GİRİ ÇIKIŞ İŞLEMLERİ VE BİLGİ TÜRLERİ

Transkript

1 GİRİ ÇIKIŞ İŞLEMLERİ VE BİLGİ TÜRLERİ GİRİŞ Bilgi ve veriler bilgisayarın veri girişi için kullanılan donanım birimleriyle bilgisayara aktarılabilir. Elbette veri girişinin yapılabilmesi için söz konusu donanım birimlerinin yanı sıra, uygun bir yazılımında mevcut olması gerekmektedir. Bunun için farklı yazılımlar kullanılmaktadır. Amaç verilerin işlenmesi ve istenilen bir sonucun elde edilmesi olunca, bu ihtiyacın karşılanabilmesi için programlama dillerinin kullanılması gerekmektedir. Programlama dillerinde veri girişi ve veri çıkışı için uygun deyimler geliştirilmiştir. Bazı kullanım farklılıkları olmasına rağmen veri ve bilgilerin girilmesi ve sonuçların kullanıcı veya programcılara aktarılması için görsel özelliğe sahip programlama dillerinde benzer deyimler kullanılmaktadır. Bu bölümde veri giriş ve çıkış deyimleri için görsel özelliğe sahip Visual Basic.NET programlama dili esas alınarak genel anlatımlar yapılmaktadır. Verilen örnekler de yine Visual Basic.NET programlama diline dayanılarak verilmektedir. GİRİŞ- ÇIKIŞ İŞLEMLERİ Veri girişi ile programlamada tanımlanmış olan basit veya indisli değişkenlere değerler aktarılmaktadır. Yine değişkenlere aktarılan değerlerin işleme tabi tutulması sonucu yine değişkenlerde oluşan değerler çıktı olarak kullanıcı veya programcılara iletilmektedir. Bu bölümde programlamada kullanılabilecek değişkenler ve türleri ile sabitler de geniş olarak anlatılmaktadır. InputBox ile Bilgi Girişi Kullanıcının gereken değeri girmesi için Visual Basic.NET de INPUTBOX bilgi giriş kutusu nesnesi geliştirilmiştir. Bu deyimin kullanılmasıyla standart olarak OK ve Cancel düğmeleri bulunan bir pencere açılır ve değer girişi bu pencereden yapılır. Kullanım şekli: INPUTBOX (Mesaj, Pencere başlığı, Varsayılan değer, x, y) Mesaj : Girilmesi istenilen değer için açıklama veya soru Pencere başlığı: Açılacak pencerenin başlığı Varsayılan değer: Giriş kutusunda başlangıçta bulunulması istenilen değer x, y: Pencerenin sol üst köşesinin koordinatlarını belirtir. Bu parametrelerden sadece Mesaj parametresinin kullanılması zorunludur. Diğer parametrelerin kullanılması isteğe bağlıdır. Bir seferde bunlardan sadece biri veya bir kaçı aynı anda kullanılabilir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 1

2 Örnek 2 Örnek 1 Ünite Adı Örnekler: Ogrencisayisi=INPUTBOX( Öğrenci Sayısını Giriniz., Öğrenci Menüsü, 10) Bu örnekte Ogrencisayisi adlı değişkene veri girişi yapılmaktadır. Veri girişi sırasında açılacak pencerede Öğrenci Sayısını Giriniz. mesajı ve Öğrenci Menüsü pencere başlığı görüntülenecektir. Veri girişi için belirlenen varsayılan değer ise 10 dur. Veri girişi sırasında istenirse varsayılan değer korunarak veya değiştirilerek giriş yapılabilir. Dosya=INPUTBOX( Silinecek dosya ismi, Sil, Gecici.DOC ) Bu örnekte ise Dosya adlı değişkene veri girişi yapılmaktadır. Veri girişi sırasında açılacak pencerede Silinecek dosya ismi mesajı ve Sil pencere başlığı görüntülenecektir. Gecici.DOC ifadesi ise veri girişi için belirlenen varsayılan değerdir. Yukarıdaki örnekte olduğu gibi istenirse veri girişi için belirlenen varsayılan değer girilir veya yeni bir dosya adı belirlenerek giriş yapılır. MsgBox ile Bilgi Çıkışı Veri ve bilgiler bilgisayarda işlem gördükten sonra kullanıcı veya programcılara geri verilirler. Bu amaçla MsgBox nesnesi geliştirilmiştir. Mesaj kutusu program akışı sırasında kullanıcı veya programcıya bilgi vermek, işlem gören veri ve bilgilerin sonuçlarını iletmek ve sonuçların onaylatmak amacıyla kullanılmaktadır. MsgBox nesnesi programın herhangi bir yerinde kullanılabilir. Kullanım Şekli: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

