BİYOKİMYAYA GENEL BAKIŞ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BİYOKİMYAYA GENEL BAKIŞ"

Transkript

1 BİYOKİMYAYA GENEL BAKIŞ

2 BİYOKİMYA BİYOKİMYAYA GENEL BAKIŞ Vücudun en büyük yapısal komponentleri karbonhidratlar, proteinler ve yağlardır. Proteinler biyokimyasal reaksiyonları katalize eden yardımcı moleküllere (koenzim ve kofaktör) sahip enzimler gibi katalizörler ve dokuların mimari iskeletine form veren yapı taşlarıdır. Lipidler biyolojik membranların iskeletinin oluşturan kolesterol ve fosfolipid gibi yapılardır. Metabolizma kimyasal süreçlerden oluşan karmaşık bir ağdır. Enerjinin birincil kaynakları karbonhidratlar ve lipidlerdir fakat protein bileşenleri olan amino asitler, sodyum potasyum fosfat ve diğer atomları içeren inorganik moleküller ve mikronütrienler-vitaminler ve eser elementler de enerji kaynaklarıdır. Biyolojik sistemlerde enerji yakalama mitokondride yer alan oksidatif fosforilasyon yoluyla gerçekleşir. Besinlerin metabolize olması sonucu üretilen enerji ATP formunda dağıtılır ve ısı açığa çıkar. Oksijen, enerji üretimi için gereklidir, ancak, aynı zamanda toksik de olabilir. Aerobik metabolizma sırasında, piruvat, karbonhidrat, lipid ve amino asit metabolizmasında ortak ara ürün olan asetil koenzim A (asetil-koa) ya dönüştürülür. Asetil KoA mitokondri içerisinde yer alan TCA siklusuna katılır. ph, oksijen basıncı ve inorganik iyon ve tampon konsantrasyonları gibi kimyasal değişkenler, homeostatik durumu belirler. Örneğin, vücut ısısında birkaç derecelik değişim veya ph değişimi hayati fonksiyonları tehdit edici olabilir. Tokluk durumunda, aktif metabolik yollar glikoliz, glikojen sentezi, lipogenez ve protein sentezidir. Depo edilen enerji açlık durumlarında enerji ihtiyacı için kullanılır. Açlık durumunda, metabolizma yönü tersine çevrilir. Glikojen ve lipid depoları enerji üretimi için substratların sürekli akışı sağlanarak glikojenolizis ve lipolizis ile yıkılır. Besin alındığında kan insülin düzeyleri artar, böylece fazla enerjinin depolanması sağlanırken, açlık durumunda artan glukagon düzeyleri ile depolanan enerjinin serbest kalması sağlanır. Dokular özel fonksiyonları yerine getirir. Bu tür fonksiyonlar kas kasılması, sinir iletimi, kemik oluşumu, bağışıklık, hormonal sinyalizasyon, ph ın korunması, sıvı ve elektrolit dengesi ve yabancı maddelerin detoksifikasyonunu içerir. Özelleşmiş bileşikler, glikokonjugatlar (glikoproteinler, glikolipidler ve proteoglikanlar) doku organizasyonu ve hücre-hücre iletişimi için gereklidir. Biyolojik membranlar, bir hücreden diğer hücreye ve tek hücre içerisinde iyon ve metabolit transportu ile sinyal iletiminde önem taşır. Kan, gazlar, yakıtlar ve metabolitlerin değişimine katılan eşsiz bir transport ortamıdır. Ayrıca, plazma kolay bir şekilde örneklenebilir ve analiz edilir. Bu açıdan metabolizmada bir pencere ve klinik bilgi için zengin bir kaynaktır. 2 METABOLİZMA VE DİYET İLİŞKİSİ Diyetle birlikte alınan karbonhidratlar, yağlar ve proteinler vücudun başlıca yakıt kaynaklarıdır. Bu yakıt kaynakları sindirim ve emilimden sonra enerji için okside olabilme özelliğine sahiptir. Acil enerji ihtiyacının fazla olduğu durumlarda ise diyetle alınan yakıt maddeleri, vücutta başlıca yağ olmak üzere glikojen halinde de depo edilir. Bir dereceye kadar protein de yakıt olarak kullanılabilir.

3 biyokimyaya genel bakış Yakıt Maddeleri Yakıtlar vücutta metabolize edildiğinde ısı oluşur ve adenozin trifosfat (ATP) sentezlenir. Yakıtlar C0 2 ve H 2 0'ya okside olarak enerji üretilir. a. Karbonhidratlar yaklaşık 4 kcal/g üretir. b. Proteinler yaklaşık 4 kcal/g üretir. c. Yağlar iki kattan daha fazla enerji üretirler (9 kcal/g). d. Alkol yaklaşık 7 kcal/g üretir. Genellikle kilo-kalori yerine kalori terimi kullanılmaktadır. Yakıtın oksidasyonu sonucu açığa çıkan ısı, vücut sıcaklığı için gereklidir. Yakıtın metabolizması sonucu oluşan ATP, biyokimyasal reaksiyonlar, kas kasılması ve diğer enerji gerektiren işlemler için kullanılır. A. Vücutta Yakıt Olarak Kullanılan Depolar Triaçilgliserol (trigliserid) a. Triaçilgliserol vücudun başlıca yakıt deposudur. b. Yağ dokusu, yakıtı çok etkili bir şekilde depolar. Gram başına daha fazla kalori ve diğer yakıt depolarından daha az (% 15) su içerir (kas dokusunun ise yaklaşık %80'i sudur). Yağlar daha fazla redükte oldukları için daha fazla enerji verirler. Glikojen Glikojen depoları az olmakla beraber oldukça önemlidir. a. Karaciğer glikojeni açlığın erken dönemlerinde kan glukoz düzeyini korumada kullanılır. Karaciğer de yaklaşık gr glikojen bulunur ve kan şekeri düzeyini belli bir düzeyde tutabilmek için kanın içine devamlı glukoz bırakır. b. Bir saat süre ile yapılan bir egzersizde karaciğer glikojeninin yarısı kullanılır, ayrıca açlık durumunda azalır, karbonhidrattan zengin bir diyet alındığında artar. c. Kas glikojeni, kas kasılması için okside olur. Vücudumuzda depolanan karbonhidratların en büyük bölümü kas glikojenidir. Çünkü vücudumuzdaki kas kitle oranı karaciğer e göre daha fazladır. Kastaki glikojen doğrudan kas hücresinde biriktirilerek kas kasılması sırasında ATP sentezinde görev üstlenir. Protein Proteinler vücutta birçok yapıya (bağ doku, enzim, hormon vb) katılmasının yanı sıra enerji sağlamak için bir dereceye kadar yıkılabilir. Total vücut proteininin yaklaşık üçte biri yıkılabilir. Enerji sağlamak amacıyla çok fazla düzeyde proteinin okside olması vücut fonksiyonlarının ciddi olarak etkilenmesine neden olur. - Kas glikojeni tükendiğinde kan glukozundan yararlanılır. Günlük enerji tüketimi ve gerekli kalori birçok faktör tarafından etkilenmektedir. Bazal metabolik hız (BMH), yemekten 12 saat sonar, uyanık fakat dinlenme anında vücudun sadece yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmeye yetecek kadar ihtiyacı olan enerji seviyesidir. - Bazal metabolizma hızı, canlının yaşı, vücut ağırlığı, boyu, cinsiyeti, çevre faktörleri gibi başlıca etkenlere göre değişkenlik gösterir. - Kaba bir değerlendirmeyle: BMH = 24 kcal/kg vücut ağırlığı/gün a. Fiziksel aktivitenin günlük enerji harcamasına ilave edeceği enerji miktarı oldukça değişkendir. Bir kişi, bir dakika yürümekle 5 kalori (kcal) kadar harcayabilirken koşma esnasında bu miktar 20 kaloriye çıkabilmektedir. 3

