Pardus-Linux.Org edergi Sayı 23 Eylül '10. Kapak

Transkript

1 Pardus-Linux.Org edergi Sayı 23 Eylül '10 Kapak

2 İçindekiler Pardus-Linux.Org edergi Sayı 23 Eylül '10 Giriş Yazısı Pardus 2011 Beta İncelemesi Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun Yazılım Tanıtımı: IPTux Oyun Tanıtımı: Urban Terror Röportaj: Italo Vignoli (TDF) Makale: Bir Üçgen: Özgür Yazılım, Merak ve de Öğrenme Makale: Google-Apple Çatışması ve GNU/Linux Dünyası Makale: Hack Üzerine Kitap Tanıtımı: Komut Satırına Başlangıç Fadike'nin Not Defteri Kapanış Yazısı

3 Giriş Yazısı Giriş Yazısı Erdem Artan Dostlar, Merhaba... Bu ay kafanızı şişirmeyeceğim :) Hemen sadede geçiyorum: Dergimizin bu sayısında, Pardus'un 2011 deneme sürümlerini denemeye devam ettik ve sizler için Pardus 2011 Beta'da ne var ne yok inceledik. İncelerken fark ettik ki YALI bayağı gelişmiş. Dolayısıyla, yeni kullanıcılar neyi nasıl yapacak diye bir yazı daha çıkardık ve yeni YALI ile disk bölümlemeyi yazdık. Oyunsuz olmaz dedik ve GNU/Linux oyunları arasında bir FPS devi olan UrbanTerror'ı ayrıntılı bir şekilde inceledik. Biraz yazılım tanıtalım derken, kendimizi IPTux'un kollarında bulduk, ardından da USB belleğimizi nasıl anahtar olarak kullanırız, onu gördük. Stallman'ın "Hack Üzerine" başlıklı yazısını ve The Document Foundation'dan Italo Vignoli ile yapılan röportajı çevirdik, sizlere sunduk. Makale köşemizde, Google-Apple savaşı sırasında GNU/Linux dünyasının nabzını gözlemlerken, Özgür yazılım, merak ve öğrenme üçgeninde keşfe çıktık. Kitap tanıtımımızda yer bulan "Komut Satırına Başlangıç" incelemesini sizlere sunarken de, Fadike'nin Not Defteri'nden birkaç madde yazdık ve kapanış yazısıyla bu sayıyı da kapattık. İyi okumalar, mutlu yarınlar ve bol bol geri bildirim dileğiyle... 3

4 Pardus 2011 dergimizin 23. ( Eylül 1 0) ve 24. ( Ekim 1 0) sayılarında sizler ile paylaşmıştık. Erdem Artan (erdem@pardus-linux.org) Bu sayımızda ise, Pardus 2011 in resmi duyurulan son deneme sürümü Pardus 2011 Beta İncelemesi olarak olan Pardus 2011 Beta sürümünün incelemesini paylaşacağız. Bu incelemede, Pardus 2011 Beta nın güncellenmesiyle elde edilmiş bir sisteme yer verilecektir. Pardus 2011 in resim olarak duyurulan yaklaşık 1100 MB boyutundaki son deneme sürümleri ve gecelik olarak çıkan sürümleri için bağlantılara PardusLinux.Org ana sayfasından ulaşabilirsi- Aralık ayında çıkması planlanan Pardus 2011 in deneme sürümlerinden, Alfa1 ve Alfa2 sürümlerinin incelemesini, 4 niz. Pardus 2011 Beta İncelemesi Pardus 2011 Beta nın USB bellekten kurulumu şu an için çalışmıyor gibi görünüyor. Bilindiği gibi, Pardus den sonraki sürümlerde melez ISO kalıpları kullanılmaya başlanmıştı ve bu kalıplar kolayca USB belleklere yazılabiliyordu. Ancak 2011 Beta sürümüne ( ve önceki birkaç gecelik sürüme ) kadar çalışan bu özellik, birtakım hatalar nedeniyle, şimdilik çalışmamakta. Ancak, yine de USB bellek üzerinden kurulum yapmak isteyenler, Pardus 2008 için kullanılan ISO dosyasını USB belleklere yazma yöntemlerini deneyebilir-

5 ler. Pardus 2011 Beta İncelemesi bit sürücü, tek bir disk bölümü olarak gösterilebilir, LVM ile oluşturulmuş bir disk bölümü, başka bir disk eklenerek, aynı bölümmüş gibi genişletilebilir. Önceki incelemelerimizde, YALI da birtakım değişiklikler olduğunu sizlerle paylaşmış, geçtiğimiz sayıda geçen Alfa2 incelemesinde de Kurumsal 2 temalı yeni bir YALI nın yeni özellikler ile Pardus 2011 kurulumunda görev yapmaya başladığını sizlerle paylaşmıştık. Pardus 2011 Beta da YALI, yeni ana sürümün kendine has renk düzenine bürünmüş, daha hoş bir görünümün yanında, daha yetenekli bir yapı ile geliyor. Henüz beta aşamasında olan Pardus 2011 in kurulumunda, her ne kadar dil olarak Türkçe seçilse de kurulum aşamalarının büyük bir kısmında İngilizce zenlemeleri yapabilecektir. ifadelere rastlanıyor. YALI nın bölümlendirme seçenekleri ayeni YALI da disk bölümlendirme seçe- rasında, yeni kazandığı özellikler olan nekleri, Pardus 2009 serisinde kullanı- LVM ( Linux Logical Volume Manager) lan YALI ya göre oldukça değişkenlik ve RAID desteği bulunuyor. göstermekte. Use All Space seçeneği ile tüm sabit sürücü tamamen Pardus a Kısaca LVM nin ne olduğuna değinecek ayrılacakken, Use Free Space ile disk olursak, LVM yani Mantıksal Hacim Yöbölümü olarak ayrılmış fakat biçimlen- netimi, modüler disk veri kümesi oluşdirilmemiş bölümler otomatik olarak turmamıza, böylelikle de mevcut disk tespit edilecektir. Shrink Current alanımız üzerinde dilediğimiz zaman disystem ile mevcut sistemlerin üzerine lediğimiz boyutlandırmayı yeniden yabir kurulum yapılabilecekken, Create pabilmemize, düzenleyebilmemize olacustom Layout ile kullanıcı kendi iste- nak sağlayan bir yapıdır.[1] Örnek verğine göre disk bölümlendirme ve dü- mek gerekirse, LVM ile birden fazla sa5 RAID sayesinde ise, birden fazla sabit sürücü, tek bir sürücüymüş gibi davranabilir. Şöyle ki, bir veri diske yazılacaksa, veri tüm disklere aynı şekilde yazılır. Böylece, olası disk arızalarında yedek olarak bulunmanın yanında, veri iletişiminde daha hızlı bir davranış sağlanabilmekte. Pardus 2011 için hala sunulan tek depo resmi depo olan Pardus 2011 deposu. Katkıcı ya da diğer adıyla Contrib deposuna yer verilip verilmemesi şu an için kesin olarak kararlaştırılmış değil, ancak verilmeme olasılığı yüksek görünüyor. Öte yandan topluluğumuz tarafından sunulan Pardus-Linux.Org PiSi Paketleri deposunun 2011 ayağı için hazırlıklara başlandı. Resmi depo(lar)da olmayan paketlerin seçilip, kullanıcılarla

6 Pardus 2011 Beta İncelemesi buluşturulmasını amaçlayan depo, hem 32 hem de 64 bit sistemler için Pardus 2011 kararlı sürümün çıktığı sıralarda duyurulacak. sürümünde 21 Ekim de duyurulan ka- gösterim seçeneği ise yeni paket yönerarlı sürümün depolara girmesiyle, gün- ticisi arayüzünün önemli özelliklerincellemeler aracılığıyla kullanılabildiği den. gözleniyor. Pardus 2011 in bu deneme sürümü, Depoda şu anda 3200 civarında paket Öntanımlı masaüstü ortamı ve yazılım sanki kararlı sürümün nasıl birşey bulunmakta. Birçok paketin geliştirme takımı olan KDE SC nin, KDE takımı olacağına ışık tutar gibi... Kaptan ve dosyaları (header files), ayrı paketler olarak geçtiğimiz günlerde hata onarım YALI daki renk değişimleri, sanıyoruz olarak kullanıcıya sunulmakta. sürümü olarak duyurulan sürümü ki kararlı sürümün renk düzenine ışık kullanılmakta. tutuyor. Ekran kartı sürücülerinden ATI nin kapalı kaynak kodlu olan ve doğal olarak Pardus un paket yöneticisi arayüzü, Dil konusundaki eksiklikler, bu sürümü özgür olmayan sürücüsü fglrx de depo- yeni bir görünüme ve yeni özelliklere deneyenlerin Ulusal Dağıtım Projesi ya girmiş bulunuyor. kavuşmuş bu sürümde. Pardus 2011 kod adıyla çıkan projeye birtakım laflabeta da paket yöneticisi dört sekmeden rın atılmasına neden olabiliyor. Elbette Ofis paketi olarak artık Pardus un ön- oluşuyor: Tüm Paketler, Kurulabilir Pa- ki bu bir eksiktir ve mutlaka düzeltiltanımlı ofis paketi olarak LibreOffice ketler, Kurulu Paketler, Güncellemeler. melidir. Ancak, henüz beta aşamasındakullanılmakta. Şu an için Open- Bunun yanında, paketlerin derecelen- ki bir sürümden, geliştiricilerin tamamı Office.org dan pek farkı bulunmayan dirilmesi eklenen özellikler arasında. kodlayıcı değil de Türkçeye çeviri uzofis paketinin, dergimizin bu sayısında Paket detayları ve bilgilendirme için a- manıymış gibi tamamen Türkçe içerik yer alan röportaja göre 3.4 sürümün- çılan pencere ile paket bileşenlerinin beklemek, bizce elbette ki biraz manden itibaren değişiklikler göstereceği tıksız olacaktır. Gönül belirtiliyor. isterdi ki olsa... İnternet tarayıcısı olarak Firefox 4.0beta8pre öntanımlı olarak geliyor. Ancak, Firefox 4 ün kararlı sürümünün duyurulmasının 2011 yılının başlarında ertelenmiş olması, Pardus 2011 kararlı sürümde, Mozilla Firefox ın bu sürümünün yer almamasına neden olabilir. Daha önceki sürümlerde Linux Çekirdeğinin sürümünün deneme sürümlerini kullanan Pardus 2011 in bu [1] com/docs/os/debian/debianlvm-install.html#1 6

7 Pardus 2011 Disk bölümlendirmenin ilk aşaması, Erdem Artan disk bölümlendirme yönteminin seçilmesidir. Burada dört farklı yöntem bubunlar sırasıyla şunlardır: Yeni YALI ile lunmaktadır. Use All Space, Shrink Current Disk Bölümlendirme System, Use Free Space, Create Custom Layout. Bu seçenekler sırasıyla şu amaçlar için kullanılmaktadır: Var olan tüm disk alanını kullanmak, Var olan başka bir sistemin üzerine kurulum yapmak, Bölümlendirilmiş ama biçimlendirilmemiş bir boş bölüme kurulum yapmak, El ile bölümlendirme yapmak. Kurulum esnasında bu seçeneklerden Pardus 2011 ile gelecek olan yeni YALI, önceki sürümler ile karşılaştırıldığında, birtakım önemli yenilikler barındırmakta. Bu yeniliklerin en önemlisi ise, belki de disk bölümlendirme ile ilgili olan kısmıdır. Bu yazıda Pardus 2011 de yeni YALI ile disk bölümlendirme aşamaları incelenecektir. 7 Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme hangisi kullanıcı için uygunsa, o seçilmelidir. Create Custom Layout yani El ile Bölümlendirme seçeneği seçildiğinde kullanıcıyı sabit sürücülerin ve sürücüler üzerinde var olan bölümlerin olduğu ağaç yapısında bir liste karşılayacaktır. Listede bulunan herhangi bir diske, disk bölümüne veya boş alana tıklanarak işlemler yapılabilmekte. Listenin altında bulunan New, Edit, Delete, Reset düğmeleri ile sırasıyla yeni bölüm oluşturulabilir, seçili öğe düzenlenebilir, seçili öğe silinebilir ve yapılan tüm

8 Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme dosya sisteminin ve oluşturulacak bölümün boyutunun ne olacağını soran bir pencere kullanıcıyı karşılayacaktır. Oluşturulacak bölümün bağlanacağı dizin /, /boot, /home, /tmp, /var, /opt dizinleri olabilir. Eğer bu dizinlerin ayrı sürücüler üzerinde çalışmaları istenirse, bu bölümden gerekli seçimler yapılabilir. Kullanıcı buradan hangisini seçeceğini bilmiyorsa, seçmesi gereken seçenek / olmalıdır. yeni eklenen özellikler. Bu özellikler hakkında kısa bilgiyi, dergimizin bu saboş bir alan üzerinde yeni bir alan oluş- yısında bulunan Pardus 2011 Beta İnceturulmak istenirse, New düğmesine ba- lemesinde bulabilirsiniz. sılır. New düğmesine basıldığında kulstandart Bölüm Oluşturmak lanıcıyı üç farklı seçenek karşılar. Pencerede bulunan Force to be a primary partition seçeneği işaretlenirstandart bir bölüm oluşturulmak istese, oluşturulacak bu sabit sürücü bölübu seçenekler Standart, LVM ve RAID nirse, Standard menüsünde bulunan mü, birincil olarak atanacaktır. Partition yani bölüm işaretlenmelidir. dir. Bu seçenekler arasında bulunan Standard, Pardus un daha önceki sürümlerinde bulunan normal disk bölüm- Bu seçimin ardından, oluşturulacak bölümün hangi dizine bağlanacağı, lendirme yöntemidir. LVM ve RAID ise değişiklikler sıfırlanabilir. 8

