G-PROJELER ve PROGRAMLAR

Transkript

1 G-PROJELER ve PROGRAMLAR G-1-SAMSUN VALİLİĞİ İLE BİRLİKTE YÜRÜTÜLEN PROJELER 1-Kadın Sağlığı Eğitimi Projesi Amacı; İl genelinde 15 ile 59 yaş arasında bulunan yaklaşık 390 bin kadının özellikle meme kanseri konusunda bilinçlendirilmesi, kendi kendine muayene uygulamasının halk arasında geliştirilmesi olan Kadın Sağlığı Eğitimi Projesi, Ocak 2011 de başlamıştır. İlimizde kadınlarda en sık görülen kanserin meme kanseri olması, meme kanserinden ölümlerin fazla olması, meme kanserinde erken tanıda kendi kendine meme muayenesinin önemli bir yer tutması nedeniyle geliştirilen bu proje, 3 yıllık kadın sağlığına yönelik bir eğitim çalışmasıdır. Kendi Kendine Meme Muayenesi öğretilmesi ve bu süre zarfında en az 1 kez Klinik Meme Muayenesi uygulanması hedeflenmektedir. Proje kapsamında; Standart bir eğitim sunusu Projeye ait logo Unutmayın konulu el broşürleri Afişler hazırlandı. İl Merkezi, İlçeler, köyler olmak üzere kadının olduğu her yerde her ortamda eğitim verilmektedir. Uygun ortamlarda klinik meme muayenesi yapılmaktadır.

2 Samsun İli Kadın Sağlığı Eğitim Projesi 2011 yılı sonuçları bildiri olarak hazırlanıp AHEKON a (Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu 3. Uluslararası katılımlı Aile Hekimliği Kongresi) gönderildi. Poster tarihinde yayınlandı. Proje kapsamındaki çalışmalar yerel ve ulusal basının ilgisini çekti Ocak itibariyle başlayan projede 2014 Aralık sonu itibariyle yaklaşık kadın eğitilmiş, kadınında meme muayenesi yapılmıştır. Klinik Meme Muayenesi Bulguları SAMSUN EĞİTİME KATILAN KADIN SI DÜZENLİ UYGULAYAN SI KLİNİK MEME MUAYENESİ OLAN KADIN SI AĞRI KİTLE MEME BAŞI AKINTISI RENK VE ŞEKİL DEĞİŞİKLİĞİ E H E H E H E H E H E H LAP SEANS SAY. SEVK SAY. % , , , ,7 TOPLAM ,1

3 KANSER KAYIT MERKEZİNDEN ALINAN MEME CA OLAN KADIN SI KSEP TOPLANTISINA KATILIP MEME CA OLDUĞU TESPİT EDİLEN KADIN SI Eylül TOPLAM İlimizde meme kanseri konusunda kadınların bilgi düzeyinin arttırılması, Kendi Kendine Meme Muayenesi nin öğretilmesi, yaş grubuna Klinik Meme Muayenesi yapılması ve riskli yaş gruplarına mamografi uygulayarak hedefi meme kanserinde erken tanı olan Samsun Valiliğince yürütülen Kadın Sağlığı Eğitim Projesi 31 Aralık 2014 tarihinde sonlandırılmıştır. Proje kapsamında yapılan çalışmalar bir bütün olarak değerlendirildiğinde 2014 yılı Aralık ayı itibariyle %92.1 ine ulaşıldığı; Kendi kendine meme muayenesi yapma durumunun 3,81 kat, Klinik meme muayenesi yaptırma durumunun ise 3,41 kat daha fazla olduğu görülmüştür.

4 2-Samsun İlindeki Engellilerin Tespiti Projesi Bu projenin amacı; Engelli bireylerin engel nedenlerinin tespitinin yapılarak bu bireylere sunulan koruyucu-önleyici ve destekleyici sağlık hizmetlerinin geliştirilmesini ve yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlamak, Yaşayan engelli bireylerin sağlık, eğitim ve sosyo-demografik durumlarını tespit etmek, Elde edilen bu bilgilerin Engelli Veri Tabanına aktarılarak engelli bireylere ait güncel veri bankasını oluşturmak, Oluşturulan Engelli Veri Tabanı aracılığıyla engellilerin takibinin yapılarak başta sağlık olmak üzere sosyal hizmetler, eğitim, istihdam, spor ve diğer alanlarda kamu kurumları ve diğer kurumlar tarafından sunulan hizmetlerin hızlı ve etkin verilmesini sağlamak, Böylece engelli bireylere sunulan koruyucu-önleyici ve destekleyici hizmetlerin geliştirilmesi yoluyla engellilerin yaşam kalitesinin artırılmasına destek sağlamaktır. Neden Bu Proje; Engellilerin; Eğitilebilir ve öğretilebilir olanları belirleyerek eğitim vermek, Engelli spor kulüpleri aracılığıyla spor yapmalarına yardımcı olmak, Devlet tarafından verilen imkanların tanıtılarak ihtiyacı olanların yararlanmalarını sağlamak, İstihdamlarını sağlamak, Kendilerine yönelik Sosyal ve kültürel kurslar vermek, Sağlık raporu olmayanları tespit ederek rapor almalarını sağlamak, Sosyal ve psikolojik desteğe ihtiyacı olanları tespit edip bu ihtiyaçlarını karşılamak, Engeliyle ilgili ihtiyaç duyulan cihazları tespit etmek, mümkünse tedarik etmek, Engel sebeplerini araştırarak önleyici tedbirleri almak, Ayrıca engellilerle olan iletişimi artırmak, gibi.

5 Saha çalışması ve Anket Tanıtım Toplantısı Engelli Veri Tabanı Kullanıcı Eğitimi Saha Çalışması

6 Saha çalışmaları tamamlanmış olup veri girişi başlamıştır. Samsun genelinde veri tabanına kayıtlı 2015 Haziran sonu itibariyle engelli ve engel türü bulunmaktadır. Tüm ilçelerde veri girişleri devam etmektedir. Tespit Edilen Engellilerin Engelli Veri Tabanındaki Engel Türüne Göre Dağılımı Yılı : 2015 Ayı: Ocak-Haziran GÖRME İŞİTME DİL- KONUŞMA ORTOPEDİK ZİHİNSEL DOWN SENDROMU RUHSAL- DUYGUSAL OTİZM SÜREĞEN HASTALIK KANSER TOPLAM Bağışlayın Engelleri Aşalım Projesi Projenin Amacı: Organ Nakline gereksinimi olan hasta sayısı 28,000 civarındadır. Bu hastalar için onları bulundukları hastalık ve engellilik durumundan kurtarıp yeniden hayata döndürebilecek tek yöntem Organ Nakli tedavisidir. bunun içinse insanlarımızın yeteri kadar Organ Bağışında bulunmaları gerekir ki şu durumda Organ Bağışı oranlarımız ülke düzeyinde oldukça düşüktür. (İspanya; 36 ppm, Türkiye;4,8 ppm. *ppm; milyon nüfüs başına yapılan bağış oranı) bu nedenle bu projenin amacı: 1- Engelliliğin nedenleri ve önlenmesi konusunda organ ve doku bağışının önemi konusunda bilgi ve bilinç düzeyini artırmak. Projenin Paydaşları: Samsun Valiliği ve Samsun İl Sağlık Müdürlüğü Projenin Başlangıç-Bitiş Tarihi: (12 ay) Projenin Hedefi: Samsun İlinde yaşayan 18 yaş üzeri nüfusun organ bağışı ve organ nakli konusunda bilgilenmiş ve bilinçlenmiş olması ve organ bağışında bulunması, Organ bağışı konusunda farkındalık oluşturmak ve Organ bağışçısı sayısını artırmak, nihayetinde (kronik böbrek ve kronik karaciğer hastaları gibi) engelli sayısını azaltmak.

