KRONĠK BÖBREK YETMEZLĠĞĠ DĠYALĠZ VE TRANSPLANTASYON

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KRONĠK BÖBREK YETMEZLĠĞĠ DĠYALĠZ VE TRANSPLANTASYON"

Kelebek Akın
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KRONĠK BÖBREK YETMEZLĠĞĠ DĠYALĠZ VE TRANSPLANTASYON Prof. Dr. Sema Akman Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi ANTALYA XI. ULUSAL KLİNİK BİYOKİMYA KONGRESİ 28 Nisan - 1 Mayıs 2011 Antalya

2 KRONĠK BÖBREK YETMEZLĠĞĠ Kronik böbrek yetmezliği bir çok sistemi etkileyen ve bir çok organın fonksiyonunu bozan bir hastalıktır. Üç aydan daha uzun süredir GFH 60 ml/dk1.73 m2 nin altında ise (Çocuklar için <75 ml/dk1.73 m2) GFH azalmaksızın böbrek hasarı varsa(görüntüleme ile veya proteinüri)

Üç aydan daha uzun süredir GFH 60 ml/dk1.

3 KBY EVRELERĠ Evre I; böbrek hasarı vardır ama GFH azalmamıģ olabilir. Evre II; GFH ml/dk1.73 m2 Evre III; ml/dk1.73 m2 Evre IV; ml/dk1.73 m2 Evre V; GFH, 15 ml/dk1.73 m2 nin altında ise son dönem böbrek yetmezliği

73 m2 Evre III; 30-59 ml/dk1.73 m2 Evre IV; 15-29 ml/dk1.

4 GFH ÖLÇÜM YÖNTEMLERĠ MDRD GFR = 186 * Serum Kreat * YaĢ * Cinsiyet * Irk Kreatinin Klirensi = Ġdrar Kreatinini * Günlük Ġdrar Volümü / SerumKreatinini / 1440/b Schwartz GFR = Kas Faktörü * Boy / SerumKreat k= 0.35 veya 0.45 veya 0.55 veya 0.57 veya 0.70 Radyoaktif maddelerle klirens hesabı DTPA ile GFR ölçümü

/ SerumKreatinini / 1440/b Schwartz GFR = Kas Faktörü * Boy / SerumKreat k= 0.

5 EVRE I KBY/KBH Yapısal bozukluk Polikistik böbrek Ġdrar-TĠT, proteinüri Kan Böbrek fonksiyon testleri Görüntüleme yöntemleri- DMSA sintigrafi v.b.ile saptanan bir hasar olması

6 ERĠġKĠNDE KBY ETYOLOJĠ 2007, TND

7 METABOLĠK SENDROM Obezite Hipertansiyon Diabetes mellitus Ġnsülin direnci Hiperlipidemi

8 ÇOCUKLARDA KBY ETYOLOJİ 25,0 20,0 23,6 15,0 % 15,3 10,0 8,3 6,9 6,9 5,6 4,2 4,2 5,0 PRİMER GN VUR ÜROLOJĠK ANOMALĠLER (PUV v.b.) DİSPLAZİ AMİLOİDOZ NÖROJENİK M.. SEKONDER GN NEFROLİTYAZİS 0,0

9 HEMODĠYALĠZDE ĠZLENEN HASTA SAYISI

10 SDBY BĠR HASTANIN YILLIK MALĠYETĠ HD PD TX 1.YIL $ $ $ 2.YIL $ $ $ 3.YIL.. 4.YIL.. 5.YIL.. 6.YIL..

11 KBY KLĠNĠK BULGULAR Oligüri Ödem Hipertansiyon Noktüri Konstitüsyonal semptomlar ĠĢtahsızlık Halsizlik Kilo kaybı Bulantı, kusma

12 KBY KLĠNĠK BULGULAR Solukluk-Anemi Kemiklerde eğrilik-renal osteodistrofi Üremik cilt rengi Büyüme geriliği-çocuklarda Kanamaya eğilim Kardiyak bulgular Endokrin bozukluklar Göz tutulumu Nörolojik-Üremik ensafalopati- SDBY

geriliği-çocuklarda Kanamaya eğilim Kardiyak bulgular

13 KBY TEDAVĠ Kompanse KBY Semptomatik Destek tedavi SDBY <15 ml/dk/1.73 m2 veya semptomatik KBY Kronik Diyaliz Böbrek nakli

