İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL SORUMLULUKLAR

Transkript

1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL SORUMLULUKLAR YARD.DOÇ.DR. MEHMET GÜLER

2 YAŞAMA HAKKI NASIL BİR YAŞAMA HAKKI?

3 İnsan Hakları bildirgesi Madde 3: Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. Madde 23: Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve uygun çalışma şartlarının sağlanması ve işsizlikten korunma haklarına sahiptir.

4 SAĞLIKLI OLMAK; FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE OLMAKTIR..

5 ÇALIŞMA HAKKI

6 GÜVENLİK Risklerin, tanımlanmamış bir zaman aralığı süresince tehlike oluşturmadan,kabul edilebilir düzey içinde kalma durumuna denir.

7 TEHLİKE RİSK?

8 Somut Tehlike Risk Çalışma çevresinin fiziki kusurları ve insanların hatalı davranışları gibi çalışma ortam ve koşullarında var olan ya da dışarıdan gelebilecek kapsamı belirlenmemiş olan durumların kişilere işyerine ve çevreye zarar ya da hasar verme potansiyelini ifade eder. RİSK DEĞERİ = TEHLİKELİ OLAYIN MEYDANA GELME OLASILIĞI BİR OLAYIN GERÇEKLEŞ ME İHTİMALİ Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı ile bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar veya hasarın şiddetinin bileşkesidir. X OLAYIN SONUÇLARININ ORTAYA ÇIKARDIĞI ZARAR VEYA HASARIN ŞİDDETİ BİR OLAYIN GERÇEKLEŞTİĞİ TAKDİRDE ŞİDDETİ

9 Tehlike 8

10 İş sağlığının tanımı Tüm mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır. (WHO 1950)

11 BU KANUNUN AMACI NEDİR? 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun yürürlüğe girmesi ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konulara bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

12 GÖRÜNÜR MALİYETLER Sürekli iş göremezlik ve ölüm nedeniyle, Üretimin durması veya azalması, Sürekli iş göremezlik ve ölüm geliri ödemeleri İş kazası ve meslek hastalığı için yapılan tedavi hizmetleri Geçici iş göremezlik gibi nedenlerle oluşan üretim ve katma değer kaybının yaklaşık bedeli TL

13 BORÇLAR KANUNU (6098) Maddi Maddi Tazminat Tazminat İş Destekten Yoksun Kalma Göremezlik (53) Tedavi (49) Masrafları Çalışma Gücünün Kaybından Doğan Zararlar İktisadi Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zararlar İŞ KAZASININ HUKUKİ SONUCU Manevi Tazminat (56) Haklar (16) SSGSSK (5510) Geçici/Sürekli İş göremezlik Hak Sahiplerine Gelir Evlenme Yardımı İşveren Rücuu (21) Cenaze Yardımı

14

15 DEVLET DESTEĞİ İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi 6331/MADDE 7 (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir: a) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. İSTİSNALAR a) TSK,Genel Kolluk Kuvvetleri ve MİT faaliyetleri b) Afet ve acil yardım birimleri ç)çalışan istihdam etmeksizin mal ve üretim hizmeti yapanlar. d)hükümlü ve tutuklulara yönelik faaliyetlerde Yukarıda belirtilen faaliyetler hariç tüm işyerlerinde uygulanır.

16 İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ DENETİM ve GÖZETİM EĞİTİM RİSK DEĞERLENDİRMESİ İSG HİZMETLERİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNUN OLUŞTURULMASI ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE İLK YARDIM ve TAHLİYE SAĞLIK GÖZETİMİ KOORDİNASYON

17 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER Yeni Tanımlamalar Yapıldı Çalışan Çalışan temsilcisi Destek elemanı Konsey Önleme Risk Risk değerlendirmesi Tehlike Tehlike sınıfı Teknik eleman Eski Tanımlamalar Güncellendi Eğitim Kurumu Genç çalışan İş güvenliği uzmanı İş kazası İşveren İşyeri İşyeri hekimi İşyeri sağlık ve güvenlik birimi Kurul Meslek hastalığı Ortak sağlık ve güvenlik birimi İşyeri hemşiresi

18 TEHLİKE SINIFLARI Hangi işlerin hangi tehlike sınıfına ait olduğu İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğ ile belirlenir.konu tebliğ tarihli Resmi Gazete de yayımlanmıştır. İşyerinin tehlike sınıfının tayininde o işyerinde yapılan asıl iş esas alınır.

