GENÇLER ÜRETİYOR SANAYİ GELİŞİYOR

Transkript

1 GENÇLER ÜRETİYOR SANAYİ GELİŞİYOR Bu proje, T.C. Ankara Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilmektedir.

2 Bu araştırmada kullanılan veri toplama araçları ve raporu Sn. Dr. Özgür Dirim Özkan ve Sn. Oğuzhan Akyıldırım tarafından hazırlanmıştır. Analizler TANDANS Teknoloji Analiz Danışmanlık A.Ş. personeli olan istatistikçiler Sn. Dilan Oran, Sn. Oğuz Önel ve Sn. Burak Çakır tarafından gerçekleştirilmiştir

3 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 3 TABLOLAR DİZİNİ... 5 ŞEKİLLER DİZİNİ... 6 KISALTMALAR... 8 YÖNETİCİ ÖZETİ... 9 GİRİŞ YÖNTEM Veri Toplama Çalışması Yöntemi Veri Toplama Çalışması Kapsamı Veri Toplama Araçlarının Hazırlanması Araştırma Organizasyonu ve Alan Çalışmaları Veri Toplama Aracı Çerçeveler Verilerin Toplanması Veri Analizi Sınırlılıklar Karşılaşılan Güçlükler ve Kolaylıklar Gizlilik ve Araştırma Etiği ANALİZ KOBİ BAKIŞ AÇISI İşyeri Bilgileri İnovasyon ve Arge Üniversite- Sanayi İşbirliği KOBİ lerin ÜSİ Bağlamında Kurumsal Deneyimleri ÜSİ nin Sanayiye ve Öğrencilere Etkileri İşletme yetkililerinin ortak bir iletişim ağı (portal) kurulması hakkındaki görüşleri Ankara yerel bağlamında ÜSİ ÜNİVERSİTE BAKIŞ AÇISI DEMOGRAFİK Bilgiler

4 Doktora- Tez Süreci Doktora Öğrencilerinin ÜSİ Deneyimleri Üniversite- Sanayi İşbirliğinin Önündeki Engeller Beyin Göçü ÜSİ ve Ortak İletişim Ağı BULGULAR VE ÖNERİLER KOBİ BULGULARI ÜNİVERSİTE BULGULARI İletişim ve İşbirliği Ağı İletişim ve İşbirliği Ağı nın Amacı İletişim ve İşbirliği Ağı nın Hedefleri Hedef Kitle Eşleştirme Portalının İşlevleri İşlevsel Mimari ve Portal Modülleri İletişim ve İşbirliğine Yönelik Modüller Genel İşlevlere Yönelik Modüller İletişim ve İşbirliği Ağı nın Teknolojik Altyapısı Genel Prensipler Teknik Tasarım Prensipleri Sonuç EKLER Ek 1: Derinlemesine Görüşme Gerçekleştirilen Firmaların Listesi Ek 2: Derinlemesine Görüşme Gerçekleştirilen Öğrencilerin Listesi Ek 3: Derinlemesine Görüşme Gerçekleştirilen Danışmanların Listesi Ek 4: Odak Grup Toplantısına Davet Edilen Öğrencilerin Listesi

5 TABLOLAR DİZİNİ TABLO 1: HEDEF GRUPLAR VE YÖNTEMLER TABLO 2: ANKET UYGULAMASINA KATILAN İŞLETMELERİN İŞYERİ BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE DAĞILIMI % TABLO 3: AR- GE FAALİYETİ YAPMA İLE KENDİ MARKASI ALTINDA ÜRETİM YAPMA İLİŞKİSİ TABLO 4: AR- GE FAALİYETİ YAPMA ŞEKLİ % TABLO 5: İŞLETMELERİN KURULUŞ YILLARINA GÖRE ÜSİ DEN YARARLANMA DURUMLARI %

6 ŞEKİLLER DİZİNİ ŞEKİL 1: KARMA ARAŞTIRMA ŞEKİL 2: KEŞİFSEL SIRALI TASARIM ŞEKİL 3: HEDEF GRUP ŞEKİL 4: HEDEF GRUP ŞEKİL 5: ANKETE KATILAN İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARI (%) ŞEKİL 6: KENDİ MARKASI ALTINDA ÜRETİM YAPMA ŞEKLİ % ŞEKİL 7: AR- GE FAALİYETİNDE BULUNMA DURUMU % ŞEKİL 8: AR- GE FAALİYETİ YAPMAMA NEDENİ ( %) ŞEKİL 9: AR- GE YAPAN PERSONELİN YETERLİLİK DURUMU % ŞEKİL 10: AR- GE PERSONELİNİN KAPASİTE ARTIRIMINDA ÜNİVERSİTELERİN DESTEK OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ? ŞEKİL 11: DAHA ÖNCE ÜNİVERSİTE- SANAYİ İŞBİRLİĞİNDEN YARARLANMA DURUMU % ŞEKİL 12: ÜSİ DEN YARARLANMA ŞEKLİ ( %) ŞEKİL 13: PROJELERİN SONUÇLANAMAMA VEYA OLUMSUZ SONUÇLANMA NEDENLERİ ŞEKİL 14: ÜSİ NİN SANAYİYE NE GİBİ ETKİLERİ OLUR % ŞEKİL 15: ÜSİ NİN DOKTORA ÖĞRENCİLERİNE NE GİBİ ETKİLERİ OLUR % ŞEKİL 16: İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ İLE DOKTORA TEZLERİNE DESTEĞE EĞİLİMLİ OLMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ % ŞEKİL 17: İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ İLE ÜNİVERSİTELER İLE ORTAK ÇALIŞMA ARASINDAKİ İLİŞKİ % ŞEKİL 18: DOKTORA EĞİTİMİNDE SÜRECİNDE BULUNULAN AŞAMA % ŞEKİL 19: DOKTORA TEZİNİN KONUSUNA KARAR ŞEKLİ % ŞEKİL 20: TEZ KONUSUNUN SEÇİMİNDE ÖNEM VERİLEN KRİTERLER ŞEKİL 21: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN TEZ ÇALIŞMALARININ SANAYİDE UYGULANABİLİRLİĞİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER % ŞEKİL 22: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN TEZ SÜRECİNDE SANAYİ İLE İLETİŞİMİ % ŞEKİL 23: TEZ KONUSU KARAR AŞAMASINDA DANIŞMANLARIN TEZ KONUSUNUN SANAYİDE UYGULANABİLİRLİĞİ TAVSİYESİ % ŞEKİL 24: ÖĞRENCİLERE GÖRE ÜNİVERSİTE- SANAYİ İŞBİRLİĞİNİN SANAYİYE ETKİLERİ ŞEKİL 25: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNE GÖRE ÜSİ' NİN ÖĞRENCİLERE ETKİLERİ

7 ŞEKİL 26: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN DOKTORA SONRASINDAKİ KARİYER BEKLENTİLERİ % ŞEKİL 27: ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER ŞEKİL 28: DOKTORA ÖĞRENCİLERİ İÇİN ANKARA DIŞINDA ÇALIŞMAYI TERCİH ETME NEDENLERİ ŞEKİL 29: DOKTORA ÖĞRENCİLERİ MOTİVE EDİCİ UNSURLAR ŞEKİL 30: SANAYİ- ÜNİVERSİTE İŞBİRLİĞİ PORTALİ ŞEKİL 31: ARAŞTIRMA DÖNGÜSÜ ŞEKİL 32: KURUMSALLAŞMA ŞEKİL 33: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ŞEKİL 34: ORTAK DİL ŞEKİL 35: ORTAK DİL ARACILIĞI ŞEKİL 36: İLETİŞİM KURULMA ÖNERİSİ ŞEKİL 37: PORTALIN TEMEL İŞLEVLERİ ŞEKİL 38: EŞLEŞTİRME AĞI NIN ÖZET MODELİ ŞEKİL 39: PORTALIN İŞLEVLERİ

8 KISALTMALAR KISALTMA VTAE AKA ASO KOBİ OSB OSİAD AR- GE İŞ- KUR ÜSİ TÜBİTAK KOSGEB SAN- TEZ SAYP AB ODTÜ AÇIK YAZILIŞ Veri Toplama ve Analiz Ekibi Ankara Kalkınma Ajansı Ankara Sanayi Odası Küçük ve Orta Büyüklükte İşletme Organize Sanayi Bölgesi Ostim Sanayici İş Adamları Derneği Araştırma ve Geliştirme Türkiye İş Kurumu Üniversite Sanayi İşbirliği Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Sanayi Tezleri Savunma Sanayi için Araştırmacı Yetiştirme Programı Avrupa Birliği Ortadoğu Teknik Üniversitesi 80 01

9 YÖNETİCİ ÖZETİ A ra ştırm a y a k o n u o la n G e n çle r Ü re tiy o r S a n a y i G e lişiy o r p ro je sin in te m e l a m a cı, A n k a ra S a n a y isin in ö n e m li b ir k ıs m ın ı o lu ş tu ra n K ü ç ü k v e O rta B o y İşle tm e le rin (K O B İ) y ü k se k te k n o lo jili ü rü n le r ü re tm e v e re k a b e t g ü c ü n ü a rtıra b ilm e le ri iç in A r- G e v e in o v a sy o n k ü ltü rü k a za n m a la rı v e so ru n la rın ı ü n iv e rsite d e ü re tile n b ilg i b irik im in i k u lla n a ra k işb irliğ i iç in d e ç ö zm e a lışk a n lığ ı e d in m e le rin i a m a ç la y a n b ir b ilg i e d in m e m e ka n izm a sın ın h e r ik i ta ra fta n d a k o la y e rişile b ile c e k şe k ild e ta sa rla n m a sıd ır. G e n çle r Ü re tiy o r, S a n a y i G e lişiy o r p ro je sin in h e d e f g ru p la rı A n k a ra d a y e r a la n K O B İ le r, te m e l b ilim le r v e y a m ü h e n d islik a la n la rın d a d o k to ra y a p a n d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e b u a la n la rd a te z d a n ışm a n ı o la n ö ğ re tim ü y e le ri o la ra k b e lirle n m iştir. P ro je k a p sa m ın d a u y g u la n a n y ü z y ü ze v e ç e v rim iç i (o n lin e ) a n k e t v e d e rin le m e sin e m ü la k a tla r s o n u c u n d a e ld e e d ile n v e rile rd e n b e lk i d e d a h a ö n e m lisi, a la n a ra ştırm a sı e sn a sın d a e ld e e d ile n te c rü b e le rd ir. A ra ştırm a G e liştirm e (A r- G e ) v e Ü n iv e rs ite - S a n a y i İşb irliğ i (Ü S İ) k a v ra m la rıy la b ire b ir a la k a lı o la n b u ç a lışm a y a sa n a y ic ile rin v e rd ik le ri te p k i v e g ö ste rd ik le ri ilg i, b ir a n la m d a a n k e tle rd e v e rd ik le ri v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e b ild ird i k le ri g ö rü şle rd e n d a h a a n la m lı o la b ilm e k te d ir. A n k e t ça lışm a sın a k a tıla n işle tm e le rin n e re d e y se y a rısı o rta v e b ir k ısm ı d a b ü y ü k ö lç e k li sa n a y i işle tm e le rid ir. A n k a ra S a n a y i O d a sı (A S O ) v e O stim S a n a y ic i İşa d a m la rı D e rn e ğ i n in (O S İA D ) o la n c a d e ste ğ in e, a n k e t ile ilg ili d u y u ru n u n d e fa la rc a sa n a y icile re ile tilm iş o lm a sın a ra ğ m e n b ü tü n A n k a ra d a sa d e c e 1 20 sa n a y icin in a n k e te k a tılım ın ı sa ğ la m a k iç in h a rc a n a n z a m a n v e e fo r, ü n iv e rs ite - sa n a y ii işb irliğ i k a p sa m ın d a h a zırla n a c a k o la n p ro je le rin u y g u la m a sın d a d a n e g ib i so ru n la rla k a rşıla şıla c a ğ ın a d a ir ip u ç la rı v e rm e k te d ir. S a n a y ic ile r, k ısa c a b u işb irliğ i b a ğ la m ın d a u y g u la n a c a k p ro je le re k a rşı o lu m su z b ir tu tu m a sa h ip d e ğ ille rd ir v e k e n d i le h le rin e o la n p ro je le ri ta k ip e tm e e ğ ilim in d e d irle r. F a k a t, b ö y le b ir işb irliğ i p ro je sin in iç in d e y e r a lm a d a n ö n c e, o p ro je n in o lu m lu ç ık tıla rın ı g ö rm e k iste m e k te d irle r. A k si ta k d ird e y a p ro je y e h iç d e ste k v e rm e m e k te, y a d a k o şu llu d e ste k v e rm e k te d irle r. D e ste k k o şu lla rın d a n e n ö n e m lisi iş b irliğ in i ö n e re n a ra c ı k u ru lu şla ra g ü v e n le rid ir. B u b a ğ la m d a G e n ç le r Ü re tiy o r, S a n a y i G e liş iy o r p ro je s in in p a y d a ş la rın ın e n b ü y ü k a v a n ta jı s a n a y ic ile r a ra sın d a itib a r e d ile n, g ü v e n d u y u la n k u ru m la r o lm a sıd ır. A y rıc a, sa n a y ic ile rin b u ta rz p ro je le re ilg i d u y m a m a sı, y a d a ç e k in c e li y a k la şm a sın ın b ir b a şk a n e d e n i d e, d a h a ö n c e u y g u la n a n p ro je le rin h e m u zu n so lu k lu h e m d e sü rd ü rü le b ilir o lm a m a sıd ır. A ra ştırm a m ız k a p sa m ın d a k i sa n a y icile rin g e n e l o la ra k A r- G e y e y a tırım y a p m a d ık la rı, h a tta A r- G e v e in o v a s y o n k a v ra m la rın a d a ta m o la ra k h a k im o lm a d ık la rı, b u n u n d a e n ö n e m li n e d e n in in işle tm e le rin h a la a ile işle tm e le ri o lu p k u ru m sa lla şm a m ış o lm a sı o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. Ü S İ v e A r- G e iç e rik li p ro je le rin K O B İ le rd e y a n sım a sın ı b u la b ilm e si iç in fa rk lı p ro je le rle b u işle tm e le rin k u ru m sa lla şm a fa a liy e tle rin in d e d e ste k le n m e si g e re k m e k te d ir

10 G e re k ü n iv e rs ite d e k i a k a d e m is y e n le r v e d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile y a p ıla n g ö rü şm e le rd e, g e re k se d e K O B İ le rle y a p tığ ım ız g ö rü ş m e le rd e, h e r ik i ta ra fın d a d ik k a t ç e k tiğ i e n ö n e m li k o n u sa n a y i v e ü n iv e rsite n in o rta k b ir d il k o n u şa m a m a sıd ır. A ra ştırm a so n u cu n d a e ld e e ttiğ im iz e n b ü y ü k te sp it b u d u r. D o k to ra ö ğ re n c ile ri v e a k a d e m isy e n le r, sa n a y ic ile rin a k a d e m in in te m e l işle v le ri, işle y iş ta rzı ile ilg ili b ilg i sa h ib i o lm a d ık la rın ı, b u n d a n d o la y ı a k a d e m id e n ç o k fa rk lı b e k le n tile rin in o ld u ğ u n u, sa n a y in in iste d iğ i ta rzd a ç ö zü m ü re tile m e y in c e, sa n a y i v e ü n iv e rsite a ra sın d a b ir k o p u k lu k o ld u ğ u v u rg u la m a k ta d ır. Ü n iv e rs ite v e s a n a y i a ra s ın d a ile tiş im k a n a lla rın ın k u ru lm a sı, b u k a n a lla rın sü rd ü rü le b ilir o lm a sı, h e r d a im a ç ık o lm a sı b u tü r b ir iş b irliğ in i h e d e fle y e n b ir p ro je n in o lm a zsa o lm a z k o şu lu d u r. B u b a ğ la m d a, ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ in i g e liştirm e y e y ö n e lik b ir p ro je ta s a rla n m a d a n ö n c e b u k o n u d a ç a lış m a la r y a p ılm a lıd ır. H e r n e k a d a r s a n a y ic ile r ü n iv e rs ite le rin b ilim s e l g e liş m e y e y a p tık la rı k a tk ıy a s a y g ı g ö ste rs e d e, b u k a tk ın ın g e rç e k h a y a t ta y a n sım a sın ın b e k le n e n ö lç ü d e o lm a d ığ ı g ö rü şü n d e d irle r. S a n a y ici için g e rçe k h a y a t ü re tim a la n ıd ır. Ö rne ğ in sık ç a b e lirtild iğ i gib i, M ü h e n d isle r m a sa b a şın d a o tu rm a m a lı h e r d a im ü re tim a la n ın d a o lm a lıd ır. B u a lg ın ın a rk a sın d a y a ta n e n ö n e m li n e d e n le rd e n b iri, sa n a y ic ile rin iş in iş b a ş ın d a ö ğ re n ild iğ in e d a ir in a n c ıd ır. N ite k im, b ir ç o k sa n a y ic i ö rg ü n e ğ itim in k a lite sin e k u şk u y la y a k la şm a k ta d ır. A y rıc a ç o k d in a m ik b ir d ö n g ü y e sa h ip o la n sa n a y ic ile r, ü n iv e rsite le rin d e a y n ı şe k ild e h ızlı v e p ra tik o lm a la rın ı b e k le m e k te d irle r. B ir so ru n la g e ld ik le ri za m a n iv e d ilik le so ru n la rın ın çö zü lm e sin i ta le p e tm e k te d irle r. S a n a y ic ile rin a ç ık ça ü n iv e rsite - sa n a y i işb irliğ i k a p sa m ın d a sa d e ce d o k to ra ö ğ re n c ile rin e g ü v e n le rin in k o ş u llu o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n cile rin in iç in d e y e r a la c a ğ ı b ir p ro je n in ö n k o ş u lu te z d a n ış m a n la rın ın d a e n a z d o k to ra ö ğ re n c isi k a d a r p ro je n in iç in d e y e r a lm a sı v e d o k to ra ö ğ re n c is in in ç a lış m a la rın d a n b irin c il d e re c e d e te z d a n ışm a n ın ın so ru m lu o lm a sıd ır. D o k to r k a v ra m ı L a tin ce ö ğ re tm e k a n la m ın a g e le n d o c o re fiilin d e n g e lm e k te d ir. O rta Ç a ğ d a ru h b a n e ğ itim i k u ru m la rın d a k u lla n ıla n D o c to r S c h o la s tic u s te rim i d a h a so n ra A y d ın la n m a ile b irlik te ü n iv e rsite le rd e k i a ra ştırm a cı- ö ğ re tic i a k a d e m isy e n le r iç in k u lla n ılır o lm u ş tu. D o k to ra is e b u s ıfa tı k a z a n a b ilm e k iç in g e ç ile n b ir s ü re c i ifa d e e d e r. D o k to ra s ü re c i b ir g e ç iş a ş a m a s ıd ır v e b ir a n la m d a a ra fta k a lm a y ı te m s il e d e r. D o k to ra s ü re c in d e k i b ir a k a d e m is y e n a d a y ı a rtık ö ğ re n c i d e ğ ild ir, a m a d o k to r, y a n i u n v a n ı o la n b ir a k a d e m isy e n d e d e ğ ild ir. A ra f, te d irg in liğ i, b ilin e m e zliğ i te m sil e d e r. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in k a tılım ın ı a m a ç la y a n, h a tta d o k to ra ö ğ re n c ile rin i h e d e fle y e n p ro je le rd e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in a ra fta k a lm a d u ru m u iy i ta h lil e d ilm e li, b u sü re cin d in a m ik le ri v e n ite lik le ri m u tla k a g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ru lm a lıd ır. K ö k e n i ru h b a n o k u lla rın a d a y a n a n a k a d e m ik e ğ itim, b ir a n la m d a ru h a n i (sa c re d ) b ir a la n d ır. B u n u n k a rşılığ ın d a ise sa n a y i v e ü re tim ise d ü n y e v î (p ro fa n e ) a la n ı te m sil e tm e k te d ir. S ö z k o n u su ru h a n i a la n a h a y a tla rın ı a d a y a n H o m o A ca d e m icu s u n b a zı k a v ra m la ra v e u y g u la m a la ra b u çe rçe v e d e te p k i v e re ce ğ i b ilin m e li, a c a d e m ia n ın k e n d in e h a s te a m ülle rin in o ld u ğ u m u tla k a h e s a b a k a tılm a lıd ır

11 A ra ştırm a m ız e sn a sın d a ilg in ç o la n b ir v e ri, a k a d e m in in sö z k o n u su te a m ü lle rin in h o c a la r ta ra fın d a n d e ğ il d e d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta ra fın d a n h a tırla tılm ış o lm a sıd ır. E li e k m e k tu tm a y a şın a g e lm iş d o k to ra ö ğ re n cile ri ç a lış m a h a y a tın d a y e r a lm a k ta n sa d o k to ra y a p m a y ı sö z k o n u su id e a list sa ik le g e rç e k le ştirm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in k a tılım ın ı iç e re n b ir p ro je, a k a d e m i v e d o kto ra g ib i m e fh u m la rın a n la m ın ı v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in d e k o n u m u n u d o ğ ru ta n ım la m a lıd ır. A k a d e m isy e n le r a çısın d a n ö n e m li b ir b a şk a so ru n d a, a k a d e m isy e n le rin ü ze rin d e k i d e rs y ü k ü v e a k a d e m ik u n v a n k rite rle rid ir. D e rs y ü k ü, b ilim se l a ra ştırm a la ra v a k it a y rılm a sın ı e n g e lle y e n ö n e m li b ir e tk e n d ir. Y a y ın ç ık a rm a v e p a te n t a lm a k o şu lla rın ın a k a d e m ik u n v a n iç in ç o k ö n e m li o lm a sı n e d e n iy le, a k a d e m in in e n d in a m ik k e sim le ri o la n y a rd ım c ı d o ç e n t v e d o ç e n t k a d ro la rın ın u y g u la m a a la n ın d a n ziy a d e y a y ın ç ık a rm a v e p a te n t a lm a fa a liy e tle rin e y ö n e l d iğ i d e v u rg u la n m a k ta d ır. Ü n iv e rsite n in sa n a y i ile d a h a sık ı v e v e rim li b ir işb irliğ i y a p a b ilm e si iç in a k a d e m ik u n v a n k rite rle rin d e sa n a y i ile işb irliğ in i ö ze n d ire c e k d e ğ işik lik le r y a p ılm a lıd ır. Ü S İ b a ğ la m ın d a s o ru n la r o lm a s ın a ra ğ m e n, y e te rli o lm a s a d a ö z e llik le b ü y ü k ö lç e k li iş le tm e le rin a k a d e m i ile iş b irliğ i y a p tık la rı, s o ru n la ra ra ğ m e n b a z ı a k a d e m is y e n le rin Ü S İ iç in ç a b a s a rf e ttiğ i h a tta d o k to ra ö ğ re n c ile rin e d e b u k o n u d a lid e rlik e ttiğ i g ö rü lm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü S İ iç in d e y e r a lm a s ın ı h e d e fle y e n b ir p ro je, d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile a k a d e m isy e n le r a ra sın d a k i b u ilişk iy i g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rm a lıd ır. Y u k a rıd a d a d e ğ in ild iğ i g ib i, a k a d e m i ru h a n i a la n d ır. B u a n la m d a, b u a la n d a p a ra g ib i k irli v e d ü n y e v î s o ru n la r g e n e llik le d ile g e tirilm e m e k te d ir. F a k a t d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e, ö ze llik le d e d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile sa m im i b ir g ö rü şm e o rta m ın ın y a ra tıld ığ ı o d a k g ru p to p la n tısın d a Ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ in in d o k to ra ö ğ re n c ile rin e m a d d i b ir k a tk ıd a b u lu n m a sı g e re k liliğ i k e sin ifa d e le rle y e r a lm ıştır. D ile g e tirm e k te n im tin a e ts e d e, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in g e lir k a y n a k la rı y a y o k tu r, y a d a ç o k y e te rsizd ir. D o k to ra ö ğ re n c ile ri s a d e c e b u n e d e n d e n ö tü rü d e ğ il, y a p tık la rı iş e d e ğ e r v e rild iğ in i h is s e tm e k iç in d e Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ i k a p s a m ın d a y e r a la c a k la rı p ro je le rd e n fin a n sa l k a za n ç sa ğ la m a la rın ın ç o k ö n e m li b ir k ısta s o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d irle r

