlenmiştir. Bu nedenle 30 gün boyunda kadınlara 100 mcg biotin ve vitamin suplenmenti kullanılmış ( folik asit, inositol, kolin, B komplex vitamin). Belirlenen periyod sonunda saç dökülmesinde %100 olumlu sonuç elde edilmiş ve asıl etken maddenin biotin olduğu vurgulanmıştır. Günlük 1-2 mg Biotin takviyesi, saç dökülmesi için klinik çalışmalarla desteklenmektedir. Biotinin güvenilir alım düzeyi ise 2.5 mg/gün dür. Çinko Vücutta yüzlerce fonksiyonu olan Çinko nun saçın sağlıklı olarak uzamasında, saç dökülmesinde yada kellik durumunda da önemli bir etkendir. Çinko yetersizliğinde büyüme geriliği, ishal, kellik, deri lezyonları, iştah kaybı gibi problemlerle

4 karşılaşılabilir. Saç dökülmesi için 15 mg/gün çinko (chelate) takviyesi önerilmektedir. Maximum çinko 40 mg/gün dür. Uzun süre 50 mg ve üzerinde çinko kullanımı bakır yetersizliğine de sebep olabilir. Elzem Yağ Asitleri Yapılan bazı çalışmalar Gastrik Bypass ameliyatı sonrası elzem yağ asitlerinden Linoleik asit ve Linolenik asidin yetersizliği ile karşılaşabilir olduğu vurgulamaktadır. Özellikle gastrik bypass, duodenal switch ameliyatları sonrasında gün içinde tüketilen yağların %28 i emilebilmektedir. Ameliyat sonrası gastrik bypasslı hastalara 15 ml keten tohumu yağı kullanmaları tavsiye edilmektedir. Linolenik asidin günlük alınması gereken miktarı; günlük alınan enerjinin %0.5-1 i linoleik asidin ise %3-5 idir. Bunlar neticesinde 2 kapsül (1-2 gr) keten tohumu yağı takviyesi ile 2 yemek kaşığı saf zeytinyağı tüketmeniz, almanız gereken elzem yağ asitlerini karşılamanıza yardımcı olacaktır. Vitamin B12 İleumdan emilen ve emilimi için hidroklorik asit ve intrinsik faktöre ihtiyaç duyan B12, özellikle gastrik bypass ameliyatı sonrasında azalan hidroklorik asit ve intrinsik faktör nedeniyle yetersizliği ile karşılaşılmaktadır. Brolin nin yapmış olduğu çalışmada bariatrik cerrahi ameliyatından sonraki ilk bir yıl B12 yetersizliği ile karşılaşılmış. Bu ameliyatı olmuş kişilerin saçlarında pigment değişiklikleri gözlenmiş ve yapılan B12 takviyesi ile de bu problemin ortadan kalktığı gözlenmiştir. Günlük Ig/gün oral B12; intramuskuler olarak ise 1000 Ig/aylık B12 takviyesi önerilmektedir.

5 Tavsiyeler Saç dökülmesi şikayetlerinizin azalması yada olmaması için; ameliyat tipinize göre; hekim kontrolünde ameliyattan 6 ay sonra şu protokolü izleyebilirsiniz! Kadınlar 80 gr/gün, erkekler 100 gr/gün protein almalıdır. Bunlara ek olarak 15 mg keten tohumu yağı, 2.5 mg biotin, 1-2 kapsül multi vitamin-mineral suplementi, Ig/gün B12 (crystalline), 320 mg ferrum (fumarat yada glukonat) yada 65 mg elementel demir iki günde bir kullanılabilir. (Multivitamin ve mineral içinde çinko olduğu düşünülmüştür) * Bu makale Bariatric Times. 2010;7(11):18 20 yazısı kaynak alınarak hazırlanmıştır. Uzm. Bariatrik Dyt. Nazlı Acar OBEZİTENİN FARKLI ALT-TİPLERİ VE YENİ TEDAVİ YAKLAŞIMLARI Farklı obezite tipleri için farklı şekilde tedaviler gerekli olabilir. Tıp dünyası obezitenin bir hastalık olduğunu daha yeni yeni kabullenmeye başladı. Ama bütün meslek hayatlarını obeziteye adamış olan bilim insanları bu arada yollarına devam ettiler ve obezitenin farklı alt-tiplerinin büyük bir olasılıkla farklı tipte tedavi gerektirdiğini anlamaya çalışıyorlar. Alison Field ve meslektaşları Journal of the American Medical Association (JAMA) da bu çabalara ilişkin düşündürücü bir bakış açısı yayınladılar. Obezitenin farklı alt-tiplerini tanımlama ve anlama konusunda henüz işin çok başında olsalar da, Field ve arkadaşları