3 MSGBOX(Mesaj, Tip, Pencere başlığı, Helpfile, Context) Mesaj : Yazılması istenilen açıklama, soru veya cevap Tip : Pencerede yer alacak seçenekler, ikonlar, varsayılan değerler ve öncelikler Not: Tip parametresinde kullanılacak seçenek değerleri 0,1,2,3,4,5; icon değerleri 16,32,48,64; varsayılan değerler 0,256,512 ve öncelik değerleri 4096 ve 0 olabilir. Bu değerler ve anlamları şu şekildedir Seçenek İcon 0 vbokonly 16 vbcritical 1 vbokcancel 32 vbquestion 2 vbabortretryignore 48 vbexclamation 3 vbyesnocancel 64 vbinformation 4 vbyesno 5 VbRetryCancel Varsayılan Öncelik 0 vbdefaultbutton System Modal 256 vbdefaultbutton2 0 Normal 512 vbdefaultbutton3 Pencere başlığı: Açılacak pencerenin başlığı Helpfile, Context: Bir yardım dosyası ismi ve bir konu numarası belirlenerek, kullanıcının yardım istemesi durumunda ilgili help dosyasının açılması ve ilgili konunun görüntülenmesi sağlanır. Bu parametrelerden sadece Mesaj parametresinin kullanılması zorunludur. Diğer parametrelerin kullanılması isteğe bağlıdır. Bir seferde bunlardan sadece biri veya bir kaçı aynı anda kullanılabilir. MsgBox Deyiminin kullanılmasıyla seçilen düğme numarası tamsayı şeklinde geri döndürülür. Seçilen düğmeye göre oluşan değerler ve anlamları şu şekildedir. Sembolik Sayısal Anlamı vbok 1 Tamam düğmesi vbcancel 2 İptal düğmesi vbabort 3 İşlemi durdur düğmesi vbretry 4 Tekrar dene düğmesi vbignore 5 Göz ardı et düğmesi vbyes 6 Evet düğmesi vbno 7 Hayır düğmesi Örnekler: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

4 Örnek 2 Örnek 1 Ünite Adı MsgBox( İyi günler ) Bu örnekte ekrana İyi günler mesajı verdirilmektedir. Cevap=MsgBox( Programdan çıkmak istiyor musunuz, vbyesno+vbquestion, Çıkış ) Bu örnekte MsgBox penceresinde görüntülenen Evet veya Hayır seçeneklerinden birine verilecek onay Cevap değişkenine değer olarak aktarılmaktadır. Bu sayede programdan çıkış yapılmakta veya çıkış iptal edilmektedir. BİLGİ TÜRLERİ Bilgisayarlar veri (data) ve bilgi (information) üzerinde işlemler yaparlar. Veri (data) tek başına anlam ifade etmeyen işlenmemiş bilgidir. Bilgi (information) ise tek başlarına bir anlamları olan verilerin işlenmiş şekilleridir. Ayrıca bilgi kelimesi, Türkçe de birbirinden farklı iki kavrama karşılık gelmektedir. Birincisi, şeyler ya da kavramlar hakkında genel olarak sahip olunan görüş, ikincisi ise şeylerin ya da kavramların çeşitli niteliklerini tanımlayan işlenmiş veridir. Programlamada veri ve bilgiler programlamanın girdilerini oluştururlar. Programlamada kullanılan veri ve bilgiler farklı tiplerde sabitler veya değişkenler şeklinde kullanılırlar. Programlamada bu veri ve bilgiler üzerinde ikinci bölümde anlatılan sayısal, karakter, karşılaştırma ve mantıksal özellikte işlemler uygulanmaktadır. Programlamada veriler ve bilgilerin sabitler ve değişkenler şeklinde kullanıldığı daha önce belirtilmişti. Doğrudan doğruya kendini ifade eden bilgilere sabit, sabitleri taşıyan hafıza birimlerine ise değişken denir. Değişkenler Sabitleri değer olarak taşıyan ve programlama süresince değeri değişebilen, geliştirilen programların anlaşılabilirliğini ve etkinliğini artıran belirli kurallarına uygun olarak isimlendirilen hafıza bölümleridir. Değişkenler basit değişken ve dizi değişken olmak üzere iki farklı şekillerde tanımlanabilir ve kullanılabilirler. Basit değişkenler aynı anda sadece bir sabiti değer olarak taşıyabilirler. Bunun aksine dizi değişkenler verilen indis değerine bağlı olarak aynı anda birden çok sabiti barındırabilirler. Dizi değişkenlerden dokuzuncu ve onuncu bölümlerde detaylı olarak bahsedilecektir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

