FLÜT EĞİTİMİNDE KULLANILAN ERNESTO KÖHLER Op. 33/I ETÜT KİTABININ ANALİZİ *

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 58, p , Summer II 2017 Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date FLÜT EĞİTİMİNDE KULLANILAN ERNESTO KÖHLER Op. 33/I ETÜT KİTABININ ANALİZİ * ANALYSIS OF ERNESTO KÖHLER Op.33/I ETUDE BOOK USED IN FLUTE EDUCATION Doç. Dr. Gülten Cüceoğlu Önder Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi ABD Evrim Yıldız Çankırı Selahattin İnal Güzel Sanatlar Lisesi Öz Bu çalışmayla flüt eğitiminde önemli bir yeri olan Ernesto Köhler in op.33 - I 15 Easy Etudes for the Flute başlıklı etüt kitabında yer alan etütleri hız, tempo, ton, ölçü birimi, nefes aralıkları, teknik çalışmalar, seslendirme teknikleri, gürlük terimleri, süslemeler bakımından incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. 15 etütün tamamı içerik analizi yapılarak incelenmiştir. Çalışmada öncelikle flüt literatüründe yer alan temel teknik ve müzikal kavramlar doğrultusunda bir kod listesi oluşturulmuştur. İnceleme sırasında ortaya çıkan kodlarda bu listeye eklenmiştir. Kodlar incelenerek, birbiriyle ilgisi bulunanlar bir araya getirilerek temalar oluşturulmuştur. Araştırmada güvenirlik sağlamak amacıyla içerik analizi sürecini iki araştırmacı birbirinden bağımsız olarak gerçekleştirmiştir. Güvenirliği hesaplamada Miles ve Huberman (1994) güvenirlik formülü kullanılmıştır. Yapılan hesaplamada güvenirlik %94 bulunmuştur. Veriler kod ve temalara göre düzenlenerek, bulgular tablolar şekilde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Müzik, Flüt, Flüt Eğitimi, Etüt, Ernesto Köhler Abstract It this study, analyzing the etudes of the book named 15 Easy Etudes for the Flute of Ernesto Köhler in op.33 I in terms of speed, tempo, tone, beat, breathing gaps, technical studies, techniques of vocalisation, abundance terms, adornments are aimed. Qualitative investigetion methods are used in this study. All of the 15 etudes are investigated via content analysis. As a first step, a code list is prepared according to basical * Bu çalışma Mayıs 2016 tarinde, Bolu da düzenlenen MÜZED 2. Uluslararasi Ipek Yolu Müzik Konferansi nda bildiri olarak sunulmuş ancak yayımlanmamıştır.

2 12 Gülten Cüceoğlu Önder & Evrim Yıldız technical and musical concepts which take place in flute education. Codes come in sight are also added to the list. By the investigation and bunching together the codes, themes are formed. In order to provide relience two investigators made the content analysis seperately.to calculate reliablility Miles and Huberman (1994) formula is used. In this calculation, reliability calculated as %94. Datas are organized according to codes and themes and findings are presented and interpreted as tables. Keywords: Music, Flute, Flute Education, Etude, Ernesto Kohler 1.GİRİŞ Flüt edebiyatının önemli isimlerinden ve aynı zamanda flüt sanatçısı olan Ernesto Köhler in ( ), flüt eğitiminde kulanılmak üzere yazmış olduğu etüt kitapları en temel kaynaklar arasında yer almakta ve günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ernesto Köhler 4 aralık 1849 da İtalya nın Modena kentinde doğmuş ve müzikal ortamı olan bir ailede yetişmiştir. Flüt çalmayı Duke of Modena s orkestrasının baş flütçüsü olan babası Venceslau Joseph Köhler den öğrenmiştir. Babasından aldığı eğitim ile küçük yaşta flüt sanatçısı olan Ernesto ya piyanist kardeşi Ferdinando eşlik ederek İtalya da sayısız konserler vermişlerdir yılında kariyerine başladıktan sonra 1871 yılında Viyana ya daha sonra Saint Petersburg e taşınmıştır. Hayatının geri