9 Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme LVM Oluşturmak Bir LVM bölümü oluşturmak için, öncelikle menüdeki LVM seçeneğinin üzerine gelindikten sonra, yeni bir fiziksel hacim oluşturmak üzere Physical Volume seçeneği seçilmelidir. Yeni fiziksel hacim oluşturmak istendiğinde, karşılaşılan pencerede sadece boyut ve birincil bölüm olma özellikleri seçilebilmekte. Bir LVM bölümü oluşturulduğundan, dosya sistemi olan lvmpv değiştirilememekte. Fiziksel hacim oluşturulduktan sonra, bir hacim grubu oluşturulmalıdır. Bunun için, oluşturulan fiziksel hacim tıklandıktan sonra, New düğmesine basılmalı ve LVM menüsünün altındaki Volume Group seçilmelidir. Volume Group seçildikten sonra, açılan pencereden oluşturulacak grubun adı girilmelidir. Ayrıca oluşturulacak gruba, bu pencereden mantıksal bölümler eklenebilir ve eklenecek mantıksal bölümlerin hangi dizinlere bağlanacağı belirlenebilir. RAID Oluşturmak Mantıksal bölümün oluşturulma işlemi sırasında gerçekleştirilecek işlemler, Standart Bölüm Oluşturmak başlığı altında geçenlerle aynıdır. Ayrıca, bu işlem yeni bir hacim grubu oluşturulduktan sonra, New düğmesindeki LVM seçeneği altında bulunan Logical Volume ile de gerçekleştirilebilir. RAID oluşturmak için öncelikle en az iki sabit sürücüye ihtiyaç duyulmaktadır. En az iki sabit sürücüsü bulunan bir sistemde, RAID oluşturmak için, sabit sürücülerin hepsinde RAID Member oluşturmak gerekmektedir. Bunun için RAID oluşturmak istenen tüm diskler teker teker seçilerek, New düğmesine bastıktan sonra RAID menüsünün altındaki Member seçilmelidir. 9

10 Açılacak olan pencerede değiştirilebilecek tek özellik, RAID üyesi için ayrılan disk boyutu olacaktır. Dosya sistemi olarak ise mdmember seçili olmalıdır. Yeni YALI ile Disk Bölümlendirme Buradan, RAID aygıtının adı, bağlanacağı dizin, dosya sistemi ve RAID olarak kullanılacak sürücüler ayarlanabilir. Tüm bu sürücü bölümlendirme seçenekleri teker teker yapılabildiği gibi, beraber de kullanılabilmekteler. Yani diskin bir bölümü LVM ile çalışırken, diğer bir kısmı standart, bir diğer kısmı da RAID olabilmekte. Bu işlem RAID istenen tüm disklerde yapıldıktan sonra, New düğmesine basıldığında, RAID menüsünün altında Array seçeneği görülebilecektir. Array seçeneği seçildikten sonra hangi disklerin RAID olarak seçileceği ve se- Tüm bu değişiklikleri yaptıktan sonra çilen disklerin hangi dizine bağlanacağı geriye kalan tek işlem ise, ileri deyip gibi özelliklerin ayarlandığı bir pencere geriye kalan işlemleri gerçekleştirmek. kullanıcıyı karşılayacaktır. 10

11 USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun sında, Pardus'ta ve dolayısıyla diğer GNU/Linux dağıtımlarında, yüz tanıma ile oturum açma işleminin nasıl yapılaerdem Artan bileceğini ve o günlerin bir pazarlama olan yüz tanımalı bilgisayapam_usb stratejisi rın nasıl kolayca elde edilebileceği paylaşılmıştı. USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun USB bellek ile yetkilendirme yapacak olan ana yazılım pam_usb nin kaynak kodları, [1] adresindeki Download yani dosya indirme kısmından edinilebiliyor. Taşınabilir belleklerin, normal kullanıcı hesabı ile sisteme bağlanabilmesine olanak sağlayan ve aynı zamanda pam_usb uygulamaları tarafından ihtiyaç duyulan pmount yazılımının kaynak kodlarına ise, Debian a ait olan [2] adresindeki pmount_x.y.z.orig.bz2 bağlantısından erişilebiliyor. Bu yazıda ise, komut satırında sıkça kullanılan su ve sudo komutları ile oturum açma işlemlerinde, parola yerine USB belleğin, yetkilendirme esnasında nasıl kullanılabileceği, yani bir anahtar olarak nasıl görev yapabileceğine yer Pardus dışında, yaygın olarak kullanılan dağıtımlarda ise bu yazılımlar paket veriliyor. depolarında bulunabilmekte. USB belleklerin bir yetkilendirme anahtarı olarak kullanılabilmesi için, GNU/ Bu yazılımların kaynak koddan derlenelinux dağıtımlarında pam_usb ve rek kurulması, şu şekilde gerçekleştipmount yazılımlarına ihtiyaç duyulmak- rilebilir: tadır. Bu yazılımlar sayesinde, USB belleklerin çok az bir kısmı (yaklaşık 2KB) Öncelikle, hal-storage ın kendisi ve gekullanılarak, bir yetkilendirme anahtarı liştirme dosyalarını barındıran paketin kurulması gerekmektedir. Bu nedenle oluşturulabilinmektedir. Pardus 2009 da hal, Pardus 2011 de ise hal-devel paketinin kurulu olması geyazılımların Edinilmesi ve Kurulma- rekmektedir. sı Giriş pam_usb ve pmount yazılımları, ne ya- pam_usb yazılımının kurulumu, indiri- zık ki Pardus depolarının herhangi birinde bulunmuyor. Bu nedenle yazılımaylar önce, Pardus-Linux.Org edergi ların kaynak kodlarının edinilip, derlenin Ekim 2009 da yayımlanan 13. sayı- me yolu ile kurulması gerekiyor. 11 len tar arşivinin bir dizine açılmasının ardından, make, gcc gibi geliştirme paketlerinin kurulu olduğu bir sistemde, komut satırında

12 make sudo make install pamusb- conf - - add- device <isim> komutunun verilmesi gerekmektedir. komutlarının verilmesi ile gerçekleştiri- Bu komutta geçen <isim> değişkeni lebilir. yerine, herhangi bir kelime yazılabilmektedir. Bu komutun verilmesinin arpmount yazılımının kurulumu ise, yine dından, şöyle bir çıktı kullanıcıyı karşıindirilmiş olan pmount arşivinin bir di- layacaktır: zine açılmasının ardından, komut satı- # pamusb- conf - - add- device anahtarim rında Please select the device you wish to add.. /configure - - prefix=/usr make sudo make install komutlarının verilmesi ile gerçekleştirilebilir. Bu işlemlerin ardından, herhangi bir bağımlılık eksiği yoksa veya herhangi bir hata ile karşılaşılmazsa, kurulum tamamlanmıştır. Yapılandırma USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun cevabını alarak, USB belleği yapılandırma dosyasına ekledi. USB belleği anahtar olacak kullanacak kullanıcıların belirlenmesi için ise pamusb- conf - - add- user <kullanici> komutu verilir. Bu komutun verilmesinin ardından şöyle bir çıktı kullanıcıyı karşılayacaktır: # pamusb- conf - - add- user guda * Using "TOSHIBA TransMemory Which device would you like to use for ( BELLEK_ADI_001FDGCC0C60E- 0: 0) " ( only option) authentication? 0) toshi Which volume would you like to use for storing 1) anahtarim data? * Using "/dev/sdb1 ( UUID: 273FE3B75CBFEE39) " ( only [ 0-1] : 1 option) User : guda Device : anahtarim Name : anahtarim Vendor : TOSHIBA Model : TransMemory Save to /etc/pamusb. conf? Serial : BELLEK_ADI_001FDGCC0C60E- 0: 0 [ Y/n] Y UUID : 273FE3B75CBFEE39 Done. Save to /etc/pamusb. conf? USB belleğin bir anahtar olarak yapı- [ Y/n] Y landırılması için pam_usb tarafından Done. sağlanan birtakım uygulamaların kullanılması gerekmekte. Bu uygulamaların Burada, anahtarim adı verilerek bir ailki; pamusb-conf uygulaması. nahtar oluşturuldu. Sisteme bağlı olan tek bir USB bellek olduğundan, Bir USB belleği, bir anahtar olarak ata- pamusb-conf, otomatik olarak bağlı omak için yönetici yetkileriyle lan belleği seçti ve kullanıcıyı bilgilendirdi. Ardından da kullanıcıdan Y 12 Burada, guda adındaki kullanıcının, önceden eklenmiş olan USB belleklerin birini kullanabilmesi için müracaat edildi ve karşılaşılan listeden, önceden hazırlanmış olan anahtarların biri seçildi. Son olarak da seçim, yapılandırma dosyasına kaydedildi. Bu işlemlerin ardından, oluşturulan yapılandırma dosyasının çalışıp çalışma-

13 dığı, yine pam_usb tarafından sağlanan dir. Bu dosya yönetici yetkileri ile açılpamusb-check uygulaması ile denetle- dıktan sonra, dosya içerisinde bulunan nebilir. pamusb- check <kullanici> komu- auth sufficient pam_unix. so likeauth nullok tu, ismi verilen kullanıcı için denetleme satırının üstüne işlemini gerçekleştirecektir: # pamusb- check guda * Authentication request for user "guda" ( pamusbcheck) * Device "anahtarim" is connected ( good). * Performing one time pad verification... * Regenerating new pads... * Access granted. Burada, guda adındaki kullanıcının, bağlı bulunan USB bellek ile yetkilendirmeyi aşabilmesi denetlenmiş bulunuyor. Bu çıktıda bulunan * Access granted. kısmı oldukça önemlidir. Zira, olumsuz olarak sonuçlanması, yapılandırmanın çalışmadığı anlamına gelmektedir. Yapılandırma denetlemesinde, kimi zaman Pad checking failed. gibi bir hata ile karşılaşılabiliniyor. Bu hata genelde, ev dizininde bulunan.pamusb dizininin silinmesi ile onarılabilmekte. Yapılandırma sağlıklı bir biçimde çalışıyorsa, artık sıra, sistemde bunun nasıl kullanılacağını öğrenmeye gelmiş demektir. Sistemde yetkilendirme için, öncelikli olarak, /etc/pam.d/system-auth dosyasının düzenlenmesi gerekmekte- auth sufficient pam_usb. so USB Belleğiniz Giriş Anahtarınız Olsun konusu olmadı ve parola sordu. Bunun nedeni, su komutunun root kullanıcısını istemesi ancak root kullanıcısı için herhangi bir yapılandırma yapılmamış olmasıdır. satırının eklenmesi, yapılacak olan tüm KDE oturumunun da USB bellek ile yetkilendirme yapılarak açılması istenirse, düzenleme işleminin kendisidir. aslında ek olarak yapılması gereken birşey yok. Tek yapılması gereken, kulsonuç lanıcı giriş ekranında, kullanıcı adının Tüm yapılandırma ve düzenleme işlem- yazılıp enter tuşuna basılması. Eğer, lerinin ardından, sistem, anahtar görevi kullanıcı adının yazılması yerine seçilyapan USB belleğini kullanmaya artık mesi istenirse, Pardus un öntanımlı hazır. su ve sudo ile verilen komutların KDM giriş ekranı olan Pardus-Air yeritümü, USB bellek aracılığıyla yetkilen- ne, Oxygen temasının seçilmesi gerekidirilmeye çalışılacak. Eğer yetkilendir- yor. Bu değişiklik, Sistem Ayarları nın me başarısız olursa, parola sormaya de- gelişmiş sekmesinde bulunan Giriş Yöneticisi nden yapılabilir. vam edecektir: Son olarak, PAM_USB nin bilgisayarlarda güvenlik açığı oluşturup, oluşturma* pam_usb v dığı hakkında net bir bilgi yok. Ancak, * Authentication request for user "guda" ( sudo) şu söylenebilir ki, anahtar olarak kulla* Device "anahtarim" is connected ( good). nılan USB bellek içerisinde, yetkilendir* Performing one time pad verification... me amacıyla oluşturulan ve GNU/Linux * Access granted. un yapısı itibariyle gizli bir dizin olan pae.pamusb dizini ve bu dizinin içindeki guda@badibere ~ $ su dosya veya dosyaların, başka bir USB * No device configured for user "root". belleğe kopyalanması, dosyaların kopparola: yalandığı USB belleğin anahtar olarak Çıktılardan da görüldüğü gibi, sudo için kullanılmasını sağlamamaktadır. [1 ] hemen USB ile yetkilendirme gerçekleştirildi. Ancak su için aynı durum söz [2] guda@badibere ~ $ sudo uname - r 13

14 Yazılım Tanıtımı Hamit Giray Nart IPTux IPTux, yerel ağ üzerinde anında mesajlaşma ve dosya transferi sağlayan küçük bir GNU/Linux uygulaması. GPLv2 ile lisanslanmış ve C++ ile yazılmış bu uygulamanın kodunu, [1] sitesinden indirip derleyebilirsiniz. Pardus 2009 üzerinde derlemek için, herhangi bir bağıl pakete ihtiyaç yok. Yazılım Tanıtımı: IPTux Tools kısmından Programın ayarlarında, ilk olarak, kişisel Personal ayarlar. /configure make sudo make install komutlarını vererek, IPTux'u derleyip, sisteme kuruyoruz. Sonrasında konsola iptux yazarak programı başlatabiliyoruz. Program açıldığı anda, paneldeki sistem çekmecesine ikon atıyor atmasına ancak, hayalet bir ikon. :-) IPTux ikonunun olması gereken yerde bir boşluk oluyor. Ama boşluğa sağ tıkladığınızda IPTux menüsü açılıyor. yer alıyor. Buradan, ağda görünecek adınızı, grubunuzu, görünüm simgenizi, imzanızı, sohbet penceresinde görüntülenecek resminizi ve gelen dosyaların kaydedileceği yeri belirleyebiliyorsunuz. System sekmesinden sırasıyla,ikincil ağ yazı tipi kodlaması ve tercih edilen ağ yazı tipi kodlamalarını ayarlayabiliyoruz. Bunlar varsayılan olarak utf1 6 ve utf8 olarak geliyorlar. Türkçe ko File kısmından Detect Pals komudun bulunduğu utf8, desteklenemetuyla, yerel ağ üzerinde IP numarası ve- mesi halinde utf1 6 seçilecektir. Varrerek, arama yapabiliyoruz. Find ko- sayılan ayarlara dokunmayın. Sonrasınmutundan ise, arkadaş olarak atamamış da, dostlarınız için bir simge resmi seolsak bile, yerel ağ üzerindeki tüm çiyoruz. Bunu, IPTux'un kütüphanesiniptux kullanıcıları arasından arayabili- den yapabileceğiniz gibi; herhangi bir riz. resim dosyası göstererek de yapabilirsiniz. Yalnız sonrasında, resim dosyasını silmeyin ya da yerini değiştirmeyin. Sonrasında ise, uygulamanın kişiselleştirme ayarları var. Sound sekmesinden, transfer tamamlanması ve yeni mesaj uyarılarını yapılandırıp, ses düzeyini ayarlıyorsunuz. Network kısmından ise, IP adres aralığı atayarak, bu aralıkta bulunanları, dost olarak atayabiliyoruz. Export ile bunları dışa aktarırken, Import ile içe İndirdiğiniz *tar.gz dosyasını açıp, açtığınız klasöre giderek, sırasıyla; 14