19 TEHLİKE SINIFLARI Genel olarak bir mal üretimine dayanmayan işler az tehlikeli sınıfta bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; Muhasebe ve Hukuk Büroları. Otelcilik, Otomobil alım satım işleri, Elektronik alet ticareti, Mobilya satış mağazası, Ayakkabı malzemeleri toptan ticareti, Kırtasiye, Kaldırma ve taşıma ekipmanlarının toptan ticareti vb

20 TEHLİKE SINIFLARI Genel olarak imalata dayanan işler tehlikeli sınıfta bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; Metallerin makinede işlenmesi (torna tesfiye işleri, metal parçaları delme vs.), Gıda ve içeceklerin endüstriyel olarak hazırlanması, Mutfak ve büro mobilyası, sandalye imalatı, Makine ve ekipman imalatı

21 TEHLİKE SINIFLARI Bazı sektörlerdeki işlerin bir bölümü ise çok tehlikelidir. Bunlara örnek olarak; - İnşaat sektörü - Kimya sektörü - Akaryakıt ve LPG istasyonları - Madencilik - Dökümcülük - Elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı - Tarımsal ilaçların üretimi vb

22 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı Bütün çalışanlar, sayı sınırlaması ve işyeri türüne bakılmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarında da iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu getirilmiştir.

23 TEHLİKE SINIFLARI Çok Tehlikeli sınıfta yer alan işlerde A sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Tehlike sınıfta yer alan işlerde A veya B sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Az tehlikeli sınıfta yer alan işlerde A,B veya C sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.

24 TEHLİKE SINIFLARI GEÇİCİ MADDE 4 Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, dört yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi; Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılır.

25 İŞ KAZALARININ BİLDİRİMİ İş kazaları kazadan sonraki, meslek hastalıkları ise öğrenildikten sonraki üç işgünü içinde işveren tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu na bildirilmesi gerekmektedir. Sağlık kuruluşları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise tanı koydukları meslek hastalıklarını en geç 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.

26 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER İşverenlerin Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür Her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

27 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.

28 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

29 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

30 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.

31 YENİLİKLER, DEĞİŞİKLİKLER İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

32 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.

33 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.

34 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.

35 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.

36 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

37 GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE.. Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

38 İş Kanunu Madde 25: H- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. I- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde; İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN İŞ AKİDLERİNİ TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR.

39 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İşveren; Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini sağlar.

40 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar.

41 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İşveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelini kendi çalışanları arasından görevlendirmesi durumunda iş sağlığı ve güvenliği birimini kurmuş sayılır. (İSGB) Tehlike sınıfı ve çalışan sayısı göz önüne alındığında bu personellerin tam süreli bulunması gerekiyorsa İSGB kurulması zorunludur. Çalışma süresi bakanlıkça çıkarılan yönetmeliğe göre belirlenir. Tam süreli bir işyeri hekimi bulunması durumunda diğer sağlık personelinin görevlendirilmesine gerek yoktur.

42 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını; OSGB Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi de üstlenebilir.

43 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ OSGB den istihdam edilen İSG Uzmanı ve İşyeri Hekimi ve İşyeri Hemşire lerine ait sözleşmeleri 3 GÜN içerisinde İSG-KATİP üzerinden İSGÜM (İş Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü)

44 Yasal Mevzuat Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren, elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerini kapsar.