4 BİYOKİMYA b. Oldukça sedanter yaşayan bir kişi için günlük enerji ihtiyacı BMH'ın yaklaşık %30 u kadardır (~2200 kcal/ gün). Daha aktif bir kişi için bu miktar, BMH'ın %50 veya daha fazlası olabilir. BESiNLERiN SiNDiRiMi VE EMiLiMi Karbonhidratların sindirim ve emilimi a. Nişasta, bitkilerdeki karbonhidratın depo formudur ve diyetteki başlıca karbonhidrattır. 1) Tükürük alfa-amilaz (ağızda) ve pankreatik alfaamilaz (bağırsak) sayesinde nişasta disakkaridlere ve oligosakkaridlere parçalanır. 2) Bağırsak epitel hücrelerinin fırçalı kenarlarının yüzeyinde kompleks halde bulunan maltaz ve izomaltaz enzimleri ile nişasta glukoza kadar parçalanır. b. Sukroz (sakkaroz), maltoz ve laktoz (sindirilen disakkaridler), bağırsak epitel hücrelerinin yüzeyindeki komplekslerin bir parçası olan enzimlerce parçalanırlar. 1) Sükraz (sakkaraz), sukroz (sakkaroz) u fruktoz ve glukoza çevirir. 2) Laktaz, laktozu glukoz ve galaktoza çevirir. 3) Maltaz, maltozu 2 adet glukoza çevirir. Ayrıca dekstrinaz enzimi dekstrini glukoza çevirir. Maltoz + H2O (Arpa şekeri) Laktoz + H20 (Süt şekeri) Sükroz + H20 (Çay şekeri) Dekstrin + (n - 1 )H20 Maltaz Laktaz Sükraz Dekstrinaz Glikoz + Glikoz Glikoz + Galaktoz Glikoz + Fruktoz n(glikoz) c. Monosakkaridler (başlıca Glukoz, fruktoz ve galaktoz), bağırsak epitel hücreleri tarafından emilir ve kana geçer. 4

5 biyokimyaya genel bakış Amilaz Ağızda KH Kalp Üst ana toplar damarı Karaciğer üstü topları Kapı toplar damarı Kan damarı Villus Dekstrin Maltoz Nişasta+H 2 0 Maltoz Maltoz+H 2 0 Sakkaroz+H Sukraz 2 0 Laktaz Laktoz+H 2 0 Mide Sindirim yok 12 parmak bağırsağı Pankreas uyarılır Glikoz+glikoz Glikoz+früktoz Glikoz+galaktoz Sekretin hormonu salgılanır ve kana verilir Amilaz maltoz+dekstrin İnce bağırsak i n c e b a ğ ı r s a k Yağlar a. Triaçilgliserol diyet yağın %90 ından fazlasını oluşturmaktadır. Geri kalan miktarı kolesterol esterleri, fosfolipidler ve esterleşmemiş (serbest) yağ asitleri oluşturur. Bitkisel ve hayvansal kaynaklı besinlerden elde edilirler. - Triaçilgliseroller ince bağırsakta safra tuzları tarafından emülsifiye edilir ve pankreatik lipaz tarafından triaçilgliserollerin 1. ve 3. C nuna bağlı yağ asitleri uzaklaştırılır. Hidroliz sonucu 2-monoaçilgliserol ve serbest yağ asitleri oluşur. - Kolesterol esterleri kolesterol esteraz tarafından hidroliz edilirler böylece kolesterol ve serbest yağ asitleri meydana gelir. - 2-monoaçil-gliseroller ve yağ asitleri safra tuzları ile birlikte miçelleri oluşturur. Barsak mukoza hücrelerinin fırçamsı kenar membranına yaklaşırlar ve burada absorbe edilerek tekrar triaçilgliserollere dönüştürülürler. b. Triaçilgliseroller şilomikronlar içinde paketlenerek ince bağırsaktan karaciğere taşınır ve lenfatik sistem yoluyla kana geçerler. Proteinler a. Proteinlerin ağızda kimyasal sindirimi gerçekleşmez. b. Proteinler midede önce pepsin tarafından polipeptit ve amino asite ve daha sonra bağırsakta bir dizi enzim tarafından polipeptit, tripeptit, dipeptit ve amino asitlere kadar sindirilir. - Pankreas tarafından tripsin, kimotripsin, elastaz ve karboksipeptidaz enzimleri üretilir. Bu enzimler ince bağırsakta aktif hale getirilir. - Aminopeptidazlar, dipeptidazlar ve tripeptidazlar bağırsak epitel hücreleri ile ilişkilidir. c. Amino asit karışımı bağırsak epitel hücreleri tarafından alınır ve bir kısmı burada metabolize edilirken diğer kalanı ise kana karışır. 5

6 BİYOKİMYA Proteinlerin sindirimi (midede başlar, ince bağırsakta biter) HC1 Pepsinojen + SU Protein + SU Pepsin Polipeptit + aminoasitler MİDE eııterokiııaz Tripsinojen Tripsin Kimotripsinojen kimotripsin Tripsin ve kimotripsin Küçük polipeptit + SU daha küçük polipeptitler + aminoasitler Aminopeptıdaz ve karboksipeptidaz Daha küçük polipeptitler + SU Tripeptitler + Dipeptitler + SU Tripeptidaz, Dipeptidaz aminoasitler tripeptıt+dipeptit Aminoasitler Glikoz Amino asit Yağ molekülü Bağırsakta Vitamin Yağ asidi Gliserol bulunan besin maddeleri Hücre çekirdeği Şilomikron Bağırsak iç yüzeyindeki villuslardaki epitel hücreleri 6 Kılcal Damar Lenf damarı Bağırsak villuslarında bulunan lenf kılcalları ve kan damarları Glikoz, aminoasitler, yağ asitleri, vitaminler bağırsak epitel hücreleri tarafından absorbe edilerek lenf kılcaklları ve kılcal kan damarları ile dolaşıma katılmaktadır.