12 GİRİŞ A ra ştırm a y a k o n u o la n G e n çle r Ü re tiy o r S a n a y i G e lişiy o r p ro je sin in te m e l a m a cı, A n k a ra S a n a y isin in ö n e m li b ir k ıs m ın ı o lu ş tu ra n K ü ç ü k v e O rta B o y İşle tm e le rin (K O B İ) y ü k se k te k n o lo jili ü rü n le r ü re tm e v e re k a b e t g ü c ü n ü a rtıra b ilm e le ri iç in A r- G e v e İn o v a s y o n k ü ltü rü k a z a n m a la rı v e s o ru n la rın ı ü n iv e rs ite d e ü re tile n b ilg i b irik im in i k u lla n a ra k işb irliğ i iç in d e ç ö zm e a lışk a n lığ ı e d in m ele rin i a m a ç la y a n b ir b ilg i e d in m e m e k a n izm a sın ın h e r ik i ta ra fta n d a k o la y e rişile b ile c e k şe k ild e ta sa rla n m a sıd ır. K o b ile rin y ü k se k te k n o lo jili ü rü n le r ü re te re k d a h a re k a b e tç i h a le g e le b ilm e le ri te k n o lo jik g e lişm e le ri ü re te c e k ç o k s a y ıd a v e n ite lik li b ilim se l ç a lışm a la rın o lm a sı i le m ü m k ü n d ü r. D iğ e r y a n ıy la ü n iv e rs ite le rin y a p tığ ı a ra ş tırm a la rın ç o k v e ç e ş itli o lm a s ı a n c a k b ü y ü k fo n la rla d e ste k le n m e le ri ile sa ğ la n a b ilir. B u d a a n c a k a y n ı k o n u d a A r - G e a ra ş tırm a s ın a ih tiy a ç d u y a n K O B İ'le rin y a p a c a ğ ı d e s te k le m ü m k ü n d ü r. A n k a ra 'd a K O B İ'le rin ü rü n v e ü re tim y ö n te m i g e liştirm e k a ç ısın d a n b ilg i d ü zle m in d e n e y e ih tiy a ç d u y d u ğ u d iğ e r y a n d a n A n k a ra 'd a k i ü n iv e rs ite le rd e h a n g i k o n u la rd a, h a n g i ü n iv e rsite k im in sa n a y id e k u lla n ıla n ü re tim y ö n te m i v e ü rü n le r ile ilg ili a raştırm a y a p tığ ın a ilişk in b ir v e ri d ü ze n li v e b ir a ra d a o la ra k b u lu n m a m a k ta d ır. B u ra p o r K O B İ le rin, A n k a ra d a k i ü n iv e rsite le rd e d o k to ra y a p a n la rın v e ü n iv e rsite le rd e te z d a n ışm a n ı o la n ö ğ re tim ü y e le rin in Ü n iv e rs ite S a n a y i İş b irliğ in e (Ü S İ) b a k ış a ç ıla rın a y o ğ u n la şm a k ta d ır. R a p o r iç in d e ta rtışıla n h u su sla ra ilişk in b ilg ile r sa n a y icin in v e d o k to ra ö ğ re n c isin in d o ld u rd u ğ u e le k tro n ik a n k e tle r, v e e k te b ilg ile ri b u lu n a n 3 0 sa n a y ic i, 3 0 d o k to ra ö ğ re n c isi te z d a n ışm a n ı v e 3 1 d o k to ra ö ğ re n c isi ile y a p ıla n d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e n e ld e e d ilm iştir. B u n la rın y a n ı sıra d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile b ir O d a k G ru p G ö rü şm e si g e rçe k le ştirile re k d iğ e r k a y n a k la rd a n g e le n b ilg ile r e n te g re e d ilm iştir. R a p o ru n i lk b ö lü m ü y a p ıla n ç a lışm a n ın k a p sa m v e y ö n te m in e o d a kla n m a k ta d ır. İ k in c i b ö lü m d e ç e v rim iç i (o n lin e ) a n k e t a ra c ılığ ıy la e riş ile n K O B İ le rin v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b u işb irliğ in e b a k ış a ç ıla rı a n a liz e d ilm iş v e b u a n a liz d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e n e ld e e d ile n tu tu m v e u y g u la m a y a iliş k in b ilg ile rle g e n işle tilm iştir

13 1. YÖNTEM B u b ö lü m d e te m e l v e ri to p la m a y ö n te m i v e k a p sa m ı ile sın ırlılık la rd a n b a h se d ilm e k te d ir. G e n çle r Ü re tiy o r, S a n a y i G e lişiy o r p ro je si k a p sa m ın d a te m e l v e ri to p la m a ç a lış m a s ı, h e m p ro je n in u y g u la n m a s ı v e d e ğ e rle n d irilm e si h e m d e d a h a s o n ra k i k a ra r a lm a a şa m a la rı iç in ö n e m li b ir ç a lışm a d ır. V e ri T o p la m a v e A n a liz E k ib i (V T A E ) ta ra fın d a n ile rid e b a h s e d ile c e k s ın ırlılık la r a ltın d a y e te rli v e e tk in, a y n ı z a m a n d a a ra ştırm a o lg u su n a u y g u n y ö n te m le r k u lla n m a k a d ın a K a rm a A ra ştırm a y ö n te m in d e k a ra r k ılın m ıştır. ŞEKİL 1: KARMA ARAŞTIRMA Nitel Araştırma Nicel Araştırma Karma Araştırma K a rm a a ra ştırm a, h e m n ic e lik se l (k a p a lı u ç lu ) v e h e m n ite lik se l (a ç ık u ç lu ) v e rin in b irb irin e e n te g ra sy o n u ile y o ru m la n m a sın a im k a n sa ğ la y a n 2 5 y ıllık b ir so sy a l a ra ştırm a y a k la şım ıd ır. K a rm a a ra ştırm a d a k i te m e l y a k la şım, n ite lik se l v e rin in a ç ık k a la n y ö n le rin in n ite lik se l v e rid e n g e le n te c rü b e le r v e d e ta y la r ile g ü çle n d irilm e sid ir. N ic e lik s e l v e rid e te s a d ü fi v e y a s is te m a tik h a ta la rın e tk isiy le o rta y a ç ık a n a n la şm a zlık la r v e y a y a n lılık la r d a n ite lik se l v e rid e n g e le n y o ru m v e d e ta y la r ile y o ru m la n a b ilir. T e m e l v e ri to p la m a ç a lışm a sın d a K a rm a A ra ştırm a, a şa ğ ıd a k i şe k ild e g ö ste rd iğ i g ib i K e şifse l S ıra lı T a sa rım y ö n te m iy le u y g u la n m ıştır. ŞEKİL 2: KEŞİFSEL SIRALI TASARIM Masabaşı çalışması Soruların oluşturulması ve cari durumun analizi için niteliksel araştırması Sayısal veri toplamak için niceliksel araştırma Niceliksel verinin yorumunun desteklenmesi için niteliksel araştırma

14 N ic e lik s e l te m e l v e rin in to p la n m a s ın d a ç e v rim iç i (o n lin e ) v e y ü z y ü ze a n k e t ç a lış m a la rı k u lla n ılm ış tır. D a h a ö n c e b a h s e d ild iğ i g ib i ç a lış m a, v e rin in e ld e e d ilm e sin d e k u lla n ıla n so ru fo rm la rı v e e ld e e d ile n n ic e lik se l v e rin in d e ste k le n m e si ile n ite lik s e l y ü z y ü z e d e rin le m e s in e g ö rü ş m e v e o d a k g ru p g ö rü ş m e s i te k n ik le ri k u lla n ıla ra k g e rç e k le ştirilm iştir. T e m e l v e ri to p la m a ça lışm a sın d a ü ç h e d e f g ru p ö n g ö rü lm ü ştü r v e ça lışm a b e ş h a fta d a ta m a m la n m ıştır. N ic e l a ra ştırm a n ın a n a lizi iç in IB M S P S S y a zılım ı k u lla n ılm ıştır. V e ri to p la m a ç a lışm a sı e sn a sın d a A n k a ra ilin d e y e r a la n K O B İ y e tk ilile rin d e n v e ri e ld e e d ilm iştir. B u h e d e f g ru b a y ü z y ü ze v e ç e v rim iç i (o n lin e ) a n k e t u y g u la n m ış v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e y a p ılm ıştır. K O B İ le r iç in g e rç e k le ştirile n ve ri to p la m a ç a lışm a sı ö ze llik le a şa ğ ıd a k i h u su sla ra o d a k la n m ıştır: 1. İn o v a s y o n v e A r- G e ç a lış m a s ı h a k k ın d a b ilg i a lın m a s ı, 2. Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ i h a k k ın d a k i g ö rü ş le r, 3. K u ru m sa l d e n e y im le r. Ayrıca A n k a ra ilin d e y e r a la n v e d o k to ra e ğ itim i v e re n v e y a p o ta n siy e li o la n 1 0 ü n iv e rsite (A n k a ra, A tılım, B a şk e n t, B ilk e n t, Ç a n k a y a, H a c e tte p e, G a zi, O rta D o ğ u T e k n ik, T O B B v e Y ıld ırım B e y a zıt Ü n iv e rsite le ri) ziy a re t e d ilm iş, h e d e f g ru p ile y ü z y ü ze d e rin le m e sin e g ö rü şm e le r y a p ılm ış v e ö ğ re n c ile r ç e v rim iç i a n k e tle ri d o ld u rm a y a d a v e t e d ilm işle rd ir. Z iy a re tle re b a şla n m a d a n ö n c e A S O ta ra fın d a n tü m ü n iv e rsite le re g e re k li o la n b ilg ile n d irm e le r y a p ılm ış v e re k tö rlü k le rin d e ste k le ri ta le p e d ilm iştir. Ö ğ re n c ile rle g e rç e k le ştirile n v e ri to p la m a ça lışm a sın d a ise ö ze llik le a şa ğ ıd a k i h u su sla ra o d a k la n m ıştır: 1. K işin in d o k to ra e ğ itim i sü re c in d e b u lu n d u ğ u p o zisy o n, 2. T e z k o n u su v e sa n a y i, 3. Ü n iv e rs ite - sa n a y i işb irliğ in e b a k ış a ç ısı. ŞEKİL 3: HEDEF GRUP Temel Veri Toplama Hedef Grupları KOBİ Doktora Öğrencileri Tez Danışmanı Öğretim Üyeleri

15 V e ri y u k a rıd a b e lirtile n h e d e f g ru p ta n a şa ğ ıd a k i y ö n te m le r k u lla n ıla ra k t o p la n m ıştır. TABLO 1: HEDEF GRUPLAR VE YÖNTEMLER Hedef Grup Hedef Grup 1 Hedef Grup 2 Hedef Grup 3 Tanım KOBİ Yetkilileri Doktora Öğrencileri Danışman Öğretim Üyeleri Yöntem/Uygulanan Anket (Cevaplanan) - Çevrimiçi (Online) ve yüz yüze Anket Derinlemesine Görüşme Çevrimiçi (Online) ve yüz yüze anket Derinlemesine Görüşme Odak Grup Görüşmesi Derinlemesine Görüşme- 30 Y u k a rıd a k i T a b lo 1 d e g ö rü le c e ğ i ü ze re h e d e f g ru p la rd a to p la n a n v e riy i d e ste k le m e k a d ın a fa rk lı v e ri to p la m a m e to tla rın d a n y a ra rla n ılm ış tır. T e m e l v e ri to p la m a a ra çla rı n ite lik se l v e ri to p la m a için h a zırla n a n d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e n, n ice lik s e l v e ri to p la m a k iç in h a zırla n a n y ü z y ü ze v e çe v rim içi (o n lin e ) a n k e t fo rm la rın d a n o lu ş m a k ta d ır. T ü m fo rm la r a la n ın d a u z m a n k iş ile r ta ra fın d a n h a zırla n m ıştır v e a şa ğ ıd a k i h u su sla r g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ru lm u ştu r: K O L A Y A N L A Ş I L A B İ L E C E K S O R U L A R I N Y A Z I L M A S I : G ö rü ş m e d e s o ru la c a k s o ru la rın g ö rü ş ü le n b ire y ta ra fın d a n k ola y c a a n la ş ıla b ilm e s i iç in s o ru la r m ü m k ü n o ld u ğ u n c a a ç ık v e b e lirg in ifa d e e d ilm iştir. O D A K L I S O R U L A R I N H A Z I R L A N M A S I : H a z ırla n a n s o ru la rın g e n e l v e s o y u t o lm a m a sın a d ik k a t e d ilm iş, a ra ştırm a c ıla r so ru la rı m ü m k ü n o ld u ğ u n c a g ö rü ş ü le n b ire y in d e n e y im le rin e g ö re d ü ze n le m iştir. A Ç I K U Ç L U S O R U L A R I N S O R U L M A S I : G ö rü ş m e s o ru la rı o lu ş tu ru lu rk e n, ö n c e d e n k e stirile b ilir v e k ısa y a n ıtla ra n e d e n o la b ile c e k so ru tü rle rin d e n o lm a m a sın a d ik k a t e d ilm iştir. Y Ö N L E N D İ R M E K T E N K A Ç I N I L M A S I : A ra ştırm a cıla r g ö rü şm e sü re cin d e so ru so rm a k v e so ru la rı a ç ık h a le g e tirm e k a m a c ıy la ip u ç la rı su n m a k d ışın d a, v e rile n y a n ıtla rı y ö n le n d iric i te p k ile rd e n k a ç ın m ışla rd ır. Ç O K B O Y U T L U S O R U S O R M A K T A N K A Ç I N I L M A S I : G ö rü ş ü le n b ire y le re s o ru la r te k te k y ö n e ltilm iş v e ta tm in e d ic i y a n ıtla r a lın d ık ta n so n ra d iğ e r so ru y a g e ç ilm e sin e d ik k a t e d ilm iştir. S O R U L A R I N M A N T I K L I B İ R Ş E K İ L D E D Ü Z E N L E N M E S İ : G ö rü ş m e fo rm u h a z ırla n ırk e n v e so ru la r d ü ze n le n irk e n, g ö rü şm e y e g ü v e n o lu ştu ru cu b ir g iriş h a zırla n m ış, ilk so ru la r k o la y y a n ıtla n a b ile ce k şe k ild e d ü ze n le n m iş, so rula r ö z e ld e n g e n e le d o ğ ru sıra la n m ış, h a ssa s k o n u la rla ilg ili so ru la r so n a b ıra k ılm ış, b ilg i v e te c rü b e y e a it so ru la r d e n e y im le rle ilişk ile n d irile re k so ru lm u ş, b ire y se l b ilg ile re a it so ru lm u ştu r

16 A ra ştırm a n ın p la n la n m a sı v e y ü rü tü lm e si a şa m a la rın d a G e le c e k A ra ş tırm a la rı D e rn e ğ i, A n k a ra K a lk ın m a A ja n s ı v e A S O işb irliğ i iç in d e ç a lışm ıştır. D e rin le m e sin e g ö rü şm e le r A S O v e O S İA D ile k o o rd in e o la ra k o rg a n iz e e d ilm iş, g ö rü şm e le ri y a p a ca k u zm a n la r T A N D A N S T e k n o lo ji D a n ış m a n lık A n a liz A.Ş ta ra fın d a n sa ğ la n m ıştır. S a h a ç a lışm a s ı, ç e v rim iç i (o n lin e ) a n k e t v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le r 1 5 M a rt ta rih in d e b a şla tılıp, 2 2 N is a n ta rih in d e s o n la n d ırılm ış tır. G ö rü ş m e le r e s n a s ın d a V e ri T o p la m a v e A n a liz E k ib i (V T A E ) ta ra fın d a n ; - S o ru la rın a n la şılır b iç im d e so ru lm a sı, - S o ru la rın a ğ ır a ğ ır v e ö n e m li n o k ta la r v u rg u la n a ra k o k u n m a sı, - S o ru d a n so ru y a g e ç e rk e n y a n ıtla r iç in e lv e rişli za m a n a ra lık la rın ın b ıra k ılm a sı, - S o ru la r a ra sın d a u y g u n g e ç işle rin sa ğ la n m a sı, - İs te n e n y a n ıt a lın ın c a h e m e n y e n i b ir so ru y a g e ç ilm e m e si, g ö rü şü le n k işin in a ç ık la m a sın ı b itirm e sin in b e k le n m e si, - O rta y a çık a n y e n i h u s u sla rın g e n iş le tile re k a ç ık la n m a sın ın te şv ik e d ilm e si, - S o n y a n ıt a lın d ık ta n so n ra b ile g ö rü şü le n k işin in g ö rü şm e n in h e m e n b itirilm e m e si, k o n u şm a la ra işb irliğ i ilişk ile ri u y a rın c a so n v e rm e si sa ğ la n m ıştır. B u n la ra e k o la ra k g ö rü şü le n k işin in g ö rü şm e c iy e v e rd iğ i b ilg ile rin g izli tu tu lm a sı iç in g e re k e n ö n le m le r a lın m ıştır. T o p la n a n b ilg ile rin içe riğ i a ra ştırm a ile ilg ili v e y e tk ili k im se le r d ışın d a h iç k im se ile k o n u ş u lm a m ış v e ta rtış ılm a m ış tır. T e m e l v e ri to p la m a u y g u la m a sı sıra sın d a, y a p ıla n d ırılm ış v e y a rı y a p ıla n d ırılm ış g ö rü şm e a ra çla rı ile y ö n e rg e le r V T A E ta ra fın d a n o lu ştu ru lm u ştu r. V e ri to p la n m a sın d a m ü la k a t v e a n k e t fo rm la rı h e d e f g ru p la r o la n K O B İ y e tk ilile rin d e n, d o k to ra te z d a n ışm a n la rı v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin d e n y e te rli v e riy i to p la m a k ü ze re d iza y n e d ilm iştir. V e ri to p la m a a ra ç la rın ın o lu ştu ru lm a sın d a h e m p ro je ile ilg ili m e v c u t d o k ü m a n la rd a n, h e m p ro je e k ib in in t e c rü b e le rin d e n y a ra rla n ılm ış tır. S o ru la r h a zırla n ırk e n d e p ro je p a y d a şla rı ile y a k ın iş b irliğ i iç e ris in d e b irlik te ç a lış ılm ış v e so ru la rın n ih a i h a le g e tirilm e sin d e ilg ilile rin g ö rü şle ri a lın m ıştır. T e m e l v e ri to p la m a u y g u la m a sı sıra sın d a k u lla n ıla n çe rçe v e le r, çe v rim içi a n k etle r v e y ü z y ü ze a n k e tle r iç in A S O b ü n y e sin d e k a y ıtlı b u lu n a n K O B İ le rle, A K A v e A S O ta ra fın d a n b e lirle n e n ü n iv e rsite le rd e n o lu ştu ru lm u ştu r. D o k to ra ö ğ re n c ile ri v e ö ğ re n c i d a n ış m a n la rın a u la ş ıla b ile c e k o la n li ste y e sa d e ce Y ü k se k Ö ğ re tim K u ru m u (Y Ö K ) ta ra fın d a n sa h ip o lu n a b ile ce ğ i v a rsa y ım ıy la h a re k e t e d ilm iş, a n c a k b u liste le re g izlilik n e d e n iy le u la şıla m a m ıştır. Ü n iv e rs ite le r d e g iz lilik g e re k ç e s in i g ö s te re re k ç a lış m a h iç in h e rh a n g i b ir ç e rç e v e sa ğ la m a m ışla rd ır. Ç a lışm a k o ta y a d a y a lı k a rto p u ö rn e k le m e si ile y ü rü tü lm ü ştü r

17 Ç a lışm a n ın b u a şa m a sın d a, y ü z- y ü ze, ç e v rim iç i a n k e tle rd e n, d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e n e ld e e d ile n v e rile r d e rle n m iştir. T e m e l v e ri to p la m a ç a lışm a sın d a n e ld e e d ile n v e rile r d a h a ö n c e a ç ık la n d ığ ı g ib i ik i fa k lı n ic e l (y ü z- y ü ze v e ç e v rim iç i y a rd ım ıy la a n k e tle r) v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e g ib i n ite l a ra ştırm a y ö n te m in d e n y a ra rla n ılm ıştır. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e le r K O B İ y e tk ilile rin e, D o k to ra Ö ğ re n c is i T e z i D a n ış m a n la rın a v e D o k to ra Ö ğ re n c ile rin e u y g u la n m ıştır. G ö rü şm e le r 2 0 d a k ik a ile b ir sa a t a ra sın d a sü rm ü ştü r v e g ö rü şm e cile rin s e s k a y d ın a i zin v e rd iğ i ö lçü d e, d ijita l s e s k a y ıt c ih a zla rı d e ste ğ iy le y a p ılm ıştır. N ite l v e rile rin a n a liz e d ilm e s i v e y o ru m la n m a sın d a b e tim se l a n a liz k u lla n ılm ıştır. B e tim se l a n a liz, ç e şitli v e ri to p la m a te k n ik le ri ile e ld e e d ilm iş v e rile rin d a h a ö n c e d e n b e lirle n m iş te m a la ra g ö re ö ze tle n m e si v e y o ru m la n m a sın ı iç e re n n ite l b ir v e ri a n a liz tü rü d ü r. B u a n a liz tü rü n d e a ra ştırm a c ı g ö rü ştü ğ ü b ire y le rin g ö rü şle rin i ç a rp ıc ı b ir b iç im d e y a n s ıta b ilm e k i ç in d o ğ ru d a n a lın tıla ra s ık s ık y e r v e re b ilm e k te d ir. B e tim se l a n a lizin te m e l a m a c ı, e ld e e d ilm iş o la n b u lg u la rın o k u y u c u y a ö ze tle n m iş v e y o ru m la n m ış b ir b iç im d e s u n u lm a sıd ır. B u a n a lizle ; g ö rüşm e y a p ıla n b ire y le ri t a n ıtıcı b u lg u la r d e ğ e rle n d irilm iş, n ite l a ra ştırm a so n u c u n d a e ld e e d ile n b u lg u la r in c e le n e n k o n u n u n d e rin le m e sin e k e şfe d ilm e sin i sa ğ la m ıştır. N ic e l v e ri a n a liz i is e is ta tis tik s e l y a z ılım la r y a rd ım ıy la K e şifse l V e ri A n a lizi y ö n te m i k u lla n ıla ra k y a p ılm ıştır. K e şifse l v e ri a n a lizi, v e ri se tle rin in te m e l n ite lik le rin in g ö rse l y ö n te m le rin d e y a rd ım ıy la o rta y a çık a rtılm a s ı y a k la ş ım ıd ır. N ite l v e rin in b e tim s e l a n a liz i ile n ic e l v e rin in k e ş ifs e l a n a liz i ile e ld e e d ild iğ i a ra ştırm a so n ra sın d a so n u ç la r b irb irin e e n te g re e d ile re k su n u lm u ştu r. K O B İ le r iç in çe v rim iç i (o n lin e ) a n k e tle re k a tılım ın d ü şü k o lm a sı e n b ü y ü k sın ırlılık o la ra k k a rşım ıza çık m ıştır. B a zı firm a la rın e- p o sta a d re sle rin in g ü n c e l o lm a m a sı v e y a b a zı firm a la rın sa d e ce in a d re sle ri o lm a sı e le k tro n ik a n k e tin b a şa rı şa n sın ı d ü şü rm ü ştü r. K O B İ y e tk ilile rin e se y a h a tte o ld u k la rın d a n y a d a iş y ü k le ri fa zla o ld u k la rın d a n u la şm a k g ü ç o lm u ştu r. A ra ştırm a n ın so n u çla rı sa d e ce g ö rü şü le n s a y ıy la v e b a zı o rg a n ize s a n a y i b ö lg e le riy le sın ırlı k a ld ığ ın d a n A n k a ra g e n e lin i te m sil e tm ey e b ilir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in ç a lış tık la rı b e lli b ir s a b it m e k a n la rın ın o lm a m a s ı o n la ra u la şm a y ı g ü ç le ştirm iştir. D a n ışm a n la rın d a iş y ü k le ri fa zla o ldu ğ u n d a n ra n d e v u a lm a k v e u la şm a k g ü ç o lm u ştu r

