DAİRESEL HİDROSTATİK EKSENEL KAYMALI YATAKLARIN OPTİMİZASYONU
|
|
- Derya Sunay
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Uludağ Üniversitesi Müendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı, DAİRESEL HİDROSTATİ ESENEL AYMALI YATALARIN OPTİMİZASYONU Erol SOLMAZ Özet: Bu araştırmada, dairesel idrostatik yataklarda, yatak için gerekli olan toplam gücün ve yatakta meydana gelen sıcaklık artışının imum değerlerde kalması için tek ve çok kriterli eniyileme çalışmaları yapılmıştır. Önerilen yaklaşımın etkinliği, tek ve çok kriterli çalışmalardan elde edilen sonuçların karşılaştırılması ile verilmiştir. Elde edilen sonuçlar temelinde, idrostatik yatak tasarımlarında çoklu kriterin terci edilmesi önerilmiştir. Anatar elimeler: Hidrostatik yatak, çoklu kriter optimizasyon uygulamaları, bilgisayar destekli optimizasyon. Optimization Studies in Circular Trust Bearings Abstract: In tis researc, single and multiple-criterion optimisation approaces ere carried out to detere te circular ydrostatic journal bearing design parameters for te imisation of total poer requirement and for te imisation of te temperature rise of te oil, so tat te total performance of te system is optimal. Te efficiency of proposed approac is verified by comparing te results of single criterion optimization it tose of multicriteria optimisation. In tis paper, computer-aided design optimization approac for ydrostatic bearings is proposed as an efficient metod compared to single criteria optimisation. ey Words: Hydrostatic bearings, multicriteria-optimization, computer-aided optimisation.. GİRİŞ Dairesel idrostatik eksenel kaymalı yatak için gerekli olan toplam gücün imum olabilmesi için optimizasyon çalışması yapılmıştır. Boyutsuz olarak tanımlanan yatak katsayısı ve istenilen imum sıcaklık farkını elde etmek amacıyla çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu çalışmalarda, elde edilen yağ film kalınlık değerlerine göre toplam gücün ve sıcaklık farkının aldığı değerler, yeterli görülmemiştir. Literatürde rastlanmayan kriterli optimizasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Yataklar iki eleman arasındaki bir veya birkaç yönde izafi arekete imum bir sürtünme ile müsaade eden fakat kuvvet doğrultusundaki arekete engel olan elemanlardır. Hidrostatik sıvı sürtünmesinde, dış kuvvetin dengelenmesi ve yüzeylerin birbirinden ayrılması için gereken basınç, bir yüksek basınçlı pompa vasıtası ile dışardan sağlanır ve basınç ile idrostatik kaymalı yataklara yağ gönderilir. Hidrostatik kaymalı yataklarda, yatak yüzeyleri arasında metalik temas olmadan yani aşınmaya neden olmadan, mümkün olan en küçük sürtünme katsayısında çalışılır. Çok küçük çalışma ızlarında dai kayma yüzeyleri arasında taşıyıcı yağ filin idrodinamik etkisi olmaksızın yatağın çalışması sağlanır... Dairesel Hidrostatik Eksenel aymalı Yataklar Dairesel idrostatik eksenel yatakların çalışma prensibi Şekil de gösterilmektedir. Pompadan gönderilen yağın basıncı ile merkezi dairesel silindirik yağ cebinin çalışması sonucunda bir plaka üzerinde geniş bir mil desteklenir. Böylece cepte, yani r r i aralığında yağ basıncı p c (efektif cep basıncı) akim olur. Uludağ Üniversitesi, Müendislik-Mimarlık Fakültesi, Makine Müendisliği Bölümü, Görükle, Bursa.
2 Şekil : Dairesel idrostatik eksenel yatak (Steinilper ve Röper 99) Dairesel idrostatik kaymalı yataklarda, yatağın yük taşıma kabiliyeti F F A pc () olarak verilmektedir (Akkurt,99). Burada kuvvet katsayısı ( F ), yatağın iç ve dış yarıçaplarına göre boyusuz olarak ( ri / rd) F () Ln( rd / ri) şeklinde tanımlanmaktadır. Bu yataklarda yağ debisi q F q () A η olarak verilmiştir. (Akkurt 99). Debi katsayısı ( q ), yarıçaplara göre boyutsuz olarak π q () ( ri / rd) şeklinde verilmektedir. Yatakta gerekli olan toplam güç, sürtünmeye arcanan güç (P s ) ve pompa için gerekli olan gücün (P p ) toplamından oluşur. Sürtünmeye arcanan güç, r Ps Msω d sη ω A (5) ifadesi ile verilir. (Akkurt 99). Eşitlikte sürtünme gücü katsayısı ( s ) yarıçaplara bağlı olarak s r i rd şeklinde verilmektedir. Pompa için gerekli olan güç ise, F Pp p ηp A η olarak verilir. (Akkurt 99). Pompa gücü katsayısı ( p ) boyutsuz olarak p π Ln( rd / r i) r i rd şeklinde verilmektedir. Hidrostatik eksenel kaymalı yataklarda gerekli olan toplam güç, (6) (7) (8)
