Uzaktan Eğitimde Yayın Yolu ile Öğrenme Ortamları

Transkript

1 Uzaktan Eğitimde Yayın Yolu ile Öğrenme Ortamları Yazarlar Eğitimci Büşra Tüfekci (İşitsel Teknolojiler) Eğitimci Feride Nur Şahin (Görsel İşitsel Teknolojiler)

2 İçindekiler ÖNSÖZ... 2 AMAÇLARIMIZ... 3 ÖRNEK OLAY... 3 ANAHTAR KAVRAMLAR... 4 İÇERİK... 4 GİRİŞ... 5 Yayın Yolu İle Öğretim Ortamları... 5 İşitsel Teknolojiler...5 Radyo... 6 Teyp-ses kaseti... 7 Telefon... 8 Telekonferans... 9 Görsel-İşitsel Teknolojiler...10 Televizyon Video ve Masaüstü video Etkileşimli Video Teyp ve Video Disk Uydu ve Uydu Televizyonu Video Konferans Yayın Yolu İle Öğretim Ortamlarının Uzaktan Eğitimdeki Uygulamaları Televizyon Eğitim Programları Türleri Özet Değerlendirme Soruları Değerlendirme Soruları Yanıt Anahtarı Sıra Sizde Yanıt Anahtarı Sözlük Kaynakça

3 Önsöz Sevgili Arkadaşlarımız, Uzaktan eğitimin güncel kullanılan bir eğitim seçeneği olduğu aşikardır. Bizler, eğitimin bu boyutunun hazırlanmasında çeşitli ortamlardan yararlanmaktayız. Bu bölümde ise yayın yolu ile eğitim ortamlarının üzerinde duruyoruz. Yayın yolu ortamındaki işitsel ve görsel-işitsel teknolojilerin neler olduğu, fayda ve sınırlıkları ve son olarak etkili kullanım yöntemlerini açıklamaktayız. Kitabın sizlere faydalı olması dileklerimizi sunar ve başarılar diliyoruz. 2

4 Amaçlarımız: İşitsel ortamların neler olduğunu tanımlar. İşitsel teknolojilerinin fayda ve sınırlılıklarını açıklayabilir. İşitsel ortamdan hangisinin tek yönlü, hangisinin çift yönlü olduğunu kavrar. Tek ve çift yönlü işitme ortamlarının fayda ve sınırlılıklarını açıklayabilir. Televizyon eğitim programlarını sınıflarken, kıstaslarını belirleyebilir. Görsel-işitsel teknolojileri neler olduğunu tanımlar. Görsel-İşitsel teknolojilerinin fayda ve sınırlılıklarını açıklayabilir. Örnek Olay Nida Hemşirelik bölümü 3. Sınıf öğrencisidir. Fakat hayalindeki meslek bu değildir. O, hayalinde her zaman işletmeci olmak istemiştir. Fakat üç yıl hemşirelik okuduğu için bölümünü bırakıp işletme okumak için tekrar hazırlanmaktan korkmaktadır. Nida nın arkadaşı olan Nedim ise İşletme bölümü okumaktadır. Nida bu hayalini bir gün Nedim e anlatır: -Nida: Nedim, keşke bende senin gibi İşletme bölümü okusaydım. Hemşireliği seçtiğime o kadar pişmanım ki. Ama geri dönüşüm pek mümkün değil. Çünkü artık üçüncü sınıf oldum. Bu durum beni çok üzüyor. -Nedim: Boşuna üzülüyorsun Nida. Çünkü artık iki tane üniversiteyi aynı anda bitirmek mümkün -Nida: Nasıl yani? -Nedim: Şöyle anlatayım. Bunun için uzaktan eğitim veren fakülteler var. Buralarda uzaktan eğitim olarak çeşitli bölümleri okuyabiliyorsun. Hem de kendi bölümünü bırakmadan. Bölüm olarak ise; işletme, iktisat, kamu yönetimi ve daha niceleri mevcut. -Nida: Gerçekten mi? Bu benim için çok güzel bir haber. Ama uzaktan eğitim ne kadar etkili olacak ki. Hemşirelik eğitimi uzaktan eğitim olarak verilse okuması çok zor olurdu ki bence işletme de öyledir. Yani sadece kitabı okuyarak öğrenmek çok güç görünüyor. -Nedim: Hemen öyle kestirip atma Nida. Uzaktan eğitim de çeşitli ortamlar kullanılmakta. -Nida: Hım. Ne gibi mesela? -Nedim: Yayın yolu ile oluşturulmuş eğitim ortamları var. Mesela işitsel olarak; radyo yayınları, kasetler, telekonferans vb. gibi. -Nida: Ama ben sadece duyarak öğrenemiyorum Nedim. Benim için görsellik çok önemli. -Nedim: Onun için ise hem görsel hem de işitsel ortamlar da mevcut. Video, televizyon, video konferans ve daha niceleri 3

5 -Nida: İşte şimdi oldu! Artık bende hayallerimin mesleğini okuyabileceğim. Hem de kendi bölümümü bırakmadan. Teşekkür ederim Nedim. -Nedim: Rica ederim Nida. Nida uzaktan eğitim veren bir fakülteye kaydını yaptırır. Böylece hayallerinin mesleğine kavuşmak içini ilk adımını atmıştır. Anahtar Kavramlar İşitsel Teknolojiler, Görsel-İşitsel Teknolojiler, Radyo ile Eğitim, Televizyon ile Eğitim. İçerik GİRİŞ YAYIN YOLU İLE ÖĞRETİM ORTAMLARI o İşitsel Teknolojiler Radyo Teyp-ses kaseti Telefon Telekonferans o Görsel-İşitsel Teknolojiler Televizyon Video ve Masaüstü video Etkileşimli Video Teyp ve Video Disk Uydu ve Uydu Televizyonu Video Konferans YAYIN YOLU İLE ÖĞRETİM ORTAMLARININ UZAKTAN EĞİTİMDEKİ UYGULAMALARI o Televizyon Eğitim Programları Türleri 4