18 Ç e v rim iç i (o n lin e ) a n k e tle re c e v a p v e rm e o ra n la rı g e n e llik le d ü şü k tü r. C e v a p o ra n la rı c e v a p la y ıc ıla ra siste m a tik o la ra k h a tırla tm a la r g ö n d e rilm e siy le a rttırılm ıştır. B u sın ırlılık la rı o rta d a n k a ld ıra b ilm e k iç in za m a n za m a n y ü z y ü ze a n k e tle re b a şv u ru lm u ş v e ç a lış m a d e rin le m e sin e g ö rü şm e le r ile d e ste k le n m iştir. K O B İ le rin in fo a d re sle rin e g id e n e le k tro n ik a n k e tle r c e v a p la n m a a ç ısın d a n d ü şü k o ra n lı o lm u ştu r. B u n u g id e rm ek a d ın a K O B İ le re y ü z y ü ze a n k e t iç in iş y e rle ri z iy a re t e d ilm iş v e o ra d a d a ç e ş itli g ü ç lü k le rle k a rşıla şılm ıştır. B u g ü çlü k le rin için d e e n b e lirg in i iş y e ri s a h ib in in v e y a ce v a p v e re ce k y e tk ilin in iş iy le a la k a lı y o ğ u n m e ş g u liy e tid ir. B a zı K O B İ y e tk ilile rin in p a tro n d a n h a b e rs iz c e v a p v e rm e k is te m e m e le ri y a d a a n k e t k a v ra m ın a o la n ö n y a rg ıla rı y a p ıla n ça lışm a la rı zo rla ştırm ıştır. T a ra fla rın g izlilik h a ssa siy e tle ri se b e b iy le a n k e tle re ce v a p v e rm e m e si d e ö n e m li e tk e n le r a ra sın d a y e r a lm a k ta d ır. S in c a n O S B y e tk ilile rin in b ü y ü k g a y re tle ri so n u c u n d a b u ra d a y a p ıla n a n k e tle rin v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rin b a şa rı o ra n ı h a y li fa zla o lm u ştu r. A y n ı şe k ild e O S İA D y e tk ilile rin in ça b a sı d a a y n ı k o la y lık la rı sa ğ la m ıştır. P ro je n in ism i v e k a p sa m ı ilg i çe k ici o ld u ğ u n d a n ö ze llik le y e n i n e sil y ö n e tic ile r ta ra fın d a n h o ş k a rşıla n m ış v e g ö rü şm e le r o lu m lu b ir h a v a d a g e ç m iştir. T e m e l v e ri to p la m a u y g u la m a sı sıra sın d a d o k to ra te z d a n ışm a n la rı v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e u la şm a k b ir h a y li g ü ç o lm u ştu r. Ü n iv e rsite le rin b a zıla rı (A tılım, B ilk e n t, T O B B v e Y ıld ırım B e y a zıt) a n k e t lin k le rin i w e b sa y fa la rın d a n y a y ın la m ışla rd ır. T ü rk iy e d e a ra ştırm a k a v ra m ın ın o d a ğ ın d a b u lu n a n ü n iv e rsite le r m a a le se f b u a ra ştırm a ç a lışm a sın a y e te rli d e ste ğ i v e re m e m işle rd ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in e- p o sta a d re sle rin e g ö n d e rile n e le k tro n ik a n k e tle rin y a n ıtla n m a o ra n ı ç o k d ü şü k o lm u ştu r. A n a liz iç in g e re k li a n k e t sa y ısın a u la şa b ilm e k iç in ü n iv e rsite y e rle şk e le rin d e y ü z y ü ze a n k e t u y g u la m a sı y a p ılm ış v e o a şa m a d a d a g ü ç lü k le rle k a rşıla şılm ış tır. B a zı d o k to ra ö ğ re n c ile ri a n k e t k a v ra m ın a k a rşı ö n y a rg ılı o ld u k la rın d a n c e v a p a lm a k g ü ç o lm u ş tu r. D o k to ra d a n ış m a n la rın a v e ö ğ re n c ile re y o ğ u n ç a lış m a te m p o la rın d a n d o la y ı u la şm a k zo r o lm u ştu r. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in s ın a v, d e rs, te z g ib i n e d e n l e rd e n a n k e te k a tılım ı zo rla şm ıştır. B a zı o k u lla r g ö n d e rile n e le k tro n ik a n k e tin y a y ılm a sın ı sa ğ la y a m a d ığ ın d a n a n k e te c e v a p a lm a k zo r o lm u ştu r. T a ra fla rın g izlilik se b e b iy le a n k e tle re ce v a p v e rm e m e si d e b ü y ü k e tk e n le r a ra sın d a y e r a lm a k ta d ır. B ilk e n t Ü n iv e rsite s i M ü h e n d is lik F a k ü lte s i w e b s ite s in d e a n k e t lin k in in p a y la şılm a sı k a rşıla şıla n k o la y lık la rd a n d ır

19 P ro je n in ism i v e k a p sa m ı ilg i çe k ici o ld u ğ u n d a n ö ze llik le d o k to ra ö ğ re n cile ri ta ra fın d a n h o ş k a rşıla n m ış v e g ö rü şm e le r o lu m lu b ir h a v a d a g e ç m iş tir. A n k a ra K a lk ın m a A ja n sı için ta sa rla n a n b u a ra ştırm a n ın tü m b u lg u la rın ın k u lla n ım ı A n k a ra K a lk ın m a A ja n sı in isiy a tifin d e d ir. T A N D A N S T e k n o lo ji D a n ışm a n lık A n a liz A.Ş b a ğ lı b u lu n d u ğ u u lu sla ra ra sı v e u lu sa l m e sle k k u ru lu şla rı (IS O , IS O ) ta ra fın d a n b e lirle n e n G İZ L İL İK K U R A L L A R IN A ria y e t e tm e k te d ir. B u ç e rç e v e d e, te m e l v e ri to p la m a ç a lışm a sı b u lg u la rın ı b u ç a lışm a d a n so ru m lu y ö n e tic ile ri v e d a n ışm a n la r d ışın d a ü ç ü n c ü şa h ısla ra k e sin lik le ile tm e y e c e k tir. P ro je n in tü m sa fh â lâ rın d a o lu ş a c a k b ilg i v e b e lg e le r g iz li tu tu la c a k tır v e ü ç ü n c ü şa h ısla ra k e sin lik le p a y la şılm a y a ca k tır. V e ri to p la m a ç a lışm a la rı k a p sa m ın d a k u lla n ıla c a k e le k tro n ik p o sta v e d iğ e r ile tişim a d re sle ri v e te le fo n la r b a şk a h e rh a n g i b ir a ra ştırm a d a v e y a tic a ri fa a liy e tte k e sin lik le k u lla n ılm a y a c a k tır. B u ç a lışm a d a y e r a la n o la n tü m d a n ışm a n la r, a ra ştırm a c ıla r, in a n ç la ra, ö ze l h a y a ta (m a h re m iy e t), d a v ra n ış b iç im le rin e v e g e le n e k le re k a rş ı h a s s a s o lm a v e d e ğ e rle n d irm e ç a lışm a sın a d a h il o la n tü m h e d e f g ru p la rla iliş k ile rin d e d ü rü s t d a v ra n m a v e b ire y le re sa y g ı ç e rç e v e sin d e ile tişim k u rm a isim le rin v e k işise l b ilg ile rin g izliliğ in i k o ru m a ilk e le rin e a za m i d ik k a t g ö ste rm işle rd ir. S a h a d a d e rin le m e sin e g ö rü şm e le ri y a p a c a k o la n a ra ştırm a c ıla ra p ro je k a p sa m ın d a so ru m lu o ld u k la rı ç a lışm a la rı y ü rü tü rk e n k e n d ile rin e y o l g ö ste re c e k e tik d e ğ e rler h a k k ın d a g e re k li b ilg ile n d irm e le r y a p ılm ıştır. T a ra fla r ile g ö rü şü lm e d e n ö n c e k e n d ile rin e k o n u h a k k ın d a g e re k li b ilg ile n d irm e n in y a p ılm a sı iç in sta n d a rt p ro se d ü rle r u y g u la n m ıştır

20 2. ANALİZ İ Ş Y E R İ B İ L G İ L E R İ G e n çle r Ü re tiy o r, S a n a y i G e lişiy o r ça lışm a sı k a p sa m ın d a u y g u la n a n a n k e tle rin so n u çla rın ı d e ğ e rle n d irm e d e n ö n ce, a n k e tim ize k a tıla n işle tm e le rin g e n e l p ro fille riy le ilg ili b ilg i sa h ib i o lm a k, a n k e t so n u ç la rın ın d a h a iy i d e ğ e rle n d irilm e si a ç ısın d a n d a h a iy i o la c a k tır. ŞEKİL 4: HEDEF GRUP 2010$sonrası 4% 1980$öncesi 29% % % % Ş e k ild e d e g ö rü le b ile c e ğ i g ib i, a n k e te k a tıla n firm a la rın g ö re c e o la ra k te c rü b e li firm a la rd ır v e u zu n za m a n d ır sa n a y i fa a liy e tle ri y ü rü tm e k te d ir. K u şk u su z k i b u v e ri a n k e te o la n ilg i ile ilin tilid ir. İşle tm e le rin te c rü b e si a rttık ç a b u v e b e n ze r a ra ştırm a fa a liy e tle rin in s e k tö re y a ra rla rı k o n u s u n d a b ilin ç le n m e k te v e b u tü r ç a lış m a la ra ilg i g ö ste rm e k te, b u n d a n d o la y ı d a a ra ştırm a için k u lla n ıla n ç e v rim iç i a n k e t g ib i e tk in lik le rd e d e g ö re c e o la ra k d a h a fa zla y e r a lm a k ta d ırla r. TABLO 2: ANKET UYGULAMASINA KATILAN İŞLETMELERİN İŞYERİ BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE DAĞILIMI % Çalışan Sayısı Yüzde , , , , ,3 250 ve daha fazla 23,

21 Toplam B ir ö n c e k i ta b lo d a k i fre k a n s d a ğ ılım ın a b e n ze r b ir so n u c u n b u ta b lo d a d a o rta y a ç ık m a s ı b e k le n ile b ilird i. Ş irk e tle rin b ü y ü k lü ğ ü a rttık ç a d a h a d a p ro fe s y o n e l b ir iş o rg a n iza sy o n u n a v e ç a lış m a y a p ıs ın a s a h ip o la c a ğ ı, b u n d a n d o la y ı d a b u v e b e n z e ri a ra ştırm a v e p ro je le re d a h a fa zla ilg i g ö ste re c e ğ i b e k le n ile b ilird ir. N ite k im, a n k e te k a tıla n işle tm e le rin n e re d e y se d ö rtte b iri K O B İ n ite liğ in d e g ö re m e y e c e ğ im iz iş le tm e le rd ir. F a k a t b u ra d a d ik k a t ç e k e n v e ri, k ü ç ü k v e m ik ro ö lç e k li işle tm e le rin d a h i b u a ra ştırm a y a v e p ro je y e ilg i g ö ste rip, v a k it a y ıra ra k a n k e ti d o ld u rm u ş o lm a la rıd ır. B u ise a ra ştırm a m ız a ç ısın d a n d ik k a te d e ğ e r b ir v e rid ir. B ir ö n c e k i v e ri ile b irlik te d e ğ e rle n d irild iğ in d e, s e k tö rd e t e c rü b e li f irm a la r b ü y ü k lü k le riy le n e k a d a r o lu rsa o lsu n b u v e b e n ze ri a ra ştırm a la ra, d o la y lı o la ra k d a A r- G e i le i lg ili f a a liy e tle re d e d a h a ç o k ilg ilid irle r. A n k e te k a tıla n işle tm e le rin fa a liy e t a la n la rı ise a şa ğ ıd a k i g ib id ir. ŞEKİL 5: ANKETE KATILAN İŞLETMELERİN FAALİYET ALANLARI (%) 24,56 Makine2ve2teçhizat 13,16 Ana2metal 12,28 Elektrikli2makine2ve2cihazlar Metal2eşya 7,02 Plastik2ve2kauçuk2ürünler 7,02 7,02 Kimyasal2madde2ürünleri 6,14 Tıbbi,2 hassas2ve2optik2 aletler2ve2saat 4,39 Gıda2ve2içecek 3,51 Mineral2ürünler Mobilya2ve2diğer2ürünler 2,63 Yazılım,2bilişim,2 mühendislik 2,63 Diğer2ulaşım2 araçları 2,63 Motorlu2kara2taşıtı,2römork2vb. 2,63 1,75 Ağaç2ve2mantar2ürünleri Havacılık2ve2Uzay2Sanayi 0,88 Radyo,2TV2vb.2cihazlar 0,88 Tekstil 0,88 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 A n k e te k a tıla n i şle tm e le rin ç o ğ u n lu ğ u, y a n i n e re d e y se d ö rtte b iri m a k in e v e t e ç h iza t ü re tim i a la n ın d a fa a liy e t g ö ste re n işle tm e le rd ir. B u e k o n o m ik ü re tim fa a liy e tin i, sıra sıy la a n a m e ta l v e e le k trik li m a k in e v e cih a zla r a la n ın d a im a la t y a p a n işle tm e le r iz le m e k te d ir. Y u k a rıd a k i y e r a la n ş e k ild e n d e g ö rü le b ile ce ğ i g ib i ç e v rim iç i a n k e ti d o ld u ra n i ş y e rle ri a ra ştırm a k o n u su n a g ire n te m e l v e m ü h e n d islik b ilim le ri a la n la rın d a y a p ıla n fa a liy e tle rle b ire b ir ö rtü ş e n ü re tim fa a liy e tle ri y a p a n iş y e rle rid ir. A y n ı şe k ild e, d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e d e b e n ze r b ir v e riy e e rişile re k e ld e e d ile n so n u ç la rın

22 ç e v rim iç i a n k e t b u lg u la rın a p a ra le l o la ra k g e n iş le tilm e s i te rc ih e d ilm iş tir. B u b e n z e r y a p ı sa y e sin d e ç e v rim iç i a n k e tte n g e le n so n u ç la r k o la y lık la a n la şıla b ilir h a le g e tirilm iş v e a ra ştırm a h e d e fle rin e u y g u n ş e k ild e so n u c a u la şa b ilm e k iç in d e rin le ştirilm iştir. A şa ğ ıd a k i g ra fik te d e g ö rü le b ile ce ğ i g ib i, a n k e t u y g u la m a sın ın y a p ıld ığ ı işle tm e le rin ç o ğ u n lu ğ u ü re tim le rin i k e n d i m a rk a la rı a ltın d a y a p m a k ta d ırla r. ŞEKİL 6: KENDİ MARKASI ALTINDA ÜRETİM YAPMA ŞEKLİ % Kısmen 14% Hayır 18% Evet 68% İ N O V A S Y O N V E A R G E A n k e t ça lışm a m ıza k a tıla n firm a la rın n e re d e y se ü çte ik isi A r - G e fa a liy e tle rin d e b u lu n d u k la rın ı ifa d e e tm işle rd ir. A n ca k b u fa a liy e tle rin iş y e rin d e a y rı b ir b irim o la ra k o lu ştu ru la n b ir A r- G e d e p a rtm a n ın d a y a p ılm a d ığ ı b u n u n firm a ç a lış a n la rı ta ra fın d a n ila v e o la ra k ç a lıştık la rı m e k a n la rd a y a p ıld ığ ı ifa d e e d ilm e k te d ir. ŞEKİL 7: AR- GE FAALİYETİNDE BULUNMA DURUMU % Ar#Ge&Faaliyeti&Yok 36% Ar#Ge&Faaliyeti&Var 64%

23 İş le tm e le rin ö n e m li b ir k ıs m ı, A r- G e f a a liy e ti y a p m a m a n e d e n i o la ra k, b u f a a liy e tle re ih tiy a ç o lm a d ığ ın ı a ç ık la m ışla rd ır. B u n u n b ir n e d e n i firm a la rın k e n d i m a rk a la rı a ltın d a ü re tim y a p a m a m a la rıd ır. A r- G e fa a liy e tle rin e ih tiy a ç d u y m a m a la rı d ışın d a k i n e d e n le rin e n b a şın d a b e lirtile n h u su s ise a n k e te k a tıla n işle tm e le rin in A r - G e fa a liy e tle rin i g e rç e k le ş tire b ilm e s i iç in a lt y a p ıs ın ın o lm a m a s ı (% 2 5 ), m a liy e t so ru n la rı (% 2 4 ) v e y a y e te rli n ite lik li e le m a n o lm a m a sı (% 1 0 ) o la ra k g ö ste rilm e k te d ir k i b u d u ru m ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ in in g e liştirilm e si iç in g e re k v e y e te r k o şu l o la ra k g ö rü le b ilm e k te d ir. ŞEKİL 8: AR- GE FAALİYETİ YAPMAMA NEDENİ ( %) Yeterli+nitelikli+ eleman+olmadığı+için 10% Maliyet+sorunları+ yüzünden 24% İhtiyacımız+yok 41% Altyapımız+uygun+ değil 25% M a rk a la şm a d a ö n e m li b ir b u lg u o la ra k g ö ze ç a rp m a k ta d ır. A şa ğ ıd a k i ta b lo d a d a k o la y lık la g ö rü le b ile c e ğ i g ib i, şirk e tle rin A r - G e y a p m a la rı ile ü re tim le rin i k e n d i m a rk a la rı a ltın d a y a p m a la rı a ra s ın d a p o z itif b ir iliş k i v a rd ır: TABLO 3: AR- GE FAALİYETİ YAPMA İLE KENDİ MARKASI ALTINDA ÜRETİM YAPMA İLİŞKİSİ Üretiminizi kendi markanız altında mı yapıyorsunuz? Şirketinizde AR- GE faaaliyetinde bulunuyor musunuz? Evet Hayır Evet 72,3 27,7 Hayır 23,5 76,5 Kısmen 64,3 35,7 İş le tm e le rin y a k la ş ık d ö rtte b iri d e A r- G e y a p m a m a la rın ın a rd ın d a k i e n ö n e m li n e d e n in a lty a p ı e k sik liğ i o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. A lty a p ı e k sik lik le ri m a k in e v e te ç h iza tın y a n ı sıra, işle tm e n in k u ru lu a la n ın d a k i m e k â n s a l sık ın tıla r d a o la b ilm e k te d ir. Ö rn e ğ in, d a h a ö n c e O S T İM d e fa a liy e t g ö ste re n S in c a n O S B d e k i b ir

24 firm a y e n i y e rle rin d e A r- G e b irim i o lu ş tu rm a k iç in y e te rli a la n la rın ın o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. F a k a t, ç a d ır- b ra n d a ü re tim i y a p a n b ir b a şk a işle tm e y e tk ilisi a lty a p ı v e iş y e rle rin d e k i d o n a n ım la rı n y e te rsiz o lu şu n u n y a n ı sıra, b u d o n a n ım ı k u lla n a b ile c e k v e A r- G e fa a liy e ti y ü rü te b ile c e k p e rs o n e l e k s ik liğ in in d e iş le tm e le r iç in A r- G e fa a liy e ti y ü rü tü le m e m e s in in ö n ü n d e ö n e m li b ir e n g e l o ld u ğ u n u ifa d e e tm e k te d ir. A y n ı y e tk ili, A r- G e fa a liy e tle ri iç in a y rı b ir b irim in, h a tta b u iş iç in a y rı b ir e le m a n ın o lm a sın ın b ile K O B İ le r iç in m ü m k ü n o lm a d ığ ın ı d ü şü n m e k te d ir. Ş irk e tin d e A r- G e f a a liy e ti y ü rü ttü ğ ü n ü b e lirte n i ş le tm e y e tk ilile rin in y a rıs ın d a n ç o ğ u A r- G e y a p a n p e rs o n e lin in s a y ı y a d a k a p a s ite a ç ıs ın d a n y e te rli o lm a d ığ ın ı ö n e sü rm e k te d ir. ŞEKİL 9: AR- GE YAPAN PERSONELİN YETERLİLİK DURUMU % Hayır,&kapasite& açısından&yeterli& değil. 23% Hayır,& sayı açısından yeterli& değil. 32% Evet,&sayı&açısından& yeterli 22% Evet,& kapasite açısından& yeterli 23% Y u k a rıd a d a d e ğ in ild iğ i g ib i, A r- G e p e rs o n e lin in s a y ıc a a z o lm a s ın ı ç o ğ u n lu k la a lty a p ı v e fin a n sa l y e te rsizlik le r ile a ç ık la y a n işle tm e y e tk ilile ri, y e te rli n ite lik te e le m a n o lm a d ığ ın ı d a b ir so ru n o la ra k b e lirtm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, A r- G e p e rs o n e lin in sa y ıca y e te rli o lm a m a sı a lty a p ı v e fin a n sa l so ru n la rla ilişk ile n d irile b ilir. A r- G e p e rso n e lin in k a p a site a ç ısın d a n y e te rsiz o lm a sı ise b u k o n u d a y e tişm iş e le m a n e k sik liğ in d e n k a y n a k la n m a k ta d ır. A şa ğ ıd a k i şe k ild e ise işle tm e y e tk ilile rin in ö n e m li ço ğ u n lu ğ u n u n b u e k sik liğ in ü n iv e rsite le rin d e ste ğ i ile k a p a tıla c a ğ ın a in a n d ığ ı g ö rü lm e k te d ir. A r- G e p e rs o n e lin in k a p a s ite s i, g e n e l o la ra k ç a lış a n la rın iş b e c e rile riy le d e d o ğ ru d a n ilin tilid ir. B u b a ğ la m d a, i ş le tm e y e tk ilile ri K O B İ le rin e n ö n e m li s o ru n la rın d a n b irin in iş g ü c ü b e c e ris i o ld u ğ u n u n a ltın ı ç iz e re k, a y n ı s o ru n u n A r - G e fa a liy e tle rin d e d e y a şa n d ığ ın ı d a b e lirtm e k te d ir. D e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e, sık lık la fin a n sa l so ru n la rın y a n ı sıra, işle tm e y e tk ilile rin in e n ço k şik a y e t e ttik le ri k o n u y e tişm iş iş g ü c ü s ık ın tıs ı o lm u ş tu r. B ir ç o k g ö rü ş m e c i T ü rk iy e d e k i e ğ itim s is te m in in s o ru n lu o ld u ğ u n a, işg ü c ü b e c e risin in y e te rli o lm a d ığ ın a v e y e tişm iş e le m a n sık ın tıs ın ın d a y a şa n d ığ ın a d ik k a t ç e k m e k te d ir