15 aktarıyoruz. Tools kısmının ikinci bölümünde ise, dosya transfer yöneticisi var. Herhangi bir dostunuza dosya aktarımı başlattıysanız, buradan görebiliyorsunuz. Üçüncü bölümde ise, dosya ve klasör paylaşımını düzenleyebiliyoruz. IPTux üzerinden istediğiniz klasörü veya dosyayı ortak kullanıma açabiliyorsunuz. Bu dosya ve klasörlere erişimi isterseniz şifreleyebiliyorsunuz da. Dostlarınız da kendi makinelerinde IPTux, uygulamasını çalıştırınca, ağa dahil oluyorlar. Dostunuzun üzerine çift Yazılım Tanıtımı: IPTux tıklayarak sohbet penceresini açıyorsunuz. Size mesaj gönderen arkadaşınızın isimi yanıp sönmeye başlıyor. Yanıp sönen isme çift tıklayınca, sohbet penceresinden gelen mesajları okuyarak, cevap verebiliyorsunuz. klasörüne indirip kaydediyor. Dostunuza dosya gönderimi içinse, sohbet penceresinde File kısmından Attach File, klasör yollayacaksanız, Attach Folder komutunu seçiyoruz. Info kısmının altına eklenen dosya ya da klasörü göndermek için ise, mesaj yollamak için bastığımız Send butonuna basıyoruz. Karşı tarafın, Transmission penceresi açılıyor ve Accept butonu ile gönderdiğiniz dosya/ klasörü kabul ediyor. Program, gelen dosyayı, özelliklerde belirttiğiniz indirme IPTux, kurulum ve kullanımı oldukça kolay bir Yerel Ağ mesajlaşma ve dosya aktarım programı. Evde birden fazla bilgisayarda çalışanlar ya da iş yerlerinde, GNU/Linux bilgisayarları kullanan çalışanlar da kendi aralarında, bu uygulamayı kullanarak, haberleşebilirler. 15 Sohbet penceresinde Tools altında ise resim ekleme ( sohbet kısmına resim ekliyor) ve geç-mişi temizleme seçenekleri var. [1]

16 Oyun Tanıtımı Hamit Giray Nart UrbanTerror Giriş Üniversite zamanlarımda tanıdığım ve mezun olduğum zaman, yüksek lisans, askerlik ve iş-güç bulmak gibi sıkıntılarımın olduğu zamanlarımda onunla oynardım. GNU/Linux'a geçtikten sonra bile, hemen kopamadım ondan. Wine ile çalıştırabildiğimde, dünyalar benim olmuştu. Efsane modifikasyon CounterStrike'dan bahsediyorum. Steam, GNU/Linux için geliyor mu? haberine en çok heyecanlananlardan biri olmuş- Oyun Tanıtımı: Urban Terror Urban Terror, çok oyunculu bir birinci şahıs nişancılık oyunu. Benzerlerinden farklı olarak, UrT'de silahlar, insanlar ve mekanlar günümüzün gerçekçi unsurları. Yani, bilmem ne uzay üssünde; üzerinizde enva-i çeşit plazma, lazer ya GNU/Linux oyuncusu olarak, Counter- da elektrik silahı gibi abuk sabuk silahstrike'a alternatif aradığımda ise, ilk larla ortalıkta koşturmak, sırt jetleri ile anda karşıma çıkan ve bana, Hah! Tam havalarda uçmak yok bu oyunda. da aradığım buydu işte! dedirten oyun ise Urban Terror oldu. Pardus'a kurdu- UrT, FrozenSand'ın tabirine göre bir ğum ilk GNU/Linux oyunudur kendisi Hollywoodvari nişancılık oyunu. Yani, benzerlerine göre gerçekçi olsa da, eğaynı zamanda. lence kısmını gerçekçiliğin önünde tuoyun, CS ile aynı temada. Ancak takım- tan bir oyun. Oyunun son kararlı sürülar terörist asker yerine, kırmızı ve mü, 4.1 sürümü. 4.2 ise henüz geliştirilme aşamasında ve UrT sitesinde [1] şu mavi takım olarak ayrılmış. an yalnızca video görüntüleri var. GNU/ Urban Terror (UrT), 1998 yılında ilk GPL ile lisanslanmış oyun, GNU/Linux, planlandığında, başlı başına bir oyun Mac ve Windows platformları ile uyumdeğil, Qukae3: Arena için bir harita pa- lu. keti olarak düşünülüyordu. Amaç, Quake3'teki uçuk kaçık silahlar ve bölümler yerine, oyuncuların gerçek silah- Kurulum lar ve haritalarla oynamalarını sağlamaktı. Bu tasarı, 2000 yılının Ağustos Urban Terror 4.1, Pardus 2009 resmi ayında UrT Beta 1.0 sürümünün çıkma- deposunda da var. Kurmak için, Pisi'nin sıyla hayat buldu. Ancak 2007 senesin- grafik arabirimini ya da konsoldan sudo de, id-tech3 (nam-ı diğer Quake3) oyun pisi it urbanterror komutunu kullanabimotorunun kodlarının açılmasıyla, lirsiniz. UrT 4.1 sistem gereksinimleri: FrozenSand, Urban Terror'u başlı başına bir oyun olarak duyurdu. 4.0 sürü* Pentium 4 1.2Ghz ve üzeri işlemci mü, bağımsız olarak çıktı. Adına da * 512MB ana bellek iourbanterror dendi. tum bu yüzden. Eski popülaritesini MMORPG oyunlarına kaptırsa da, yollarımız artık ayrılmış olsa da, bende CS 'nin yeri ayrıdır. Belki ileride GNU/Linux için gelir, kimbilir... 16

17 * 256MB nvidia GeForce6 veya master.quake3arena.com adreslerindeati Radeon sınıfı ekran kartı ki sunucu listesini alarak, İnternet üze* 5GB disk alanı rindeki sunucuları, ping zamanlarına göre listeler. Bunlardan istediğinize, Aslında daha alt sistemlerde de UrT ça- çift tıklayarak girebilirsiniz. Buradaki lışıyor. Ama yalnızca çalışıyor, pek oy- seçeneklerin tümünü tek tek açıklamayı nanıyor denemez. Daha iyi fikir vermesi gereksiz görüyorum. Hepsi standart seiçinse; Quake3: Arena'yı çalıştıran her çenekler. Ancak bu kısımda, bazı noktasistem, aynı biçimde, Urban Terror'u da ları açıklamakta yarar var. çalıştırır. Uygulamalar Oyunlar altında yerini alan Urban Terror, çoklu işlemci desteğine sahip. Paralel çalışan birden fazla işlemciniz varsa, Urban Terror'u SMP destekli kısayolunu kullanarak başlatabilirsiniz. Oynanış Oyunu başlattığımızda önümüze ana menü ekranı geliyor. Ayar ve seçenekler, çok oyunculu bir birinci şahıs nişancılık oyununda bulunan standart ayarlar. play online: Oyunu, İnternet veya yerel ağ sunucularında diğer oyuncularla oynamak için buraya giriyoruz. Burasının, diğer çevrimiçi oynanan oyunlardan bir farkı yok. Buraya girdiğinizde oyun, master.urbanterror.net, master2.urbanterror.net ve 17 Oyun Tanıtımı: Urban Terror 1 - Botlar: Botlar, çevrimiçi oyunlarda, oyunu tek başınıza oynamanızı sağlayan bilgisayar kontrollü oyunculara denir. Urban Terror'de botlar mevcut. Oyunu botlarla oynamak için, sunucu başlatarak, konsol ile oyuna botları ekliyorsunuz. Şöyle ki: Oyunun ana menüsünde -daha sunucu-

18 Oyun Tanıtımı: Urban Terror * python : G36, SPAS, Desert Eagle, yu başlatmadan - AltGr+Ü tuş kombi- Eagle, El Bombası, Çelik Yelek ve El Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer nasyonu ile -ya da sizde ~ işaretini Miğfer koyan kombinasyon hangisi ise - konsolu * chicken: G36, MP5, Desert Eagle, * raven : PSG1, MP5, Desert Eagle, açıyoruz ve /bot_enable 1 komutu vererek botları aktif hale getirip, sunucuyu El Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer başlatıyoruz. Sunucu halihazırda başla* cobra : LR300, MP5, Desert Eagle, mışsa, konsolu açarak bot_enable 1 koduman Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer mutundan sonra /reload diyerek sunucunuzu yeniden başlatın. Ardından konso* c_ockroach : UMP45, Beretta, Işık la; Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer (bu /addbot <bot tipi> <kademe> <takımı> botun tipini yazarken, c ve o arasında <sunucu ping zamanı> <sunucudaki takma alt tire kullanarak yazmanız gerekiyor. Yoksa küfür filtresine takılıyor) adı> Susturucu, Çelik Yelek ve Miğfer * scarab : G36, MP5, Desert Eage, Susturucu, Çelik Yelek ve Miğfer * scorpion : SR8, MP5, Beretta, El Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer * tiger: AK103, Beretta, El Bombası, İlkyardım Çantası, Çelik Yelek ve Miğfer * cougar: G36, Beretta, Işık Bombası, biçimdeki komut ile botumuzu oyuna * widow: LR300, MP5, Beretta, Lazer dahil ediyoruz. Bu komutun parametre- Çelik Yelek ve Miğfer Nişangah, Çelik Yelek ve Miğfer leri: * goose : HK69, UMP45, Desert Eagle, Yedek Cephane, Çelik Yelek ve * Bot tipi: Oyundaki botların tipleri* Kademe: Bu değere, botun seviyedir. Buraya girebileceğiniz değişkenler: Miğfer sini yazıyoruz. 1-5 arası bir değer alıboa,cheetah, chicken, cobra, * mantis: LR300, Beretta, Lazer yor. 1 (acemi)...5 (uzman) c_ockroach, cougar, goose, mantis, Nişangah, Susturucu, Çelik Yelek ve penguin, puma, python, raven, scarab, Miğfer * Takımı: Botu hangi takıma koyacakscorpion, tiger widow sanız bunu belirtiyorsunuz. blue ya * penguin : LR300, Desert Eagle, da red değerleri alıyor. Bu bot tipleri, kendilerine özgü silah ve Lazer Nişangah, Susturucu, Çelik Yelek teçhizat kombinasyonuna sahipler. Bunve Miğfer * Sunucu ping zamanı: arası lar: bir değer vererek, sunucu ping zama* puma : LR300, Beretta, Lazer nını ayarlıyoruz. Gerçekçilik açısından * boa: LR300, MP5, Desert Eagle, El Nişangah, Susturucu, Çelik Yelek ve bir gecikme zamanı verin. Çok düşük Bombası, Çelik Yelek ve Miğfer Miğfer (bu bot mantis ile aynı.) değer girerseniz, bot veri paketleri hızlı hareket eder. Çok yüksek yaparsanız, * cheetah: AK103, SPAS, Desert 18

19 botunuz, gecikme (lag) yer arası söylenemez. 3.seviyeye kadar abuk saherhangi bir sayı uygun olur. buk oynuyorlar. Ancak oynamak için değil de; kontrollere ve oynayışa alışmak, * Sunucudaki takma adı: Botunuzun silah talimi yapmak ve haritaları öğrensunucudaki takma adı. mek için birebirler. Üstelik telsiz mesajlarınızı da dinliyorlar. Örnek: /addbot tiger 4 blue 56 =kdm4=tiger Bu komut; mavi takıma 4.kademede, 56 ping ile, =kdm4=tiger takma adlı bir bot ekleyecektir. Botları çıkarmak için oyunun konsolunda, /kick takma_ad komutu ile istediğiniz botu oyundan çıkarabilirsiniz. Ya da /kick allbots komutuyla, tümünü aynı anda oyun dışı bırakabilirsiniz. 2- Anti-Hile Sistemi: Çevrimiçi oyunları oynarken, tüm oyuncuların sinirini ayağa kaldıran şeylerin başında hileciler gelir. Oyunu, sırf rezil etmek için, girip hilelerini açarlar. Bu tip oyunlarda genelde, sunucular izin vermedikçe, hile yapmak mümkün değildir. Ancak bu kısıtlamayı, yazılmış bazı üçüncü parti yazılımlar ile aşmak mümkün. Bir GNU/ Linux oyuncusu, bu yazılımları kullanmaz. Çünkü bunların hepsi, Windows için yazılmış şeyler. Ne yazık ki sizin hile yapmamanız ( ya da yapamamanız), karşınızda Windows kullanan bir eziğin, bu tip bir yazılımı çalıştırarak, hile yapmayacağı anlamına gelmiyor. Oyun Tanıtımı: Urban Terror Sunucu da PunkBuster ile başlatılmışsa, önce sizin bilgisayarınızda aktif olup olmadığını kontrol ediyor. Aktif değilse, sizi oyuna almıyor. Yani sunucudaki oyuna girebilmek için, PunkBuster'ı açmanız gerekiyor; PunkBuster'ı açarsanız da hile yapamıyorsunuz. Ancak Quake3:Arena olmadan bağımsız çalışan Urban Terror, ( iourbanterror), PunkBuster desteğinden yoksun. Q3:Arena oyununuz ( ve GNU/Linux istemciniz elbette ) varsa ve Q3 modu olarak UrT oynuyorsanız, PunkBuster' ın GNU/Linux için olan sürümünü indi rip [2] kurabilirsiniz. İoUrT'nin bu açığını ise, hemen PunkBuster'ın altında gördüğünüz Guids kapatıyor. Guid, sunucunun yasaklama sistemine alternatif olarak gelen bir yasaklama/atma ( ban/kick ) yönetim birimi. Sunucunun kendi yasaklama ve komutlarından daha sağlam bir sistem oluşturuyor. Bunu da, kendi uzantı dizini içindeki regsfile.txt dosyasına kaydederek yapıyor. Ayrıca güvenilir oyunculara, sunucuda, oyuncu atma yetkisi de aktarabiliyorsunuz. Guid uzantılarını da İnternet'ten [3] indirerek kurabiliyorsunuz. Ancak bot çağırırken, haritalara da dikkat etmeniz gerekiyor. Ne yazık ki, oyundaki her haritada botlar için dirilme ( spawn ) noktaları olmadığından dolayı, her haritada botları çağıramıyorsunuz. Bunlar için yine üçüncü parti yazılımlar Botları çağırabileceğiniz haritalar: olan anti-hile uygulamaları mevcut. Abbey, Algiers, Austria, Dressing Room, Bunların GNU/Linux için olanları da Firing Range, Riyadh ve Uptown. Bun- var. Bunlardan birisi olan PunkBuster, ların dışında bir haritada bot eklemeye sunucu ve istemci kısımlarında çalışıkalktığınızda, kendinizi, oyundan çık- yor. Şöyle ki, PunkBuster'ı kurduğunuz mış bir halde masaüstüne dönmüş ola- zaman, oyunu başlattığınızda aktif hale rak buluyorsunuz. getiriyorsunuz. PunkBuster kurulu olduğu bilgisayarda, üçüncü parti hile uy- play online bölümünde, PunkBuster Botların çok usta oyuncular oldukları gulamalarının çalışmalarını engelliyor. ya da Guids kısımlarını açarsanız, sunu19