6 Giriş Texas Üniversitesi nde yapılan bir araştırmaya göre zaman faktörü sabit tutulduğunda hatırlama oranları şu şekildedir; insanlar okuduklarının %10 unu, işittiklerinin %20 sini, gördüklerinin %30 unu, görüp işittiklerinin %50 sini, söylediklerinin %70 ini, yapıp söylediklerinin %90 ını hatırlamaktadırlar. Bu verilere göre, öğrenmede en etkili yöntem gerek örgünde olsun gerekse uzaktan eğitimde görsel ve işitsel teknolojilerden yararlanıp, yaparak ve yaşayarak öğrenmedir. Öğretmen merkezli olan geleneksel eğitimde okul ortamında öğrenciler genellikl e ikinci plandadır. Öğretmenin, öğrencilerin farklı duyularına yönelik etkinlikler kullanmaması öğrencilerin derslere karşı olan ilgi ve heyecanını azaltmaktadır. Öğretmenin ders kitabını ve yazı tahtasını kullanarak gerçekleştirdiği bu öğretim yönteminde öğrencilerin belli bir süre sonra motivasyonu düşmektedir. Uzaktan eğitimde bu durum daha fazla önem taşımaktadır. Uzaktan eğitimde öğretimin kalitesini arttırmak ve öğrencileri ilgisini canlı tutmak için onların mümkün olan tüm uyarıcılarını harekete geçirmek gerekmektedir. Bundan dolayı uzaktan eğitimde görsel ve işitsel teknolojiler önem kazanmıştır. Uzaktan eğitimde bu teknolojilerin etkili bir şekilde kullanılması için bu teknolojileri iyi tanımak, yararlarını ve sınırlılıklarını bilip ona göre karar verilmesi gerekmektedir. UZAKTAN EĞİTİMDE YAYIN YOLU İLE ÖĞRETİM ORTAMLARI Televizyon ve radyo ortamı kullanılarak öğrencilere uzaktan eğitim için hazırlanan öğretim ünitelerinin ulaştırılması ile gerçekleştirilen öğretim şeklidir. Genelden incelediğimizde iki türe ayrılır. Bunlar; işitsel ve görsel-işitsel teknolojilerdir. İşitsel Teknolojiler 5

7 Sınıflandırmayı yaptık. Şimdi ise bu teknolojilerin tanımı, yararları, sınırlıkları ve kullanımdaki etkililik ilkelerini inceleyelim. Radyo Resim 1: Radyo Örneği Sadece kulağa hitap eden, geniş kitlelere ulaşma imkanı sağlayan tek yönlü iletişim aracıdır. Eğitim ve öğretimde nasıl kullanırız dersek; yaygın eğitimde kullanımı mevcut olmasına rağmen milli eğitim kurumlarında etkili kullanımı söz konusu değildir. Üç şekilde eğitimde uygulayabiliriz. 1) Okullar için gerekli olan programların, ders programlarına uygun olarak hazırlanmasında radyo yönetmenlerinin yer alması, 2) Öğrencilere yayın saatlerini bildirerek programların dinlenmesinin sağlanması, 3) Radyo programını bir öğretmenin kendi başına hazırlaması şeklinde. Dikkat! Radyo programını bir öğretmenin kendi başına hazırlaması eğitimde kullanılan diğer türlerden daha zordur. Çünkü radyo programı hazırlamak bir ekip işidir. Öğretmenin hazırbulunuşluğu bu eğitim için yeterli değildir. Radyonun Eğitim Alanındaki Yararları 1) Ucuz ve kullanımı oldukça basittir. 2) Kulağa hitap eden her türlü aracı kullanabiliriz. 3) Geniş insan kitlelerine aynı anda ulaşabiliriz. 4) İstenilen zamanda dinleyebilmek için kasete kaydedebiliriz. 5) Birey kendi hızında öğrenebilir. 6) Aynı programı yayın zamanı dinlemeyenler için birden fazla yayınlayabiliriz. Böylece tekrar etme olanağı sağlanır. 7) Radyo için kullanılan araçların maliyeti düşüktür. 6

8 Radyonun Kullanımındaki Sınırlılıklar İlk olarak duyma engeli olanların kullanabileceği bir eğitim seçeneği değildir. Yalnızca kulağı etkilediği için hazırlanması zordur. Kasetler kullanılmazsa tekrar yapmak güçtür. Öğrenci denetimi sağlayan bir ortam mevcut değildir. El-göz koordinasyonunun gelişimini sağlama imkanı yoktur. Canlı yayında takıldığımız yerde durdurmak veya denetim yapma olanağı sağlayamaz. Ayrıca bu yüzden öğretmen yayın esnasında durdurma söz konusu olmadığından gerekli açıklamaları yapamaz. Radyo yayın saati ile okul saati paralel olmayabilir. Zaman kısıtlığından dolayı pekiştirmek için yeteri kadar örnek verilmeyebilir. Hedef kitledeki her alıcı grubuna uygun program hazırlamak zaman alıcı, masraflıdır. Özel bir çaba gerektirir. Belirlenen hedef ve davranışlara tam erişilemez. Uygun sesler seçilmediği takdirde yanlış izlenim oluşturabilir. Sıra sizde 1: Radyoyu daha etkili kullanmak için neler yapabiliriz? Teyp, Ses Kaseti Resim 2: Teyp ve Ses Kaseti Örneği Kasetlerdeki seslerin alınması ve tekrar çalınmasında kullanılan ses kaydedici araçlara teyp denilir. Yararları 1) Radyodaki tüm yararlar burada da geçerlidir. Ayrıca seslerin kaydedilmesiyle sınıf ortamında öğrencilere bu sesler dinletilir. 2) Geriye dönüş olanağı sayesinde içindekiler silindikten sonra yeniden doldurulabilir. 3) Yapımı kolay olduğundan iş yükü azdır. 7