45 İSG Kurulu nda kimler yer alır? İŞVEREN / İŞVEREN VEKİLİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI * İŞYERİ HEKİMİ * İDARİ PERSONEL * FORMEN, USTABAŞI VEYA USTA(VARSA) SİVİL SAVUNMA UZMANI (VARSA) * ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ * : İşveren tarafından atanırlar

46 Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde ise kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür. 46

47 İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar; a) Kurulun görev ve yetkileri, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar, c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, ç) İş hijyeninin temel ilkeleri, d) İletişim teknikleri, e) Acil durum önlemleri, f) Meslek hastalıkları, g) İşyerlerine ait özel riskler, ğ) Risk değerlendirmesi. 47

48 İSG Kurulu Görevleri a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o işyerinde çalışanlara yol göstermek, c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak, 48

49 İSG Kurulu Görevleri ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak iş kazası olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma ve incelemeyi yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek, d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik görülmesi halinde geri bildirimde bulunmak, 49

50 İSG Kurulu Görevleri e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek, f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek, g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte bulunmak, 50

51 İSG Kurulu Görevleri ğ) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek, h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak. Kurul üyeleri bu Yönetmelikle kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz, kötüdavranış ve muameleye maruz kalamazlar. 51

52 İSG Kurulu Çalışma Usulleri a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir. b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat önce kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin projelerin önem sırasına göre belirlenir. Kurul üyeleri gündemde değişiklik isteyebilirler. Bu istek kurulca uygun görüldüğünde gündem buna göre değiştirilir. 52

53 İSG Kurulu Çalışma Usulleri c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hallerde kurulüyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir. Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve önemine göre tespit olunur. ç) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır. Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır. 53

54 İSG Kurulu Çalışma Usulleri d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak düzenlenir. e) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler tarafından imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş sayılır. İmzalı tutanak ve kararlar sırasıyla özel dosyasında saklanır. 54

55 İSG Kurulu Çalışma Usulleri f) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalıgörülen konular işyerinde ilân edilir. g) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından kurula gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir. 55

56 İşveren / İşveren Vekilinin Yükümlülükleri İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç ve gereçleri sağlar. İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı tutanaklarını, kaza ve diğer vakaların inceleme raporlarını ve kurulca işyerinde yapılan denetim sonuçlarına ait kurul raporlarını, iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak amacıyla, işyerinde bulundurur. 56

57 Kurul un Yükümlülükleri (1) Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve verecekleri kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde bulundururlar. (2) Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve üretim teknikleri, ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri ve öğrendiklerini gizli tutmak zorundadırlar. (3) Kurullar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak ve yardımcı olmakla yükümlüdür. 57

58 Çalışanların Yükümlülükleri (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca konulan kurallar, yasaklar ile alınan karar ve tedbirlere uymak zorundadırlar. (2) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi, uygulanması ve alınan tedbirlere uyulmasıhususunda çalışanlar kurullarla işbirliği yaparlar. (3) Kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada karşılaştıkları güçlükler hakkında çalışanlar çalışan temsilcileri aracılığı ile kurula bilgi verirler. 58

59 İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme Yükümlülüğü 59

60 MADDE 5 (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a) Çalışanları arasından 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendindeki niteliklere sahip çalışanı, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu yükümlülüğünü ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı merkezlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

61 İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI Az Tehlikeli (C) Tehlikeli (B) Çok Tehlikeli(A) 3 Yıl süre ile bir alt sınıf iş güvenliği uzmanı, bir üst tehlike sınıfına (C, B ye, B de A ya ) bakabilir.

62 MADDE İŞYERİ ÖZEL KAMU 10 dan FAZLA ÇALIŞAN 10 dan AZ ÇALIŞAN 1YIL SONRA AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ C Sınıfı B sınıfı A sınıfı

63 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİ 10 dan FAZLA ÇALIŞAN AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ 10 dan AZ ÇALIŞAN Çalışan başına 10 dk Çalışan başına 20 dk Çalışan başına 40 dk SENEDE 60 DK.

