Kapınızda. Büyük Veri

Transkript

1 ÖZEL DOSYALAR Sayı: 3 Temmuz Büyük Veri Kapınızda Dünya genelinde şirketlerin yüzde 42 si, büyük veriye hâli hazırda ya yatırım yapmış, ya da bir yıl içerisinde yapmayı planlıyor. Büyük veri çözümlerinden artık kaçamayacaksınız. Büyük veriye geçmek için 5 neden Her boyuttan işletme, veri analiz teknolojilerinin faydalarını görmeye başlamış durumda. Henüz bu ivmeyi tutturamayanlar için, büyük verinin sağlayacağı beş yararı ve tüm büyük veri planlarınızı engelleyebilecek bir sorunu yazdık Gerçek zamanlı veri analizi için büyük veri EMC Türkiye den Nazlı Köprülü ve Fırat Öztürk büyük veriyi ve vaat ettiklerini anlattı. Büyük veri ne değildir? Çözüm sağlayıcılarından, analistler ve IT uzmanlarına kadar herkesin büyük veriye dair kendi tanımı ve farklı beklentileri var. Ancak sapı samandan ayırmak önemli.

2

3

4

5 ÖZEL DOSYALAR Sayı :3 Temmuz 2013 İmtiyaz Sahibi DİDEM DEMİRKENT Bilişim Yayınları Direktörü MURAT YILDIZ Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ERCAN ARSLAN Yönetici Editör SEVGİ DEMİRKALE Katkıda Bulunanlar ORHUN ERGÜL CEM ÖZDEMİR FURKAN MÜDERRİSOĞLU Görsel Yönetmen NURİ KAYMAKÇI Sayfa Tasarım ASLIHAN ARI Fotoğraflar MEHMET BARS Reklam Müdürü ÖZGÜR TUZCU Reklam Sorumlusu ÇİĞDEM YILDIZ Müşteri Temsilcisi BETÜL MERAL Abone ve Dağıtım Müdürü MECİT YILMAZ Tanıtım ve Halkla İlişkiler Müdürü NİLAY ŞAHİNOĞLU DOYURAN Yayın Türü: YAYGIN SÜRELİ 15 günde bir yayınlanır. DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. GLOBUS DÜNYA BASINEVİ 100. Yıl Mahallesi Bağcılar - İstanbul Tel: Fax: Santral Tel: itpro@itpro.com.tr Ücretsiz Danışma Hattı: Baskı: DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Dağıtım: DÜNYA SÜPER DAĞITIM A.Ş. IT PRO, International Data Group, Inc. (IDG) nin Computerworld dergisinin lisansı ile yayınlanır. Merkezi Boston da bulunan IDG, bilgi teknolojisi konusunda dünyada en geniş kitleye ulaşan kuruluştur. BT sahasında dünyanın en önde gelen yayıncılık, araştırma, konferans ve fuarcılık şirketi olan IDG, 80 ülkede 300 bilgisayar gazete ve derginin yayıncısıdır Büyük veri kapınızda! Pek çok şirket büyük veri girişimciliğinde satış, pazarlama, müşteri hizmetleri ve Ar-Ge gibi alanlara odaklanıyor. Ancak lojistik veya finans gibi alanlardaki geri dönüş beklenilenden çok daha büyük olabilir. Büyük veriye geçmek için 5 neden Her boyuttan işletme, veri analiz teknolojilerinin faydalarını görmeye başladı. Henüz bu ivmeyi tutturamayanlar için, büyük verinin sağlayacağı beş yararı ve büyük veri planlarınızı engelleyebilecek sorunu yazdık. Gerçek zamanlı veri analizi için büyük veri EMC Türkiye den Nazlı Köprülü ve Fırat Öztürk büyük veriyi ve vaat ettiklerini anlattı. Büyük verinin anahtarı, analiz Uzmanlar, büyük veriye yapılan vurgunun, önümüzdeki yıllarda katlanarak artacağını belirtiyor. Şirketler büyük verinin getireceklerine adım atmalı ve özellikle analiz bazında neler yapabileceklerini görmeli. Büyük veride başarısızlığı önlemek için 5 ipucu Beklenmeyen sonuçlar, artan masraflar ve getirdiği yasal risklerle büyük veri projeleri konusunda şirketlerin oldukça dikkatli olması gerekiyor. Sonuç olarak büyük veri ne değildir Çözüm sağlayıcılarından, analistler ve IT uzmanlarına kadar herkesin büyük veriye dair tanımı ve farklı beklentileri var. Ancak sapı samandan ayırmak önemli. Büyük veriyle ilgili efsaneleri sizin için açıkladık.

6 BÜYÜK VERI 04

7 Büyük veri kapınızda! Pek çok şirket büyük veri girişimciliğinde satış, pazarlama, müşteri hizmetleri ve Ar-Ge gibi alanlara odaklanıyor. Ancak lojistik veya finans gibi alanlardaki geri dönüş beklenilenden çok daha büyük olabilir. Thor Olaysrud 05

8 BÜYÜK VERI Konu, büyük veriyi geliştirme olduğu zaman pek çok şirket dört iş alanı üzerinde yoğunlaşıyor: Satış, pazarlama, müşteri hizmetleri ve Ar-Ge. Ancak daha ileriye bakabilen şirketler, çok daha büyük geri kazanç sağlayacak alanlar olacağını fark edebilir. Tata Consultancy Services (TCS) şirketinde yöneticilik yapan Satya Ramaswamy, bu alanların lojistik veya finans olabileceğini belirtiyor. Tata Consultancy Services şirketinin anket çalışmasına 4 farklı bölgeden (Amerika, Avrupa, Asya-Pasifik ve Latin Amerika) 9 ülke katıldı yılının Aralık ayı ile 2013 yılının Ocak ayları arasında bin 217 şirketin katıldığı dev ankette göze çarpan sonuçlar şu şekilde: Ankete katılan şirketlerin yüzde 53 lük kısmı büyük veri oluşumuna 2012 yılında başlamış ve bu grubun yüzde 43 lük kısmının ise yüzde 25 ten fazla kazanç elde ettiği tahmin ediliyor. Diğer bir yandan ankete katılanların yaklaşık yüzde 25 lik kısmı ise büyük veriden olumsuz geri dönüş elde etmiş durumda. Ankette boy gösteren 643 kuruluş, büyük veri için yaptıkları geniş yelpazeli yatırımları açıkladı. 643 şirketin yüzde 7 lik kısmı büyük veri üzerine en az 500 milyon dolarlık yatırım yaparken yüzde 15 lik kısmında bu yatırım en az 100 milyon dolar civarında. Yatırım yapan şirketlerin neredeyse çeyreği (yüzde 24) ise büyük veri için 2,5 milyon dolardan daha az yatırım yapmış durumda. En çok yatırım yapılan iş alanları; telekomünikasyon, ileri teknoloji, bankacılık ve seyahat bağlantılı alanlar. En az yatırım yapılan iş alanları ise canlı bilimi, perakendecilik ve enerji/ doğal kaynaklar. Ankete göre büyük veri harcamalarının yüzde 55 lik kısmı, beklenildiği üzere 4 iş fonksiyonunda kullanılmış. Bunlar yüzde 15,2 ile satış, yüzde 15 ile pazarlama, yüzde 13,3 ile müşteri hizmetleri ve yüzde 11,3 ile Ar-Ge fonksiyonları. Ramaswamy, getirisi düşük olan üç fonksiyonun büyük veri harcamalarında son sıraları aldığını belirtiyor. Bunları ise yüzde 11,1 ile IT, yüzde 7,7 ile finans ve yüzde 5 ile insan kaynakları oluşturuyor. Yatırımların neredeyse yüzde 30 luk kısmını satış ve pazarlama oluştururken geri dönüşün en yüksek olması beklenen alanlar lojistik ve finans fonksiyonları. Bu iki fonksiyon birlikte büyük veri yatırımlarının sadece yüzde 14,4 lük kısmını oluşturuyor; ancak lojistik yöneticileri, büyük veri girişiminden yüzde 78 gibi bir kazanç beklediklerini belirtiyor. Aynı şekilde finans yöneticileri de kendi alanlarındaki geri dönüşün yüzde 69 lara varacağını tahmin ediyor. Kıyaslama yapacak olursak, büyük veri için yatırımın çok daha yüksek olduğu pazarlama alanındaki kazanç yüzde 41 ile finans ve lojistiğin bir hayli gerisinde kalıyor. Ramaswamy, anket sonucunda edinilen bilgiler ışığında, şirketlerin en büyük potansiyeli, satış ve pazarlamada gördüklerini ancak lojistik ve finansın yadsınamaz kazanç sağladığını belirtiyor. Ramaswamy bu konuya şu şekilde değiniyor: Şirketlerin pazarlama ve satıştan beklentileri oldukça büyük. Ancak aslına bakarsak ankette en çok oylanan aktiviteler arasında lojistik ve satış 6 oy ile eşit durumda. Ek olarak pazarlama ve müşteri hizmetleri de benzer şekilde 4 oy olarak aynı mevkide bulunuyor. Yani şirketler büyük veri girişiminden kazanç sağlamak için yatırım/kazanç oranlarına dikkat etmeliler. Büyük verinin pazarlamada kullanılması TCS, pazarlamacıların büyük veri için en çok şu iki alanı faydalı bulduklarını belirtiyor: Kampanya etkinliğini belirleme ve kanal etkinliği. Pazarlamacılar aynı zamanda pazarlama kampanyası uyarlamanın ve promosyon tekliflerinin de bu alanda yüksek potansiyele sahip olduğunu düşünüyor. TCS in raporunda, pazarlama kampanyası uyarlamada öncelikle hangi potansiyel müşteri grubunun hedef alınması gerektiği yer alıyor. Raporda, bir otomobil sigorta şirketinin, yanlış nüfus istatistikleri kullanarak reklam amaçlı olarak doğrudan gönderdikleri postalarla hiçbir araba için sigorta satışı gerçekleştiremediği, ancak doğru nüfus istatistikleriyle doğru müşteri grubu hedef alındıktan sonra geri dönüş alınarak pek çok sigorta satışı yapıldığı belirtiliyor. Raporda ayrıca pazarlamacıların büyük veri projelerini hayata geçirirken yaşadıkları en büyük zorluğun da teknolojik olduğu yer alıyor. Pazarlama, genellikle pek çok şirkette en az otomatikleştirilmiş fonksiyondur. Bu sebeple pazarlamacılar, teknolojik anlamdaki değişikliğe, hıza ve hacme ayak uydurmakta bazı zorluklar yaşayabiliyor. Büyük verinin satışta kullanılması Satış alanında büyük verinin sağlayacağı en büyük kazanç için en değerli müşterilerin belirlenmesi gerekmektedir. Ürünlerin çapraz satışı için fırsatlar bulmak ise bu listede ikinci sırada yer alıyor. TCS, şirketlerin büyük veriyi kullanarak ileriye dönük en doğru müşterileri bulmaları konusunda Dell şirketini örnek olarak gösteriyor. Dell, doğru kitleye erişerek satışlarını arttırmak amacıyla 2007 yılında, yazılım için bulut temelli analitik sağlayıcı ile birlikte çalışmaya başladı. Müşterilerin davranış türlerini belirleyerek pek çok farklı ürünün satışını farklı kitleye 06