3 P P + P t s p ile r F Pt s η ω d A + p η p A η olarak verilmektedir (Akkurt 99). (9).. Dairesel Hidrostatik Eksenel Yatakların İncelenmesi Dairesel idrostatik eksenel kaymalı yataklarda geometriye bağlı olarak elde edilen kuvvet katsayısı ( F ), debi katsayısı ( q ), sürtünme gücü katsayısı ( s ) ve pompa gücü katsayısı ( p ) boyutsuz olan katsayılardır.bu katsayılar, kuvvet, debi, sürtünme ve pompa gücü esaplarında kullanılır. Yatağın yarıçap oranlarının değişimi boyutsuz geometrik katsayıları etkilemektedir. Boyutsuz geometrik katsayıların yatağın iç ve dış yarıçapına bağlı olarak değişimi şekil de verilmektedir. Şekil den görüleceği gibi yarıçap oranlarının değişimi sayısal olarak pompa gücü katsayısında büyük değerlere ulaşmaktadır. Dairesel idrostatik eksenel yataklarda bilinmesi gereken büyüklükler olarak, taşıyabileceği eksenel kuvvet (F), yatağın iç (r i ) veya dış (r d ) yarıçapı, devir sayısı (n), yağın viskozitesi (η), kullanılan pompanın verimi (η p ) ve yağın ortalama sıcaklığı (t) verilir. Bu değerler sabit alınarak yatağın iç ve dış yarıçap oranlarının (r i /r d ) değişie bağlı olarak debi, sürtünmeye arcanan güç, pompa için gerekli olan güç, yatak için gerekli olan toplam güç ve sıcaklık farkı değerlerinin değişimi incelenmiştir. Çap oranları değiştikçe, pompa gücü katsayısı ve sürtünme gücü katsayısı değişimlerine paralel olarak pompa için gerekli olan güç ve sürtünmeye arcanan güç sarfiyatı değişmektedir.yağda meydana gelen ısınma ve dolayısıyla yağda meydana gelen sıcaklık farkı, yağ filmi kalınlığı sabit kalsa bile yarıçap oranlarına bağlı olarak değişmektedir. Yarıçap oranı arttıkça debi miktarı artar ve buna paralel olarak ta sıcaklık farkı azalmaktadır. atsayılar 7 6 5,5,5,5,5,5,55,65,75,85 oran (ri/rd) F q p s Şekil : Geometrik katsayıların yarıçap oranlarına göre değişimi. DAİRESEL ESENEL HİDROSTATİ AYMALI YATALARDA OPTİMİZASYON ÇALIŞMALARI Hidrostatik eksenel kaymalı yatakta gerekli olan toplam gücün imum olabilmesi için optimizasyon çalışması yapılmıştır. Boyutsuz olarak tanımlanan yatak katsayısı ve istenilen imum sıcaklık farkını elde etmek amacıyla çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda er kriterlere göre elde edilen güç ve sıcaklık değerleri, kriterlerin birlikte alınarak yapılan optimizasyon çalışması sonucunda elde edilen değerler ile karşılaştırılmıştır. Eksenel idrostatik kaymalı yataklarda imum yağ film kalınlığı, Niemann (97) tarafından 5-5 d o ()
4 olarak verilmiştir. Burada d o - yatağın ortalama çapı (m) dır. Sıvı sürtünmesinin meydana gelmesi için yağ film kalınlığının, imum yağ film kalınlığından büyük olması gerekmektedir... Minimum Güç İçin Optimizasyon Çalışmaları Yatak için gerekli olan toplam güç, sürtünmeye arcanan güç (P s ) ile pompa için gerekli gücün (P p ) toplamından elde edilmektedir. Toplam güç için 9 nolu ifade ile yatak için gerekli güç verilmiştir. Bu ifade önce geometrik katsayılar cinsinden değerlendirilmiştir. Toplam güce etki eden geometrik katsayılar, sürtünme gücü katsayısı ( s ) ve pompa gücü katsayısı ( p ) boyutsuz katsayılardır. Pompa gücü katsayısının toplam güce etkisi, sürtünme gücü katsayısının etkisine göre daa fazladır. Toplam gücü imum yapmak için, öncelikle pompa gücü katsayısını imum yapan yarıçap oranı esaplanmıştır. Boyutsuz geometrik katsayıların yarıçap oranlarına bağlı olarak değişii incelemek amacıyla yazılan programın çalıştırılması sonucunda; r i / r d.55 olduğunda, pompa gücü katsayısı p.57 olarak imum değerini aldığı tespit edilmiştir. Toplam güç için verilen 9 nolu bağıntı incelendiğinde, yağ film kalınlığı arttıkça, sürtünmeye bağlı güç sarfiyatı azaldığı, pompa için gerekli güç itiyacının arttığı görülmektedir. Belirli bir yağ film kalınlığı değeri için toplam güç sarfiyatının imum olması gerekmektedir. Elde edilen bu değer toplam güç sarfiyatı bakımından optimum bir değerdir. Optimum değeri elde etmek için toplam güç denklein, yağ film kalınlığına göre türevi alınır ve sıfıra eşitlenirse, optimum yağ film kalınlığı değeri elde edilir. Bunun için P t işlemi yapıldığında optimum yağ film kalınlığı sη p ωrd η opt A p F / A olarak elde edilir. Elde edilen optimum yağ film kalınlığı toplam gücü imum yapmaktadır. ().. Yatak atsayısına Göre Çalışmalar Yatak için gerekli olan toplam gücün, imum olması amacıyla yapılan optimizasyon işlemi sonucunda elde edilen optimum yağ film kalınlığı değeri, sıcaklık artış ifadesine tatbik ettirildiğinde, yağda meydana gelen sıcaklık artışının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Eksenel idrostatik kaymalı yataklar için tanımlanan yatak katsayısını (Steinilper ve Röper 99) belirlemek amacıyla, bu çalışmada sürtünmeye arcanan gücün pompa için gerekli olan güce oranı incelenmiş ve boyutsuz olarak bir yatak katsayısı tanımlanmıştır. Yatak yarıçap oranları, c r i / r d olarak tanımlanırsa, belirlenen yatak katsayısı yarıçap oranlarına bağlı olarak ( c )( c ) L π () Ln(/ c) şeklinde elde edilmiştir. Elde edilen yatak katsayısı ifadesinin, (Steinilper ve Röper 99) in tanımladığı yatak katsayısı ifadesi ile aynı olduğu görülmüştür. Yatak katsayısı boyutsuz olarak F L () ηωr d şeklinde de ifade edilir (Steinilper ve Röper 99, Haberauer ve Bodenstein 997). Yatak katsayısının yarıçap oranlarına göre değişimi Şekil. de verilmiştir. Boyutsuz olarak tanımlanan pompa gücü katsayısını, imum yapan yatak yarıçap oranı değeri, literatürde,5 olarak verilmiş olup, çalışmamızda daa assas olarak,55 olarak bulunmuştur. Elde edilen bu değer, nolu ifadeye uygulandığında, yatak katsayısının L,59 değerini aldığı tesbit edilmiştir.