64 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİ 10 dan FAZLA ÇALIŞAN AZ TEHLİKELİ (1000) TEHLİKELİ (500) ÇOK TEHLİKELİ (250) 10 dan AZ ÇALIŞAN 2000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM GÜN SÜRELİ 1500 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM SÜRELİ 1000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM SÜRELİ SENEDE 60 DK.

65 İŞ YERİ HEKİMLERİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ 10 dan FAZLA ÇALIŞAN AZ TEHLİKELİ (1000) TEHLİKELİ (750) ÇOK TEHLİKELİ (500) 10 dan AZ ÇALIŞAN 2000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM GÜN SÜRELİ 1500 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM SÜRELİ 1000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET TAM SÜRELİ SENEDE 25 DK.

66 İŞYERİ HEKİMİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ (ÇALIŞAN BAŞINA) 10 dan FAZLA ÇALIŞAN AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ 10 dan AZ ÇALIŞAN Çalışan başına 5 dk Çalışan başına 10 dk Çalışan başına 15 dk SENEDE 25 DK.

67 İSG UZMANI VE HEKİMİNİN İŞYERİNDEKİ ÇALIŞMA YERİ (2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren, a) İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenliği uzmanına 8 metrekareden az olmamak üzere toplam iki oda temin eder. b) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur. (3) 50 den az çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak üzere uygun bir yer sağlar.

68 Sağlık gözetimi Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır: 1) İşe girişlerinde. 2) İş değişikliğinde. 3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

69 SAĞLIK MUAYNELERİ PERİYODİK KONTROL AZ TEHLİKELİ 5 YILDA BİR TEHLİKELİ 3 YILDA BİR KEZ ÇOK TEHLİKELİ YILDA BİR KEZ

70 ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI Çok Tehlikeli sınıfa yer alan iş yerlerinde yılda EN AZ 1 KEZ; Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 2 YILDA EN AZ 1 KEZ; Az Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 3 YILDA EN AZ 1 KEZ; Eğitim Düzenlenmelidir. Az Tehlikeli TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ EN AZ 8 SAAT EN AZ 12 SAAT EN AZ 16 SAAT

71 EĞİTİM KİMLER TARAFINDAN VERİLEBİLİR? İş Yerinde görevli İSG UZMANI İş yerinde görevli İSG HEKİMİ Bakanlıkça Görevlendirilmiş Birimler Gerekli Eğitmen Belgesine Sahip İşveren veya Vekili Eğitim alanların belgeleri özlük dosyalarında saklanmak zorundadır.

72 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu Altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.

73 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorundadır. Kurulların düzenlemeleri 3 AYDA 1 Kez İSG Uzmanları tarafından yapılmaktadır.

74 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorundadır. Kurulların düzenlemeleri 3 AYDA 1 Kez İSG Uzmanları tarafından yapılmaktadır.

75 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU Az Tehlikeli 3 AYDA 1 KEZ Kurulun Başkanı İşveren, Sekreter de İSG Uzmanı dır. TEHLİKELİ 2 AYDA 1 KEZ ÇOK TEHLİKELİ AYDA 1 KEZ

76 Kurulun oluşumu MADDE 6 (1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur: a) İşveren veya işveren vekili, b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi, ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

77 ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ (1) İşveren; riskleri göz önünde bulundurarak, seçim veya atama yoluyla, çalışan temsilcisini görevlendirir: (2) Baş temsilci seçimle belirlenir. (3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi için, işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. (4) Çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve üzr. 6