9 yapmış oldu. Dell in satışları Avrupa da verimlilik, etkinlik ve kazanç anlamında neredeyse iki katına çıktı. TCS, raporunda bu ilerlemede pazarlamacıların büyük payı olduğunun altını çiziyor. Satış alanında da büyük veri için bazı zorluklar bulunmakta. Satış yöneticileri, yaşadıkları en büyük zorluğun veri depolamak olduğunu belirtiyor. Öte yandan TCS in raporuna göre karar almada ve yön belirlemede değerli olabilecek bilgilerin satış fonksiyonuyla paylaşılması da yöneticiler için bazı zorluklar oluşturmakta. Büyük verinin müşteri hizmetlerinde kullanılması Müşteri hizmetleri çalışanlarının TCS e verdikleri röportaja göre, şirketin önerdiği teklifleri kabul etmeme riski bulunan müşterilerin belirlenmesinde büyük veri kullanımının faydası bir hayli çok. Raporda müşterilerin, şirketin web sitelerini ziyaretlerinin analiz edilmesinin de müşteri hizmetleri için oldukça yol gösterici olduğu belirtiliyor. Satış alanında olduğu gibi müşteri hizmetlerinde de veri depolamanın çalışanlar için zorluklar oluşturulduğu belirtiliyor. Büyük verinin üretim ve işletmede kullanılması Üretim bölümündeki yöneticiler için, ürünlerin bozukluklarının belirlenmesinde ve bu bozukluklar için iyileştirme planının hızlıca yapılmasında büyük veri kullanımının faydaları çok fazla. TCS in, büyük verinin üretim ve işletmede kullanılmasıyla ilgili açıklaması şu şekilde: 2 milyar dolarlık bir fabrika yöneticisi bize, büyük veri kullanırken odaklandıkları asıl şeyi, üretimi etkili kılmak için satışların sürekli analiz edilmesi olarak gösterdi. Müşterilerden gelen tepkiler üretimin zamanlamasında ve şeklinde büyük rol oynuyor. Yapılan kazanç analizlerinde ise şirketin doğru yerlerde doğru bağlantılarının olup olmadığı kontrol ediliyor. Aynı zamanda güncel olarak yapılan bu analizler sonucunda ihtiyaç duyulan ürünlerin üretimine hız verilirken, ihtiyaç duyulmayanlar üretimden kaldırılarak şirketin geliri arttırılmış oluyor. TCS e göre üretim yöneticileri, büyük veride yaşadıkları en büyük zorluğu, veri bilimcileri ile aralarındaki karşılıklı güvenin yeterli seviyede olmaması olarak gösteriyor. Ancak yöneticilerin, fabrikaların çalışma alanlarında daha çok vakit geçirmesiyle bu sorunun da üstesinden gelebilmek mümkün. Büyük veriyi Ar-Ge için kullanmak Ar-Ge ve ürün geliştirme yöneticileri, büyük verinin en büyük faydasını, ürün kalitesinin gözlenmesi olarak gösteriyor. TCS in raporuna göre, bu yöneticiler için büyük veriyi mevcut ürünleri korumak için kullanmak, yenilerini üretmek için kullanmaktan çok daha mantıklı. Yine de müşterilerin ihtiyaçlarına göre yeni ürünlerin belirlenmesi ve mevcut ürünlerin geliştirilmesi de büyük verinin kullanım alanlarından bir tanesi. TCS, Netflix in ikinci durum için büyük veriyi kullanan şirketlerden bir tanesi olduğunu belirtiyor ve ekliyor: Netflix şirketi oldukça çeşitli alanlarda geniş çaplı veriler topluyor. Netflix in Haziran 2012 de yapmış olduğu bir konferansta açıkladığı üzere, 30 milyon izlenmeden(izleyicilerin ne izlediğine göre); bir günde kaç milyon izleyicinin takip ettiği, videonun kaç milyar saat oynatıldığı, hangi cihazla izlendiği ve cihazın konum bilgisi, sosyal medya bilgisi ve diğer sanal bilgiler olmak üzere pek çok veri şirket tarafından toplanıyor. Netflix in bu verileri sayesinde 1990 larda boy gösteren House of Cards mini dizisinin yapımına tekrar başlandığı belirtiliyor. TCS e göre bu dizi, yeniden yayına girmesiyle Amerika ve diğer 40 ülkede web üzerinden en çok izlenen dizi oldu. Ar-Ge alanındaki yöneticiler, büyük veri konusunda yaşadıkları en büyük zorluğun, uygun veri bilimcilerini bulamamak olduğunu belirtiyor. Büyük verinin dağıtım ve lojistikte kullanılması Lojistik yöneticileri, büyük verinin sağladığı en büyük yararın, ürün nakliyelerinin kontrol edilmesi olduğunu söylüyor. Bunun dışında depo değerlerinin ve hangi stoklarda zarar oluştuğunun belirlenmesi de yöneticiler tarafından büyük veri aracılığıyla kullanılıyor. TCP, tarım ve inşaat malzemeleri üretimi yapan dünya çapında bir şirket olan Deere & Co. şirketinin de parça sayımları için bu teknolojiyi kullandığını ifade ediyor. Lojistik yöneticilerine göre verinin güvenliğini sağlamak bu alandaki en büyük sorun. Yöneticiler özellikle verinin güvenliğini şirket içinde sağlamakta zorlandıklarını belirtiyor. Elde ettikleri verilerle ilgili kararların alınması konusu ise lojistik ekibi için diğer bir zorluk olarak gösteriliyor. Büyük verinin finansta kullanılması Finans ve muhasebe yöneticileri, büyük verinin iki alanda kendileri için çok önemli katkı sağladığını belirtiyor. Bunlar; risk hesaplama ve bütçe geliştirme ile öngörüde bulunabilme. TCS e göre büyük verinin bu bölümde en az kullanıldığı alan iç veya dış hırsızlığa engel olma konusu. Finans yöneticileri, büyük veri konusunda yaşadıkları en büyük zorluğun, farklı iş alanları için hangi verilerin ne şekilde kullanılacağına karar vermek olduğunu söylüyor. Ayrıca diğer bölümlerle yapılan bilgi paylaşımı nedeniyle de bazı zorluklar yaşandığı belirtiliyor. Büyük verinin insan kaynaklarında kullanması İnsan kaynakları yöneticileri, büyük veriyi, en çok çalışanları değerlendirirken kullanıyor. Hangi çalışanların işten ayrılmaya yatkın olduğunu fark edip onları bu kararlarından vazgeçirmek öncelikli hedef. Ayrıca insan kaynakları bölümünde büyük veri, işe alımlarda ve çalışanların moral-motivasyon ölçümlerinde de kullanılıyor. İnsan kaynakları yöneticileri büyük veri konusunda karşılaştıkları en büyük zorluğun, yatırım yapılacak yerin seçilme konusu olduğunu belirtiyor. Ayrıca yöneticiler, yine veri bilimcisi bulmakta da bazı zorluklar yaşadıklarını ifade ediyor. 07