7 Proje Faaliyetleri: Samsun İlinde yaşayan 18 yaş üzeri 2500 kişiye farkındalık eğitimi verilmesi, organ nakli ihtiyacı olan ve organ bağışında bulunmuş olan kişilerin bir araya getirildiği etkinlikler düzenlemek, yerel basın mensupları ile bir araya gelerek organ bağışı bilgilendirme toplantıları düzenlemek, organ bağışının amacını ve önemini vurgulayan afiş, broşür gibi görsel materyaller hazırlanıp sergilenmesi. Organ bağışı ve organ naklinde görevli ve yeni başlayan personeller için oryantasyon eğitimi ve panel gibi organizasyonlar düzenlemek. Bağışlayın engelleri aşalım 7 Şubat 2014 ten itibaren; Organ bağışçı sayısı: 80 iken 6,883 oldu. Eğitim verilen kişi sayısı: 5,736 kişi, Organ nakli yapılan hasta sayısı 122 kişidir. 4-Engelsiz Nesiller Projesi Projenin Amacı: Samsun Yavuz Selim ve 200 Evler Mahallelerinde yaş arasında 2697 kişinin yaşadığı bu iki mahallede akraba ve erken evlilik, çocuk yaşta sayılabilecek gebelik, gebelik süresince bilinçsiz ilaç kullanımı ve yetersiz beslenme tespit olunmuş olup Samsun Rehberlik ve Araştırma Merkezi nden aldığımız verilere göre Samsun RAM a yıllık olarak yaklaşık 250 civarında Roman çocuğun zihinsel olarak incelemesinin yapılması için başvuru yaptıkları görülmüştür. Projemiz hamilelik süreci ve sonrasında hamilelerin dikkat etmesi gereken konular hakkında(ilaç kullanımı, beslenme eğitimi, spor aktivitesi vb.) bilgi vererek engelli doğumların azalmasını amaçlamaktadır. Projenin Başlangıç-Bitiş Tarihi: (12 ay) Projenin Paydaşları: Canik Belediyesi Samsun Rehberlik ve Araştırma Merkezi Projenin Hedefi: Samsun ili Canik ilçesinde yaşayan ve özellikle Roman(çingene-bundan sonraki bölümlerde Roman olarak adlandırılacaktır) vatandaşların yaşadığı Yavuz Selim ve 200 Evler mahallelerinde hamilelik sırasında beslenme eğitimi, İlaç kullanımı, ağız diş sağlığının önemi ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini içererek engelli doğum oranlarının azaltılmasını hedeflemektedir. Projenin Faaliyetleri: Samsun Yavuz Selim ve 200 Evler Mahallelerinde yaklaşık olarak 7000 kişi yaşamakta olup bölgedeki gebelerin tespitini yapılmak, Bu iki mahallede yaşayan hamilelere ve hamile adaylarına yönelik beslenme, gebelik takibi, gebelik aşı takvimi eğitimleri düzenlemek,

8 Rutin kontrollerle ağız diş sağlıkları konusunda bilinçlenecek, Riskli gebelikler önceden tespit edilip önlemleri alınacak ve hamilelik sürecindeki zorluklarla karşı psikolojik danışmanlık ihtiyacı karşılanacaktır. Canik Belediyesi ihtiyaç duyulduğu takdirde hamile kadınlara gerekli olan beslenme paketlerini karşılayacak, Samsun Rehberlik ve Araştırma Merkezi de psikolojik danışma süreçlerine katkı verecektir, Yapacağımız bu çalışmalarla bu iki mahallemizde engelli doğumlarının azalmasına katkıda bulunacağımız gibi projemiz sürecinde basılacak olan afiş, broşür ve el kitapları ile birlikte aile hekimliklerimiz kanalıyla Canik ilçesinin tamamına da engelli doğumlarının önlenmesi için bilinçlendirme çalışmalarının yapılması sağlanacaktır. Engelsiz nesiller CANİK Mart 2014 ten itibaren; Eğitim verilen gebe sayısı: seans (gün) eğitim yapıldı. 2 eğitimci ile eğitim verilen kişi sayısı:200 Web sayfası yapıldı. 5-Engelsiz Sağlık Projesi Projenin Amacı: Engellilerin toplumun bir parçası olması ve özellikle kamu hizmetlerine erişimin kolaylaştırılmasına katkı sağlamaktır. Projenin Hedefi: 1-Sağlık İl Müdürlüğü bünyesinde çalışan engelliler, hizmet almak için başvuran engelli ve yaşlılar ile çocuklarda dâhil olmak üzere dezavantajlı grupların bina içi erişimini kolaylaştırıcı aynı zamanda iş sağlığı güvenliğini artırıcı düzenlemelerin yapılmasını sağlamak, 2-Engellilerin kamu kurumlarına erişimini kolaylaştırmak, yaşam kalitesini artırmak 3-Samsun ili ve TR83 bölgesindeki kamu kurumları için örnek bir çalışma oluşturmak Projenin Başlangıç-Bitiş Tarihi: Proje Faaliyetleri: Proje engellilerin kurum içerisindeki ortak alanların erişilebilirliğinin geliştirilmesi, engellilerin toplumun bir parçası olması ve özellikle kamu hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması için, binamızda gerekli tadilat ve inşaat işlerini kapsamaktadır. Kullanımda olan asansörün engelliler için uygun olmaması, Projenin Çıktıları: Mevcut asansörün tadilatı yapılarak özellikle tekerlekli sandalye ve görme engelliler başta olmak üzere diğer tüm engellilerin kullanımına uygun hale getirildi, Görme engelliler için bina içi güvenli yatay dolaşım sağlamak için hissedilebilir yüzeylerin döşendi, Engelli wc yapıldı.

9 G--SAĞLIK BAKANLIĞI TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER VE PROGRAMLAR Yılı : 2015 Yılı Ayı: Ocak-Haziran EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ İl SAMSUN Ulaşılan Toplam Hasta Sayısı 8605 Toplam Kayıtlı (Aktif) Hasta Sayısı 3433 Toplam Çıkarılan Hasta Sayısı 5172 Takip edilen hasta sayısı (Yeni başlayan dahil) 4593 Takibe Başlanan Yeni Hasta Sayısı (Sadece Yeni hastalar girilecek) 846 Son Ay Gerçekleşen hasta ziyareti sayısı (Yeni başlayan dahil) 7267 AİLE HEKİMİ EVDE SAĞLIK ÇALIŞMALARI Son ay takip Edilen Hasta Sayısı (Yeni Başlayan Dahil) 637 AİLE HEKİMİ EVDE SAĞLIK ÇALIŞMALARI Son ay gerçekleşen hasta ziyareti sayısı (Yeni başlayan dahil) 677 Uzman Hekim 6 Pratisyen Hekim 15 Hemşire/Sağlık Memuru/Ebe 52 Tıbbi Sekreter 10 Şoför 24 Fizyoterapist 0 Diyetisyen 0 Psikolog 0 Sosyal çalışmacı 0 Acil Tıp Teknisyeni 0 Ekip aracı sayısı 13 Giydirilmiş hasta nakil aracı sayısı 5 Hasta Muayenesi 2645 Konsültasyon 251 Sağlık kurulu raporu (Tıbbi Cihaz) 216 Sağlık kurulu raporu (Tedavi) 192 Uzman hekim raporu (İlaç) 31 1-Evde Sağlık Hizmeti Biriminin Hedefi Nedir? Evde Sağlık Hizmetleri, Samsun İli ve İlçelerinde kurulan Evde Sağlık Hizmetleri Birimlerince, hastalık veya yaşlılık nedeniyle yatağa bağımlı hale gelmiş olan ve ameliyat sonrası taburcu edilen ancak evde sağlık hizmeti sunumuna ihtiyacı olan bireylerin muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyonlarının evinde ve aile ortamında sağlanması, bu kişilere ve aile bireylerine sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin bir bütün olarak birlikte verilmesi amacıyla kurulmuştur. Yatağa bağımlı bireyin hastalık sürecini evinde, huzurlu ve rahat geçirmesini temin etmek amacıyla 2016 yılının hedefleri belirlenmiştir yıllarında yapılan yeni başvurular günde değerlendirilmiştir.2016 yılı içerisinde yeni başvuruların 4 gün içinde değerlendirilmesi hedeflenmiştir. 2- Ekip aracı ve giydirilmiş hasta nakil araçlarının sayısını artırmak. 3- Evde sağlık hizmetleri ekip sayısını artırmak.