9 4) Eş zamansız olduğundan öğrenciler istedikleri zaman ulaşabilir. 5) İşitsel becerilerin denetlenmesi gerektiğinde mikro öğretimi kullanırken teypten yararlanılabilir. 6) Gerek İngilizce dersinde gerekse müzik derslerinde sıkça kullanılan bir araçtır. Sınırlılıkları 1) Tek yönlü bir iletişim aracı olduğundan etkileşim sağlanamaz. 2) Gerçek sesleri yansıtmada yanıltıcı olabilir. 3) Etkileşim olmadığı için öğrenciyi uzun süre dinleme halinde tutmak zordur. 4) Sesler doğru seçilmediği takdirde yanlış anlamalara yol açabilir. Dikkat! Radyo ile eğitimi etkili kılmanın en önemli yolu teyp, ses kaseti kullanmaktır. Telefon Birbirinden uzakta bulunan iki kişinin ses yoluyla iletişim kurmak istediklerinde kullandıkları teknolojiye telefon denilir. Yararları 1) Verimli olmasının yanında ucuz oluşu tercih edilme nedenidir. 2) Öğretmen ve öğrenci arasında ileri düzeyde bireysel etkileşim sağlar. 3) Direk öğretmenle iletişim halinde olunduğundan birincil kaynaktan bilgi edinilir. 4) İşitsel ortam kullanılacaksa telefon destekleyici olarak bir seçenektir. 5) Öğrenciye destek sağlamak için kullanılır. Sınırlılıkları 1) İşitsel olduğu için tek yönlüdür. 2) Telefon ile iletişim halindeyken teknik bir takım sorunlarla karşı karşıya kalabiliriz. 3) Öğretmenin sınıfı kontrol etmesi, yönetmesi güçtür. 4) Etkili konuşma becerisinin olmadığı veya zamanın iyi planlanmadığı durumlarda sürecin etkililiği azalır. Sıra Sizde 2: Telefon teknolojisinin öğretim ve öğrenme sürecindeki etkililiğini artırmak için neler yapabiliriz? 8

10 Telekonferans Farklı yerlerde bulunan üçten fazla tek kişinin veya grupların arasında iletişim ağı kullanarak gerçekleşen ses veya elektronik olarak eş zamanlı iletişimi sağlama amacı taşıyan uzaktan konferans verme sistemidir. (Örnek bir telekonferansın gerçekleştiği anı görmek için Bkz. Resim 3). Resim 3: Tele konferans cihazları Yararları 1) Fiziki olarak birbirinden uzakta insanların aynı ortamda bulunuyormuş havası içerisinde bilgi alış verişinde bulunmasını sağlar. 2) Her türlü ses, fotoğraf, bilgi, resim vb. unsurlarının paylaşılması mümkündür. 3) Çok sayıda kaynağı birden fazla insana aynı zamanda ulaştırabilir. 4) Çift yönlü olduğu için etkileşimlidir. 5) Ucuz ve kullanımı basittir. 6) Hem ses hem de görüntü iletimi çift yönlü gerçekleşir. 7) Haber programlarında sık kullanılır. Sınırlılıkları 1) Bilgi alış verişi yapıldığında kaynak veya alıcıdan kaynaklanan teknik bir takım sorunlar çıkabilir. 2) Görsel bir takım veriler atılırken ses iletiminin aksamasına neden olabilir. 3) Coğrafi sınırlılıkların ortadan kalkması bir avantaj olarak görülse de kültürel farklılık, bölgeler arasındaki saat farkı gibi birçok etken ortaya çıkmaktadır. Dikkat! İşitsel teknolojiler arasında çift yönlü iletişimin gerçekleştiği ortam telekonferans ortamıdır. 9

11 Görsel-İşitsel Teknolojiler Televizyon Resim4: Televizyon Görüntünün ve görüntüyle alakalı seslerin aynı anda elektromanyetik dalgalar halinde yayılması prensibine dayanan görsel-işitsel bir ortam ve teknolojidir.televizyonu eğitim ortamı olarak kullanıp yararlanabiliriz.peki eğitimde hangi amaçlarla kullanırız? 1. Eğitim hizmetini büyük kitlelere yaymak, 2. Televizyona yapılan yatırım pahalıdır(program,iş gücü,teknoloji).fakat geniş kitlelere hitap ettiği için maliyet düşer. 3. Olaylar somut olarak daha çabuk verilir. 4. Bir olayı, deneyi veya işlemi anlatırken sınıf ortamına getirilemeyecek birçok canlandırma, olay televizyon ekranında görülebilir. 5. Mekan tasarrufu yapar. 6. Eğitim hizmetlerinin niteliğini artırır. 7. Öğretmenin verimlilik ve etkinliğini artırır. Televizyon Eğitim Açısından Faydaları 1. Oluşması uzun süre alan bir deney, bir sürecin aşamaları, bir bitkinin gelişimi vb. olgu ve olayları, sahip olduğu özellikler sayesinde çok kısa sürede gösterir ve duyurur. 2. Heyecan verici, ilgi çekici, açıklayıcı ve sürükleyicidir. 3. Geniş kitlelere çabuk ulaşabilip, göze ve kulağa hitap ederek izleyiciler üzerinde olumlu etki yaratır. 4. Örgünde olanak sağlayamadıkları ders araçlarını sunarak, eğitimde ekonomiyi gerçekleştirir. 10