10 BÜYÜK VERI Büyük veriye geçmek için neden 5 Her boyuttan işletme, veri analiz teknolojilerinin faydalarını görmeye başlamış durumda. Henüz bu ivmeyi tutturamayanlar için, büyük verinin sağlayacağı beş yararı ve tüm büyük veri planlarınızı engelleyebilecek bir sorunu yazdık. Reda Chouffani IT yöneticileri, 2013 ve sonrasında şirketlerini ileriye götürecek teknoloji trendlerini durmaksızın değerlendiriyorlar. Bazıları, iş planlarında belirlenmiş hedeflere ulaşmak için teknolojiden faydalanırken, diğerleri de inovasyon sorumlusu rolünü üstlenip, mevcut veriyi kullanarak yeni gelir yolları ile müşterilerin kim olduğuna ve ne istediklerine dair farklı modeller sunuyorlar. Son dönemde öne çıkan teknoloji ise büyük veri. Ancak birçok IT uzmanı hâlen büyük verinin hacim, çeşitlilik ve hız gibi üç önemli faktörünü nasıl olumlu kullanacağını çözebilmiş değil. Bu yüzden, büyük veriye yatırım yapmayı planlayan IT organizasyonlarının, şirketlerine bu konuda netlik ve belli bir miktar gelir kazandırmasını sağlayacak beş önemli detayın iyi değerlendirmesi gerektiğini düşünüyoruz. 1. Veriyi siz daha iyi yönetirsiniz Günümüzde kullanılan veri işleme platformlarının birçoğu, veri bilimcilerinin çeşitli türlerde verileri analiz edip, toplamasına ve elemesine olanak sağlıyor. Verinin nasıl toplanıp depolandığına dair tanım yapmak için belli bir bilgi birikimi gerekirken, şimdiki veri ve iş zekası araçları, kullanıcılara büyük kolaylıklar sağlayarak, karmaşık, teknik adımları atlamalarına imkan veriyor. Eklenen bu terim katmanı, verinin özel amaçlar için başarılı bir şekilde kullanmasını mümkün kılan farklı kullanım alanları 08

11 oluşturmuş durumda. Bunun bir örneği de gerçek zamanlı video işleme Londra Olimpiyatları nda kapalı devre video teknolojisinden faydalanılmıştı. Olimpik Park ve sporcu köyünü izleyen 1800 kamera ile analistlerden oluşan ekipler, görüntülenen insanlardan veri alıp, uygulamalarla bunları işleyerek şüpheli davranan bireyleri işaretlemişlerdi. Bir diğer örnek de tıbbi kayıt işlemi. Elektronik sağlık kaydı kullanımı artarken, sağlık kurumları da, tıbbi içeriği olan veriyi kaydetme, çıkarma ve işleme eylemleri için doğal dil işleme sistemlerini kullanıyorlar. 2. Bulut depolamanın hızı, kapasitesi ve ölçülebilirliği işinize yarayacak Oldukça büyük veri setlerini kullanmak isteyen şirketler, hem depolama, hem de gerekli bilgisayar gücünü sunabilecek üçüncü parti bulut hizmet sağlayıcılarını değerlendirmelidir. Bulut depolamanın iki önemli avantajı bulunuyor. İlk olarak, şirketlerin veriyi şirket içinde tutmak için donanıma yapacağı büyük yatırımı ortadan kaldırarak, dev veri setlerinin analiz edilmesine olanak sağlar. İkinci olarak da, IT uzmanlarının da bildiği üzere, büyük veri bulunduracak platformlar yeni yetenekler ve uzmanlıklar gerektirdiği için, bulut sayesinde bu karmaşıklık ortadan kaldırılabilir ve büyük veri teknolojisi daha hızlı bir şekilde uygulamaya konabilir. Bununla birlikte, geliştiriciler de önceden yapılandırılmış kum havuzu ortamları geliştirebilirler. 3. Son kullanıcılarınız verileri görüntüleyebilir İş zekası yazılımları pazarı nispeten olgun olmasına karşın, büyük veri girişimi, iş zekası verilerini kolay okunan tablolarda, grafiklerde ve sunumlarda gösterecek üst seviye veri görüntüleme araçları gerektirecektir. İncelenen veri çok büyük miktarlarda olduğu için, bu uygulamalar da son kullanıcıya bilgiyi hızlı bir şekilde, hatta bazen gerçek zamanlı olarak sorgulayıp işlemesini sağlayacak işleme motorları sunmalı. Uygulamaların aynı zamanda gerektiği takdirde bağlanabileceği, harici kaynakları da olmalıdır. Kullanışlılık da diğer bir mesele. CFO lar, CMO lar ve diğer IT dışı yöneticiler de verilerden faydalanmak istiyorlar. Bu yüzden tablolara, grafiklere ve sunumlara erişmeleri gerekiyor. Neyse ki, lider iş zekası tedarikçileri, IT odaklı yapıdan uzaklaşıp, normal çalışanların da kolaylıkla anlayabileceği self servis analiz modeline geçiş yapıyorlar. Bu sayede adaptasyon süreci ile yatırımın geri dönüşü hızlanıyor ve analizler yalnızca yazarlar ve teknik bilgili son kullanıcılara hitap etmemiş oluyor. 4. Şirketiniz yeni iş fırsatları bulabilir Büyük veri analiz araçları olgunlaşmaya devam ederken, kullanıcıların çoğu da veri odaklı bir şirket olmanın rekabet üstünlüğü yarattığını yavaşça fark etmeye başlıyor Amerika başkanlık seçimi de bunu gösterdi. Hem demokrat, hem de cumhuriyetçi partiler, seçmenlere ve özel isteklerine dair bilgilere ihtiyaç olduğunu gördüler. Bu bilgiler kullanılarak, kişiye özel bir e-posta veya broşür ile sorunların çözümü sunularak, oy kazanılmaya çalışıldı. Tercihlerimiz, sevdiklerimiz ve sevmediklerimize dair toplanan bilgiler, yalnızca politika için önemli değil. Sosyal medya siteleri de, topladıkları verileri kullanıp, kişisel ilgilere göre reklam satarak gelir elde etmenin yolunu buldular. Reklam verenin ideal müşteri profiline göre hedef kitleler oluşturarak büyük veriyi kullandılar. Son olarak da, perakende alanında büyük verinin kullanımına rastlıyoruz. Bu alanda ise müşterilerin online mağazalarda veya sokaktaki dükkanlarda nasıl davrandığına dair bilgiler toplanıyor. 5. Veri analiz yöntemleri ve imkanları gelişecek Veri, artık veri tabanında bulunan numaralardan ibaret değil. Metin, ses ve video dosyaları da değerli bilgi sağlayabilecek konumda. Doğru araçlar ile, önceden tanımlanmış kriterlere göre, spesifik şablonlar oluşturulabilir. Bunların birçoğu ise, metin madenciliği, duyarlılık analizi, klinik diller gibi konularda oldukça önemli bir görevi olan doğal dil işleme araçları kullanılarak gerçekleşiyor. Ses analizi ve büyük veri kullanarak başarıya ulaşan MatterSight ı örnek olarak gösterebiliriz. Çağrı merkezi için tasarlanan araç, tahmini davranış eşlemesi ve diğer analiz teknolojilerini kullanarak, arama yapan kişiyi, uygun bir müşteri temsilcisine yönlendiriyor. MatterSight ses analizi yaparak aramaları tanımlayıp belli kriterlere göre puan veriyor. Ardından müşteriyi, en iyi deneyim için en uygun departmana yönlendiriyor. Bu gelişmiş imkanlar, ileride de yapısız veri analizi ve büyük verinin neler sağlayabileceği konusunda tanık olacağımız daha çok şey olduğunu gösteriyor. Büyük verinin zorluğu: Yeni insanlar gerekiyor Doğru yazılımı almanın yanında, doğru yetenekleri de ekibe kazandırmak, büyük veri girişimi sırasında bir kurumun yapabileceği en önemli yatırımdır. Doğru kişinin işin başında olması, doğru soruların sorulacağı ve eldeki veriden doğru bilgilerin çekileceği anlamına gelir. Büyük veriyle ilgilenen veri bilimcilerinin oldukça az sayıda olduğunu ve lider şirketler tarafından kapıldığını da unutmayın. Her CIO, şirketi dönüştürecek, mevcut iş modellerini geliştirecek ve potansiyel gelir kaynağı oluşturacak girişimde kendi imzası bulunsun ister. Bu iş dönüşümünün sağlanması için, doğru araçların kullanılması, doğru insanların işe alınması ve en önemlisi de yöneticilerin yeni veri modellerini kullanmaya ikna edilmesi gerekiyor. Başarılı bir büyük veri girişimi, sonuç olarak IT departmanı tarafından yönetilecek büyük bir kültürel dönüşüm gerektiriyor. Büyük veriye geçiş ile birlikte elde edeceğiniz bu beş avantajı iyi değerlendirin ve doğru kaynakların başına doğru kişileri geçirerek şirketinizi bir adım daha ileri taşıyın. 09