6 bunlardan birkaçını belirledi: Yüksek insülin Salgılama: İnsülin salgılaması obezite tedavisinde kişinin düşük yağ içeren bir beslenme rejimine gösterdiği tepkiyle ortaya çıkıyor. Yüksek insülin salgılayan kişilerin, yağ oranı düşük tutulan bir diyette kilo kaybına karşı daha fazla direnç gösterdikleri anlaşıldı. Karın tokluğuna karşı düşük bir tepki: FTO geni ile ilişkili en düşük obezite riski olan çocukların bu genin yüksek riskli tipleri olan çocuklara kıyasla, tokluk sinyallerine daha iyi tepki gösterdikleri anlaşıldı. Bu şekilde, bu genin düşük riskli tipi, aşırı yemeye karşı koruma sağlıyor. Bu korumaya sahip olmayan insanlarda, özellikle telafi edici tedaviler yararlı olabilir. Yiyecekle ilgili işaretlere yüksek tepki verme: Yiyecek görüntüsü ve kokusu, obeziteye karşı direnci olan kişilere kıyasla aşırı kilolu bazı insanlarda daha yüksek tepki oluşturur; yeme arzusu ve ağız sulanması gibi. Abur cubur yemek için öğrenilmiş tercih: Kalorisi, yağ, şeker ve tuz oranı yüksek abur cubur yiyecekler için öğrenilmiş tercihler, insan hayatının erken döneminde gelişir. Bu risk faktörünü ele alırken kişiye özel davranışla ilgili müdahaleler yararlı olabilir. Aşırı yeme veya Yemek Bağımlılığı: Aşırı yeme veya yemek bağımlılığı, etkilenen kişilerin ihtiyaçlarına göre özel tedavi gerektiren, obezite ile ilişkili iki birbirinden bağımsız ama muhtemelen ilişkili durumdur. Faaliyetlerden Kaçınma veya Dinlenme İsteği: Fiziksel aktivite ve hareketsiz faaliyetlerle ilgili elde edilen güç ve destek değerinin, kişinin fiziksel aktiviteye katılımı ve obezite riski üzerinde önemli ölçüde etkisi olduğu gösterilmiştir. Fiziksel aktiviteden elde edilen güç ve destek doğal olarak kişiden kişiye değişmektedir. Kırk yıldan daha uzun bir süre önce, Kansere Karşı Savaş ın

7 başında, onkoloji uzmanları farklı tipte kanserler ve aşamaları hakkında bilgi sahibiydiler. Kanserin alt-tiplerini anlayabilme, o günlerden beri patlama gösterdi ve genomik veya kişiselleştirilmiş tıbbın ortaya çıkmasıyla gelişmeye devam ediyor. Benzeri yaklaşımlar, diğer kronik hastalıklarda da benzeri yaklaşımlar daha etkili tedavilerle sonuçlandı ama obezite için henüz aynı şeyi söylemek mümkün değil. Obezite Ameliyatlarının Longutidinal Değerlendirmesinden Veriler (LABS) çalışması bazı kişilerin obezite ameliyatlarına tepkilerinin diğerlerine kıyasla çok daha iyi olduğunu gösteriyor. Şimdi sorun, tepki gösterenlerin kimler olduğunu, neden tepki verdiklerini anlamak ve daha iyi sonuç alabilmek için tedavileri kişiselleştirebilmek. Bu konuyu hakkındaki çalışmalar tüm hızıyla devam etmektedir. Doç. Dr. Halil Coşkun OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI: KALSİYUM, B1 VE B2 VİTAMİNİ Kalsiyum, insan vücudunda en bol miktarda bulunan mineral olup, yalnızca kemikleri ve dişleri güçlendirmekle kalmaz, kasların kasılmasını, sinirlerin mesaj göndermesini, kan damarlarının büzülüp genişlemesini, bazı hormonlarla enzimlerin uygun bir şekilde iş görmesini ve kanın pıhtılaşmasını da sağlamaktadır. Ayrıca bazı araştırmalar, kalsiyumun daha fazla zayıflamanıza ve yağ yakmanıza da yardımcı olabileceğini göstermektedir. Kalsiyum eksikliği raşitizm, osteomalazi, osteoporoz ve