12 5. Sınıf öğretmeninin yükünü hafifletir. 6. Öğrenme-Öğretme sürecinde diğer ögelerle birlikte kullanıldığında en iyi sonuçları verir. 7. Birebir ulaşılması güç materyallerin sınıf ortamına getirilmesini sağlar. Sınırlılıkları 1. Tek yönlü iletişim aracı olduğunda geri bildirim(dönüt) almak olanaksızdır. 2. Geç öğrenen öğrenciler için algılayamama problemleri ortaya çıkabilir. 3. Yayınları önceden seyredip derse hazırlıklı gelinmesi olanaksızdır. 4. Bilgilerin güncellenmesi zor olabilir. 5. Televizyon yayınları hemen her yerde izlenemeyebilir. 6. Dersin öğretmen gözetiminde ve öğrenci denetiminin olmaması eğitsel olanakları kısıtlıyor. 7. Derslerin yayın zamanının okuldaki derslerle paralel gitmesi ve tüm öğrencilere uygun olmayı çok zordur. 8. Ders üretimi için uzman ekibin gerekmesi. 9. Her düzeye ve konuya uygun ders üretimi yapmak zaman alıcı, masraflı, bilgi ve beceri gerektirmesi bakımından zordur. 10. Zaman kısıtlaması olduğu için ders içi etkinlikler yeterli miktarda yapılmayabilir. 11. Program iyi hazırlanmazsa öğrenciler sıkılabilir. Dikkat: Televizyon öğretim hizmetlerinde başlı başına bir öğretim ortamı olarak kullanılabildiği gibi diğer ortamları destekleyebilir veya örgün öğretim dışında uzaktan öğrenme, açık öğrenme ortamı olarak da kullanılabilir. Öğretimsel Televizyon Yayınları Resim6:Ögretimsel TV 11

13 Öğretimsel televizyon ya senkron ya da asenkron olabilir. Asenkron da öğretimsel televizyon video kaset ya da TV yayını, kablolu TV ve uydu teknolojileriyle dağıtılan önceden hazırlanan programlardan oluşur. Senkron da ise, etkileşimli canlı bir öğretmen veya canlı bir katılımcı öğrenci grubu kullanılarak izleyicinin de katılımını sağlamak için olanaklar sağlar. Örneğin; çift yönlü televizyonun çift yönlü sesle beraber kullanılması tüm öğrencilerin dersi veren öğretmeni görmesini ve onunla e tkileşmesini sağlar. Aynı zamanda, karşı tarafta bulunan kameralarla da öğretmenin derse katılan öğrencileri görmesi mümkündür. Öğretimsel Televizyonun Avantajları 1. Kavramları tanıtmak, özetlemek ve gözden geçirmek açısından etkilidir. 2. Herkesin bildiği bir ortamdır. 3. Karmaşık veya soyut kavramlar basitleştirilir. 4. Gerçek hayatta yapılması zor olan olayları öğrencilere göstermenin en etkili yoludur. 5. Hareket özelliği sayesinde bir deneyin nasıl yapıldığını yavaşlatma,canlandırma ve durdurma teknikleriyle gösterilebilir. Öğretimsel Televizyonun Dezavantajları 1. Yayın yapabilmek çok masraflıdır. 2. Video üretimi çok zaman alıcıdır ve oldukça ileri düzeyde araç gerecin kullanımını gerektirir. 3. Özel araçlara, uzman kişilere ve uygun fiziksel ortamlara ihtiyaç vardır. 4. Belirli bir öğrenci düzeyine göre hazırlanır. Bu yüzden özel ihtiyacı olan öğrencilere adaptasyonunda zorluk yaşanır 5. Etkileşim olmaksızın kullanıldığında öğretimsel etkililiği sınırlıdır. 6. Eğitim programları profesyonelce hazırlanmadığında öğrenciler sıkılabilirler. Sıra Sizde 3: Televizyonun eğitim açısından en önemli yararı nedir? VİDEO ve MASAÜSTÜ VİDEO Resim5:Video 12