7 biyokimyaya genel bakış Dolaşımda Bulunan Sindirim Ürünleri a. Sindirim ürünlerinin kana geçmesinin ardından hormon düzeylerinde farklılıklar görülür. Kan glukoz düzeyinin artması ile insülin düzeyi yükselirken, glukagon düzeyi düşer fakat amino asitlere cevap olarak yükselir. Sonuçta karbonhidrat, yağ ve protein içeren bir yemekten sonra kanda glukagon düzeyi oldukça sabit kalır. b. Bağırsak epitel hücrelerinden absorbe edilen glukoz ve amino asitler hepatik portal ven aracılığıyla karaciğere gider. YEMEK mg/100 ml GLUKOZ 120 µu/ml İNSÜLİN 0 pg/ml GLUKAGON DAKİKALAR Diyet alımı sonrası glukoz metabolizması 1. Karaciğer dokusunda glukozun akıbeti Karaciğer hücreleri glukozu ihtiyaca göre enerji elde etmek amacıyla okside edebilir ya da fazla glukozu glikojen ve triaçilgliserollere çevirerek depolar. a. Acil enerji ihtiyacı olduğu durumda glukoz, karaciğer dokusunda C0 2 ve H 2 0'ya okside olur. b. Açlık durumunda karaciğerde depo halindeki glikojen, kan glukozunu normal düzeyde tutmak için kullanılır. c. Diyetle alınan fazla glukoz, yağ asitlerine ve gliserole çevrilebilir. Bunlar birleşerek VLDL içinde karaciğerden kana salınan triaçilgliserolleri oluşturur. 2. Diğer dokularda glukozun akıbeti a. Beyin dokusu enerji için glukoza bağımlıdır. Enerji ihtiyacı için ATP üreterek glukozu C0 2 ve H 2 0'ya okside eder. 7

8 BİYOKİMYA b. Kırmızı kan hücreleri mitokondri içermez bu yüzden glukozu piruvat ve laktata okside ederek kana salarlar. c. Kas hücreleri glukozu glikojen olarak depolayabilir ve bunu kontraksiyon sırasında kullanabilir. Ayrıca dolaşımdaki glukozu insülin aracılığıyla içine alır ve C0 2 ve H 2 0'ya okside ederek kontraksiyon için gerekli ATP üretir d. Yağ hücreleri, glukozu insülin tarafından uyarılan bir işlemle içine alır. Bu hücreler glukozu enerji üretmek için okside ederler ve onu triaçilgliserol oluşturmak üzere gliserole dönüştürürler. Diyet alımı sonrası lipoprotein metabolizması 1. Besinlerle birlikte alınan yağlardan üretilen şilomikronların ve karaciğerde glukozdan üretilen VLDL'nin yapılarında bulunan triaçilgliserollerin kapillerlerde lipoprotein lipaz enzimi tarafından sindirilerek yağ asitleri ve gliserole dönüşür. 2. Yağ asitleri, yağ dokusu tarafından alınır ve triaçilgliserollere çevrilerek depolanır. Diyet alımı sonrası amino asit metabolizması Diyetle alınan proteinlerden elde edilen amino asitler hücrelere girerek bazı yolaklarda kullanılır. - Proteinlerin yapı taşlarıdır. Ribozomlarda meydana gelen protein sentezinde amino asitlere gerek duyulur. Proteinlerin sentezi ve yıkımı süreklilik göstermektedir. - Amino asitler; hem, kreatin fosfat, epinefrin ve DNA ve RNA'nın bazları gibi azotlu bileşiklerin yapısına katılır. - ATP üretmek için okside olur. Amino asitlerin depo formu yoktur. AÇLIK DURUMU Yemekten sonra kan glukoz düzeylerinin düşmesi ile insülin seviyesi azalırken glukagon seviyesi artar ve sonuçta depo edilen yakıtların kana salınımı uyarılır. Açlık durumunda enerji üretimi için gerekli olan glukoz ve keton cisimlerinin sentezi karaciğer dokusunda gerçekleşmektedir. Kan glukoz düzeylerinin regülasyonunda karaciğer dokusunun rolü çok büyüktür. Beyin ve kırmızı kürelerde glukoz enerji için çok gereklidir. Beyin glukozu, C02 ve H 2 0'ya okside ederken eritrositler piruvat ve laktata okside ederler. 8

9 biyokimyaya genel bakış Glikojenoliz Glikojenoliz hormonal ve nöral sinyallere yanıt olarak karaciğerde hepatosit hücrelerinde ve kasta miyosit hücrelerinde gerçekleşir ve depo glikojenin yıkımı demektir. Besin alımından yaklaşık 2-3 saat sonra karaciğerde glikojenoliz gerçekleşmeye başlar. Karaciğer heaptosit hücrelerinde glikojen depolarını yıkılmaya başlar ve glukoz kana salınır. Kana karışan glukoz, dokular tarafından alınır ve okside edilir. Glukoneogenez Uzamış açlıkta hepatik glikojen depoları tükenir ve laktat, piruvat, gliserol, oksalat, α-ketoglutarat ve α-ketoasitlerler gibi prokürsörlerden glukoz sentezlenir. 1. Kan glukoz düzeyinin korunması için glukoneogenez büyük önem taşımaktadır. 4-6 saatlik açlık durumunda karaciğer glukoneogenez işlemine başlar, saat içerisinde, karaciğer glikojen depoları boşalır. 2. Laktat, gliserol, amino asitler, propionat glukoneogenez için karbon kaynakları olmaktadır. a. Laktat en önemli glukoneogenez prekürsörüdür. Egzersiz yapan kastan veya kırmızı küreler tarafından üretilir. b. Yağların ve gliserofosfolipidlerin omurgası olan gliserol yağ dokusunda triaçilgliserollerin yıkımı sonucu elde edilir. c. Amino asitler özellikle alanin kas proteininden elde edilir. (lösin ve lizin hariç diğer glukojenik amino asitler glukoneogenezde kullanılır) d. Propionat glukojenik olan tek yağ asitidir. Tek karbon sayılı yağ asitlerinin oksidasyonu sonucu oluşur (minör kaynak). 9