5 Yatak atsayısı L (-),5,5,5,5,5,5,5,5 c (ri/rd),55,65,75,85,95 Şekil : Yatak katsayısının yarıçap oranlarına göre değişimi Bulunan yatak katsayısı değeri sabit tutularak, yağ film kalınlığını tesbit etmek amacıyla, yatak katsayısı için verilen nolu bağıntıdan yağ film kalınlığı ( ), Lηω rd F olarak elde edilir. ().. Minimum Sıcaklık Farkına Göre Çalışmalar Eksenel idrostatik yataklarda ısı, yalnız yağ tarafından yataktan dışarı atıldığından, sıcaklık artış esabı Ps t (5) co ρ q eşitliğine göre yapılır (Akkurt 99). Burada P s - sürtünme gücü, c - yağın özgül ısısı, ρ - yağın yoğunluğu ve q- yağ debisidir. Sürtünme gücü ve debi denklemleri sıcaklık artışı 5 nolu eşitliğe uygulandığında, sıcaklık farkı ( rd A) s t ηω c ρ F q (6) olarak elde edilir. Burada istenen bir sıcaklık farkı değeri girildiğinde bu değeri sağlayan yağ film kalınlığı ( ηω ) rd A s co ρ F q t olarak ifade edilir. Elde edilen bu yağ film kalınlığı sıcaklık artışını istenen imum değere indirgemektedir... Minimum Güç, Yatak atsayısı ve Minimum Sıcaklık Farkına Göre Optimizasyon Çalışmaları Minimum güç, yatak katsayısı ve imum sıcaklık farkı denklemleri birlikte ele alınarak, er üç denkle birleştirilmesinden yeni bir denklem elde edilmiştir. Elde edilen bu denklem Y Pt + λ L + t (8) λ şeklinde yazılır. Burada, ve ağırlık faktörleri, λ ve λ ise assasiyet faktörüdür. Hassasiyet faktörleri (7) 5
6 P t λ (9) L P t λ () t olarak ifade edilir. Ağırlık faktörleri arasındaki ilişki ise + + () şeklindedir. Minimum güç için verilen 9 nolu denklemi, yatak katsayısı için verilen nolu denklemi ve sıcaklık farkı için verilen 6 nolu denklemi, 8 nolu denkleme uygulandığında ( ωr ) F F ( ηω r A) d Y λ () c ρ F şeklinde elde edilir. Burada d sη A+ p + λ + A ηη p η ω rd ( ) ηω r A, s d ( ) rd A s ηω c ρ F q şeklinde tanımlandığında nolu denklem Y p F A ηηp F, ηω r d + +λ + λ () şeklinde ifade edilir. Elde edilen bu denklem optimizasyon için amaç fonksiyonudur. ısıtlayıcı fonksiyonlar ise t t L L olarak alınır. Buna göre Lagrange fonksiyonu Y + + λ + λ u ( + s ) + u ( t + s ) şeklinde elde edilir. Lagrange çarpan teoree göre optimizasyon işlemleri yapılır. Bu fonksiyonu imum yapan yağ film kalınlığını bulmak için, fonksiyonun yağ film kalınlığına göre türevi alınır ve sıfıra eşitlenir. Elde edilen denkle çözümü için yazılan programda sayısal analiz yöntemi olan Neton Rapson yöntemi uygulanmıştır. Programın çalışması sonucunda yağ film kalınlığı değeri elde edilir. Elde edilen yağ film kalınlığı değerinin, debiyi, sürtünmeye arcanan gücü, pompa için gerekli olan gücü, ve sıcaklık artışını nasıl etkilediği tespit edilmiştir.. DAİRESEL ESENEL HİDROSTATİ AYMALI YATA İÇİN YAPILAN OPTİMİZASYON ÇALIŞMASI SONUÇLARININ ARŞILAŞTIRILMASI Dairesel eksenel idrostatik kaymalı yataklarda imum güç için optimizasyon çalışması yapılmıştır. Yatak katsayısına ve imum sıcaklık farkı değerlerine göre çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sonucunda elde edilen değerler yeterli görülmediğinden, karşılaştırma yapmak ve daa etkin sonuçlara ulaşmak amacıyla er üç kriteri birlikte değerlendirerek üç kriterli optimizasyon çalışması yapılmıştır. + u ( L + s ) + q s () 6
7 Sayısal örneklerle yapılan optimizasyon çalışmaları sonuçları karşılaştırmalı olarak sunulmuş ve optimizasyon çalışmaları aşağıdaki şekilde gruplandırılmıştır.. Opt:. de açıklanan imum güç için yapılan optimizasyon çalışması sonuçları. Opt:. de açıklanan yatak katsayısına göre yapılan çalışmanın sonuçları. Opt:. de açıklanan imum sıcaklık farkına göre yapılan çalışmanın sonuçları. Opt.. de açıklanan imum güç, yatak katsayısı ve imum sıcaklık farkına göre yapılan optimizasyon çalışması sonuçları Dairesel idrostatik eksenel kaymalı yataklarda yapılan çalışmada er bir optimizasyon grubu için aşağıdaki sayısal veriler kullanılmıştır. İç yarıçap r i mm Eksenel uvvet F 8 kn Devir sayısı n 5 d/d Yağın viskozitesi η. Pas Pompa verimi η p.75 Yağın yoğunluğu x Yağın özgül ısısı c o ρ,67 6 J/kg C Optimizasyon yapmak amacıyla yazılan bilgisayar programında, giriş verileri tamamlandıktan sonra, sayısal verilere göre öncelikle pompa gücü katsayısını (p) imum yapan oran bulunmuş ve bu orana bağlı olarak yatağın dış çapı esaplanmıştır. Çalışma sonucunda oran (r i / r d ),55, p,57 ve dış yarıçap r d 87, mm olarak bulunmuştur. Yatakta oluşması gereken imum yağ film kalınlığı ise,7 µm olarak esaplanmıştır. Optimizasyon çalışmalarının sonuçları çizelge de verilmektedir. Optimizasyon sonuçları incelendiğinde, yağ film kalınlığı değerinin, imum güç için yapılan optimizasyon çalışması (Opt.) sonucunda imum,imum sıcaklık farkı için yapılan çalışma (Opt.) sonucunda maksimum değerini aldığı belirlenmiştir. Minimum sıcaklık farkı değerini sağlayabilmek için yatağa gönderilecek yağ miktarının artması gerekir ve bu durum ise yağ film kalınlığı değerinin ve buna bağlı olarak debi miktarının artmasına neden olmaktadır. Bir başka deyişle yağ film kalınlığındaki değişime paralel olarak debi miktarı değeri de değişmektedir. Çizelge. Dairesel idrostatik kaymalı yatak optimizasyon çalışması sonuçları Opt.No opt (µm) Q (lt/dak) Pp (W) Ps (W) Pt (W) Ps/Pp t 6,7, ,,9 88,7, ,75 7,6 98,6, ,9 5, 9,88, ,6 6,8 Yağ debi miktarı arttıkça yani yağ film kalınlığı değeri arttıkça sıcaklık farkı değeri azalmaktadır. Yapılan çalışmalar sonucunda sıcaklık farkı değeri, imum güç için yapılan optimizasyon çalışması sonucunda maksimum, imum sıcaklık farkı için yapılan çalışma sonucunda ise imum değerini aldığı görülmektedir. Minimum güç için yapılan optimizasyon çalışması (Opt.) sonucunda elde edilen toplam güç değeri ta edileceği gibi imum ve imum sıcaklık farkına göre yapılan çalışma (Opt.) sonucunda elde edilen toplam güç değeri ise maksimum olmaktadır. Yağ film kalınlığı değeri arttırıldığında, sürtünme etkisi azaldığından sürtünmeye arcanan güç a- zalmaktadır. Ayrıca yağ film kalınlığı değeri arttırıldığında, daa fazla basma gücü gerektiğinden pompa için gerekli olan güç artmaktadır. Bu nedenle, nolu optimizasyonda elde edilen imum yağ filmi kalınlığı değerine bağlı olarak sürtünmeye arcanan güç maksimum değerine ulaşmakta ve pompa için gerekli olan güç ise imum olmaktadır. Bu bilgiler ışığı altında nolu optimizasyon çalışmasında sürtünmeye arcanan gücün pompa için gerekli olan güce oranının maksimum olduğu görülmektedir. Yağ filmi kalınlığı değeri nolu çalışmada maksimum değerde olduğundan, sürtünmeye arcanan güç imum ve pompa için gerekli olan güç ise maksimum değerini almaktadır. Buna bağlı olarak nolu çalışmada sürtünmeye arcanan gücün pompa için gerekli olan güce oranının imum olduğu tesbit edilmiştir. 7