20 Oyun Tanıtımı: Urban Terror cu listeniz, bunların açık olduğu sunucuları da içerecek biçimde otomatikman güncellenecektir. Ancak tekrar belirteyim, Pardus deposundan kurduğunuz UrT (iourt) PunkBuster desteklemiyor. setup: Oyunun ayarları ise, son derece detaylı olarak ayar yapmamıza olanak sağlıyor. Controls kısmından tuş kombinasyonumuzu ayarlayabiliyoruz. Hareket, ateş, etkileşim ve kullanım ile konuşma tuşlarımızı buradan değiştiriyoruz. Player kısmından modelimizi seçiyoruz. Her iki takım için olan dörder modelden, birer tane seçiyoruz. Burada hemen bir açıklama yapalım. Oyunda, zaman zaman, korsan şapkalı ya da ucubik maskeli veya gözlüklü tiplerle karşılaşmışsınızdır. Bunlara eğlencelik ( funstuff) ayarları deniyor. Bu ayarlar için UrT konsolunu kullanıyoruz. Eğer kırmızı takımdaysanız /funred, mavi takımdaysanız /funblue komutlarını kullanıyorsunuz. Kullanımı: /funblue Game Options kısmından ise, oyun iç (ya da /funred) <parametre1>, ayarlarımızı yapabiliriz. Bunlar oyunun <parametre2>... şeklindedir. Mesela; ma- konsolundan değişken değeri atayarak vi takımdan Carla modeli ile oynarken, yapabileceğimiz oyun ayarlarıdır. Yani, /funblue ninja, phat şeklindeki komut, oyunun ekran bilgilendirmeleri, nişancarla'ya bir ninja maskesi ve korsan gah ayarları, telsiz konuşmaları, silah şapkası takacaktır. Bu eğlenceliklerin ayarları, radar ekranı gibi. alacağı parametreler ve görünümleri için [4] UrT sitesine uğrayabilirsiniz. System kısmı ise oyunun grafik, ses 20 ve ağ ayarlarını yapabileceğiniz kısım. Ayarlar oldukça detaylı ve fazla, ancak anlaşılmayacak karmaşık ayarlar değiller. Ancak, ağ ayarlarında, biraz açıklama yapmak iyi olacak görüşündeyim. Max.Datarate ayarı, sunucu ve sizin bilgisayarınız arasındaki veri iletişiminin azami hızıdır. Bu hızı, bağlantı durumunuza göre arttırabilirsiniz. Bu hı-

21 zın artması demek, bilgisayarınızın sunucu ile iletişiminin hızlanması ve veri paketlerinin hızlanması demektir. Ancak, ağ yapınızın kaldıramayacağı bir seviyeye yükseltirseniz, sunucu ile bilgisayarınız arasında kayıp veri paketleri oluşacaktır ( pack loss). Pratik olarak, oyunda, havada uçan bir merminin kaybolması ya da bir oyuncunun birden olduğu yerden silinip, başka yerde belirmesi gibi sonuçları olur. Oldukça can sıkıcı bir durumdur. Paketlerin sayısı da aynı şekilde etki yapar. Paket sayısını arttırmak, veri paketi boyutunu küçültecektir. Küçük paketler, sunucu ve bilgisayarınızı arasında daha çabuk gidip gelirken, kaybolmaları olasılığı ise artacaktır. Paket sayısını azaltarak, paketlerin boyutunu büyütürsünüz. Büyük veri paketlerinin yerine ulaşma süresi uzarken, kaybolma riski ise azalacaktır. Bu optimizasyonu, ağ durumunuza göre deneme yanılma ile bulabilirsiniz. Ancak, bu ayarların oyuna etkisi, ADSL ya da Kablo İnternet için değil, daha ziyade çevirmeli bağlantı gibi yavaş bağlantılarda fark edecektir. Ya da ileri seviye bir oyuncu olup da, yine ileri seviye oyuncularla maç yapıyorsanız bu ayarlarla oynayın. Yani ADSL, Kablo ya da daha hızlı bağlantınız varsa ve oyun üzerindeki tepkilerin milisaniye fark ettirmesi, oyununuz üzerinde bir etki yaratmayacaksa, bu ayarlarla oynamanıza Oyun Tanıtımı: Urban Terror gerek yok. Sunucu Başlatma start server: Buraya girdiğinizde, sunucu ayarlarını ve komutlarını düzenleyeceğiniz bir arabirim önünüze gelir. Sunucunuz için kullanabileceğiniz ayarlar: Urban Terror'da iki farklı şekilde sunucu oluşturabilirsiniz. İlki oyunun menü- dedicated: Sunucunuzun, salt sunucu sünden start server altından, ya da olup olmayacağını belirlersiniz. Yes GNU/Linux konsolunu kullanarak. değeri verirseniz, sunucu olan bilgi- 21

22 Oyun Tanıtımı: Urban Terror sayardan oyuna dahil olamazsınız. friendlyfire: Dost ateşini açar ya da ka- armbands: Oyuncuların, listede ve rapar. Bu değeri yes yaparsanız, takım dar haritasında gösterilecek olan renkhostname : Sunucunuzun ağ üzerinde arkadaşları birbirlerini vurabilirler. lerini belirler. 3 tipi vardır: 1 - Oyuncu görüntüleneceği adı. seçimine bırakma. 2- Takım renkerli ile matcmode: Karşılaşma modunu açar ve belirtmek (mavi kırmızı). 3- Sunucu motd:sunucunuzdaki günün mesajı. Ka- kapar. yes yaparsanız, oyunu durdur- tarafından rastgele renk atanması fanıza göre birşeyler yazabilirsiniz. ma ( pause ) ve süre bitimi ( timeout) unsurları da oyuna dahil olur. İki takım deadchat: Yaşayanların, ölenlerin mejoinmessage : Karşılama mesajı. Sunu- müsabakasına ev sahipliği yapmayacak- sajlarını görebilmelerini düzenler. Her cunuza katılan oyunculara vereceğiniz sanız, açmayın. hoş geldin mesajı. max.client: Sunucunuz katılabilecek a- zami oyuncu sayısı. pure server: Buradaki değeri yes ya- ölünün mesajını görmek, sadece takım arkadaşlarınızınkini görmek ya da hiçbalance teams: Bunu açarsanız, sunu- birini görememek seçeneklerinden bicunuz otomatik olarak takım sayılarını risi atanabilir. eşitleyecektir. Eğer denge bozulursa, son giren oyuncuları, sonraki el başın- follow enemies: Açarsanız, ölen oyunda karşı takıma atar. cu, sadece kendini öldüren oyuncuyu takip eder. Ancak o vurulursa, serbest voting: Oyuncuların oylama ( bir oyun- dolaşmaya başlayabilir. parsanız, oyuncular, oyunu kendileri için kolaylaştıran tüm ayarlamalar olmaksızın oyunu oynarlar. Modifiye edil- cunun atılması, haritanın değişmesi ya miş *.pk3 paketlerini kullanamazlar. da yeniden başlması gibi... ) yapıp, yapamamalarını düzenler. password: Sunucunuza şifre girmenizi sağlar. Boş bırakırsanız şifre konmaz. warmuptime : Yeni bir harita açıldığında, haritanın kaç saniye sonra yeniden check cd key: Sunucunuz, bağlanan o- başlayacağını belirtir. Yavaş bağlantısı yuncunun Quake3 geçerli cd anahtarı olan bilgisayarların da oyuna dahil ololup olmadığına bakar. Varsayılan ola- masına olanak vermek için, makul bir rak kapalıdır. Açarsanız, iourt ( yani süre belirlemek iyidir. antiwarp: Zayıf bağlantıdan dolayı ke- sik hareket eden oyuncuların hareketlerini yumuşatır. antiwarp tol : antiwarp fonksiyonunun tolerans değeri. Yükseltirseniz, tolerans yükselir. Q3:arena olmadan oynanabilen sürüoyun Tipleri mü ) oyuncuları, sunucunuza giremeye- swap roles: Bunu açarsanız, takımlar ceklerdir. her el başında yer değiştireceklerdir. Urban Terror'da oyun modunu belirleyani, mavi takım kırmızı, kırmızı takım yebiliyorsunuz. Ya da istediğiniz tip ofloodprotect: Bağlı oyuncuların, arka da mavi olacaktır. yuna girebiliyorsunuz. UrT 4.1 sürüarkaya sohbet satırı açmasını engeller münde 7 oyun tipi var. Bu oyun tipleri: 22

23 * Free For All: Herkes tek. Karşılaştığınız herkesi vurmaya çalıştığınız; onların da sizi vurmaya çalıştıkları oyun tipi. Sunucu ayarına göre, süre bitiminde en çok adam öldüren (frag alan) ya da sunucu tarafından belirtilmiş azami sayıya ilk ulaşan oyuncu kazanır. Ölürseniz, haritanın rastgele bir yerinde yeniden dirilirsiniz. * Team Deathmatch: Free For All tipinin, takım için olanı. Amaç, düşman takımdan mümkün olduğunca fazla oyuncu vurarak, takımınıza puan kazandırmak. Öldüğünüz takdirde, takım dirilme bölgesinde (base) yeniden dirilirsiniz. * Capture The Flag: Takımların bölgelerinde birer bayrakları vardır. Amaç, kendi bayrağınızı koruyarak, düşman takımın bayrağını ele geçirip, bölgenize kadar getirmektir. Bunu yapan takım sayı kazanır. Ancak sayı kazanmak için, kendi bayrağınızın yerinde olması gerekir. Öldüğünüz takdirde, takım dirilme bölgesinde yeniden dirilirsiniz. * Follow The Leader: Takımlardan rastgele bir oyuncu takım lideri olur. Lider, başında bir kask ile diğer oyunculardan ayrılır. Bölgenizde bir de bayrağınız olur. Puan alabilmek için, takım liderinizin, düşman bayrağına değmesi gerekir. Takım lideriniz, düşman bayrağına değebilirse, puan alırsınız ve el biter. Her iki takım lideri de ölürse, el, puansız biter. Ölürseniz, ancak bir sonraki el başında dirilirsiniz. * Capture & Hold: Haritada muhtelif yerlerde, çok sayıda bayraklar bulunur. Bu bayraklara dokunarak, onları takımınızın rengine boyarsınız. Geçen her dakika, bayrak başına takımınıza bir puan kazandırır. Ne kadar çok bayrağı, ne kadar uzun süre koruyabilirseniz; o kadar fazla puan kazanırsınız. Ölürseniz, takım bölgenizde yeniden dirilirsiniz. Oyun Tanıtımı: Urban Terror Bomba yerleştirilmemişse, düşman takımı yok etmek de eli kazandırır. Ölürseniz, sonraki ele kadar dirilemezsiniz. Oyun tipleri bu şekilde. Ancak, 4.1 sürümünde (şu an) mevcut olmayan, ama 4.2 sürümü ile gelmesi planlanan bir oyun tipi daha var: The Last Man Standing. Bu mod, TeamDeathmatch moduna benzer. Ancak, ölen oyuncu, karşı takımda dirilir. Bu dönüşüm, takımlardan birinde tek oyuncu kalana kadar devam eder. Herhangi bir takımda, tek başına sona kalan oyuncu, oyunu kazanır. Ölürseniz, karşı takımın bölgesinde, karşı takımın bir oyuncusu olarak dirilirsiniz. * Team Survivor: Amacınız, karşı takımın tüm oyuncularını yok etmektir. Takımlardan biri tamamen ölünce, el bi- Sunucuyu Konsoldan Başlatmak ter. Ölürseniz, sonraki el başına kadar dirilemezsiniz. Bilgisayarınızı, bir salt sunucu ( dedicated) olarak da hizmet vermek üzere a* Bomb & Defuse: Tipik, saldırı sa- yarlayabilirsiniz. Bunu, oyunu başlatvunma modu. Kırmızı takım, haritadaki madan, GNU/Linux konsolu üzerinden iki noktadan birine bomba yerleştirme- yapabilirsiniz. Bilgisayarınız bir UrT suye çalışırken, mavi takım da onları dur- nucusu olarak hizmet verirken, siz gündurmaya çalışır. Kırmızı oyunculardan lük işlerinizi yapabilirsiniz. Bunun için, birisi, bombayı taşır. Ölürse, bomba bir konsolu açarak: başka kırmızı oyuncu tarafından alınabilir. Bomba kurulur ve çözülmezse, su- urbanterror- server nucu tarafından belirlenmiş bir süre sonra patlar. Patlarsa kırmızı takım; çö- komutunu kullanabilirsiniz. Kullanımda zülürse mavi takım oyunu kazanır. ise, bazı parametreler ekleyip, server.cfg 23