8 kendiliğinden oluşan kırıklar gibi kemik anormalliklerinin yanı sıra hipertansiyon ve yetersiz kan pıhtılaşması ile yetersiz kas ve sinir iletimine yol açabilir. Kalsiyum, ince barsağın duodenum (oniki parmak barsağı) ve jejunum kısmında emilir. Obezite cerrahisi hastalarının kalsiyum eksikliği riskleri, ameliyatlarının yapısı ve kısıtlanmış gıda alımı nedeniyle daha yüksektir. Obezite cerrahisi hastalarında kalsiyum eksikliğinin en yaygın nedeni kalsiyum bakımından zengin gıdaların yetersiz alınması ve kalsiyum takviyeleri alımında uyumsuzlukla ilgilidir. Biz hastalarımıza, süt ürünleri ile kalsiyum bakımından zengin diğer gıdalar tüketseler bile günlük mg saf Kalsiyum Sitrat almalarını öneriyoruz. Kalsiyumu D vitaminiyle birlikte, ancak demir ya da çinko gibi diğer minerallerden ayrı olarak aldığınızda emilimi artmaktadır. Ayrıca kalsiyum emilimi, takviyenizi süt ürünleri gibi kalsiyum bakımından zengin gıdalarla birlikte aldığınızda da artmaktadır. Ancak emilimi azaltacağından, kalsiyum takviyenizi yüksek fiberli bir öğünle ya da lif takviyesi ile birlikte almayın. Unutmayın ki vitamin ve mineral eksiklikleri semptomlara hemen neden olmayabilir. B1 Vitamini (Tiamin) Tiamin (B1 vitamini), ince barsağın jejunum kısımında emilen, suda çözülebilir bir vitamindir. İnsan vücudunda beyin, kalp, kaslar, karaciğer ve böbreklerde yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Karbonhidrat ve protein metabolizması ile enerji üretimine katılarak işlev görür. Aynı zamanda sinir sisteminin normal fonksiyonu için de gereklidir. Tiamin eksikliği Beriberi Hastalığına yol açabilir. Kalbi, sindirim kanalını ve sinir sistemini etkileyebilen beriberi nöropati, kardiyovasküler problemler ve kas atrofisi ile karakterizedir. Bu vitaminin eksikliği nadir olmakla birlikte düşük besin alımı, önceden mevcut eksiklik, aşırı kusma ve kötü emilime

9 bağlı olarak obezite cerrahisi hastalarında dokümante edilmiştir. Biz, B kompleks vitamininin bir parçası olarak günlük mg lık tiamin almanızı öneriyoruz. Tiamin aynı zamanda kuru fasulye, bezelye ve zenginleştirilmiş tahıllarda da bol miktarda bulunmaktadır. B2 Vitamini (Riboflavin) Riboflavin (B2 vitamini), tiamin gibi ince barsağın jejunum kısmında emilen, suda çözülebilir bir vitamindir. Enerji üretmek için karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasına yardımcı olmak için gereklidir. Riboflavin aynı zamanda sağlıklı cilt ile özellikle ağız, solunum ve sindirim kanallarında bulunan mukus membranlarının korunması için de gereklidir. Riboflavin eksikliği nadir olmasına rağmen bazen tiamin eksikliği durumlarında görünür. Riboflavin eksikliği ağız, cilt, gözler ve sindirim kanallarındaki membranların iltihaplanmasına yol açabilir. Biz, B kompleks vitamininin bir parçası olarak günlük mg lık riboflavin almanızı öneriyoruz. Riboflavin aynı zamanda süt, yoğurt, peynir, yumurta, tavuk göğsü, baklagiller, kabuklu yemişler, tam tahıllar ve zenginleştirilmiş tahıllarda da bol miktarda bulunmaktadır. Doç. Dr. Halil Coşkun OBEZİTE CERRAHİSİ SONRASI