10 Yapılan Çalışmalar Nelerdir? Tıbbi ihtiyaçları belirlenmiş olan hastalara evlerinden ve aile ortamından ayrılmadan 1043 mesane sondası, 169 kez ise nazogastrik sonda uygulaması yapılmıştır. Yatağa bağımlı olan bu hastalara oluşan yatak yaralarının tedavisi için Evde Sağlık Hizmetleri Birimi Hekimi nin planlaması dâhilinde toplam 3002 kez pansuman yapılmıştır. Rutin tahlil yapılması gereken hastaların kan ve idrar örnekleri evlerinde alınarak sonuçları değerlendirilmektedir. Bu kapsamda hastalardan 694 kez laboratuvar için numune alınmıştır. Toplam Kayıtlı (Aktif) Hasta Sayısı 3433 dir. 2- Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı (2015) Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı kapsamında eğitim verilen toplam kişi sayısı Sağlıklı Beslenme Eğitimi Konusunda Verilen Eğitim Sayısı (okul eğitimleri+halk eğitimleri+ hizmet içi eğitimler) Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programında Eğitim Verilen toplam kişi sayısı Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol programı kapsamında eğitim verilen toplam kişi sayısı TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI( ) KAPSAMINDA YAPILAN FAALİYETLER 2015 Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam Yürüyüşleri Türkiye Halk Sağlığı Kurumu fiziksel hareketsizliğin azaltılması çalışmaları kapsamında toplumumuzun düzenli fiziksel aktivite yapmaya teşvik edilmesi amacıyla Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü koordinatörlüğünde Kamu Kurumları işbirliğiyle 2013 Yılı Aralık Ayı itibariyle İlimizde düzenli olarak yürüyüş etkinlikleri düzenlenmektedir. Yürüyüş etkinlikleri her ay en az 2 defa olmak üzere Batı Park, Doğu Park, İstiklal Caddesi, Tütün İskelesi- Sevgi Cafe güzergâhlarında ve ilçelerde gerçekleştirilmektedir. Etkinlikte katılımcılara yürüyüş temasına uygun t-shirt,şapka, şemsiye veya yağmurluk dağıtımı yapılmakta ve yürüyüş sonunda su, ayran, sandwich, elma gibi ikramlarda bulunulmaktadır. Sağlıklı Beslen Obeziteden Korun Projesi Milli Eğitim Müdürlüğü nün Atakum, Canik, Tekkeköy ve İlkadım ilçelerinde belirlediği obezite riski yüksek 50 okulda eğitim öğretim yılı için planlanan Yeterli ve Dengeli Beslenme ve Hareketli Yaşam konulu eğitimler Halk Sağlığı Müdürlüğü diyetisyeni ve Toplum Sağlığı Merkezi diyetisyenleri tarafından 2014 yılı itibariyle tamamlanmıştır. Verilen eğitimlerde 44 okulda toplamda sınıf öğrencisine ve 89 öğretmene ulaşılmıştır.

11 Beslenme Eğitimleri o Emniyet ve 19 Mayıs Polis Meslek Yüksek Okulu Koruma ve Nöbet Hizmetlerini Yerine Getiren Personele Yönelik Beslenme Eğitimi İl Emniyet Müdürlüğü koruma ve nöbet hizmetlerini yerine getiren personelin nöbet hizmetlerine ilişkin bilgi ve becerilerini geliştirerek görevlerini daha etkin biçimde yapmaları amacıyla Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü nden talep edilen Yeterli ve Dengeli Beslenme eğitimleri tamamlanmıştır. Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İlkadım Halk Sağlığı Müdürlüğü Diyetisyenleri tarafından 27 Ocak- 26 Şubat 2015 tarihleri arasında İl Emniyet Müdürlüğü nden 261 personel, 19 Mayıs Polis Meslek Yüksek Okulu Müdürlüğü nden 80 personel olmak üzere toplamda 341 personele verilen eğitimler 14 oturumda tamamlanmıştır. o Demirci İlkokulu Velilerine Yönelik Sağlık Paneli Çarşamba Günü Samsun Canik Demirci İlkokulu Velilerine yönelik Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü Diyetisyeni Sinem ŞAHİN tarafından Yeterli ve Dengeli Beslenme ve Fiziksel Aktivite konulu eğitim verilmiştir. Eğitime katılan velilere Kadınlarda Beslenme ve Tuz Tüketimi konulu el broşürü dağıtılmıştır. o Denetimli Serbestlik İl Müdürlüğü Beslenme Eğitimi Denetimli Serbestlik Müdürlüğü tarafından denetimli serbestlik tedbiri altındaki şüpheli, sanık ve hükümlülerin boş zamanlarının yapılandırılması, sanık veya hükümlülerin toplumla bütünleşmesinin ve uyumlu birer birey gelişimlerinin desteklenmesi için ihtiyaçları doğrultusunda eğitsel, sosyo-kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklere yönlendirilmeleri sağlanmaktadır. Bu kapsamda talep edilen Sağlıklı Yaşam ve Hijyen Eğitimi Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü diyetisyeni tarafından tarihinden saat da Denetimli Serbestlik İl Müdürlüğü Konferans Salonunda gerçekleştirilmiştir. Eğitime 55 hükümlü katılmıştır. o Samsun Büyükşehir Belediyesi Huzurevi Diyabet Eğitimi Yaşlılar haftası nedeniyle tarihinde Samsun Büyükşehir Belediyesi Huzurevi sakinlerine Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü Diyetisyeni tarafından Diyabette Beslenme konulu eğitim verilmiştir. Eğitime katılan yaşlılara Diyabette Beslenme konulu el broşürü dağıtılmıştır. o Çatalarmut İlkokulu Velilerine Yönelik Eğitimi Salı Günü Samsun Çatalarmut İlkokulu Velilerine yönelik Çatalarmut İlkokulu Eğitim Salonu nda Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü Diyetisyeni Sinem ŞAHİN tarafından Yeterli ve Dengeli Beslenme ve Fiziksel Aktivite konulu eğitim verilmiştir. Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarına Yönelik Obezite ve Diyabet Bilgilendirme Eğitimi Bakanlığımız tarafından yürütülmekte olan Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı kapsamında 2015 Nisan Ayı nda Ankara da gerçekleşen Obezite ve Diyabet İle Mücadele İl Eğitici Eğitimi ni alan il eğitimcileri tarafından Samsun İlinde görev yapan aile hekimlerine ve aile sağlığı elemanlarına Obezite ve Diyabet Bilgilendirme Eğitimi verilmiştir.