kalanını Imperial Opera orkestra üyesi olarak tamamlamak için Saint Petersburg da geçirmiştir. Solist ve besteci olan Köhler, Prinz Oldenburg Enstitüsü'nde ders vermiş aynı zamanda Imperial Enstitüsü Orkestrası na liderlik etmiştir. Köhler yıllarca orkestrada flüt çaldıktan sonra bir dizi flüt eserleri yayınlamıştır. Bestelerinde kendine özgü tarzı ile Köhler tekniğini oluşturmuştur. Besteci, yüzden fazla etüt, düet ve solo bestelemiştir. Köhler aynı zamanda operalar ve çeşitli baleler de yazmıştır. Flütçüler arasında iyi bilinen Flöten-Schule adlı ünlü öğrenme yöntemini 1880 yılı dolaylarında bulmuştur. Köhlerin ünlü olduğu, üç eğitsel kitap serisi Progress in Flute Playing (Opus 1880 ler) basit düzeyden ileri düzeye doğru hazırlanmıştır. Ernesto Köhler 17 Mart 1907 tarihinde Saint Petersburg'da ölmüştür (Oldflutes, 2016; Köhler, 1996). Flüt için kaleme aldığı önemli sayıda kompozisyonla flüt edebiyatının önemli isimlerinden olan Ernesto Köhler in (Thomson, 1975: 1174) opus 33 etütleri birbirini aşamalı olarak takip eden üç farklı zorluk deresecinde yazılmıştır. Op.33-I 15 Easy Etudes for the Flute, op.33- II 12 Intermediate Etudes for the Flute, op.33-iii 8 Difficult Etudes for the Flute olarak adlandırılmaktadır. Etüt, icracının çalgısı üzerindeki teknik gelişiminin sağlanması amacıyla yaratılan özel bir kompozisyondur (Scholes, 1992: 336; Stanley, 1995: 304). Etütler stil, cümleleme, teknik, ton, entonasyon, armoni üzerinde çeşitli bilgi ve becerilerimizi geliştirmek için kullanılan pratik parçalarıdır (Lancaster, 1994: 16). Her etüt, içerdiği bir ya da birden çok teknik ve müzikal hedefle, öğrenci/icracının repertuarına aldığı eserlerde karşılaşabileceği pek çok güçlüğün giderilmesinde önemli rol oynar. Çalgı eğitiminin vazgeçilmez bir öğesi olan etütler hemen her çalgıda olduğu gibi, flüt eğitimi ve repertuarının da vazgeçilmez öğeleri arasındadır (Cüceoğlu & Berki, 2007: 227). Çalgı üzerinde hâkimiyet sağlamada, teknik ve müzikal becerilerin gelişmesinde önemli rolü olan etütlerde pek çok teknik ve müzikal konu bir arada işlenebilir. Etütlerde ele alınan konuların neler olduğu önceden saptanır ise, öğrencinin eksikleri doğrultusunda etütler çalıştırılarak bu eksiklerin ya da güçlüklerin giderilmesi sağlanabilir. Böylelikle etütlerden beklenen kazanımlar, daha verimli ve kısa sürede gerçekleşebilir. Bu çalışma ile Ernesto Köhler in Opus 33-I, 15 Easy Etudes for the Flute (Köhler, 1996) ya da The Flutist s Progress, Book 1(Toff, 1996: 438) olarak adlandırılan etüt kitabı teknik ve müzikal açıdan incelenmiştir. Bu sayede alana önemli

3 Flüt Eğitiminde Kullanılan Ernesto Köhler Op. 33/I Etüt Kitabının Analizi 13 katkılar sağlanacağı düşünülmektedir Araştırmanın Amacı Bu çalışmayla Köhler op.33 - I etüt kitabında yer alan etütleri, hız, tempo, ton, ölçü birimi, nefes aralıkları, teknik çalışmalar, seslendirme teknikleri, gürlük terimleri, süslemeler bakımından incelemek amaçlanmıştır. Böylece etütler içerdikleri teknik ve müzikal konulara göre düzenlenerek, öğrencinin ihtiyacı doğrultusunda çalışması sağlanabilir Araştırmanın Önemi Flüt literatürüne bakıldığında, teknik ve müzikal zorlukların aşılmasına yönelik pek çok etüt kitabının olduğu görülmektedir. Ancak bu etüt kitaplarında, hangi etüdün ne amaçla yazıldığından çoğunlukla söz edilmemektedir. Bir etüt kitabını sırayla baştan sona çalmak yerine, öğrencinin zorlandığı konular ne ise ona yönelik etütler çalıştırmak, sorunu gidermede daha yararlı olacaktır. Bu açıdan bakıldığında çalışma, flüt eğitimcilerine ve öğrencilerine yol gösterici olması ve alana katkı sağlaması bakımından önem taşımaktadır. 