10 DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR: BALAYI PERİYODU Obezite cerrahi sonrası ilk birkaç ay, gözle görülür incelmenin ve hızlı kilo kaybının olduğu süreçtir. Hastalar sınırlandırılmış mide hacmi, azalmış açlık hissi ve minik porsiyonları ile günlük yediklerini tolere etme mücadelesi içindedirler. Bu süreçte kişilerde başarılı kilo kaybı meydana gelmektedir. Pek çok kişi bu periyodu BALAYI PERİYODU olarak belirtmektedir. Ne yazık ki bu Balayı sonsuza kadar sürmeyecektir. Bir yılda pek çok şey değişmiştir, değişiklerin devam ettiği bu süreçte obezite cerrahisi hastaları daha belirgin açlık hissi ve artan yiyecek boyutlarıyla başarılı kilo kayıplarını sürdürebilmek için kendileri ile daha çok mücadele içindedirler. Bu periyotta kişinin diyeti son derece önemlidir. Uzun süreli bariatrik diyet, kişinin ameliyat sonrası beslenme alışkanlığı ve yaşam tarzı değişikliği için oldukça değerlidir. BALAYI PERİYODU ÖNEMLİ İPUÇLARI Katı Gıdalar Tüketin Bu basamak ameliyat öncesi dönemde uzmanınız vasıtası ile sizlere aktarılır. Asıl amaç; kişinin ameliyat sonrası dönemini kolaylaştırmaktır. Sıvılar midenizi çabuk terk ederler dolayısıyla daha çabuk açlık hissine kapılırsınız. Bu durum sizi daha fazla hacimde sıvı tüketmeye yöneltebilir. O nedenle, size önerilen dönemde (ameliyat sonrası 2 hafta) sıvı gıdalardan püre gıdalara geçiş yapılmalıdır. Bu geçiş aynı zamanda beslenme alışkanlıklarının oturması için de iyi bir fırsattır. Eğer kişi önerilen dönemde katı besinlere geçiş yapmazsa, sıvı hacminin giderek arttığını ve açlık hissinin

11 daha belirgin olduğunu fark edecektir. Protein takviyeleri kahvaltı için iyi bir seçenek değildir. Sebebi ise ameliyat sonrası ilk 1 yılda sıvılar kahvaltıda tatmin edici değildirler. Sıvı gıdaların (süt+müsli/protein shake) yerine; yumurta, peynir vd çok daha iyi bir seçenektir. Karbonhidratları Sınırlayın Obezite cerrahisi sürecinde her zaman proteinlere odaklanın. Size önerildiği vakitte ve şekilde karbonhidratları diyetinize dahil edin. Fakat karbonhidratları diyetinize dahil etme sürecinde dikkatli olun! Bazı kişiler tam tahıllı gevreği kahvaltıda, kepekli makarnayı öğle yemeğinde, kepekli pirinci de akşam yemeğinde tüketmektedir. Evet tercih edilen karbonhidratlar her ne kadar komplex karbonhidrat türevinden olsa da, hepsi aynı gün içinde tüketilmemelidir. Hastalar karbonhidratlı yiyecek yedikçe, bu yiyeceklere karşı eğilimleri artar. Diyet terapilerinde de vurguladığımız gibi protein ağırlıklı ve düşük karbonhidratlı beslenmek kişileri daha uzun süre tok tutmakta ve erken açlık hissi oluşturmamaktadır. Protein, Protein, Protein Tercihlerinizin merkezinde her zaman proteinler olmalıdır. Günde en az gr protein almalısınız. Mutlaka en az 3 ana öğününüzde proteinlere yer vermelisiniz. Unutmayınız ki ana öğünlerde katı olarak tercih ettiğiniz proteinler sizleri uzun süre tok tutacaktır. Bazı kişiler proteinli yiyecek yerine, protein takviyesi kullanmayı tercih etmektedirler. Unutulmamalıdır ki protein takviyeleri destek ürünlerdir. 60 gr proteini gün içinde yiyeceklerinizden kolayca alabilirsiniz. Katı proteinli besin yerine kolaya kaçılarak tercih edilen protein içeceklerinden