8 . SONUÇ Yapılan dört farklı çalışmanın sonuçları, dairesel idrostatik kaymalı yataklar için gerçekleştirilen tüm optimizasyon çalışmalarında elde edilen imum güç değerleri, kabul edilen P t değerine oranlandığında bulunan sayısal değerler ile tüm optimizasyon çalışmalarında elde edilen imum sıcaklık farkı değerleri, kabul edilen t değerine oranlandığında bulunan sayısal değerler karşılaştırma amacıyla çizelge de verilmiştir. Ayrıca bu çizelgede tüm optimizasyon çalışmalarında elde edilen, sürtünmeye arcanan gücün pompa için gerekli olan güce oranı da yer almaktadır. Hidrostatik eksenel kaymalı yataklarda, gerekli olan toplam gücün imum olması istenmektedir. Toplam gücün imum olması, sürtünmeye arcanan gücün ve pompa için gerekli olan gücün imum olmasına bağlıdır. Dairesel idrostatik eksenel kaymalı yataklarda, sürtünmeye arcanan gücün pompa için gerekli olan güce oranı olduğunda (P s / P p ), yatak için gerekli olan toplam gücün imum olduğu tespit edilmiştir. Yatak için gerekli olan toplam güç imum olduğunda yatakta meydana gelen sıcaklık artışı yüksek olmaktadır. Bu olay yatakta istenmeyen bir durumdur. Sıcaklık artışının fazla olması kullanılan yağın özelliklerini değiştirmekte ve kullanılan yağın viskozitesi azalmaktadır. Viskozitenin azalması yatak için gerekli olan toplam gücün artmasına neden olmaktadır. Bunun için sıcaklık artışının ve toplam gücün birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Çizelge. Dairesel idrostatik eksenel kaymalı yatak optimizasyon çalışması sonuçlarının karşılaştırılması Opt.No Pt / Pt t / t Ps/Pp, 6,,,,5,75,5,,9,,,6 Bu çalışmada azırlanan bilgisayar programının çalıştırılması sonucunda, sadece yatak için gerekli olan toplam gücü imize eden optimizasyon işlemi sonunda (Opt.No:), sıcaklık farkı değerinin, istenen imum sıcaklık farkı değerine göre yaklaşık 6 kat fazla olduğu tespit edilmiştir. İstenen sıcaklık farkı değeri için yapılan optimizasyon işlemi (Opt. No:) sonunda, yatak için gerekli olan toplam gücün, imum toplam güce oranının yaklaşık,5 katı olduğu tespit edilmiştir. Her iki optimizasyon işlemleri sonucunda isteklerin birebir karşılanmadığı görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre, yatak için gerekli olan toplam güç sarfiyatının az olması ve kullanılan yağın özelliklerinin fazla değişmemesi için nolu optimizasyon işlein yapılması gerekmektedir. Her üç kriterin birlikte değerlendirildiği bu çalışmada elde edilen gücün imum güce oranı yaklaşık, ve ortaya çıkan sıcaklık farkının imum sıcaklık farkına oranı yaklaşık, olarak tespit edilmiştir. Dairesel eksenel idrostatik kaymalı yataklarda boyutsuz olarak bir yatak katsayısı tanımlanmış ve yatak katsayısına göre optimizasyon işlemleri gerçekleştirilmiştir. Böylece daa doğru bir yaklaşımla değerlendirme yapılabilmesi için alternatif sayısının arttırılması sağlanmıştır. Dairesel eksenel idrostatik kaymalı yataklarda imum güç için yapılan optimizasyon çalışması, yatak katsayısına göre ve imum sıcaklık farkına göre yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen değerlerin yeterli olmayacağı düşünülmüştür. Bunun yanında üç farklı kriter birlikte değerlendirilerek optimizasyon çalışması yapılmıştır. Literatürde imum güç, yatak katsayısı ve imum sıcaklık farkına göre çalışmaların yapıldığı görülmüştür. Fakat bu kriterlerin üçünün birlikte değerlendirilerek yapılan çalışmaya rastlanmamıştır. Üç farklı kriter birlikte değerlendirilerek yapılan optimizasyon çalışması sonucunda, tek kriterle elde edilen optimizasyon çalışması sonuçlarına göre, yatak için gerekli olan toplam güç ve yatakta meydana gelen sıcaklık farkı değişimleri açısından çok daa iyi sonuçların elde edilmesini sağlamıştır. 5. AYNALAR. Akkurt, M. (98) Makine Elemanları. İkinci Cilt. İTÜ. Müendislik-Mimarlık Fakültesi, İstanbul. (s: -9).. Akkurt, M. (99) Makine Elemanları. Birsen Yayınevi, Cilt No:, İstanbul. (s: 6-). 8
9 . Arora, J.S. (989) Introduction To Optimum Design. McGra-Hill Series in Mecanical Engineering, United States of America. (p: 78-8).. Freund, H. (99) onstruktions Elemente. Wissenscaftsverlag, Band, Manneim. (p: 6-67). 5. Haberauer, H., Bodensteın, F. (997) Mascinenelemente. Springer, Berlin. (p:-7). 6. Niemann, G. (97) Makine Elemanları. Fon Matbaası, Ankara. (s: 59-9). 7. Peeken, H. (975) Die Berecnung Hydrostatiscer Lager. VDI Bericte Nr:8, Aacen. (p: 85-9). 8. Steınılper, W., Röper, R. (99) Mascinen- und onstruktionselemente. Springer Verlag, Berlin. (p: - ). 9. Weck, M. (985) Werkzeugmascinen. Band. onstruktion und Berecnung. VDI Verlag, Düsseldorf. (p: 5-97). 9
DAİRESEL HİDROSTATİK EKSENEL KAYMALI YATAKLARDA ÇOKLU KRİTER TABANLI TASARIM OPTİMİZASYON ÇALIŞMALARI
Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 00 DAİRESEL HİDROSTATİ ESENEL AYMALI YATALARDA ÇOLU RİTER TABANLI TASARIM OPTİMİZASYON ÇALIŞMALARI Erol SOLMAZ * Fatih C. BABALI
Detaylı«i «Kdfeı; MAiaNA-IMALAT TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI. Editör: Y. Doç. Dr. Mete KALYONCU.