5 Değişken isimlendirme kuralları Değişkenlere ilk önce bir isim verilmelidir. Değişkenle isimlendirilirken belirli kurallara dikkat edilmeli ve programlama dillerine göre değişebilen özel değimler kullanılmamalıdır. Değişken isimlendirme kuralları kısaca maddeler halinde aşağıdaki gibi belirtilebilir. Değişken ismi harf ile başlamalıdır. İsimlendirmede boşluk kullanılmamalıdır., Kullanılan programlama dilinde özel anlam taşıyan komut veya tanımlama değimleri kullanılmamalıdır. Değişken ismi 255 karakterden fazla olmamalıdır. İsimlendirmede özel karakter kullanılmamalıdır. Aşağıda doğru ve hatalı değişken isimlendirme örnekleri verilmektedir. Doğru değişken ismi ABC DERS5 Girilen Takımlar Hatalı değişken ismi A B C 5DERS INPUTBOX Takımlar} Değişken tanımlamanın amacı programlamada kullanılması amacıyla girilen verilerin bellekte saklanmasıdır. Bu derste değişkenlerin açıklanması Visual Studio.NET ortamı ve bünyesinde bulundurduğu programlama dilleri esas alınarak yapılmaktadır. Visual Studio.NET ortamı için geliştirilen bütün diller aynı veri tiplerine sahiptirler. Aralarındaki tek fark değişkenlerin tanımlanma biçimidir. Değişken tanımlama Programlamada değişkenlerin kullanılmadan önce tanımlanmaları esastır. Tanımlamada dikkat edilmesi gereken en önemli durum, kullanılacak veri tipine en uygun değişken tipinin belirlenmesidir. Visual Studio.NET ortamında kullanılan programlama dillerinin hepsinde aynı veri tipleri kullanılmasına rağmen, değişkenlerin tanımlanma biçimlerinde farklılıklar vardır. Örneğin Visual Basic.NET de bit tamsayı değişkenin tanımlanması Dim sayi as Integer şeklinde yapılırken Visual C#.NET de int sayi; şeklinde yazılmaktadır. Visual Basic.NET programlama dilinde değişkenler Dim özel değimi kullanılarak tanımlanır. Dim değimi kullanılarak bir değişken tanımının genel yapısı ve uygun örnekler şu şekilde gösterilebilir. Dim değişkenismi As tipi Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