2. YÖNTEM Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada Ernesto Köhler in op Easy Etudes for the Flute etüt kitabındaki 15 etütün tamamı içerik analizi yapılarak incelenmiştir. İçerik analizinde temelde yapılan işlem, birbirlerine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirmek ve anlaşılır biçimde organize etmek ve yorumlamaktır (Yıldırım & Şimşek, 2011: 227). Çalışmada öncelikle flüt literatüründe yer alan temel teknik ve müzikal kavramlar belirlenmiş bu kavramlara göre temalar oluşturulmuştur. Kuramsal çerçevesi iyi çizilmiş bir araştırmada, temaların bu kuramsal çerçeveye göre önceden belirlenmesi mümkündür. Ortaya çıkan kodlar önceden belirlenen bu temalar altında düzenlenir (Yıldırım & Şimşek, 2006: 236). Belirlenen bu kavramlar doğrultusunda bir kod listesi 0oluşturulmuştur. Her iki araştırmacı tarafından yapılan kodlama işleminde, görüşlerin karşılaştırılmasında Miles ve Huberman (1994) güvenirlik formülü (Güvenirlik=Görüş birliği/ Görüş birliği +Görüş ayrılığı ) kullanılmıştır. Yapılan hesaplamada güvenirlik %94 bulunmuştur. Ortaya çıkan kodlar incelenerek, birbiriyle ilgisi bulunanlar bir araya getirilmiş ve temalar oluşturulmuştur. Veriler kod ve temalara göre düzenlenerek, bulgular tablolar şekilde sunulmuş ve yorumlanmıştır. 3.BULGULAR Etüd no Tablo 1. Etüdlerin Hız ve Tempolarına İlişkin Dağılım Hız Terimleri Metronom Değerleri Etüd içerisindeki Tempo değişiklikleri 1 Allegro = 44-2 Allegro moderato = Allegro = ölçüde = 76 4 Allegro vivace.= ölçüde. = 66 5 Allegretto. =160 -

4 14 Gülten Cüceoğlu Önder & Evrim Yıldız 6 Allegro moderato = ölçüde =108 7 Allegretto =120-8 Allegro moderato = ölçüde =112 9 Allegretto = Allegro moderato = Allegro = Allegro moderato = Andantino. =50 25.ölçüde =96 14 Allegro moderato = ölçüde =88 15 Allegro =112 - Tablo 1 deki bulgulara bakıldığında, 4 etüdün allegro, 6 etüdün allegro moderato, 3 etüdün allegretto, 1 etüdün allegro vivace, 1 etüdün andantino temposunda yazıldığı görülmektedir. Etütlerin metronom değerlerine bakıldığında çoğunun oldukça hızlı bir tempoda çalınması gerektiği görülmektedir. Etüt içerisinde tempo değişikliği yapılan etüt sayısı 6 dır. Bulgulara bakıldığında, etütlerin hız ve parmak ajilitesini geliştirmeye yönelik olduğu söylenebilir. Dolayısıyla öğrencilerin artikülasyon ve nota okuma becerileri de gelişecektir. Etüt içerisindeki tempo değişimlerinin, farklı tempolara uyum sağlama ve ritm duygusunu geliştirme amacıyla yapıldığı düşünülmektedir. Tablo 2. Etüdlerin Tonlarına İlişkin Dağılım Etüdün tonu Etüd no Etüd içerisindeki ton değişimi Do Majör 1 - Sol Majör 2, 5 - Fa Majör 3 - La Minör Ölçüler La m / ölçüler La M Mi Minör 6 - Re Minör ölçüler Re m / ölçüler Re M / 67-92ölçüler Re m Si Bemol Majör 8 - Sol Minör 9 - Re Majör 10 - La Minör 11 - Mi Bemol Majör 12 - Si Minör 13 - La Majör ölçüde La m / 28.ölçüde La M Mi Majör 15 - Tablo 2 incelendiğinde, hiç değiştirici işaret almayan tondan başlayıp sırasıyla 1, 2, 3 ve 4 değiştirici işaret alan, toplamda 13 farklı tonda etüdlerin yazıldığı görülmektedir. Üç etütte ise ton değişikliği yapılmıştır. Etütlerin 8 tanesi majör tonlarda, 5 tanesi minör tonlarda yazılmıştır. 2 etüt sol majör, 2 etüt la minör tondadır. Etütlerde 5 majör tonun ilgili minöründe etütlere yer verilmiştir. E. Köhler in op.33/i kitabında, 13 farklı majör ve minör