ıroiu\ «i ııııınvıml@f(i](qifew «Kdfeı; MAiaNA-IMALAT TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI Editör: Y. Doç. Dr. Mete KALYONCU MMO Yayın No: 228 14-15 EKİM 1999 KONYA tmmob makina mühendisleri odası
DetaylıKAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar
KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıKAYMALI YATAKLAR. Kaymalı Yataklar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü
KAYMALI YATAKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıKAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar
KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte
DetaylıKAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR
Makine Elemanları 2 KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte Radyal Yatak Hesabı
DetaylıStatik Yük Altındaki Kaymalı Yataklarda Sürtünme Katsayısının Teorik ve Deneysel Olarak Belirlenmesi
Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 9, No: 1, 2012 (25-34) Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 9, No: 1, 2012 (25-34) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141
DetaylıSORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1
SORU 1) Şekildeki sistemde içteki mil dönmektedir. İki silindir arasında yağ filmi vardır. Sistemde sızdırmazlık sağlanarak yağ kaçağı önlenmiştir. Verilen değerlere göre sürtünme yolu ile harcanan sürtünme
DetaylıHİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU
HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği
DetaylıRULMANLI VE KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME VE DİNAMİK DAVRANIŞ DENEY FÖYÜ
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ RULMANLI VE KAYMALI YATAKLARDA SÜRTÜNME VE DİNAMİK DAVRANIŞ DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Erdem KOÇ Arş.Gör. Mahmut
DetaylıDEN 322. Pompa Sistemleri Hesapları
DEN 3 Pompa Sistemleri Hesapları Sistem karakteristiği B h S P P B Gözönüne alınan pompalama sisteminde, ve B noktalarına Genişletilmiş Bernoulli denklemi uygulanırsa: L f B B B h h z g v g P h z g v g
DetaylıHİDROLİK YÖN KONTROL VALFLERİNDE AKIŞ KAYBI
P A M U K K A L E Ü N İ V E R S İ T E S İ M Ü H E N D İ S L İ K F A K Ü L T E S İ P A M U K K A L E U N I V E R S I T Y E N G I N E E R I N G C O L L E G E M Ü H E N D İ S L İ K B İ L İ M L E R İ D E R
DetaylıAKM 205-BÖLÜM 2-UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205-BÖLÜM 2-UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ 1 Bir otomobil lastiğinin basıncı, lastik içerisindeki havanın sıcaklığına bağlıdır Hava sıcaklığı 25 C iken etkin basınç 210 kpa dır Eğer lastiğin hacmi 0025
DetaylıYATAY UÇUŞ SEYAHAT PERFORMANSI (CRUISE PERFORMANCE)
YATAY UÇUŞ SEYAHAT PERFORMANSI (CRUISE PERFORMANCE) Yakıt sarfiyatı Ekonomik uçuş Yakıt maliyeti ile zamana bağlı direkt işletme giderleri arasında denge sağlanmalıdır. Özgül Yakıt Sarfiyatı (Specific
DetaylıMakine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Eksenel ve radyal Kaymalı yataklar
Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Eksenel ve radyal Kaymalı yataklar İçerik Giriş Yatak malzemeleri Hidrodinamik yağlama Radyal kaymalı yataklar Eksenel kaymalı yataklar Örnekler 2 Giriş turkish.alibaba.com
DetaylıKOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019
SORU-1) Aynı anda hem basit eğilme hem de burulma etkisi altında bulunan yarıçapı R veya çapı D = 2R olan dairesel kesitli millerde, oluşan (meydana gelen) en büyük normal gerilmenin ( ), eğilme momenti
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 2 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ. Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut
AKM 205 BÖLÜM 2 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Bir otomobile lastiğinin basıncı, lastik içerisindeki havanın sıcaklığına bağlıdır. Hava sıcaklığı
DetaylıSantrifüj Pompalar: MEKANİK ENERJİYİ, AKIŞKANDA KİNETİK ENERJİYE ÇEVİREN VE AKIŞKANLARI TRANSFER EDEN MAKİNALARDIR.
KSB DÜNYASINA D HOŞGELD GELDİNİZ SANTRİFÜJ J POMPALAR Santrifüj Pompalar: MEKANİK ENERJİYİ, AKIŞKANDA KİNETİK ENERJİYE ÇEVİREN VE AKIŞKANLARI TRANSFER EDEN MAKİNALARDIR. POMPA KESİT T RESMİ POMPA ANA PARÇALARI
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.
DetaylıÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır.