12 ekstra alınan enerji de göz önünde bulundurulmalıdır. Kilo vermek için protein içeceği iç! düşüncesi aslında bir yanılgıdır. Ara Öğünleri Sınırlandır! Eğer ara öğün yapacaksanız pek çok şeçeneğe sahipsiniz. Biz en az 3 ana öğünün yanında 4 saatten daha uzun süre aç kalmamanızı vurgulayarak ara öğünün gerekliliğini vurguluyoruz. Fakat kişiler kolaya kaçarak damak zevkine de uyun olan ara öğünleri tercih ediyorlar (kraker, cips, gevrekler vd) 5 saatten uzun süreli açlıklar neticesinde ara öğün arayışı içine girebilirsiniz. Bu ara öğününüzde proteinden zengin ürünler tercih etmeniz çok daha iyi bir seçenek olacaktır (peynir, yoğurt vd) Ara öğünlerinizi evden çıkmadan yanınıza alınız. Her zaman olası durumları düşüp temkinli olmanızda fayda var. Yiyecek Günlüğü Tutunuz! Tüm beslenme uzmanları bu günlüğü hastalarına tuttururlar. Çünkü yediklerini yazacaksan eğer, ne yediğine dikkat edersin. Zaman zaman bu günlük tutma işinden zorlansanız da seyehat durumlarında tutuyor olduğunuz günlük, tercihlerinizde sizi daha yaratıcı yapacaktır. Yemeklerini Planla! Obezite cerrahisinde plan her şeydir. Yeni ameliyat sonrası süreçteki hastaysanız, yiyeceklerinizi planlar, vitaminmineral takviyelerinizi planlar, sıvılarınızı planlarsınız. Plansız olursanız yüksek kalorili yiyecekleri tercih edebilir ve bu da sizin kilo vermenizi yavaşlatabilir. Sandığınızdan daha yüksek bir kalori alıyor olabilirsiniz. Uzmanınızın önerdiği gibi beslenmiyorsanız bu durum ileriki günlerinizde sizler için biraz sıkıntılı olabilir.

13 Sıvı Al! En az 6-8 bardak sıvı almalısınız. Özellikle ameliyat sonrası hastalarımız bu konuda ilk yıllarında zorlanıyorlar. Aslında belirtilen miktar hasta için bir problem değil. Problem olan kişinin tercih ettiği kalorili içecekler! Tercih ettiğiniz sıvı içeceklerde kilo vermenizi yavaşlatabilir. En iyi içecek Kalorisiz, Karbonhidratsız ve Kafeinsiz olandır. Bu yazıyı okuduğunuzda mükemmel bir hasta olmadığınızı fark etmiş olabilirsiniz ama unutmayın ki kimse mükemmel değildir! * Bu makale obesityaction.org dan Sarah Muntel, RD yazısı kaynak alınarak hazırlanmıştır. Uzm. Bariatrik Dyt. Nazlı Acar BAŞARILI BARİATRİK CERRAHİ HASTASI OLMANIN 8 ADIMI! Bariatrik cerrahi uzun bir maratondur. Bu maratonda galip gelebilmeniz için aşağıdaki 8 adımı dikkatli okumalısınız! 1. Ameliyat Öncesinde Bazı Değişiklikler Yapın! Bariatrik cerrahi hastaları nasıl ki zayıflamadan eski kıyafetlerini dolaplarından çıkartmıyorsa; ameliyat olmadan da şekersiz çay içmeyi de kabul etmezler! Nasılsa ameliyat olduktan sonra içemeyeceğim algısı yüzünden beslenme alışkanlıklarının değişebilmesi daha da güç olmaktadır. O nedenle ameliyat öncesi günlük hayatınızda beslenmenizi

14 kısıtlamanızda fayda var. Örneğin; şekerli çay içiyorsanız; vazgeçip şekersiz yada tatlandırıcılı çayları tercih edebilirisiniz. Su içmek yerine gazlı içecek içiyorsanız buna bir son verebilirsiniz. 2. Çevrenizde Daha Çok Size Destek Olanlar Olsun! Bu maraton tek başına olduğunuzda çok daha zorlayıcıdır. Size destek olanlarla bu süreci daha keyifli ve verimli hale getirebilirsiniz. Kimse mükemmel değildir. Yakın arkadaşlarınız, aileniz, sevdikleriniz veya bu ameliyatı olmuş kişilerden destek alarak yalnız olmadığınızı düşünün! 3. Ameliyat Öncesinde ve Sonrasında Haftalık Menünüzü Planlayın! Haftalık plan yapmak size sıkıcı gelebilir; hem vakitten tasarruf yapmış olursunuz hem de sizin için daha hesaplı olur. Sizin için artık zaman menü planlama zamanıdır. 4. Yeni Tatlara Açık Ol! Protein değeri yüksek yeni tarifler geliştir. Bu konuda sosyal medyayı takip edebilir ve bariatrik tarifleri kendi damak tadına uydurabilirsin. 5. Eski Alışkanlıklara Güle Güle! Eski alışkanlıklara veda etmek hiç kolay değildir. Besinlere karşı bağımlılığınız dahi olabilir. Ama şunu düşünün: patates veya çikolatalı browni her zaman güzel midir? EVET, her zaman güzeldir, ama sizin mutlu sona kavuşmanızı engelleyecek kadar değil! 6. Düzenli Uyku! En az 8 saat uyumaya özen gösterin. Düzenli uyku ile obezite arasında negatif bir ilişki vardır. 7. Beslenmenizde Alternatif Öğünler Tercih Edin!

