Türkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Türkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma"

Transkript

1 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Türkiye de Gıda Açlığı Sorunsalı ve Nedenselliği Üzerine Bir Araştırma Erdoğan GÜNEŞ1 Yasemin DEMİR2 O. Orkan ÖZER3 'Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 2Ankara Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü 3Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Özet Yoksulluk ve sonucunda oluşan açlık son yıllarda ortaya çıkan küresel gıda krizi ile birlikte daha çok dikkati çeken, tartışılan ve önemsenen bir konu haline gelmiştir. Yoksulluk ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye değişmektedir, farklılık göstermektedir. Gelişmiş ülkeler için yoksulluk, gelişmekte olan ülkelerde orta gelirli bir aileyi temsil edebilmektedir. Benzer şekilde az gelişmiş ülkelerde yoksulluk, açlıkla aynı anlamı taşıyabilmektedir. Ortak olan şey; yoksulluk ve açlıkla, ortaya çıkan sosyal hareketlilik ve toplumsal değişimler ve sonuçta da sorunların artışıdır. Bölgesel olarak farklılık gösteren bu sorunun giderilmesinde farklı çözüm önerilerine ve politikalara ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir. Türkiye gelişmekte olan bir ülkedir ve Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, nüfusun %18.08 i, içinde gıda ve gıda dışı harcamaların bulunduğu yoksulluk sınırının altındadır. Resmi kayıtlarda gıda yoksulu olan kişi sayısı olarak görülmektedir. Yoksulluk sınırı günlük kişi başı 2.15$ dır. Ülkemizde tarım ve gıda üretimindeki değişimler, gelir düzeyi, sosyo-kültürel etkenler arz ve talep yapısını etkileyerek, gıda açlığını ve nedenselliğini tartışılır hale getirebilmektedir. Yapılacak çalışmada, yoksulluk ve açlık olgusu, nüfus hareketliliği (göç), bitkisel ve hayvansal üretim indeksi, satın alma gücü paritesi ile hane halkı tüketim harcaması gibi makro değerler arasındaki nedensellik ilişkileri eş bütünleşme analizi ve hata düzeltme yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gıda, Yoksulluk, Açlık, Göç, Üretim, Tüketim Garnger Nedensellik Testi, Johansen Eşbütünleşme Modeli Research on Food Hunger and its causality Problem in Turkey Abstract Hunger which is arising as a result of poverty has become a subject discussed and overrated and attracted much more attention with the global food crisis in recent years. Poverty varies from country to country and region to region. Poverty for developed countries may represent a family of middle-income to developing countries. Similarly, poverty carry the same meaning with hunger at less-developed countries. The common is that increase in social mobility and social changes with the poverty and hunger problems. By eliminating this problems which differ region is needed different proposals and policies. Turkey is a developing country and according to the Statistical Institute 18:08% of the population consists of the food and nonfood expenditures below the poverty line person are seen as the official records with poor food. poverty line is $ 2.15 per person/day. food hunger and causality is discussed because of changes in the agricultural and food production, income level, socio-cultural factors influencing the structure of supply and demand. At this research, to the phenomenon of poverty and hunger between such as migration, crop and animal production index, purchasing power parity, consumption expenditure of households are investigated causal relationships by using co-integration analysis and error correction method. Keywords: Food, Poverty, Hunger, Immigration, Production, Consumption, Granger Causality Test, Johansen Co integration Model 1. Giriş Yoksulluk özellikle son yıllarda az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin mücadele ettiği başlıca sorunlardan biridir. İnsanlığın varlığından bu yana bir sorun olarak görülen yoksulluk, ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye değişiklik göstermektedir. Az gelişmiş bir ülke için yoksulluk açlıkla eşdeğerken, gelişmiş bir ülke için yoksulluk ev dışı gıda tüketememek olarak değerlendirilmektedir. Gıda yoksulluğu (açlık) olarak adlandırılan dar anlamda yoksulluk, insanların en temel ihtiyaçlarını karşılayamama durumudur. Gıda ve gıda dışı yoksulluk olarak adlandırılan geniş anlamda yoksulluk ise, nüfusun ya da onun belirli bir kesiminin asgari yaşam düzeyini sürdürebilmek için gıda, barınma ve giyinme gibi sadece en basit ihtiyaç maddelerini karşılayamaması olarak tanımlanmaktadır (Adaçay, 2008). Gıda yoksulluğuna etkili birçok faktör vardır. Gelişmişlik seviyesi azaldıkça toplumlardaki zengin ve yoksul kavramı arasındaki fark fazlalaşmaktadır. Yoksul insanlar ihtiyaçlarını karşılayamayarak, düşük kaliteli bir yaşam sürdürmektedir. Daha ileri seviyelerde ise yaşamın devamını sağlamaya yeterli gıdaya erişim giderek mümkün olmaktadır. Her ülke yoksullukla mücadelede çeşitli politikalar uygulamakta ve yoksulluğu giderici önlemler almaktadır. Çeşitli ülkelerle karşılaştırıldığında düşük değerlerde de olsa yoksulluk Türkiye için de önemli bir sorundur. Türkiye İstatistik Kurumu nun 2010 yılında yaptığı Yoksulluk Çalışması sonuçlarına göre, kişi başı günlük harcama satın alma gücü parkesine göre 2,15 doların altında kalan fert oranı 2009 yılında %0,22 iken, bu oran 2010 yılında %0,21 olarak tahmin edilmiştir. 4,3 dolar sı- 803

