Genel kabul görmüş tasarruf aracı olarak altının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;

Transkript

1 Altına Yatırım Geleneksel yatırım araçlarından olan altın, yatırım araçları yelpazesinin dar olduğu dönemlerde halkın yatırımlarının büyük bir bölümünü oluşturuyordu. Altına yatırım, hem sosyal hem de ekonomik güvence olarak kullanılmaktadır. Türkiye nin içinde bulunduğu stratejik durum, sık sık yapılan genel seçimler, ekonomik krizler altına olan talebin önemini korumuştur. Hala kırsal kesimde tasarruflar genellikle altın olarak tutulmaktadır. Kırsal kesimdeki altınlar yastık altında ya takı, ya da alım satımında fiyat farkları oldukça düşük olan, cumhuriyet altınları veya 22 ayar çeşitli modelde tel bileziklerdir. Genel kabul görmüş tasarruf aracı olarak altının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz; Altın tüm ülkelerde paraya çevrilebilir. Altının fiyatını etkileyen faktörlerin başında enflasyon oranı, mevduat faizi, döviz kurları ve hisse senedi fiyat hareketleri, gelmektedir. Altının fiyatı siyasi, sosyal ve ekonomik olaylardan etkilenir. Ayrıca Dış faktörler dediğimiz, dünyanın herhangi bir bölgesindeki siyasi ve askeri gerginlikler, petrol fiyatları ve liderler de altın fiyatları üzerinde etkili olmaktadır (Karabıyık Lale Erdem, Menkul kıymetler Borsası ve Diğer Yatırım Alternatifleri). Yüksek faiz oranları altına olan talebi bir dönem azaltmış olsa da her dönem de kırsal ve kentsel kesimin portföylerinde muhakkak bir miktar altın bulunmuştur. Günümüzde altına yatırım, fiziki olarak yapılmakla birlikte, banka altın hesapları ve altın yatırım fonları olarak ta yapılmaktadır. Çağımızda yatırım alternatifleri her geçen artmaktadır. Bankalar ve finans kuruluşları, yatırım araçlarının çeşitlendirmesi konusunda da birbirleriyle rekabet halindedir, tasarruf sahiplerinin ellerindeki paraları bu yatırım araçlarına çekebilmek için çok çeşitli yatırım araçları piyasaya sunmaktadır. Tasarruf sahiplerinin altın tercihlerine de cevap verebilmek için çeşitli altın hesapları ve altın yatırım fonları sunmuşlardır. Çeşitliliği, kolay ulaşılır olması, fiziki teslimatı yapılmadığı için çalınma riski olmaması, nedeniyle müşteri sayısı giderek artan altın hesapları, yastık altındaki altının ekonomiye kazandırılmasına aracılık 1

2 etmektedir. Ayrıca; faize dayalı yatırım araçlarındaki getirinin azalması ve altının en çok kazandıran yatırım araçlarından biri olması nedeniyle kırsal kesim dışındaki tasarruf sahiplerini de yatırıma teşvik etmektedir. Altın fiyatlarında son 2 yılda kaydedilen artış, Türk bankalarının ilgisini altın hesaplarına yöneltirken tasarruf sahiplerini de bankalardaki altın hesaplarına çekmiştir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun (BDDK) Eylül 2010 verilerine göre, bankalarda tutulan kıymetli maden depo hesaplarının toplam tutarı 2009 un tamamına göre 2 kat artarak 1 milyar 755 milyon TL ye ulaştığını belirtmiştir ( altın dönemi!). Son yaşanan küresel krizden sonra yatırımcıların en güvenilir limanı haline gelen altının onsu Aralık ayında 1,432 dolara kadar yükselerek, 2010 da toplam yüzde 29 luk bir değer artışı sağlamıştır ( Kaynak; Altın ve alternatif getiri oranlarındaki değişimi gösteren grafikte yılları arasındaki bilgiler yer almaktadır. Dünyada küresel krizde yaşanan belirsizlik ortamı ve düşük faiz oranlarının süreceği beklentisi, riskten kaçmak isteyen yatırımcıların altın gibi daha güvenli yatırım araçlarına olan talebini arttırmıştır. Türkiye deki yatırımcılarda bu küresel hareketten etkilenmiş ve altına dayalı ürünlere yatırım yapma isteği artmıştır. Birkaç yıl önce 1-2 banka ile sınırlı kalan altın 2