12 Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından koordine edilen eğitimler 11 Mayıs 2015 tarihinde Atakum Türkiş Eğitim Merkezi nde başlamış olup 12 Haziran 2015 tarihinde son bulmuştur. Her oturumu bir saat süren eğitimlerde toplam 37 oturumda 269 aile hekimi ve 305 aile sağlığı elemanı olmak üzere 574 sağlık çalışanına ulaşılmıştır. 3-Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Program ve Projeleri Çocuk, Ergen, Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Birimi, Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının başlattığı program ve projeleri yürütmektedir. Bu program ve projeler koruyucu sağlık hizmetlerinin temelini oluşturmakla birlikte bazı hastalıkların yenidoğan döneminde teşhis edilerek tedaviye erken dönemde başlamalarına olanak sağlamaktadır. Çalışmalarımız anne, yeni doğan ve çocuk sağlığı, aile planlaması hizmetleri başlıkları altında yürütülmektedir. Anne Sağlığı çalışmalarımız; Anne Ölümleri Veri Sistemi, Gebelerde Demir Destek Programı, Gebelere D Vitamini Destek Programı, Aile Planlaması, Üreme Sağlığı Eğitimleri, Yaş Kadın İzlem Çalışmaları olarak yürütülmektedir. 3.1-Anne Ölümleri Veri Sistemi Anne ölüm oranı; bir toplumda kadının sağlık düzeyini, annelere yönelik sağlık hizmetlerinin nitelik ve niceliğini ortaya koyan en önemli sağlık göstergelerinden biridir. Ayrıca anne ölüm oranı; toplumun gelişmişlik düzeyinin ve kadının toplum içerisindeki statüsünün de bir göstergesidir. Anne ölümleri; gebelik, doğum, doğum sonrası 42 günlük süreçte meydana gelen kadın ölümlerini kapsamaktadır. Sağlık Bakanlığı nın 2007 yılı Anne Ölümleri Veri Sistemi Genelgesi ile anne ölümlerini değerlendirmek üzere İlimizde İl Anne Ölümlerini Tespit ve Önleme Birimi ile İl İnceleme Komisyonu oluşturulmuştur. İl genelinde tespit edilen anne ölümleri komisyon tarafından incelenmektedir. Anne ölümlerinin en aza indirilmesi için gerekli çalışmalar etkin bir şekilde yürütülmektedir yılı ilk 6 ay içerisinde ilimizde 1 (bir) anne ölümü gerçekleşmiştir. İlimiz Anne Ölüm Oranı yüzbinde 11,5 dir. Anne ve yenidoğan ölümlerini önlemeye yönelik Türkiye Üreme Sağlığı Programı kapsamında yürütülen Acil Obstetrik ve Yenidoğan Bakım (AOYB) Programının, ülke genelinde yaygınlaştırılması çalışmaları, Ulusal program olarak Bakanlığımızca yürütülmektedir. Programın ilimizde uygulanması kapsamında tüm sağlık çalışanlarına Destek Personel Uyum Eğitimi verilmektedir yılı içerisinde İlimizdeki riskli gebeliklerin tespit ve izlenmesine, anne ölümlerinin önlenmesine yönelik süreçleri değerlendirmek ve süreç yönetim planlarını hazırlamak üzere Anne Ölümü Önleme Komisyonu adı altında bir yapı oluşturulmuştur yılı Şubat, Mart ve Haziran ayları içerisinde Anne Ölümlerini Tespit ve Önleme Komisyonu Toplantısı yapılmıştır. İl Sağlık Müdürlüğü, Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği, Halk Sağlığı Müdürlüğü Şube Müdürleri katılmışlardır. Ayrıca Şubat ayı içerisinde AOB Çekirdek Ekip toplantısı yapılmıştır. Nisan ayı içerisinde TSM sorumlu hekimlerine AOB Yönetici Kolaylaştırıcı Eğitimi yapılmıştır yılı Mart, Nisan ve Haziran, Ekim, Kasım ve Aralık ayları içerisinde Anne Dostu ve AOB programı kapsamında ilki Bakanlık eğitimcileri, OMÜ hastanesinden katılan eğitimciler tarafından diğer eğitimler İlimiz Eğitim Ekibi tarafından olmak üzere Amasya, Tokat, Çankırı, Sinop, Çorum, Kastamonu ve ilimizden doğum salonu ve servislerinde çalışan toplam 289 ebe ve hemşireye Acil Obstetrik Bakım Eğitimi verilmiştir yılı Ocak,Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran ayları içerisinde yapılan eğitimlere 546 kişi katılmıştır. İlimiz özel hastaneleri de kapsayacak olan eğitimler yıl sonuna kadar devam edecektir.

13 3.2-Misafir Anne Uygulaması Anne ve bebek ölümlerini azaltmak için gebelerin doğumlarını hastanede gerçekleştirmeleri ve mutlaka bir sağlık personeli yardımı almaları büyük önem arz etmektedir. Doğum eyleminin gerçekleştirilebileceği hastaneden uzak bir yerleşim merkezinde oturan gebelerin, ilgili hastaneye ulaştırılarak doğum eylemini bu kurumda gerçekleştirmesi, gebelere sağlık personeli tarafından ulaşılarak gerekli sağlık ve sosyal desteğin verilmesi, özellikle elverişsiz hava ve yol şartları, maddi imkan yetersizliği ve sosyal endikasyon vb. nedenlerle tarih ve 2008/29 sayılı genelge yayımlanarak Ekim 2008 tarihinden itibaren Misafir Anne Uygulaması başlatılmıştır. Misafir Anne Uygulaması kapsamında, İl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde daveti kabul eden gebeler, uygun konaklama merkezlerine yerleştirilerek konaklama ve yemek giderleri karşılanacaktır. Bu konuda İlçe Kaymakamlıkları, il ve ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ve diğer kurumlarla işbirliği yapılacaktır. Riskli tespit edilen her gebenin doğumu, gerçekleşecek hastane tarafından risk değerlendirmesi yapıldıktan sonra doğumuna kadar nerede ve ne sıklıkta izlem yapılacağına karar verilecektir. Risk altındaki gebelerle ilgili bu faaliyetler devam ederken gebelere yönelik rutin ana ve çocuk sağlığı hizmetleri, eğitim ve danışmanlık hizmetlerine devam edilecektir. Hipertansiyon, kalp, şeker, trioid hastalığı, kan hastalığı veya herhangi bir sistemik hastalığı olan gebeler, çoğul gebelikler, tekrarlayan düşükleri, erken doğumları olan, kan uyuşmazlığı olan ve özürlü bebeği olan yüksek riskli gebeler önceden tespit edilerek bu gebelerin mutlaka gebe kalmadan önce muayenelerinin ve gebelikleri sırasında da izlemlerinin 2.ve 3. basamak sağlık kuruluşlarınca yapılması sağlanacaktır. Müdürlüğümüz gebelerin, muhtemel doğum tarihleri yaklaştığında daha elverişli yerleşim merkezlerine nakledilmeleri ve buralarda konaklamalarının sağlanması ile ilgili bir eylem planı hazırlamıştır. İlçe Sağlık Grup Başkanlıkları aracılığı ile ''Özellikle kışın ulaşımı zor olan yerlerde ikamet eden gebelerle, maddi imkân yetersizliği ve sosyal endikasyon vb. nedenlerle sağlık kuruluşuna ulaşamayan gebeler ilçe ve köylerimizdeki evlerinden alınarak misafir edilmiştir. Doğumları gerçekleştikten sonra evlerine bırakılmıştır. Müdürlüğümüz söz konusu gebelerin evlerinden alınarak, hastaneye nakledilmeleri ve doğum sonrası annenin ve bebeğinin evlerine ulaştırılmaları için nakil aracı tahsis etmiştir. RİSK ALTINDA TESPİT EDİLEN GEBE SI DAVETİ KABUL EDEN VE KONAKLAMA SAĞLANAN GEBE SI Haziran Müdürlüğümüz tarafından 2008 yılı Ekim ayından 2015 yılı Haziran ayı sonuna kadar olan Dönemde, 130 gebe kadın Misafir Anne Uygulaması ndan faydalanarak doğumlarını hastanede gerçekleştirmişlerdir.