2 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya nırına göre ise 2009 yılında % 4,35 olan yoksulluk oranı 2010 yılında %3,66 ya düşmüştür. Bununla birlikte 2009 yılı için Türkiye de gıda ihtiyaçlarını karşılayamayan ve açlık sınırının altında yaşayan yoksul sayısı dir (Tuik,2009). Yoksulluk sadece bireyi değil, tüm toplumu dolaylı olarak etkileyen ve toplumdaki sınıf farkının minimuma indirilmesi için yok edilmesi gereken bir sorun olarak görülmektedir. 2. Materyal ve Metot Çalışmada uygulanan ekonometrik analiz yöntemleri için seçilen değişkenler, arası 30 yıllık dönemde çeşitli kaynaklardan derlenen Türkiye de kırdan kente göç oranı (LnG), satın alma gücü paritesi (LnSGP), bitkisel üretim endeksi (LnBÜ), hayvansal üretim endeksi (LnHÜ) ile hane halkı tüketim harcamaları (LnHH) dır. Analiz aşamasında kullanılan yıllık hane halkı nihai tüketim harcamaları, 2005 baz yılı olan tüketici fiyat endeksi ile reel hale getirilmiştir. Diğer değişkenlerden bitkisel ve hayvansal üretim verileri 2005 yılı baz alınmış reel üretim endeksidir. Göç değişkenine ilişkin veriler, yıllık nüfus artışından arındırılmış kent nüfus artışı olarak model içinde kullanılmıştır. Değişken değerlerinin üssel olarak artması sebebiyle ortaya çıkan aşırı değişimi dengelemek ve bu değerleri doğrusal hale getirip varyantsa durağanlığı sağlamak amacıyla değişkenlere doğal logaritmik dönüşüm uygulanabileği Joutz, Maddala ve Trost (1995) belirtilmektedir. Bu sebeple analiz süresince değişkenlerin logaritmik formlarıyla çalışılmıştır. Durağan olmayan zaman serilerinin ekonometrik analizi çoğunlukla sorunlu olarak nitelendirilmektedir Granger ve Newbold (1974) durağan olmayan seriler kullanılarak yapılan tahminde, ortaya sahte regresyonun çıkacağını belirtmişlerdir. Regresyon çıktılarına bakıldığında, R2 yeterince yüksek ve t istatistikleri anlamlıdır; fakat Durbin-Watson istatistik değeri küçüktür. İki değişkenin gecikmeli değerleriyle elde edilen regresyonlar birim kök taşıyorsa (durağan değillerse), alışılmış t ve F testleri geçerli olmayacaktır. Bu iki değişkenden oluşan regresyon sahte regresyon olacaktır (Halaç 2003). Durağanlığı sağlamak için serilerin farklarının alınması yönteminin kullanılması ve durağan olmayan bir seri d kere fark aldıktan sonra durağan hale geliyorsa d. dereceden bütünleşik I(d) olarak tanımlanmaktadır. Durağan olmayan bir Yt serisi d defa farkı alındıktan sonra A yt şeklinde durağan bir süreci ifade etmektedir (Gujarati 2001). Çalışmada zaman serilerinin durağanlığı, Geliştirilmiş Dickey Fuller (ADF) testi (Dickey ve Fuller, 1979) birim kök testi ile sınanmıştır. ADF testi durağanlık yok hipotezi, otoregresif sürecin bir birim kök içermesi ve denklemdeki otoregresif katsayıların toplamının 1 e eşit olması olarak ifade edilir (Göktaş 2000). Daha önce geliştirilmiş olan Dickey- Fuller testi et hata sürecinde olabilecek otokorelasyonu göz ardı etmektedir. et sürecinde otokorelasyon varken yapılan en küçük kareler tahminleri etkin değildir. Bu durumda zaman serisini AR(1) süreci olarak modellemek yanlış olacaktır. ADF testi ile bir AR(p) serisinin birim kök içerip içermediğinin testi yapılmaktadır (Aşık 2003). Bağımlı değişkenin kaç dönem gecikmesinin regresyon denkleminin sağında yer alacağına karar vermek için Schwarz Bilgi Kriterinden (SIC) yararlanılmıştır. Bu çalışmada değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerini Granger Nedensellik testi kullanılarak sınanmıştır. Granger nedensellik testi; x değişkenine ait verilerin modele eklenmesinde, y değişkeninin tahmininde katkı sağlıyorsa x değişkeni y nin nedenidir denir. X ve Y ile gösterilen iki değişkenli kısıtsız VAR modelinde Y yi tanımlayan denklem aşağıdaki gibidir. k k Yt = A D, + X a i Y. - ) + Z M. - J + e t j=1 j=1 Eğer, eşitlikte Pt=P2=...=Pk=0 ise X, Y nin Granger nedeni değildir. Bu kısıtın geçerli olup olmadığının testini F testi kullanılır (Yurdakul,1995). Daha açık bir biçimde söz edersek, Granger nedenselliğin asıl oluş tarzı öngörü ile ilgilidir. Tek yönlü nedensellik (B ağım lı Bağımsız ya da D ışsa l İçsel gibi) ve Çift yönlü nedensellik (Bağımlı Bağımsız ya da Dışsal İçsel gibi) olarak açıklanır. Çalışmada değişkenler arasında uzun ve kısa dönem denge ilişkileri eş bütünleşme analizi yardımıyla incelenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşme analizine ilişkin yaygın şekilde kullanılan Engle-Granger (1987) ve Johansen ve Juselius (1990) tarafından önerilen yöntemler bulunmaktadır. Engle-Granger eş bütünleşme yönteminde, durağan olmayan iki seriden birinin diğerinin üzerine regresyonunun alınmasıyla elde edilen hata terimlerinin durağanlığına bakmaktadır. Eğer hata terimleri serisi durağan ise seriler arasında eşbütünleşme vardır. Bu yöntem ikiden fazla değişken içeren modeller için tercih edilmemektedir. Çünkü değişken sayısı üç veya daha fazla olduğu zaman, birden fazla eşbütünleşme ilişkisi ortaya çıkabilir. Engle-Granger yöntemi ile birden fazla eşbütünleşme vektörünü ayrıştırılamaz. Bu nedenle seriler arasındaki eş bütünleşme analizine ilişkin Johansen ve Juselius (1988) tarafından önerilen yöntem kullanılmıştır (Johansen 1990). Değişken seviyelerine ilişkin parametre matrisi, modelin uzun dönem özelliklerine ait bilgileri kapsamaktadır. Birinci sıra farklarda durağan olan iki değişkenden oluşan (Z=(X,Y)) vektörü otoregresif model olarak kabul edilir. Zt kapsamındaki değişkenlerin birinci dereceden fark durağan oldukları varsayılırsa Johansen modeli bütün değişkenlerin birinci sıra farkını alır; A Zt yukarıdaki VAR modelini, serilerin hem birinci farklarını hem de seviyelerini kapsayacak aşağıdaki VAR modeline dönüştürmek uygun olmaktadır. 804