14 Animasyonların televizyon türü ekranlardan gösterimi mantığında çalışan teknolojilerdir. Eğitim ve Öğretimde Video Kullanımında Yararlanılabilecek Bazı Materyal Türleri 1. İlgili kuruluşlarca eğitim amaçlı olarak hazırlanan materyaller. 2. Gerçekte başka amaçları karşılamak için hazırlanmış olup eğitim amaçlı kullanılabilecek materyaller. 3. Televizyon yayınlarında bilinçli olarak yapılan bazı kayıtlar. 4. Eğitimcilerin ve öğretmenlerin kendi kendilerine hazırlayabilecekleri materyaller. Yararları 1. Bilgilerin somut, kalıcı ve akıcı olmasını sağlar.. 2. Sınıf dışı cisim, olay ve ortamları sınıfa getirir ve bunların gerçek hareket ve sesleriyle sunulmasını sağlar. 3. Işık renk, hareket ve ses özelliklerini bir arada vererek öğrencinin dikkatini sürekli olarak bilgiye yoğunlaştırır. 4. Zaman ve mekandan bağımsız olarak öğrenmeyi sağlar 5. Hem bireysel hem de grupla öğrenme fırsatı sağlar. 6. Öğretmen rehber görevindedir. 7. Öğretmene öğrenciyi takip etme fırsatı verir. 8. İlgi çekici ve sürükleyicidir. Motivasyonu arttırır. Böylece başarılı öğrenciler ödüllendirilir. 9. Uzaktan eğitim ve bireysel öğrenme süreçlerinde etkilidir. 10. Özel eğitime muhtaç çocukların eğitiminde önemli yararlar sağlar. 11. Öğrencilerin duyuşsal ve psikomotor alanda davranış ve beceri kazanmalarında etkili olarak kullanılabilir. Sınırlılıkları 1. Tek yönlü bir iletişim aracıdır. 2. Video üretimi ekip çalışması gerektiren zor bir süreçtir. 3. Kaliteli öğretim programı bulma güçlüğü vardır. 4. Gösterimden önce filmin izlenerek konu ile ilgili ayrıntılı notların çıkarılması gerekir. Dikkat! Video da ses ve görüntü bir bütün halinde verilir. Böylelikle öğrencilerin iki önemli duyu organı olan (göz ve kulak) harekete geçirilerek konunun en iyi şekilde anlaşılması sağlanır. 13

15 Video Bantların Avantajları Hareket: Hareketin öğrenme açısından önemli olduğu durumlarda, kavramların öğretilmesi ve öğrenilmesinde hareketli filmler diğer görsel materyallere göre daha etkilidir. Süreç: Üretim aşamaları ya da fen deneyleri gibi aşamalı hareketlerin önemli olduğu operasyonlar hareketli resimlerle daha etkili olarak gösterilebilir. Güvenli gözlem: Video ve film kayıtları, öğrencilere güneş tutulması, yanardağ ya da savaş gibi doğrudan gözlenmesi tehlikeli ya da mümkün olmayan olayları gözleme olanağı sağlar. Beceri Öğrenme: Psikomotor beceriler en iyi gözlem ve araştırma yoluyla öğrenilir. Dramatizasyon: Hareketli resimler, insan ilişkilerine yönelik problemleri gözlemleme ve analiz etme olanağı tanır. Duyuşsal Öğrenme: Duyuşsal etkilerden dolayı, filmler bireysel ve sosyal tutumların şekillenmesinde etkili olabilir. Problem Çözme: Açık uçlu dramatizasyonlar, genelde çözülmeyen çatışmaların farklı yönlerini izleyenler arasında tartışmaya açmak için kullanılır. Ortak Tecrübe Oluşturma: Farklı gruplar film ya da video programlarını birlikte izleyerek bir sorunu etkili olarak tartışmak için ortak bir deneyim kazanabilirler. Uşun, S.(2010) Sıra sizde 4:Televizyon derslerinin video ile kullanılmasındaki en önemli amaç nedir? Etkileşimli Video Teyp ve Video Disk Resim6:Video Teyp Etkileşimli video, insan ve bilgisayar arasındaki etkileşimin video görüntüleri ya da video yayını ile yapılmasıdır. Asenkron video teknolojisidir. Yararları 1. Görüntü ve sesin daha geç yıpranması, 14

16 2. Manyetizmadan etkilenmesi, 3. Kırılmaya karşı dayanıklı oluşu, 4. Görüntünün ve sesin net oluşu, 5. Görüntünün ve sesin sıralanarak sunulabilmesidir. Sınırlılıkları 1. Video diskin yeniden kullanmak üzere silinememesi, 2. Üretim maliyetinin biraz yüksek oluşudur. Uydu ve Uydu Televizyonu Bir gezegenin ya da başka bir uydunun etrafında belirli bir yörüngede dönen gök cismi. Resim7:Uydu Haberleşme Sistemi Evimize gelen televizyon sinyallerinde, yaptığımız telefon konuşmalarının çoğunda farkında olmadan altyapı olarak uydu sistemleri kullanılmaktadır. Yararları 1. Ekonomik bir teknolojidir. 2. Televizyon yayınlarının değişik bir yolla yayınlanma olanağı. 3. Bazı durumlarda ucuza sağlanabilme olanağı. Sınırlılıkları 1. Yayın ve programlar güncellenmeleri gerektiğinde yüksek maliyet gerektirir. 2. Dikkatli bir şekilde oluşturulmasını, incelenmesini gerektirir. 3. Bazı televizyon yayınlarının taşıdığı sınırlılıkları taşır. 15