14 3.3-Gebelere Demir Destek Programı Anne ve bebek sağlığı açısından ciddi bir tehdit olan anemiye bağlı oluşabilecek komplikasyonları önleyebilmek amacıyla 01 Kasım 2005 tarihinde Gebelerde Demir Destek Programı uygulaması başlatılmıştır. Bu program kapsamında 3.ayını dolduran tüm gebelere 6 ay boyunca, doğum sonrası 3 ay süre ile toplam 9 ay demir preparatları ücretsiz dağıtılmaktadır. Ayrıca sosyal güvencesi olan gebelere demir preparatları reçete edilmektedir yılı ilk 6 ay içerisinde toplam gebe kadına demir preparatı başlanmış olup gebelere demir başlanma oranımız yüzde 65,5 dir (Haziran) Demir Başlanan Gebe , ,5 3.4-Gebelere D Vitamini Destek Programı Bakanlığımız 22/04/2011 tarih ve 2034 sayılı (2011/34) genelge ile gebelik ve süt verme döneminde annelere D vitamini desteği sağlanmasına dayanan bir program başlatmış olup; gebelik süresince D vitamini desteği gerektiğinden ve D vitamini eksikliği yüksek oranda görüldüğünden, D vitamininin uygulanmayacağı durumlar hariç ayrım yapılmaksızın tespit edilen her gebeye 12 haftalıktan itibaren gebelik süresince altı ay ve doğum sonrası altı ay olmak üzere toplam 12 ay süreyle annelere günlük tek doz olarak alınmak üzere 1200 IU D vitamini desteği yapılmaktadır. Ayrıca sosyal güvencesi olan gebelere D vitamini preparatları reçete edilmektedir yılı ilk 6 ay içerisinde gebeye D vitamini başlanmış olup Gebe Dvit başlanma oranı % 58,9 dur. 3.5-Aile Planlaması Çalışmaları Aile Planlaması çalışmaları; halk eğitimleri, sağlık personeline hizmet içi eğitim ve aile planlaması malzemelerinin ücretsiz dağıtımı şeklinde yürütülmektedir yılı ilk 6 ay içerisinde Aile Planlaması çalışmaları kapsamında; kişiye, blister DOĞUM KONTROL HAPI; kişiye, adet KONDOM sağlık kuruluşlarımız tarafından dağıtılmıştır kişiye, RAHİM İÇİ ARAÇ; 435 kişiye, TÜP LİGASYON, kişiye, DOĞUM KONTROL AYLIK ENJEKSİYON yöntemi uygulanmış ve kullanılan yöntemler konusunda kişilere bilgilendirme yapılmıştır.

15 3.6-Türkiye Üreme Sağlığı Programı Bakanlığımız ve Avrupa Komisyonu işbirliğince yürütülen, Türkiye Üreme Sağlığı Programı kapsamında Üreme Sağlığı Bölgesel Eğitim Merkezi (ÜSBEM) olarak faaliyet gösteren İlimiz İlkadım TSM Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezinde sağlık personeli için hizmet içi eğitimler yapılmaktadır. Bu eğitimler kapsamında 2015 yılı ilk 6 ay içerisinde 15 sağlık personeli Üreme Sağlığına Giriş, 14 kişi Güvenli Annelik, 15 kişi Aile Planlaması, 13 kişi Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar, 13 kişi Gençlik Danışmanlık modül eğitim konularında düzenlenen eğitimlere katılmışlar ve sertifikalandırılmışlardır (OCAK-HAZİRAN ) KİŞİ (SAĞLIK PERS.) Üreme Sağlığına Giriş 15 Güvenli Annelik 14 Aile Planlaması 15 CYBE 13 Gençlik Danışmanlık Haziran ayı içerisinde Evlilik Öncesi Danışmanlık ve Gebe Bilgilendirme Sınıfı Eğitimci Eğitimi İlimiz ÜSBEM Eğitimcileri tarafından Toplum Sağlığı Merkezinde çalışan 35 kişiye verilmiştir yılı Haziran ayı içerisinde ÜSBEM Eğitimcileri tarafından 30 aile sağlığı elamanına Evlilik Öncesi Danışmanlık Eğitimi yapılmıştır. Ayrıca 33 Toplum Sağlığı Merkezi sağlık personeline Gebe Bilgilendirme Sınıfı eğitimi yapılmıştır. Canik, Çarşamba,Salıpazarı,Tekkeköy, Bafra, Ayvacık, Asarcık,Terme,Havza, Yakakent, 19 Mayıs, Alaçam, İlkadım Toplum Sağlığı Merkezlerimizde ve Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Vezirköprü, Havza, Kavak, Terme, Çarşamba Devlet Hastanelerinde Gebe Bilgilendirme Sınıfı açılmıştır ilk 6 ay içerisinde toplam 348 gebeye "Gebelik Süreci", "Doğum Süreci ve Doğum Ağrılarıyla Baş Etme" ve Doğum sonu Dönem ve Yenidoğan Bakımı konularında üçer oturum şeklinde eğitim verilerek katılım belgesi düzenlenmektedir. Evlilik öncesi sağlık raporu verilen Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarındaki sağlık personellerine Evlilik Öncesi Danışmanlık Rehberi, Evliliğe Sağlıklı Başlangıç kitapçığı ve broşürler dağıtılmıştır. Sağlık raporu için başvuru yapılan kuruluşlarda sağlık personeli, rehber doğrultusunda evlenecek kişilere danışmanlık hizmeti vermektedir. Başvuran çiftlere Evliliğe Sağlıklı Başlangıç kitapçığı, Doğum Öncesi Bakım, Normal Doğum Sağlıklı Bebek, Doğum Sonu Bakım, Aile Planlaması Yöntemleri, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar broşürleri ücretsiz olarak dağıtılmaktadır yılı ilk 6 ay içerisinde çeşitli yaş gruplarından 1430 kadına ve 1348 erkeğe evlilik öncesi danışmanlık eğitimi verilmiştir. Evlilik öncesi danışmanlık hizmetleri ile kişilerin sağlık okuryazarlığı geliştirilerek sağlığa yönelik risklerin erken tespiti, tedavisi yapılarak gerekli önlemlerin alınması sağlanacaktır. Üreme Sağlığı Programı kapsamında Engelliler Federasyonunda aile planlaması ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda eğitim yapılmıştır.