3 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Vi Azt = P-1 n ıazt - i + n z t - p + e t i =1 Zt yi oluşturan seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri, iki test istatistiği yardımıyla değerlendirilir. Eigen değerler, Y ler) kullanılarak ortak bütünleşme vektör sayısı olabilirlik İz testi (Yurdakul 1995) ile Maksimal Eigen Değer testi (MED) olarak bilinen test de olabilirlik testine dayanmaktadır. Bu test istatistiklerinin kritik değerlerine, Johansen ve Juselius (1990) ile Osterwald-Lenum (1992) çalışmalarında vermişlerdir (Saatcioğlu ark. 2004). Granger (1988), değişkenler arasında bir koentegrasyon vektörü varsa, bu değişkenler arasında en azından tek yönlü bir nedenselliğin olması gerektiğini belirtmiştir. Granger 1986) ve Engle ve Granger (1987), değişkenlerin koentegre özellikleri tarafından sağlanan bilgiyi hesaba katan bir nedensellik modeli ileri sürmüştür. Bu model, hata düzeltme m o deli olarak ifade edilebilir. Kullanılan değişkenler arasında koentegrasyon olması halinde, nedensellik testinde kullanmak için daha kapsamlı bir metodu olarak ileri sürülen hata düzeltme modeli aşağıdaki gibidir (Günaydın 2004). m n p A X,= a+ ^ p1mxt_;+ V y j A \ ' ı p V \j/j A Z t,5* 6//,Iııt J l k = ı Bu modelde, Granger nedensellik testleri, AYt-j veya AZt-j terimlerinin bütün katsayılarının bir grup olarak standart F istatistiğine göre istatistiki olarak sıfırdan farklı olup olmadığının ve/veya hata düzeltme terimlerinin katsayılarının (t) anlamlı olup olmadığının incelenmesiyle belirlenmektedir. Denklemdeki hata düzeltme terimi, AXt nin uzun dönem dengesine doğru ayarlamasını sağlarken, bağımsız değişkenlerin gecikmeli değerlerinin kısa dönem nedensellik etkisini gösterdiği söylenebilir (Günaydın 2004). 3.Araştırma Bulguları, Sonuç ve Değerlendirme Zaman serileri için geliştirilen teorilerin durağanlık varsayımı altında çalışmaları nedeniyle iktisadi serilerin durağan olup olmaması büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla elde edilen ADF kök testlerinin sonuçları Çizelge 1 de verilmiştir. ADF Çizelge 1. Birim kök testi sınaması Değişkenler k Düzey k 1. Sıra Fark LnG LNSGP LnHÜ LnBÜ LnHH Kritik değer % 1 % 5 % 10 k: gecikme uzunluğu Araştırmada kullanılan değişkenlerin tamamı ADF testine göre %1 güven aralığında durağanlık koşulunu sağlamazken, 1. sıra farkta durağanlık koşulunu sağlamaktadır. Granger Nedensellik Testinde bütün değişkenlerin 1 gecikmeli değerleri (k=1) alınmıştır. Çizelge 2 de Granger Nedensellik test sonuçlarını verilmiştir. Çizelge 2. Garnger Nedensellik Testi Sonuçları F-İstatistiği Olasılık LnBÜ LnG *** LnG LnBÜ ** LnHÜ LnBÜ *** LnBÜ LnHÜ *** LnSGP LnHÜ * LnG LnHH *** LnSGP LnBÜ * LnSGP LnHH ** LnHH LnHÜ *** %1 **%5 ***%10 805

4 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 2 incelendiğinde, Türkiye de hayvansal üretimi ile bitkisel üretimi arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisinin olduğu görülmektedir. Değişkenler içinde satın alma gücü paritesi, hem bitkisel üretimin hem de hayvansal üretimin nedeni olarak görülmektedir. Hane halkı nihai tüketimdeki değişimlerin doğrudan doğruya hayvansal üretimi etkilemektedir. Buna karşılık, satın alma gücü paritesi ile göç, doğrudan hane halkı nihai tüketimini etkilemektedir. Aynı şekilde göç değişkeniyle bitkisel üretim endeksi arasında da karşılıklı nedensellik ilişkisi oluşmaktadır. Elde edilen nedensellik ilişkisi Şekil 1 de verilmiştir. Şekil 1. Nedensellik Diyagramı Tek tek değişkenlerin gecikme uzunluğunun önsel düzeyleri ve grafiksel yapıları incelenmiş ve serinin kısa olması da göz önünde tutularak gecikme uzunluğu 2 olarak alınmıştır. Her bir gecikme bir yıla karşılık gelmektedir. Buna göre 2 gecikmeli olarak hesaplanan Johansen Eşbütünleşme Modeline ilişkin İz İstatistiği ve MED İstatistiği Test Sonuçları çizelge 3 de verilmiştir.. Çizelge 3. Johansen Eşbütünleşme Modeli İz İstatistiği ve MED İstatistiği Test Sonucu Özdeğer İz İstatistiği %5 kritik değer Olasılık MED istatistiği %5 kritik değer Olasılık r r r r r %5 kritik değerine göre Iz istatistiği ile Med istatistiği 5 tane eş bütünleşme vektörü vardır. Her hangi bir eşbütünleşme vektörünün bulunmadığını (r=0) öne süren H0 hipotezi için İz istatistiği ve MED istatistiği olarak hesaplanmıştır. Bu değerler % 5 kritik değer olan İz İstatistiği ve MED İstatistiği değerinden büyüktür. Bu sonuca göre, eş bütünleşmenin bulunmadığını öne süren H0 hipotezi her iki test tarafından da ret edilmektedir. Diğer 4 hipotez (r1, r2, r3 ve r4) %5 önem seviyesinde kabul edilmiştir. Bu bulgular, göç, satın alma gücü paritesi, hayvansal ve bitkisel üretim indeksi ile hane halkı satın nihai harcaması arasında uzun dönemli bir denge ilişkisinin varlığını ortaya koymaktadır. Uzun dönem denge ilişkisine göre değişkenlere ait katsayılar çizelge 4 de verilmiştir. Johansen eş bütünleşme modeline ait sonuçlar incelendiğinde, göçün satın alma gücü paritesi ve hane halkı nihai tüketimleri negatif olarak etkilediği, bitkisel ve hayvansal üretim artışının ise pozitif yönde bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir (Çizelge 4) (işaretler ters yorumlanmaktadır).- ler + etkiliyor 806