24 dosyasını yapılandırmamız gerekiyor. Sunucu komutunun parametreleri ise, salt sunucu bilgisi, iletişim port numarası ve sunucu ayarlarının bulunduğu server.cfg dosyasının açılmasından ibaret. Yani komut şu şekilde: g_gametype will be changed upon restarting Server Initialization Server: ut4_casa Hunk_Clear: reset the hunk ok - ( Burada yüklenen dosya ve server. cfg' den gelen urbanterror- server +set dedicated 2 +set net_port exec server. cfg özellikleri göreceksiniz ) hamit@hamit- pardus master. urbanterror. net resolved to ~ $ urbanterror- server +set Resolving master. urbanterror. net dedicated 2 +set net_port exec server. cfg : ioq urt linux- i386 Jun Sending heartbeat to master. urbanterror. net FS_Startup Resolving master2. urbanterror. net Current search path: master2. urbanterror. net resolved to /home/hamit/. urbanterror/baseut : /usr/share/urbanterror/baseut4/zpak000_assets. pk3 Sending heartbeat to master2. urbanterror. net ( 7933 files) Resolving master. quake3arena. com /usr/share/urbanterror/baseut4/zpak000. pk3 ( 99 master. quake3arena. com resolved to files) : /usr/share/urbanterror/baseut4 Sending heartbeat to master. quake3arena. com Hitch warning: 1345 msec frame time ] 8032 files in pk3 files Burada, bir sunucu başlatmış olduk. /usr/share/urbanterror/baseut4 dizini altındaki server.cfg dosyası, sunucu parametreleri ve komutlarının bulunduğu dosyadır. Oyunda, start server kısmında seçtiğimiz ayarları ve daha fazlasını, server.cfg dosyasını yapılandırarak yapabiliriz. Komutların aynısını, açıklamalarıyla birlikte dosyada bulabilirsiniz. Sunucuyu başlattığınız uçbirim, ay- execing default. cfg execing q3config. cfg execing autoexec. cfg Hunk_Clear: reset the hunk ok Common Initialization Complete - - Opening IP socket: localhost: Hostname: localhost Alias: hamit- pardus IP: execing server. cfg 24 Oyun Tanıtımı: Urban Terror nı zamanda da oyunun konsolu olur. Eğer dalgınlıkla kapatırsanız, sunucuyu da kapatmış olursunuz. Urban Terror Konsolu Çevrimiçi oyunların olmazsa olmazı olan konsol Urban Terror'da da var. Genel ve istemci pozisyonundaysanız pek ihtiyaç duymasanız da, sunucu tarafında gereken bir unsur. Genel, sunucu ve istemci taraflarınca en çok kullanılan komutları açıklamaya çalışacağım. Hepsini yazamam, zira 149 komut, 531 tane de değişken değeri olmak üzere, toplam 680 komut var. :-) Genel Komutlar: Genelde oyun ayarları ile ilgili olup, hem sunucu hem de is-temci taraflarınca kullanabilecek ko-mutlardır. * cl_run: Koşma ve yürüme arasında geçiş yapar. * +scores: Diğer oyuncularının puanlarını gösterir. * cg_drawfps : Kare/saniye sayısını gösterir. * cg_mapsize : Radar ekranının boyu- tunu piksel olarak değiştirebilirsiniz.

25 * kill : Ölürsünüz. * cmdlist: Konsol komutlarını listeler. ekler. :-) Oyun Tanıtımı: Urban Terror * cvarlist: Konsol değişkenlerini ve * banclient: Bir oyuncuyu, oyuncubunların değerlerini listeler. nun slot numarası ile sunucunuza girderirsiniz mesini yasaklamak için kullanabilirsi* gfxinfo : Oyunun algıladığı grafik a- niz. * say_team : Sadece takım arkadaşlayarlarını gösterir. rınıza mesaj yollarsınız. * banuser: Bir oyuncuyu, oyuncu a* quit: Oyunu kapatır. dıyla sunucunuzdan yasaklamaya yarar. * demo : <dosya adı> şeklinde kullabu komutta, IP adresi ve CD-Key ( CDnılarak, daha önce kaydetmiş olduğukey, Q3:Arena modu olan UrT için genuz oyunu izlemenizi sağlar. Sunucu Komutları: Sadece sunucu ta- çerli ) master sunucusuna bildirilir ve süreyi id sunucusu belirler. * recorddemo : <dosya adı> şeklinde rafının kullanabileceği komutlar: kullanılarak, o an oynadığınız oyunu, * clientinfo : İstemci bilgilerini liste* clientkick : Bir oyuncuyu, slot nukaydetmeye başlar. *.dm3 uzantılı kayler. marasına göre sunucudan atmanızı sağdedilir. lar. Ancak yasaklamaz. * map: <harita adı> şeklinde kulla* stoprecord: Demo kaydını durdunılarak, belirtilen haritanın açılmasını * kick : Bir oyuncuyu, oyuncu ismi ile rur. sağlar. sunucudan atmanızı sağlar. kick all komutu, tüm oyuncuları tek seferde at* video : recordemo komutunun * devmap: <harita adı> şeklinde kul- manızı sağlar. *.avi biçiminde kaydedilmesini sağlar. Böylelikle oyununuzu, çoklu ortam oy- lanılarak, belirtilen haritanın hile kodlarının kullanımına olanak verecek şekil* killserver: Sunucuyu kapatır. natıcılarda da izleyebilirsiniz. de açılmasını sağlar. * stopvideo : *.avi biçiminde kaydı * exec: <dosya adı> şeklinde kullanıdurdurur. larak, daha önce yapmış olduğunuz bir İstemci Komutları: Sadece istemcinin * screenshot: Oyundan *.tga uzantılı ayar ya da betik dosyasının yüklenme- kullanabileceği komutlar: sini sağlar. olarak ekran görüntüsü alır. * +info : Sunucu bilgileri (sunucu adı, * heartbeat : UrT master sunucularıharita, kurallar, oyun tipi ) listelenir. * screenshotjpeg : Oyundan *.jpg una elle sinyal verisi gönderir. Yani ben zantılı olarak ekran görüntüsü alır. buradayım dersiniz, o da sizi listesine * cl_master: Sunucu listesi alabilece* say: Diğer oyunculara mesaj gön- 25

26 Oyun Tanıtımı: Urban Terror * notarget: BOT'lar sizi göremezler ğiniz adresleri belirler. Oyunun sunucu ritaya geçmek, istenilen bir haritaya geçmek, oyunun tipini değiştirmek ve ve size ateş edemezler. listesi alabileceği 3 adresvar: bir başka oyuncunun atılması için oylamaster.urbanterror.net, ma çağrısı yapılabilir. master2.urbanterror.net ve Urban Terror master.quake3arena.com * vote : Bir oyuncu oylama çağrısı ya* cl_timeout: Saniye cinsinden sunu- parsa, bu komutu, cu bağlantı zaman aşımını ayarlayabi- yes ya da no ile kullanarak oyunuzu lirsiniz. verebilirsiniz. Ya da * connect: IP adresi vererek, sunucu- sadece F1 ve F2 tuşlarını kullanırsıya bağlanmanızı sağlar. nız. * disconnect: Sunucudan ayrılmanızı sağlar. Hile Komutları : izin * reconnect: Bulunduğunuz sunucuya Sunucunun vermesi durumunbağlantınızı yeniler. da ( oyunu pure * globalservers: İnternet'teki sunucu- server olarak başlatmaması ve hariları listeler. tayı devmap ko* localservers: LAN üzerindeki sunu- mutu ile açması durumunda ), konsola cuları listeler. hile kodlarını yaza* ping : Sunucuya sinyal göndererek, rak hile yapabilirsiniz. veri hızını test eder. * give : ( health/ammo ) Sağlık ve cep* callvote : Oyun içinde, diğer oyun- hanenizi doldurur. cuları oylamaya çağırmak için kullanı* god: Ölümsüz olursunuz. lır. Bu komutun ardına alabileceği parametreler: map_restart, nextmap, map * noclip: Duvarlardan geçebilirsiniz., g_gametype ve kick 'tir. Sırasıyla, haritanın yeniden başlaması, sonraki ha26 Tipik UrT ekranı. Oldukça basit. Sağ yukarıda kare/saniye sayısı, ping zamanı ve sayı tablosu var. Sağ altta ise takımlardaki oyuncuların listesi mevcut. Onun altında ise silah ve cephane göstergesi var. Sol aşağıda ise sağlık durumumuzu gösteren gösterge mevcut. Sol yukarıda ise, takım arkadaşlarınızı görebildiğiniz radar mevcut. En üstte ise,

27 o böyle yaptı, bu böyle yaptı şeklinde magazin başlıkları gibi, oyunda kimin ne yaptığını belirten mesajlar geçiyor. Öncelikle oynamada, oyuncuların, bazı faktörlere dikkat etmeleri gerekiyor. Mesela sağlık. Vuruldukça ve yükseklerden düştükçe sağlığınız azalıyor. Ne olmuş ki yani? Bu her FPS'de var. Ancak UrT'de sağlık, geriye giden ve sıfıra ulaşınca öldüğünüz bir geri sayımdan ibaret değil. Oynayışınızı ve oyundaki performansınızı etkiliyor. Öncelikle, gövdeniz, üç hasar bölgesinden oluşuyor: 1 - Kafa 2- Kollar ve bacaklar 3- Üst gövde Kafa, yüksek hasar aldırırken, üst gövdeye gelen isabetler orta, kollara ve bacaklara gelen isabetler ise, düşük hasara sebep oluyorlar. İsabet aldığınızda, sol alttaki sağlık göstergenizde, gövdenizin neresinden isabet aldığınızı görebiliyorsunuz. Vurulduğunuzda, isabet aldığınız yer kanamaya başlıyor. Eğer, bir köşeye çekilip de, yaranıza müdahale etmezseniz, kanamadan ölebiliyorsunuz. Vurulan yer, gövde simgesinde kırmızıya dönüşüyor. Hemen yanındaki eğri bar ise, yukarı yönde kırmızıya dönüşmeye başlıyor. Sabit kırmızı renkli kısım, kendi başınıza iyileştiremeyece- ğiniz kısım. Yaranızı sarmazsanız tam kırmızıya dönecek olan bölümler ise, yanıp sönüyorlar. Varsayılan olarak Q tuşu ile yaranızı sarıyorsunuz. Oyunda alabileceğiniz ekipmanlardan bir de sağlık çantası ( medikit). Bu çantayı alırsanız, kendinizi ve takım arkadaşlarınızı %90'a kadar iyileştirebilirsiniz. Sağlık çantası, pasif bir ekipman. Yani, elinize alıp kullandığınız birşey değil. Bunu almasanız bile, kendinizi yaranın durumuna göre, arkadaşlarınızı ise %50' ye kadar iyileştirebilirsiniz. Nişangahınızı, bir takım arkadaşınıza doğrulttuğunuzda, oyuncu adını ve sağlık durumunu görebilirsiniz. Takım arkadaşlarınızı iyileştirmek için, iyice yanlarına sokulup, Q tuşunu kullanıyorsunuz. Ancak yaralarınızı sararken, ateş edemiyorsunuz. Yani, güvenli bir köşeye çekilmeden, tedavi olmaya çalışmayın. Sizi bir arkadaşınız iyileştirirse, F10 ile teşekkür etmeyi unutmayın. :-) Yine, her FPS'de olduğu gibi, UrT'de de hoplama, zıplama ve depar fonksiyonu var. Ancak farklı olarak, bu hareketlerin bir sınırı var. Sağlık barınızın, takımınızın renginin açık tonunda dolu olduğunu; atlayıp, zıplayıp, depar attıkça boşaldığını fark etmişsinizdir. Bu hareketleri yaptıkça, yorulursunuz; bir süre durup, soluklanmanız gerekir. Ancak sağlığınız azaldıkça, bu hareketleri yapa27 Oyun Tanıtımı: Urban Terror bilme kapasiteniz de düşer. Düşük sağlıkta çok daha çabuk yorulur ve soluksuz kalırsınız. Yaralandığınız bölge de,oyunu etkiliyor. Kafadan isabet alırsanız, doğrudan gidiyorsunuz zaten. Gövde ise, sağlığınız oldukça azaltıyor ve nefesinizin çabuk kesilmesine sebep oluyor. Kollarınızdan isabet alırsanız, tüfeğinizi düzgün kullanamıyorsunuz. Kollarınızdan yara alınca, nişan artı işaretinizin büyüdüğünü fark etmişsinizdir. Bu olursa, düşman yerine duvarları taramaya başlarsınız. Yine el bombalarınızı da normalden daha yakın mesafelere atabilirsiniz. Bacaklarınızdan vurulmanız durumunda ise, hareketleriniz yavaşlar. Sağlığınızı yitirdikçe, işler tatsızlaşmaya başlar. Yani, UrT'de herşeyin başı sağlık. :-) Oyunda, silahların gerçek olduklarından bahsetmiştik. UrT'de, yürüyen cephanelik gibi silah taşıyamıyorsunuz. Bir tüfek, ikincil silah, tabanca, bomba ve üç tane de nesne bölmelerimiz mevcut. Oyunda en fazla beş adet bölüm doldurabiliyoruz. Ancak tüfek ve tabanca almak zorundayız. Onları bırakamıyoruz. Bunun dışında kalan bölmelerimizi seçebilir ya da boş bırakabiliriz. Silah ya da ekipman almak için para ya da kredi benzeri bir uygulama yok. Hepsi beleş.