3 hesabı ürünleri günümüzde birçok bankada müşteriye sunulur hale gelmiştir. Altının yatırım araçları arasında tercih edilen bir enstrüman olmasının başlıca nedenleri; ananevi bir yatırım aracı olması, Türkiye de kurulu Altın Borsası nın olması, işlem kolaylığı ve işlem hacminin büyük olması, külçe altın dışında, altın yatırım fonu, altın hesaplar adı altında yatırım yapabilmesidir. Rekabet ortamı altında olan bankaların, tasarruf sahiplerine alternatif yatırım araçları sunmak amacıyla adeta yarış içinde olduğu günümüzde çeşitli altın hesapları sunmaktadır. Aşağıda bu altın yatırım araçları incelenecektir; Altın Hesap Ürünleri; Altın hesabı işlemlerinde 1 gr 995/1000 saflıktaki altın 1 XAU değerine eşittir ve bu değerdeki altının fiyatıdır. Altın hesabı üzerinden 1 XAU (1 gr 995/1000 saflıkta altın) ve katları şeklinde işlem yapabileceği için küçük tutarlar ile birikim yapma imkanı bulunmaktadır. Altın alım satım işlemlerinde vergi kesintisi olmamakta, komisyon veya masraf alınmamaktadır. Ayrıca, bankalarda açılan altın hesaplarının TL'sı Tasarruf Mevduatı Sigortasına tabidir. Vadesiz Altın Mevduat Hesabı; Bu hesap sayesinde tasarruf sahipleri çalınma riski olmadan güvenle altın biriktirebilirler. Gram bazında altın almak isteyenler için oldukça uygun bir araçtır. Vadesiz Altın Hesabı'na sahip olan tasarruf sahipleri, internet şubelerinden, bankamatiklerden, telefon bankacılığından ve banka şubelerinden hesaplarına ulaşarak alım satım yapabilirler. Gelir vergisi kesintisi alınmaksızın, fiziki olarak alım/satım yapılmadan işlemler gerçekleştirilmektedir. Fiziki altın işlemleri, işlem yapmadan 3 iş günü öncesinde banka şubesi ile temasa geçilmesi durumunda 5 kg üzeri (6 kg, 7 kg, 8 kg gibi ) talep edilmesi koşuluyla İstanbul Altın Borsası ndan teslim alınarak yapılabilmektedir. Birikimli Altın Hesabı; Tasarruf sahibinin belirleyeceği düzenli ödeme seçeneği ile altın cinsinden birikim yapma imkânı sağlayan vadesiz altın depo hesabıdır. Birikimli Altın Hesabı ile her ay tasarruf sahibinin hesabından ya da kredi kartından ödeme yaparak, düzenli olarak altın biriktirebilme imkânı veren hesaptır. Düzenli ödemelerin dışında da istendiği zaman vadesiz TL ya da USD hesaptan altın alım-satım işlemleri gerçekleştirilmektedir. Faiz işlemeyen birikimli altın hesabından istenirse altın bazında havale yapılabilinmektedir. 3

4 Hep Kazandıran Altın Hesabı; Dolar birikimini vadeli mevduatta değerlendirerek aynı zamanda altının düşüşüne ya da yükselişine bağlı olarak vadeli mevduattan daha fazla getiri elde etmek isteyenlerin tercih ettiği bir hesaptır. Altının düşüşüne ya da yükselişine endeksli bir mevduat hesabı açtırarak, tasarruf sahibinin tahmini tutmasa bile az da olsa bir miktar faiz alır. Vade sonu getirisi üzerinden yapılacak stopaj kesintisi %15'tir. Bunu altının yükselişine ve düşüşüne göre iki ayrı durumda inceleyelim. Altının Yükselişine Endeksli Mevduat Hesabı; Önümüzdeki dönemde altının (ALT/USD) yükseleceğini düşünenler için uygun bir hesaptır. Endeks kapanış tarihindeki ALT(XAU)/USD kuru; Endeks açılış tarihindeki değerinden yüksekse, hesap açılışında belirlenen minimum faize ek olarak endeks getirisinin katılım payı oranında değişken faiz de alınır. Endeks açılış tarihindeki değerinden düşükse, anapara korunur ve minimum faizi alınır. Altının Düşüşüne Endeksli Mevduat Hesabı; Önümüzdeki dönemde altının (ALT/USD) düşeceğini düşünenler için uygun bir hesaptır. Endeks kapanış tarihindeki ALT (XAU)/USD kuru; Endeks açılış tarihindeki değerinden düşükse, hesap açılışında belirlenen minimum faize ek olarak endeks getirisinin katılım payı oranında değişken faiz de alınır. Endeks açılış tarihindeki değerinden yüksekse, anapara korunur ve minimum faizi alınır. % 100 Altına Endeksli Mevduat Hesabı; Hesap açılış tutarınızın %100 ünü spot altın fiyatının değişken getirisine bağlı olarak değerlendiren, vadeli ve anapara garantili bir mevduat hesabıdır. Altının vade sonunda baz alınacak değeri, vade başı değerinden düşük olsa bile, anapara koruma altındadır. Altının vade sonu değerinin, başlangıç değerinden büyük olması durumunda ise, altının performansına endeksli bir getiri sağlar. Söz konusu bu hesap altın fiyatlarının yükselmesiyle artışın belli bir yüzdesini tasarruf sahibine verirken, altın fiyatlarının düşmesi durumunda ise anapara garantisi vermektedir. Vade sonunda getiri oluşması halinde, getiri tutarı üzerinden %15 stopaja tabi tutulmaktadır. Vade sonundan önce nakit ihtiyaçlarını gidermek için değişken getirili kısımdan çıkış yapılmaz. Altın Yatırım Fonu; B Tipi Altın Yatırım Fonu; Fon portföyünün en az %51 ini devamlı olarak, ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve altına dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırılan yatırım fonudur. Portföyün en az % 51 i altın ve altına dayalı sermaye piyasası araçlarına 4