5 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Çizelge 4. Uzun dönem denge ilişkisine ait değişken katsayıları LNG LNSGP LnHÜ LnBÜ LNHH Standart hata ( ) ( ) ( ) ( ) LnHÜ LNG LnSGP LnBÜ LNHH Standart hata ( ) ( ) ( ) ( ) LnBÜ LnHÜ LNG LnSGP LNHH Standart hata ( ) ( ) ( ) ( ) LnSGP LnBÜ LnHÜ LNG LNHH Standart hata LNHH LnSGP LnBÜ LnHÜ LNG Standart hata Kısa dönem denge ilişkisini görmek amacıyla oluşturulan hata düzeltme modelinde ise hayvansal üretim değerinde bir değişim, satın alma gücü parkesini negatif yönde, bitkisel üretim indeksini ise pozitif yönde bir ve iki gecikmeli olarak etkilemektedir. Satın alma gücü paritesi bitkisel üretimi bir gecikmeli olarak pozitif yönde etkilemektedir. Hane halkı nispi tüketimi satın alma gücü paritesi, hayvansal üretim indeksi bitkisel üretim indeksini bir ve iki gecikmeli olarak pozitif yönde etkilemektedir (Çizelge 5). Sonuç olarak, satın alma gücü paritesi artışı hane halkı nihai tüketimini arttırdığı ve bitkisel ürün ile hayvansal ürün üretimini artışına yönelik bir tepki verdiğinden söz etmek mümkündür. Kısacası üretim talebe bağlı bir üretim artışı olup satın alma gücü parkesinden etkilenmektedir. Uzun dönem denge ilişkisinde gelir ve tüketim artışının göçü negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Aynı şekilde satın alma gücü paritesi arttıkça bitkisel ve hayvansal üretim de artış göstermektedir. Genel bir değerlendirme yapıldığında, uzun dönemde, satın alma gücü paritesi ile hane halkı nihai tüketim artışı göçü negatif yönde bitkisel ve hayvansal üretim artışı ise pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Satın alma gücü parkesinin artışının, tatmin duygusunu artırdığı ve göç etme arzusunu azalttığından söz etmek mümkündür. Satın alma gücü parkesinin azalması yani kişilerin yoksullaşması durumunda göç olgusu bir artış göstermekte, istihdam alanları aranmaktadır. Aynı şekilde kişi gelirlerinde yaşanan artış, tarımsal üretimi artırmakta ve özellikle de nihai tüketim harcamalarında hayvansal ürünlere doğru yönelim şeklinde görülmektedir. Uzun dönemde gelirde gerçekleşecek bir artışın öncelikli olarak bitkisel ve hayvansal üretim artışını tetikleyeceğini, buna bağlı olarak da ileride kırsal kesimde işletme yapısında yaşanacak değişimle kır nüfusunun kent nüfusuna doğru yöneleceğinden söz etmek mümkündür. Genel olarak ülkelerin yapısal özellik ve niteliklerine bağlı olarak hammadde temini, iklim değişimi, yüksek maliyet vb. gibi nedenlerden kaynaklanan üretim yetersizliği, ürün fiyatlarındaki artış, gelir düzeyindeki azalma nedeniyle oluşan satın alma gücündeki düşmeler gıdaya ulaşamamanın temel nedenleri arasında sayılmaktadır. 807

6 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012 Konya Çizelge 5. Hata düzeltme modeline ait değişkenlerin katsayıları kısa dönem ilişki Hata Düzeltme D(LnSGP) D(LnHÜ) D(LnBÜ) D(LnHH) D(LNG) D(LnSGP(-1)) t değeri * * D(LnSGP(-2)) t değeri * * D(LnHÜ(-1)) t değeri * * D(LnHÜ(-2)) t değeri * * D(LnBÜ(-1)) t değeri * * D(LnBÜ(-2)) t değeri * * * D(LnHH(-1)) t değeri D(LnHH(-2)) Değeri D(LNG(-1)) t değeri D(LNG(-2)) t değeri C t değeri R2 Kare Düzeltilmiş R t- tablo değeri %10* ve %5** sırasıyla ve 1,697 Çalışmada, bu unsurlar arasındaki nedensellik ilişkisinin insanların gıdaya ulaşmasında sorunlar yarattığı belirlenmiştir. Gıdaya ulaşılabilirlik konusunda toplumun her kesimine büyük görevler düşmektedir. Ürün kayıplarının azaltılmasından sorumlu üretici ve tüketiciler kadar üretimin verimliliğini artırmayı hedefleyen kamu ve özel kimlikli örgütler, toplum ve halk sağlığını korumayı amaçlayan politikalar uygulayan hükümetler gıda açlığı ve nedenselliği kapsamında önemli görev ve misyonlar üstlenen varlıklardır. Kaynaklar Adaçay, F. R Ekonomik Kalkınmada Yoksulluk, Eskişehir: Nisan Kitabevi. Aşık, A Yapısal Kırılmalar ve Makroekonomik Değişkenler: Ampirik Bir Çalışma, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Dıckey, D.A. und W.A. Fuller,1979. Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. In: Journal of the American Statistical Association 74: Göktaş, Ö Durağan Olmayan Zaman Serilerinde Ko-Entegrasyon Analizi ve Bir Uygulama İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. Engle, R.F. and C.W.J. Granger1987. Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing, Econometrica, 55: Granger C.W.J., Newbold P Spurious regressions ineconometrics. J. Econ., 2: Göktaş, Ö Durağan Olmayan Zaman Serilerinde Ko-Entegrasyon Analizi ve Bir Uygulama İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. Gujarati, D.N Tem el Ekonometri, Literatür Yayınları: 33, İstanbul. Günaydın, I Bütçe Açıkları Enflasyonist midir?: Türkiye Üzerine Bir İnceleme, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6(1):

7 Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Halaç, U Türkiye de Para Dolanım Hızının İstikrarı: , Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5 (1): Johansen, S Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol.12. Johansen, S. ve K. Jeselius, Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-with Applications to the Demand for Money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol.52. Joutz, F. L., Maddala, G.S., Trost, R.P., An Integrated Bayesian Vector Autoregression and Error Correction Model for Forecasting Electricity Consumption and Prices, J. Forecast, 14, Osterwald-Lenum, M A note with quantizes of the asymptotic distribution of the maximum likelihood cointegration rank test statistics. Oxford Bulletin of Economics and Statistics 54 (3) : Saatcioglu, C. ve O.Karaca, Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği Doğuş Üniversitesi Dergisi 5(2): Yurdakul, F Ekonometride Yeni eğilimler Hendry ve Sims Yöntemleri: Döviz Kuru Üzerine Uygulama, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara. Erişim tarihi 03/05/

