Anemi başlıbaşına bir hastalık değil, altta yatan bir hastalığın bulgularından biridir. Düzeltilmesi kolaydır, önemli olan nedeninin bulunmasıdır.

Transkript

1 BENİGN HEMATOLOJİ Anemi Anemi başlıbaşına bir hastalık değil, altta yatan bir hastalığın bulgularından biridir. Düzeltilmesi kolaydır, önemli olan nedeninin bulunmasıdır. Öykü Kanama öyküsü Beslenme öyküsü Aile öyküsü ANEMİ Kemik İliğinde Üretimin Azalması Eritrosit Yıkımının Artması Kanama HEmoliz Anemiler Erkekte Hb < 13.5 gr/dl nin Kadında Hb < 12gr/dl nin, Sistemik semptomlar: - Halsizlik ve yorgunluk en sık görülen semptomdur - İştahsızlık, sebebi bilinmeyen ateşe neden olabilir Kardiyovasküler: - Egzersiz dispnesi, çarpıntı, anjina pektoris, hiperkinetik kalp yetmezliği,aritmi Nörolojik bulgular: - Başağrısı, baş dönmesi, senkop, kulak çınlaması, letarji, konsantrasyon bozukluğu, uyku bozukluğu, nöropati bulguları

2 528 DAHİLİYE Anemilerde Genel Semptomlar Cilt: - Tırnaklarda kırılma, tırnaklarda beyaz çizgiler, sarılık - Peteşi, ekimoz; trombositopeni veya trombosit fonksiyon bozukluklarının eşlik ettiği anemilerde görülür. Genital sistem: GIS: - Libidoda azalma, hipomenore, metroraji - Dilde yanma, ağrı, tat almada bozulma, yutma güçlüğü, hazımsızlık, iştahsızlık, pika Anemilerde Genel Bulgular Nabız: - Nabız basıncı geniştir. Taşikardi olabilir. Ateş: - Sebebi bilinmeyen ateş nedenlerinden biridir. Baş boyun: - Deri ve mukozalar soluktur (en sık görülen bulgu). - B12 eksikliğinde dil ağrılı ve kızarık : Hunter veya biftek dil - Anemilerde dil papilaları silinmiştir ve atrofik - Dudak kenarlarında çatlamalar :cheilosis - Hemolitik anemide skleralar ve mukozalar ikterik olarak saptanır. Kardiyovasküler: - Apekste sistolik ejeksiyon üfürümü, - Hiperkinetik kalp yetmezliği bulguları olabilir. Tayanç sendromu: - Demir eksikliği anemisi + pika + seksüel ve bedensel gelişme geriliği + çinko eksikliği ile karakterizedir. Felty sendromu: - Splenomegali, nötropeni, romatoid artrit ve anemi vardır. Anemide görülen en sık semptom halsizlik, en sık bulgu solukluktur Anemik Hastaya Genel Yaklaşım Planı Klasik öykü, öz geçmiş, soy geçmiş, fizik muayene yapılır. Anemi ile gelen hastadan birinci basamakta istenmesi gereken testler; - Tam kan sayımı - PY - Retikülosit Buradan elde edilen bulgulara göre ileri testler istenir.

3 HEMATOLOJİ 529 Abdomen: - Splenomegali olabilir. - Hemolitik anemiler, hipersplenizm, Tayanç sendromu, Felty sendromu, malign hastalıklara bağlı anemi Ekstremiteler: - Kaşık tırnak demir eksikliği anemisi Nörolojik bulgular: - Vitamin B12 eksikliği. Tam kan sayımı: Önce Hb değerlendirilir Daha sonra MCV değerlerine bakılır. - MCV değeri <8O fl ise mikrositer, - >100 fl ise makrositer anemi, fl arasında ise normositer anemi - Makrositozun en sık sebebi alkol kullanımıdır. RDW: Eritrosit dağılım genişliği: - Demir eksikliği anemisinde yüksek, talasemilerde normaldir. - Tanı değeri yoktur. Trombosit ve lökosit sayısına bakılır: - Düşük veya yüksek olmasına göre eşlik eden veya lökositer ve trombositer seriye etkili olan bir hastalık olup olmadığı araştırılır. Mikrositik Anemi Nedenleri 1. Demir eksikliği anemisi 2. Kronik hastalık anemisi 3. Talasemi 4. Sideroblastik anemi 5. Bakır eksikliği 6. Piridoksin eksikliği 7. Kurşun zehirlenmesi Mikrositer Anemiler Aneminin Tipi Değişken Talasemi Demir Eksikliği RBC sayısı (X10 12 /L) >5.0 <5.0 RDW; % <16 >16