16 Yaş Kadın İzlemleri yaş arasındaki tüm kadınlar; doğurganlık davranışlarına dair bilgi edinmek, riskli durumları saptamak, erken dönemde gebeliği tespit edebilmek ve aile planlaması yöntem kullanımları hakkında bilgi sahibi olmak ve kadın sağlığı, aile planlaması ile ilgili konularda danışmanlık yapıp yerinde eğitim amacıyla yılda en az iki kez birinci basamak sağlık kuruluşları tarafından izlenmektedir yılı 1. altı aylık dönemde kadın (evlibekar) izlemi yapılmıştır YILI 1. DÖNEM (YÜZDE) ETKİLİ YÖNTEM KULLANAN 31 ETKİSİZ YÖNTEM KULLANAN 20 YÖNTEM KULLANMAYAN 45 GEBE 3 EMZİKLİ Neonatal Tarama Programı Bakanlığımız AÇSAP Genel Müdürlüğünün 2006/130 sayılı genelgesiyle ülke genelinde tarihinde Neonatal Tarama Programı başlatılmıştır. Bu proje ile tüm yenidoğanların Konjenital Hipotiroidi ve Fenilketonüri yönünden taranması, oluşacak zeka geriliği, beyin hasarları ve geri dönüşümsüz zararların engellenerek, topluma getirdiği ekonomik yükün önlenmesi, hastalıklar nedeniyle oluşacak rahatsızlıkları önlemek amacıyla uygun tedavi başlanması ve böylece belli bir zeka seviyesine ulaşmalarının sağlanması amaçlanmaktadır. Neonatal Tarama Programı kapsamında tarihinden itibaren Biyotinidaz Enzim Aktivitesi (BE) testi çalışılmaya başlanmıştır Ocak ayı itibarı ile Yenidoğan Tarama Programına Kistik Fibrozis (KF) hastalığı da eklenmiştir yılı ilk 6 ay içerisinde ilimizde ikamet eden yenidoğandan topuk kanı alınmıştır. Bakanlık hedef canlı doğuma göre % 88,4 yenidoğan taranmıştır. Taramalar sonucunda (11) bebeğe KonjenitalHipotroidi, (2) bebeğe Fenilketonüri, (2) bebeğe biyotinidaz enzim eksikliği tanısı konmuştur. 3.9-Yenidoğan İşitme Tarama Programı Yenidoğan işitme tarama programının amacı, ülkemizdeki yenidoğan bebeklerin işitme testinden geçirilerek erken teşhis ve tedavi imkanına kavuşmasıdır. Yaşamının ilk 3 ayında tespit edilip 6. ayında işitme cihazı uygulanan ve terapiye başlanan çocukların eğitim süresi kısalmakta ve işitmesi normal olan çocukların dil ve konuşma dönemlerine uygun gelişme göstermektedir. Hedefimiz tüm yenidoğanlara işitme taramasının yapılmasıdır. İlimizde Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ile 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde yapılan yenidoğan işitme taramasına, 2009, 2010 ve 2011 yılları içerisinde yapılan çalışmalarla Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bafra, Çarşamba, Vezirköprü, Havza, Terme Devlet, Özel Büyük Anadolu Çiftlik, Özel Medicana, Özel Medibafra, Özel Medical Park ve Özel Liman Hastanelerinde de açılan ünitelerle devam edilmektedir. 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Eğitim ve Araştırma Hastanesi İşitme Taraması Referans Merkezinde yenidoğan bebeklerin odyolojik değerlendirmeleri yapılmaktadır yılı ilk 6 ay içerisinde ilimizdeki hastanelerimizde yenidoğana işitme tarama testi yapılmıştır yılı ilk 6 ay içerisinde 34 yenidoğan bebeğe işitme kaybı tanısı konmuş, 14 bebeğe cihaz önerilmiştir.

17 İşitme Taraması Yapılan Bebek , , , , Yenidoğan Canlandırma Programı (NRP) Yenidoğan ölümleri bir ülkenin anne ve çocuk sağlığı durumunun, gelişmişlik düzeyinin iyi bir göstergesidir. Doğumda gelişebilecek oksijensizliğe bağlı yenidoğan ölüm ve sakatlıklarını en aza indirebilmek amacıyla 1998 yılından itibaren ülke genelinde Yenidoğan Canlandırma Programı devam etmekte ve eğitimler yapılmaktadır. Program kapsamında ilimizde 2015 yılı Şubat ayı içerinde Neonatal Resusitasyon Programı "Uygulayıcı Eğitimi" yapılmış olup toplam 35 sağlık personeline eğitim verilmiştir. İlimiz Üniversite, Kamu ve Özel hastanelerden Kadın doğum uzmanı, pediatri uzmanı, anestezi uzmanı, pratisyen hekim, ebe,hemşire, ATT, paramedik,anestezi teknisyenlerinden oluşan gruba uygulayıcı sertifikaları verilmiştir. Ayrıca Mayıs ayında OMÜ Sağlık Yüksek Okulu son sınıf öğrencilerinden oluşan 50 ebe ve hemşireye eğitim verilmiştir. Ulusal standartlar ve bilimsel kanıtlar doğrultusunda yenidoğanın alması gereken temel bakım konusunda sağlık personelinin donanımını arttırmak için hedef kitlesi 2. basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekim dışı sağlık personelini kapsayan 26 kişiye Temel Yenidoğan Bakım Eğitici Eğitimi yapılmıştır yılı içerisinde eğitimler devam edecektir Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Projesi Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları projesinin temel amacı; anne sütünün teşviki, özendirilmesi, desteklenmesi ile doğumdan hemen sonra emzirilmeye başlanması ve emzirmenin 2 yıla kadar devam ettirilmesidir. Emzirmenin başlatılmasında hastaneler, emzirmenin sürdürülmesi ve desteklenmesinde ise Birinci Basamak Sağlık Kuruluşlarının rolü büyüktür. İlimizde 1996 yılında başlayan çalışmalar 2001 yılında birinci basamak sağlık kuruşlarını da kapsamış ve 2006 yılında Bebek Dostu İl ünvanı, 2009 yılında da Altın Bebek Dostu İl unvanı verilmiştir. Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Bafra, Çarşamba, Havza, Terme, Vezirköprü, Kavak Devlet Hastaneleri ile Özel Büyük Anadolu, Özel Büyük Anadolu Meydan, Özel Mediva, Özel Atasam, Özel Medibafra, Özel Medicalpark Hastaneleri ve 19 Mayıs Üniversitesi Hastanesi Bebek Dostu Hastane ünvanı almışlardır yılı Mart ayı içerisinde 17 İlçe TSM sağlık personeli ile aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarından oluşan 880 kişiye iki gün ve dört oturumdan oluşan Riskli Gebelik ve Anne Sütü konulu eğitime OMÜ Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof Dr. Tayfun ALPER ile Ege Üniversitesi Hastanesinden Çocuk Gastroenteroloji Bölümünden Prof Dr. Raşit Vural YAĞCI konuşmacı olarak katılmışlardır. Aile Hekimlerimizin Bebek Dostu çalışmaları 2014 yılı ve 2015 Ocak ve Şubat ayları içerisinde devam etmiş olup Aile Sağlığı Merkezlerimiz tek tek ziyaret edilerek değerlendirmeleri yapılmıştır. 340 Aile Hekimliği Birimine Bebek Dostu ünvanı verilmiştir.

18 2015 yılı nisan ayı içerisinde OMÜ Sağlık Yüksek Okulu ebelik, hemşirelik ve beslenme bölümü son sınıf öğrencilerinden oluşan 200 kişiye Anne sütü ve emzirme danışmanlığı eğitimi yapılmıştır. Yine nisan ayı içerisinde Merkez Devgeriş Köyü ilkokulu öğrenci velilerine anne sütü ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda eğitim verilmiştir mayıs ayı içerisinde Kız Meslek Lisesi öğretmen ve öğrencilerinden oluşan 175 kişiye anne sütü ve emzirme konulu eğitim verilmiştir Akut Solunum Yolu Enfeksiyonlarının Kontrolü Projesi Akut Solunum Yolu Enfeksiyonu (ASYE) özellikle pnömoni, bebeklik ve çocukluk dönemindeki hastalıkların ve ölümlerin temel nedenlerinden birisidir. Erken teşhis ve uygun antibiyotiklerle zamanında yapılan tedavi ile Akut Solunum Yolu Enfeksiyonu kaynaklı ölümlerin büyük bir bölümü önlenebilmektedir. İlimizde 1994 yılının Aralık ayında başlayan Akut Solunum Yolu Enfeksiyonlarının Kontrolü Projesi yürütülmektedir İshalli Hastalıkların Kontrolü Projesi Ülkemizde 0 5 yaş grubu bebek ve çocuk ölüm nedenleri içerisinde ishalli hastalıklar önemli yer tutmaktadır yılından beri yürütülen İshalli Hastalıkların Kontrolü Programı kapsamında ishale bağlı ölümler, çocuk ölümleri içerisinde onuncu sıraya gerilemiştir. Bu kapsamda ishale bağlı ölümlerin ve hastalıkların azaltılması amacıyla, I. basamak sağlık kuruluşlarımızda özellikle 0 5 yaş grubu çocuklara ücretsiz olarak (ORS) ağızdan sıvı tedavisi preparatları dağıtılmaktadır Demir Gibi Türkiye Projesi Önemli bir halk sağlığı sorunu olan demir eksikliği anemisinin çözümü için ülke düzeyinde toplumun demir yetersizliği konusunda bilinçlendirilmesi, 4-12 ay arası her bebeğe koruyucu amaçlı ücretsiz demir desteği sağlanması, 4-24 ay arası anemisi olan bebeklere demir tedavisi önerilmesi amacıyla 1 Mart 2004 tarihinden itibaren ülke genelinde Demir Gibi Türkiye projesi yürütülmektedir yılı ilk 6 ay içerisinde bebeğe demir preparatı verilmiş olup demir başlanma oranımız hedef canlı doğuma göre yüzde 101,4 dür. 2015(Ocak-Haziran) (YÜZDE) Demir Desteği Başlanan Bebek , D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının Korunması Projesi D vitamini yetersizliğinin önlenmesi toplum sağlığının geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır. Özellikle 5 yaş altı çocuklarda, üreme çağındaki kadınlarda ve adolesanlarda D vitamini yetersizliğine bağlı problemler karşımıza çıkmaktadır. Bakanlığımız tarafından bu önemli halk sağlığı sorununun çözümü için toplumun D vitamini yetersizliği konusunda bilinçlendirilmesi, bebeğe günlük 400 U D vitamininin bir yıl süreyle verilmesi amacıyla ilimizde 2005 yılı Haziran ayında Bebeklerde D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının Korunması projesi başlatılmıştır. Bakanlığımız tarafından temin edilen D vitamini damlaları 0-12 ay arası bebeklere profilaktik ve tedavi amaçlı ücretsiz dağıtılmaktadır. Ayrıca raşitizm teşhisi konulan bebeklerin tedavisi, takibi ve sevki yapılmaktadır yılı ilk 6 ay içerisinde bebeğe D vitamini preparatı başlanmış olup D vitamini başlanma oranımız hedef canlı doğuma göre yüzde 91,7 dür.