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal

Detaylı

Sığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği

Sığır Sayısı, Süt Üretimi ve Süt Fiyatı Arasındaki Uzun Dönem İlişkisinin Belirlenmesi: 1980-2013 Dönemi-Türkiye Örneği Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi http://dergi.siirt.edu.tr/index.php/ziraat Araştırma Makalesi / Research Article Turk J Agric Res (2014) 1: 196-202 TÜTAD ISSN: 2148-2306 Sığır Sayısı, Süt Üretimi

Detaylı

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET

TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde

Detaylı

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya

Detaylı

KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*)

KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*) EKONOMİK YAKLAŞlM 71 KONUT ELEKTRiK TALEP DENKLEMiNiN TAHMiNi: Türkiye Örneği, 1950-1991 (*) Rahmi YAMAK* * Bayram GÜNGÖR * * * GiRiŞ Bir çok ülkede olduğu gibi, Türkiye'de de konut elektrik tüketiminin

Detaylı

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ

ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman

Detaylı

CAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if)

CAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if) EKONOMIK Y AKLAŞIM 93 CAGAN'IN PARA TALEBi MODELi VE UYUMLU (AD APT if) BEKLEYiŞLERiN TESTi: TÜRKiYE ÖRNEGi I. Giriş K1vdCJm Metin İlker Muslu Cagan (1956) para talebi fonksiyonunu tanırularken enflasyonist

Detaylı

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.

Detaylı

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu

Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,

Detaylı

TÜİK in YOKSULLUK ANALİZLERİ ÜZERİNE

TÜİK in YOKSULLUK ANALİZLERİ ÜZERİNE Yıl: 24 Sayı:87 Nisan 2010 9 Güncel TÜİK in YOKSULLUK ANALİZLERİ ÜZERİNE Sıddık Ensari TÜİK periyodik olarak 2002 yılından beri düzenli bir şekilde yaptığı Hanehalkı Bütçe Anketleri sonuçlarını esas alan

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)

Detaylı

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s

Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 163-172. 163 SAĞLIK GÖSTERGELERİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ahmet AY* 1 ÖZ Oktay KIZILKAYA** 2 Emrah KOÇAK*** 3 İçsel

Detaylı

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY

TÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,

Detaylı

Tekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi&

Tekirdağ&Ziraat&Fakültesi&Dergisi& NamıkKemalÜniversitesi ISSN:1302*7050 TekirdağZiraatFakültesiDergisi Journal(of(Tekirdag(Agricultural(Faculty( ( ( ( ( ( ( An(International(Journal(of(all(Subjects(of(Agriculture( Cilt(/(Volume:(10Sayı(/(Number:(2(((((Yıl(/(Year:(2013

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE

REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE REEL DÖVİZ KURU İLE DIŞ TİCARET HADDİ VE BİLEŞE LERİ ARASI DAKİ UZU DÖ EM İLİŞKİ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin GÜRBÜZ * Yrd.Doç.Dr. Kamil ÇEKEROL ** ÖZET Bu makalede, döviz kuru değişiklikleri ile ticaret hadleri

Detaylı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı

Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle

Detaylı

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT

PETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,

Detaylı

Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( )

Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( ) B.E.A. TÜRKİYE DE AR-GE, PATENT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ (1970-2012) YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ 127 Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1970-2012) Mehmet KARAKAŞ 1* Mehmet ADAK

Detaylı

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ

AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık

Detaylı

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi *

Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2008, Cilt 22, Sayı 2, 47-56 (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University) Türkiye ve Avrupa Fındık Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi * Gülistan

Detaylı

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ Canan DAĞIDIR Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Göztepe Kampüsü İbrahim Üzümcü Binası Kadıköy/İstanbul

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: October 18, 2017 Accepted:

Detaylı

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ

TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ TÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK BİR ANALİZİ Doç.Dr. Muhsin KAR * Arş.Grv. Esra KINIK ** Özet Enerji ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki araştırmacıların

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden

Detaylı

TÜRKİYE DE GELİR DAĞILIMINDA ADALET VE SOSYAL GÜVENLİK HARCAMALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE GELİR DAĞILIMINDA ADALET VE SOSYAL GÜVENLİK HARCAMALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.205-216. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2011,

Detaylı

TÜRKİYE DE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:KO- ENTEGRASYON ANALİZİ (1980-2006)

TÜRKİYE DE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:KO- ENTEGRASYON ANALİZİ (1980-2006) KMU İİBF Dergisi Yıl:10 Sayı:14 Aralık/2008 TÜRKİYE DE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ:KO- ENTEGRASYON ANALİZİ (1980-2006) Özet Yusuf BAYRAKTUTAN * İbrahim ARSLAN ** 20.yüzyılda

Detaylı

Article Arrival Date: Published Date: Vol 3/ Issue 12 / pp:

Article Arrival Date: Published Date: Vol 3/ Issue 12 / pp: SOCIAL SCIENCE DEVELOPMENT JOURNAL SSDjournal Open Access Refereed E-Journal & Refereed & Indexed http://www.ssdjournal.org / ssdjournal.editor@gmail.com Article Arrival Date: 28.6.218 Published Date:

Detaylı

7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller. Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla.