17 Video Konferans Çift yönlü ses iletimine ek olarak, tek yönlü hareketli görüntü iletimi gerçekleştirebilir. Bazı sistemler hem çift yönlü ses hem de çift yönlü görüntü iletimine olanak verebilir. Hareketli iletim, kablo, mikrodalga ya da uydu gibi yayında kullanılan birkaç yöntemler kullanılarak gerçekleşir. Dikkat! Hareketli iletim sağlanırken en yaygın yöntem video telekonferanstır. Avantajları 1) Çift yönlü olduğu için etkileşim vardır. 2) Görüntü iletimi sayesinde gözlem yapılabilir. 3) Fiziki şartları zorlamadığından bu yöntem sayesinde büyük bir sınıf oluşturulmuş olunur. 4) Öğrencinin tepkilerini öğretmen görebilir. 5) Görüntünün mevcut olması iletişimde yakınlığı sağlar. Sınırlılıkları 1) Çift yönlü iletişim gerçekleştiği için pahalıdır. 2) Ne kadar teknoloji kullanımı demek, o kadar teknik sorun çıkma demektir. 3) Sınıfta çekim yapan kameraman gibi teknik elemanlar sınıfı olumsuz etkileyebilir. Fakat bu duruma alışılabilir ve bu dezavantaj ortadan kalkabilir. YAYIN YOLU İLE ÖĞRETİM ORTAMLARININ UZAKTAN EĞİTİMDEKİ UYGULAMALARI Televizyon Eğitim Programları Türleri Tarbet (1961), okullarda kullanılabilecek televizyon eğitim programlarını içeriklerine göre şu şekilde sınıflandırmıştır. Zenginleştirici Programlar Doğrudan Öğretici Programlar Öğretmenleri Eğitici Programlar Yetişkin Eğitimi Programları Yüksek Eğitim Programları Halkla İlişkiler Programları Hilliard, Hyman ve Field(1976) ise içerdiği eğitim türüne göre yaptığı sınıflamada dörde ayırmıştır. Formal Eğitim Programları 16

18 İnformal Eğitim Programları Yetiştirme(Training) Programları Halka Bilgi Verici Programlar Son olarak Aziz(1982), detaylı bir sınıflama ile şu şekilde karşımıza çıkıyor: Eğitim İçeriğine Göre Türler İzleyici Kümelerine Göre Eğitim Türleri Vericilerim Kapsama Alanına Göre Yayın Türleri Uygulamada Yaygın İzleyici Kümeleri Burada ise eğitim türünü örgün ve yaygın eğitim olarak ayırmakla beraber, izleyici kümelerin özelliklerini de farklı cinsiyet, yaş, meslek ve eğitim düzeyi diye kıstasları belirledikten sonra ayrımları göz önünde bulundurabiliriz. 17

19 ÖZET İşitsel Ortamlar ve Tanımları: Dört tanedir; radyo, teyp, telefon ve telekonferans. Radyo, sadece kulağa hitap eden, geniş kitlelere ulaşma imkanı sağlayan tek yönlü iletişim aracıdır. Teyp, kasetlerdeki seslerin alınması ve tekrar çalınmasında kullanılan ses kaydedici araçlara denir. Telefon, birbirinden uzakta bulunan iki kişinin ses yoluyla iletişim kurmak istediklerinde kullandıkları teknolojiye denilir. Son olarak telekonferans ise farklı yerlerde bulunan üçten fazla tek kişinin veya grupların arasında iletişim ağı kullanarak gerçekleşen ses veya elektronik olarak eş zamanlı iletişimi sağlama amacı taşıyan uzaktan konferans verme sistemidir. İşitsel Teknolojilerinin Fayda Ve Sınırlılıkları: Radyo: Yararları Ucuz ve basittir. Maliyeti düşüktür. Geniş insan kitlelerine aynı anda ulaşabiliriz. Aynı programı yayın zamanı dinlemeyenler için birden fazla yayınlayabiliriz. Böylece tekrar etme olanağı sağlanır. Kaset yardımıyla kayıt edebiliriz. Sınırlılıklar Yalnızca kulağı etkilediği için hazırlanması zordur. Yalnız kullanıldığında tekrar etme olanağı vermez. Öğrenci denetimi sağlayan bir ortam mevcut değildir. Radyo yayın saati ile okul saati paralel olmayabilir. Hedef kitledeki her alıcı grubuna uygun program hazırlamak zaman alıcı, masraflıdır. Özel bir çaba gerektirir. Teyp, Ses Kaseti: Yararları Geriye dönüş olanağı sayesinde içindekiler silindikten sonra yeniden doldurulabilir. Eş zamansız olduğundan öğrenciler istedikleri zaman ulaşabilir. 18

20 Sınırlılıkları Tek yönlü bir iletişim aracı olduğundan etkileşim sağlanamaz. Etkileşim olmadığı için öğrenciyi uzun süre dinleme halinde tutmak zordur. Telefon: Yararları Öğretmen ve öğrenci arasında ileri düzeyde bireysel etkileşim sağlar. Böylece birincil kaynaktan öğrenilir. Öğrenciye destek sağlamak için kullanılır. Sınırlılıkları İşitsel olduğu için tek yönlüdür. Teknik sorunlar yaşanabilir. Öğretmenin sınıfı kontrol etmesi, yönetmesi güçtür. Telekonferans Yararları Her türlü ses, fotoğraf, bilgi, resim vb. unsurlarının paylaşılması mümkündür. Çok sayıda kaynağı birden fazla insana aynı zamanda ulaştırabilir. Çift yönlü olduğu için etkileşimlidir. Sınırlılıkları Görsel bir takım veriler atılırken ses iletiminin aksamasına neden olabilir. Coğrafi sınırlılıkların ortadan kalkması bir avantaj olarak görülse de kültürel farklılık, bölgeler arasındaki saat farkı gibi birçok etken ortaya çıkmaktadır. İşitsel Ortamları İletişim Yönlerine Göre Sınıflama Ve Bu Yönlerin Fayda Ve Sınırlılıkları: Ortamlarda çift veya tek olarak iki tane yön kullanılır. İşitsel ortamları bu şekilde sınıflarsak tek yönlü ortamlar, radyo, teyp, telefon; çift yönlü ortam tele konferanstır. Tek yönlü iletişim, kaynağın alıcıya bilgi aktarımı şeklinde olup, alıcıdan herhangi bir dönüt alınmadığı iletişim çeşididir. Çift yönlü iletişim, kaynağın alıcı ile etkileşimde bulunduğu karşılıklı dönütlerin verildiği iletişim yönü çeşididir. Tanımlara baktığımızda öğretim ve öğrenme süreçlerinde etkililiği sağlama amacı güttüğümüzden çift yönlü iletişimi tercih etmeliyiz. Böyle öğrencinin aktif katılımı sağlanır ve ders verimli geçer. Tek yönlü iletişimin tercih edilme nedeni ise sınıf yönetiminin kolay olması olabilir. 19