10 BİYOKİMYA Karaciğer dokularında keton cisimlerinin üretimi 1. Glukagon düzeyleri yükseldikçe yağ dokusu, triaçilgliserol depolarını yağ asitlerine ve gliserole yıkarak kana salar. 2. Beta-oksidasyon işlemiyle karaciğer yağ asitlerini asetil KoA'ya çevirir. 3. Asetil KoA, karaciğer tarafından kullanılarak keton cisimleri (asetoasetat ve β-hidroksibütirat) sentezlenir. Karaciğer keton cisimlerini okside edemez ve onları kana salar. Açlık Durumunda Yağ Dokusu 1. Glukagon düzeyleri yükseldikçe, yağ dokusu triaçilgliserol depoları yıkılır, karaciğer, yağ asitlerini keton cisimlerine ve gliserolü glukoza çevirir. 2. Kas gibi dokular, yağ asitlerini C0 2 ve H 2 O'ya okside ederler. Açlık Durumunda Kas Dokusu 1. Kas proteininin yıkımı gerçekleşir. Açlıkta kas proteini yıkılır, amino asitler açığa çıkar; bunlar, kısmen kasta metabolize olur ve başlıca alanin ve glutamin halinde kana salınır. Bağırsak ve böbrek gibi dokular glutamini metabolize ederler. Ürünler (başlıca alanin) karaciğere giderek, karbonları glukoz ve keton cisimlerine ve azotu üreye çevrilir. 2. Yağ asitlerinin ve keton cisimlerinin oksidasyonu gerçekleşir. Yağ asidi oksidasyonu çok arttığında karaciğer tarafından büyük miktarlarda keton cisimciği oluşturulur. Açlıkta keton cisimlerinin düzeyi çok yüksektir. Üretildikleri tek yer karaciğerdir. Ekstrahepatik dokular keton cisimlerini enerji kaynağı olarak kullanabilirken karaciğerin kendisi kullanamaz. Egzersizde kas, kandan gelen glukoz, yağ asitleri ve keton cisimlerini olduğu kadar kendi glikojen depolarını da kullanabilir. 10 UZAMIŞ AÇLIK DURUMU Uzamış açlıkta bazı metabolik değişiklikler görülmektedir. a. Kas, keton cisimlerini minimum düzeyde kullanarak, enerji üretimi için yağ asitlerini okside eder. b. Keton cisimlerinin kas tarafından kullanımı azaldığından, kandaki keton cisimleri düzeyi yükselir. c. Beyin enerji ihtiyacı için keton cisimlerini kullanarak okside eder. Beynin glukoz kullanımı düzeyi azalırken, %60-70 oranındaki üretilen enerjiyi keton cisimlerinden elde etmeye başlar. d. Karaciğerde meydana gelen glukoneogenez azalır. e. Kas proteini korunur (örn. Glukoneogenez için daha az kas proteini yıkılır). f. Amino asitlerin glukoza çevrilmesindeki azalma nedeniyle uzamış açlıkta amino asit azotundan, bir gecelik açlığa nazaran daha az üre üretilecektir. Uzamış açlıkta yağlar başlıca enerji kaynağıdır. Kısa süreli açlıkta beyin ve eritrosit dışındaki diğer organlar yağ asiti ve ketonları enerji kaynağı olarak kullanırlar. Açlığın uzamasıyla birlikte vücuttaki fonksiyonel proteinlerin korunması ve yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesi için enerji kaynağı olarak yağ depoları kullanılır.

11 biyokimyaya genel bakış ORGANİK KİMYA Atom Bir elementin kimyasal ve fiziksel niteliklerini taşıdığı var olabilen en küçük yapı taşıdır. Atom çekirdek ve yörünge olmak üzere iki kısma ayrılır. Bu taneciklerden proton ve nötron atomun çekirdeginde, elektron ise çekirdegin dışındaki yörüngede bulunur. Elektron Proton Nötron Çekirdek Atom, elektron ve proton sayısı eşit olan elementtir. 1. Yüzden fazla çeşit atom bulunur. Bunların bazıları diğerleriyle birleşerek molekülleri ve bileşikleri oluştururlar. Örneğin bir oksijen atomu, iki hidrojen atomuyla birleşerek bir su molekülü yapar pm HİDROJEN BAĞI H Her atomun ortasında bir çekirdek vardır. Çekirdek, iki parçacıktan oluşur: Proton ve nötron. Üçüncü bir parçacık ise çekirdeğin etrafında dönen elektrondur. a. Elektronlar tüm bu parçacıkların en küçüğüdür; kütleleri protonun kütlesinin sadece 1/1840'ı kadardır. b. Protonlar (+) yüklü, elektronlar ise (-) yüklüdür. Nötronların elektrik yükü yoktur (nötrdür). Elektrik yükü zıt olan parçacıklar birbirini çeker. Atom altı parçacıkları birarada tutan bu elektrik yükleridir. c. Atomların elektron ve proton sayıları eşittir ve taşıdıkları elektrik yükü miktarları aynıdır. Bu nedenle atomlar nötrdür ve elektrik yükleri toplamı sıfırdır. 11

12 BİYOKİMYA d. İyon, bir atomun elektron kazanması veya kaybetmesi durumunda oluşan elektrik yüklü parçacıktır. e. Nötronların bir görevi de protonları bir arada tutmaktır. Nötron sayısı proton sayısına göre göreceli olarak fazla olan çekirdekler, çoğunlukla parçalanır ve radyasyona neden olur. 3. Bir atomdaki protonların sayısına atom numarası denir. Bir elementin atom numarası bilinirse hangi element olduğu söylenebilir. 4. Bir atomdaki proton ve nötronların toplam sayısına o atomun kütle numarası denir. Elektronlar bu hesaba katılmaz, çünkü kütleleri çok düşüktür. Bileşik İki veya daha fazla elementin kimyasal bir reaksiyonla birleşmesi sonucu özelliklerini kaybederek oluşturdukları yeni maddeye bileşik denir. Örneğin sodyum klorür bir bileşiktir. İki çeşit bileşik vardır: kovalent ve iyonik bileşik 1. Ametal atomları kararlı yapıya ulaşmak için son yörüngedeki bazı elektronlarını ortaklaşa kullanırlar. Atomlar arasında elektronların ortaklaşa kullanılmasıyla oluşan bağa kovalent bağ, oluşan yapıya da kovalent bileşik denir. Örneğin iki hidrojen atomu elektronlarını ortaklaşa kullanarak aralarında kovalent bağ oluşturur. Böylece her bir hidrojen atomu kararlı hale gelir. Hidrojen gibi birçok ametal başka ametallerle bileşik oluştururlar. CO, H 2 O, NO 2, CO 2 bunlardan bazılarıdır. 12

13 biyokimyaya genel bakış Örneğin H 2 O molekülünde oksijen atomunun son temek enerji düzeyi dolmamıştır (6 elektron). Hidrojen atomu 1 elektrona sahiptir. Kararlı yapıyı oluşturmak üzere değerlik elektronları paylaşılarak kovalent bağın gerçekleşmesiyle kovalent bileşikler meydana gelir. 3. İyonik bileşikler, metallerle (ısı ve elektriği iletir) ametaller (ısı ve elektriği iletmez) arasında elektron alışverişiyle doğan (+) ve (-) yüklü iyonlar arasındaki elektrostatik kuvvete dayanan kimyasal bağ yapısıdır. Oluşan bağa iyonik bağ denir. Örneğin, NaCl, KCl, NaF, MgCl 2 gibi. Elektron alışverişi Elektron ortaklaşa kullanılır 13 İyonik Bağ - İyonik Bileşik Kovalent Bağ - Molekül Bileşik 3. Molekül, elementleri ya da bileşikleri oluşturan ve onların özgül niteliklerini taşıyan en küçük birim