5 yatırıldığından B Tipi Altın Yatırım Fonu, altın fiyatlarında oluşacak değişimleri yatırımcısına yüksek oranda yansıtmaktadır. Koruma Amaçlı Altın Fon; Altının yükseleceğini öngören yatırımcılara yönelik anapara koruma amaçlı yatırım fonudur. Yatırımcılarına anapara koruması sağlarken, yatırımcının başlangıç yatırımının belirli bir bölümünün, tamamının ya da başlangıç yatırımının üzerinde belirli bir getirinin izahnamede belirlenen esaslar çerçevesinde belirli vade ya da vadelerde yatırımcıya geri ödenmesinin, uygun bir yatırım stratejisine dayanılarak en iyi gayret esası çerçevesinde amaçlandığı fonlardır. İstanbul Gold B Tipi Altın Borsa Yatırım Fonu (GOLDIST); GOLDIST, Türkiye nin ilk altın borsa yatırım fonudur. GOLDIST, yatırımcılara külçe altına gram bazında yatırım yapma imkanı sağlar. GOLDIST den 1 pay alındığında 0,96 gram altın satın alınmış olur. İstanbul GOLD yatırımcılara külçe altına gram bazında yatırım yapma imkanı sunar. İMKB de yapılacak tek işlemle altın alınıp-satılabilir. Üstelik bu işlemler İMKB de işlem yapmaya yetkili herhangi bir aracı kurum ya da banka aracılığıyla yapılabilir. Tıpkı bir hisse senedi gibidir; İMKB de hisse senedi gibi alınır-satılır ve takası t+2 de gerçekleşir. Satın alınan her payın karşılığı fiziki külçe altın, İstanbul Altın Borsası güvencesinde saklanırken, fon payları da Merkezi Kayıt Kuruluşu güvencesinde, kişi adına açılmış hesaplarda güvenle saklanır ( SONUÇ: Her dönemin yatırım aracı olan altın, aynı zamanda ziynet eşyası olarak da değerlendirilmiştir. Bireysel yatırımcılar tarafından bugüne kadar genellikle evde ve bankalardaki kiralık kasalarda saklanmıştır. Altını kiralık kasalarda saklayan yatırımcılar, altını paraya çevirmek istediklerinde şubeye giderek zaman kaybetmekteydiler. Bankacılık sektörü bu tür sorunları ortadan kaldırmak amacıyla bilişim sektöründeki gelişmeleri de kullanarak yatırımcılara kolay erişilebilir alternatif altın alma şansı yaratmıştır. Kısa süre öncesine kadar sınırlı sayıda banka tarafından uygulamaya konulan "Altın Hesabı"nın günümüzde yaygınlaştırılarak müşterilerin hizmetine sunulması, altına yatırım yapacaklara alternatif seçenek oluşturmuştur. Altının artık ziynet eşyası olarak değerlendirilmesinin dışında, bir hesapta biriktirilmesi daha cazip hale gelmiştir. Bu tarzda biriktirilen altının çalınma riski ve işçilik maliyeti bulunmamakta, gramajının az, düşük ayarlı ya da eski tarihli olması gibi olumsuz durumlarla da 5

6 karşılaşılmamaktadır. Ayrıca internet ortamından alım-satım işlemlerinin kolayca yapılabilmesi yatırımcıların altın hesaplarına ilgisini artırmıştır. Son günlerde Kuzey Afrika da yaşanan ve orta doğuya sıçraması beklenen olaylar altın fiyatlarının daha da yükselmesine neden olmuştur. Önümüzdeki günlerde de altın fiyatlarının artma eğiliminde olması beklenmektedir. Ancak altının düşme riskinin de olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Altına yatırım yapmayı düşünenler yine de paralarının tamamını değil, portföylerinin bir bölümünü altına yatırmayı düşünerek riskleri dağıtmalıdırlar. Not; Dünya genelinde 1 ons altın 31,10 gram has altına karşılık gelmektedir. Örneğin 1 Ons altın fiyatı $ değerinde ise iç piyasadaki TL karşılığını hesaplama şekli aşağıdaki gibidir (Dolar kuru 1,596 TL olarak hesaplanmıştır): 1.410/31,10 X dolar kuru = has altın fiyatı.(1 gr) 1.410/31,10 X 1,596 = 72,358 TL 1 gr has altın fiyatı. KAYNAKÇA altın dönemi Karabıyık Lale Erdem, Menkul kıymetler Borsası ve Diğer yatırım Alternatifleri,Marmara Kitabevi, Bursa,1997 Kaynak;