12 BÜYÜK VERI 10

13 Gerçek zamanlı veri analizi için büyük veri EMC, büyük veriye 2010 dan bu yana oldukça büyük yatırım yapıyor. Bunun için medya sektöründe iyi bilinen teknoloji firması Isilon ı satın alan şirket, Hadoop teknolojine yaptığı yatırımlar ile de çözüm alanını genişletiyor. Sevgi Demirkale 11

14 BÜYÜK VERI Büyük veri, bulut bilişim ve veri güvenliğini odağına alan EMC, 2010 sonuna doğru bu dönüşüm kararının bir parçası olarak kümelenmiş dosya sistemlerinde donanım ve yazılım sunan Isilon şirketini satın almıştı. Böylece şirket, bulut bilişim alanında sanallaştırmanın en güçlü oyuncusu VMware i alarak ortaya koyduğu iddiasını büyük veriye de taşımış oldu. EMC nin büyük veri alanında yaptıklarını ve genel olarak büyük veri kavramını konuşmak üzere EMC Türkiye Satış Destek Ekibi Yöneticisi Fırat Öztürk ve EMC Türkiye de Isilon dan sorumlu Satış Direktörü Nazlı Köprülü ile bir araya geldik. Büyük verinin ne olduğuyla başlamakta fayda var. Fırat Öztürk: Büyük kapasiteli veriler büyük veri zannediliyor. Yanlış bir algı eğil. Veri patlaması yaşadığımız bir gerçek. Terabyte lardan konuşurken artık petabyte lardan konuşuyoruz. Büyük veri derken aslında şirketlerin müşterileri ile daha yakın çalışabilmek, rekabette avantaj sağlayabilmek ve iç süreçlerini daha iyi hale getirebilmek için veri yığınından faydalanmasından bahsediyoruz. Bir şirketin müşterisinin internet sayfasına yaptığı yorum, sosyal medyada yazılan yorumlar, evlerin elektrik saatlerindeki sensörler, uçak motorundaki sensörler, körfezlerde su gelgitlerini ölçen sensörler İnanılmaz bir veri akışı var. Bu veri akışını şirketler inceliyor. Büyük veri aslında eski bir konsept. Şu anda bu alanda ciddi bir talep var. Çünkü teknoloji artık bu konuda çözüm sağlayabilir hale geldi. Nazlı Köprülü: Büyük veriyi toplayıp analizini yapmak için eskiden özel yapılandırılan (custom-built) pahalı teknolojiler gerekiyordu. Büyük veri çözümleri artık daha ucuz ve herkesin erişebileceği hale geldi. Müşterilerini daha iyi analiz etmek ve daha iyi anlamak isteyen şirketler için büyük veri önemli. F.Ö.: Şu anda EMC büyük veri konusunda geniş bir yelpazede çözüm sağlayan şirket konumunda. Büyük veri teknolojilerinden biraz daha ayrıntılı bahsedebilir misiniz? F.Ö.: En çok kullanılan teknolojilerden birisi Google ın 2002 de piyasaya sürdüğü açık kaynak kodlu Hadoop. Şu anda herkes Hadoop la ilgili çalışma yapıyor. Bu bir yöntem. Yapılan şey belli bir kalıbı olmayan büyük veri yığını içinde gerçek zamanlı olarak doğru bilgiye erişebilmek. İnternet sitesine yapılan yorumlardan patern çıkarma, cep telefonundaki lokasyon bilgilerinden kişiye özel iletişim kurabilme gibi imkanlardan bahsediyoruz. Bunu şirketler belki daha önce de yapabiliyorlardı ama bir gün sonra. Artık büyük veride analizi gerçek zamanlı olarak yapmak mümkün. Normal kurumların kullandığı verilerdeki yıllık artış yüzde düzeyindeyken büyük veri her sene yüzde 80 düzeyinde artıyor. Öncelikle bu verileri toplamak gerekiyor. Bu durumda büyük veri hizmeti almak isteyen bir şirketin büyüyebilir bir sistem kurması gerek. Çünkü konuştuğumuz veri gerçekte kullandığı verinin en az 3-4 katı. Elinde normalde 100 terabyte lık bir veri varsa, böyle bir sisteme başladığında en az 500 terabyte lık bir veri kullanacak demektir. Bunlar dağınık veriler. İçlerinde fotoğraflardan çağrı merkezi kayıtlarına, internet sayfalarına yapılan yorumlara kadar herşey var. Hepsi farklı formatta olduğu için veri yığınını veri tabanına disiplinli bir şekilde koymak mümkün olmuyor. Gerçek zamanlı veriler devamlı değişiyor. Sürekli değişen bir veri tabanından bahsediyoruz. Bu aslında işin performans bacağını da ortaya çıkarıyor. N.K.: Yani sadece büyük veriyi hızlı bir şekilde sorgulayabiliyor olmak değil, yeni gelen veriyi hızlı bir şekilde depoluyor olmak da önemli. Şirketler büyük veri sistemleri ile veri yığının ne kadarını kullanabiliyor aslında? F.Ö.: Büyük verinin toplam işlenebilirlik oranı yüzde 5. Yüzde 95 i çöpte. Zaten verinin hepsini kullanacaksınız diye bir durum yok. Toplayacağınız veriler ile kullanacağınız veriler arasında bir ayrım var. Büyük veride işlem yaparken etiketleme yapıyorsunuz ve etiketleme yapabilme hızla artıyor. Bugün 10 çeşit veriden 3 çeşidini kullanabiliyorsanız, yarın belki 7-8 çeşidini kullanabileceksiniz. IDC, 2020 de dijital dünyanın büyüklüğünün 13 bin exabyte a çıkacağını tahmin ediyor. Bu, bugünden itibaren 50 kat büyüme demek. Büyük veride de toplanan verinin bugün yüzde 5 ini işleyebiliyorsak bu oranın 2020 ye kadar üç katına çıkacağı öngörülüyor. Ancak bu konuda yapılmış herhangi bir çalışma yok. N.K.: İnternette çok fazla resim ve ses dosyası üretiliyor. Bunlar giderek de artacak. Biliyorsunuz artık televizyonculukta daha iyi çözünürlükte veri isteniyor. Bir anlamda artış oluyor. Bir de veri üretilen alanlar arasında dengeler değişecek gibi görünüyor. IDC nin EMC için 2010 da yaptığı araştırmaya baktığımızda güvenlik verileri büyük veride aslan payını alıyor. Onu kurumsal IT izliyor. Yapısal olmasına rağmen kurumsal IT verileri de büyük verinin bir parçası elbette. Sonrasında ise sosyal medya verileri geliyor. IDC nin öngörüsüne göre güvenlik verilerinde 2015 e doğru artış olacak. Kurumsal veri ve eğlence verisinin büyük verideki payında azalma olması bekleniliyor. Bu arada medikal veride artış başlıyor. IDC nin 2020 beklentisine baktığımızda güvenlik verilerinin hala ön plana olduğunu ama payının azalmış olduğunu görüyoruz. Muazzam artışın medikal veri ile kurumsal IT alanında olması bekleniyor. Peki, şirketler büyük veri çözümlerine nasıl adım atabilirler? F.Ö.: iki farklı yaklaşım var. Toplama donanım ile kendi sisteminizi oluşturabilirsiniz. Ancak büyük veri çok hızlı büyüyor. Dolayısıyla büyük veri disk sistemlerinin de rahat bir şekilde büyüyebilir olması gerekiyor. Büyük veride öngörülen kapasitenin saklanabilmesi olmazsa olmazlardan bir tanesi. Disk sistemlerinin bir brüt bir de net kapasitesi olur. Isilon büyük kapasitelerde yüzde 90 ın üzerinde net kapasite sağlıyor. Yani en fazla yüzde 10 luk kayıp oluyor brüt kapasite üzerinden. Neredeyse aldığınız bütün kapasiteyi kullanabiliyorsunuz. Uyumluluk önemli bir konu. Bulut bilişim ve büyük veri iki ayrı kavram. Bulut bilişimde sunucu sanallaştırmadan geçiyor herşey. Oradaki dengeler ve pazar aslında oluşmuş durumda 12