14 BİYOKİMYA Karbon atomlarının isimlendirilmesi Bir organik bileşikteki karbonlar en okside karbon içeren bileşikten başlayarak numaralandırılır veya Greek harfleriyle gösterilir. En okside grubun yanındaki karbon α karbonudur. OH O I II CH 3 - CH CH 2 C - OH γ β α Hidroksi bütirat (β-hidroksibütirat) ın numaralandırılması Biyokimyasal bileşiklerdeki fonksiyonel gruplar Fonksiyonel grup büyük bir molekülün bir parçasıdır; kendine özgü kimyasal davranışlara sahip bir atom veya atomlardan meydana gelen bir gruptan meydana gelmiştir. Alkoller, aldehidler, ketonlar, karboksil grupları, anhidridler, sülfidril grupları, aminler, esterler ve amidler. Bütün bunlar biyokimyasal bileşiklerin önemli bileşenleridir. O II C H aldehit H H H H I I I I C C C = C I I H H alkan alken X NH 2 I I C C I I alkil halojenür amin (X = F, Cl, Br, I) O II C keton O II C OH karboksilik asit C C alkin fenil OH I I I C C O C I I I alkol eter O O II I II C O C C NH I 2 ester amid H H H H H 14 Biyokimyasal reaksiyonlar 1. Reaksiyonların sınıflandırması reaksiyona giren fonksiyonel gruplara göre yapılır (örn. Esterleşme, hidroksilasyon, karboksilasyon ve dekarboksilasyonlar). 2. Oksidasyonlar: Sülfidril gruplarının disülfidlere, alkollerin aldehidlere ve ketonlara, aldehidlerin karboksilik asitlere oksidasyonu sıklıkla gözlenir. a. Bu oksidasyonların birçoğu redüksiyonlarla geri döner. b. Oksidasyon reaksiyonlarında, elektronlar kaybedilirken, redüksiyon reaksiyonlarında ise elektronlar kazanılır.

15 biyokimyaya genel bakış c. Besinler okside oldukça, elektronlar serbestleşir ve elektron transport zincirine geçerler. Adenozin trifosfat (ATP) meydana gelir ve vücudun çeşitli fonksiyonlarını yürütmek için enerji sağlanmış olur. KLİNİK BİLGİLER 1. Kistik Fibrozis Hastalığı Kistik fibrozis ölüme neden olabilen en sık gözlenen genetik bir hastalıktır. Otozomal resesif geçiş gösterir. Beyaz ırkta 25 kişide 1 kişi taşıyıcı olup yeni doğanda bir kişi hastalıktan etkilenmiştir. Klor iyon kanallarının proteinleri defektlidir ve hem ekrin, hem de ekzokrin gland fonksiyonları etkilenmiştir. Pulmoner hastalıklar (en sık) ve pankreas yetersizliği sıklıkla gözlenir. Besinler özellikle de yağlar ve proteinler kısmen sindirilir, steatore ve buna bağlı nutrisyonel yetersizlikler gelişir. Tanıda yenidoğan taraması (kanda immunreaktif tripsinojen artışı) ter testi (terde sodyum ve klor artışı) ve genetik testler (CFTR geninde mutasyonlar) yapılmaktadır. 2. Nontropikal Sprue (Çölyak) Hastalığı Tropikal olmayan sprue (yetişkin çölyak hastalığı), tahıl ürünlerinin yapısında bulunan bir protein olan glutene karşı gelişen bir reaksiyon sonucu meydana gelir. Bağırsak epitel hücrelerinda hasar izlenir ve malabsorpsiyon gözlenir. Genel semptomlar; steatore, diyare ve kilo kaybıdır. 3. Kwashiorkor Hastalığı Kwashiorkor genellikle diyetin kalori yönünden normal, protein yönünden düşük olduğu üçüncü dünya ülkelerinde yaşayan çocuklarda gözlenir. Diyetteki proteinin yetersiz oluşu, protein sentezinde bir azalmaya neden olacak ve sonuçta bağırsak epitel hücrelerinin rejenerasyonu etkilenecek ve böylece problem malabsorpsiyonla daha da karmaşık hale gelecektir. Hepatomegali ve şiş karın sıklıkla gözlenir. 4. Marasmus Marasmus, protein ve kalori eksikliği sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Uzun süreli açlıklar, aşırı ağırlık kaybı ve sonunda ölüm görülmektedir. 5. Aşırı Proteinli Diyet Sonucu Gelişen Durumlar Yüksek protein içerikli beslenme kalori yönünden çok düşükse ve protein düşük biyolojik değere sahipse (örn. Diyette esansiyel amino asitler bulunmuyorsa), negatif azot dengesi gelişir. Vücut proteini amino asitler halinde yıkılır ve glukoza dönüşür. Kalp kasındaki bir azalma ölüme yol açabilir. Alınan protein içeriği yüksek biyolojik değere sahip olsa bile amonyak ve üre düzeyleri artarak böbrekler üzerine baskı oluşturacaktır. 6. Hipertiroidizm Tiroid bezinin fazla hormon sentezlemesi sonucunda ortaya çıkan tabloya hipertiroidi denir. Hipertiroidinin birçok sebebi olmakla beraber, Graves hastalığı, toksik multinodüler guatr ve soliter tiroid adenomu özellikle önemli olanlardır. Hipertiroidizmin en sık gözlenen formlarından biri Graves hastalığıdır. Bu hastalıkta vücut, tiroid bezini uyaran antikorlar üreterek tiroid hormon fazlalığına yol açar. BMH'de artış, büyük tiroid (guatr), çıkıntılı gözler, sinirlilik, tremor, çarpıntı, aşırı terleme ve kilo kaybı ile karakterizedir. 15

Beslenmeden hemen sonra, artan kan glikoz seviyesi ile birlikte insülin hormon seviyesi de artar. Buna zıt olarak glukagon hormon düzeyi azalır.

Beslenmeden hemen sonra, artan kan glikoz seviyesi ile birlikte insülin hormon seviyesi de artar. Buna zıt olarak glukagon hormon düzeyi azalır. Seçmeli Ders: Dokular ve Organlar Arası Metabolik İlişkiler 1.HAFTA Normal metabolizmada aktif olan günlük akış; Yaşamak için gerekli olan enerji akışı, dışardan alınan gıdalardan elde edilir. Kullanılan

Detaylı

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H 2.Radyoaktif izotoplar biyologları için önemlidir? Aşağıda radyoakif maddelerin kullanıldığı alanlar sıralanmıştır.bunlarla

Detaylı

ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI

ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI Metabolizma durumları Memelilerde ana hatları ile en az iki metabolizma durumu önemlidir. Bunların birincisi besin maddelerinin kana emildiği beslenme (rezorpsiyon),

Detaylı

Atomlar ve Moleküller

Atomlar ve Moleküller Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli

Detaylı

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )

Detaylı

METABOL ZMA. Metabolizmanın amacı nedir?