14 KOMPANSE KBY TEDAVĠ Hiperfiltrasyon ve sklerozdan korunma Kan basıncı kontrolü ACE inhibitörleri Ca kanal blokörleri Proteinüri kontrolü Glikoz kontrolü Hiperlipidemi tedavisi Diyet

15 DİYALİZ Diyaliz iģlemi fiziksel olarak hasta kanı ile diyaliz sıvısı adı verilen bir solüsyonu yarı geçirgen bir membran tarafından ayrılacak Ģekilde karģı karģıya getirme iģlemidir Yarı geçirgen zardan kanda bulunan maddelerin uygun sıvının bulunduğu diğer tarafa geçmesidir

ayrılacak Ģekilde karģı karģıya getirme iģlemidir Yarı geçirgen

16 DĠYALĠZ Hemodiyaliz Haftada 3 kez 4 saat Ev hemodiyalizi-her gün Periton diyalizi SAPD-Günde 4 değiģim APD-Her gece 8-12 saat

17 Hemodiyaliz endikasyonları Kronik böbrek yetmezliği Akut böbrek yetmezliği Metabolik bozukluklar Hiperamonemi Tümör lizis sendromu Zehirlenmeler

18 HEMODIYALİZDE KULLANILAN ARAÇLAR VE GEREÇLER 1. Su arıtma sistemi 2. Diyaliz solüsyonu 3. Diyalizer 4. Hemodiyaliz makinası ve setleri.

19 HEMODĠYALĠZ

20 jh jo

21 Öncelikle PD düģünülen hastalar Tıbbi: dolaģım yetersizliği HD için vasküler giriģ sorunu Kan transfüzyon zorluğu Demografik: 0-5 yaģ Psikososyal: HD merkezinin uzaklığı Yoğun hasta isteği Serbest ve bağımsız kalma isteği

22 PD için temel gereksinimler 1.Periton diyaliz kateteri 2.Bağlantı sitemi 3. Diyaliz solusyonu

23 HD ve PD nin karģılaģtırılması Hemodiyaliz Periton diyalizi Diyaliz özellikleri Diyaliz işlemi Transport Aralıklı, hastanede Hastadan bağımsız, hemşire ve ünite şartları geçerli Diyaliz seanslarına transport süresi de eklenir, uzaksa vasıta ile ve refakatçi ile Sürekli, evde ve APD de gece Evde,hasta kendisi veya yakını uygulayabilir, yaşantısına uyum sağlanabilir Evde; sadece aylık kontrollere ve acil durumlarda hastaneye gidilir Seyahat/tatil Diyaliz etkinliği Ultrafiltrasyon Tatil öncesi yerel merkezlerin ayarlanması, ünite şartlarına uygun olarak seansları düzenlenir Fistül işlerliği, membran özellikleri, kan akımına bağlı. Seans süreleri ve membran özellikleri ayarlanabilir Diyalizat tarafında (-) basınç ile ayarlanabilir, KVS durumuna göre hipotansiyon Hasta PD makinasını götürür veya CAPD yapar, sıvı temini kolay Periton geçirgenliğine ve değişen sayı ve hacmine bağlıdır. Rezerv böbrek fonksiyonları önemli Kötü UF, Dex konsantrasyonunu artırarak ayarlanır, zamanla UF Yaş Küçük çocuklarda zor YD dahil her yaş