7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller. Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla. 7.Ders Bazı Ekonometrik Modeller Đktisat (ekonomi) biliminin bir kavramı: gayrisafi milli hasıla. Kaynak: TÜĐK dönemler gayri safi yurt içi hasıla düzeyi 1987-1 8680793 1987-2 9929354 1987-3 13560135 1987-4

Detaylı

PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Arzu ÖZMERDİVANLI Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü Özet: Hisse

Detaylı

Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım

Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2). 1-9 2015 Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi http://iibfdergi.aksaray.edu.tr Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık

Detaylı

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1. ULUSLARARASI TÜRK DÜNYASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ / 8 AĞUSTOS EYLÜL 1 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Yrd. Doç. Dr. Nuraydın TOPÇU * Yrd. Doç. Dr. Mine AKSOY

Detaylı

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans

Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri II Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında

Detaylı

DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRK TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BİR ANALİZ

DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRK TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BİR ANALİZ Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2016/2, Sayı:24 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2016/2, Number:24 DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME:

Detaylı

Türkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi. Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK

Türkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi. Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK Türkiye deki İş Kazalarının Box-Jenkins Tekniği ile İncelenmesi Doç. Dr. Arzu ALTIN YAVUZ Ar. Gör. Barış ERGÜL Ar. Gör. Ebru GÜNDOĞAN AŞIK Sunu Planı Giriş Bu bölümde İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1 C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 2012 1 TÜRKİYE DE KÂĞIT TÜKETİMİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Ali Rıza SANDALCILAR * Özet Bu çalışmanın

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü

ÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Ferda Yerdelen Tatoğlu Doğum Tarihi: 25 07 1978 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ekonometri İstanbul Üniversitesi 1998 Y. Lisans Ekonometri İstanbul Universitesi

Detaylı

TÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:20 Sayı:1, Yıl:2005, ss:103-122 TÜRKİYE AÇISINDAN WAGNER KANUNU NUN GEÇERLİLİĞİNİN ANALİZİ Aydanur GACENER * ÖZET Kamu sektörünün toplam ekonomik faaliyetler içerisindeki payının,

Detaylı

İkinci Öğretim. Küreselleşme ve Yoksulluk

İkinci Öğretim. Küreselleşme ve Yoksulluk İkinci Öğretim Küreselleşme ve Yoksulluk Küreselleşme, özellikle 1980 li yılların sonları ve 1990 lı yılların başlarından itibaren dünyada yaygın olarak kullanılan çok boyutlu bir kavramdır. Küreselleşmenin

Detaylı

TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ Rüstem YANAR Yrd.Doç.Dr., Gaziantep Üniv. İİBF, İktisat Bölümü E-posta: yanar@gantep.edu.tr Güldem KERİMOĞLU Gaziantep Üniv. SBE E-posta:

Detaylı

TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER SAKARYA İKTİSAT DERGİSİ CİLT 6, SAYI 2, 207, SS. 4-5 THE SAKARYA JOURNAL OF ECONOMICS, VOLUME 6, NUMBER 2, 207, PP. 4-5 TÜRKİYE DOĞALGAZ PİYASALARINDA FİYAT BELİRLEME SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Pınar

Detaylı

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ: ARDL MODELLEME YAKLAŞIMI İLE EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013 Int. Journal of Management Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE NİN NET PETROL İTHALATININ FİYAT VE GELİR ESNEKLİKLERİ:

Detaylı

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE

Detaylı

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 57, Kasım 2017, s. 455-465 Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.09.2017 13.11.2017 Arş. Gör. Fatma Esra

Detaylı

PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ İMKB ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: İMKB, MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR AÇISINDAN BİLGİ ETKİN MİDİR?

PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ İMKB ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: İMKB, MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR AÇISINDAN BİLGİ ETKİN MİDİR? PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ İMKB ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ: İMKB, MAKROEKONOMİK POLİTİKALAR AÇISINDAN BİLGİ ETKİN MİDİR? Levent ÇITAK* ÖZET Bu makalenin amacı, makroekonomik politikalarla

Detaylı

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ

DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EX- CHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES

Detaylı

TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ

TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 9 () 2009: 25-259 TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF THE CASUAL RELATIONSHIP BETWEEN R&D EXPENDITURES

Detaylı

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)

ENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:

Detaylı

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:

Detaylı

Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye,

Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye, Kamu Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisine Bir Bakış: Türkiye, 1969-2003 Bilge KÖKSEL TAN 1, Merter MERT 2 ve Zeynel Abidin ÖZDEMİR 3, Özet Bu çalışmanın amacı, milli gelirden kamu harcamalarına doğru

Detaylı

Türkiye de Katastrofik Sağlık Harcamaları

Türkiye de Katastrofik Sağlık Harcamaları 02/10/2014 Türkiye de Katastrofik Sağlık Harcamaları 1. Giriş Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre; hanehalklarının yaptığı sağlık harcaması, hanelerin finansal korumadan yoksun kalarak zorunlu ihtiyaçlarından

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )

REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com

Detaylı

Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır?

Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır? B i r l i k t e Ö ğ r e n e l i m Yoksulluk Sınırı Nasıl Hesaplanır? Mahmut S. YARDIM 1 Yoksulluğun çok boyutlu bir olgu olması, tanımlanmasında ve ölçülmesinde farklı yaklaşımların kullanılmasına yol

Detaylı

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002.

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI NIN GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİK VE YOKSULLUK SORUNUNA YAKLAŞIMI (SEKİZİNCİ

Detaylı

TÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

TÜRKİYE DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ÖZET Ekonomi politikası açısından dış borçların sürdürülebilirliği, özellikle 1980 li yıllarda gelişmekte olan ülkelerin yaşadıkları borç krizinden sonra önem kazanmıştır. Borçlu bir ülkenin ödeyebilirlik

Detaylı

Sosyo Ekonomi. Türkiye de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-bütünleşme Analizi ( )

Sosyo Ekonomi. Türkiye de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-bütünleşme Analizi ( ) Sosyoekonomi / 2010-2 / 100206. Cem IŞIK Sosyo Ekonomi Temmuz-Aralık 2010-2 Türkiye de Yabancı Ziyaretçi Harcaması ve Turizm Gelirleri İlişkisi: Bir Eş-bütünleşme Analizi (1970 2008) Cem IŞIK isikc@atauni.edu.tr

Detaylı

Türkiye de Mısır Üretimindeki Değişimlerin Analitik Yaklaşımla İncelenmesi

Türkiye de Mısır Üretimindeki Değişimlerin Analitik Yaklaşımla İncelenmesi Tarım, Yoksulluk ve Kalkınma Türkiye de Mısır Üretimindeki Değişimlerin Analitik Yaklaşımla İncelenmesi Ayşe DURĞAN DBEYS1 Elvan AKTÜRK HAYAT2 Sait ENGİNDENİZ3 ayse.durgan.dbeys@ege.edu.tr elvanakturk@gmail.com

Detaylı

Rebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey. Enerji Tüketiminde Rebound Etkisi: Türkiye Örneği

Rebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey. Enerji Tüketiminde Rebound Etkisi: Türkiye Örneği EconWorld2018@Amsterdam 24-26 July, 2018; Amsterdam, Netherlands Rebound Effect for Energy Consumption: The Case of Turkey Recep Ulucak 1 ve Emrah Koçak 2 Abstract Energy plays an important role in economic

Detaylı

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems

alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June

Detaylı

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN SERİLERİ ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ: DÖNEMİ ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 11 - S ayı/no: 3 : 135 148 (2011) TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER AÇIĞININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ZAMAN

Detaylı

Editörler Prof.Dr. Ömer Yılmaz & Doç.Dr. Nihat Işık EKONOMETRİ

Editörler Prof.Dr. Ömer Yılmaz & Doç.Dr. Nihat Işık EKONOMETRİ Editörler Prof.Dr. Ömer Yılmaz & Doç.Dr. Nihat Işık EKONOMETRİ Yazarlar Prof. Dr. Hüseyin Özer Prof.Dr. Murat Karagöz Doç.Dr. H. Bayram Işık Doç.Dr. Mustafa Kemal Beşer Doç.Dr. Nihat Işık Doç.Dr. Selçuk

Detaylı

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ Gülbahar Üçler Ahi Evran Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü Yrd. Doç. Dr. gulbahar_boyaci@hotmail.com

Detaylı

Yeşim Kuştepeli ve Mustafa Bilman GİRİŞ Maliye politikası, bir ekonominin reel gayri safi milli hasılasındaki büyüme için çok önemli etki ve yaptırıml

Yeşim Kuştepeli ve Mustafa Bilman GİRİŞ Maliye politikası, bir ekonominin reel gayri safi milli hasılasındaki büyüme için çok önemli etki ve yaptırıml İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 2009, 119-130 TÜRKİYE DE VERGİLER VE BÜYÜME ARASINDAKİ UZUN DÖNEM İLİŞKİSİ 1 Yeşim KUŞTEPELİ *, Mustafa BİLMAN ** ÖZET Vergiler tasarruf ve yatırım dürtülerini

Detaylı

Türkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz

Türkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz MPRA Munich Personal RePEc Archive Türkiye de Ekonomik Büyüme ve Turizm İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz Alper Aslan Erciyes Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü 2008 Online at http://mpra.ub.uni-muenchen.de/10611/

Detaylı

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ

TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK İLİŞKİSİ ANALİZİ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:233-249 TÜRKİYE YE GELEN YABANCI TURİST SAYISI, AMERİKAN DOLARI KURU VE EKONOMİK KRİZ YILLARI ARASINDA BİR GRANGER NEDENSELLİK

Detaylı

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. Örnek Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. i. ii. X 1 2 3 4 1 2 3 4 Y 2 3 4 5 4 3 2 1 Örnek Aşağıdaki veri

Detaylı

PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA

PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, 2010 297 PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel

Detaylı

PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA

PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, 2010 297 PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR

Detaylı

Türkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi

Türkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi Yayın Geliş Tarihi: 05.05.2017 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 06.08.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 369-395

Detaylı

Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Kointegrasyon,Granger Nedensellik Analizi

Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Enflasyon, Kointegrasyon,Granger Nedensellik Analizi TÜRKĐYE DE ENFLASYON ĐLE GSYĐH ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN KOĐNTEGRASYON YÖNTEMĐYLE ĐNCELENMESĐ * ÖZET Bu çalışmada, Türkiye de enflasyon ile GSYĐH arasındaki ilişki kointegrasyon yöntemi kullanılarak 987:2004:3

Detaylı

KAMU KESİMİ BÜYÜKLÜĞÜ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ÇOKLU KO-ENTEGRASYON ANALİZİ Seyfettin ARTAN ve Metin BERBER

KAMU KESİMİ BÜYÜKLÜĞÜ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ÇOKLU KO-ENTEGRASYON ANALİZİ Seyfettin ARTAN ve Metin BERBER C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, 2004 13 KAMU KESİMİ BÜYÜKLÜĞÜ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: ÇOKLU KO-ENTEGRASYON ANALİZİ Seyfettin ARTAN ve Metin BERBER ÖZET Kamu kesimi büyüklüğü

Detaylı

Sayı: 2015-05 / 06 Mart 2015 EKONOMİ NOTLARI. Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1

Sayı: 2015-05 / 06 Mart 2015 EKONOMİ NOTLARI. Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1 EKONOMİ NOTLARI Uluslararası Hububat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Yansıması 1 Fatih Akçelik Burç Tuğer Abstract: In this study, we examine the relationship between domestic prices and international

Detaylı

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği

Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Journal of International Management and Social Researches Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi ISSN:2148-1415 Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Arş. Gör. Aziza

Detaylı

Sosyo Ekonomi. Türkiye de Adalet Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Effects of Justice Expenditure on Economic Growth in Turkey

Sosyo Ekonomi. Türkiye de Adalet Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Effects of Justice Expenditure on Economic Growth in Turkey Sosyoekonomi / 2011-1 / 110101. Fatih DEYNELİ Sosyo Ekonomi Ocak-Haziran 2011-1 Türkiye de Adalet Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri Fatih DEYNELİ fdeyneli@pau.edu.tr Effects of Justice

Detaylı

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi: 15 Mart 2015 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, 2015 407 TÜKETİCİ KREDİLERİ VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Cüneyt KILIÇ Alınış Tarihi: 16 Ocak 2015 Kabul Tarihi:

Detaylı

Sosyal Bilimler Dergisi 43

Sosyal Bilimler Dergisi 43 Sosyal Bilimler Dergisi 43 TÜRKİYE DE İHRACATA DAYALI BÜYÜMENİN SEKTÖRLER İTİBARİYLE ANALİZİ Seval AKBULUT 1 Harun TERZİ 2 ÖZET Bu çalışmanın amacı 1980 sonrası Türkiye de ihracat-ekonomik büyüme ilişkisini

Detaylı

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables

Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki. The Relationship Between Consumer Confidence Index and Macroeconomics Variables Tüketici Güven Endeksi ile Makro Değişkenler Arasındaki İlişki Furkan BEŞEL 1 Fatih YARDIMCIOĞLU 2 Özet Bu çalışmada Türkiye de Tüketici Güven Endeksi ile Döviz Kuru, Petrol Fiyatları ve İşsizlik arasındaki

Detaylı

Türkiye nin Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi. Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU. Araş. Gör.