6 Dim X As Integer Dim Say1,Say2 As Integer Dim A,B As Integer, sonuç As double Örneklerde görüldüğü gibi Dim deyimi kullanılarak tek bir değişken tanımlanabileceği gibi değişken isimleri virgüllerle ayrılarak birden çok değişken tanımlanması da mümkündür. Hatta bir Dim deyimi ile farklı tiplerde değişken tanımlamak da mümkündür. Değişkenlere ilk değer atamak Bir değişken tanımlanırken, tanımlanan değişkene ilk değer de atanabilir. İlk değer atama işlemi aşağıda gösterildiği gibi yapılmaktadır. Dim X As Integer=25 Dim A As Integer=500, sonuç As String= Atatürk Üniversitesi Sabitler Sabit bilgiler sayısal ve karakter olarak gruplandırılabilir. Sayısal sabitler Üzerlerinde matematiksel ve mantıksal işlemler yapılabilen ve kendi değerlerini taşıyan sabit verilere sayısal sabitler denir. Sayısal sabitler, tamsayı sabit ve kesirli sabitler olarak ikiye ayrılırlar. Tamsayı sabitler 0 dan 9 a kadar olan tamsayılardır. Bunlardan kısa tamsayı sabitler hafızada iki byte yer işgal eden =32767 ile arasında değer alabilen sabitlerdir. Uzun tamsayı sabitler ise hafızada dört byte yer işgal eden = ile arasında değer alabilen sabitlerdir. Kısa ve uzun tamsayıların yer aldıkları hafıza büyüklükleri Tablo 1 de örneklerle Tam Sayılar Tam Sayılar Kısa Tamsayı Uzun Tamsayı Tamsayı Hafıza Yerleşimi Tamsayı Hafıza Yerleşimi Sayısal sabitlerin diğer bir bölümü olan kesirli sabitler ise tek duyarlıklı kesirli sabitler ve çift duyarlıklı kesirli sabitler olarak ikiye ayrılır. Tek duyarlıklı kesirli Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

7 sabitler hafızada dört byte lık yer işgal ederler ve en fazla yedi anlamlı basamak bulundurabilirler. Çift duyarlıklı kesirli sabitler ise sekiz bayt yer işgal ederler ve en fazla on beş anlamlı basamak bulundururlar. Tablo 2 de örnek kesirli sayılar verilmektedir. Kesirli Sayılar Kesirli Sayılar Tek Duyarlıklı Kesirli Sayı Çift Duyarlıklı Kesirli Sayı 46,9 46,9-5,7652-5, , , Karakter sabitler Sabit bilgilerin diğer bir grubu da karakter sabitlerdir. Karakter bilgiler üzerlerinde sayısal ve mantıksal işlemler yapılamaz. American Standard Code for Information Interchange (ASCII) kod tablosunda bulunan tüm karakterler karakter sabit kabul edilir. Kısaca A dan Z ye kadar bütün alfabe karakterleri, 0 dan 9 a kadar üzerinde matematiksel işlem yapılması düşünülmeyen sayılar ve özel anlam taşıyan karakterler karakter sabitleri oluştururlar. Sabit Tanımlama Değişkenler programlamada veri girişi sırasında değerleri sürekli değiştirilebilen hafıza birimleridir. Yani çalışma anında değişkenin değeri istenildiği gibi değiştirilebilir. Ancak programcılar bazen tanımladıkları değişkenin içeriğinin değiştirilmesini istemezler. Bu gibi durumlarda değişken tanımlama yerine sabit tanımlanmalıdır. Sabitleri tanımlamak için Const deyimi kullanılmalıdır. Sabit tanımlanırken ilk değerin sabite aktarılması gerekmektedir. Çünkü derleme sırasında sabitin alacağı değerin belli olması gerekmektedir. Tanımlanan sabitin içeriği daha sonra değiştirilemez. Const değimi kullanılarak bir sabitin tanımının genel yapısı ve uygun örnekler şu şekilde gösterilebilir. Const sabitismi As tipi Const Pi As Double=3.14 Const Okul As String= Bilgisayar Programcılığı Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