METABOL ZMA. Metabolizmanın amacı nedir? METABOL ZMA Canlıda olu an ve devam eden fiziksel ve kimyasal olayların tümüne birden metabolizma adı verilmektedir Ara metabolizma, katabolizma ve anabolizma olmak üzere iki faz içerir; bu iki faz arasındaki

Detaylı

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI Canlılarda Enerji Besinlerin Enerjiye Dönüşümü İnsanların gün boyunca hareketlerinin devamını, hastalanınca iyileşmelerini, fizyolojik ve psikolojik tepkilerinin devamlılığını

Detaylı

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır. CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi

Detaylı

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır.

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır. ORGANİK BİLEŞİKLER **Organik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenirler. Yapılarında C, H, atomlarını bulundururlar. Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik

Detaylı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)

Detaylı

DÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK MART 2019)

DÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK MART 2019) 2018-2019 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 24 ARALIK 2018 01 MART 2019) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 36 Fizyoloji 22 4X2 30 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 24 Tıbbi Biyokimya

Detaylı

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. Organik moleküllerin atomları enerji depolamaya müsaittir. Hücreler enzimler aracılığı ile organik

Detaylı

BİY 315 Lipid Metabolizması-II. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi

BİY 315 Lipid Metabolizması-II. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi BİY 315 Lipid Metabolizması-II Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi Yağ Asidi Oksidasyonu Besinlerin sindirimi sonucu elde edilen yağlar, bağırsaktan geçerek lenf sistemine ulaşır ve bu

Detaylı

BİY 471 Lipid Metabolizması-I. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi

BİY 471 Lipid Metabolizması-I. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi BİY 471 Lipid Metabolizması-I Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi Lipoproteinler Türev lipidler: Glikolipidler Lipoproteinler Lipoproteinler, lipidlerin proteinlerle oluşturdukları komplekslerdir.

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)! HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ)

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) DOĞRU YANLIŞ SORULARI Depo yağlar iç organları basınç ve darbelerden korur. Steroitler hücre zarının yapısına katılır ve geçirgenliğini artırır.

Detaylı

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel LİPOPROTEİNLER LİPOPROTEİNLER Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı olarak çözündüklerinden, taşınmaları için stabilize edilmeleri gerekir. Lipoproteinler; komplekslerdir. kanda lipidleri taşıyan

Detaylı

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ 9. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI Palmitoleik ve oleik asitlerin sentezi için palmitik ve stearik asitler hayvansal organizmalardaki çıkş maddeleridir.

Detaylı

DÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018)

DÖNEM II DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018) 2017-2018 DERS YILI SİNDİRİM VE METABOLİZMA DERS KURULU ( 25 ARALIK 02 MART 2018) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Anatomi 26 5X2 31 Biyofizik 4-4 Fizyoloji 22 5X2 27 Histoloji ve Embriyoloji 12 6X2 18 Tıbbi

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

Referans:e-TUS İpucu Serisi Biyokimya Ders Notları Sayfa:368

Referans:e-TUS İpucu Serisi Biyokimya Ders Notları Sayfa:368 21. Aşağıdakilerden hangisinin fizyolojik ph'de tamponlama etkisi vardır? A) CH3COC- / CH3COOH (pka = 4.76) B) HPO24- / H2PO-4 (pka = 6.86) C) NH3/NH+4(pKa =9.25) D) H2PO-4 / H3PO4 (pka =2.14) E) PO34-/

Detaylı

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2015-2016 DERS YILI 4. KOMİTE: HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2015-2016 DERS YILI 4. KOMİTE: HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV KAFKAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2015-2016 DERS YILI 4. KOMİTE: HÜCRE BİLİMLERİ DERS KURULU IV (5 Hafta) (04 Ocak-26 Şubat) DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM Biyokimya 36 10 46 Tıbbi Genetik 18 10

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

9.Sınıf Biyoloji. Yaşam Bilimi Biyoloji. cevap anahtarı

9.Sınıf Biyoloji. Yaşam Bilimi Biyoloji. cevap anahtarı 9.Sınıf Biyoloji 1 Yaşam Bilimi Biyoloji cevap anahtarı 1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ *Canlıların temel bileşenleri: Canlıların temel bileşenleri; organik ve inorganik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır.

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar

Detaylı

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü

Detaylı

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER

BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER BİYOKİMYAYA GİRİŞ: ATOM, MOLEKÜL, ORGANİK BİLEŞİKLER Biyokimyanın tanımı yaşamın temel kimyası ile ilgilenen bilim dalı (Bios, Yunancada yaşam demektir.) canlı sistemin yapısını ve fonksiyonlarını kimyasal

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI. Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 09.01.2017-03.03.2017 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 26 5x2 31 EMBRİYOLOJİ 12 4x2 16 FİZYOLOJİ 18 1X2 19 BİYOFİZİK

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar yapılarında.. (C),.. (H) ve. (O) atomu bulunduran organik bileşiklerdir. Karbonhidratların formülü ( ) ile gösterilir. Nükleik asitlerin, ATP nin, hücre, bitkilerde yapısına

Detaylı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı

Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik

Detaylı

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ

KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ KARBON ve CANLILARDAKİ MOLEKÜL ÇEŞİTLİLİĞİ Karbonun önemi Hücrenin % 70-95ʼ i sudan ibaret olup, geri kalan kısmın çoğu karbon içeren bileşiklerdir. Canlılığı oluşturan organik bileşiklerde karbon atomuna

Detaylı

Solunumda organik bileşikler karbondioksite yükseltgenir ve absorbe edilen oksijen ise suya indirgenir.

Solunumda organik bileşikler karbondioksite yükseltgenir ve absorbe edilen oksijen ise suya indirgenir. Solunum bütün aktif hücrelerde oksijenin absorbe edilmesi ve buna eşdeğer miktarda karbondioksitin salınması şeklinde sürekli olarak devam eden bir prosestir. Solunumda organik bileşikler karbondioksite

Detaylı

LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ SAFRA ASİTLERİ

LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ SAFRA ASİTLERİ 8. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ 1. Yapısal fonksiyon görevi: Lipitler fosfolipitler başta olmak üzere hücre ve organel zarlarının yapısına girer

Detaylı

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi 1. Termometre Çimlenen bezelye tohumlar Termos Çimlenen bezelye tohumları oksijenli solunum yaptığına göre yukarıdaki düzenekle ilgili, I. Termostaki oksijen miktarı azalır. II. Termometredeki sıcaklık

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

OKSİJENLİ SOLUNUM

OKSİJENLİ SOLUNUM 1 ----------------------- OKSİJENLİ SOLUNUM ----------------------- **Oksijenli solunum (aerobik): Besinlerin, oksijen yardımıyla parçalanarak, ATP sentezlenmesine oksijenli solunum denir. Enzim C 6 H