SORU 1) Şekildeki (silindir+piston) düzeni vasıtası ile kolunda luk bir kuvvet elde edilmektedir. İki piston arasındaki hacimde yoğunluğu olan bir akışkan varıdr. Verilenlere göre büyük pistonun hareketi
DetaylıMAKİNA ELEMANLAR I MAK Bütün Gruplar ÖDEV 2
MAKİNA ELEMANLAR I MAK 341 - Bütün Gruplar ÖDEV 2 Şekilde çelik bir mile sıkı geçme olarak monte edilmiş dişli çark gösterilmiştir. Söz konusu bağlantının P gücünü n dönme hızında k misli emniyetle iletmesi
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI - II ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
MAKİNE ELEMANLARI - II ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ KAYMALI YATAKLAR ÖRNEK: Bir buhar türbininde kullanılan eksenel Michell yatağına gelen toplam yük F=38000 N, n=3540 dev/dk, d=210 mm, D=360 mm, lokma sayısı
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI SINIR TABAKA DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMAN
DetaylıMAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1
MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 Toleranslar ve Yüzey Kalitesi Doç. Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU DERS SUNUMUNDAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Tolerans kavramının anlaşılması ISO Tolerans Sistemi Geçmeler Toleransın
DetaylıATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ
ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden
DetaylıBÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün
DetaylıTaşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr.
Taşınım Olayları II MEMM009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi 07-08 bahar yy. borularda sürtünmeli akış Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Laminer
DetaylıÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT
ÇEV-220 Hidrolik Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT Borularda Türbülanslı Akış Mühendislik uygulamalarında akışların çoğu türbülanslıdır ve bu yüzden türbülansın
DetaylıHAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM KRİTERLERİ
VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli HAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM
Detaylı5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek
Boyut analizi, göz önüne alınan bir fiziksel olayı etkileyen deneysel değişkenlerin sayısını ve karmaşıklığını azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. kışkanlar mekaniğinin gelişimi ağırlıklı bir şekilde
DetaylıLÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ
LÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ Mak. Yük. Müh. Emre DERELİ Makina Mühendisleri Odası Edirne Şube Teknik Görevlisi 1. GİRİŞ Ülkelerin
DetaylıYAĞLAMA VE KAYMALI YATAKLAR
YAĞLAMA TİPLERİ YAĞLAMA VE KAYMALI YATAKLAR Yağlamanın beş farklı şekli tanımlanabilir. 1) Hidrodinamik ) Hidrostatik 3) Elastohidrodinamik 4) Sınır 5) Katı-film VİSKOZİTE F du A dy du U dy h F U A h Mutlak
DetaylıMETEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı
METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu
DetaylıMakina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı
Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı Reynolds Sayısı ve Akış Türleri Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün akım çizgileriyle belirtilen
Detaylı5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek
Boyut analizi, göz önüne alınan bir fiziksel olayı etkileyen deneysel değişkenlerin sayısını ve karmaşıklığını azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Akışkanlar mekaniğinin gelişimi ağırlıklı bir şekilde
DetaylıHİDROLİK YÖN KONTROL VALFLERİNDE AKIŞ KAYBI
PAMUKKALE ÜNÝVERSÝTESÝ MÜHENDÝSLÝK FAKÜLTESÝ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDÝSLÝK BÝLÝMLERÝ DERGÝSÝ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL : 1995 CÝLT : 1 SAYI : 1 SAYFA : 53-58 HİDROLİK YÖN
DetaylıMakine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR
Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıRULMANLI YATAKLAR. Dönme şeklindeki izafi hareketi destekleyen ve yüzeyleri arasında yuvarlanma hareketi olan yataklara rulman adı verilir.
RULMANLI YATAKLAR Yataklar iki eleman arasındaki bir veya birkaç yönde izafi harekete minimum sürtünme ile izin veren fakat kuvvet doğrultusundaki harekete engel olan destekleme elemanlarıdır. Dönme şeklindeki
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr.
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Aydın DURMUŞ EYLÜL 2011 SAMSUN SANTRĠFÜJ POMPA DENEYĠ 1. GĠRĠġ Pompa,
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıAKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1. YILİÇİ SINAVI ( )
1 3 4 5 6 T AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1. YILİÇİ SINAVI (13.11.008) Ad-Soad: No: Grup: 1) a) İdeal ve gerçek akışkan nedir? Hız dağılımlarını çiziniz. Pratikte ideal akışkan var mıdır? Açıklaınız. İdeal Akışkan;
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıRULMANLAR YUVARLANMALI YATAKLAR-I. Makine Elemanları 2. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Makine Elemanları 2 YUVARLANMALI YATAKLAR-I RULMANLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Yuvarlanmalı Yataklamalar Ve Türleri Bilyalı Rulmanlar Sabit Bilyalı Rulmanlar Eğik
Detaylı29- Eylül KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü ( 1. ve 2. Öğretim 2. Sınıf / B Şubesi) Mukavemet Dersi - 1.
SORU-1) Şekildeki dikdörtgen kesitli kolonun genişliği b=200 mm. ve kalınlığı t=100 mm. dir. Kolon, kolon kesitinin geometrik merkezinden geçen ve tarafsız ekseni üzerinden etki eden P=400 kn değerindeki
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 6- İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 İSTATİSTİK VE REGRESYON ANALİZİ Bütün noktalardan geçen bir denklem bulmak yerine noktaları temsil eden, yani
DetaylıSEYAHAT MENZİLİ. Prof.Dr. Mustafa CAVCAR 26 Mart 2014
SEYAHAT MENZİLİ Prof.Dr. Mustafa CAVCAR 26 Mart 2014 Temel Kavramlar Özgül Yakıt Sarfiyatı Uçağın birim zamanda, birim tepki kuvveti başına harcadığı yakıt miktarıdır. Uçuş irtifaına ve Mach sayısına bağlı
DetaylıRULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar
RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki
DetaylıT.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNE RESĠM VE KONSTRÜKSĠYON ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI LĠSANS TEZĠ KAYMALI YATAKLAR. Hazırlayan : Ġrem YAĞLICI
T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNE RESĠM VE KONSTRÜKSĠYON ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI LĠSANS TEZĠ KAYMALI YATAKLAR Hazırlayan : Ġrem YAĞLICI 051227054 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. H. Rıza BÖRKLÜ ANKARA 2009 Giriş
DetaylıBÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR
BÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR Hal Değişkenleri Arasındaki Denklemler Aralarında sıfıra eşitlenebilen en az bir veya daha fazla denklem kurulabilen değişkenler birbirine bağımlıdır. Bu denklemlerden bilinen
DetaylıHidroliğin Tanımı. Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır.