15 Eğer o gün programınız yoğunsa ve herhangi bir şey yiyemeyecekseniz yanınızda protein tozunuz olabilir ve evden yanınıza öğününüzü hazırlayıp sefer tasına da koyabilirsiniz. Anlık olarak markete girecekseniz aldığınız her ürünün etiketini incelemeyi ihmal etmeyin! Unutmayın ne alırsanız alın proteinli olmalı! 8. Kısa Döneme Değil Uzun Döneme Odaklanın! Çevrenizde bu ameliyatı olmuş ve ilk aylarında sizden daha hızlı kilo kaybeden insanlara özenip demoralize olmayın. Motivasyonunuz oldukça önemli. Herkesin metabolizması ve yaşam tarzı birbirinden farklıdır. Kısa dönemde çok kilo kaybetmek değil; uzun dönemde beslenme alışkanlıklarının değişmiş olarak kilo kaybetmek kıymetlidir. Uzm. Bariatrik Diyetisyen Nazlı ACAR DUYGUSAL BESLENME VE OBEZİTE AKŞAM GAZETESİ Birazdan durup dondurma alırız, yeter ki ağlama! Kulağa tanıdık geliyor değil mi? Belki de bunlar küçük bir çocuğa yapılan açıklamalardır Yiyecekler yoluyla yapılan bu hareketler doğrultusunda bu tarz yiyeceklere rahatlatıcı yiyecekler diyebiliriz. Bu bakımdan yiyecekleri ruh halini iyileştiren bir çeşit ilaç, antidepresan olarak nitelememiz mümkündür. Fakat bu örnekler, daha çok kilo almaya sebep olabilecek alışkanlıklara dönüşebilir. Yiyecekler ve gelenekler

16 Her kültürde geleneksel günler ve yiyecekler mevcuttur. Doğum günleri, özel yemekler, pastalar gibi. Küçük yaşlardan beri bazı yiyecekler kendimizi daha iyi hissettirdi. Bu durum bizi mutluluğu gıda ile ölçebilir hale getirdi. Her ne kadar geçici olsa da gıdalar ile mutlu olabiliyoruz. Mutluluk ile kıyaslanan yiyeceklerin, yaşam boyu değişecek kalıplarının anahtarı; önce farkında olmaktır. Hayatında yiyeceklerin nasıl kullanıldığı ve senin için duygusal durumla bağlantısını ifade etmek biraz zaman alabilir. Sonra kendi duygusal durumlarını yansıtmak biraz zaman alabilir. Bir duygu günlüğü tutunuz ve her gün nasıl hissettiğinizi yazınız. Yansıması, şimdiki duygularınızla geçmişteki duygularınız ve bunların yiyecekle bağlantısı daha bilinçli olacaktır. Sonra iş başlıyor. Gıdaya bağlı her duyguyu atınız ve duygu eğilimi yapan diğer şeylerin listesini oluşturunuz. Örneğin yemeye bağlı tek duygu üzüntü olabilir. Üzgün olduğunuz zaman teselli için alternatif yollar: Bir arkadaşla konuşmak, ağlamak, duygularınızın günlüğü, müzik dinlemek, bir şarkı ve ya şiir yazmak. Oluşturduğunuz alternatiflerin rahatlatıcı yeme dürtüsünün nasıl azalttığını göreceksiniz. Yazılan bu alternatif listesini düzenli olarak yapmak mümkündür. Listenize gerektiğinde ekleme yapın ya da deneyip işe yaramayanları işaretleyin. Sonuç olarak; rahatlatıcı gıdalar kullanarak bir ömür geçirdiniz. Bunu hızlı bir şekilde değiştirmek olası değildir. Kendinize bu değişikleri yapmak için zaman verin. Yiyeceklerle ilgili değişim mümkün olduğu zaman daha tatmin edici ve daha sağlıklı ilişkiler kurabilirsiniz. Doç. Dr. Halil Coşkun AKŞAM Gazetesi makalesidir.

17