28 Oyun Tanıtımı: Urban Terror 3- ZM Weapons LR300ML: Düşük orta arasında, vasat bir tüfek. Susturucu ve lazer nişangah takılabiliyor. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam otomatik modları var. Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet Oranı: Normal. Gücü: Normal. Doldurma Hızı: Hızlı 4- Heckler and Koch HK69: Bu bir bombaatar. Bence çok gereksiz bir silah. Birkaç kere fantezi olsun diye aldım o kadar. Ancak, takım maçlarında doğru kullanılırsa, oldukça etkili olur. Uzun ve kısa atım olmak üzere iki modu var. Şarjör Kapasitesi: bomba. Doldurma Hızı: Yavaş. Gücü: Yüksek ( Patlayıcıya olan uzaklığa göre değişmekle beraber, genelde yüksek. Çoklu hedefe hasar verebilir). Silahlarımız şöyle: 1- Heckler & Koch G36E: Tek kademeli dürbün ile gelen bu tüfeğe susturucu takabiliyorsunuz. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam otomatik atış modları mevcut. Başlangıç seviyesi oyuncuları için güzel bir silah. Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet oranı: Yüksek. Gücü: 5- Heckler & Koch PSG-1: Oyundaki iki keskin nişancı tüfeğinden biri. Bu tüfeğin özelliği, keskin nişancı sınıfında olmasına rağmen, yarı otomatik olması. Üzerinde 3 kademeli dürbün olan tüfeğe susturucu eklenebiliyor. Şarjör KaNormal. Doldurma Hızı: Hızlı. pasitesi: 8 Mermi. İsabet Oranı: Yük2- Kalashnikov AK-103: Rus yapımı Ke- sek. Gücü: Yüksek. Doldurma Hızı: Yaleş. Ortalama bir tüfek olan AK103'e, vaş. susturucu ve lazer nişangah takılabiliyor. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam oto- 6- Remington SR-8: Diğer keskin nişanmatik modları var. Şarjör Kapasitesi: 30 cı tüfeği olan SR-8, oldukça yavaş ama Mermi. İsabet Oranı: Düşük. Gücü: Yük- oyundaki en güçlü silah. Kol ve bacaklar dışında, tek mermi ile öldürebilen sek. Doldurma Hızı: Yavaş 28

29 bu silaha, çelik yelek ve miğfer etkisiz kalıyor. Kurmalı atış moduna sahip ve 3 kademeli dürbünü olan bu silaha, susturucu takılamıyor. Şarjör Kapasitesi: 5 Mermi. İsabet Oranı: Yüksek. Gücü: Yüksek. Doldurma Hızı: Yavaş. 7- IMI NEGEV: Oyundaki tek makineli tüfek. Sadece susturucu takılabilen bu tüfek, yüksek isabet oranı ve seriliğinin yanında, oldukça zayıf bir tüfek. Sadece tam otomatik atış moduna sahip. Şarjör Kapasitesi: 90 Mermi. İsabet Oranı: Yüksek. Gücü: Düşük. Doldurma Hızı: Yavaş. 8- Colt M-4: SR-8'den sonra favori tüfeğim. Başlangıç oyuncuları için bu da iyi bir tüfek sayılır. Yarı otomatik, üçlü atış ve tam otomatik atış modlarına sahip tüfeğe, susturucu ve lazer nişangah eklenebiliyor. Gücü ve hızı oldukça iyi, isabet oranı ise üçlü atışta çok yüksek. Ama otomatikte duvarları tarıyor. Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet Oranı: Normal. Gücü: Normal. Doldurma Hızı: Hızlı 9- Franchi SPAS12 Shotgun: Oyunun tek pompalı tüfeği. İkincil silahlarda alınabiliyor. Yarı otomatik ateş moduna sahip. Herhangi bir ekipman takılamıyor. Yakın mesafelerde ve bina içlerinde tam bir katil olan silah, uzak mesafe- Oyun Tanıtımı: Urban Terror lerde bir o kadar etkisiz. Şarjör Kapasi- 13- IMI.50 AE Desert Eagle: Oyundaki, tesi: 8 Fişek. Doldurma Hızı: Yavaş (fi- keskin nişancı tüfeklerinden sonra, en güçlü ikinci silah. Yarı otomatik bu taşekler tek tek dolduruluyor). bancaya, sadece lazer nişangah takıla10- Heckler & Koch MP5K: Bilinen a- biliyor. Şarjör Kapasitesi: 7 Mermi. İsadıyla MP5. Oyunun en seri ve isabet o- bet Oranı: Normal. Gücü: Yüksek. Dolranı ( keskin nişancı tüfeklerinden sonra durma Hızı: Hızlı. elbette ) en yüksek silahı. İkincil silah olmasına rağmen, bazı oyuncular, bunu Bunların yanında bir de bıçağımız var. tüfek yerine kullanırlar. Üçlü atış ve Kesme için kullanabileceğiniz gibi, N tam otomatik modlarına sahip silaha, tuşu ile fırlatabiliyorsunuz. Iskalarsanız susturucu ve lazer nişangah takılıyor. da merak etmeyin. Gidip saplandığı Şarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet O- yerden geri alabiliyorsunuz. 5 adet bıranı: Yüksek. Gücü: Düşük. Doldurma çağınız var. Hızı: Hızlı. Silahlarımız bunlar. Ben harita müsa11- Heckler & Koch UMP45: Otomatik ade ettiği müddetçe, SR-8, UMP45, Detabanca olan UMP45, isabet oranı yük- sert Eagle + Çelik yelek ve miğfer komsek bir silah. Özellikle uzun mesafede binasyonu kullanırım. Eğer harita, kesetkili, ancak kullanmak için biraz alış- kin nişancı noktalarına sahip değilse, mak gerekiyor. Ama alışınca değiştiril- M4, MP5K, Desert Eagle + Çelik yelek mesi zor bir silah. Üçlü atış ve tam oto- ve miğfer kombinasyonu kullanırım. Zamatik atış modlarına sahip silaha, sus- man zaman, AK103 aldığım da olur. turucu ve lazer nişangah takılabiliyor. Silahlar için olan ekipmanlar, bütün sişarjör Kapasitesi: 30 Mermi. İsabet O- lahların isabet oranlarını %20 gibi bir ranı: Yüksek. Gücü: Normal. Doldurma oranda arttırıyorlar. Bir silah, azami isabet oranına, lazer nişangah + sustuhızı: Hızlı. rucu ile ulaşıyor. Ama keskin nişancı 12- BERETTA 92FS: Tabancalarımızdan tüfekleri ve pompalı hariç. Pompalıya hızlı ve isabetli olanı. Yarı otomatik ta- zaten bir şey takamıyorsunuz. Keskin bancamıza, susturucu ve lazer nişangah nişancı tüfeklerine susturucu takmak takılabiliyor. Şarjör Kapasitesi: 15 Mer- ise, bir işe yaramıyor. mi. İsabet Oranı: Yüksek. Gücü: Düşük. Gelelim ekipmanlarımıza: Doldurma Hızı: Hızlı. 29

30 1- HE Grenade (El Bombası): Üzerinizde iki adet el bombası taşıyabiliyorsunuz. Elle attığınız bu silah, çoklu hedefe yüksek hasar verme kapasitesine sahip. Elbette hasar, uzaklığa göre değişiyor. El bombasını seçip, saldırı tuşuna basınca, pimini çekersiniz ve bomba altı saniye içinde patlar. Saldırı tuşunu bırakınca bombayı fırlatırsınız. Eğer tuşu bırakmazsanız, bomba elinizde patlar. 2- Smoke Grenade (Duman bombası): Bundan da iki tane alabiliyorsunuz. Fırlattığınız zaman, yoğun bir duman tabakası ortalığı kaplayarak, görüşü engelliyor. Keskin nişancı noktalarını köreltmek için birebir. Ancak bunu alırsanız, el bombası alamıyorsunuz. Yine gece görüş dürbünü, dumanın ardını görebiliyor. 3- Kevlar Vest (Çelik Yelek): Üst gövdenizi mermilere karşı korur. Çelik yelek, mermilerin verceği hasarı %40 oranında düşürür. Ayrıca gövdeniz siyah olduğu için, karanlık bölgelerde görülmenizi de zorlaştırır. Gerçi kol ve bacaklarınız hala takımınızın renginde oluyor ama kamuflaj kamuflajdır. 4- Kevlar Helmet (Miğfer): Çelik yeleğin, baş için olanı. 5- Silencer (Susturucu): Silahınızın se- Oyun Tanıtımı: Urban Terror sini ve alevini azaltır. İsabet oranını ise ceksiniz. Aldığınız nesneleri atabilirsiniz. Mesela bayrağı aldığınızda daha yükseltir. hızlı koşabilmek için fazlalıları atabilir6- Laser Sight (Lazer Nişangah): siniz. Silahınızın isabet oranını arttırır. Ancak, nişan noktası tüm oyuncularca gö- Oyunda hareket ederken, kenarları tutrülebildiği için, yerinizi belli edebilirsi- mak gibi hareketler yapabiliyorsunuz. Yani, boyunuzun yettiği bir kenara tutuniz. nup kendiniz yukarı çekmek suretiyle, 7- Med Kit (İlk yardım çantası): yüksek yerlere çıkabiliyorsunuz. Bir Kendinizi ve takım arkadaşlarınızı %90 pencere pervazına ya da bir çatı kenarıoranında iyileştirmenizi sağlar. Üstelik na tutunabiliyorsunuz. Bunun için yapde bunu daha hızlı yaparınız. Med Kit manı gereken, oraya doğru zıplayarak, aldığınızda, üzerinizde tıp işareti beli- ileri harekete devam etmek. Tırmanma sırasında, hareketiniz yavaşlıyor ve siriyor. lahınız kayboluyor. Yani bir yerlere çı8- Night Vision Goggles (Gece Görüş karken ya da merdivenden tırmanır ve Dürbünü): Dumanın ardını görebilirsi- inerken, ateş edemiyorsunuz. Oyuna niz. Karanlık noktalar da gündüz gibi oldukça gerçekçilik katıyor. aydınlanır. Ayrıca düşmanlarınızı ve Oyunda, sevmediğim bazı harketler de yerdeki objeleri belirler. var. Bunlardan birisi, bizim bunny de9- Extra Ammo (Fazladan Cephane): diğimiz hareket. Düz koşarken, hafifçe Silahınız için iki katı cephane alırsınız. sağa ve sola kayma hareket yaparken, aynı anda zıplıyorsunuz. Bunu her adımda arka arkaya yaptığınızda, strafe Ekipmanlarımız da bu şekilde. Bunları jump olarak hızlanmanızı sağlıyor. kullanmak da size kalmış. Her bir ekip- Normalde ulaşılmayacak bir hız ve yükman, bir bölmeyi dolduracaktır. O yüz- sekliğe ulaşıyorsunuz. Böyle zıplaya den doğru ekipman almanız önemli. Yi- zıplaya gitme hareketine bunny denine çelik yelek alırsanız, daha az zarar yor. Bunny hareketi ile ilerlerken, yealacak, ancak depar mesafeniz kısala- re değdiğiniz anda da eğilme tuşuna caktır. Daha çabuk nefessiz kalacaksı- basarsanız, karakterinizi uzun bir menız ve daha kısa mesafe koşabile- safeyi, hızla kayarak gidiyor. Buna da 30

31 Oyun Tanıtımı: Urban Terror power slide deniyor. Her iki hareket de UrT'de mevcut. Bence gerçekçiliği bozuyorlar. Aslında ardı ardına zıplamayı önleyecek bir hareket ( mesela zıpla- yıp yere düştükten hemen sonra hafif bir tökezleme hareketi ), her ikisine de engel olacaktır. Yine wall jump deni- len, duvarlardan sekme de benim olmasını istemediğim hareketlerden. Ancak Urban Terror topluluğu, bu hareketlerden şikayetçi değil. Sonsöz Urban Terror, hep karanlık köşelerde geçen Quake3 motorunu, geniş ve aydınlık alanlarda başarıyla kullanmış. Görsel efektler oldukça etkileyici. Modellemeler ve kaplamalar çok ayrıntılı olmasa da, yeterli seviyede. Ancak idtech3 motorunun bir kötü yanı, geniş arazilerde, ekranda olmayan nesneleri de işleyerek, işlemciye gereksiz yük bindirmesi. Eski makineler, büyük haritalarda, 25 kare/saniye hıza çıkmakta gittiğini anlayabiliyorsunuz. Haritaların zorlanabilirler. Ancak günümüz orta sı- kendilerine has müzikleri olması da, onıf bir makine, oyunu rahatlıkla çalıştı- yuna ayrı bir tat katmış. rabilirler. kılavuzumuzun, bir sonraki yazısınsesler ise, son derece başarılı olmuş. FPS Nexuiz gelecek. Sonraki ay görüşnefes nefese kalma seslerinden, ayak da seslerinden ve inilti seslerinden; sesin mek üzere... kaynağının nerede olduğunu ve ne yöne 31 [1] [2] [3] [4]

32 Röportaj geleceği hakkında TDF ile konuştuk. TDF üyesi Italo Vignoli ile yapılan röswapnil Bhartiya portajı sizlere sunuyoruz. Çeviri: Özgür Ilgın Swapnil: Ortalık biraz karışık. Open- Italo Vignoli (The Document Foundation) Office.org Topluluğu Kurulu, ilgi çatışması olduğunu düşündüklerinden dolayı, herhangi bir karmaşanın önüne geçmek için, TDF üyelerinin kuruldan ayrılmalarını istedi.şu anda kurul üyelerinin çoğunun Oracle çalışanı olduğu iddia ediliyor. Bu kararı topluluk kurulunun özgür iradesi ile verdiği bir karar olarak mı görüyorsunuz; yoksa Oracle' ın buna katkısı mı oldu? TDF: Oracle ile ilgili yorum yapmaktan kaçınıyoruz. Bizim başka bir bakış açımız var ve bir ilgi çakışması falan görmüyoruz. Bu aralar OOo RC2 sürümünü test ediyorum ve OOo'yu yıllarca destekledikten sonra projeyi yüzüstü bırakıp kullanıcıları zor duruma sokamam. Bir sonraki sürümde tabi ki başka türlü davranacağım ama Oracle'ın ilgi çatışması olduğunu düşünmesine rağmen halihazırda OOo'ya dahilim. The Document Foundation(TDF)'ın kurulması ile OpenOffice tabanlı yeni bir Ofis programının doğuşuna tanık olduk. Son zamanlarda, OpenOffice.org/ Oracle ve TDF ekipleri arasında anlaşmazlık vardı. LibreOffice'in bugünü ve Swapnil: Topluluk Kurulu üyelerinden TDF'ye katılan olacak mı? Röportaj: Italo Vignoli (The Document Foundation) Swapnil: TDF'yi kurarak LibreOffice'i başlatmaya neden gereksinim duydunuz? OOo'nun demirbaş üyelerinin, bu kararı almalarına neden olan neydi? TDF: 10 yıldır, OOo topluluğu büyüyüp, sayıları dünya çapında 100 milyonun üstünde kullanıcıya ve binlerce gönüllüye ulaştı. Kullanıcıların yararını gözeterek bir şirketten bağımsızlaşmak için doğru zamandı. Swapnil: Vakfın kuruluşunun, özgür açık kaynak kodlu ofis yazılımına ne gibi yararı olabilir? TDF: Bağımsız bir vakıf; şirketlerin, gö- nüllülerin, kullanıcıların ve kurumların ( devlet ve sivil toplum kuruluşlarının ) projeye katkı yapmasını sağlayacaktır. Bu da yaratıcı bir ortamı teşvik edip ofis, programının pazarını geliştirecektir. Swapnil: OpenOffice durgunlaşmış gibi gözüküyor. Uzun zamandır bariz değişiklikler göremedik. LibreOffice (LO)' nun bundan farkı ne olacak? TDF: İki ürün arasında bariz farklar a- ramak için zaman henüz çok erken. TDF: TDF, projeye katkıda bulunmak Mevcut sürümler benzer olacak ama 3.4 sürümünden itibaren yeni gelişmeisteyen herkese açık. 32