Detaylı

Karbohidratlar. Karbohidratların sınıflandırılması. Monosakkaritler

Karbohidratlar. Karbohidratların sınıflandırılması. Monosakkaritler Karbohidratlar Yeryüzünde en çok bulunan organik molekül grubudur, (CH 2 O) n genel formülüyle ifade edilebilirler. Genelde suda çözünürler, Güneş ışığının fotosentez yapan organizmalar tarafından tutulmasıyla

Detaylı

Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu)

Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu) Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu) Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Yağ Asitleri Uzun karbon zincirine sahip

Detaylı

BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217)

BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI (05.11.2012) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) Adı Soyadı: A Fakülte No: 1- Asetil KoA, birçok amaçla kullanılabilir. Aşağıdakilerden

Detaylı

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ

ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJİ KULLANIMI VE BESİN MADDELERİ ENERJININ SÜREKLILIĞI Egzersizin özelliğine bağlıdır 100 m ATP-CP Maraton aerobik sistem 400-800 m laktik asit sistemi 1500 m ATP-CP, laktik asit sistem ve aerobik sistem

Detaylı

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri:

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri: LİPİTLER (YAĞLAR) YAĞLAR (LİPİTLER) Yapılarında C,H, O den başka N,P da bulunabilir. İçerikleri C miktarı O a göre daha fazla olduğu için çok enerji verirler. Yağlar solunumda kullanılınca çok oksijen

Detaylı

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU

YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 SİNDİRİM ve METABOLİZMA DERS KURULU YÜKSEK İHTİSAS ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI Dönem II TIP 2030 31.12.2018-01.03.2019 DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM 26 5x2 31 EMBRİYOLOJİ 12 5x2 17 FİZYOLOJİ 20 1x1 21 BİYOFİZİK

Detaylı

ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla

ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla ATOM ve YAPISI Maddelerin gözle görülmeyen (bölünmeyen) en parçasına atom denir. Atom kendinden başka hiçbir fiziksel ya da kimyasal metotlarla kendinden farklı atomlara dönüşemezler. Atomda (+) yüklü

Detaylı

Bileşik karbonhidratlar. Mukopolisakkaritler -Hiyaluronik asit -Heparin -Kondroitin sülfatlar Kan grubu polisakkaritleri

Bileşik karbonhidratlar. Mukopolisakkaritler -Hiyaluronik asit -Heparin -Kondroitin sülfatlar Kan grubu polisakkaritleri KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar Karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan organik bileşiklerdir Vücuda enerji sağlayan besin öğeleridir Özellikle bitkisel besinlerde çok yaygındır İnsanlar ve hayvanlar

Detaylı

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak Metabolizma Yaşamak için beslenmek zorundayız. Çünkü; Besinlerden enerji elde ederiz ve bu enerji; Hücresel faaliyetleri sürdürmemiz, Hareket etmemiz, Taşınım olaylarını gerçekleştirebilmemiz, Vücut sıcaklığını

Detaylı

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi 1 Anlatım Planı 1. Makromoleküller ve Su 2. Amino asitler ve Peptidler 3. Proteinler 4. Enzimler 5. Karbohidratlar 6. Nükleik

Detaylı

Yağ ihtiyacı nereden karşılanır?

Yağ ihtiyacı nereden karşılanır? Besinde Lipitler Besinsel Yağlar 1. Trigliseritler (%90) 2. Kolesterol (serbest ya da yağ asitlerine bağlı halde) 3. Serbest Yağ Asitleri 4. Fosfolipitler 5. Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K) Suda çözünmezler

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları hem endergonik hem ekzergonik reaksiyonlardır. ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferini

Detaylı

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Enerji Energy(E) Yaşamın devamı için gerekli ön koşul Gözle görülebilen mekanik iş ve vücut ısısının kombinasyonu olarak ortaya çıkar. İnsan vücudu

Detaylı

1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.-

1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- 1-GİRİ 1.1- BİYOKİMYANIN TANIMI VE KONUSU.- Biyokimya sözcüğü biyolojik kimya (=yaşam kimyası) teriminin kısaltılmış şeklidir. Daha eskilerde, fizyolojik kimya terimi kullanılmıştır. Gerçekten de Biyokimya

Detaylı

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin 1 Giriş Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin tamamlayacağı yazılı, sözlü ve uygulamalı görevler beslenme,

Detaylı

Sfingozin türevi membran lipidleri

Sfingozin türevi membran lipidleri Dr. Suat Erdoğan Sfingozin türevi membran lipidleri Sfingolipidler Sfingomyelin Glikolipidler Kolesterol ve Steroidler Bu tür lipidler gliserol içermezler Yapıda bir amino alkol olan sfingozin bulunur

Detaylı

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI.

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Hazırlayan: Sibel ÖCAL 0501150027 I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Eksikliği 1 2 Pantotenik asit (Vitamin

Detaylı

EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNE GİRİŞ

EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNE GİRİŞ EGZERSİZ FİZYOLOJİSİNE GİRİŞ Bilimin iki önemli branşı olan anatomi ve fizyoloji, organizmanın fonksiyonlarını ve parçalarının yapısını incelemektedir. Anatomi vücudun yapısını incelerken, fizyoloji organizmanın

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde

Detaylı

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek

Detaylı

SİNDİRİM. . canlılarda dışarıdan alınan besinlerin hücreler tarafından kullanılabilir hale gelmesi için sindirilmesi gerekir.

SİNDİRİM. . canlılarda dışarıdan alınan besinlerin hücreler tarafından kullanılabilir hale gelmesi için sindirilmesi gerekir. SİNDİRİM. canlılarda dışarıdan alınan besinlerin hücreler tarafından kullanılabilir hale gelmesi için sindirilmesi gerekir. Sindirim : Büyük moleküllü besin maddelerinin. ayrılarak hücre zarından geçebilecek

Detaylı

Fizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir?

Fizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir? Fizyoloji Nedir? FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlıyı oluşturan doku ve organların fonksiyonlarını ve bu fonksiyonların nasıl yerine geldiklerini inceleyen bilim dalıdır. Yaşayan

Detaylı

ORGANİK BİLEŞİKLER Karbon Dünyası

ORGANİK BİLEŞİKLER Karbon Dünyası ORGANİK BİLEŞİKLER Canlı Organizmalarda bulunan büyük ve karışık yapılı moleküller yani makromoleküllerdir Makromoleküllerin hepsinde karbon vardır. Karbon Dünyası Makromoleküller birbirlerine kovalent

Detaylı

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin

Detaylı

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.

Detaylı

Kolesterol Metabolizması. Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D.