HİDROLİK SİSTEMLER Hidroliğin Tanımı Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır. Enerji Türleri ve Karşılaştırılmaları Temel Fizik Kanunları
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Uygulama Sorusu-1 Şekildeki 40 mm çaplı şaft 0 kn eksenel çekme kuvveti ve 450 Nm burulma momentine maruzdur. Ayrıca milin her iki ucunda 360 Nm lik eğilme momenti etki etmektedir. Mil malzemesi için σ
DetaylıISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ
ISI DEĞĠġTĠRGEÇLERĠ DENEYĠ 1. Teorik Esaslar: Isı değiştirgeçleri, iki akışın karışmadan ısı alışverişinde bulundukları mekanik düzeneklerdir. Isı değiştirgeçleri endüstride yaygın olarak kullanılırlar
DetaylıİTKİLİ MOTORLU UÇAĞIN YATAY UÇUŞ HIZI
İTKİLİ MOTORLU UÇAĞIN YATAY UÇUŞ HIZI Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi 26470 Eskişehir Yatay uçuş sabit uçuş irtifaında yeryüzüne paralel olarak yapılan uçuştur.
DetaylıSANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA DENGELENMESİ. üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M
DEÜ HASTANESİ KLİMA SANTRALLERİ SICAK SULU ISITMA SİSTEMLERİNİN N ISIL VE HİDROLİK DENGELENMESİ Burak Kurşun un / Doç.Dr.Serhan KüçüK üçüka Dokuz Eylül Üniversitesi Makina Müh. M BölümüB GİRİŞ Değişen
DetaylıSİLİNDİRİK ELEKTROT SİSTEMLERİ
EM 420 Yüksek Gerilim Tekniği SİLİNDİRİK ELEKTROT SİSTEMLERİ YRD.DOÇ. DR. CABBAR VEYSEL BAYSAL ELEKTRIK & ELEKTRONIK YÜK. MÜH. Not: Tüm slaytlar, listelenen ders kaynaklarından alıntı yapılarak ve faydalanılarak
DetaylıBernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi
Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda
Detaylı1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.
Mil-Göbek Bağlantıları Soruları 1. Mil-göbek bağlantılarını fiziksel esasa göre sınıflandırarak her sınıfın çalışma prensiplerini açıklayınız. 2. Kaç çeşit uygu kaması vardır? Şekil ile açıklayınız. 3.
DetaylıP u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:
2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi
DetaylıHİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ
HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ Hazırlayanlar: Doç.Dr. Gültekin KARADERE 1. Amaç Bu deneyde bir hidrodinamik kaymalı yatak burcu için sıcaklık, hız ve basınç parametrelerinin
Detaylı1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz.
Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, 2. Ara Sınavı Soruları 10.12.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON
SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON 8 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Su Ürünleri Teknolojileri Su temini Boru parçaları
DetaylıYuvarlanmalı Yataklar- Rulmanlar. Bir rulman iç bilezik, dış bilezik, yuvarlanma elemanları ve kafesten oluşan bir sistemdir.
YATAKLAR Yataklar Genellikle milleri veya aksları destekleyen yataklar, kaymalı ve yuvarlanmalı (rulman) olmak üzere iki gruba ayrılır. Kaymalı yataklarda yüzeyler arasında kayma, rulmanlarda ise yüzeyler
DetaylıDisk frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, kampanalı frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, ısınma, disk ve kampanalı frenlerin karşılaştırılması
Disk frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, kampanalı frenler, kuvvet iletimi, konstrüksiyon, ısınma, disk ve kampanalı frenlerin karşılaştırılması Hidrolik Fren Sistemi Sürtünmeli Frenler Doğrudan doğruya
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI BORULARDA VE HİDROLİK ELEMANLARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Borularda
Detaylı9.14 Burada u ile u r arasındaki açı ve v ile u θ arasındaki acının θ olduğu dikkate alınarak trigonometrik eşitliklerden; İfadeleri elde edilir.
9.14 Burada u ile u r arasındaki açı ve v ile u θ arasındaki acının θ olduğu dikkate alınarak trigonometrik eşitliklerden; İfadeleri elde edilir. 9.15 Bu bölümde verilen koordinat dönüşümü uygulanırsa;
DetaylıAERODİNAMİK KUVVETLER
AERODİNAMİK KUVVETLER Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir Bir uçak üzerinde meydana gelen aerodinamik kuvvetlerin bileşkesi ( ); uçağın etrafından
DetaylıNÖ-A NÖ-B. Şube. Alınan Puan. Adı- Soyadı: Fakülte No: 1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin eşit olduğunu gösteriniz. 1/6
Şube NÖ-A NÖ-B Adı- Soyadı: Fakülte No: Kimya Mühendisliği Bölümü, 2015/2016 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 20.01.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR
Helisel Dişli Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Erzurum Teknik Üniversitesi
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıKAYNAMALI ISI TRANSFERİ DENEYİ
DENEY FÖYÜ DENEY ADI KAYNAMALI ISI TRANSFERİ DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DR. EYÜPHAN MANAY Deneyin Amacı: Kaynamadaki üç durumun (taşınım ile kaynama, çekirdekli kaynama, film kaynaması) deneysel olarak
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR IV: KONİK DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Atatürk Üniversitesi Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: ın
DetaylıPompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir.
2.3.1. Pompalar Öteki sanayi kesimlerinde olduğu gibi, gıda sanayinde de çeşitli işlem aşamalarında, akışkanların iletiminde pompalar kullanılır. Örneğin; işlemlerde gerekli su, buhar, elde edilen sıvı
DetaylıMKT 204 MEKATRONİK YAPI ELEMANLARI
MKT 204 MEKATRONİK YAPI ELEMANLARI 2013-2014 Bahar Yarıyılı Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Egemen Avcu Makine Bir veya birçok fonksiyonu (güç iletme,
DetaylıSoru No Puan Program Çıktısı 3, ,8 3,10 1,10
Öğrenci Numarası Adı ve Soyadı İmzası: CEVAP ANAHTARI Açıklama: Sınavda ders notları ve dersle ilgili tablolar serbesttir. SORU. Tersinir ve tersinmez işlemi tanımlayınız. Gerçek işlemler nasıl işlemdir?
Detaylı713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 Teslim tarihi:- 1. Bir şehrin 1960 yılındaki nüfusu 35600 ve 1980 deki nüfusu 54800 olarak verildiğine göre, bu şehrin 1970 ve 2010 yıllarındaki nüfusunu (a) aritmetik artışa
DetaylıSORULAR - ÇÖZÜMLER. NOT: Toplam 5 (beş) soru çözünüz. Sınav süresi 90 dakikadır. 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1.