8 VERİ TİPLERİ Bütün programlama dillerinde, değişkenler belirli kurallara uygun olarak tanımlanırlar ve kullanılırlar. Bu değişkenlerin ve taşıdıkları değer olan verilerin tiplerinin belirlenmesi gerekmektedir. Veri tipinin doğru belirlenmesi geliştirilen programın hatasız, hızlı ve daha etkin çalışmasına katkıda bulunur. Veri tipinin belirlenmemesi veya uygun olmayan bir tipin tanımlanması programın hızının yavaşlamasına ve verilerin bellekte daha fazla yer kaplamasına neden olmaktadır. Bazen bütün veriler için kullanılabilen ve aktarılan verinin yapısına bakarak uygun özellikler alan örneğin Object tipi değişkenler, diğer tiplere gerek olmadan değişkenlerin normal işlevlerini yerine getirebilmekte ancak bu durum özellikle hızlı ve özlü kodlar hazırlanmak istendiğinde uygun olmamaktadır. Bu nedenle, verinin yapısının hassas bir şekilde dikkate alınarak uygun değişken tiplerinin oluşturulması, geliştirilecek programın etkinliği açısından çok önemlidir. Char Değişkenler Tek karakterlik bilgilerin bellekte saklanması gerektiğinde kullanılabilen değişken tipidir. Char değişkenlerinde ASCII karakter kümesindeki karakterlerden sadece birisi tutulabilir. Char değişkenleri bellekte 2 byte yer işgal ederler. Char tipte bir değişken aşağıdaki şekilde tanımlanabilir. Dim seçenek As Char Seçenek= A gibi Seçenek değişkenine yalnızca bir karakter atanabilir. Seçenek değişkenine birden fazla karakter atansa bile yalnızca ilk karakter dikkate alınır. Seçenek= Kitap gibi bir atamada Seçenek değişkenin taşıyacağı veri sadece K olacaktır. String Değişkenler Sayısal olmayan işlemler için tanımlanan karakter özellikli veri tipidir. Birden fazla karakterin bir değişkene aktarılması düşünüldüğünde String değişken Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

9 kullanılmalıdır. String değişkenlere 0 dan karaktere kadar, istenilen uzunlukta karakter bilgi aktarılabilir. Her bir karakter için 1 byte yer işgal eder. String tipte bir değişken aşağıdaki şekilde tanımlanabilir. Dim Adres As String String değişkenler tanımlanırken $ karakteri değişken adının sonuna eklenebilir. Bu durumda derleyici adının son karakteri $ olan değişkenin String tipinde olduğunu anlar. Dim şehir$ Şehir$= Erzurum String değişkenler gerçekte Char tipi değişkenlerin taşıdıkları değerleri de içeren dizi değişkenler olarak kabul edilebilirler. Bu nedenle String bilginin istenilen karakteri Char değişkenine aktarılabilir. Dim Şehir As String= İstanbul Dim Harf As Char Harf=Şehir(5) Bu durumda Harf değişkenine Şehir değişkeninin 5 indis değerli elemanı olan b atanmış olur. Boolean Değişkenler Boolean tipi değişkenler daha çok True veya False değerlerini alabilen iki durumlu değişkenlerdir. İşlem sonucunda goğru veya yanlış gibi değer elde edilmesi beklenilen veriler için bu değişken tipi kullanılmalıdır. Bellekte 2 byte yer işgal ederler. Boolean tipte bir değişken aşağıdaki şekilde tanımlanabilir. Dim Karar As Boolean Boolean tipi değişkenlerde True yerine 1, False yerine 0 değeri aktarılır. Boolean tipi verilerin kullanılmasıyla ilgili bir örnek aşağıda Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

10 Dim Karar As Boolean Dim Sonuc As Integer Karar = True Sonuc = Convert.ToInt16(Karar) MsgBox(Sonuc) Örnekte boolean tipindeki Karar değişkenine True değeri atandığı için Integer tipindeki Sonuc değişkeni ne1 değeri döndürülmüştür. Integer Değişkenler Integer değişkenler içerisinde ondalık nokta içermeyen, yani kesir kısmı bulunmayan veriler için tanımlanır. Integer değişkenlere ile arasında sayısal değer aktarılabilir. Bellekte 4 byte yer işgal ederler. Integer tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim sayı1 As Integer Sayı1= Short Değişkenler Short değişkenler de Integer değişkenler gibi içerisinde ondalık nokta içermeyen, yani kesir kısmı bulunmayan veriler için tanımlanır. Ancak short değişkelere ile arasında sayısal değer aktarılabilir. Bellekte 2 byte yer işgal ederler. Short tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim Sayı2 As Short Sayı2=32767 Byte Değişkenler Byte değişkenler de kesir kısmı bulunmayan tam sayı veriler için tanımlanır. Byte değişkeler 0 ile 255 arasında sayısal değerler aktarılabilir. Bellekte 1 byte yer işgal ederler. Byte tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