Türkiye nin Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi. Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU. Araş. Gör. Sosyal Bilimler 7/2 (29) s.45-58 SOSYAL BİLİMLER Yıl : 29 Cilt: 7 Sayı :2 Celal Bayar Üniversitesi S.B.E. Türkiye nin 1983 24 Dönemi Uluslararası Yayınlarının Ekonometrik Analizi Prof. Dr. M. Vedat PAZARLIOĞLU

Detaylı

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ

DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ

Detaylı

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1

MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 Ali BAYRAKDAROĞLU Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gülşah Coşar AYDIN Özet Bu çalışma, mevduat

Detaylı

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları

EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews ve STATA Uygulamaları EKONOMETRİK SERİLERDE UZUN DÖNEM EŞBÜTÜNLEŞME VE KISA DÖNEM NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eviews

Detaylı

TÜRKİYE DE SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE İMALAT SANAYİ EĞİLİM GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE İMALAT SANAYİ EĞİLİM GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ CBÜ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl : 2013 Cilt :11 Sayı :2 TÜRKİYE DE SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE İMALAT SANAYİ EĞİLİM GÖSTERGELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ Yrd. Doç. Dr. Fatih Mehmet ÖCAL Necmettin

Detaylı

GIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ

GIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 20 2008 GIBSON ÇELİŞKİSİNİN TÜRKİYE VERİLERİ İLE ANALİZİ Doç. Dr. Muammer ŞİMŞEK Cumhuriyet Üniversitesi, Cumhuriyet M.Y.O., Sivas, msimsek@cumhuriyet.edu.tr Doç. Dr. Cem

Detaylı

THE RELATIONSHIP BETWEEN TOURISM REVENUES AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY: A CAUSALITY ANALYSIS

THE RELATIONSHIP BETWEEN TOURISM REVENUES AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY: A CAUSALITY ANALYSIS Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2008, C.13, S.2 s.351-360. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2008,

Detaylı

Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz

Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,

Detaylı

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri

A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri A. Regresyon Katsayılarında Yapısal Kırılma Testleri Durum I: Kırılma Tarihinin Bilinmesi Durumu Kırılmanın bilinen bir tarihte örneğin tarihinde olduğunu önceden bilinmesi durumunda uygulanır. Örneğin,

Detaylı

Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697. Year: 2015 Volume: 2 Issue: 1

Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697. Year: 2015 Volume: 2 Issue: 1 Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697 A STUDY OF THE RELATIONSHIP BETWEEN BANKING SECTOR S PROFITABILITY AND INTEREST RATES ON DEPOSITS USING JOHANSEN COINTEGRATION AND GRANGER

Detaylı

Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama

Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama Iğd Üniv Sos Bil Der / Igd Univ Jour Soc Sci Sayı / No. 10, Ekim / October 2016: 189-204 Araştırma Makalesi / Research Article Eğitim ve Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine

Detaylı

DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ

DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ Doç. Dr. Utku ALTUNÖZ utkual@hotmail.com ÖZET Çalışmada döviz kuru ile hisse senedi arasındaki ilişki

Detaylı

TÜRKİYE'DE AR&GE YATIRIM HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ EŞ-BÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: 1990 2009

TÜRKİYE'DE AR&GE YATIRIM HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ EŞ-BÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: 1990 2009 The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management / Volume: V FALL TÜRKİYE'DE AR&GE YATIRIM HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ EŞ-BÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: 1990 2009 Muammer YAYLALI

Detaylı

TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET

TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET Burak GÜRİŞ 1 Makale, 1968-2012 döneminde Türkiye de Feldstein Horioka hipotezinin geçerliliğini,

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY Yrd. Doç.Dr. Abdulkadir KAYA Erzurum Teknik Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü

Detaylı

TARIM EKONOMİSİ ve İŞLETMECİLİĞİ. Dr. Osman Orkan Özer

TARIM EKONOMİSİ ve İŞLETMECİLİĞİ. Dr. Osman Orkan Özer TARIM EKONOMİSİ ve İŞLETMECİLİĞİ Dr. Osman Orkan Özer osman.ozer@adu.edu.tr Ders İçeriği 1. Tarım Ekonomisinin Kapsamı 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı 3. Tarımsal Üretim Ekonomisi (3. ve 4. hafta)

Detaylı

QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression

QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression Fikriye KURTOĞLU İstatistik Anabilim Dalı Olcay ARSLAN İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada, Lineer Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler yöntemine

Detaylı

REEL DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON İHRACATI ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI *

REEL DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON İHRACATI ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI * ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cilt/Vol. : 10 - S ayı/no: 2 : 41 54 (2010) REEL DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN TÜRKİYE NİN TEKSTİL VE KONFEKSİYON

Detaylı

Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Türkiye de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı Özet Mürüvvet PAMUK İstanbul Üniversitesi

Detaylı

İktisadi Büyüme ve Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi

İktisadi Büyüme ve Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi İktisadi Büyüme ve Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi Doç. Dr. Murat Nişancı mnisanci@erzincan.edu.tr Yrd. Doç. Dr. Metin Uçar mucar24@yahoo.com Yrd. Doç. Dr. İlyas Karabıyık ikarabiyik@erzincan.edu.tr

Detaylı

RASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ

RASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ Ekonometri ve İstatistik Sayı:11 2010 90 99 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ RASYONEL BEKLENTİLER-YAŞAM BOYU SÜREKLİ GELİR HİPOTEZİNİN TESTİ YRD. DOÇ. DR. UĞUR SİVRİ

Detaylı

Sosyo Ekonomi. Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi

Sosyo Ekonomi. Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi Sosyoekonomi / 2009-1 / 090104. Fatih YÜCEL Sosyo Ekonomi Ocak-Haziran 2009-1 Temel Bileşenler Yöntemiyle Türk Sermaye Piyasası Gelişiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkilerinin Bir Analizi Fatih YÜCEL fatihyucel@nigde.edu.tr

Detaylı

Ekonomik Güven Endeksi İle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği

Ekonomik Güven Endeksi İle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19/2 (2017) 603-614 Ekonomik Güven Endeksi İle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği Kemal EYÜBOĞLU * Sinem

Detaylı