19 D Vitamini Desteği Başlanan Bebek , , , , Bebek Ölümleri İzlemi Sistemi Bebek ölümü doğumdan sonraki 365 gün içinde tüm nedenlerle meydana gelen ölümler olarak tanımlanmaktadır. Sağlık Bakanlığı AÇSAP Genel Müdürlüğünün 06 Mayıs 2005 tarih ve 78 sayılı genelgesi ile bebek ölüm bildirimleri başlamıştır yılı Mayıs ayında Bakanlığımız genelgesi kapsamında her bir bebek ölümünü izleyerek nedenini ortaya çıkarmak ve bir daha aynı nedenlerle oluşabilecek bebek ölümlerinin önlenmesi gerekmektedir. Genelge doğrultusunda gün içerisinde gerçekleşen bütün bebek ölümlerini ve nedenlerini tespit ederek gerekli tedbirleri almak için yeni bir bebek ölüm kayıt sistemi geliştirilmiştir. İlimizde 2009 yılında kurulan İl Bebek Ölümlerini İnceleme Komisyonu nda gerçekleşen bebek ölümleri her ay incelenerek nedenleri ve alınabilecek tedbirler konusunda rapor hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilmektedir. Hedefimiz önlenebilir nedenlerle gerçekleşen bebek ölümlerini en aza indirmektir yılı nisan ayı içerinde TSM sorumlu hekimlerine bebek izlem protokolleri eğitimi yapılmıştır. Ayrıca Haziran ayı içerisinde Bebek Ölümleri İl Değerlendirme Kurulu toplantısı yapılmış bebek ölümleri değerlendirilerek çözüm önerileri sunulmuştur yılı ilk 6 ay içerisinde ilimiz ikametli 47 bebek ölümü gerçekleşmiştir. İlimizde 2015 ilk 6 ay bebek ölüm hızı; hedef canlı doğuma göre binde 5,4 dür. İlimiz ikametli 1-4 yaş grubu ölen çocuk sayısı 14 olup 5 yaş altı ölüm hızımız binde 7 dir İyot Yetersizliği ve Tuzun İyotlanması Programı Ülkemizde iyot yetersizliğine bağlı sağlık sorunlarını ortadan kaldırmak amacıyla 1994 yılından itibaren ülke genelinde İyot Yetersizliği Hastalıkları ve Tuzun İyotlanması Programı yürütülmektedir. Program kapsamında gıda olarak tüketilen bütün tuzların iyotlanmasının sağlanması, toplumun konu hakkında bilgilendirilmesi ve eğitilmesi hedeflenmektedir. Haziran ayı içerisinde İyot Yetersizliği ve hastalıkları haftasında Kadın Doğum ve Çocuk hastalıkları Hastanesinde stand açılarak halka bilgilendirme broşürleri dağıtılmıştır Gelişimsel Kalça Displazisi Programı Gelişimsel Kalça Displazisi kalça ekleminin gelişimindeki bir yetersizlikten tam çıkığa kadar çok farklı şekillerde karşılaşılabilen ortopedik bir durumdur. Bu klinik durumla ilgili bilim çevrelerinin üzerinde fikir birliğine vardığı konu, GKD nin çok büyük bir bölümünün erken tanı ile tam olarak tedavi edilebildiğidir. Yıllık canlı doğum sayısının olduğu ülkemizde, her yıl en az bin GKD li bebeğimiz nüfusa katılmaktadır. Uygun tedavi edilmediğinde GKD li bireyler toplumda toplam sağlıklı yaşam günü ortalamasının düşmesine, sosyal güvenlik kurumu yükünün artmasına ve ciddi iş gücü kayıplarına neden olmaktadır. Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği desteğiyle, GKD Tanı ve Tedavi

20 programı başlatılmıştır. Yenidoğan tarama programları, tüm dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halk sağlığı programları içerisinde çok önemli yeri olan koruyucu sağlık hizmetidir. Bu programın amacı; yeni doğan döneminde tüm bebeklerin kalça çıkığı açısından muayenelerin yapılması, riskli ve klinik muayenede şüpheli gurubun ileri tetkik için yönlendirilmesi, tedavi gerektiren olgularda erken ve uygun tedavilerinin başlatılması, kalça çıkığı için yapılacak cerrahi tedavi sayısı muhtemel komplikasyonların en aza indirilmesidir. Bebeklik dönemi verilen bakım hizmetlerini geliştirmek amacıyla Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği desteğiyle Çocuk Ergen Kadın ve Üreme Sağlığı Hizmetleri Birimi tarafından 1. Basamak çalışanlarına (aile hekimi, pratisyen hekim, ebe, hemşire, sağlık memuru, aile sağlığı elemanları) GKD eğitimleri verilmiştir. Bu kapsamda 2011 yılında toplam 373 Hekime, ayrıca Toplum Sağlığı Merkezlerinde görevli yardımcı sağlık personeli ile aile sağlığı elemanları olmak üzere 512 kişiye eğitim verilmiştir yılında 35 hekim ve 121 yardımcı sağlık personeline program hakkında eğitim verilmiştir yılında 25 hekim ve 85 yardımcı sağlık personeli olmak üzere toplam 110 kişiye GKD Eğitimi verilmiştir yılı içerisinde İlimiz Toplum Sağlığı Personellerine, Aile Hekimlerine ve Aile Sağlığı Elemanlarından oluşan 47 kişiye GKD eğitimi verilmiştir. Samsun, Tokat, Rize ve Sinop illerinden gelen ortopedi ve travmatoloji uzmanları ile radyoloji uzmanlarına GKD eğitimci eğitimi verilmiş olup 26 kişi katılmıştır. Nisan ayı içerisinde daha önceki eğitime katılamayan ortopedi ve travmatoloji uzmanları ile radyoloji uzmanları ile yenidoğan uzmanlarınından oluşan 23 kişi eğitime katılmıştır yılı Nisan ayı içerisinde toplum sağlığı merkezi hekimleri, aile hekimlerinden oluşan 19 kişi ve TSM ve aile hekimliğinde çalışan ebe ve hemşirelerden olşan 44 kişiye GKD eğitimi verilmiştir. Program kapsamında 2015 yılı ilk 6 ay içerisinde yenidoğan Gelişimsel Kalça Displazisi yönünden taranmış olup başlanma oranımız hedef canlı doğuma göre yüzde 49,4 dür. 470 bebek kalça çıkığı şüphesiyle hastaneye sevk edilmiş ve 53 bebek tanı almıştır Hastane Doğumlarını Değerlendirme Formu Bakanlığımız, anne ve bebek sağlığını korumak amacıyla ülke genelindeki tüm hastanelerde yaptırılan doğumların yöntemlere göre dağılımı ve sezaryen endikasyonlarını izleme çalışmalarına devam etmektedir. Bu kapsamda İlimizde doğum hizmeti veren her sağlık kuruluşu hastane doğumlarını elektronik ortam üzerinden sisteme girmekte, ilgili verileri tarafımızdan değerlendirilmektedir. İlimizde 2015 yılı ilk 6 ay içerisinde il dışı dahil doğum gerçekleşmiş ve nu sezaryen olmak üzere sezaryen oranı ı % 61,5 ve primer sezaryen oranı % 30,8 dir Hemoglobinopati Kontrol Programı Birimimiz anne ve bebek sağlığı dışında toplum sağlığına yönelik programları yürütmektedir. Ülkemizde sık görülen kalıtsal kan hastalıklarından talasemi ve orak hücreli anemi başta olmak üzere anormal hemoglobinlerin koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında önlenmesi ve mücadele edilmesine yönelik olarak Hemoglobinopati Kontrol Programı yürütülmektedir. İlimiz OMÜ Tıp Fakültesi hastanesinden üçer aylık dönemler halinde bildirilen veriler kapsamında 2012 yılında ilimizde ikamet eden 28 kişiye Talasemi teşhisi konmuştur yılı içerisinde 10 vakaya Talasemi teşhisi konmuştur yılı içerisinde ilimiz ikametli 4 kişiye talasemi teşhisi konmuştur yılı ilk 6 içerisinde 5 kişiye talasemi teşhisi konmuştur