Kolesterol Metabolizması. Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Kolesterol Metabolizması Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Steroidler Steroidlerin yapı taşı birbirine yapışık 4 halkalı karbon iskelehdir, bu yapı

Detaylı

BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA

BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA BİYOİNORGANİK KİMYA 5. HAFTA ESER ELEMENTLER İnsan vücudunda en yüksek oranda bulunan element oksijendir. İkincisi ise karbondur. İnsan vücudunun kütlesinin %99 u sadece 6 elementten meydana gelir. Bunlar:

Detaylı

GLİKOJEN METABOLİZMASI

GLİKOJEN METABOLİZMASI METABOLİZMASI DİLDAR KONUKOĞLU TIBBİ BİYOKİMYA 8.4.2015 DİLDAR KONUKOĞLU 1 YAPISI Alfa-[1,6] glikozid Alfa- [1-4] glikozid bağı yapısal olarak D-glukozdan oluşmuş dallanmış yapı gösteren homopolisakkarittir.

Detaylı

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu

Paylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu 4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ

Detaylı

Keton Cisimleri. Prof. Dr. Fidancı

Keton Cisimleri. Prof. Dr. Fidancı Keton Cisimleri Prof. Dr. Fidancı Yağ asitlerinin oksidasyonunda oluşan Asetil CoA'nın daha ileri oksidasyonu karaciğerde iki yol takip etmektedir. Bunlar sitrik asit döngüsü yolu ile asetoasetat, D β

Detaylı

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS

METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS METABOLİK DEĞİŞİKLİKLER VE FİZİKSEL PERFORMANS Aerobik Antrenmanlar Sonucu Kasta Oluşan Adaptasyonlar Miyoglobin Miktarında oluşan Değişiklikler Hayvan deneylerinden elde edilen sonuçlar dayanıklılık antrenmanları

Detaylı

BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ

BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ Bir fabrikanın çalışması ve üretimi için nasıl işçilere ve makinalara ihtiyaç varsa canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için de enerjiye ihtiyaçları vardır. Enerji, bir

Detaylı

Biyokimya. Biyokimyanın tanımı ve önemi Organizmanın elementer yapısı Canlılık Su Kovalent olmayan bağlar (intermoleküler etkileşimler)

Biyokimya. Biyokimyanın tanımı ve önemi Organizmanın elementer yapısı Canlılık Su Kovalent olmayan bağlar (intermoleküler etkileşimler) Biyokimya Biyokimyanın tanımı ve önemi Organizmanın elementer yapısı Canlılık Su Kovalent olmayan bağlar (intermoleküler etkileşimler) Bölüm 1: Biyokimya ve önemi: 1. Biyokimya tanımı, önemi ve boyutsal

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın Mitokondri, ökaryotik organizmanın farklı bir organeli Şekilleri küremsi veya uzun silindirik Çapları 0.5-1 μm uzunlukları 2-6 μm Sayıları

Detaylı

BALIKLARDA SİNDİRİM VE SİNDİRİM ENZİMLERİ. İlyas KUTLU Kimyager Su Ürünleri Sağlığı Bölümü. vücudun biyokimyasal süreçlerinin etkin bir şekilde

BALIKLARDA SİNDİRİM VE SİNDİRİM ENZİMLERİ. İlyas KUTLU Kimyager Su Ürünleri Sağlığı Bölümü. vücudun biyokimyasal süreçlerinin etkin bir şekilde BALIKLARDA SİNDİRİM VE SİNDİRİM ENZİMLERİ İlyas KUTLU Kimyager Su Ürünleri Sağlığı Bölümü Proteinler, yağlar ve karbohidratlar balıklar amino asitlerin dengeli bir karışımına gereksinim tarafından enerji

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com

Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU. hasanyolcu.wordpress.com Yrd. Doç. Dr. H. Hasan YOLCU hasanyolcu.wordpress.com En az iki atomun belli bir düzenlemeyle kimyasal bağ oluşturmak suretiyle bir araya gelmesidir. Aynı atomda olabilir farklı atomlarda olabilir. H 2,

Detaylı

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları

Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon ENZİMLER Enzimler Canlı sistemlerde meydana gelen tüm yapım ve yıkım reaksiyonlarına metabolizma denir Metabolizma faaliyetleri birer biyokimyasal tepkimedir. Ve bu tepkimelerin başlayabilmesi belirli

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine

Detaylı

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA

EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA EGZERSİZ SONRASI TOPARLAMA Normale dönüş-performans ilişkisi Ne kadar hızlı? Egzersiz sonu toparlanmanın amacı... Tüm vücudu ve kasları dinlendirmek, egzersiz öncesi şartları yeniden hazırlamaktır. Kısa

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar.

Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar. Elementlerin büyük bir kısmı tabiatta saf hâlde bulunmaz. Çoğunlukla başka elementlerle bileşikler oluşturmuş şekilde bulunurlar. Elementlerin bileşik oluşturma istekleri onların kararlı yapıya ulaşma

Detaylı

FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN FİZYOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Fizyolojide Temel Kavramlar FİZYOLOJİ Fizyolojinin amacı; Yaşamın başlangıcı- gelişimi ve ilerlemesini sağlayan fiziksel ve kimyasal etkenleri açıklamaktır (tanımlamak)

Detaylı

Beslenme Dersi sunusu

Beslenme Dersi sunusu Beslenme Dersi sunusu Beslenme ile ilgili kavramlar Besin (lat.aliment): Yenebilen bitki ve hayvan dokularıdır. Su, organik ve inorganik ögelerden oluşur. Hayvansal ve bitkisel olarak iki kaynaktan elde

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.

Detaylı

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir.

NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir. NATURAZYME Naturazyme enzim grubu karbohidrazlar, proteaz ve fitaz enzimlerini içerir. Tüm hayvanlar besinleri sindirmek için enzimleri kullanırlar. Bunlar hem hayvanın kendi sentezlediği hem de bünyelerinde

Detaylı

TIBBİ BİYOLOJİ YAĞLARIN VE PROTEİNLERİN OKSİDASYONU

TIBBİ BİYOLOJİ YAĞLARIN VE PROTEİNLERİN OKSİDASYONU TIBBİ BİYOLOJİ YAĞLARIN VE PROTEİNLERİN OKSİDASYONU Yağların Oksidasyonu Besinlerle alınan yağlar ince bağırsakta safra asidi tuzları ile önce emülsiyonlaşarak küçük damlacıklar haline getirilir. Sonra

Detaylı

CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ

CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ Prof. Dr. Bektaş TEPE Canlıların Savunma Amaçlı Kimyasal Üretimi 2 Bu ünite ile; Canlılık öğretisinde kullanılan kimyasal kavramlar Hiyerarşi düzeyi Hiyerarşiden sorumlu atom

Detaylı

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş

KİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.

Detaylı

Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir.

Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir. Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir. Mekanik Sindirim: Besinlerin dil, di ve kaslar yardımı ile küçük

Detaylı

Karbohidratlar. Yrd.Doç.Dr. Ahmet GENÇ Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Karbohidratlar. Yrd.Doç.Dr. Ahmet GENÇ Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Karbohidratlar Yrd.Doç.Dr. Ahmet GENÇ Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu q Karbohidratlar, insan diyetinin en önemli kısmını oluştururlar Karbonhidratlar q Doğada en bol bulunan organik moleküllerdir.

Detaylı