15 neredeyse. EMC nin büyük oranına sahip olduğu VMware, bu alanda en büyük pazar payını elinde bulunduruyor. Onu sırası ile Microsoft un Hyper-V si, Citrix in Xen i ve yeni çıkan OpenStack takip ediyor. Büyük veride ise analiz yapan herkesin kullandığı, alternatifi olmayan teknoloji Hadoop. Farklı protokollerle çalışabilen veri disk sistemlerinde analiz için olmazsa olmaz Hadoop. Hadoop ın kullandığı HDFS diye bir dosya sistemi var ve şirketler için mesele bunu kurmak. EMC Isilon ın bu alanda birçok özelliği var. Hem çok küçük hem de 20 petabyte gibi çok büyük kapasitelere tek bir dosya sistemi üzerinden erişmek mümkün. Performans önemli bir konu. Büyük veriye çok hızlı bir şekilde erişebiliyor olmanız gerekiyor. Isilon yapılan performans testlerinde saniyede 100GB ın üzerine çıktı. Başka bir testte de saniyede 1.6 milyon IO hızının üzerinde performans sergiledi. Kuracağınız büyük veri sisteminin kullanım kolaylığı sunması gerekiyor. Büyük veride konuştuğunuz kapasite terabyte lar boyutunda değil, petabyte lar boyutunda. 30 petabyte lık sistemi bir kişinin yönettiği müşterilerimiz var. Herşeyi görebildiğiniz tek bir ekran aslında bu. Isilon ın pek çok şirket tarafından tercih edilme nedeni kullanım esnekliğinin olması. Bunun en önemli nedeni Hadoop disk sistemi olan HDFS in 1.0 ve 2.0 versiyonunu dünyada ilk destekleyen sistemin Isilon olması. Bu şu demek; bir Hadoop sistemini sadece bir yere tıklayarak Isilon da saklayabiliyorsunuz. Hadoop u destekliyor olmak tek başına yeterli değil. EMC buna çok ciddi yatırım yaptı. Hadoop sisteminin kendi içinde birkaç pürüzü var. Mesela Hadoop üzerine yazdığınız veriyi üç kopya halinde tutmanız gerekiyor. Ama EMC nin Hadoop a yaptığı yatırımlar sayesinde Isilon da üç kopya saklamaya gerek kalmıyor. Bu, 1 petabyte lık veriniz için eski sistemlerde 3 petabyte lık yere ihtiyacınız varken Isilon da yine 1 petabyte lık yere ihtiyacınız olduğu anlamına geliyor. N.K.: Isilon da bunun için farklı bir güvenlik teknolojisi var. Isilon da Hadoop, özelleştirilmiş, kimsenin dokunamadığı bir kutu olmaktan çıkıyor. Analiz hızını etkilememek için Isilon u farklı katmanlara ayırarak farklı node lardan, farklı ağ gruplarından ve farklı protokollerden sisteme erişime izin verip, performanslı node lardaki veri üzerinden analiz yapılmasını sağlayabiliyorsunuz. Bu sayede bir yandan büyük veri üzerinde gerçek zamanlı olarak analiz gerçekleşirken diğer yandan bu veriye erişim mümkün olabiliyor. EMC, büyük veri alanında güçlenmek için Isilon ı satın alması dikkat çekici bir gelişme oldu. N.K.: EMC nin büyük üreticiler ve yazılım şirketleri ile OEM ilişkileri bulunuyor. Bu sayede çok kolay ölçekleniyor ve büyüyoruz. Isilon, EMC satın almadan önce televizyon ve medya sektörü tarafından oldukça iyi bilinen bir şirketti. O zamanlar tabii büyük veri ancak medya sektöründe konuşuluyordu yılında, dahi diyebileceğimiz bir isim olan Sujal Patel, medya sektöründen ayrılıp 100 terabyte lık kapasitenin tek tuşla 60 saniyede sisteme eklenebildiği veya bir arızanın ekrandan görülüp düzeltilebileceği bir sistem yaratmak için Isilon u kuruyor. İlk ürününü 2003 yılında piyasaya süren Isilon, ilk beş yılda medya tarafında yüzde 80 pazar payı yakalıyor. EMC nin satın almasından sonra Isilon kurumsal anlamda pek çok özellik kazandı. Diğer sistemler ve bir takım ekstra güvenlik uygulamaları ile entegrasyon gibi kurumların ihtiyaç duyacağı özellikler bunlar. Bu özeliklerin katılmasını takiben Isilon un kurumsal sektör kullanım alanlarnda pazar payı ciddi bir orana yükseldi Yatırımlarımız hızlı bir şekilde devam ediyor. Isilon ı kullanan kaç şirket bulunuyor? F.Ö.: Dünyada 3 bin bin civarında Isilon kullanan müşterimiz var. Isilon, tarihinde ilk defa 2013 ün ilk çeyreğinde tek bir müşteriden 41 petabyte lık bir sipariş aldı. Siparişi veren bir web 2.0 müşterisi. Türkiye de ise finans, telekom, üretim gibi sektörlerde 50 den fazla müşteride Isilon çözümlerimiz kullanılıyor. Büyük veri çözümü şirketlere göre nasıl bir farklılık gösteriyor? F.Ö.: Büyük veride herkese uyan bir çözüm yok elbette. Telekomun ihtiyaçları ayrı, finansın ayrı, kamunun ayrı. Hadoop un temelinde matematik bilgisi yatıyor. Yani bir grafik bilgisi. Böylece modelleme dediğimiz şey ortaya çıkıyor. Bir sistem kuruyorsunuz ama onun üzerine sorgulama için kuracağınız bir raf ürünü yok aslında. Çünkü herkesin yapacağı sorgu farklı. Yaptıkları sorgu yaklaşımına göre birbirilerine karşı avantaj sağlayabilirler. Güzelliği de bu. Büyük veride başka ne çözümler sunuyorsunuz? F.Ö.: Hadoop açık kaynaklı bir sistem ve bunu sunan birçok farklı dağıtımlar var. Mesela Apache nin ayrı, Hortonworks ün ayrı bir dağıtımı var. EMC olarak geçtiğimiz mart ayında Pivotal adlı bir şirket kurduk. Bu şirketin ortakları arasında EMC haricinde VMware ve dünyanın en büyük sensör üreticilerinden General Electric (GE) bulunuyor. Pivotal, Apache nin dağıttığı Hadoop versiyonunu kullanıyor. En önemli bileşenlerinden birisi Isilon. Pivotal, ayrıca bu alanda işinizi kolaylaştıracak yazılım çevresini de beraberinde getiriyor (Greenplum, HAWQ ve Gemfire). VMware den sağladığımız hafıza ve CPU kaynaklar sayesinde artık çok hızlı bir şekilde Hadoop sistemi kurabilir hale geldik. Bununla ilgili Vmware Big Data Extensions diye bir yazılım duyurdu. Ayrıca EMC, bu alanda eğitimler de veriyor. 13