25 ŞEKİL 10: AR- GE PERSONELİNİN KAPASİTE ARTIRIMINDA ÜNİVERSİTELERİN DESTEK OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ? Hayır,& düşünmüyorum 13% Evet,&düşünüyorum 87% B a zı işle tm e y e tk ilile ri b u so ru n u T ü rk iy e d e k i ç o c u k y e tiştirm e k o d la rın a b ile b a ğ la m a k ta, ç o c u k la r v e ö ğ re n c ile r k o ru m a c ı y e tiştirild iğ i iç in, so ru m lu lu k a lm a y a n, k o rk a k b ire y le r o lm a la rın ı sa ğ la y a n b ir k ü ltü re l y a p ıy la k a rşı k a rşıy a o ld u ğ u m u zu ifa d e e tm e k te, iş e g iriş g ö rü ş m e s in d e m a a ş k o n u s u n u a ile s in e d a n ış a n g e n ç le ri, in ş a a t m ü h e n d is liğ i o k u m u ş b ir g e n c in b ir b in a n ın ç a tıs ın a ç ık ıp o ra d a ç a lış m a y ı re d d e tm e sin i ö rn e k o la ra k v e rm e k te d irle r. B ir b a şk a g ö rü şm e c i ise, ö ze llik le ü n iv e rsite o k u y a n ö ğ re n c ile rd e a m a ç sızlık g ö zle m le d iğ in i b e lirtm e k te d ir. A r- G e d e ç a lış a c a k k iş ile rin a ra ş tırm a y ı s e v m e le rin in g e re k tiğ in i h e m a ile le rin h e m d e o k u lla rın ç o c u k la rın IQ la rı ile u ğ ra ş m a k ta n s a E Q la rın a (d u y g u s a l z e k a la rın a ) y ö n e lik ç a lış m a la r y a p m a la rı g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te, b u n u n y a p ılm a d ığ ı iç in ü lk e d e işin i se v m e y e n % 8 5 lik b ir to p lu lu k y a ra tıld ığ ın ı id d ia e tm e k te d ir. B e n z e r ş e k ild e, b ir b a ş k a g ö rü ş m e c i ç o c u k la rın a ile le ri ta ra fın d a n y a n lış y ö n le n d irild iğ in e d e d ik k a t ç e k m e k te d ir: Toplumsal olarak çocukların hep doktor, avukat, mühendis olması için yönelten bir aile görmedim. diretiliyor. Çocuklarını sanayiye B ir b a şk a g ö rü şm e c i ise k e n d i se k tö rü n ü ö rn e k g ö ste re re k A r- G e fa a liy e tle rin d e g iz liliğ in e s a s o ld u ğ u n u, b u n d a n d o la y ı A r - G e p e rs o n e lin in ç o k d ik k a tli s e ç ilm e si g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te, b u b a ğ la m d a sa d e c e y e tişm iş e le m a n d e ğ il, g izlilik e sa sla rın a u y a b ile c e k v e u zu n sü re a y n ı işy e rin d e ç a lışm a y ı iste y e n g e n ç le ri b u lm a n ın zo rlu ğ u n d a n d a y a k ın m a k ta d ır. B a zı işle tm e y ö n e tic ile ri, h e r n e k a d a r A r- G e y e ih tiy a ç d u y m a d ık la rın ı b e lirts e d e, g ö rü şm e le r e sn a sın d a A r- G e n in p a h a lı o lm a s ın d a n v e d ire k t g e lir g e tire n b ir f a a liy e t o lm a m a sın d a n d o la y ı A r- G e y e g e re k d u y m a d ığ ın ı, A r- G e y e ih tiy a ç la rı o lm a d ığ ın ı k a b u lle n m iş g ö rü n m e k te d irle r. G ö rü şm e n in ile rle m e siy le, b a şk a e tk e n le rin b ö y le b ir k a b u lle n iş iç in ze m in o lu ştu rd u ğ u g ö rü lm e k te d ir. Ö rn e ğ in b ir işle tm e y e tk ilisi A r- G e

26 d e p a rtm a n ı k u ru p b u n u n iç in e le m a n istih d a m e tm e k iste d iğ in i fa k a t ik i p e rso n e l is tih d a m e ts e b u n u n iç in y ıllık e n a z 5 0 b in T L m a s ra fın ın o la c a ğ ın ı a m a b u n u n ü rü n sa tışın a v e k â ra e tk i e tm e y e ce ğ in i ö n e sü rm e k te d ir. B u n d a n d o la y ı A r- G e y e ih tiy a ç d u y m a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. A y n ı y e tk ili b u so ru n u n T ü rk iy e y e ö zg ü n b ir so ru n o ld u ğ u n u d a d ü şü n m e k te d ir. T ü rk iy e n in A r- G e ü lk e s i o lm a k iç in g e re k li a lty a p ı v e m e v z u a ta s a h ip o lm a d ığ ın ı, k e n d i s e k tö rü n d e n ö rn e k v e re re k a ç ık la m a k ta d ır: B ir A r - G e ü lk e s i o la b ilm e s i iç in tıb b i m a lz e m e le rd e k a r m a rjın ın y ü k s e k o lm a s ı g e re k tiğ in i, a m a m e se la d e v le tin işitm e c ih a zla rın ı u c u zd a n a ld ığ ı v e b u c ih a zla rın ü re tic ile rin in d e k a r m a rjla rın ın ç o k d ü şü k o ld u ğ u n u v e b ö y le b ir d ö n g ü d e n d o la y ı d a T ü rk iy e d e k i sa n a y icile rin u cu z ü rü n le ri ü re tm e y e y ö n e ld ik le rin i b e lirtm e k te d ir. B e y in g ö çü n ü d e b u o lg u y a b a ğ la m a k ta d ır. Ö ze llik le A n k a ra d a b u d ö n g ü n ü n y e rle şik o ld u ğ u n u d a e k le m e k te d ir. B ir b a şk a işle tm e c i d e a y n ı so ru n a d ik k a ti ç e k e re k p iy a sa n ın m a liy e tin e ç a lışır d u ru m a g e ld iğ in i, b u n e d e n le h e m e le m a n b u lm a n ın zo rla ştığ ın ı, h e m d e A r- G e g ib i fa a liy e tle re d e k a y n a k a y rıla m a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. İşle tm e y e tk ilile ri b u k o n u d a d e v le t d e ste ğ in in şa rt o ld u ğ u n u ifa d e e tm e k te d irle r. B ir g ö rü şm e c i A r- G e d e p a rtm a n ı b u lu n d u ra m a y a n d a h a k ü ç ü k ö lç e k li firm a la ra İŞ K U R u n m a n tığ ı g ib i b ir şe k ild e d e v le tin y a rd ım cı o lm a sı g e re k tiğ in i, d e v le tin A r- G e ç a lış a n ın ın firm a y a o la n m a liy e tin i a z a ltm a s ı g e re k tiğ in i e k le m e k te d ir. B ir d iğ e r işle tm e y ö n e tic isi ise A r- G e fa a liy e tle ri iç in fin a n s a k ta rım ın ın K O B İ le r iç in ç o k z o r o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te, ö z e llik le g ö rü ş m e n in y a p ıld ığ ı 1 1 N is a n ta rih i g ib i p iy a sa n ın d u rg u n o ld u ğ u d ö n e m le rd e A r- G e a m a ç lı f a a liy e tle rin K O B İ le r ta ra fın d a n y ü k o la ra k g ö rü ld ü ğ ü n ü şu ifa d e le rle g ö ste rm e k te d ir: KOBİ esnafı piyasanın hareketliliğine göre davranış normu geliştirir: Piyasa durgunsa Ar- Ge amaçlı bir faaliyete: Başlatma şimdi üniversitene diye tepki gösterebilir. G ö rü ş m e c ile r a ra s ın d a A r- G e fa a liy e tle rin i d o la y s ız o la ra k e tk ile y e n fin a n s a l d u ru m u n T ü rk iy e n in g e n e l siy a si g e lişm e le rle b a ğ la n tılı o ld u ğ un u d a d ü şü n e n le r v a rd ır. S o n d ö n e m d e a rta n te rö r o la y la rın ın, R u sy a ile o rta y a ç ık a n k rizin, iç siy a se tte k i g e rg in lik le rin d e d o la y lı y o ld a n A r- G e fa a liy e tle rin i e tk ile d iğ in i d ile g e tire n b ir işle tm e y e tk ilisi b u s ü re çte sa n a y i s e k tö rü n d e e n ço k y a ş a n ıla n sık ın tıla rd a n b irin in iş a h la k ın ın k a y b o lm a sı o la ra k ta n ım la m a k ta d ır. A r- G e fa a liy e tle rin in ö n ü n d e k i b ir b a ş k a e n g e l o la ra k d a iş le tm e le rin k u ru m sa lla şa m a m a la rı g ö ste rilm e k te d ir. B ir işle tm e c i K O B İ le rd e in ov a sy o n v e A r- G e n in g e liş k in o lm a m a s ın ı K O B İ le rin k u ru m s a l a n la m d a g e liş m iş o lm a m a s ın a b a ğ la m a k ta d ır: Türkiye de firmalar babadan oğula geçer. Bu bile zor artık. Çocuklar babalarının işlerini devralmıyor. Üniversiteyi bitirip bir yere kapağı atmanın derdindeler. Avrupa da ise 1800 lü yıllarda kurulan, 10 kişinin çalıştığı firma var. Ama kurumsallaşmış. Patron gitse bile şirket işlemeye devam ediyor

27 B ir b a şk a işle tm e c i, K O B İ le rin k u ru m sa lla şa m a m a so ru n u n a ö rn e k o la ra k, b u iş le tm e le rin d e v le tin v e y a a ja n s la rın s a ğ la d ığ ı k re d ile rd e n v e d e s te k le rd e n y a ra rla n a b ilm e k iç in p ro je te k lifi h a zırla m a g ib i b a zı işle ri b ile u su lü n e g ö re y a p a c a k k u ru m sa l y a p ıy a sa h ip o lm a m a la rın ı g ö ste rm e k te d ir. Ü re tim le rin i k e n d i m a rk a la rı a ltın d a y a p m a la rın a ra ğ m e n, p a te n tli ü rü n ç ık a ra m a d ık la rın ı b e lirte n b ir işle tm e y e tk ilisi p a te n t a la m a m a la rın ın ö n ü n d e k i e n ö n e m li e n g e lle ri; p a te n t a la b ilm e k iç in g e re k li p ro se d ü rle rin ç o k fa zla o lm a sı v e b u ta le p le ri k a rşıla y a ca k ku ru m sa l p o ta n siy e lle rin in o lm a m a sı o la ra k sıra la m a k ta d ır. T ü rk iy e d e k i K O B İ le rin k u ru m sa lla şa m a d ığ ın ı b e lirte n b ir b a şk a g ö rü şm e ci, k u ru m sa lla şm a a şa m a sın a g e le m e m iş işle tm e le rin A r- G e y i d e ö n e m s e m e d ik le rin e d ik k a t ç e k m e k te, a ile şirk e tle rin in k u ru m sa lla şa m a m a sın d a n d o la y ı ü n iv e rsite - sa n a y i işb irliğ in in d e m ü m k ü n o lm a d ığ ın ı e k le m e k te d ir. B ir b a şk a işle tm e y e tk ilisi is e, k u ru m s a lla ş a m a m a s o ru n u ile b irlik te b e lli b ir ü rü n d e u zm a n la şm a e ğ ilim in in o lm a m a sın ı d a ö ze llik le K O B İ le rin A r- G e y e ö n e m v e rm e s in in ö n ü n d e b ir e n g e l o la ra k g ö rm e k te d ir. A y n ı se k tö rd e fa a liy e t g ö ste re n firm a la rın b e lli a lt ü rü n le rd e u zm a n la şm a la rı d a h ilin d e, o ü rü n ü d a h a d a g e liştire b ile c e ğ in e in a n a n g ö rü şm e c i, g ü n ü m ü z p iy a sa k o şu lla rın d a te k b ir ü rü n e o d a k la n a n firm a n ın d a ik tis a d i a n la m d a p iy a sa d a a y a k ta k a la m a y a c a ğ ın ı e k le m e k te d ir. A r- G e fa a liy e ti y ü rü te n iş le tm e le rin n e re d e y s e d ö rtte ü ç ü A r- G e b irim le rin in o ld u ğ u n u b e lirtm işle rd ir. Ü n iv e rsite le rle işb irliğ i y a p a n, A r- G e h iz m e tin i d ış a rıd a n a la n v e te k n o p a rk la rd a y e r a la n şirk e tle rle b irlik te A r - G e fa a liy e ti y ü rü ttü ğ ü n ü b e lirte n işle tm e le rin o ra n ı d a a şa ğ ıd a k i ta b lo d a b e lirtilm e k te d ir: TABLO 4: AR- GE FAALİYETİ YAPMA ŞEKLİ % Yanıt Yüzde AR- GE Birimimiz aracılığıyla 72 Üniversitelerle ortak proje yapıyoruz 31 AR- GE hizmetini dışarıdan alıyorum 20 Kendi İmkanlarımızla 16 Teknoparklarda yer alan şirketlerle birlikte 13 H e r n e k a d a r a n k e t fo rm u n d a k e n d i im k a n la rım ız la ş e k lin d e b ir ş ık o lm a s a d a, a n k e tim izi d o ld u ra n i şle tm e y e tk ilile rin in % 1 6 sı k e n d i i m k a n la rı i le A r - G e f a a liy e ti y ü rü ttü k le rin i d iğ e r şık k ı iç in d e b e lirtm işle rd ir. B u b a ğ la m d a, b ir b a şk a k a rışık lık ise, b irç o k işle tm e y ö n e tic isin in b e lli p ro fe sy o n e llik ö lç ü tle ri iç in d e b ile ta n ım la n a m a y a c a k fa a liy e tle ri A r- G e fa a liy e ti o la ra k g ö rm e s id ir. B u d u ru m b ir m u ğ la k lık y a ra tm a k ta d ır. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e le rd e b ir ç o k iş le tm e c i A r- G e fa a liy e ti y a p tık la rın ı a m a b u n u A r- G e b irim i a d ı a ltın d a y a p m a d ık la rın ı ifa d e e tm e k te, a y rı b ir A r- G e b ö lü m ü o lm a d ığ ın ı, firm a y e tk ilile rin in a ra d a sıra d a y e n i ü rü n g e liştirm e k o n u su n d a to p la n tıla r y a p tık la rın ı v e k e n d i iç le rin d e b u fa a liy e tle ri A r- G e fa a liy e ti a d ı a ltın d a g e rç e k le ş tird ik le rin i ifa d e e tm e k te d irle r

28 B e n ze r b ir d u ru m, işle tm e le rin in o v a sy o n fa a liy e tle rin i ta n ım la rk e n d e g ö zle m le n m e k te d ir. B irç o k iş le tm e c i fu a rla rı z iy a re t e tm e y i, fu a rla rd a g ö rd ü k le ri y e n i ü rü n le ri k e n d i im a la th a n e le rin d e ü re tm e y e y ö n e lik fa a liy e tle rin i in o v a s y o n o la ra k ta n ım la m a k ta d ır. Ö ze llik le b ü y ü k firm a la ra y a n ü rü n h izm e ti v e re n işle tm e y e tk ilile ri te d a rik ç i firm a o lm a n ın, in o v a sy o n v e A r- G e fa a liy e tle ri ö n ü n d e b ir e n g e l o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, m ü şte rin in, y a n i k e n d ile rin d e n y a n ü rü n iste y e n b ü y ü k firm a la rın ta le p le ri d o ğ ru ltu s u n d a p a rç a ü re ttik le ri iç in in o v a s y o n v e A r - G e fa a liy e ti y ü rü te m e d ik le rin i e k le m e k te d irle r. B u n a ra ğ m e n A r- G e y e ö n e m v e rd ik le rin i b e lirte n b ir işle tm e y e tk ilisi A R- G E d e p a rtm a n la rın ın s ü re k li y e n i ü rü n le r g e liştirm e y e ç a lıştığ ın ı, se k tö rle rin d e k i b ü y ü k firm a la ra y a n sa n a y i ü rü n le ri ü re tm e le rin e v e firm a la rın ih tiy a c ın a g ö re y e d e k p a rç a te m in e tm e le rin e ra ğ m e n in o v a s y o n v e A R - G E y e ç o k ö n e m v e rd ik le rin i b e lirtm e k te d ir. Y u rtiçi v e d ü n y a p a za rın d a sö z sa h ib i o la n b ir b a h a rat firm a sı y e tk ilisi b a h a ra t iç in ç o k y ü k lü m ik ta rla rd a y a tırım y a p tık la rın ı v e h e d e fle rin in d ü n y a b irin c iliğ i y a d a ik in c iliğ i o ld u ğ u n u n a ltın ı ç iz e re k, b u n u n iç in in o v a s y o n v e A r - G e y i d e ö n e m se d ik le rin i b e lirtm e k te d ir. K O B İ le rin A r- G e v e in o v a s y o n a a y ıra c a k fin a n sa l k a y n a k la rın ın o lm a m a sın d a n d o la y ı, b u n u n iç in y e te rli v e g e re k li e le m a n istih d a m e tm e k te zo rla n d ık la rın ı, ih tiy a ç d u y d u k la rı b e c e riy e sa h ip p e rso n e li b u lm a k ta d a zo rla n d ık la rın ı ifa d e e d e n işle tm e y e tk ilile ri b u a ç ığ ın d e v le t v e d iğ e r k u ru m la r ta ra fın d a n k a p a tılm a sı g e re k tiğ in i d e sık lık la ifa d e e tm e k te d irle r. B u k u ru m la r a ra sın d a ü n iv e rsite le r d e ö n e m li b ir ro l o y n a m a k ta d ır. B u n d a n d o la y ı ü n iv e rsite- sa n a y i işb irliğ i işle tm e le r, ö ze llik le d e K O B İ le r iç in ö n e m te şk il e tm e k te d ir Ü N İ V E R S İ T E - S A N A Y İ İ Ş B İ R L İ Ğ İ G e rç e k le ş tirile n g ö rü ş m e le rd e v e g ö rü şm e le r e sn a sın d a y a p ıla n g ö z le m le rd e b ü y ü k firm a la rın v e iş le tm e le rin, ö z e llik le d e k a m u ik tis a d i te ş e k k ü lle rin ü n iv e rs ite - sa n a y i iş b irliğ in d e n (Ü S İ d e n ) y a ra rla n m a k o n u s u n d a, K O B İ le re g ö re d a h a iy i d u ru m d a o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. ŞEKİL 11: DAHA ÖNCE ÜNİVERSİTE- SANAYİ İŞBİRLİĞİNDEN YARARLANMA DURUMU % Üniversite)Sanayiişbirliğindenyararlandım 41% Üniversite)Sanayiişbirliğindenyararlanmadım 59%

29 Y u k a rıd a d a b e lirtild iğ i g ib i, h e r n e k a d a r A r- G e fa a liy e ti y a p a n firm a la rın % 8 5 i ü n iv e rsite le rin A r- G e k a p a s ite s in in a rtırım ın a d e ste k o la c a ğ ın ı d ü şü n se d e, tü m ö rn e k le m g ru b u m u zu n sa d e c e y a rısın d a n a zı Ü S İ d e n y a ra rla n d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. Ü S İ d e n y a ra rla n a n iş le tm e le rin k u ru lu ş ta rih le rin e b a k tığ ım ız d a ş ö y le b ir ta b lo k a rşım ıza ç ık m a k ta d ır: TABLO 5: İŞLETMELERİN KURULUŞ YILLARINA GÖRE ÜSİ DEN YARARLANMA DURUMLARI % Yıllar Evet Hayır 2010 sonrası ,8 81, ,7 83, ,1 60, öncesi 64,3 35,7 Ş irk e tle rin fa a liy e tte b u lu n d u k la rı y ıl sa y ısı ç o ğ a ld ık ç a, Ü S İ d e n y a ra rla n m a o ra n ı a rtm a k ta d ır. B u d a b ize Ü S İ d e n fa y d a la n m a n ın e n ö n e m li k ısta sla rın d a n b irin in, iş le tm e n in s a h ip o ld u ğ u te c rü b e o ld u ğ u n u g ö s te rm e k te d ir. B u n u n y a n ı s ıra, h e n ü z y a k ın b ir za m a n d a k u ru lm u ş firm a la r d a Ü S İ d e n y a ra rla n m a e ğ ilim in d e d ir. B u d a b ize işle tm e le rin k u ru lu rk e n e n Ü S İ d e n y a ra rla n m a v izy o n u n a sa h ip o ld u ğ u n u g ö ste rm e k te d ir. İş le tm e le r is e T Ü B İT A K, K O S G E B v e b e n z e ri ü n iv e rs ite ile s a n a y ic ile ri b ir a ra y a g e tirm e y i h e d e fle y e n p ro g ra m la ra sa h ip k u ru m la rın v a s ıta s ıy la Ü n iv e rsite S a n a y i iş b irliğ in d e n fa y d a la n m ışla rd ır. ŞEKİL 12: ÜSİ DEN YARARLANMA ŞEKLİ ( %) TUBITAK 56 KOSGEB SAN3TEZ Üniversite=Fonu 12 Diğer 12 AB=Hibeleri

30 T a b lo d a d a g ö rü le b ile ce ğ i g ib i, Ü S İ d e n y a ra rla n d ığ ın ı ifa d e e d e n işle tm e le rin b ü y ü k b ir ç o ğ u n lu ğ u T Ü B İT A K p ro je le ri v a sıta sıy la ü n iv e rsite le rle iş b irliğ i y a p m a k ta d ır, % 3 7 si K O S G E B, % 2 3 ü d e S A N - T E Z p ro g ra m ın d a n fa y d a la n d ık la rın ı b e lirtm iştir. A B h ib e le ri v e ü n iv e rsite le rin k e n d i fo n u d ışın d a te k il o la ra k A K A, E k o n o m i B a k a n lığ ı, O S T İM g ib i k u ru m la rın p ro g ra m la rın d a n y a d a g irişim le rin d e n y a ra rla n d ık la rın ı b e lirte n le r d e o lm u ştu r. Ü n iv e rsite S a n a y i işb irliğ i k o n u su n d a a ra c ı k u ru m la rın v e p ro g ra m la rın ö n e m in e ile rid e d e ğ in ile c e k tir. B u k o n u d a ö rn e ğ in s a v u n m a s a n a y iin in ç o k ö n e m li b ir y o l k a t e ttiğ i, d e u y g u la m a y a k o n u la n S a v u n m a S a n a y ii iç in A ra ştırm a c ı Y e tiştirm e P ro g ra m ı n ın (S A Y P ) b u b a ğ la m d a b a şa rılı b ir ö rn e k o ld u ğ u b ilin m e k te d ir. P ro g ra m d a h ilin d e O D T Ü, G a zi v e A n k a ra ü n iv e rsite le rin d e k i te z ç a lışm a la rın ın şirk e tle rin u zu n v e o rta v a d e li A r- G e stra te jile ri d o ğ ru ltu su n d a k i a la n la rd a g e rçe k le şm e si h e d e fle n m e k te d ir Üniversite Sanayi İşbirliği Önündeki Engeller Y a p ıla n d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e b ü y ü k ö lçe k li firm a la r v e işle tm e le r ile k a m u ik tis a d i te ş e k k ü lle r ile k a rş ıla ş tırıld ığ ı z a m a n K O B İ le rin Ü S İ d e n fa y d a la n a m a d ığ ı g ö rü lm e k te d ir. K O B İ le rin Ü S İ d e n fa y d a la n a m a m a sın a sa n a y i ile ü n iv e rsite le rin a y n ı d ili k o n u şm a m a sı, K O B İ le rin k e n d i y ö n e tim s ü re ç le rin d e n k a y n a k la n a n so ru n la r, ü n iv e rsite le rd e n k a y n a k lı s o ru n la r, re s m i u y g u la m a la r v e k u ru m sa l sü rd ü rü le b ilirlik le ilg ili so ru n la r g ib i n e d e n le r g ö ste rilm e k te d ir. Sanayi ile üniversitelerin aynı dili konuşmaması İş le tm e y e tk ilile ri s a n a y i ile ü n iv e rs ite le r a ra s ın d a ile tiş im s o ru n u n u n d a ö te s in d e, ü n iv e rsite v e sa n a y in in o la y la ra v e o lg u la ra b a k ış a ç ıla rın d a k i fa rk lılık la rd a n k a y n a k la n a n so ru n la rın d a ö n e m li b ir ro l o y n a d ığ ı b e lirtm e k te d irle r. B ir p la stik ü re tic isi, Ü S İ n in şim d iy e k a d a r iste n ild iğ i se v iy e d e g e rç e k le şe m e m e sin in n e d e n in i şu şe k ild e a çık la m a k ta d ır: Üniversiteler sanayi gözünden, sanayiciler üniversite gözünden olaylara bakamadığından işbirliği sağlanamadı. Aynı dili konuşmuyoruz. Birbirimizi anlayamıyoruz. Ö te y a n d a n, sa d e ce A n k a ra v e T ü rk iy e p a za rın d a d e ğ il, k ü re se l ö lç e k te ö n e m li b ir b a h a ra t firm a sı o la n b ir işle tm e n in y ö n e tim k u ru lu b a şk a n ı, ö ze llik le u lu sla ra ra sı re k a b e tte T ü rk sa n a y ic ile rin sö z sa h ib i o la b ilm e si iç in sa n a y ic ile rin ü n iv e rsite le r ile iş b irliğ i y a p m a s ın ın ş a rt o ld u ğ u n u ş u ş e k ild e ö n e s ü rm e k te d ir: S a n a y ic in in is te d iğ i k a d a r a k lı o lsu n, y in e d e ü n iv e rsite n in a k lın a ih tiy a c ı v a r. İşle tm e y e tk ilile ri ço k lu k la ü n iv e rsite le rin b u k o n u d a so ru m lu o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d irle r. H a tta şim d iy e k a d a r ü n iv e rsite le rle işb irliğ i y a p m a d ığ ın ı b e lirte n b ir işle tm e y e tk ilisi b u b a ğ la m d a ü n iv e rsite le rin bilg ile n d irm e ç a lış m a la rın d a n m e m n u n o lm a d ığ ın ı b e lirte re k, b u k o n u d a ü n iv e rs ite le rin s o ru m lu o ld u ğ u n a in a n d ığ ın ı d ile g e tirm iştir