SORULAR - ÇÖZÜMLER 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1. Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0216-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıHİDROLİK GÜÇ ÜNİTESİ Hidrolik hortum
- 1 -- 10. 10.1 Genel lar uçlarında rekorlar bulunan basınca dayanıklı elastik özel hortumlardır. Elastik kısım üç parçadan oluşur: α. İç hortum. Sızdırmazlığı sağlayan kısımdır ve içinden geçen sıvıya
DetaylıRİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ MUTLAK GENEL DÜZLEMSEL HAREKET: Genel düzlemsel hareket yapan bir karı cisim öteleme ve dönme hareketini eşzamanlı yapar. Eğer cisim ince bir levha olarak gösterilirse,
DetaylıTRİBOLOJİ TRİBOLOJİ. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü. Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda: Tribolojinin temel esaslarını Sürtünme çeşitlerini Kuru Sürtünme Sınır Sürtünmesi Sıvı Sürtünmesi Yuvarlanma
DetaylıVANTİLATÖR DENEYİ. Pitot tüpü ile hız ve debi ölçümü; Vantilatör karakteristiklerinin devir sayısına göre değişimlerinin belirlenmesi
VANTİLATÖR DENEYİ Deneyin amacı Pitot tüpü ile hız ve debi ölçümü; Vantilatör karakteristiklerinin devir sayısına göre değişimlerinin belirlenmesi Deneyde vantilatör çalışma prensibi, vantilatör karakteristiklerinin
DetaylıTERMODİNAMİĞİN TEMEL EŞİTLİKLERİ
Serbest İç Enerji (Helmholtz Enerjisi) Ve Serbest Entalpi (Gibbs Enerjisi) Fonksiyonları İç enerji ve entalpi fonksiyonları yalnızca termodinamiğin birinci yasasından tanımlanır. Entropi fonksiyonu yalnızca
DetaylıBİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK
BİYOLOLOJİK MALZEMENİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ PROF. DR. AHMET ÇOLAK SÜRTÜNME Sürtünme katsayısının bilinmesi mühendislikte makina tasarımı ile ilgili çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. Herhangi bir otun
Detaylı2. Basınç ve Akışkanların Statiği
2. Basınç ve Akışkanların Statiği 1 Basınç, bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet olarak tanımlanır. Basıncın birimi pascal (Pa) adı verilen metrekare başına newton (N/m 2 ) birimine
DetaylıSoru No Puan Program Çıktısı 1,3,10 1,3,10 1,3,10
OREN000 Final Sınavı 0.06.206 0:30 Süre: 00 dakika Öğrenci Nuarası İza Progra Adı ve Soyadı SORU. Bir silindir içerisinde 27 0 C sıcaklıkta kg hava 5 bar sabit basınçta 0.2 litre haciden 0.8 litre hace
DetaylıPnömatik Silindir Tasarımı Ve Analizi
Pnömatik Silindir Tasarımı Ve Analizi Burak Gökberk ÖZÇİÇEK İzmir Katip Çelebi Üniversitesi y170228007@ogr.ikc.edu.tr Özet Bu çalışmada, bir pnömatik silindirin analitik yöntemler ile tasarımı yapılmıştır.
DetaylıZemin Gerilmeleri. Zemindeki gerilmelerin: 1- Zeminin kendi ağırlığından (geostatik gerilme),
Zemin Gerilmeleri Zemindeki gerilmelerin: 1- Zeminin kendi ağırlığından (geostatik gerilme), 2- Zemin üzerine eklenmiş yüklerden (Binalar, Barağlar vb.) kaynaklanmaktadır. 1 YERYÜZÜ Y.S.S Bina yükünden
DetaylıYOĞUŞMA DENEYİ. Arş. Gör. Emre MANDEV
YOĞUŞMA DENEYİ Arş. Gör. Emre MANDEV 1. Giriş Yoğuşma katı-buhar ara yüzünde gerçekleşen faz değişimi işlemi olup işlem sırasında gizli ısı etkisi önemli rol oynamaktadır. Yoğuşma yoluyla buharın sıvıya
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 3 Malzemelerin esnekliği Gerilme Bir cisme uygulanan kuvvetin, kesit alanına bölümüdür. Kuvvetin yüzeye dik olması halindeki gerilme "normal gerilme" adını alır ve şeklinde
DetaylıVENTURİMETRE DENEYİ 1. GİRİŞ
VENTURİMETRE DENEYİ 1. GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış esnasında akışkanın tabakaları farklı hızlarda hareket ederler ve akışkanın viskozitesi, uygulanan kuvvete karşı direnç gösteren tabakalar arasındaki
DetaylıHOMOJENİZATÖRLER PROF. DR. AHMET ÇOLAK PROF.DR. MUSA AYIK
HOMOJENİZATÖRLER PROF. DR. AHMET ÇOLAK PROF.DR. MUSA AYIK 7. Homojenizatörler Normal koşullarda birbiriyle karışmayan iki sıvının, yoğun karıştırma, çalkalama ve parçalama ile oluşan heterojen yapıdaki
DetaylıMAK 210 SAYISAL ANALİZ
MAK 210 SAYISAL ANALİZ BÖLÜM 7- SAYISAL TÜREV Doç. Dr. Ali Rıza YILDIZ 1 GİRİŞ İntegral işlemi gibi türev işlemi de mühendislikte çok fazla kullanılan bir işlemdir. Basit olarak bir fonksiyonun bir noktadaki
DetaylıProf. Dr. İrfan KAYMAZ
Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik
DetaylıTAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI
BÖLÜM 6 TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI 2 or Taşınımla ısı transfer hızı sıcaklık farkıyla orantılı olduğu gözlenmiştir ve bu Newton un soğuma yasasıyla ifade edilir. Taşınımla ısı transferi dinamik viskosite
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OTO4003 OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ LAB. NO:.. DENEY ADI : SES İLETİM KAYBI DENEYİ 2017 BURSA 1) AMAÇ Bir malzemenin
DetaylıMOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ
MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Yrd.Doç.Dr. Alp Tekin ERGENÇ GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ Gerçek motor çevrimi standart hava (teorik) çevriminden farklı olarak emme, sıkıştırma,tutuşma ve yanma, genişleme
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 40 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI TEORİ Bir noktada oluşan gerinim ve gerilme değerlerini
DetaylıÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII
Soru 1 : Şekildeki hazne boru sisteminde; a- 1, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p 1=28.94 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p
Detaylı