78 1000 İ GEÇER İSE KİŞİ SAYISI 500 Ü GEÇER İSE 50 KİŞİNİN AŞILDI HER İŞLETME İÇİN EN AZ 4 ÇIKIŞ KAPISI EN AZ 3 ÇIKIŞ KAPISI EN AZ 2 ÇIKIŞ KAPISI ACİL ÇIKIŞ ZORUNLULUĞU 25 KİŞİDEN FAZLA ÇALIŞANI OLAN ÇOK TEHLİKELİ İŞLER EN AZ 2 ADET ÇIKIŞ KAPISI

79 TEHLİKE SINIFI ÇALIŞAN SAYISI YENİLENME ACİL DURUM EYLEM PLANI ÇOK TEHLİKELİ TEHLİKELİ 30 ÇALIŞA NA 40 ÇALIŞA NA 1- ARAMA KURTARMA TAHLİYE AZ TEHLİKELİ 50 ÇALIŞA NA 2- YANGIN İLE MÜCADELE

80 MUTFAKLAR VE ÇAY OCAKLARI 100 kişiden fazla insanın istihdam edildiğ mekanlarda çay ocakları ve mutfaklar İÇİN OTOMATİK SÖNDÜRME SİSTEMİ YAPILMASI ZORUNLUDUR. Eğer Mutfak Bodum Katta İse; HAVALANDIRMA SİSTEMİ YAPILMASI Zorunludur.

81 TEHLİKELİ DURUMDAN KAÇINMA HAKKI Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı karşıya kaldığında iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı yerlerde ise işverene bu durumun giderilmesi için başvuracak. Çalışanın talebi doğrultusunda karar verildiği takdirde gerekli tedbirler alınıncaya kadar, çalışmaktan kaçınma hakkına sahip olacak. Talep ettiği halde gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda çalışanlar iş sözleşmelerini feshedebilecek.

82 RİSK YÖNETİMİ VE DEĞERLENDİRMESİ

83 Risk değerlendirme Tehlike potansiyeli bulunan maddelerle ilgili her türlü bilimsel bilgi ve malumatın düzenlenmesi ve analiz edilmesine yönelik sistematik bir yaklaşımdır. Daha basit ifadesiyle, problem formulasyonu, tehlike değerlendirmesi, tehlikeli maddeye maruz kalma etkilerinin analizi ve risk tanımlaması gibi ana kavramlardan oluşan risk analizidir.

84 Risk Yönetimi İnsan hayatı ve çevre güvenliği ile ilgili risklerin değerlendirilmesi ve kontrol edilmesine yönelik olarak, politikalar, tecrübeler ve kaynakların sistematik olarak uygulanmasıdır.

85 Risk Analizinin Periyodik Tekrarı PERİYODİK KONTROL AZ TEHLİKELİ 6 Ayda 1 Kez TEHLİKELİ 4 Ayda 1 Kez ÇOK TEHLİKELİ 2 Ayda 1 Kez

86 Risk değerlendirmesi ekibi i. İşveren veya işveren vekili. ii. iii. iv. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. İşyerindeki çalışan temsilcileri. İşyerindeki destek elemanları. v. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.

87 Risk Analizinin ve Yönetiminin Yararları Prosedür ve Politika oluşturulması, Risk analizi prosesinden alınan ilk sonuçlar ile organizasyon ya da işletmedeki olası tehlikeler ve alınacak tedbirler belirlenir. Tahammül Edilebilir RİSK lere ulaşılması Çalışanlarının İSG konularında bilgi sahibi olmalarını ve katılımını Riskin tolere edilebilir olup olmadığına karar verilmesini sağlar. Risk verilerinin sürekli kayıt altına alınması. Yönetimin de İSG konularında bilgi sahibi olmalarını ve bu konularda karar vermelerini sağlar. Tedbirlerin ve güvenlik bilincinin gözden geçirilmesini sağlar.