16 BÜYÜK VERI 14

17 15

18 BÜYÜK VERI Büyük verinin anahtarı, analiz Uzmanlar, büyük veriye yapılan vurgunun, önümüzdeki yıllarda katlanarak artacağını belirtiyor. Şirketler de büyük verinin getireceklerine adım atmalı ve özellikle de analiz bazında neler yapabileceklerini iyi görmeli. Hafizah Osman Gartner, yakın zaman önce 2013 ü büyük veri yılı olarak nitelendirdi. Peki, gerçekten öyle mi? Açıkçası henüz bu kadar iddialı konuşmak için çok erken. Ancak uzmanlar, tedbirli bir yaklaşım sergiliyor ve şimdiye kadar gördüklerimizi, karşı konulamaz bir trendden ziyade, bir moda deyiş olarak görüyor. Hatta bazı şirketler büyük veriyi, görmezden gelinen bariz gerçek olarak tanımlıyorlar. Analistler ise, şirketlerin ilk adımı atmaya çekindikleri, nereden başlayacaklarını bilmedikleri veya o kadar veriyle ne yapacaklarını bilmedikleri için büyük veriden kaçındıklarını söylüyor. Ancak uzmanlarımız, büyük veriye yapılan bu vurgunun, önümüzdeki yıllarda da katlanarak artacağını belirtiyorlar. Şirketler de büyük verinin getireceklerine adım atmalı ve özellikle de analiz bazında neler yapabileceklerini iyi görmeli. Acronis A/NZ Genel Müdürü Andy Purvis, büyük veri büyümesinin arkasındaki en büyük itici faktör olarak, IT nin tüketicileştirilmesi ve bağlantılı olarak mobil cihazlardaki dalgalanmayı gösteriyor. Şu an kişi başına 2.3 mobil cihaz düştüğünü, ancak bu sayının 2015 te 4.7 ye çıkacağını öngörüyor. İnsanların istedikleri anda, istedikleri yerde veriye erişebileceği bir kültür oluşturuyorlar. Veriler de artık hem bulutta hem de cihazlarda 16

19 olduğu için, şirketlerin durumu ciddiye alması gerekiyor. diyor. Gartner ın sağlam iddiası, dünya genelinde yapılan anket sonuçlarıyla devam ediyor. Dünya genelinde araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 42 si, büyük veriye hâli hazırda ya yatırım yapmış, ya da bir yıl içerisinde yapmayı planlıyor. Tahminlere göre 2015 yılında, Global 1000 içerisinde bulunan şirketlerin yüzde 20 si bilgi altyapısına dayalı bir strateji geliştirmiş olacak. Adaptasyonun ilk aşamaları Gartner analisti Doug Laney, henüz birçok kurumun adaptasyonun başında olduğunu ve yalnızca çok azının bir şirket yaklaşımı sergileyip, büyük verinin altyapılarında yapacağı etkiyi fark ettiğini söylüyor. Büyük verinin ne olduğunu ve şirketi nasıl dönüştürebileceğini anladılar. Kafaları kurcalayan yeni sorular, Gereken stratejiler ve yetenekler ne? Yatırımın geri dönüşünü nasıl garanti altına alabiliriz? hâlini aldı. şeklinde konuşuyor. IDC Avustralya kıdemli piyasa analisti Shayum Rahim ise; Oracle, IBM, EMC ve SAP gibi büyük şirketlerin Avustralya piyasasında büyük veri çözümleri olduğunu, ancak orta ölçekli pazarın olgunlaşma evresinde büyük bir soru işaretinin bulunduğunu belirtiyor. Rahim: İşletmelerin, büyük veri yolculuklarında nereye ulaştıklarını bilmek istiyoruz. Analiz aşamasındalar mı, daha oraya gelmediler mi, yoksa çoktan karar alma sürecine büyük veriyi dâhil ediyorlar mı, sorularına yanıtlar arıyoruz. Distribution Central idari yöneticisi Nick Verykios, yanına analiz eklenmediği sürece, büyük verinin şirketlere hiçbir faydası olmayacağını söylüyor. Veri üzerinde kullanılan, otomatikleştirilmiş analiz araçlarının müsait olması sebebiyle, büyük veri analizindeki görüşler de değişiklik gösterdi. Önce yapabilir deniyordu, sonra yapmalı oldu ve sonra da yapmak zorunda noktasına kadar gelindi. Bir anda, yapması zor olan şeyden, yapılması önemli olan şeye geçtik. diyor ve devam ediyor: Büyük veri analizi, en kârlı alan olsa da, veri koruma ve taşıma stratejisi de bir şirketin olmazsa olmazıdır. Verilerin analizi için bir motor koyup koymayacağımı ben seçebilirim. Bunu Excel de mi, yoksa PowerPoint te mi sunacağımı ben seçebilirim ama bir koruma stratejim olup olmamasını seçemem. Olmak zorunda. şeklinde konuşuyor. Büyük verinin geleceği Veeam dan Charles Clarke, 2014 ten 2016 ya kadar, büyük veri adaptasyonunun çok daha büyüyeceğini tahmin ediyor. Bence, büyük veri ve bulut bilişim aynı kategoride. Bir teknolojiden ziyade, bir metodolojiyi tanımlıyor. Şirketler de, kendileri için anlamlı olan sonuçlara erişmek için, bunların getireceği fırsatlardan faydalanmaya başlıyorlar. diyor ve ekliyor: Farklı kaynaklardan çekilen analiz edilmiş veri, bulut diasporasının bir parçası olacak ve motorlar da, o verinin sağlanması için çok daha akıllıca çalışacaklar. Data #3 şirketinden John Grant ise şu şekilde konuşuyor: Birbirine bağlı bir dünyada yaşadığımızı düşünürsek, şirketler de kullanıma hazır olan bilgilerden gittikçe daha fazla etkilenecekler. O bilgiye erişim ve bilginin analiz edilmesi de, tüm şirketlerin katılmak zorunda olduğu büyük bir savaş alanında olacak. Müşteri talep etmeden, ne isteyeceğini bilmek önemli olan Veri artışında yaşanan patlamadan neredeyse bütün sektörler ciddi ölçüde etkileniyor. Yaşanan bu gelişmeler firmaların iş sürekliliğini de büyük ölçüde etkiliyor. Operasyonel yetkinliklerini artırmak, giderlerini azaltmak, risklerinin minimize etmek ve rekabet avantajı sağlamak, iş süreçleri ile ilgili olan her türlü verinin yaşam döngüsünün yönetilebilmesini gerektiriyor. Her ölçekten kurumlar için büyük veri önemli. Ana odaklanılması gereken nokta, bu kurumların iş süreçleri içerisinde veri miktarı ve analizinin hızının ne kadar önemli olduğu. Yapılandırılmamış verilerin analizi, bu analiz sonucunda elde edilen değer ve bu bilgilerin etkin kullanılması kritik başarı faktörü. Verilerin analizi, hem kullanıcıların davranış ve reaksiyonları ile ilgili bize bilgiler sunacak; dolayısı ile buna dair aksiyonlar almamıza vesile olacak. İnternet dünyası analizi, sosyal medya analizleri de kişiler ve eğilimleri ile ilgili bize bilgileri akıtıyor olacak. Tüm bunlar ve amacımız veri yığınının içerisinden anlamlı sonuçları çıkarmak. Atıf Büyüksoy Arena Bilgisayar Yazıcı, Yazılım ve Kurumsal Ürünlerden Sorumlu Satış & Pazarlama Müdürü 17