4 ONKOLOJİ 309 TEMEL KAVRAMLAR ve PRENSİPLER İnsidans: Bir yıl içinde gelişen yeni vaka sayısı / risk altındaki toplum Havuzun doluş hızı Prevalans: Belirli bir zaman diliminde bulunan toplam vaka sayısı/risk altındaki toplum Havuzdaki su miktarı ONKOLOJİDE TEDAVİ HEDEFLERİ Küratif Tedavi: Hedef hastalığın tamamen iyileştirilmesidir. Palyatif Tedavi: Hedef semptomların azaltılması-ortadan kaldırılmasıdır Adjuvan Tedavi: Lokal tedavi (genellikle cerrahi) sonrasında uygulanan ve mikrometastazların yok edilerek hastalığın nüksünün engellenmesini hedefleyen tedavi ADJUVAN KEMOTERAPİ Hangi tümörlere? Kemosensitif tümör Nüks riski yüksek Cerahi sonrasında geride hastalık kalmamış olması gerekir Nüksleri geciktirir-engeller Meme Kolorektal Over Mide Testis Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri DİĞER ADJUVAN TEDAVİLER Adjuvan Radyoterapi Meme Kanseri Mide Kanseri Beyin Tümörleri Rektum Kanseri Adjuvan Hormon Tedavisi Meme Tamoksifen, Aromataz İnhibitörleri Prostat Gnrh Analogları Adjuvan Hedefe Yönelik Tedavi Meme Trastuzumab GUT İmatinib

5 310 DAHİLİYE NEOADJUVAN TEDAVİ Lokal tedavi (genellikle cerrahi) öncesinde uygulanan ve cerrahinin daha kolay yapılması ve mikrometastazların yok edilmesini hedefleyen tedavi (örn. meme) Kanserden Korunma Birincil korunma (önleme) Sigarayı bırakma Güneşten korunma HBV, HPV aşıları Kemoprevensiyon (tamoksifen,raloksifen; meme ca finasteride, dutasteride; prostat ca) İkincil korunma (erken tanı) Şikayeti olmayan kişileri tarayarak kansere henüz belirti vermeden tanı koymak Meme kanseri Mamografi Serviks kanseri Pap smear Kolon kanseri Kolonoskopi ECOG Performans skalası 0. Asemptomatik 1. Tümöre bağlı semptom(+) 2. Semptomlar nedeniyle vaktinin %50 den azını yatakta geçiriyor. 3. Semptomlar nedeniyle vaktinin %50 den fazlasını yatakta geçiriyor. 4. Yatağa bağımlı 5. Ölü Karnofsky Performans Skalası % üzerinden benzer şekilde İlaç Çalışmaları Faz I- İnsanda kullanılacak dozun bulunması ve yan etkilerin belirlenmesi Faz II- Belirli bir kanser türünde ilaca yanıt oranının araştırılması Faz III- Yeni tedavi ile o kanserdeki mevcut standart tedavinin karşılaştırıldığı çalışmalar Faz IV- (Post marketing) ilaç piyasaya çıktıktan sonra yapılan geniş, toplum tabanlı çalışmalar

6 ONKOLOJİ 311 TNM EVRELEMESİ T evresi: Genellikle tümör boyutu, tümörün içinde bulunduğu organın dışına çıkıp çıkmadığı, komşu organlara invazyon (metastaz değil!!!) yapması ile belirlenir N evresi: Rejyonel lenf nodu tutulumu M1: Uzak metastaz varlığı TÜRKİYE DE KANSER Akciğer; 69,2 Meme; 40,7 Prostat;37,6 Tiroid; 16,2 Mesane; 21,7 Kolorektal;13,2 Kolorektal;20,8 Uterus Korpusu; 8,5 Mide; 18,0 Akciğer; 8,2 Larinks; 9,1 Mide; 7,7 NHL; 6,9 Over; 6,9 Beyin, sinir sistemi; 6,1 NHL; 5,0 Pankreas; 6,1 Beyin, sinir sistemi; 4,4 Böbrek; 5,8 Serviks; 4,1 Tiroid; 3,9 Mesane; 3,0 Meme; 0,8 Larinks; 0,5 Kadınlarda en sık görülen beş kanserin YÖH**, Türkiye, 2008