5 Flüt Eğitiminde Kullanılan Ernesto Köhler Op. 33/I Etüt Kitabının Analizi 15 tonlarda etütlere yer vermesi, öğrencide ton duygusunun gelişmesine fayda sağlayacaktır. Tablo 3. Etüdlerde Kullanılan Ölçü Birimlerine İlişkin Dağılım Ölçü birimi Etüd no f 2/4 2, 7, /4 3, 8, /4 1, 6, 10, 11, / /8 4, 13 2 Sebare 5 1 Tablo 3 incelendiğinde etüdlerde en çok kullanılan ölçü biriminin 4/4 lük olduğu söylenebilir. Buna ek olarak 2/4 lük, 3/4 lük, 6/8 lik, 3/8 lik ölçü birimleri de etütlerde çalıştırılmaktadır. Tablo 4. Etüdlerde Kullanılan Nefes Aralıklarına İlişkin Dağılım Nefes aralığı Etüd no f 4 vuruşta bir nefes 2, vuruşta bir nefes 2, vuruşta bir nefes 2, 8, 13, vuruşta bir nefes 1, 2, 5, 6, 7, 10, 13, 14, vuruşta bir nefes 3, 5, 6, 8, 10, vuruşta bir nefes 5, vuruşta bir nefes 3, 4,6, 9, 10, 12, 13, vuruşta bir nefes vuruşta bir nefes 3, vuruşta bir nefes vuruşta bir nefes 9, 13 2 Tablo 4 incelendiğinde etüdlerde en çok 8 vuruşta bir nefes aralığı verildiği görülmektedir. Bunu 12 vuruşta bir nefes aralığı veren etütler izlemektedir. Flüt eğitiminde iyi bir nefes kontrolü en önemli teknik konulardandır. Öğenciden genellikle uzun aralıklarda nefes alması, müzik cümlesini bozmadan çalması beklenir. Bu açıdan bakıldığında etütlerde yer alan nefes aralıklarının, nefes kontrolünü geliştirmeye yönelik olduğu söylenebilir. Tablo 5. Etüdlerde Yer Alan Teknik Çalışmalara İlişkin Dağılım Teknik çalışmalar Etüd no f 3 lü Aralık 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 12, lü Aralık 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 12, li Aralık 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 12, lı Aralık 1, 3, 4, 6, 8, li Aralık 3, 6, 8, 12, li Aralık 1, 3, 4, 6, 12 5

6 16 Gülten Cüceoğlu Önder & Evrim Yıldız 9 lu Aralık 3, 4 2 Kromatik dizi 2, 4, 5, 9, 10 5 Arpej 2, 3, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 13, Gam 7, 9, 10, 14 4 Aksan 2, 7, 9, 10,14 5 Üçleme 11 1 Tablo 5 incelendiğinde etüdlerde çoğunlukla arpej çalışmalarına, 3 lü, 4 lü, 5 li aralık çalışmalarına yer verildiği görülmektedir. Ayrıca kromatik dizi, gam, geniş aralıklar, aksan, üçleme gibi teknik çalışmalara da yer verilmektedir. Bulgulara bakıldığında etütlerde flüt eğitiminde en temel ve önemli sayılan teknikler ele alınmıştır. Bu etütler, öğrencinin ihtiyacı yönünde çalışıldığında, öğrencide teknik gelişime önemli katkılar sağlayabilir. Tablo 6. Etüdlerde Yer Alan Seslendirme Tekniklerine İlişkin Dağılım Seslendirme Teknikleri Etüt no f Legato 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 13, 14, Staccato 1, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11 8 Çift dil 9, 12 2 Üçlü dil bağlı bağlı 2 dilli 5, 6, 8, 12, bağlı 4 dilli Bağlı 1 dilli 1 1 Tablo 6 ya bakıldığında etütlerde çoğunlukla legato ve staccato tekniklerinin çalıştırıldığı görülmektedir. Bunun yanısıra 2 bağlı 2 dilli, çift dil, üçlü dil gibi tekniklerede yer verilmiştir. Op. 33-1, başlangıç düzeyi sayılabilecek bir etüt kitabı olması sebebiyle, flüt eğitiminde temel çalım tekniklerinden olan legato ve staccatonun çokça çalıştırılması oldukça uygundur. Zira başlangıç aşamasında legato ve staccato tekniklerinin kavranıp doğru uygulanması ileriki aşamalar için önemlidir. Tablo 7. Etüdlerdeki Gürlük Terimlerine İlişkin Dağılım Etüd no Gürlük terimleri Mezzopiano x - x x x - - x - x - - x - - Piano x x x x x x x x x x x x x x x Mezzoforte x x x x x x x x x x x x x x x Forte x x x x x x x - - x x x x x x Sfarzando x Cresendo x x x x x x x x x x x x x x x