20 BÜYÜK VERI Büyük veride başarısızlığı önlemek için 5 ipucu Beklenmeyen sonuçlar, artan masraflar ve getirdiği yasal risklerle büyük veri projeleri konusunda şirketlerin oldukça dikkatli olması gerekiyor. Bob Violino 18

21 Büyük veri artık çok önemli bir ticari girişimcilik haline geldi. Ancak bu büyük veri akışını sağlamak, teknolojik ve kültürel gereklilikleriyle her kuruluşun altından kalkabileceği bir iş değil. Tutarlı bir amaca, sağlam bir veri denetimine, veri doğruluğu için yapılması gereken sık kontroller ile birlikte doğru zihniyet ve çalışana sahip olmayan bir stratejik plan uygulayan şirketlerin, büyük veri girişiminde hayal kırıklığına uğraması içten bile değil. Büyük veri hatalarını engellemek için kullanılabilecek 5 ipucuyu aşağıda sizin için sıraladık. Önerilerin büyük bir kısmı, veri grubunun boyutu önemsenmeden yapılan veri yönetimi projeleriyle ilgili. Şirketinizin büyük veri akışı deneyiminde başarıya ulaşma şansını arttırmak için dikkate alınabilecek öneriler şu şekilde: Büyük veride başarı ipucu 1: Büyük veriyi esas iş prensibi yapmak Rearden Commerce CTO su Phil Steitz, kısa ve öz bir şekilde büyük veride başarıyı sağlamanın en önemli adımını şu şekilde belirtiyor: Analitik ile veriye dayalı kararları, iş stratejinizin çekirdeği olacak şekilde birleştirmelisiniz. Eğer büyük veri son zamanların en sık kullanılan tanımlarından biri haline geldiyse, getirdiği sorunların çözümü de bu olacaktır. Rearden Commerce şirketine göre e-ticaret platformu, sunulan hizmeti ve alıcı ile satıcı arasındaki bilgi alışverişini en iyi seviyeye getirecek büyük veriyi ve diğer kaynakları güçlendiriyor. Mutlak ilgi anlayışıyla yapılan doğru reklamlar, şirketlerin doğru zamanda, doğru ekomonik hamleleriyle birlikte bu alanda büyük önem arz ediyor. Steitz, bu yaklaşımın bir kısmının da veri bilimcisi, anlamsal analitik ve büyük veri mühendisi ekiplerinin birbirleriyle çift yönlü diyologlara girmelerinde ve ileriye yönelik karar almalarına yol göstererek gelişim sağlamalarında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor. Steitz, büyük veri anlayışını başarılı bir iş stratejisi haline getirmenin diğer bir kilit noktasının ise veri ortaklığının etkili olarak yönetimesi olarak gösteriyor ve ekliyor: Günümüzün kaçınılmaz gereksinimleri arasında müşteri tecrübesinin ve ekonomik değerlerin optimize edilmesi var. Bunları sağlayacak olan da şirketler arasındaki veri paylaşımı. Büyük veride başarı ipucu 2: Veri denetiminin önemi Büyük veri projeleriyle birlikte güvenlik, gizlilik ve yasalara uygunluk konularında bazı özel sorunlar da doğuyor. Özellikle sağlık hizmetleri endüstrisinde meydana gelebilecek sorunlar en hassasları. Sağlık hizmeti sağlayan Beth Israel Deaconess Medical Center, büyük veri uygulamasına dahil olan kuruluşlardan birisi. Elektronik tıbbi kayıtların, harcama karşılama kayıtlarının ve pek çok klinik verilerin yıllar boyunca kuruluşlarda güvenli bir şekilde tutulması gerekiyor. Veri denetimi bu konuda çok önemli bir rol oynuyor. Beth Israel Deaconess CIO su Bill Gillis, sağlık üzerine olan IT kuruluşlarında veri akışının sağlanması konusunda büyük baskılar olduğunu belirtiyor. Gillis e göre sağlam veri denetimine sahip olmak, şirketin klinik olarak dikkate almaları gereken tıbbi verilerin doğruluğu konusunda güvence sağlamakta. Güvenlik ve gizlilik bu güvencenin sağlanmasında büyük rol oynuyor. AOL, Cisco, First Data ve Yahoo gibi pek çok şirkete büyük veri kullanımında önerilerde bulunan danışmanlık şirketi Venture Development Center yöneticisi ve CEO su Charles Stryker, yeni büyük veriyi çevreleyen belirsizliklerin dikkate alınması durumunda, güvenliğin ve gizliliğin eskiden Referans projeler ortaya çıkmalı Büyük veri konusu günümüzde popülerliğini arttırırken bu konudaki temel hedef daha çok veriyi daha kısa sürede işlemek olduğu için kullanılacak altyapı ve teknolojiler hakkında hala şirketler kararsız. Yine de Hadoop çözümünün bu konuda lider konumda olduğunu gözlemliyoruz. Diğer yandan şirketler ellerindeki veriyi işleyebilmek adına bulut tabanlı teknolojilere de yatırım yaptığını da söylemek mümkün. Şirketlerin büyük veri konusuna temkinli yaklaşmaları durumu ortaya çıkacak referans projeler ile giderilebileceğini düşünüyoruz. Özellikle orta ve küçük ölçekli şirketler büyük veri konusunda bir adım geride duruyor. Büyük verinin olanaklarından ise özellikle araştırma şirketleri ile medya ve reklam alanında faaliyet gösteren şirketler yararlanıyor. Pazar araştırma şirketlerinin özellikle büyük verinin sunmuş olduğu olanaklar sayesinde daha gerçekçi sonuçlar ile müşterilerine hizmet vermeye başladığını söyleyebiliriz. Evren Ballı TREO Genel Müdürü 19

22 BÜYÜK VERI Büyük veride başarı ipucu 4: En iyi sonuçlar için en iyi uygulama gerekir İnsanlar büyük veri yönetimi konusunda nelerin faydalı olup nelerin olmadığını keşfetmeye başladı. Bu kişiler aynı kuruluşun çalışanları olduklarında bu bilgileri neden paylaşmasınlar ki? Bunu yapmanın bir yolu, büyük veri üstünlük merkezi(ceo) oluşturmak. Bu oluşum; öncülük, üstün yöntemler ve bazı durumlarda destek ve pratik sağlıyor. Büyük veri ve analitik programlar üzerine danışmanlık yapan Massive Data Insight firmasının ortağı Eliot Arnold, üstünlük merkezi hakkında şunları söylüyor: Genellikle COE ler için özel olarak ayrılmış bir bütçe bulunur ve girişimlerin tanımlanması, gelecekte oluşabilecek durumlar ve standartolduğundan çok daha önemli bir hal aldığını söylüyor. Hiçbir markanın güvenlik ve gizlilik hattının zayıf olduğu verilere itibar edemeyeceğini de sözlerine ekliyor Stryker. Devlet kuruluşlarının büyük veri projelerine danışmanlık yapan DRC firmasının teknik sorumlusu Louis Chabot, büyük veri kullanımı içindeki herhangi bir veri çözümü için projelerin başlangıcında şirketlerin, verilerin kaynaklarını ve güvenirliklerini dikkate aldıklarını söylüyor. Veri kaynağını ve türünü korumanın kolaylıkla yapılabilecek bir şey olmadığını belirten Chabot, bu yapının birleşik olduğunun ve projenin en başındayken tasarlanması gerektiğinin altını çiziyor. Chabot buna ek olarak sanal imza gibi bazı özel tekniklerin, kötü amaçlı yazılımlardan korunan kaynaklarla kullanılmaları gerektiğini savunuyor. Chabot son olarak kuruluşların veri gizlilik kural ve yönetmeliklerine saygı göstermeleri gerektiğini söylüyor ve sözlerini şu şekilde noktalıyor: Verinin isimsiz kılınması gibi çeşitli teknikler, verinin temelini ortaya çıkararak dağılımını ve kullanımını kısıtlıyor. Bu sebeple bu tarz teknikleri kullanan kuruluşlar için gizlilik ve güvenlik yönetmeliklerine uygun olduklarını söylemek mümkün. Büyük veride başarı ipucu 3: Veri doğruluğundan taviz vermeyin Aberdeen Group un yapmış olduğu son çalışmalar, büyük veri başarısı için veri doğruluğunun önemini vurguluyor. Rapora göre, Aberdeen tarafından belirlenmiş olan alanındaki en iyi şirketlerin yüzde 94 lük bir kısmı, veri güvenliğinin kuruluşlarına ait öncelikli amaçları olduğunu, yüzde 1 lik bir kısmı ise bu amacın gelişime ihtiyaç duyduğunu savunuyor. Ortalama şirketlerde ise bu oranlarda bazı değişiklikler gözleniyor. Yüzde 91 lik kısmı veri güvenliğinin kuruluş amaçları olduğunu belirtirken yüzde 18 i veri yönetim methodlarında gelişime ihtiyaç olduğunu savunuyor. Daha geride kalan şirketlerde ise bu oranlar yüzde 80 e yüzde 40 olarak değişiklik gösteriyor. Verinin denetim altında ve zararsız olmasının büyük veride başarı sağlaması üzerine büyük veri danışmanlığı yapan Caserta Concepts şirketinin kurucusu ve CEO su Joe Caserta, bu konuda şu sözleri kaydediyor: En güvenilen şeyleri bile sorgulamak gerekir. Eğer büyük veri paradigması yeni bir kurumsal analitik platform halini alırsa, bu sistemin veri kaynağından bağımsız olarak müşterilerin, ürünlerin, çalışanların ve mekanların güvenliğini sağlaması gereklidir. DRC den Chabot, tipik bir büyük veri projesinde, veri yönetimi önceliğinin geliştirme ekibi tarafından sıkça azaltılarak çözümlenmeden bırakıldığını belirtiyor. Chabot a göre etkili veri yönetimi için; işleme ve otomasyon, ana veri yönetimi, sözlük yönetimi, veri kalite yönetimi ve veri sayımı yönetimi gibi methodların kullanılması gerekiyor. 20