88 RİSK DEĞERLENDİRME TABLOSU RİSK DEĞERLENDİRME SONUCU = İHTİMAL X ŞİDDET

89 RİSK DEĞERLENDİRME SONUCUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK DEĞERLERİ SONUÇ Katlanılamaz Riskler (25) Önemli Riskler (15, 16, 20) Orta Düzeydeki Riskler (8, 9, 10, 12) Katlanılabilir Riskler (2, 3, 4, 5, 6) EYLEM Belirlenen risk kabul edilebilir bir seviyeye düşürülünceye kadar iş başlatılmamalı, eğer devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Gerçekleştirilen faaliyetlere rağmen riski düşürmek mümkün olmuyorsa, faaliyet engellenmelidir. Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş başlatılmamalı eğer devam eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Risk işin devam etmesi ile ilgiliyse acil önlem alınmalı ve bu önlemler sonucunda faaliyetin devamına karar verilmelidir. Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır. Risk azaltma önlemleri zaman alabilir. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve bu kontrollerin sürdürüldüğü denetlenmelidir. Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için

90

91 İDARİ PARA CEZALARI Bu kanun hükümlerine uymayan işverenleri TL ile TL arasında değişen ağır para cezaları beklemektedir.

92 YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE GETİRMEZSEM NE OLUR? 50 Kişi Çalışanı olan bir işyeri 10 ay boyunca İş güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi bulundurmamış. CEZA (İş Güvenliği Uzmanı Bulundurmama) 5000 TL (1. ay) 5000 x10 ay = TL (10 ay sonra) CEZA (İş Yeri Hekimi Bulundurmama) 5000 TL (1. ay) 5000 x10 ay = TL (10 ay sonra)

93 BAŞKA SORUMLULUKLARIMIZ VARMI? Cevap: İşveren hangi tehlike sınıfında olursa olsun 1 kişi bile çalıştırsa dahi diğer sorumluluklar Soru : Ne gibi sorumluluklarım var? Cevap: Risk analizlerinin yapılması Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım planları Tahliye planları Çalışanların bilgilendirilmesi Çalışanların eğitimi Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması....

94 YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE GETİRMEZSEM NE OLUR? İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3000 Türk Lirası, Aykırılığın devam ettiği her ay için 4500 Türk Lirası, Acil durum planları, yangınla mücadele, ilk yardım, acil/yakın tehlike halinde işyerinin tahliyesine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için 1000 Türk Lirası, Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, 1000 Türk Lirası, İşyerinde genel iş sağlığı ve güvenliği sağlamayan, mesleki riskleri önlenmesi için koruyucu malzemeleri temin etmeyen, eğitim vermeyen, bilgilendirme yapmayan bu kapsamda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2000 Türk Lirası, 3 Ay boyunca hiçbir çalışma yapmayan bir işyeri için örnek ceza = en az TL

95 İDARİ PARA CEZALARI İşverenin yerine getirmediği her bir genel yükümlülük (mesleki risklerin önlenmesi, eğitim, denetim vb.) TL. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı çalıştırmama TL. (her biri için) devam ettiği her ay için de aynı miktar Diğer sağlık personelini çalıştırmama TL. devam ettiği her ay için de aynı miktar Risk değerlendirmesi yapmamak/yaptırmamak TL. devam ettiği her ay için TL. Gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmanın yapılmaması TL.

96 İDARİ PARA CEZALARI Acil durum planı hazırlamamak TL. devam eden her ay için aynı miktar İş kazası ve meslek hastalığını SGK ya bildirim eksikliği TL. Sağlık gözetimine tabi tutulmayan yada sağlık raporu olmayan her çalışan için TL. Bilgilendirilmeyen her çalışan için TL. İSG eğitimi verilmeyen her işçi için TL. Çalışan temsilcisi seçmeme TL. İSG kurulu ile ilgili yerine getirilmeyen her bir aykırılık için TL.

97 İDARİ PARA CEZALARI Durdurulan işi önlem almadan devam ettirme TL. Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlamama TL. Güvenlik raporuna onay almadan çalışan, durdurulan işyerinde faaliyette bulunan işveren TL. Bu cezalar gerekçesi bildirilerek Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ödenir.

98 98