11 Dim Sayı3 As Byte Sayı3=255 Long Değişkenler Long değişkenler içerisinde ondalık nokta içermeyen, en uzun sayısal verilerin aktarıldığı değişkenlerdir. Long değişkelere ile arasında sayısal değer aktarılabilir. Bellekte 8 byte yer işgal ederler. Long tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim Sayı4 As Long Sayı4= Single Değişkenler Single değişkenler içerisinde ondalık nokta içeren, yani kesir kısmı bulunan veriler için tanımlanır. Single değişkenler en fazla yedi basamaktan oluşur. Bellekte 4 byte yer işgal ederler. Single tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim Numaratör1 As Single Numaratör1= Double Değişkenler Double değişkenler içerisinde ondalık nokta içeren, yani kesir kısmı bulunan veriler için olup, Single değişkenlere göre daha fazla hassasiyeti olan değişkenlerdir. Onbeş basamağa kadar olan sayıları taşıyabilirler. Bellekte 8 byte yer işgal ederler. Double tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim Numaratör2 As Double Numaratör2= Decimal Değişkenler Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

12 Büyük değerleri veya hassasiyeti fazla olan verileri taşımak için kullanılan değişkenlerdir. 29 basamaklı bir sayıyı bütün dijitleri koruyarak tutabilirler. Bellekte 16 byte yer işgal ederler. Decimal tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim stok1 As Decimal Numaratör2= Object Değişkenler Bütün veriler için kullanılabilen veri tipidir. Object tipi tanımlamalarda veriler herhangi bir tip gibi işleme girebilir. Tipi belirtilmeyen değişkenler Object tipi kabul edilirler. Bellekte sayısal veriler için 16 byte, karakter veriler için karakter başına 1 byte yer işgal ederler. Object tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim XYZ As Object XYZ= XYZ= Meslek Yüksekokulu Örneklerde de görüldüğü gibi XYZ isimli Object tipi bir değişkene hem sayısal bir veri hem de karakter bir veri aktarılabilmektedir. DateTime Değişkenler Tarih ve zaman bilgilerini bir değişkene aktarabilmek için DateTime tipinde bir değişken tanımlanmalıdır. DateTime tipindeki değişkenlere ile arasında değişen tarih ve 0:00:00 ile 23:59:59 arasında değişen zaman atamaları yapılabilir. Bellekte 8 byte yer işgal ederler. DateTime tipte bir değişken tanımı ve değişkene ilk değerin atanması aşağıda Dim Tarih1, Zaman1 As DateTime Tarih1=( ) Zaman1=( 08:30:45 ) Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

13 Özet Ünite Adı Bilgisayarlar veri ve bilgiler üzerinde işlem yaparlar. Bu nedenle öncelikle bu veri ve bilgilerin bilgisayara girilmesi gerekmektedir. Veri ve bilgilerin bilgisayara girişşlerinin yapılabilmesi hem donanım biriminin giriş ünitelerinin kullamılmasını hem de gerekli yazılım ı var olmasını gerektirmektedir. Dersimizde esas aldığımız Visual Basic.NET programlama dili ndeki kullanıma göre veri girişleri INPUTBOX, veri çıkışları ise MSGBOX deyimleri kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıca işlemlerde kullanılan veri ve bilgilerin özellikleri dikkate alınarak veri ve bilgilerinin tiplerinin doğru belirlenmesi de programlamanın etkinliği açısında büyük öneme sahiptir. Veri ve bilgiler sabit veya değişken olarak ayrıldıktan sonra sayısal ve karakter olma özelliklerine göre de farklı tiplerde bulunurlar. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13