31 Üniversitelerden kaynaklı sorunlar Ü n iv e rs ite h o c a la rın ın v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü S İ n in g e rç e k le şm e m e sin d e ö n e m li b ir so ru m lu lu k la rın ın b u lu n d u ğ u n u ö n e sü re n işle tm e y e tk ilile ri g e n e l o la ra k ü n iv e rsite le rin ü re tim d e n v e p ra tik fa a liy e tle rd e n k o p u k o ld u ğ u n d a n, ü n iv e rsite h o c a la rın ın te o ri y e ta k ılıp k ald ığ ın d a n y a k ın m a k ta d ırla r. B ir ç o k iş le tm e y e tk ilis i, ö ze l se k tö r p ra tiğ e y ö n e lik ç ö zü m ö n e risi b e k le rk e n, h o c a la rın sa d e c e işin te o risiy le ilg ile n e b ild ik le rin i b e lirtm iş tir. Ö rn e ğ in, b ir sa n a y ici, h o ca la rın u zm a n la ş tık la rı a la n ın p ra tiğ iy le ilg ile n se le r d e, a la n d a b ile işin sa d e c e te o rik k ısm ın a ta k ıld ık la rın ı b e lirtm e k te d ir. A y n ı sa n a y ic i h o c a la rın p ra tik te y e r a lm a sı g e re k liliğ in i şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir: Hoca hocalık yapmadan önce sanayide çalışmalı ve sektör hocanın masraflarını karşılamalı. Devlet karşılarsa kıymet bilinmez. Beş yıl sonra hoca yapacaksın. Yurtdışında mühendisliğin daha iyi olmasının sebebi, mühendisler işin başında masa başında değil. Tulum giyip gerekirse yağın, kirin içine giriyor ve o yüzden başarılılar. İş le tm e le r, ü n iv e rs ite le rin g e n e l o la ra k iş b irliğ i s ü re c in d e ç o k y a v a ş h a re k e t e ttik le rin d e n şik a y e tç id irle r. H a tta b a zı d u ru m la rd a işb irliğ i sü re c i iç e risin d e ü n iv e rsite le rin ile tişim e y a n ıt v e rm e d ik le rin d e n d e y a k ın m a k ta d ırla r. B ir işle tm e y e tk ilisi l a b o ra tu v a r c ih a zla rıy la i lg ili b ir p ro je le rin i ü n iv e rsite d e ö ğ re tim g ö re n o ğ lu a ra c ılığ ıy la h o c a sın a su n d u k la rın ı a n c a k g e ri d ö n ü ş o lm a d ığ ın ı b e lirte re k, h o c a la rın o p ro je y i b a şa ra c a k la rın a in a n c ın ın ta m o lm a sın a ra ğ m e n b u işb irliğ in i g e rçe k le ştire m e d ik le rin i d ile g e tirm iştir. Ö rn e ğ in b a şk a b ir sa n a y ic i d e y a p m a k iste d ik le ri b ir p ro je y le ilg ili ü n iv e rsite y e g ittik le rin i, p ro je le rin i h o c a la ra s u n d u k la rın ı v e ü ç se n e d ir ce v a p b e k le d ik le rin i sö y le y e re k, h o c a la rın h a la c e v a p v e rm e d ik le rin d e n y a k ın m a k ta d ır. B ir d iğ e r iş le tm e y e tk ilisi d e h o c a la rın za m a n k a v ra m ın ın o lm a d ığ ın ı şu ifa d e le rle a k ta rm a k ta d ır: Bir iş yapılacaksa o iş zamanında yapılmalı ki faydalı ve karlı olsun. Hocalarda zaman kavramı yok. Ü ç ay sonra lazım olan projeyi üç yıl sonra yapıyorlar. %99 u memuriyete alışmış, üniversitelerin siyaseti bırakıp işini yapması lazım. B irç o k iş le tm e y e tk ilis i h o c a la rın Ü S İ p ro je le rin d e, p ro je d e n g e le c e k m a d d i fa y d a y a d a h a ç o k ö n e m v e rd iğ in i b elirtm e k te d ir. B ir s a n a y ic i Ü S İ n in p a ra k a rşılığ ı y a p ılm a m a sı g e re k tiğ in i, sa n a y ic in in Ü S İ sa y e sin d e b ir g e liri o ld u ğ u za m a n b u n u n so n u cu n d a b u g e lird e n ü n iv e rsite n in d e p a y ın ı fa zla sıy la v e re c e ğ in i b e lirtm e k te d ir. F a k a t, ü n iv e rsite le rin p ro je le rin so n u c u n e o lu rsa o lsu n, Ü S İ y i p a ra k a y n a ğ ı o la ra k g ö rd ü k le rin d e n şik a y e tç id ir: Ü S İ için h o ca la rd a n ilk e ta p ta p a ra ta le b i g e lm e m e li

32 O za m a n b iz y a n a şm a y ız, b a şk a b irin i b u lu ru z. B ir b a şk a sa n a y ic i d e b u y a k la şım ı şu şe k ild e i fa d e e tm e k te d ir: H o ca y a v e ö ğ re n ciy e i h tiy a ç v a r a m a f irm a y a g e ld ik le rin d e ö n c e p a ra k o n u şa lım d e n m e m e li. B u, işe g ö lg e d ü şü rü y o r. Ö te y a n d a n, iş le tm e le r Ü S İ n in ö ze llik le K O B İ le r için ço k ö n e m li o ld u ğ u n u k a b u l e tm e k te v e b u işb irliğ in d e e n ö n e m li a k tö rü n h o c a la r o ld u ğ u n u sık lık la d ile g e tirm e k te d irle r. D o k to ra ö ğ re n cile rin in Ü S İ için d e y e r a lm a la rı d u ru m u n d a d a n ışm a n h o c a la rın k o n tro lü n d e o lm a sı g e re k tiğ i d e ifa d e e d ilm e k ted ir. F a k a t, b a zı iş le tm e c ile r b u n u n te rs in e, h o c a la rın d o k to ra ö ğ re n c ile rin i s ık ı ş e k ild e ta k ip e tm e d iğ in i v e b u n d a n d o la y ı d a Ü S İ n in sa d e c e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in in isiy a tifin e b ıra k ıld ığ ın ı b e lirtm e k te d irle r. İş le tm e y e tk ilile ri ile y a p ıla n g ö rü ş m e le rd e, h e r n e k a d a r işle tm e le rin Ü S İ y e ç o k sıca k b a k tık la rın ı sö y le y e b ilse k d e, d o k to ra ö ğ re n cile rin e a y n ı o ra n d a g ü v e n m e d ik le rin i b e lirte b iliriz. B u n u n e n ö n e m li n e d e n le rin d e n b iri d e, s a n a y icile r a ra sın d a ü lk e d e k i e ğ itim siste m in e k a rşı o la n g e n e l b ir g ü v e n sizlik d u ru m u d u r. H a tta, iş le tm e y e tk ilile ri T ü rk iy e d e g e n e l o la ra k ö ğ re n c i y e tiş tirm e s is te m in in sa d e ce d e rste ö ğ re n m e k le sın ırlı tu tu ld u ğ u n u, ö ğ re n cile rin p ra tik e ğ itim le rin in za y ıf o ld u ğ u n u v e s o sy a l y e te n e k le rin in b ile k ısıtlı o ld u ğ u n u i fa d e e tm e k te d irle r. Y u k a rıd a d a b e lirtild iğ i g ib i, b e c e rile ri y e te rli o la n işg ü c ü sık ın tısı ç e k e n işv e re n le r, b u d u ru m u n g e re k ç e si o la ra k g e re k m e sle k lise le rin d e, g e re k se d e ü n iv e rsite d e v e rile n e ğ itim in p ra tik ih tiy a ç la ra c e v a p v e re m e y e c e k d ü ze y d e o ld u ğ u n u sık lık la if a d e e tm e k te d ir. B u n u n y a n ı sıra, ü n iv e rsite le rd e n m e zu n o la n m ü h e n d isle rin d e m a a ş v e ç a lış m a k o ş u lla rın d a b e k le n tile rin in ç o k fa z la o lm a s ı iş le tm e y e tk ilile ri ta ra fın d a n sık lık la d ik k a t çe k ile n b ir k o n u d u r. Ü n iv e rsite m e zu n la rın ın ö n ce lik le rin in iy i m a a şla m a s a b a ş ı b ir iş y a p m a o ld u ğ u n d a n y a k ın a n b ir g ö rü ş m e c i, ü n iv e rs ite m e z u n u g e n çle rin b u k o n u d a k ısm e n h a k lı o ld u k la rın ı a n c a k s a n a y in in d e b ir g e rçe k liğ i o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k ted ir. Ü n iv e rsite e ğ itim in in p ra tik so n u ç la rın a k u şk u y la y a k la şa n sa n a y ic i y e n i iş e b a ş la y a n b ir ü n iv e rs ite m e z u n u n u n ö n c e lik le k e n d is in i is p a t e tm e s i g e re k tiğ in e in a n m a k ta d ır. B u b a ğ la m d a ö n c e lik le ü n iv e rs ite ö ğ re n c is i ü n iv e rsite d e g ö rd ü ğ ü te o rik b ilg iy i, ü re tim sü re c in d e k i p ra tik a la n la n a s ıl ö rtü ştü re b ile c e ğ in i g ö ste rm e lid ir. B ir iş le tm e y e tk ilis i b u n u şu şe k ild e ö ze tle m e k te d ir: Yeni mezun bir mühendis çizimi biliyor ama üretim aşamasında göremiyoruz. Çizim kolay. Kursta da öğretiliyor. İy i m a a ş v e m a s a b a ş ı iş b e k le n tile rin e s a h ip ü n iv e rs ite m e z u n la rın ın s a n a y in in ih tiy a c ı o la n k a lifik a s y o n la rı k a rş ıla y a c a k k a d a r n ite lik li o lm a d ık la rı d a s ık lık la b e lirtilm e k te d ir. İşle tm e y e tk ilile rin in şik a y e tç i o ld u ğ u k o n u la rd a n b ir d iğ e ri d e ö ze lik le m ü h e n d is lik fa k ü lte s i m e z u n u ö ğ re n c ile rin o fis o rta m ın d a ç a lış m a b e k le n tile rid ir. S a n a y ic ile r istih d a m e ttik le ri m ü h e n d isle ri sü re k li o la ra k ü re tim sü re cin in g e rçe k le ştiğ i a la n d a g ö rm e k iste m e k te d ir. S ık lık la ifa d e e d ild iğ i h a liy le, m ü h e n d is lik fa k ü lte s i m e zu n la rın ın işin a m e le liğ in i d e k a b u l e tm e le ri g e re k m e k te d ir

33 B ir işle tm e y e tk ilisi o k u ld a v e rile n e ğ itim le iş h a y a tın d a ih tiy a ç d u y u la n e ğ itim a ra sın d a k i fa rk ı şu şe k ild e ö ze tle m e k te d ir: Teorik bilgiler okullarda veriliyor öğrenciye ama saha başka bir dünya. Yeni mezun arkadaşlar belki bunun farkında ama okulda uygulamalı eğitim almamaları en büyük d ezavantajları oluyor. Ö ğ re n c ile rin p ra tiğ e y ö n e lik e ğ itim a lm a la rı, ü n iv e rsite d e a ld ık la rı e ğ itim i p ra tik te u y g u la y a b ile c e k le ri fırsa tla ra sa h ip o lm a sı g e re k tiğ in i d ü şü n e n işle tm e y e tk ilile ri b u n u n iç in sta j sü re le rin in u zu n tu tu lm a sı g ib i a ra fo rm ü lle re d e itib a r e tm e k te d irle r. İşle tm e y e tk ilile ri d o k to ra sü re c in d e n ö n c e, m ü m k ü n se lisa n s d ü ze y in d e y k e n ö ğ re n c ile rin sa h a y a in m e si, p ra tiğ e y ö n e lik e tk inlik le re k a tılm a s ı g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d ir. B ir g ö rü şm e c i l isa n s d ü ze y in d e y k e n sa h a y a i n m e y e n b ir ö ğ re n c in in d o k to ra d ü ze y in d e y k e n sa h a y a in m e sin in zo r o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. B ir b a şk a i ş le tm e y e tk ilis i d e, d o k to ra s e v iy e sin d e b ir ö ğ re n c in in s a h a y a i n m e ş e v k in i k ıra n e n ö n e m li e tk e n in, ö ğ re n c in in te o rid e g ö rd ü ğ ü k o n u la rla p iy a sa d a k i g e rçe k liğ in u y u şm a m a s ın ın o ld u ğ u n u ö n e s ü rm e k te, b u d u ru m d a d o k to ra ö ğ re n c isin in d e sa h a y a in m e şe v k in in k ırıld ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. A y rıca sa n a y i te sisle rin d e k i fizik i ş a rtla rın d a d o k to ra ö ğ re n c isin in sa h a y a in m e m o tiv a s y o n u n u a z a lta n b ir e tk e n o ld u ğ u ile ri s ü rü lm e k te d ir. B ir y ö n e tic i k e n d is in in d e a k a d e m ik k ö k e n li o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k e re k, sa n a y id e k i fizik i k o şu lla rın ü n iv e rsite d e k i h o c a v e ö ğ re n c ile rin g e lm e sin i m o tiv e e tm e k te n ç o k u za k ta o ld u ğ u n u şu şe k ild e d ile g e tirm e k te d ir: En başta bir insanı OSTİM e getirecek bir motivasyon yok burada. Adam niye kalkıp gelsin buraya? Otobüsü dert, dolmuşu dert. Hacettepe den ODTÜ den hoca mı gelecek buraya? Biz bile gelirken fedakarlıkta bulunuyoruz. Y u k a rıd a d a b e lirtild iğ i g ib i, Ü S İ n in ö n ü n d e k i e n b ü y ü k e n g e l o la ra k a y n ı d ili k o n u şm a m a sık ın tısı ö n e sü rü lm ü ştü r. B u n u n la ilin tili o la ra k, d o k to ra ö ğ re n c ile ri n e zd in d e ü n iv e rsite le rin p ro je le rd e k i b a şa rı k ısta sla rı ile sa n a y icile rin b a şa rı k ısta sla rı a ra sın d a k i fa rk lılık la r d a, sa n a y ic ile r iç in b ir so ru n o la ra k o rta y a k o y u lm a k ta d ır. B ir sa n a y ic i d u ru m u ö ze tle y e n b ir ö rn e k v e rm e k te d ir. Bilkent ile bir proje için işbirliği yapıldı. Altı öğrenci firmamıza yazılım yaptılar, bu konu ile ilgili bazı yatırımlar yaptık ama işimize yaramadı, bu projenin hocaları çok beğendiler ama bizim işimize yaramadı

34 G e n e l o la ra k, s a n a y ic ile r d o k to ra ö ğ re n c ile rin in ü re tim e k a tk ıd a n ç o k k e n d i a k a d e m ik k a riy e rle rin i ö n c e le d ik le rin i, sa d e c e k e n d i p ro je le rin i b itirm e k iç in sa n a y id e g ö re v a ld ık la rın ı b e lirtm e k te v e b u n d a n d o la y ı d a işle tm e le re ö n e m li b ir fa y d a s a ğ la m a d ık la rın ı ö n e s ü rm e k te d irle r. B u n d a n d o la y ı iş le tm e y e tk ilile ri Ü S İ iç in k u ru m o la ra k ü n iv e rsite le re v e ü n iv e rsite h o c a la rın a g ü v e n d ik le rin i, a m a a y n ı g ü v e n i d o k to ra ö ğ re n c ile ri iç in h isse tm e d ik le rin in d e a ltın ı ç izm e k te d irle r. B u g ü v e n sizliğ in n e d e n le rin d e n b iri d e ö ğre n c ile rin d o k to ra p ro g ra m la rın ı s e çim k rite rle ri i le i lg ilid ir. B ir işle tm e y e tk ilisi a n a litik d ü şü n m e y e n, a ra ştırm a y ı se v m e y e n in sa n la rın d o k to ra ö ğ re n c isi o lm a m a sın ın g e re k tiğ in i b e lirte re k, ü n iv e rsite le rin d e d o k to ra ö ğ re n c isi se çe rk e n k rite rle rini g ö z d e n g e ç irm e le rin i ö n e rm e k te d ir. Resmi uygulamalardan kaynaklı sorunlar G ö rü ş tü ğ ü m ü z iş le tm e y e tk ilile ri s ık lık la Ü S İ d e d e v le tin re s m i y a d a y a rı- re sm i k u ru m la rın ın a ra c ı ro le sa h ip o lm a sı g e re k liliğ in e işa re t e tm e k te d ir. B u işb irliğ in in k u ra lla rı v e u y g u la m a e sa sla rın ın, p ro je u y g u la m a y a g e ç m e d e n ö n c e re sm i k u ru m la r ta ra fın d a n a y rın tıla rıy la o lu ştu ru lm a sı g e re k liliğ in e d ik k a t çe k ilm e k te d ir. B ir g ö rü şm e c i, b u g ö rü şle ri şu şe k ild e ö z e tle m e k te d ir: Üniversite sanayi işbirliğinde devlet üçüncü kişi olmalı. Kuralı baştan iyi koymalı. Özel sektör para kazandıracak, değer katacak her şeye hazır ancak devlet bu işleri daha da kolaylaştırmalı. Ö te y a n d a n, d e v le tin Ü S İ için o lu ştu ru la ca k b ir u y g u la m a n ın ris k le rin e o rta k o lm a y a c a ğ ı g ö rü şü d e h a k im d ir. B ir b a şk a işle tm e y e tk ilisi şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir: D e v le t h e r za m a n k a za n ıy o r h a tta ö ze l se k tö rd e n d a h a ç o k k a za n ıy o r. D e v le t y u rtd ış ın d a n h i zm e t/m a l a lm a y a d a h a sıca k b a k ıy o r, çü n k ü v e rg i g e liri o a la n d a d a h a f a zla. B u b a ğ la m d a, d e v le tin v e rg ile n d irm e y o lu y la i th a la t y o lu y la d a h a fa z la g e lir e ld e e ttiğ i, A r- G e g e liş im in i a m a ç la y a n Ü S İ g ib i p ro je le rd e g e lirin d e b ir a rtış o lm a y a c a ğ ı iç in d e v le tin d e ste k v e rm e e ğ ilim in d e o lm a y a c a ğ ı g ö rü şü d e sık sık d ile g e tirilm e k te d ir. D e v le tin v e rg ile r v a sıta sıy la g e lire o rta k o ld u ğ u n u fa k a t b u g e liri a rttırm a k iç in risk e o rta k o lm a d ığ ın ı b e lirte n b ir sa n a y ici, A r- G e n in is e ris k a n la m ın a g e ld iğ in i v e b u b a ğ la m d a ris k i firm a la rın y a ln ız b a ş la rın a a ld ığ ın ı ö n e sü rm e k te d ir. A y rıca, sa n a y ic i d e risk le rin m a liy e tin i p a y la şa c a k y a d a sü b v a n se e d e c e k b ir k u ru m y a d a u y g u la m a d e ste ğ i a lm a d a n b u risk le re g irm e k iste m e m e k te d ir. B ir g ö rü şm e c i d u ru m u şu şe k ild e ö ze tle m e k te d ir: Öğrenci/Mühendis/Hoca fantezisi için sektör para harcayamaz. Ya başarısız olursa? Bunu kim karşılayacak bu riski firmalar tek başına göğüslüyor

35 KOBİ lerden kaynaklanan sorunlar H e r n e k a d a r iş le tm e y e tk ilile ri ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ i ö n ü n d e ü n iv e rsite le rd e n v e re sm i u y g u la m a la rd a n k a y n a k lı so ru n la rı d ile g e tirse le r d e, K O B İ le rin k e n d i y a p ısın d a n v e K O B İ le rin iç in d e b u lu n d u ğ u iş h a y a tın ın so sy a l v e k ü ltü re l n o rm la rın d a n v e b u n o rm la rın so n u c u o la ra k o lu şa n a lg ı v e d a v ra n ış k a lıp la rın d a n k a y n a k lı so ru n la rı d a g ö z a rd ı e tm e m e k te d irle r. B u b a ğ la m d a işle tm e y e tk ilile rin in o rta y a k o y d u k la rı e n ö n e m li ö ze le ştiri, sa n a y ic ile rin b ilim v e a k a d e m i d ü n y a sın a b a k ış a ç ıla rıy la ilg ilid ir. B ir işle tm e y e tk ilisi işv e re n le rin ü n iv e rsite le re sıc a k b a k m a m a n e d e n in in, b ö y le b ir işb irliğ in i za m a n k a y b ı o la ra k ta n ım la m a la rın a b a ğ la m a k ta, A r- G e y a p m a y a n firm a la rın Ü S İ iç in g e le c e k le r, ü re tim i a k s a ta c a k la r şe k lin d e b ir g ö rü şe sa h ip o ld u k la rın ı b e lirtm e k te d ir. B ir d iğ e r işle tm e y e tk ilisi d e iş v e re n le rin ü n iv e rs i te - sa n a y i işb irliğ i g ib i e tk in lik le ri a n g a ry a o la ra k g ö re b ild ik le rin i, d a h a d a ö n e m lis i b u ta rz g irişim le rd e y e r a ld ık la rın d a ilg ile n irim, ü ze rim e k a lır k o rk u su ile d e h a re k e t e ttik le rin i b e lirtm e k te d ir. K O B İ le rin so sy o - k ü ltü re l y a p ısın ın v e sa n a y icile rin in d o k to ra ö ğ re n cile rin e, ö ğ re n c ile rin v e rim li ç a lışm a la rın ı sa ğ la y a c a k a lty a p ıy ı h a zırla m a y a e n g e l o ld u ğ u n u d ü şü n e n le r d e v a rd ır. Y u k a rıd a d a b e lirtild iğ i g ib i, sa n a y ic ile r sa d e c e m ü h e n d isle ri d e ğ il, k e n d i ü re tim te sisle rin d e A R - G e fa a liy e ti y a p a n d o k to ra ö ğ re n c ile rin i b ile ü re tim a la n ın d a g ö rm e k iste m e k te d irle r. B u ise A r- G e m a n tığ ıy la ö rtü şm e y e b ilm e k te d ir. B ir işle tm e y e tk ilisi d u ru m u şu şe k ild e ö ze tle m e k te d ir: KOBİ ler doktora öğrencilerini çalıştıramazlar. Çünkü hiç bir anlamda onları memnun edemezler. Doktora yapan öğrenci geleceğin akademisyenidir ve onun masa başında olması gerekir. Sahada olması zordur. Ancak KOBİ sahipleri masa başında oturan insan istemez sahaya inmelerini ister. Bu da firma sahiplerinin doktora öğrencilerini tercih etmesini zorlaştırır. B ir b a şk a işle tm e y e tk ilisi d e sa n a y ic ile rin sta jy e rlik u y g u la m a sın ı b ile ta m v e rim li b ir şe k ild e k u lla n a m a d ık la rın ı, sta ja g e le n ü n iv e rsite ö ğ re n c ile rin e ç a y ta şıtm a k, fo to k o p i ç e k tirm e k g ib i a n g a ry a iş le re k o ş tu ru ld u ğ u n u, b u n d a n d o la y ı s ta j u y g u la m a la rın d a n n e s a n a y ic ile rin n e d e ö ğ re n c ile rin fa y d a la n a m a d ık la rın ı ö n e sü rm e k te d ir. D e rin le m e sin e g ö rü şm e y a p ıla n işle tm e y e tk ilile ri Ü S İ b a ğ la m ın d a K O B İ le rd e b ir b a şk a sık ın tın ın d a K O B İ le r d e ç a lışa n k ıd e m li işç i v e a ra k a d ro la rın y a şç a d a h a g e n ç o la n v e üre tim sa h a sı te c rü b e si d a h a a z o la n v e y a h iç o lm a y a n ü n iv e rsite m e zu n u m ü h e n d is v e y a d o k to ra ö ğ re n c isin in y a p tığ ı işe itib a r e tm e m e si, h a tta b a zı d u ru m la rd a k e n d i y a p tık la rı işi e lle rin d e n a la b ile c e k le ri e n d işe siy le, d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e g e n ç m ü h e n d isle rin in ra h a t iş y a p m a la rın ın e n g e lle m e sin in d e b ir so ru n o la ra k Ü S İ n in ö n ü n d e d u rd u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te d irle r. İş le tm e y e tk ilile rin in d ik k a t ç e k tik le ri b ir b a ş k a k o n u is e, ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in i g e liştirm e y e y ö n e lik p ro je le rin p la n la n m a s ı v e u y g ula n m a s ı s a fh a s ın d a, K O B İ le rin sa d e ce ik tisa d î a n la m d a d e ğ il, so sy a l v e k ü ltü re l b a ğ la m d a d a h e te ro je n b ir g ru p o la ra k k a b u l e d ilm e m e si g e re k liliğ id ir. B ir işle tm e y e tk ilisi d u ru m u şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir

36 Fakat KOBİ- Üniversite işbirliğinde KOBİ lerin hepsinin aynı olmadığını bilmek gerek. Bazı KOBİ ler üniversite ile çalışmayı dert etmiyor olabilir. Mesela fason iş alıp, tek a macı aldığı işi zamanında teslim etmek olan bir KOBİ Ar- Ge yi önemsemeyebilir. B u b a ğ la m d a b a zı K O B İ le rin Ü S İ y e ö n e m v erirk e n, b a zıla rın ın b ö y le b ir p ro je y i u m u rsa m a y a c a ğ ı, y a d a h a lih a zırd a b a zı K O B İ le rin ü n iv e rs ite le rin ç a lış m a la rın ı, fa a liy e t g ö s te rd ik le ri a la n la ilg ili b ilim s e l v e a k a d e m ik g e liş m e le ri y a k ın d a n ta k ip e d e b ilirk e n, b a zı K O B İ le rin b u ç a lışm a la ra n a sıl e rişe b ile c e k le rin i b ile b ile m e d ik le ri b e lirtilm e k te, fa rk lı K O B İ ste re o tip le ri iç in fa rk lı u y g u la m a la rın ta s a rla n m a s ı g e re k liliğ in e d ik k a t çe k ilm e k te d ir. Kurumsal sürdürülebilirlikle ilgili sorunlar G ö rü ş ü le n iş le tm e s a h ip le ri Ü S İ g ib i p ro je le rin e n ö n e m li so ru n la rın d a n b irisin in d e p ro je le rin sü rd ü rü le b ilirliğ i ile ilg ili o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d irle r. A ra ştırm a m ız e sn a sın d a k a rşıla şıla n e n b ü y ü k so ru n la rd a n b irisi d e işle tm e y e tk ilile rin in a n k e t u y g u la m a sın a v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le re k a rşı ilg isiz o lu şla rıy d ı. G ö rü ş m e le r e sn a sın d a işle tm e y e tk ilile rin in b ü y ü k ç o ğ u n lu ğ u b u ta rz p ro je le rin iy i n iy e tle b a şla d ığ ın ı, ö ze llik le K O B İ le rin A r- G e o la n a k la rın ı iy ile ş tirm e y e y ö n e lik d ü ş ü n ü lm ü ş v e p ra tik te d e y a n sım a sı o la b ile c e k d ü şü n c e le rin o rta y a ç ık tığ ın ı a m a u y gu la m a a şa m a sın d a p ro je le rd e d e v a m lılığ ın sa ğ la n a m a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. A y rıc a, iş le tm e sa h ip le rin in m o tiv a sy o n u n d a ö n e m li b ir d ü şü ş y a şa n d ığ ı, K O B İ le rin b u ta rz fa a liy e tle rle v e b u fa a liy e tle rin b ir p a rç a s ı o la ra k G e n ç le r Ü re tiy o r, S a n a y i G e liş iy o r ta rzı a ra ştırm a la rla v a k it k a y b e tm e k iste m e d ik le rin e ö n e m le d ik k a t ç e k ilm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, iş le tm e y ö n e tic ile ri iç in o rta y a b ir p ro je ç ık a rılm a s ın d a n ç o k, o p ro je le rin s ü rd ü re b ilirliğ in in s a ğ la n m a s ı ç o k d a h a ö n e m lid ir. İş le tm e y ö n e tic ile ri, a y n ı z a m a n d a b u ta rz p ro je le rin sa h ip sizliğ in d e n y a k ın m a k ta d ır. B ir işle tm e y e tk ilisi d u ru m u şu şe k ild e ö ze tle m e k te d ir: Üniversite hocaları, firmalar ve öğrenciler işbirliği için çok istekli ancak kimse elini taşın altına koyup hiçbir şey yapmıyor. B u b a ğ la m d a A n k a ra K a lk ın m a A ja n sı n ın b u p ro je n in e n ö n e m li a k tö rü o la ra k g ö re v a lm a sı v e p ro je y i h e r a şa m a d a ta k ip e tm e si, p ro je n in za y ıf v e g ü ç lü y a n la rın ı te sp it e d ip, u y g u la m a a şa m a sın d a o rta y a ç ık a n so ru n la ra a n ın d a m ü d a h a le e d e re k, Ü S İ ile ilg ili b u p ro je n in s ü rd ü rü le b ilirliğ in in sa ğ la n m a sı ç o k ö n e m lid ir. S ü rd ü rü le b ilirlik sa d e c e A S O g ib i sa n a y ic i ö rg ü tle rin in d e ğ il, ü n iv e rsite le rin d e b ir so ru n u o la ra k g ö rü lm e k te d ir. Ü n iv e rsite b ü n y e sin d e k i h o ca la rın, h a tta ü n iv e rsite le rin d e k im i za m a n p ro je le re v e rd ik le ri d e ste k le rin d e v a m lı o lm a d ığ ın d a n y a k ın ılm a k ta d ır. B ir işle tm e y e tk ilisi b ir k a ç se n e ö n c e İv e d ik O S B d e n b ir g ru p iş le tm e s a h ib in in A n k a ra / S a ra y d a k a p ı im a la tı y a p a n b ir g iriş im c i v a s ıta s ıy la Ç a n k a y a Ü n iv e rsite si y le b ir g ö rü şm e y a p tık la rın ı, re k tö r ta ra fın d a n ç o k iy i

37 k a rşıla n d ık la rın ı fa k a t b u ziy a re tin a rd ın d a n b a şk a b ir g irişim in o lm a d ığ ın ı v e g irişim in d e v a m ın ın d a g e lm e d iğ in i b e lirtm e k te d ir ÜSİ ile ilgili sorunların aşılabilmesi için öneriler İş le tm e y e tk ilile ri y u k a rıd a k i s o ru n la rın a şıla b ilm e si iç in ç e şitli ö n e rile rd e d e b u lu n m a k ta d ırla r. B u n la rın e n ö n e m lisi ü n iv e rsite v e sa n a y i a ra sın d a o rta k b ir d il in ş a e d ile b ilm e s i iç in h e r ik i ta ra f iç in e ğ itim v e ile tiş im to p la n tıla rın ın d ü ze n le n m e sid ir. B u sa y e d e ü n iv e rsite le r ile sa n a y i işletm e le rin in b irb irile rin i a n la y a c a k la rı, ü n iv e rsite le rin sa n a y in in ih tiy a ç la rın ı te s p it e d e b ile c e k le ri, sa n a y in in d e ü n iv e rsite le rin y a p ısın ı v e o la n a k la rın ı b ilm e sin in sa ğ la n a c a ğ ın ı v e b ö y le c e o rta k d il g e liştirile re k b a şla n g ıç iç in ö n e m li b ir m e sa fe nin a lın a c a ğ ın ı b e lirtm e k te d ir. B u n u n y a n ı sıra b a zı işle tm e c ile r Ü S İ d e, k u ru m o la ra k ü n iv e rsite le rd e n ziy a d e, a k a d e m isy e n le rin b ire y o la ra k y e r a lm a sı g e re k liliğ in e d ik k a t ç e k m e k te, b u işi g ö re v o la ra k d e ğ il, k e n d i iste ğ i v e m o tiv a sy o n u ile y a p m a y a h e v e sli ak a d e m isy e n le rin Ü S İ iç in d a h a fa y d a lı o la c a ğ ın a in a n m a k ta d ırla r. A y n ı z a m a n d a Ü S İ d e y e r a la c a k o la n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in a k a d e m isy e n le rin k o n tro lü n d e o lm a sı g e re k liliğ in e v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in ç a lışm a la rı e sn a sın d a işle tm e le rd e k i ü re tim sü re c in i a k s a tm a y a c a k şe k ild e b ir a ra ştırm a p ro g ra m ın ın e lze m o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k ilm e k te d ir. B ir iş le tm e y e tk ilis i ş u ş e k ild e ifa d e e tm e k te d ir: Doktora öğrencisi işleri aksatmayacak şekilde firmada olmalı. Pazar günleri örneğin, çalışabilmeli. Kimsenin olmadığı zamanda... B ir b a şk a işle tm e c i d e K O B İ le rin Ü S İ iç in ç o k iste k li o ld u ğ u n u, Ü S İ iç in K O B İ le rd e n d e ste k iste n d iğ in d e K O B İ le rin h e r tü rlü y a rd ım ı sa ğ la m a y a h e v e sli o ld u k la rın ı a m a te k şa rtla rın ın işle rin in a k sa m a m a sı o ld u ğ u n u b e lirtm e k te v e ö ğ re n c i v e h o ca la rın te o rik b ilg isiy le K O B İ le rin u y g u la m a v e te c rü b e le rin in b irle şm e siy le h e m K O B İ le rin h e m d e ö ğ re n c ile rin b u işb irliğ in d e n b ü y ü k fa y da sa ğ la y a c a ğ ın a in a n d ık la rın ı d ile g e tirm e k te d ir. İş le tm e y e tk ilile ri Ü S İ iç in d e v le t d e s te ğ in in d e e lz e m o ld u ğ u n u be lirtm e k te d irle r. H a le n y ü rü rlü k te o la n p ro s e d ü r v e m e v z u a tın Ü S İ n in d a h a k o la y v e h ız lı b ir ş e k ild e u y g u la n a b ilm e si iç in rev ize e d ilm e sin in ö n e m li o ld u ğ u n a, a m a d a h a d a ö n e m lisi b ö y le b ir işb irliğ in in K O B İ le r ü ze rin d e y a ra ta b ile c e ğ i fin a n sa l y ü k ü a za ltm a y ı a m a ç la y a n u y g u la m a la rın g e liştirilm e si g e re k tiğ in e d ik k a t ç e k m e k te d irle r. Ö rn e ğ in, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü S İ ç e rç e v e sin d e sa n a y i işle tm e le rin d e g ö re v a ld ık la rın d a sig o rta m a sra fla rın ın d e v le t ta ra fın d a n k a rşıla n m a sın ın K O B İ le r için ö n e m li b ir m o tiv a s y o n k a y n a ğ ı o la c a ğ ın ı b e lirtm e k te d irle r. Ü S İ iç in e n ö n e m li s o ru n la rd a n b iri o la ra k ta n ım la n a n k u ru m s a l s ü rd ü rü le b ilirliğ in sa ğ la n m a sı için y e n i b ir ta k ım k u ru m la rın v e y a o rg a n iza sy o n la rın o lu ştu ru lm a sın d a n sa, h a li h a zırd a k o n u ile ilg ili ç a lışm a la r y ü rü ten k u ru m la rın p ro g ra m la rın ın g ü ç le n d irilm e si v e d e ste k le n m e sin in sü rd ü rü le b ilirlik a n la m ın d a d a h a işle v se l o la c a ğ ı d a b e lirtilm e k te d ir. Ö rn e ğ in, b ir g ö rü şm e c i T Ü B İT A K ın b irç o k ü n iv e rsite d e a ç tığ ı T e k n o lo ji T ra n sfe r O fis le ri ile b irlik te Ü S İ n in d a h a k o lay u y g u la n a b ile c e ğ i ö n e sü rm e k te d ir. Ö te y a n d a n, b a zı g ö rü şm e c ile r b a zı k u ru m la rın

38 Ü S İ u y g u la m a la rın d a h a ta lı p o litik a la rın ın d ü z e ltilm e s i g e re k liliğ in i d e g ö z ö n ü n d e b u lu n d u rm a k ta d ır. B ir g ö rü şm e c i k u ru m la rc a d e ste k li p ro je le rd e k u ru m la rın p e rso n e lin n a sıl k u lla n ıla c a ğ ın a k a ra r v e rd iğ in i v e b u n u n d a v e rim liliğ i v e ç a lışa n ın ö ğ re n e c e ğ i şe y le ri k ısıtla d ığ ın ı ö n e sü rm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, Ü S İ iç in g e liştirile b ile c e k o la n p ro je le rin ö ze llik le sa n a y ic ile rin g ü v e n d ik le ri, A n k a ra S a n a y i O d a s ı g ib i ku ru m la r v a sıtasıy la u y g u la n m a sın ın K O B İ le rin d e p ro je le re d a ha o lu m lu v e iste k li y a k la şm a sın ı sa ğ la y a ca ğ ın a in a n ılm a k ta d ır K O B İ L E R İ N Ü S İ B A Ğ L A M I N D A K U R U M S A L D E N E Y İ M L E R İ A ra ştırm a m ız e sn a sın d a işle tm e y e tk ilile rin in Ü S İ d e n e y im le ri d e in ce le n m iş, b u d e n e y im le rin o lu m lu v e o lu m su z so n u ç la rı h a k k ın d a b ilg i e d in ilm iştir Olumlu deneyimler Ü S İ d e o lu m lu d e n e y im le rin ç o ğ u n lu k la ü n iv e rsite h o c a la rıy la d ire k t, b ire b ir ç a lış m a sa y e sin d e g e rçe k le ştird iğ i g ö rü lm e k te d ir. B ir işle tm e y e tk ilisi T Ü B İT A K, SA N - T E Z v e K O S G E B p ro g ra m la rı d a h ilin d e ü n iv e rsite le r ile o rta k ç a lışm a la r y a p tık la rın ı b e lirte re k, E la zığ F ıra t Ü n iv e rsite si n d e n b ir d o ç e n t İle y a p tık la rı ç a lışm a y ı Ü S İ iç in o lu m lu b ir ö rn e k o la ra k v e rm e k te d ir. H a lih a zırd a d e v a m e d e n b ir ç a lışm a y la ilg ili o la ra k y a p ıla n işb irliğ in d e h o c a n ın ç o k iste k li v e d o n a n ım lı o ld u ğ u, h o c a n ın ç a lışm a sü re cin d e s a n a y id e o la ca ğ ın a v e i şin b a şın d a o la ca ğ ın a s ö z v e rd iğ i v e s ö zü n ü t u ttu ğ u b e lirtilm iş tir. İş le tm e y e tk ilis i s o n u c u ş u ş e k ild e d e ğ e rle n d irm e k te d ir: B u n e d e n le k a fa la r u y u ştu v e p ro je ç o k b a şa rılı o ld u. A y n ı işle tm e c i E la zığ F ıra t Ü n iv e rsite si n in A n k a ra y a u za k ta o lm a sın a ra ğ m e n b u b a şa rıy ı y a k a la d ık la rın ı, b u n d a d a h o c a n ın işi sa h ip le n m e sin in ç o k ö n e m li b ir e tk e n o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. N ite k im, A n k a ra d a n b irk a ç ü n iv e rsite y le d e ç a lışıld ığ ın ı a m a h o c a la rın s a n a y id e i şin b a şın d a d u rm a d ık la rı iç in b a ş a rı e ld e e d ile m e d iğ in e d e d ik k a t ç e k m e k te d ir. B u ö rn e k te d e g ö rü ld ü ğ ü g ib i, sa n a y ic ile re g ö re Ü S İ u y g u la m a la rın ın b a ş a rıs ı iç in e n ö n e m li k ısta sla rd a n b iri h o c a la rın sa n a y id e, işin b a şın d a b u lu n m a la rıd ır. Y u k a rıd a k i ö rn e ğ i v e re n işle tm e ci, A n k a ra d a k i ü n iv e rsite le rd e k i h o ca la rın sa n a y id e iş in b a ş ın d a o lm a k k o n u s u n d a ç e k in c e li d a v ra n d ık la rın ı b e lirtm e k te, ta n ın m ış ü n iv e rsite le rd e k i h o c a la rın k e n d i a k a d e m ik fa a liy e tle rin e d a h a ç o k o d a k la n d ık la rı iç in Ü S İ u y g u la m a la rın d a y e te rs iz k a ld ık la rın ı b e lirtm e k te, b u n u n ta m te rs in e ta şra d a k i ü n iv e rsite le rd e g ö re v y a p a n h o c a la rın ö ze llik le A n k a ra d a k i sa n a y i iş le tm e le riy le y a p ıla n iş b irlik le rin d e d a h a ç o k is te k li o ld u k la rın ı s a v u n m a k ta d ır. Ö te y a n d a n, b a z ı iş le tm e y e tk ilile rin in A n k a ra d a k i ü n iv e rsite le rle y a p ıla n iş b irlik le rin d e n o lu m lu s o n u ç e ld e e ttik le ri ö rn e k le r d e m e v c u ttu r. A r - G e y i ö n e m se d iğ in i v e ü n iv e rsite le rle işb irliğ i y a p m a k zo ru n d a o ld u k la rın ın b ilin c in d e o ld u k la rın ın a ltın ı ç ize n b ir işle tm e y e tk ilisi, b iri a ra cı k u ru m y a d a p ro g ra m k u lla n m a d a n k e n d i g irişim le riy le ü n iv e rsite le rd e k a p ı k a p ı d o la şa ra k so ru n la rın ı ç ö z e b ile c e k h o c a la rı b u ld u ğ u n u a n la tm a k ta d ır. B u g ö rü ş m e c im iz y a k la ş ık b ir a y ö n c e A n k a ra Ü n iv e rsite si Z ira a t F a k ü lte si n d e k i b ir h o c a d a n b ir k o n u h a k k ın d a y a rd ım a ld ık la rın ı, d a h a ö n c e sin d e b ir m a k in e d e ç ık a n b ir so ru n iç in O D T Ü d e n b ir h o c a d a n

39 d e ste k g ö rd ü k le rin i v e h e r ik i işb irliğ in in d e o lu m lu so n u ç la rla n e tic e le n d irild iğ in i ifa d e e tm e k te d ir. B ilin e n b ir m e d ik a l firm a sı iç in ü re tim y a p a n b ir b a ş k a firm a y e tk ilis i d e s ö z k o n u s u firm a iç in rö n tg e n c ih a z ı y a p tık la rın ı v e p ro je y i O D T Ü d e n b ir h o c a y a v e rd ik le rin i, h o c a n ın c ih a zın ta sa rım ın ı y a p tığ ın ı a m a rö n tg e n c ih a zın ın ç o k a ğ ır o ld u ğ u n u, b ir h e m şire n in ra h a tlık la taşıy a b ile ce ğ i e b a tta v e a ğ ırlık ta m o b il b ir cih a z iste d ik le rin i h o c a y a sö y le d ik le rin i v e b u n u g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ra n h o c a n ın h id ro lik siste m k u lla n a ra k işle tm e n in ta le b i d o ğ ru ltu su n d a b a şa rılı b ir ta sa rım y a p tığ ın ı b e lirtm e k te d ir. B u ö rn e k te d e sa n a y ic i v e ü n iv e rsite a ra sın d a k i ile tişim k a n a lla rın ın, sa n a y ic ile rin in ta b iriy le a y n ı d ili k u lla n m a n ın ö n e m i o rta y a ç ık m a k ta d ır Olumsuz Sonuçlar Ü S İ u y g u la m a la rın d a k i o lu m s u z s o n u ç la rın, o lu m lu s o n u ç la ra g ö re d a h a a ğ ırlık ta o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. Ö rn ek le rin ç o ğ u d o k to ra ö ğ re n c ile rin d a h il o ld u ğ u p ro je le rd e n v e rilm iştir. Ö rn e ğ in, b ir iş le tm e y e tk ilis i ü n iv e rsite le rle y a p tık la rı iş b irlik le rin d e so ru n la rla k a rşıla ştık la rın ı, b a zı ö ğ re n c ile rin p ro je y i g e rç e k h a y a ta g e ç irm e k iç in d e ğ il d e o k u lu n g e tird iğ i y ü k ü m lü lü k le ri y e rin e g e tirm e k iç in p ro je ru tin le rin i u y g u la d ık la rın d a n y a k ın m a k ta a m a a y n ı za m a n d a firm a y a y a zılım y a p ıp g e rç e k te n fa y d a lı o lm a a m a c ı g ü d e n ö ğ re n c ile rin d e v a r o ld u ğ u n u d a e k le m e k te d ir. B u b a ğ la m d a, y u k a rıd a Ü S İ ö n ü n d e k i e n g e lle rd e ifa d e s in i b u la n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in k e n d i a k a d e m ik k a riy e rle rin i ö n c e le m e le rin e ilişk in d ile g e tirile n so ru n la r, Ü S İ u y g u la m a sü re cin d e o rta y a çık m a k ta d ır. B u n u n la b irlik te Ü S İ ç e rç e v e s in d e y a p ıla n u y g u la m a la rın y ü k s e k m a liy e tli o lm a sı d a işle tm e y e tk ilile rin in y a k ın m a k o n u su d u r. B ir g ö rü şm e c i b ir p ro je iç in işle tm e le rin e g e le n ü n ive rsite h o c a la rı v e ö ğ re n c ile rin, i şle tm e d e s ü re k li ç a lışa n la r k a d a r v e rim li o lm a d ığ ın ı, b u n u n n e d e n in in d e ü re tm iş o ld u k la rı p ro je le rin h e p y ü k se k m a liy e tli v e fa y d a s ı ta rtış ılır p ro je le r o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, Ü S İ p ro je le rin d e firm a y a y a rd ım c ı o la b ile c e k p ro je le rin ü re tilm e sin in e sa s o ld u ğ u n a d ik k a ti ç e k m e k te d ir. B ir b a şk a işle tm e y e tk ilisi d e b e n ze r ş e k ild e T O B B v a sıta sıy la ö ğ re n c ile ri s a n a y iy e y a k ın la ştırm a a m a çlı b ir p ro je n in b a şa rılı o la m a d ığ ın ı, b ir y ıllığ ın a u zu n sü re li sta ja g e le n ö ğ re n c ile rin u y g u la m a k iste d iğ i p ro je le rin m a liy e tli o lm a sın d a n d o la y ı u y g u la n a m a d ığ ın ı b e lirm e k te d ir. Y u k a rıd a d a d e ğ in ild iğ i g ib i, işle tm e le rin Ü S İ b a ğ la m ın d a e n ö n e m li so ru n la rın d a n b iri d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e g ü v e n d u y m a m a la rıd ır. B u g ü v e n sizlik s a d e c e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e d e ğ il, işle tm e b ü n y e sin d e A r- G e ç a lış m a s ı y a p a n g e n ç e le m a n la ra d a y ö n e lm e k te d ir. İşle tm e le rin b u k o n u d a y a şa d ığ ı te c rü b e le r, ö ze llik le d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e g e n ç e le m a n la rın A r- G e k o n u s u n d a y e te n e k le rin i s o rg u la m a la rı so n u c u n u d o ğ u rm a k ta d ır. B ir iş le tm e y e tk ilis i b u g ü v e n s iz liğ in n e d e n in i b ir ö rn e k le a n la tm a k ta d ır: Birkaç yıl önce biyomedikal mühendisi genç bir arkadaş gelmişti, %95 i bitmiş bir projeyi verdik. Geri kalan %5 lik kısmın da nasıl yapılması gerektiğini söyledik yapamadı