33 Röportaj: Italo Vignoli (The Document Foundation) ler ve özellikler eklenecek ve işte o zaman TDF'in çıkardığı işi takdir etmek mümkün olacaktır. yı elde ettiği İtalya ve diğer avrupa ülkelerinde, topluluğun yaptığı gibi, bunu oldukça agresif olarak yapacağız. Swapnil: Yol haritanız nedir? İlk kararlı Swapnil: LO'nun beta sürümleri yayın- TDF: İlk kararlı sürüm Kasım sonu ve- TDF: Henüz beta sürümünde olan bir sürüm ne zaman çıkacak? Bir haftadır LO kullanıyorum ve oldukça memnunum. landığından beri ne tür bir kullanıcı tabanı olduğunu gördünüz? Geliştiricilerden aldığınız destek nasıl? ya Aralık başında, LibreOffice 3.3 adı altında çıkacak. reklam videosunda OpenOffice.org'a saldırdı. Oracle ve OOo topluluğundan Swapnil: Yazılım endüstrisinden ne gi- koparken Microsoft ile rekabeti nasıl bi bir destek alıyorsunuz? Örneğin Red değerlendiriyorsunuz? Hat, Oracle'ın rakibi. LO'nun büyük dağıtımlarda OOo'nun yerini alacağını dü- TDF: Microsoft özgür ve açık kaynak şünüyor musunuz? Sektörün büyük o- kodlu ofis programlarını dikkatle izliyor yuncuları size bunu vaat ediyorlar mı? ve muhtemelen LO nun kararlı sürümü- nü yayınlar yayınlamaz bizim üzerimiztdf: Debian, Fedora ve Ubuntu'nun de yoğunlaşacak. TDF'in ilk açıklamasından sonra duyurduğu gibi bu dağıtımlarda OOo'nun yerini, LibreOffice alacak. Swapnil: LO'yu nasıl tanıtıp pazarlamayı tasarlıyorsunuz? Swapnil: Yakın zamanda Microsoft bir TDF: OOo'nun dikkate değer pazar pa- 33 yazılım için kullanıcı tabanından bahsetmenin yerinde olduğunu sanmıyorum. İndirmeler beklentilerimizi aştı ama bu yazılımın hala geliştirilmekte olduğunu unutmayalım. Geliştiriciler hala yoğun bir biçimde kodlar üzerinde çalışıyor, kaynak kodlarını temizliyor, yazılıma yamalar ve yeni özellikler ekliyorlar. Yeni geliştiricilerin sayısının dört haftada ulaştığı rakam proje çevresinde ne büyük bir coşkunun oluştuğunu gözler önüne seriyor. Lisans: CC BY-SA 3.0

34 Makale kalarndan duyduklarıyla, öğrendikleriyle sınırlıdır; ancak okuryazar bir insaaydın Bez nın bildikleri bu saydıklarımızla birlikte öğrendikleriyle sınırlı olup bu Bir Üçgen:Özgür Yazılım, okuyup göreceliği de öğrenme, bilme Merak ve de Öğrenme sınırın azminin sürekliliğidir. Merak ve bilme arzusu yoksa kişi cahil ile eşit olur. Her deneyim bir birikimdir; bir kez yanlış yapıldığı zaman beyin bu yanlışın kökenini bulup çözüme ulaştırmak için yöntemler arar ve bulduğu zaman da bir daha aynı hatayı tekrarlamaz; çünkü önemli olan zamandır, faydadır, verimdir. *** Makale: Bir Üçgen: Özgür Yazılım, Merak ve de Öğrenme Bir ihtiyaç karşılanır halde; çünkü doğa boşluk kabul etmez. Aynı işlev için kullandığımız bir sürü uygulama var. Örnek mi? Müzik dinlemek için Amarok, Listen, Exaile. Banshee, Rythmbox... Belge oluşturmak, yönetmek ve paylaşmak için LibreOffice, OpenOffice, Abiword, Gnumeric, Koffice... Haberleşmek için Pidgin, Empathy, Kepote, amsn, Kmess, Evolution, thunderbird (IceDove) Kmail... Masaüstü yönetimis için KDE, GNOME, Xfce, Lxde, e17... Dağıtımlar dahi yüzlerce! Dünyada GNU/Linux yaşam çizgisinde yeni bir dağıtımın duyurulmadığı, güncellenmediği bir gün doğmuyor. Devasa bir bilgi birikimi, deneyim, paylaşım. ihtiyaçların karşılanması arzusu var ve de topluluklar... Kendi aralarında rekabet halindeler ama bu rekabet pazarı ele geçirip tek hakim olmak amaçlı değil. Ortak amaç Özgür Yazılımın kök salması, bilinirliğinin yaygınlaştırılması ve bilginin özgürleşmesi, kimsenin, bir zümrenin emri altına girmemesi, kar için alınıp satılmaması... Özgür Yazılımın en güzel meyvesi GNU dur, Linux tur ve bu ikisinin birleşimi GNU/Linux tur. Zaten kullandığımız binlerce uygulama da bu melvenin eseridir; dahası GNU/Linux çatısı altında filizlenmekte, yetişmekte, barınmaktadır. Üstelik bu uygulamalar bir dizi gebilgi, denemelerden elde edilmiş yanlış- liştirme sürecinden geçip kullanıma sulanabilir bir deneyimler birikimidir. Da- lumaktadır; tabii önce yaratıcı süreç hası sorgulamaksızın, merak etmeksi- var ki, en önemli safha da bu değil mi? zin, denemeksizin, araştırıp sonuna varmaksızın ve yanlışlayarak başa dönmek- Yaratmak! Binlerce ya da tek bir denesizin ne birikim olur ne de bilgi. yimden sonra, karşılığı olmayan bir hissin yarattığı boşluktan sonra girişilen *** Okur-yazarlığı olmayan bir insanın bil- bir çabanın, verilen emeğin sonucu: bir gisi deneme-yanılma yoluyla ve de baş- ihtiyacı gidermek. Soyut ya da somut. Özgür Yazılım kullanıcıları son derece 34

35 meraklı olduğu gibi kendilerine verilenle yetinmezler asla. Mutlaka bir şeyler öğrenme, bir şeyler keşfetme ve başarma. Örnek mi? Kimi arkadaşlarımız hazır dağıtımları (yani kurulum kalıbı ile tüm sistemin kurulduğu) tabandan kurma uğraşları içerisindeyken kimisi de Gentoo gibi, CentOS gibi, Arch Linux gibi sistemleri kurup kullanabilme, yönetebilme amacındalar. Yığınla sorun beklese de, forumlar, topluluk iletişim ağları ne güne var? tırına hakim olmak, paket derlemek ve bunları yapabilmek için bilgi okyanusunda işe yarar olanı kovalamak. Bunu ben, evrim piramitinin üstünde bulunan köpekbalığına benzetiyorum: güçlü olan kazanır. Burada güçlü olan tabii ki araştıran ve öğrenendir. Pekala, okuyan bir toplum olduğumuz söylenemez bu verileri kütüphanelere üye olanların ve satın alınan (kasa fişi ile eve giren kitaptan bahsediyorum, rafta bekleyen ve satıcı tarafından satın alınandan değil) kitaplara dayanarak söylüyorum; ayrıca gazetelerin satışları da ortada... Birde okul hayatı boyunca zorunlu olarak kütüphaneye üye olan ve okul biter bitmek yolunu unutanları da eklersek halimiz meydandadır. Bu durum daha çok izlemeyi seçtiğimizi (dili ne olursa olsun hiç sorun değil, anlayalım ya da anlamayalım) gösterir. Makale: Bir Üçgen: Özgür Yazılım, Merak ve de Öğrenme hazırladığı onlarca belgeyi okumamaktır. (Arch Linux türkiye topluluğuna buradan sonsuz teşekkürler belgelendirmeler için) Aynı şekilde Gentoo ve Debian için de yığınla belge var okunmayı bekleyen. *** Bilginin sözlüklerde güzel tanımları olabilir; keza Özgür Yazılımın da ama en güzeli kişinin kendi yapacağı tanımdır ki, burada edinilen bilgiler olmaksızın bir tanım yapılamaz, yol alınamaz. Özgür Yazılım, derin olduğu kadar kolay da, asla zor değil; sadece uğraştırıcı fakat bir hayli zevk veren bir aidiyet alanı ve asla uğraş değil! Çünkü uğraşlar gelip geçicidir. Üstelik günümüzde bilgisayar donanımları marka bazlı binlerce olsa da teknolojik açıdan hepsi farklı olup aynı amaca hizmet etse de Özgür Yazılım dünyasında ayrım sadece dağıtım bazlıdır ve destek veren Linux çekirdeği (kernel) tektir! Bu sebeple kullanıcı kendi donanım bilgilerini öğrenip destekleyen daözgür Yazılım, bizim hayat felsefemiz! ğıtımı araştırıp bulur ve kullanır ya da zor olanı seçer ki, bu biraz da bilgiye giden yoldur aslında: işini kendi yap- Oysa, Özgür Yazılım da mesafe alabilmek için okumak mutlaka şart ve edimak ve hazır olan ile yetinmemek. nilen bilgiyi de yine aynı şekilde paylaşbirçok Arch Linux, Gentoo ve Debian tırmak ve yanlışlamaya açmak da şart. kullanıcısı bu saydığım dağıtımların di- Örneğin, forumlarda sürekli rastladığığer kardeşlerinın yaptıklarını (Ubuntu, mız bir cümle olan Arch Linux kurmak OpenSuSe, Fedora, Mandriva...) kulla- istiyorum ama gözüm korkuyor... bu nıcının yapmasını istemelerinin kendi- cümlenin sebebi ise kolaya alışan kullalerine birçok şey kattığını söylemekte- nıcıların yeterli meraklarının oluşmadir. Vrneğin kendi ağlarını yapılandır- ması; aslında var ama sadece kağıt üzemak, disklerini bağlamak, komut sa- rinde; dahası Arch Linux topluluğunun 35

36 Makale Kemal Karataş Google-Apple Çatışması ve GNU/Linux Dünyası Makale: Google-Apple Çatışması ve GNU/Linux Dünyası manı " Apple'a geldi. ( Daha sonra da GNU/Linux camiasının desteğiyle Apple'a sıra geldi. ) Android mobil plat- büyüyen Google formu ile uzun süreden beri Apple'ı çoktan endişelendiriyordu. Ama CIO'lar arasındaki atışmalar bu durumu daha da vahim hale getirdi. Android, Özgür Yazılım camiasının desteği ile bugünlere geldiğine göre, bu duruma GNU/Linux camiasının açısından da bakmak lazım. Google CIO'su, Eric Schmith, " Apple, tüketicilerinin her gereksinimlerini, kendi platformu, donanımları ve servislerine muhtaç bırakarak, bütün kaynak kodlarını haksız biçimde kapatıyor. Kullanıcılar, Adobe ürünlerini bile sistemlerine entegre edemiyorlar. " dedi. Bu a- Giriş Google, piyasada birçok rakibini sindirdi ya da korkutmaya devam ediyor. 1999'da kurulurken, piyasayı bu kadar sarsacağını kim bilebilirdi? Önce Microsoft'u karşısına aldı ve bu onun yanına kaldı. Sonrasındaysa sıra, " yenilik uz- Google daha başından beri, Microsoft ürünleri başta olmak üzere, piyasa devlerinin ürünlerini kullanmadan gelişti. Microsoft, kâr payını arttırdığını açıklarken, Google'ın bu istatistiğe destek olmadığı kesindi. Tek bu bile, şirketlerin çekinmesi için yeterliyken, bir de kendi felsefelerini piyasaya yaymaya başladılar. Özgür Yazılım camiasına destek verdiler. Bu desteğin karşılığını da, Android platformuyla almaya devam ediyorlar. Eric Schmith'in daha önce bahsettiğim iddiasına değinmek lazım burada. çıklamaya Apple CIO'su Steve Jobs, Google, internet üzerinden Adwords ve " Google'ın Android platformu bölük Adsense gibi hizmetlerle kâr ediyor. pörçük düzenlenmiş durumda. IOS plat- Kâr payının %99'u buradan geliyor. formu yüklü olan, iphone, ipad ürünler- Apple ise, IOS platformu yüklenmiş üle entegre biçimde çalışıyor. Adobe ü- rünler, AppStore ve Mac OS sistemi rünleri ise, IOS da güvenliğe tehlikeye yüklü ürünleriyle kâr ediyor. Apple, neden olmadığı sürece sistemde. Daha kendi sektöründe ürünlerini aşırı dereaz hata raporu gelmesinin nedeni bu cede koruyup, kapalı pazar yaratıyor işte." yanıtıyla karşılık veriyor. Bilişim denilebilir. Ama ya Google? Google, inpiyasasında böyle karşılıklı açıklamalar ternetteki reklam pazarını rakipleriyle olabilir. Her iki firma da aynı metotlarla paylaşmıyor. Adwords ve Adsense seryazılım üretmişse, bunda bir özellik visleri nasıl böyle kâr ediyor diye bütün yok. Ama Google'ın arama motoru sek- bilgilerini piyasaya dağıtmıyor. Demek törü pazarını elde tutup diğer alanlarda ki iki şirket de, iş kendilerine kâr getida aktif olması, birçok şirket için kabus ren ürünlerine geldiğinde, ticari sırlasebebi olmaya devam ediyor. rını gizliyorlar ki bu da, kapitalin, kâr 36