23 ları, uygulanan planlar ve devam etmekte olan işlemler gibi alanlarda oluşabilecek analiz sorunları için tasarlanırlar. COE sahibi olmak ile birlikte mevcut kaynakların ve kıdemli idari sponsorların denetimi sağlanmış oluyor. Büyük veri için COE oluşumu kağıt üstünde oldukça iyi bir fikir gibi. Ancak DRC den Chabot, bu uygulamın pratiğe dökülmesiyle yaşanılabilecek zorluklara şu şekilde değiniyor: COE veri kullanım ömrünün tamamını kapsarken meydana getirebileceği belli başlı zorluklar oluşabilir. Bunlara; yazarlık, üstün yöntem tanımlanması, uygulanılabilirliğin düzgün belgelenmesi ve tanımanın gözetlenmesi gibi alanlarda meydana gelebilecek sorunlar örnek verilebilir. DRC şirketi büyük verinin son aşamasını, kuruluşlar tarafından kullanılan ve sistem geliştirmesi için yapılan bir işlem olan CMMI a benzer olarak tanımlıyor. Son aşamadaki büyük veri modelleri, ilgili en iyi uygulamaları ayrıntılarıyla gösterebiliyor. Kuruluşların aşamalı olarak hayata geçirdiği bu uygulamalar dört grupta toplanıyor; planlama/yönetim, proje yürütme, mimari ve dağıtım/işleyiş süresi/işletim. Chabot, bu aşamaların gizli tehlikeleri önlendiğini ve çabucak tecrübe sağladığını ifade ediyor. Büyük veride başarı ipucu 5: Uzmanlığın ve işbirliğinin önemi Büyük veri sadece bir teknolojik koruma değil aynı zamanda bir girişimcilik örneğidir. Bu sebeple büyük verinin de planlama, işletme ve koruma gibi alanlarda kendine özgü iş adamlarına ve IT uzmanlarına ihtiyacı vardır. Eliot Arnold bu konuya şöyle bir açıklama getiriyor: Yaşanılabilecek gizli tehlikelerin en büyüklerinden biri de IT ile stratejiyi ve girişimleri kontrol eden firma arasında kopuklukların meydana gelmesidir. Gelişmemiş kuruluşlarda ne belgelenmiş bir strateji, ne koruma altına alınmış araçlar ne de stratejik yönlendirmelerin başında olan karar alıcılar vardır. Bu gibi şirketlerin büyük bir çoğunluğu sahip oldukları verinin değerinden habersizdir. Chabot, iş liderleri ve IT uzmanlarının; amaçlarını, ihtiyaçlarını ve gereksinimlerini dikkatli bir şekilde tespit ederek büyük veri projelerinde başarıya ulaşabileceklerini ifade ediyor. Yatırımlar için geri dönüş hesaplanarak, iş gereksinimleri için analitik eşleştirme yapılması gerektiğini belirten Chabot, mekanizma için sürekli bir geribesleme yüklenmesini savunuyor ve ekliyor: Bir büyük veri projesi, pek çok evreye bölünerek kuruluşa değer katmalıdır. Ancak IT uzmanlarının ve iş liderlerinin bölüm çalışanlarıyla veri girişimciliği üzerinde iş Şirketlerin bir yandan Hadoop gibi büyük veri teknolojilerinden faydalanmak için gerekli uzmanlık ihtiyaçlarını gidermeleri gerekiyor. Bu teknolojiyle çok büyük boyutlu veri dizinlerinin sayısal olarak etkili ve ucuz maliyetli bir şekilde yönetilmesi sağlanıyor. birliği göstermesi her zaman kolay olmaz. Venture Development Center dan Stryker bu konuya şu şekilde değiniyor: Tecrübelerime dayanarak şunu söyleyebilirim ki, pek çok büyük şirkette iş sorumluluklarının nasıl ilişkilendirileceği önemli bir sorun arz ediyor. Bu sorumluluklar, veri yöneticileriyle birlikte IT bölümü, pazarlama bölümü, risk yönetimi bölümü gibi bölümlerden hangisi veya hangileriyle ilişkilenecek? Ya da bu bölümler kendi büyük veri girişimlerini ve koordinasyonlarını birbirleriyle sağlayabilecekler mi?. Şirketlerin bir yandan da Hadoop gibi büyük veri teknolojilerinden faydalanmak için gerekli uzmanlık ihtiyaçlarını gidermeleri gerekiyor. Bu teknolojiyle çok büyük boyutlu veri dizinlerinin sayısal olarak etkili ve ucuz maliyetli bir şekilde yönetilmesi sağlanıyor. Büyük verinin kurumsal şirketlerde yeni bir rol üstlenmesi için paradigma değişiminin gerekli olduğunu belirten veri bilimcisi Caserta, bu görev için ileri matematik, sistem mühendisliği, veri mühendisliği ve iş uzmanlığı alanlarında derin bilgilere sahip olmak gerektiğini ifade ediyor ve ekliyor: Pratikte; istatistikçilerin, teknologların ve iş konusu uzmanlarının oluşturduğu bir veri bilim ekibi, toplu olarak problemleri çözmek ve çözümleri sağlamak için sık bir şekilde olarak kullanılır. Büyük veri projesine başlanmadan önce, stratejik olarak hazır olunup olunmadığının test edilmesi gerektiğini ifade eden Caserta, bu alandaki analistlerin yeniden eğitim görmelerinin faydalı olacağını savunuyor. Caserta ya göre büyük veri platformuna geçmekteki amaç; tepkici analizden(örneğin, bir kampanyanın ne kadar başarılı olduğu), kestirimci analize(örneğin, bir sonraki kampanya teklifi ne olmalı) geçmektir. Peki, sağlam bir büyük veri stratejisi kurulmazsa, bu işin riskleri ne olabilir? Chabot bu konuya da son olarak şu şekilde değiniyor: Genelde büyük veri projeleri çok boyutlu ve karmaşıktırlar. Önceden hazırlanmış ciddi planlar gereklidir. Büyük veri projesine başlamadan önce, sorumlu kişilerin; stratejik, fonksiyonel, verisel, analitik ve teknolojik alanlardaki işbirliğini kontrol etmeleri gerekir. Teknolojik yol haritası oluşturulmalı ve bu yol haritası; iş, sistem, yazılım, veri ve teknolojik mimari ile aksettirilmelidir. Bu yol haritaları arasında meydana gelebilecek bir düzensizlik, tüm projenin başarısız bir şekilde son bulmasına neden olabilir. Güçlü bir büyük veri stratejisiyle birlikte uygun bir yol haritasına ve mimarisine sahip olmayan projeler; aşırı maliyet, sonuçlarda meydana gelecek uyumsuzluklar, değer kaybı ve en nihayetinde programın başarısız olması gibi riskler taşır. 21