40 İş le tm e y e tk ilile rin in A r- G e fa a liy e tle ri k o n u s u n d a d ik k a t ç e k tik le ri b ir b a ş k a o lg u d a g izlilik m e se le sid ir. B u b a ğ la m d a, Ü S İ k a p sa m ın d a işle tm e le rin d e g e ç ic i b ir sü re liğ in e A r- G e fa a liy e ti y ü rü te n d o k to ra ö ğ re n c ile rin e d e g ü v e n k o n u s u n d a k u şk u y la y a k la şılm a k ta d ır. D ik k a t ç e k ile n b ir b a şk a k o n u d a A r- G e y a tırım ın ın s a d e c e te ç h iza ta d e ğ il, in sa n k a y n a ğ ın a d a y a p ıld ığ ı v e y a tırım y a p ıla n A r - G e e le m a n ın iş le tm e d e n a y rılm a sı d u ru m u n d a o e le m a n a y a p ıla n y a tırım ın d a b o ş a g ittiğ id ir. B ir firm a sa h ib i ş u d e n e y im in i a k ta rm a k ta d ır: Firmamızda genç bir mühendis arkadaşı Ar- Ge için istihdam ettik. Biz ondan, o da bizden memnundu. Bir gün sektörün önde gelen bir firması işletmemizi ziyaret etti. O arada bizim Ar- Ge elemanımızla konuşmuşlar ve bizim verdiğimiz ü cretin iki katından daha fazlasını teklif etmişler. Eleman yine namuslu çıktı ve gelip bana Abi bana bunu teklif ettiler dedi. Hiç gücenmeden teklifi kabul etmesini söyledim. O ücreti benim vermem mümkün değil. Zorla da tutamazsın ki. Bizde çalışmaya devam etse, eski randımanını da veremez zaten. 4,5 sene boyunca bir eleman yetiştirdik, o da gitti. Ü S İ d e y a şa n ıla n o lu m lu v e o lu m su z so n u ç la rın d e ğ e rle n d irilip, g e le c e k p ro je le rd e b u d e n e y im le re y o l a ç a n o lu m su zlu k la rın e n a za in d irg e n m e si, o lu m lu te c rü b e le rin a rttırılm a s ı a ç ıs ın d a n, ta ra fla rın Ü S İ d e n b e k le n tilerin in v e Ü S İ n in sa n a y i v e ö ğ re n c ile re e tk ile rin in n a s ıl d e ğ e rle n d irild iğ in i n ö ğ re n ilm e s i d e ö n e m li g ö rü lm e k te d ir. B u p ro je le rin v e y a i şb irlik le rin in o lu m su z s o n u ç la n m a n e d e n le ri i se a şa ğ ıd a k i ş e k ild e y a n sıtıld ığ ı g ib id ir: ŞEKİL 13: PROJELERİN SONUÇLANAMAMA VEYA OLUMSUZ SONUÇLANMA NEDENLERİ Eğitim Sistemi (9) Projelerin Sonuçlanamama Sebepleri Hoca ve öğrencilerden kaynaklanan sebepler Prosedürler (9) (6)

41 B a şa rısız işb irlik le rin in a rk a sın d a y a ta n n e d e n le re b a k ıld ığ ın d a e ğ itim siste m i e n fa z la d ile g e tirile n u n s u r o la ra k g ö z e ç a rp m a k ta d ır. Y u k a rıd a d a a ç ık la n d ığ ı g ib i ü n iv e rsite le rd e k i e ğ itim s iste m in in p ra tik ç ık tıla r ü re te m e y e c e k k a d a r t e o rik k a lm a sı b u n u n te m e l n e d e n i o la ra k g ö ste rilm e k te d ir. P ro se d ü re l zo rlu k ise p a te n t a lm a k iç in s u n u la n p ro je le rin o n a y s ü re c in in u z u n v e z a h m e tli o lm a s ı o la ra k d ile g e tirilm e k te d ir. H o ca v e ö ğ re n c ile rd e n k a y n a k la n a n n e d e n le r ise : Öğrencilerin sadece projelerini uygulamaya gelmeleri ve firmaya bir katkılarının olmaması Projesi olan öğrencilerin bu projelerinin firmaya maliyetli olması ve firmaların bu yatırımı göze alamaması Hocaların bildikleri teorik bilgileri firmaya diretmesi Öğrencilerin isteksiz olmaları ve istedikleri meslekte çalışmıyor olmaları Doktora öğrencine yeterli maaş verilememesi olarak sıralanabilir Ü S İ N İ N S A N A Y İ Y E V E Ö Ğ R E N C İ L E R E E T K İ L E R İ A n k e t u y g u la m a sın ı ta m a m la y a n işle tm e y e tk ilile rin d e n Ü S İ n in sa n a y iy e n e g ib i e tk ile ri o la c a ğ ın ı d e re c e le n d irilm e le ri iste n m iş, b u n u n iç in u y g u la n a n lik e rt ö lç e ğ in d e o la sı e tk ile r sıra la n a ra k b u e tk ile rin g e rç e k le şe c e ğ in e k a tılıp k a tılm a y a c a k la rı so ru lm u ştu r. ŞEKİL 14: ÜSİ NİN SANAYİYE NE GİBİ ETKİLERİ OLUR % Ar,Ge/konusunda/ üniversite/ve/sanayinin/kaynakları/ verimli/ve/etkin/biçimde/kullanmaları/sağlanmış/olur 4,29 Üniversitelerin/araştırma/altyapısına/ve/insan/ kaynaklarına/erişim/sağlanmış/olur 4,28 Üniversite/sanayi/işbirliği/sonucunda/elde/edilen/ birikimin/uygulamaya/(ürüne)/dönüşmesiyle/ekonomik/ anlamda/kazanç/ve/iş/potansiyeli/oluşturulmuş/olur 4,25 Sanayide/kullanılan/teknolojilerin/genişlemesi/ve/ yenilenmesine/katkı/sağlanmış/olur 4,19 Bölge/ve/ülkeye/karşı/sosyal/sorumluluk/görevi/yerine/ getirmiş/olur 4,14 Üniversitelerin/sanayinin/ihtiyaç/duyduğu/ yeni/ teknoloji/alanlarına/girebilmelerine/olanak/ve/fon/ oluşturur Üniversitelerin/sürekli/eğitim/faaliyetlerinden/ faydalanılmış/olur 4,08 3,98 K e sin lik le k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 5, k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 4, a z k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 3, k a tılm ıy o ru m v e k e sin lik le k a tılm ıy o ru m y a n ıtla rı iç in d e sıra sıy la 2 v e 1 p u a n v e rilm iştir. V e rile n y a n ıtla ra g ö re e n y ü k se k p u a n d a n b a şla y a ra k b ir sıra la m a y a p ılm ıştır

42 ŞEKİL 15: ÜSİ NİN DOKTORA ÖĞRENCİLERİNE NE GİBİ ETKİLERİ OLUR % İşbirliği2teorik2bilgiler2ile2uygulama2becerisini2 bütünleştirir 4,49 Mesleki2ve2teknik2becerilerinin2gerçek2iş2ortamında2 gerçekleşmesini2ve2oluşumunu2temin2eder 4,28 Bireyin2özgüveni2artar 4,26 İş2bulma2olanağı2sağlar 4,25 Çalışma2alışkanlıkları2olumlu2yönde2gelişir 4,06 Sorumluluk2duygusu2gelişir 3,98 Tatmin2duygusu2beyin2göçünü2azaltıcı2yönde2rol2oynar 3,97 B ir ö n c e k i şe k ild e g ö rü ld ü ğ ü g ib i, a n k e te y a n ıt v ere n işle tm e y e tk ilile rin in Ü S İ n in sa n a y iy e e n b ü y ü k e tk isin in A r- G e k o n u s u n d a ü n iv e rs ite v e sa n a y in in k a y n a k la rın ın v e rim li v e e tk in b iç im d e k u lla n m a la rın ın sa ğ la n a c a ğ ı g ö rü şü e n y ü k se k p u a n ı a lm ıştır. B u n u sıra sıy la ü n iv e rsite le rin a lty a p ısın a v e in sa n k a y n a k la rın a e rişim in sa ğ la n m a sı, e k o n o m ik k a za n ç v e iş p o ta n siy e lin in o lu ştu ru lm a sı ta k ip e tm e k te d ir. Ü S İ n in d o k to ra ö ğ re n c ile rin e n e g ib i e tk ile rin in o la b ilec e ğ i s o ru s u n d a is e ş e k il 1 4 te k i g ib i b ir d e re ce le n d irm e k a rşım ıza ç ık m a k ta d ır. Ş e k il 1 4 te ö ze llik le d ik k a t ç e k e n h u s u s, s a n a y ic ile rin Ü S İ n in d o k to ra ö ğ re n c ile rin e e n b ü y ü k e tk isin in te o ri k b ilg i v e u y g u la m a b e c e rile rin in b ü tü n le şm e sin e d a ir g ö rü şle rin in ço k g ü ç lü o lm a s ıd ır. B ir ö n c e ş e k ild e k i v e ri ile b irle ş tird iğ im izd e, iş le tm e y e tk ilile rin in Ü S İ d e e n ç o k ö n e m v e rd ik le ri k o n u n u n h e m ü n iv e rs ite, h e m d e sa n a y id e k i in sa n k a y n a ğ ın ın b irle ştirilm e s in e y ö n e lik o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. B u v e ri a y n ı za m a n d a sa n a y ic ile rin ü n iv e rsite le rd e k i in sa n k a y n a ğ ın ı d e ğ e rle n d irm ey e y ö n e lik b ir ira d e y e sa h ip o ld u k la rın ı d a g ö ste rm e k te d ir. N ite k im, a n k e tim iz i d o ld u ra n iş le tm e y e tk ilile rin in % 7 4 ü d o k to ra te z le rin e k a tk ı sa ğ la m a y ö n ü n d e o lu m lu y a n ıt v e rirk e n, % 2 6 sı o lu m su z y a n ıt ve rm iştir. H e r n e k a d a r ö n c e k i b ö lü m le rd e iş le tm e y e tk ilile ri Ü S İ n in g e rç e k le şm e sin in ö n ü n d e ü n iv e rsite le rin v e ö ze llik le d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in k im i so sy a l v e k ü ltü re l k o d la rın ın ç o k ö n e m li e n g e l te şk il e ttik le rin i b e lirtm iş, h a tta Ü S İ n i iş y e rle rin d e te c rü b e e d in m iş sa n a y ic ile rin b u k o n u d ak i o lu m su z te c rü b e le rin i d ile g e tirm iş o lsa d a, işle tm e y e tk ilile rin in d o k to ra ö ğ re n c ile rin in te zle rin e k a tk ı sa ğ la m a k o n u su n d a ira d e le rin i b e y a n e tm e si, Ü S İ n in g e liştirilm e sin e y ö n e lik p ro je le rd e g ö z ö n ü n d e b u lu n d u ru lm a sı g e re ke n b ir v e rid ir. B u v e ri iç in d e d ik k a tle rim izi ç e k e n b a şk a b ir e tk e n d e, işle tm e n in b ü y ü k lü ğ ü ile işle tm e y e tk ilile rin in b ö y le b ir d e ste ğ e e ğ ilim li o lm a sı a ra sın d ak i ilişk id ir

43 ŞEKİL 16: İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ İLE DOKTORA TEZLERİNE DESTEĞE EĞİLİMLİ OLMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ % 8,3 İşyerinizde-toplam-kaç-kişi-çalışmaktadır? 250-ve-daha-fazla 26,9 8,3 100,249 19,4 4,2 50,99 11,9 16,7 17,9 20,49 10,19 33,3 10,4 1,9 29,2 13,4 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 Tezlere-katkı-sağlamak-amacıyla-üniversitelerle-ortak-çalışmak-isterim Tezlere-katkı-sağlamak-amacıyla-üniversitelerle-ortak-çalışmak-istemem Y u k a rıd a k i şe k ild e d e g ö rü le b ile ce ğ i g ib i, işle tm e b ü y ü k lü ğ ü a rttık ça, işle tm e y e tk ilile rin in d o k to ra te zle rin e d e ste k v e rm e e ğ ilim le ri a rtm a k ta d ır. B ilin d iğ i g ib i, iş le tm e b ü y ü k lü ğ ü a rttık ç a, iş le tm e le r b ir A r- G e d e p a rtm a n ı o lu ş tu rm a k ta v e s a d e c e A r- G e ç a lış m a la rın a y ö n e lik u z m a n la rı d a is tih d a m e d e b ilm e k te d ir. G ö rü lm e k te d ir k i, h a li h a zırd a A r- G e d e p a rtm a n ı k u rm a v e A r- G e u z m a n ı istih d a m e tm e p o ta n siy e lin e sa h ip o la n işle tm e le rin d o k to ra te zle rin e d e ste k v e rm e ih tim a li d e a rtm a k ta d ır. B u v e riy e b e n ze r b ir so n u ç işle tm e y e tk ilile rin in ü n iv e rsite le rle o rta k ç a lış m a ta le p le riy le d e b e n z e rlik s u n m a k ta d ır. İş le tm e le rin % 7 4 ü ü n iv e rs ite le r ile o rta k ç a lışm a y a p m a e ğ ilim in d e d irle r. B ir b a ğ ım sız d e ğ işk e n o la ra k işle tm e b ü y ü k lü ğ ü, ü n iv e rsite le r ile o rta k ç a lışm a y ü rü tm e ta le b iy le d e o lu m lu v e d o ğ ru d a n ilişk ilid ir: ŞEKİL 17: İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ İLE ÜNİVERSİTELER İLE ORTAK ÇALIŞMA ARASINDAKİ İLİŞKİ % 8,3 250-ve-daha-fazla 8, ,9 4,2 19,4 11,9 16,7 17, ,3 10,4 13,4 29,2 Tezlere-katkı-sağlamak-amacıyla-üniversitelerle-ortak-çalışmak-isterim Tezlere-katkı-sağlamak-amacıyla-üniversitelerle-ortak-çalışmak-istemem

44 İ Ş L E T M E Y E T K İ L İ L E R İ N İ N O R T A K B İ R İ L E T İ Ş İ M A Ğ I ( P O R T A L ) K U R U L M A S I H A K K I N D A K İ G Ö R Ü Ş L E R İ H e r n e k a d a r, y u k a rıd a k i y a n ıtla ra b a k a ra k iş le tm e y e tk ilile rin in Ü S İ y e o lu m lu y a k la ştığ ın ı id d ia e d e b ilse k d e, o rta k b ir p o rta le d e ste k k o n u su n d a g ö rü şle ri a y n ı e ğ ilim i y a n sıtm a m a k ta d ır. İşle tm e y e tk ilile rin in o rta k b ir ile tişim a ğ ın a ( p o rta le ) v e rd ik le ri d e ste k o ra n ı d o k to ra te zle rin e d e ste k v e rm e e ğ ilim le rin d e n v e ü n iv e rsite le rle o rta k ç a lışm a ta le p le rin d e n d a h a d ü şü k tü r. A n k e tim ize k a tıla n iş le tm e le rin % 6 3 ü o rta k b ir ile tiş im a ğ ın ı (p o rta li) d e s te k le d ik le rin i b e lirtm iş le rd ir. H e r n e k a d a r g e n e l o la ra k u y g u la n a n a n k e t s o n u c u n a g ö re iş le tm e y e tk ilile rin in y a rısın d a n ç o ğ u n u n o rta k b ir i le tişim a ğ ın a ( p o rta le ) d e s te k v e rm e e ğ ilim in d e o ld u ğ u g ö rü lse d e, y a p tığ ım ız d e rin le m e s in e g ö rü ş m e le rd e, işle tm e y e tk ilile rin in b u k o n u d a b a zı ç e k in c e le rin in old u ğ u o rta y a ç ık m ış tır. G ö rü ş m e c ile rin b u k o n u d a k i e n b ü y ü k ç e k in c e s in in sö z k o n u su p o rta lin ü re tim e d o ğ ru d a n b ir k a tk ısın ın o lu p o lm a y a c a ğ ın a y ö n e lik tir. O lu şa c a k b u p o rta li so n u n a k a d a r d e ste k le riz a n ca k ü re tim i a k sa ta ca k şe k ild e o lm a m a lı d e m e k te d irle r. B u k o n u d a e n ç o k ö n e m v e rile n k o n u d o k to ra ö ğ re n c ile rin in d e k o n u y a, y a n i sa n a y iy e a rtı d e ğ er sa ğ la m a y a o la n ilg isid ir. G ö rü ş m e c ile r s ık lık la d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b u k o n u d a is te k li o lm a la rın ın ç o k ö n e m li o ld u ğ u n u v u rg u la m a k ta d ır. H a tta A r- G e fa a liy e tle rin e ö n e m v e rd ik le rin i, iş le tm e le rin d e A r- G e d e p a rtm a n ı b u lu n d u rd u k la rın ı ifa d e e d e n b ir iş le tm e y e tk ilis i sö z k o n u su p o rta lin o lu ştu ru lm a sı v e işle tm e le rin v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b u p o rta le k a tılım ı e sn a sın d a h e m d o k to ra ö ğ re n c ile ri h e m d e işle tm e le r iç in b e lli b a zı k rite rle rin u y g u la n m a sı g e re k liliğ in i şu ifa d e le rle o rta y a k o y m a k ta d ır: Oluşturulacak portalde yer alacak firmanın belli bir elek üstünde olması gerekir diye düşünüyorum. Aynı şekilde doktora ve yüksek lisans öğrencileri de elenerek seçilmelidir. Kurumsal d eneyimimiz bunu gösteriyor. B ir d iğ e r işle tm e y e tk ilisi d e, o lu ştu ru la c a k b ö y le b ir p o rta lin m u tla k a s e k tö r v e k o n u la ra g ö re a lt a la n la ra a y rılm a sı g e re k tiğ in e işa re t e tm e k te d ir. Y u k a rıd a d a b e lirtild iğ i g ib i, b ir ç o k iş le tm e c i A r- G e fa a liy e tle rin d e ş irk e t b ilg ile rin in v e şirk e tte e ld e e d ile n A r- G e b u lg u la rın ın g iz liliğ in in ö n e m li b ir k o n u o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e kte d ir. B e n ze r b ir şe k ild e o lu ştu ru la c a k o rta k p o rta ld e d ik k a t ç e k ile n b ir k a y g ı d a, b u b ilg ile rin p o rta ld e p a y la şım g ü v e n liğ i ile ilg ilid ir. İşle tm e y etk ilile ri p o rta ld e y a p ıla n ç a lışm a la rın g izli tu tu lm a sı, a y rın tıla rın p o rta ld e y e r a lm a m a sı, b a şa rıy a u la şa n p ro je le rin şirk e t sırrı o la ra k tu tu lm a sın ın d a ö n e m in e d ik k a t ç e k m e k te d ir. H a tta b u k o n u d a d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile ş a rtn a m e im z a la n m a s ın ın d a şa rt o ld u ğ u ile ri sü rü lm e k te d ir A N K A R A Y E R E L B A Ğ L A M I N D A Ü S İ D e rin le m e s in e g ö rü ş m e y e k a tıla n iş le tm e y e tk ilile ri A n k a ra d a n y u rtd ış ın a v e y u rtiç in d e k i b a şk a n o k ta la ra, ö ze llik le d e İsta n b u l a y ö n e le n b ir b e y in g ö ç ü e ğ ilim in in v a rlığ ın ı k a b u l e tm e k te d ir. B ir işle tm e y e tk ilisi, sö z k o n u su b e y in g ö ç ü n ü n n e d e n le rin d e n b irin in işle tm e le rin d e za m a n iç in d e ü re tim m e rk e zle rin i A n k a ra d ışın a ö ze llik le İsta n b u l a ta şım a e ğ ilim in d e o lm a sıy la a ç ık la m a k tad ır. A n k a ra d a n b e y in g ö ç ü n ü n e n g e lle m e si a m a ç la n m a k ta y sa, b u işle tm e le rin d e ü re tim

45 m e rk e z le rin i b a ş k a ille re ta ş ım a s ın ı e n g e lle y e c e k, A n k a ra d a k a lm a sın ı sa ğ la y a c a k ö n le m le rin a lın m a sı g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te dir. B e n ze r b ir şe k ild e, A n k a ra d a ü re tim y a p a n işle tm e le rin b a zıla rın ın id a ri v e ik tisa d i m e rk e z le rin in İs ta n b u l d a o lm a s ın ın d a A n k a ra s a n a y is i a ç ıs ın d a n s o ru n o ld u ğ u b e lirtilm e k te d ir. B u b a ğ la m d a b ir işle tm e y e tk ilisi h e m b e y in g ö ç ü n ü n, h e m d e firm a la rın ü re tim m e rk e z le rin in A n k a ra d a n ta ş ın m a s ın ın ö n le n m e s i iç in A n k a ra n ın m e m u r k e n ti o ld u ğ u i m a jın ın k ırılm a sı v e A n k a ra n ın a y n ı z a m a n d a ö n e m li b ir s a n a y i p o ta n siy e lin e sa h ip o ld u ğ u v u rg u su n u n y a p ılm a sı g e re k liliğ in e in a n m a k ta d ır. A y n ı işletm e y e tk ilis i A n k a ra d a k i te k n o k e n tle rin b u a n la m d a ö n e m li b ir a v a n ta j o ld u ğ u n a d a d ik k a t ç e k m e k te d ir. B ir b a ş k a iş le tm e y e tk ilis i d e K O B İ le rin k e n d ile rin i y e n i y e n i g e liştird ik le rin i a m a h e p sin in O S T İM k ö k e n li v e ç o ğ u n u n a ile şirk e ti n ite liğ in d e o ld u ğ u n u, k u ru m sa llığ ın d a y e n i y e n i y a y g ın la ştığ ın ın a ltın ı ç izm e k te d ir. B irç o k iş le tm e c i, b e y in g ö ç ü n ü n n e d e n le rin d e n b iri o la ra k iş re k a b e tin in A n k a ra d a a z o ld u ğ u n u v e b u n d a n d o la y ı ü c re tle rin d ü şü k o lm a sın ı g ö rm e k te d ir. Y e tişm iş iş g ü c ü n ü n ü c re tle rin d a h a y ü k s e k o ld u ğ u İs ta n b u l u te rc ih e ttiğ i b e lirtilm e k te d ir D E M O G R A F İ K B İ L G İ L E R B e k le n ild iğ i g ib i, d o k to ra e ğ itim sü re c in in h a y a t d ö n g ü sü n d e b e lli b ir y e re sa h ip o lm a sın d a n ö tü rü, a n k e tim izi y a n ıtla y a n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in y a ş d a ğ ılım ı o la ra k h o m o je n b ir g ru p o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. A n k e ti y a n ıtla y a n d o k to ra ö ğ re n c ile ri o rta la m a 3 0,4 y a şın d a n d ır. O rta n c a y a ş 3 0, e n ç o k g ö rü le n y a ş d a 2 8 d ir. A n k e tim izi y a n ıtla y a n e n g e n ç d o k to ra ö ğ re n c isi 2 3, e n y a şlısı d a 4 5 y a şın d a d ır. A n k e te k a tıla n ö ğ re n cile rin % 5 2 si e rk e k, % 4 8 i k a d ın d ır. D o la y ısıy la k a d ın v e e rk e k le rin b a k ış a ç ıla rı te m siliy e t g ö ste rm e k te d ir. ŞEKİL 18: DOKTORA EĞİTİMİNDE SÜRECİNDE BULUNULAN AŞAMA % Tez,yazım,aşaması 26,0 Ders,aşaması 25,6 Araştırma,aşaması 22,0 Doktora,yeterlik,sınavı,hazırlık 15,9 Bilimsel,hazırlık Jüri,aşaması 6,5 4,