21 Televizyon Eğitim Programı Sınıflamadaki Kıstaslar: Sınıflamada ek olarak, eğitim türünü örgün ve yaygın eğitim olarak ayırmakla beraber, izleyici kümelerin özelliklerini de farklı cinsiyet, yaş, meslek ve eğitim düzeyi diye kıstasları belirledikten sonra ayrımları göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Görsel-İşitsel Teknolojiler: Televizyon, video ve masaüstü video, uydu ve uydu televizyonu, etkileşimli video teyp ve video disk Televizyon, görüntünün ve görüntüyle alakalı seslerin aynı anda elektromanyetik dalgalar halinde yayılması prensibine dayanan görsel-işitsel bir ortam ve teknolojidir. Video, hareketli nesnelerin televizyon türü ekranlardan gösterimi mantığında çalışan teknolojiye denir. Etkileşimli video, insan ve bilgisayar arasındaki etkileşimin video görüntüleri ya da video yayını ile yapılması işidir. Uydu, bir gezegenin ya da başka bir uydunun etrafında belirli bir yörüngede dönen gök cismi. Görsel-İşitsel Teknolojilerin Fayda ve Sınırlılıkları Televizyon: Yararları Televizyon büyük kitlelerin öğretiminde verimli, etkili ve ekonomik bir eğitim ortamına sahiptir. Hem göze hem kulağa hitap ettiği için radyodan daha etkilidir. Sınırlılıkları Tek yönlü ve dönüt almak olanaksız olduğundan sınırlıdır. Ders üretimi için uzman ekibin gerekmesi. Bilgilerin güncellenmesi ve her yer de izlemesi zor. Video: Yararları Derste gösterilmesi güç cisim, olay ve ortamları sınıfa getirir ve bunların gerçeğe yakın bir şekilde sunulmasın etkililiğini arttırır. Hem bir bilgi depolandığı bir yer hem de kalıcı bir gösteri aracıdır. Sınırlılıkları 20

22 Tek yönlü iletişim aracıdır. Video üretimi ekip çalışması gerektiren zor bir süreçtir. Etkileşimli video: Yaraları Video, görüntü ve ses nettir. Görüntünün ve sesin sıralanarak sunulabilmesidir. Sınırlılıkları Maliyeti yüksek olduğundan dolayı da sınırlıdır. Video diskin yeniden kullanmak üzere silinememesi, Uydu ve Uydu Televizyonu: Ekonomiktir. Televizyon yayınlarının değişik bir yolla yayınlanma olanaklarını sunarlar. Sınırlılıkları Bilgi yenilendiğinde güncelleme istediği için zor ve maliyetlidir. Dikkatli bir şekilde oluşturulmasını, incelenmesini gerektirir. 21

23 Değerlendirme Soruları 1) Aşağıdakilerden hangisi sadece işitsel olan teknolojilerden değildir? a)radyo b)video konferans c)teyp d)telefon e)ses Kaseti 2) Aşağıdakilerden hangisi radyo ile eğitim ortamını etkili kılmak için kullanılan araçlardandır? a) Teyp, Ses Kaseti b) DVD c) Disket d) Televizyon e) Bilgisayar 3) I) Telekonferans II)Radyo III)Telefon Yukarıdakilerden hangisi çift yönlü iletişimin sağlandığı yöntem veya ortamdır? a) I ve II b) Yalnız II c) II ve III d) Yalnız III e) Yalnız I 4) Aşağıdakilerden hangisi uzaktan eğitimde kullanılan görsel-işitsel teknolojilerden biri değildir? a) Video b) TV c) Telekonferans d) Uydu e) Video Telekonferans 22

24 5) Aşağıdakilerden hangisi televizyonun eğitimde kullanım sınırlılıklarından biri değildir? a) Kullanım sırasında istenmeyen teknik sorunlar ortaya çıkabilir. b) Tek yönlü bir iletişim aracıdır ve geribildirim alınamaz. c) Sürekli bir akış halinde olup durdurup sonra devam ettirme özelliği yoktur. d) Derslerin içeriği değişince programların güncellenmesi gerekebilir. e) Sadece kulağa hitap eden görsel-işitsel bir teknolojidir. 6) Aşağıdakilerden hangisi telekonferansın eğitimde kullanım faydalarından biri değildir? a) Fiziki olarak birbirinden uzakta insanlar bu teknolojiyi kullandıklarında farklı ortamda bulunuyor hissine kapılırlar. b) Her türlü ses, fotoğraf, bilgi, resim vb. unsurlarının paylaşılması mümkündür. c) Çok sayıda kaynağı birden fazla insana aynı zamanda ulaştırabilir. d) Çift yönlü olduğu için etkileşimlidir. e) Ucuz ve kullanımı basittir. 7) Birbirinden uzakta bulunan iki kişinin ses yoluyla iletişim kurmak istediklerinde kullandıkları teknolojiye. denilir. Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangi teknolojik araç gelmelidir? a) Radyo b) Telefon c) Televizyon d) Tele konferans e) Teyp 8) Aşağıdakilerden hangisi televizyon eğitim programları türlerinden değildir? a) Dolaylı Öğretici Programlar b) Öğretmenleri Eğitici Programlar c) Yetişkin Eğitimi Programları d) Yüksek Eğitim Programları e) Halkla İlişkiler Programları 9) Çift yönlü ses iletimine ek olarak, tek yönlü hareketli görüntü iletimi gerçekleştirebilen teknolojidir. Yukarıdaki tanım aşağıdaki teknolojik araçlardan hangisini ifade etmektedir? a) Tele konferans b) Televizyon c) Video konferans d) Teyp e) Radyo 23