21 Görme Tarama Programı Okul öncesi yaş grubu çocuklarda sık görülen görme kusurlarına yönelik tarama programının 2015 yılı içerisinde hayata geçirilmesi planlanmaktadır.bebeklerin/çocukların göz hastalıkları uzmanlarına yönlendirilmelerinin takibi ve programın izleme ve değerlendirilmesi ile sürdürülebilirliğinin sağlanması için bu programın uygulayıcıları olacak olan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarına yönelik eğitimler düzenlenmektedir. Ayrıca ilde görev yapan tüm göz hastalıkları ve çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlarına yönelik de bilgilendirme toplantıları yapılmaktadır. Aile hekimi ve aile sağlığı elemanı tarafından kendilerine kayıtlı bebeklere/çocuklara; 0-3 aylık bebeklerin, bebek izlemlerinde 6. İzlem olan 3. ay izleminin sonuna kadar Görme Taraması yapılacaktır. Tarama; aile hekimi tarafından risk faktörleri açısından sorgulama, görme muayenesi, kırmızı refle testinin yapılması şeklindedir. Bebek, pozitif muayene bulgusu ya da risk faktörlerinden herhangi birinin varlığı durumunda ileri tetkik ve muayene için göz hastalıkları uzmanına sevk edilecektir aylık çocukların, çocuk izlemlerinde 5. izlemi içerisinde Görme Taraması yapılacaktır. Tarama; aile hekimi tarafından risk faktörleri açısından sorgulama, görme muayenesi, kırmızı refle testinin ve aile sağlığı elemanı tarafından Lea Sembol Testinin yapılması şeklindedir. Çocuk, pozitif muayene bulgusu ya da risk faktörlerinden herhangi birinin varlığı durumunda ileri tetkik ve muayene için göz hastalıkları uzmanına sevk edilecektir. İlçe Toplum Sağlığı Merkezlerinde görevli hekimler ve aile hekimlerinin katıldığı 3 gün 6 seans da gerçekleşen eğitime 354 kişi katılmıştır. Toplum Sağlığı Merkezinde görevli ebe, hemşire ve sağlık memurları ile aile sağlığı elamanlarından oluşan 307 kişiye eğitim verilmiştir. 29 Çocuk Hastalıkları ve Göz Hastalıkları uzmanı eğitime katılmışlardır. TÜRKİYE AŞIRI TUZ TÜKETİMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI KAPSAMINDA YAPILAN FAALİYETLER 1-) Mart Tuza Dikkat Haftası Etkinlikleri Fazla tuz tüketiminin sağlık üzerine olumsuz etkilerine yönelik kamuda farkındalık oluşturulması ve bilgilendirilme yapılması, aşırı tuz tüketiminin azaltılması amacıyla Mart Tuza Dikkat Haftası nda çeşitli etkinlikler yapılmıştır. 1- Konu ile ilgili adet el broşürü bastırılarak tüm birinci ve ikinci basamak sağlık kuruluşlarına ulaştırılmıştır Mart 2015 Perşembe Günü Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şube Müdürlüğü tarafından halkımıza aşırı tuz tüketiminin zararları konusunda bilgi vermek ve farkındalıklarını arttırmak amacıyla Samsun Piazza AVM de stant açılmıştır. Açılan stantta tüm gün boyunca ziyaretçilerin vücut analiz cihazları ile analizleri yapılmış ve yapılan analizler diyetisyenler tarafından değerlendirilerek kişiler bilgilendirilmiştir. Aşırı tuz tüketiminin zararları konulu el broşürleri dağıtılarak konu ile ilgili bilgi verilmiştir. Ayrıca standı ziyaret eden halka aşırı tuz tüketiminin zararları konusunda mesajları içeren buzdolabı magnetler armağan edilmiştir.

22 3- Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen "Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı kapsamında Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından toplumun fiziksel aktivite düzeyinin arttırılmasının sağlanması için yapılan haftalık yürüyüşlerden 18 Mart 2015 tarihinde yapılan yürüyüşün teması Mart Tuza Dikkat Haftası nedeniyle DAHA SAĞLIKLI GELECEK İÇİN TUZU AZALTIN olarak belirlenmiştir. Etkinlik 18 Mart 2015 Çarşamba Günü saat te Doğu Park Samsun Tenis İhtisas Kulübü önünden başlamıştır. Etkinliğe Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü Yöneticileri ve çok sayıda sağlık çalışanı katılmıştır. Etkinlikte tüm katılımcılara su ikram edilmiştir. 4- Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü web sitesinde ve yerel basında Tuza Dikkat Haftası na dikkat çekmek amacıyla bilgi notu yayımlanmıştır. HEDEF KİTLE Okul eğitimleri 703 TSM eğitimleri (Hizmet İçi Eğitimleri) 18 Halk eğitimleri 2733 TOPLAM ) Tüm Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Şeker ve Tuz Tüketiminin Azaltılmasına Yönelik Tavsiye Yazısı Gönderilmiştir. Sağlık Bakanlığı 2014/4 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Şeker ve Tuz Kullanımı İle İlgili Düzenlemeler Genelgesi'nde kronik hastalıkların oluşumundaki temel risk faktörlerinden olan yetersiz ve dengesiz beslenmenin önlenmesine yönelik güncel stratejilerden bahsedilmiştir. Bu genelge kapsamında Samsun İli nde bulunan tüm kamu kurum ve kuruşlarına gönderilen yazıda şeker ve tuz tüketiminin azaltılmasına yönelik kurumlarında yapabilecekleri uygulamaların bulunduğu tavsiye yazısı gönderilmiştir. Gönderilen yazıya istinaden kurumlarda yapılan değişiklikler tarafımıza resmi yazı ile iletilmektedir.