7 Flüt Eğitiminde Kullanılan Ernesto Köhler Op. 33/I Etüt Kitabının Analizi 17 Decresendo x x x x x x x x x x x x x x X Martallate x Tablo 7 incelendiğinde etüdlerin tamamında cresendo, decresendo, piano, mezzoforte nüanslarının çalıştırıldığı görülmektedir. Bunun yanı sıra forte ve mezzopiano nüansları da etütlerde çoğunlukla kullanılmıştır. Flüt eğitiminde gürlük terimlerine uygun çalabilmek oldukça güçtür ve bu beceri yıllar içinde gerçekleşebilmektedir. Bu açıdan etütlerde en temel gürlük terimlerine çoğunlukla yer verilmiş olması, öğrencide müzikal çalma düşüncesini geliştirmeye katkı sağlayacaktır. Tablo 8. Etüdlerde Yer Alan Süslemelere İlişkin Dağılım Etüd içerisinde yer alan Etüd süslemeler no Çarpma 1, 13 Mordan 9, 10 Tablo 8 incelendiğinde etüdlerde süslemelerin çok az kullanıldığı görülmektedir. 2 etütte çarpma, 2 etütte ise mordan görülmektedir. Bu durum Köhler in bu etüt kitabını flüt için kolay etütler şeklinde tanımlamasından hareketle, farklı teknik konulara ağırlık vermesinden kaynaklanabilir. Nitekim süslemeleri doğru uygulamak teknik bir alt yapı gerektirmektedir. SONUÇLAR Çalışmada ; Etütlerin çoğunlukla allegro moderato ve allegro tempolarında yazıldığı, böylece hız ve parmak ajilitesini geliştirmeye yönelik etütler olduğu, 8 tanesi majör tonlarda, 5 tanesi minör tonlarda olmak üzere toplamda 13 farklı tonda etüdlerin yazıldığı, Etütlerin çoğunlukla 4/4 lük ölçü biriminde yazıldığı, Uzun nefes aralıklarının kullanılmasıyla, nefes kontrolünü geliştirmeye yönelik etütler olduğu, Etütlerde arpej, aralık, kromatik dizi, gam, aksan üçleme gibi teknik çalışmalara yer verildiği, Etütlerde çoğunlukla legato ve staccato seslendirme tekniklerinin çalıştırıldığı, Etüdlerin tamamında cresendo, decresendo, piano, mezzoforte nüanslarının çalıştırıldığı, Etüdlerde süslemelerin çok az kullanıldığı sadece çarpma ve mordana yer verildiği sonuçlarına ulaşılmıştır. ÖNERİLER Benzer teknik ve müzikal konuları kapsayan etütler belirli başlıklar altında bir araya getirilerek düzenlenebilir. Oluşturulan bu etüt havuzu ile öğretmene ve öğrenciye etüt seçimi konsunda kolaylık sağlanabilir. Flüt eğitiminde bir etüt kitabını baştan sona kadar sırayla öğrenciye çalıştırmak kuşkusuz fayda sağlayabilir. Ancak her öğrencinin yaşadığı teknik zorluklar farklıdır. Kimi nefes kontrolünde, kimi legato çalmada, kimi staccato çalmada zorluklar yaşayabilir. Bu sebeple öğrencilerin karşılaştıkları teknik zorluklar neler ise öncelikle bu zorlukları aşmaya ve düzeltmeye yönelik etütlerin seçilerek çalıştırılması çok daha yararlı olabilir. Köhler in op.33 /II-III etüt kitapları da analiz edilerek, etütlerde hangi teknik konulara yer verildiği tespit edilebilir. Bu sayede etütlerden beklenen teknik ve müzikal kazanımlar üst seviyelere ulaşabilir.

8 18 Gülten Cüceoğlu Önder & Evrim Yıldız KAYNAKÇA Cüceoğlu, G. & Berki, T. (2007). Flüt Eğitimine Yönelik Bir Etüd Analiz Modeli, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (1), Köhler, E. (1996). 15 Studi Facili Per Il Flauto op.33-1, Italy: Edition Ricordi. Lancaster, L. K. (1994). Analyzing Flute Pedagogy: A Discussion With Selected Pedagogues, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kansas City Missouri: University of Missouri-Kansas City. Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis, London: Sage Publication. Scholes, A. P. (1992). The Oxford Companion to Music (s.336), New York: Oxford University Press. Stanley, S. (1995). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. (Vol.18, s.304). London: Macmillan Publishers Limited. Thomson, O. (1975). The International Cyclopedia of Music and Musicians, (Editör: Bruce Bohle), (s. 1174), New York: Dodd, Mead & Company. Toff, N. (1996). The Flute Book A Complete Guide for Student and Performers, New York: Oxford University Press. OLDFLUTES (2016). ohpage.htm adresinden erişildi. Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.