25 10) Haraketli iletim sağlanırken kullanılan en yaygın yöntem aşağıdakilerden hangisidir? a) Telefon b) Radyo c) Kaset d) Video konferans e) Video Değerlendirme Soruları Yanıt Anahtarı 1-) B. Eğer yanlış cevapladıysanız, İşitsel Teknolojiler başlıklı konuyu tekrar okuyunuz. 2-) A. Eğer cevabınız yanlış ise, İşitsel Teknolojiler konusunun alt başlıklarından olan Teyp, Ses Kaseti konusunu tekrar okuyunuz. Dikkat bölümlerine özel olarak eğiliniz. 3-) E. Eğer yanlış cevap vermişseniz, işitsel teknolojilerden olan Telekonferans başlıklı konuyu tekrar ediniz. 4-) C. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojiler başlıklı konuyu tekrar ediniz. 5-) E. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojilerinden olan Televizyon başlıklı konuyu tekrar ediniz. 6-) A. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojilerinden olan Televizyon başlıklı konuyu tekrar ediniz. 7-) B. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojilerinden olan Tele konferans başlıklı konuyu tekrar ediniz. 8-) A. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Televizyon Eğitim Programları Türleri başlıklı konuyu tekrar ediniz. 9-) C. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojilerinden olan Video konferans başlıklı konuyu tekrar ediniz. 10-) D. Eğer yanlış cevap vermişseniz, Görsel-İşitsel Teknolojilerinden olan Video konferans başlıklı konuyu tekrar ediniz. 24

26 Sıra Sizde Yanıt Anahtarı Sıra Sizde 1 Diğer ortamlarla beraber kullanılabilir. Yazılı basılı gereçlerin veya teybin yanında radyonun kullanımı süreci daha etkili kılacaktır. Veya yayınların tekrar dinlenmesini sağlamak için teyp kullanılır. Böylece ayrıntılı dinleme sağlanarak verim artar. Sıra Sizde 2 Bu aracı tek başına kullanmak yerine diğer ortamları destekleyen bir teknoloji olarak görmeliyiz. Öğretmenlere hizmet iç i eğitim ile telefon konferans yöntemini kullanabilme becerisini kazandırabiliriz. Birkaç telefon ile konferans şeklinde bir uygulama gerçekleştirebiliriz. Sıra Sizde 3 Olgu ve olayları olduğu anda olduğu gibi vermesidir. Sıra Sizde 4 Her an izleme imkanı vererek, kullanım sırasında çıkabilecek teknik hatayı en aza indirmesidir. 25

27 Sözlük Radyo: Sadece kulağa hitap eden, geniş kitlelere ulaşma imkanı sağlayan tek yönlü iletişim aracıdır. Telefon: Birbirinden uzakta bulunan iki kişinin ses yoluyla iletişim kurmak istediklerinde kullandıkları teknolojiye telefon denilir. Tele konferans: Farklı yerlerde bulunan üçten fazla tek kişinin veya grupların arasında iletişim ağı kullanarak gerçekleşen ses veya elektronik olarak eş zamanlı iletişimi sağlama amacı taşıyan uzaktan konferans verme sistemidir. Video konferans: Çift yönlü ses iletimine ek olarak, tek yönlü hareketli görüntü iletimi gerçekleştirebilir. Bazı sistemler hem çift yönlü ses hem de çift yönlü görüntü iletimine olanak verebilir. Hareketli iletim, kablo, mikrodalga ya da uydu gibi yayında kullanılan birkaç yöntemler kullanılarak gerçekleşir. Teyp: Kasetlerdeki seslerin alınması ve tekrar çalınmasında kullanılan ses kaydedici araçlara teyp denilir. Tek yönlü iletişim: Kaynağın alıcıya bilgi aktarımı şeklinde olup, alıcıdan herhangi bir dönüt alınmadığı iletişim çeşididir. Çift yönlü iletişim: Kaynağın alıcı ile etkileşimde bulunduğu karşılıklı dönütlerin verildiği iletişim yönü çeşididir. Uydu: Bir gezegenin ya da başka bir uydunun etrafında belirli bir yörüngede dönen gök cismi. Etkileşimli video: İnsan ve bilgisayar arasındaki etkileşimin video görüntüleri ya da video yayını ile yapılmasıdır. 26

28 KAYNAKÇA Uşun, S.(2010). Uzaktan Eğitim. Ankara. Nobel İşman, A.(2011). Uzaktan Eğitim. Ankara. Pegem Akademi w3.gazi.edu.tr/ozerbas/dersler/materyal/uzaktanegitim2.ppt Can, Vahide, "Okul Öncesi Eğitimde Kazanımların Ölçülmesi", Ölçme ve Değerlendirme, Ed.: A.Aşkım Kurt, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1237,