24 Hemodiyaliz Periton diyalizi Giriş yolu Enfeksiyon KVS kompliasyonları Anemi Psikososyal Kontr- endikasyonlar Sağkalım Fistül olgunlaşması 2-3 ay, santral venoz kateterin komplikasyonları Ağır kateter enfeksiyonları, sistemik yayılım (endokardit, sepsis, beyin absesi) Kötü kardiyak fonk.da hiotansiyon, K + düşmesi, aritmi Eritropoetin kaybı, heparine bağlı GİS kanamaları, İgne korkusu, fistül nedeni ile estetik kaygılar, hastanın mentalitesi önemli değil, hastaneye bağımlı Vasküler giriş yolu sağlanamama, ciddi kalp hast, 3-4 yılda survey benzer, 20 yılın üstü sağkalım (!) Kolay sağlanır, ancak 2-3 haftada tünel olgunlaşması gerekir Peritonit, çıkış yeri enfeksiyonu UF sağlanamazsa sıvı yüklenmesi, kardiyak fonk kötü hastalarda daha iyi tolere ediliyor Daha az GİS kanaması, eritropoetin ihtiyacı daha az, PD başlangıcı ile Hb yükselir PD kateterin görünümü diyalizi kabul etmeyi zorlaştırır. Aile fertleri ve hastanın tekniği öğrenmesine dayanır. Hayat biçimine göre ayarlanır, ancak uzun dönemde bıkkınlık! Kolostomi, ileostomi, karın içi yapışıklıklar, inop herni. HD geçiş peritonun bozulması ve rezerv böbrek fonksiyonlarının tükenmesi ile. Uzun süreli sağkalım bilgisi yetersiz

25 RENAL TRANSPLANTASYON FARK YAPAN TEDAVĠ YÖNTEMĠ yıl daha uzun yaģam süresi Diyalize göre daha iyi büyüme Normal okul performansı Diyaliz bağımlılığından kurtulma-konfor Kognitif fonksiyonlarda anlamlı düzelme Mobilite Diyette serbestlik

26 BÖBREK NAKLĠ SAYISI Türkiye 2008 (TND verileri-29 merkez) Toplam böbrek nakli sayısı yaģ: 114 kiģi (% 9.4) Akdeniz Üniversitesi 2009 Toplam böbrek nakli sayısı yaģ ve altı 44 kiģi (% 13.3)

27 EKĠP Pediatrik nefroloji uzmanı EriĢkin nefroloji uzmanı Transplant cerrahı Ġmmünoloji uzmanı Transplant koordinatörü Diyaliz personeli Beslenme uzmanı Sosyal hizmet uzmanı Psikolog Eczacı Enfeksiyon hastalıkları uzmanı ĠYĠ ÇALIġAN BĠR LABORATUVAR VE DENEYĠMLĠ ELEMAN BAġARILI YAKLAġIM BÜYÜK MERKEZLERDE MÜMKÜN

28 YaĢla ĠliĢkili Böbrek YaĢam Oranı Kaynak NAPTRTCS

29 BÖBREK NAKLİNDE ORGAN KAYNAKLARI TÜRKĠYE ĠNGĠLTERE

30 KESĠN KONTRENDĠKASYONLAR AKTĠF ENFEKSĠYONLAR KANSER HIV ĠLERĠ NÖROLOJĠK HASAR

31 TRANSPLANT ADAYI HASTANIN HAZIRLANMASI Genel değerlendirme Bilgilendirme Hazırlık Büyüme-beslenme AĢılanma Klinik stabiliteyi sağlama Ürolojik değerlendirme Tetkikler Laboratuar Konsültasyonlar-Kardiyoloji, Psikiatri, Kadın- Doğum, DiĢ

32 BUN: Cr: Na: K: Ü.asit: Ca: P: PTH : ALT: AST: AL P: GGT: T.prot: Alb: T.bil: - AK Ş : L DL : TG: - ESR: CRP: PSA: TSH: GFR: ml/dk Hb: WBC: PLT: PT: PTT: INR: Spot prt/kreatin mg/mg 24 saa idr prt : gr/gün TİT: Hasta Ad-Soyad-Yaş Tarih: Dosya No Yaşadığı yer K BY etiyolojisi-süresi Diyaliz tip-süre Diyalizde aktif sorun Özgeçmiş Soygeçmiş K ullandığı İlaçlar LABORATUVAR Psikiyatri K ardiyoloji Üroloji Diş bölümü Fizik Muayene : Boğaz kültürü: İdrar kültürü: Dışkı mikrosko bisi: HBsAg: HBsAb: HAV abtotal: EBVIg CMVIg Rubella G: G: Ig G: EBV Ig CMV Ig M: M: Pa akciğer grafi DÜSG Üst batın USG Renal Ekokard USG iyografi VCUG EK G K an grubu L CM Missmatch sayı Doku grubu HCV Ab: HIV Ab: Suçiçeği Ig G: ToxoIgG: K ızamık IgG: K abakula k IgG:

33 ABO kan gruplarına göre uyum ABO kan grubu antijenleri kuvvetli nakil antijenleri gibi davranır ve kan transfüzyonu kurallarına uyulmadan yapılan organ nakilleri (ön hazırlık yapılmaz ise) hiperakut rejeksiyon ile sonuçlanır. O grubu: genel verici AB grubu: genel alıcı

34 TRANSPLANT ĠMMUNOLOJĠSĠ Major histokompatibilite antijenleri (doku uygunluk antijenleri) Klas I : A, B, C, E, F, G lokusları Klas II: DP, DQ, DR lokusları Klas III: Kompleman sisteminin C2, C4, faktör B komponentleri; TNF ve HSP (ısı Ģok proteinleri) kodlar.

35 Sık Kullanılan Ġmmünsüpresifler Prednizolon Siklosporin (CsA) Takrolimus MMF- MPA Azatiopirin

36 Ġmmünsüpresiflerin Yan Etkileri

37 KOMPLĠKASYONLAR REJEKSĠYON ENFEKSĠYON KANSER RENAL ARTERDE TROMBOZ ÇOCUKLARDA YETĠġKĠNLERE GÖRE DAHA SIKTIR Kardiyovaskuler-Hipertansiyon, renal arter stenozu D.mellitus Dislipidemi Obezite Kas-iskelet-Osteoporoz, Avaskuler nekroz GIS-Oral, Özafagial lezyon Hematolojik-anemi, lökopeni, trombositopeni Nörolojik

38 Transplantasyon Sonrası Görülen Enfeksiyonlar

39 BK virüs nefropatisi (BKVAN) BK virüs renal transplant alıcılarının idrarında ilk kez 1970 lerde izole edilmiģ, 1990 larda klinik önemi anlaģılmıģ Herpes virüslere benzer Çocuklukta kazanılır, latent kalır Ancak üroepitelyuma yerleģir YerleĢim yeri nedeni ile KĠT alıcılarında hemorjik sistit Renak transplantlarda intersitisyel nefropati nedeni BKVAN sıklığı çocuk ve yetiģkinde benzer %3-8 Transplant sonrası ort aylarda tanı alır

40 KANSER Farklı çalıģmalarda, çocukluk döneminde organ nakli uygulanan hastalarda o yaģ grubu için beklenenden 2-10 kat daha sık bulunmuģtur. Pediatrik alıcılarda meydana gelen kanserlerin dağılımı eriģkin alıcılarda ve genel pediatrik populasyonda görülenlerden farklıdır. EriĢkin alıcılarda 1.sırada deri kanseri yer alırken, çocukluk yaģ grubunda PTLD ilk sırada yer almaktadır.

41 EBV ĠliĢkili Kanserler Burkitt lenfoma Nondiferansiye nazofaringeal karsinoma Hodgkin s lenfoma T hücreli lenfomanın belli tipleri Ġmmunosuprese bireylerde B-cell lenfoma ile iliģkilidir.

42 PEDĠATRĠK NEFROLOG ĠÇĠN BÖBREK NAKLĠNĠN ANLAMI NEDĠR ÖZVERĠ ÇOK ÇALIġMAK GECE-GÜNDÜZ Ġġ BAġINDA OLMAK Böbrek nakli oldum ve bütün acılarımdan kurtuldum (S.M. 12 yaģında erkek hasta)

Benzer belgeler

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI Kronik böbrek hastalığı-tanım Glomerül filtrasyon hızında (GFH=GFR) azalma olsun veya olmasın, böbrekte