37 sürekliliğini sağlaması için olmazsa olmazdır! Yani birbirlerinden o kadar da farklı değiller. O yüzden, Google-Apple karşılaştırması o kadar mantıklı bir karşılaştırma olmuyor. Apple, piyasada Microsoft'un ürünleriyle rekabet edebilen nadir bir şirket. Bu başarıda Steve Jobs'un büyük bir payı olduğu da reddedilemez. Ürünleri pahalı olmasına rağmen, tüketici kitlesinin isteklerini tatmin edebiliyorlar. Hatta üründen ziyade insanlara lüksü, statüyü, ayrıcalıklı olma imajını satıyorlar; bu pazarlama ve bilinirlik açısından bir şeyler öğrenmemiz gereken bir konu. Ama iş Google-Apple rekabetine geldiğinde, böyle bir başarı olur mu o tartı- Makale: Google-Apple Çatışması ve GNU/Linux Dünyası şılır. Google'ın Android işletim sistemi ürünü, patent davaları haberleri dışında, Android, bilişim haberlerinde, daha daha güzel haberlerle anılabilir ilerde. çok, hakkında patent davaları açılan bir Burada önemli olan, GNU/Linux camiaürün gibi görünüyor. Ama o kadar de- sının nerede durması gerektiği. ğil. Motorola, rakipleri karşısında son 3 yıl içinde çok büyük zarar etti. İlk kez Özgür Yazılım camiası, sürekli azınlık Android yüklenmiş " droid x cep telefo- olarak anıldı; hatta bu işin, yalnızca bilnu " serisiyle kâr etmeye başladı. Özgür gisayar kurdu olanlara özgü bir uğraş Yazılım camiasının desteği olan ürün, olduğu -yanlış- sanısı, insanlarca hala zarar eden bir şirkete ümit olabiliyor. kabullenilmekte. Android gibi tanınan iphone ve diğer akıllı telefonlar, piya- ürünler, bu yanlış imajı büyük kitlelerin sada önemli bir yer tutuyorlar. Onlar dı- belleğinden silebilir. Daha makul yoşında Motorola gibi şirketler de bu yol- rumlar yapılabilir en azından. la kâr edebiliyorlar. Hatta uzun erimli yol haritalarını da, Android işletim sistemine göre ayarlayabiliyorlar: Sonuç olarak SonyEricsson ve Samsung gibi... Google, arama motoru piyasasının tartışmasız devi. Kazanılan kâr payının bir kısmıyla da Özgür Yazılım projelerine destek verdi. Ama ilerde ne yapabileceği hâlâ muallak; kapitalizm bu, içinde nankörlük barındırır. Şimdilik, Özgür Yazılım destekli projelerle piyasada adını duyuruyor. Fakat bu değişmeyecek diye bir şey yok. Apple ise, kendi tüketici kitlesine hitap etmeye ve lüks ile imaj satmaya, uzun bir süre devam edecek gibi görünüyor. GNU/Linux camiası, her koşula hazırlıklı olmalıdır. Oracle'ın önemli projelere yaptığı, gözümüzün önünde yaşanan en sıcak örnek. 37

38 Makale sıl yapacağımı bilmiyordum; ama bunu yapmak için bir çözüm bulabilirsem, R. M. Stallman bunun bir hack olacağı aklıma geldi. Çeviri: Özgür Ilgın Düşünmeye başladım ve bir kaç saniye sonra aklıma bir şey geldi. Hack Üzerine 2000 yılı Ocak ayında Kore yi ziyaretim sırasında, hacker sözcüğünün gerçek anlamını açık ve tam olarak tasvir eden komik bir şaka geldi aklıma. Bir kaç GNU destekçisi ile birlikte öğle yemeğinde tteokpaekki* yemek için bir yere oturduğumuzda, garson önüme 6 adet yemek çubuğu koydu. Belki bunlar 3 kişi içindi ama aklıma, 6 çubuğu da kullanmam gerektiğini düşünmenin daha eğlenceli olabileceği geldi. Bunu na- Makale: Hack Üzerine Faydalı olup olmamasına bakmadan, şaka amaçlı olarak zor bir şeyler yapmak hack etmek idi. Kore de geçen bu olayı anlattığım bir arkadaşım, bir eline 4 yemek çubuğu yerleştirip onu iki çift halinde kullanarak, iki parça yemeği ağzına atmayı başardı. Arkadaşım, benim yaptığım hack e tüy dikmişti. Yaptığı eyleme hack denebilir miydi? Bence denebilirdi. Öyleyse o bir hacker mıydı? Bu, hack yapmayı ne kadar sevdiğine bağlıydı. İlk önce sol elimin yardımı ile üç tane yemek çubuğunu sağ elime yerleştirdim. Çubukları tek tek kolayca kullanabilmem için, onları nereye yerleştireceğimi düşünmem gerekmiş olsa da bunu yapmak o kadar da zor olmadı. Sonra diğer üç çubuğu, sağ elimin yardımı ile sol elime yerleştirdim. Diğer elimdeki üç çubuğu düşürmeden bunu yapmak Hack toplulukları, 1960 ve 1970 li yılzor oldu. Bir kaç denemeden sonra bu- larda MIT ve diğer üniversitelerde ortaya çıktı. Hack etmek, yazılım yazmaknu da becerdim. tan pratik şakalara, hatta MIT kampüsonra altı tane yemek çubuğunu nasıl sünün çatı ve tünel sistemlerini keşfetkullanacağımı bulmam gerekti. Bu daha meye uzanan çok geniş eylemleri içeda zordu. Sol elimdekileri kullanmayı rirdi. MIT ve bilgisayar ile alakası olbeceremesem de, sağ elimdekileri kul- mayan diğer eylemlerse, hackerların, lanmayı başardım. Bir kaç dakikalık de- hack etmekten ne anladıklarına göre neme ve ayarlamadan sonra, bir parça değişiyordu: Örneğin 1950 lerin notası yemeği, çubuklarla üç değişik yönden olmayan tartışmalı John Cage parçası, 4 33 bir beste olmaktan çok, bir hack yakalayarak ağzıma atmayı başardım. idi bence lü yıllarda Guillame de Pratik kullanım için pek de kolay bir yol Machaut tarafından yazılan üç parçalı değildi. İki yemek çubuğu kullanmak, palindromik (tersinden okununca da gerçekten mükemmel çözümdü. Ama aynı olan) eser «Ma Fin Est Mon Comyemekte bana eşlik edenlerin de takdir mencement», güzel olduğu gibi, iyi bir ettiği gibi, üç çubukla yemek yemek, hack idi. Afacan çocuklar, hack kavrazor ve hiç düşünülmemiş bir şey oldu- mına değer verdiler. ğundan bir hack değerine sahipti. 38

39 Hack gibi çok çeşitli bir kavram hakkında bir tanım yapmak zor olsa da; bence bu eylemlerin ortak noktası şakacılık, zekilik ve keşiftir. Öyleyse hack etmek demek, mümkün olanın sınırlarını, şakacı bir zeka ile keşfetmektir. Şakacı zekayı sergileyen eylemlerin, hack değeri vardır. Hackerların, aptal yöneticilerin dayatmak istediği kurallara pek az saygısı vardır. Bu yüzden bunların etrafından dolaşmak için yollar ararlar. Örneğin MIT de, bilgisayarlarda, güvenlik kuralları uygulanmaya başlandığında, ( ki bilgisayar güvenliği sorununa başka bir çözüm buldu: Güvenlik bileşenlerini içermeyen, Uyumsuz Zaman Paylaşımı Sistemi ni tasarladılar. Hackerların cennetinde, yapay zeka laboratuvarının şaşaalı günlerinde, güvenliği ihlal etmek diye bir şey yoktu. Çünkü ihlal edilecek bir güvenlik yoktu. İşte o atmosfer içinde, daha önceden yatkın olduğum hackerlığın ne olduğunu öğrendim. Üstesinden gelmemiz gereken yapay güvenlik engelleri yaratmadan şakacı zekamızı sergileyebileceğimiz, pek zengin bir alan mevcuttu. bu kullanıcıların yapabilecekleri şeyle- Ben hackerım dediğim zaman, insanrin kısıtlanması anlamına geliyordu ) ki- lar, kendimi güvenlik ihlalcisi gibi tak- mi bilgisayarları özgürce kullanmak isteyen, kimi de şakacı zekaya önem veren bazı hackerlar, güvenlik kurallarını atlatacak zekice yollar keşfettiler ( hack etme eylemi, ille de faydalı bir iş için olmak zorunda değildir). Bazı hackerlar bunu yaparken; diğerleri, MIT in Büyük Kubbesine** komik nesneler yerleştirerek, 6 aşamada gerçekleştirilen hesaplamaları 5 aşamada yapabilecek yollar bularak, sayıları Roma rakamları ile yazmayı sağlayacak programlar yazarak veya İngilizce soruları anlayabilen programlar yaparak bunu gerçekleştirdiler. Bunun yanında başka bir grup hacker, dim ederek, kötü bir itirafta bulunduğumu düşünürler sıklıkla. Bu kavram kargaşası nasıl oluştu acaba? 1980 li yıllarda hackerların farkına varan haber medyası, gerçek hackerlığın sadece dar bir kolu olan olan ve nadiren yapılan güvenlik ihlali konusuna kafayı taktı. Hack etme eyleminin diğer tüm yönlerini göz ardı ederek, bu kavramı güvenliği ihlal etme anlamında kullanmaya başladılar. Bunu düzeltme konusunda yaptığımız tüm girişimlere rağmen, medya, bu tanımı yaymaya devam etti. Bunun sonucu olarak da çoğu insan, biz hackerların gerçekte ne yaptığı ve ne düşündüğü konusunda yanlış bir fikre sahip oldu. 39 Makale: Hack Üzerine Yanlış anlaşılmayı düzeltmek için hack etme ile güvenlik ihlali arasına bir ayrım koyarak; güvenlik ihlali için crack etme ( kırma-ç.n. ) terimini kullanarak, bize yardımcı olabilirsiniz. Bunu yapan kişilere, cracker denir. Bazıları aynı zamanda hacker olabilir, tıpkı satranç oyuncusu veya golfçü olabilecekleri gibi. Ama çoğunluğunun, hackerlık ile bir alakası yoktur. * Kısa bir «t» harfi ile «takpekii» şeklinde telaffuz edilir. ** MIT de Büyük Kubbeye çıkmak yasaktır, bir bakıma bu güvenliği ihlal anlamına gelir. Buna karşın MIT müzesi, en güzel kubbe şakalarını ve şakacıların kubbeye koydukları komik nesneleri büyük bir gururla sergiler. MIT yönetimi, böylece güvenlik ihlali nin ille de kötü bir şey olması gerekmediğini ve mütemadiyen kınanması gerekmediğini, üstü kapalı olarak kabul eder. Güvenlik ihlalinin yanlış olup olmadığı, ihlalcinin yasal olmayan erişimden sonra ne yapmak istediğine bağlıdır. İnsanlara zarar vermek kötü, toplumu eğlendirmek ise iyidir. Stallman ın On Hacking adlı yazısının İngilizce olan aslına aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz:

40 Kitap Tanıtımı: Komut Satırına Başlangıç GNU/Linux kullanmaya çalıştığım za- Kitap, yazarın tabiri ile fazlalıklarınduyduğum ilk şey; hackerların dan arınmış Unix ve Linux komut kılahamit Giray Nart man, kullandığı kara ekran tabiri olmuştu. vuzu. Yani, sistemi konsol üzerinden Kitap Tanıtımı Bu söylemi, bana söyleyenler bilmese gerçek olduğunu GNU/Linux'a geçtiintroduction to the Command Line de ğim zaman gördüm. O zamanlar hacker, genel bilinen anlamıyla şifre kırıcı olarak değil, yazılım geliştirici anlamında kullanılıyordu ve gerçekten de hackerların kullandığı kara bir ekran vardı; konsol. Komut Satırına Başlangıç ISBN: Yazar: Nicholas Marsh yönetilmesini sağlayacak temel teknik bilgileri ve komutları kapsıyor. Ne var ki, başlıktan da anlamış olacağınız üzere, kitabın dili İngilizce. Türkçe çevirisi ise mevcut değil. Kitap, 247 sayfadan oluşuyor. Kitapta önsöz yerine, C programlama dilinin kurucularından Dennis Ritchie'nin bir GNU/Linux, zaman içinde hackerların sözü var. UNIX temelde basit bir işlekullandığı kara ekran tabiri tarafından tim sistemidir. Ancak, basitliği anlayaterk edilmiş olsa da; konsol, hala son bilmek için dahi olmanız gerekir. Ankullanıcıların uzak durmaya çalıştıkları cak ben bu söze katılmıyorum. Dennis bir nokta. Ancak konsolun kullanımını Ritchie ne derse desin, bu kitabı anlason kullanıcılara açıklayan pek çok do- mak için dahi olmanıza gerek yok. Yalküman internette mevcut. Dağıtımların nızca biraz İngilizce yeterli. Wikileri, günlük siteleri ve forumları, temel komutların kullanımları ile ilgili Kitap, giriş bölümü dahil, toplam 16 böiçerdikleri yazılarla, kullanıcılara kon- lümden oluşuyor. Giriş bölümünde Lisolun aslında korktukları gibi bir şey ol- nux, Unix ve BSD'nin ne olduğu açıklanmış ve gelişim süreçlerine yer verimadığını anlatmaya çalışıyor. lmiş. İlk bölümde; BSD, Linux ve Unix' Bu çalışmalardan biri de Nicholas in yapıları, konsolun bu yapılardaki yeri Marsh'ın yazdığı Introduction To The ve bu yapıların içerdiği önemli dosya Command Line isimli e-kitap. Kitabı, çeşitleri anlatılıyor. Sonrasında sırayla; sitesinden [1] PDF biçiminde ücretsiz komut satırının temel kullanımı, kabuk olarak indirebileceğiniz gibi, (shell) ortamının ana hatları ve kabuk Amazon.com'dan [2] 16.5 dolar karşılı- komutları, metin düzenlemesi, kullanığında, basılı kitap olarak satın alabili- cılar, gruplar ve güvenlik, süreç kontrolü, açılış ve kapanış, ağ komutları, dorsiniz. nanım yönetimi, dosya sistemleri, 40