46 D O K T O R A - T E Z S Ü R E C İ Ş e k il 1 8 d e g ö rü le b ile c e ğ i g ib i, a n k e te k a tıla n ö ğ re n c ile rin ya k la şık o la ra k ü ç te b iri, is te r b ilim s e l h a z ırlık d e rs le ri o ls u n, is te r d o k to ra y a p tık la rı p ro g ra m ın d is ip lin d e rsle ri o lsu n h e n ü z d e rs a şa m a sın d a d ır. Ö ğ re n c ile rin y a rısın d a n ç o ğ u, d o k to ra sü re cin d e ço k ö n e m li b ir a şa m a o la n y e te rlik sın a v ın ı g e çm iş, te z iç in a ra ş tırm a, te z y a zım y a d a jü ri a şa m a sın d a d ırla r. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in b u lu n d u ğ u a ş a m a ile ilg ili v e rim iz d e d ik k a tle ri ç e k e n b ir b a şk a k o n u d a a n k e tim ize k a tıla n e rk e k ö ğ re n c ile rin d e rs a lm a, te z y a zım v e jü ri a şa m a la rın d a, k a d ın ö ğ re n c ile rin ise y e te rlik sın a v ı v e a ra ştırm a a şa m a la rın d a d a h a a ğ ırlık lı o lu şu d u r. S ö z k o n u su fa rk lılığ ı d ik k a te a ld ığ ım ızd a e rk e k ö ğ re n c ile rin d e rs a lım, te z y a zım v e jü ri a ş a m a la rın d a, k a d ın ö ğ re n c ile rin ise y e te rlik sın a v ı v e a ra ştırm a sü re le rin d e d a h a fa zla za m a n g e ç ird iğ i sö y le n e b ilir. K u şk u su z b u d u ru m u n fa rk lı so sy a l, k ü ltü re l v e ik tisa d î n e d e n le ri v a rd ır. F a k a t b u b a şk a b ir a ra ştırm a n ın k o n u su d u r. B u ra p o rd a is e d ik k a t ç e k ilm e s i g e re k e n n o k ta, c in siy e tle r a ra sın d a d o k to ra sü re c in d e k u lla n ıla n za m a n ın fa rk lıla şıy o r o lu şu d u r. H e r n e k a d a r d o k to ra te z d a n ış m a n ı s e ç im i d a h a ç o k d o k to ra te z k o n u s u y la iliş k ili o lsa d a, a şa ğ ıd a k i şe k ild e n d e g ö rü le c e ğ i g ib i, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b ü y ü k b ir k ısm ı te z k o n u la rın a k e n d ile rin in k a ra r v e rd iğ in i ifa d e e tm işle rd ir: ŞEKİL 19: DOKTORA TEZİNİN KONUSUNA KARAR ŞEKLİ % Henüz'karar' vermedim 6% Danışmanımla' beraber'karar'verdik 24% Kendim'karar'verdim 43% Danışmanım'karar' verdi 27% B u d u ru m d a, te z k o n u su n a k a ra r v e re n ö ğ re n c in in d a n ışm a n se ç im in i d e d a h a so n ra y a p m ış o lm a sı b e k le n m e lid ir v e b u b a ğ la m d a d o k to ra te z ö ğ re n c ile rin in te z sü re çle rin d e k e n d i in isiy a tifle riy le h a re k e t e tm e e ğ ilim in in d a h a y o ğ u n o ld u ğ u ile ri sü rü le b ilir

47 ŞEKİL 20: TEZ KONUSUNUN SEÇİMİNDE ÖNEM VERİLEN KRİTERLER Tez.konum.ile.alanımdaki.bir.problemi.çözmek.benim.için. önemli 4,43 Tez.konumun. uygulanabilir. olması.çok.önemli 4,27 Tez.konumun. bir.sanayi.firmasında.ürün.ve.üretim.süreci. geliştirilmesinde. kullanılmasını. isterim 4,23 Tez.konuları.sanayicilerin. ARIGE.veya.Yenilik.fikirlerinden. oluşturulabilir 4,18 Tez.konum.çerçevesinde. sanayi.firmalarıyla.işbirliği. yapmak. isterim 3,92 Tezim.sanayi.firmalarında.ürün.veya.üretim.süreci. geliştirilmesine. uygundur 3,75 Ankara'daki.sanayi.firmalarının. tezimin.konusuna. uygun. teknolojik. yeterlilikleri.olup. olmadığını. biliyorum 3,08 Tez.konumu. belirlerken.sanayinin. ihtiyaçlarını.gözden.geçirdim 3,04 Ankara'daki.sanayi.firmalarının. tez.konuma.uygun.hangi. faaliyetleri.gerçekleştirdiğini.biliyorum 2,95 Tezimi.tamamlamadan.sanayi.işletmeleriyle. paylaşabilirim 2,94 Tez.konum.önemli. değil,.önemli.olan.doktor.unvanını. alabilmek 1,98 Y u k a rıd a Ş e k il 6 d a g ö rü ld ü ğ ü g ib i d o k to ra ö ğ re n cile rin d e n te z k o n u la rın ı se çe rk e n ö n e m v e rd iğ i k rite rle ri d e ğ e rle n d irm e le ri i ste n m iştir. A şa ğ ıd a k i t a b lo d a e n ç o k ö n e m v e rile n k rite rle r e n y ü k se k p u a n a la n k rite rle rd ir. T e z k o n u su n u n u y g u la n a b ilir a la n a y ö n e lik o lm a sı, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in te z k o n u su se ç im sü re c in d e ö n e m v e rd ik le ri b ir p a ra m e tre d ir. Ü S İ b a ğ la m ın d a, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in te z k o n u la rın ın u y g u la m a a la n la rın a y a k ın o lm a sı ile ilg ili ira d î b ir so ru n b u lu n m a d ığ ı g ö rü lm e k te d ir. Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta ra fın d a n te rc ih e d ile n b ir ş e y o lm a m a sı g ib i b ir d u ru m g ö rü lm e m e k te d ir. B u işb irliğ in in g e rç e k le şe b ilm e si y a d a sü re k liliğ in in sa ğ la n a b ilm e si için n e sn e l şa rtla rın y a p ısa l y a d a so sy o- k ü ltü re l ö ze llik le rin in d e ğ e rle n d irm e k a p s a m ın d a a lın m a s ı d a h a a k ılc ı ç ö z ü m le rin ü re tim i i ç in fa y d a lı o la c a k tır. H e r n e k a d a r, h e r d ö rt d o k to ra ö ğ re n c is in d e n ü ç ü te z k o n u s u n u n s a n a y id e u y g u la n a b ilir o ld u ğ u n u d ü şü n m e k te y se d e, ö ğ re n c ile rin ç o k a zı te z sü re c in d e sa n a y i ile ile tiş im e g e ç tiğ in i b e lirtm e k ted ir. A şa ğ ıd a k i şe k ild e d e g ö rü ld ü ğ ü g ib i, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in a n c a k d ö rtte b iri d o k to ra sü re c in d e sa n a y i ile ile tişim k u rd u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. B e n ze r b ir şe k ild e, d o k to ra ö ğ re n c ile ri, te z k o n u la rın ın sa n a y iy e u y g u la n a b ilir o ld u k la rın ı d ü şü n m e k te d irle r:

48 ŞEKİL 21: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN TEZ ÇALIŞMALARININ SANAYİDE UYGULANABİLİRLİĞİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER % Hayır 26% Evet 74% Y a p ıla n d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e d e b e n ze r b ir d u ru m o rta y a çık m a k ta d ır. H e r n e k a d a r d o k to ra ö ğ re n c ile ri te zle rin in sa n a y id e u y g u la n a b ile c e ğ in i d ü şü n se le r d e, h a tta u y g u la n a b ilir b ir te z k o n u su se ç m e k o n u su n d a ira d e g ö ste rse le r d e, p ra tik a n la m ın d a, sa n a y ic ile rle ile tişim e g e ç m e a n la m ın d a b ir g irişim d e b u lu n m a m a k ta d ırla r. O lu m lu ö rn e k le rd e n d e b a h se d e b iliriz. Ö rn e ğ in, A n k a ra Ü n iv e rs ite s i Je o fiz ik M ü h e n d is liğ i n d e d o k to ra y a p a n b ir ö ğ re n c i, d a h a ö n c e y ü k s e k lis a n s t e z in in b ir s a n a y ic in in d ik k a tin i ç e k tiğ in i v e i liş k iy e g e ç tiğ in i, o rta k ç a lış a b ilm e d u ru m u n u n o rta y a ç ık tığ ın ı v e b irlik te T Ü B İT A K a o rta k b ir p ro je v e rm e y i d ü şü n d ü k le rin i b e lirtm e k te d ir. Ö te y a n d a n, ö ze llik le a ra ştırm a a şa m a sın d a y k e n b u tip ilişk ile rd e n k a ç ın a n ö ğ re n c ile r d e v a rd ır. A n k a ra Ü n iv e rsite si Z ira a t M ü h e n d isliğ i B ö lü m ü n d e d o k to ra y a p a n b ir ö ğ re n c i te z sü re c in d e o rta y a k o y d u ğ u ö zg ü n fik irle rin in ç a lın m a s ın d a n k o rk tu ğ u n u b e y a n e tm e k te d ir. B u n d a n d o la y ı s a n a y i ile ile tiş im e g e ç m e d iğ in in a ltın ı ç iz m e k te d ir. A ş a ğ ıd a k i şe k ild e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in sa d e ce d ö rtte b irin in te z sü re cin d e sa n a y i ile ile tişim k u rd u ğ u g ö rü lm e k te d ir: ŞEKİL 22: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN TEZ SÜRECİNDE SANAYİ İLE İLETİŞİMİ % İletişim(kurdum 23% İletişim(kurmadım 77%

49 D o k to ra ö ğ re n c ile rin in % 4 3,5 i te z le rin e k a ra r v e rirk e n, te z k o n u la rın ın s a n a y id e u y g u la n a b ilir b ir k o n u o lm a sı y ö n ü n d e d a n ışm a n la rın d a n b ir te lk in y a d a ta v siy e a ld ık la rın ı b e lirtm e k te d irle r. B u v e riy i te z k o n u su n u n se ç im in d e k i k a ra r a şa m a sın d a te z d a n ışm a n la rın ın e tk ililiğ i v e risiy le k a rşıla ştırd ığ ım ızd a, a şa ğ ıd a k i ta b lo o rta y a ç ık m a k ta d ır: ŞEKİL 23: TEZ KONUSU KARAR AŞAMASINDA DANIŞMANLARIN TEZ KONUSUNUN SANAYİDE UYGULANABİLİRLİĞİ TAVSİYESİ % 4,5 Doktora1tez1konunuza1 nasıl1karar1verdiniz? Henüz1Karar1Vermedim 4,0 24,2 Danışmanımla1Beraber1Karar1Verdik 24,8 22,7 Danışmanım1karar1verdi 33,7 48,5 Kendim1karar1verdim 37,6 0,0 10,0 Sanayide1uygulanamaz 20,0 30,0 Sanayide1uygulanabilir 40,0 50,0 60,0 Y u k a rıd a k i şe k ild e d e g ö rü ld ü ğ ü g ib i, te z k o n u su n a k e n d isi k a ra r v e re n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in, te z k o n u su n u n sa n a y id e u y g u la n a b ilir b ir k o n u o lm a sı y ö n ü n d e te z d a n ışm a n la rın d a n a ld ığ ı te lk in y a d a ta v siy e o ra n ı d ü şü ş g ö ste rm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, Ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ in in g e liştirilm e si iç in p ro je le rin d e te z k o n u su n a k e n d ile ri k a ra r v e re n ö ğ re n c ile rin h e d e fle n m e sin in g e re k tiğ i so n u c u o rta y a ç ık m a k ta d ır. H e r n e k a d a r ö ğ re n c ile rin y a rıs ın d a n ç o ğ u t e z k o n u la rı n ı s e ç e rk e n, d a n ışm a n la rın d a n te zle rin in sa n a y id e k u lla n ıla b ile c e k b ir k o n u o lm a sı y ö n ü n d e b ir te lk in y a d a ta v siy e a lm a sa d a, ö ğ re n c ile rin d ö rtte ü ç ü n ü n te z a şa m a sın d a b ir sa n a y i k u ru lu şu y la ile tiş im e g e ç m e d iğ i d e g ö rü ls e d e, te z ö ğ re n c ile rin in % 8 1,4 ü te zle rin in so n u cu n d a ç ık a c a k ü rü n ü n v e y a ü re tim s ü re c in in s a n a y id e v e y a h e rh a n g i b ir a la n d a (p ra tik te ) fa y d a lı o la c a ğ ın ı d ü ş ü n m e k te d irle r. Ö ğ re n c ile rin d ö rtte ü ç ü (% 7 3,6 s ı) te z s ü re c in d e g e rçe k b ir ü re tim m e rk e z in i u y g u la m a la b o ra tu v a rı o la ra k k u lla n m a k is te d ik le rin i d e b e y a n e tm e k te d ir. H e n ü z k a ra r v e rm e y e n ö ğ re n c ile rin te z k o n u su p o ta n siy e l se ç im sü re cin d e k i o ra n la rın ın h e m e n h e m e n e şit o la b ile ce ğ i d e g ö zle n m e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in, Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in s a n a y iy e o la s ı e tk ile ri h a k k ın d a k i d e re c e le n d irilm iş g ö rü şle ri ise şu şe k ild e d ir:

50 ŞEKİL 24: ÖĞRENCİLERE GÖRE ÜNİVERSİTE- SANAYİ İŞBİRLİĞİNİN SANAYİYE ETKİLERİ 4,10 4,15 4,20 4,25 4,30 4,35 4,40 4,45 Üniversitelerin3araştırma3altyapısına3ve3insan3 kaynaklarına3erişim3sağlanmış3olur 4,41 Ar?Ge3konusunda3 üniversite3ve3sanayinin3kaynakları3 verimli3ve3etkin3biçimde3kullanmaları3sağlanmış3olur 4,41 Üniversite3sanayi3işbirliği3sonucunda3elde3edilen3 birikimin3uygulamaya3(ürüne)3dönüşmesiyle3 ekonomik3anlamda3kazanç3ve3iş3potansiyeli3 4,37 Sanayide3kullanılan3teknolojilerin3genişlemesi3ve3 yenilenmesine3katkı3sağlanmış3olur 4,36 Üniversitelerin3sürekli3eğitim3faaliyetlerinden3 faydalanılmış3olur Üniversitelerin3sanayinin3ihtiyaç3duyduğu3 yeni3 teknoloji3alanlarına3girebilmelerine3olanak3ve3fon3 oluşturur Bölge3ve3ülkeye3karşı3sosyal3sorumluluk3görevi3 yerine3getirilmiş3olur 4,26 4,24 4,22 K e sin lik le k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 5, k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 4, a z k a tılıy o ru m y a n ıtı iç in 3, k a tılm ıy o ru m v e k e sin lik le k a tılm ıy o ru m y a n ıtla rı için d e sıra sıy la 2 v e 1 p u a n v e rilm iştir. V e rile n y a n ıtla ra g ö re e n y ü k se k p u a n d a n b a şla y a ra k b ir sıra la m a y a p ılm ıştır. Ö ğ re n c ile r Ü S İ ile sa n a y in in ü n iv e rs ite le rin a ra ştırm a v e in s a n k a y n a k la rın a e riş im i ile A r- G e k a y n a k la rın ın e tk in b ir b iç im d e k u lla n ılm a s ı g ib i s o n u ç la rın, Ü n iv e rs ite sa n a y i işb irliğ in in e n ö n e m li e tk ile ri o la ca ğ ın ı d ü şü n m e k te d ir. B u n u e ld e e d ile n b irik im in e k o n o m ik k a za n ç v e iş p o ta n siy e lin e y a p a c a ğ ı e tk i izle m e k te d ir. B u b a ğ la m d a, ö ğ re n cile rin işa re t e ttiğ i o lu m lu e tk i, d a h a ç o k A r - G e fa a liy e tle rin e v e A r - G e a lty a p ıs ın a iliş k in e tk ile rd ir. H e r n e k a d a r, b a h s e d ile n iş b irliğ in in b ö lg e v e ü lk e n in k a lk ın m a s ın ın y a ra rın a iliş k in e tk isi a n k e tte ö n e m li b ir v e ri o la ra k g ö rü lm e se d e, G a zi Ü n iv e rs ite s i B ilg is a y a r M ü h e n d isliğ i B ö lü m ü n d e g ö re v a la n b ir ö ğ re tim ü y e si, Ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ in in sa d e ce s a n a y ici v e ö ğ re n ci a çısın d a n d e ğ il, ü lk e i çin d e ö n e m li o ld u ğ u n u ş u i fa d e le rle o rta y a k o y m a k ta d ır: Üniversite sanayi işbirliği sanayi a çısından önemlidir çünkü yenilikçi ürünü kendisi geliştirmiş olur. Know- how k endisinde kalır. Öğrenci için önemlidir çünkü çalışmaları hayata geçirilmiş olur. Sponsoru olması onu maddi açıdan rahatlatır. Ülke için önemlidir çünkü ortaya katma değeri yüksek ürünler çıkar. İstihdamı a rtırır ve teknolojik bilgi birikimine katkı sağlar

51 Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in ü lk e y e o lu m lu b ir a rtı- d e ğ e r sa ğ la y a c a ğ ın ı d ü şü n e n b u h o c a, b u a rtı- d e ğ e ri A r- G e b a ğ la m ın d a d e ğ e rle n d irm e k te, ö ğ re n c iy e k a tk ısın ın d a u y g u la m a a la n ın d a o rta y a ç ık a c a ğ ın a d ik k a t ç e k m e k te d ir. Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in ö ğ re n c ile re e tk is i ile ilg ili d e re c e le n d irilm iş y a n ıtla r ş u şe k ild e d ir: ŞEKİL 25: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNE GÖRE ÜSİ' NİN ÖĞRENCİLERE ETKİLERİ İşbirliği0teorik0bilgiler0ile0uygulama0becerisini0 bütünleştirir 4,46 Mesleki0ve0teknik0becerilerinin0gerçek0iş0ortamında0 gerçekleşmesini0ve0oluşumunu0temin0eder 4,36 4,28 İş0bulma0olanağı0sağlar Bireyin0özgüveni0artar 4,16 Çalışma0alışkanlıkları0olumlu0yönde0gelişir Sorumluluk0duygusu0gelişir Tatmin0duygusu0beyin0göçünü0azaltıcı0yönde0rol0oynar 4,12 4,06 4,03 Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in s a n a y iy e A r - G e v e A r - G e a lty a p ıs ı b a ğ la m ın d a e tk is in in o la c a ğ ın ı d ü şü n e n ö ğ re n c ile r, d o k to ra ö ğ re n c ile rin e e tk isin in ise u y g u la m a a la n ın d a o la c a ğ ın ı b e lirtm e k te d irle r. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir ü n iv e rsite h o c a sı p o ta n siy e l işb irliğ in in ö ğ re n c ile ri m o tiv e e d e c e ğ in i, ü n iv e rsite y i k o n u v e a lty a p ı b a k ım ın d a n ze n g in le ştire c e ğ in i ile ri sü rm e k te d ir. B u sa y e d e y a p ıla n a ra ştırm a la rın ra fta k a lm a sın d a n k u rtu la ca ğ ın ı e k le m e k te d ir. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e le r sıra sın d a d ü şü n ce le rin i a ld ığ ım ız h o ca la r, b u işb irliğ in in sa d e ce ö ğ re n cile re v e sa n a y icile re d e ğ il, ü n iv e rsite le re d e k u ru m sa l a n la m d a fa y d a sa ğ la y a ca ğ ın ı, b u n d a n ü n iv e rsite h o ca la rın ın d a fa y d a la n a ca ğ ın ı e k le m e k te d irle r. G a z i Ü n iv e rs ite s i E n d ü s tri M ü h e n d isliğ i n d e n b ir h o c a, Ü S İ sa y e sin d e ü n iv e rsite le rin sa n a y iy e a d a p te e d ilm e siy le, h o ca la rın d a te o rik ça lışm a la rd a n sıy rılıp, u y g u la m a y a ilg i g ö s te re c e k le rin i ifa d e e tm e k te d ir. B ir b a ş k a h o c a d a s a n a y ic id e n ü n iv e rs ite d e k i h o c a la rın d a ö ğ re n e b ile c e ğ i ç o k şey in o ld u ğ u n u, sa d e c e p ra tik u y g u la m a la r d e ğ il n a sıl y a p ıld ığ ın ı b ilm e k, n a sıl e k o n o m ik y a p ıla b ile c e ğ in i b ilm e k, n a sıl d o ğ ru in s a n la rla y a p ıla b ile c e ğ in i b ilm e k, n a s ıl b e lli b ir ta k v im d e y a p ıla b ile c e ğ in i b ilm e k g ib i k o n u la rın d a s a n a y i iş b irliğ in d e ö ğ re n ile bile c e k k o n u la r o ld u ğ u n u n a ltın ı ç iz m e k te d ir. A şa ğ ıd a k i ta b lo d a ise ö ğ re n cile rin b ü y ü k ço ğ u n lu ğ u n u n d o k to ra so n ra sın d a k i e n b ü y ü k k a riy e r b e k le n tile rin in a k a d e m ik k a riy e rle rin e d e v a m e tm e k o ld u ğ u, ö n e m li

52 b ir k ısm ın ın y a p tığ ı e ğ itim e u y g u n b ir iş b u la b ilm e k o ld u ğ u d ik k a te a lın m a sı g e re k e n b ir k ısm ın ın d a T ü rk iy e d ışın d a ç a lışm a k o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir: ŞEKİL 26: DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN DOKTORA SONRASINDAKİ KARİYER BEKLENTİLERİ % 90,0 80,0 80,2 70,0 60,0 50,0 44,4 40,0 28,0 30,0 24,7 20,0 19,8 11,1 10,0 4,9 0,0 Akademik3 Yaptığım3 kariyerime3 eğitime3uygun3 devam3etmek3 iyi3bir3iş3 isterim bulmak3 isterim Türkiye3 dışında3 çalışmak3 isterim Ankara'da3 Ankara'daki3 Ankara3dışında3 Nerede3iş3 tekno3 sanayi3 çalışmak3 bulursam3 parklarda3iş3 firmalarında3 isterim orada3 yaşamıma3 çalışmak3 çalışmak3 devam3etmek3 isterim isterim isterim G e re k a n k e te k a tıla n ö ğ re n c ile rin d e m o g ra fik b ilg ile ri, g e re k te z sü re ç le ri, g e re k se d e ö ğ re n c ile rin te zle rin in sa n a y id e u y g u la n a b ilirliğ i g ö rü şle rin i b irlik te e le a lın d ığ ın d a o rta y a ş ö y le b ir s o n u ç ç ık m a k ta d ır: O rta la m a 3 0 y a şın d a o la n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi te z k o n u su n a k e n d isi k a ra r v e rm e k te, te z k o n u su n u n sa na y in in işin e y a ra y a b ile c e ğ in i d ü şü n m e k te v e te z k o n u su n u n u y g u la m a d a işe y a ra m a sın ı d a is te m e k te, fa k a t b u k o n u d a h e rh a n g i b ir fa a liy e tte b u lu n a m a m a k ta d ır. B u n u n n e d e n in in ise d o k to ra ö ğ re n c isin in k a riy e r p la n ın d a k e n d isin e e tk in b ir ro l b iç m e m e sin d e a ra n ab ilir. B u d u ru m u n n e d e n le ri ise h e m d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile h e m d e d o k to ra te z d a n ışm a n ı h o c a la rla y a p tığ ım ız d e rin le m e sin e gö rü şm e le rd e o rta y a ç ık m a k ta d ır D O K T O R A Ö Ğ R E N C İ L E R İ N İ N Ü S İ D E N E Y İ M L E R İ Y a p ıla n g ö rü şm e le rd e, Ü S İ d e n e y im i o la n d o k to ra ö ğ re n cile rin in h e m e n h e p sin in h â lih a zırd a b ir s a n a y i k u ru lu şu n d a ç a lıştığ ı t e sp it e d ilm iştir. B u b a ğ la m d a, Ü S İ i ç in d e y e r a la n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in d o k to ra y a p a c a k la rı b ö lü m v e h a tta d o k to ra te z k o n u la rın ın se çim i d a h a ço k işy e rle rin d e ça lıştık la rı k o n u y la b a ğ la n tılı o la ra k se çild iğ i g ö rü lm e k te d ir. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n b ir tü p b e b e k m e rk e z in d e ç a lış a n b ir ö ğ re n c is in in d e b u k o n u d a d o k to ra ç a lış m a s ı y a p tığ ın ı b e lirtm e k te v e ç a lışm a sın ın h e m ç a lış tığ ı iş y e ri, h e m d e d o k to ra y a p tığ ı b ö lü m iç in ç o k fa y d a lı o ld u ğ u n u n a ltın ı ç iz m e k te d ir. B ir işle tm e d e g ö re v y a p a rk e n, a y n ı za m a n d a d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile re ilişk in b ir ç o k b a ş a rı h ik a y e s i a k ta rılm ış tır. Ö rn e ğ in A n k a ra Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir a k a d e m is y e n, y a b a n c ı d ili o la n b ir ö ğ re n c isin in b ö lü m le rin d e y ü k se k lisa n s y a p a rk e n g ıd a se k tö rü n ü n ö n de g e le n firm a la rın d a n b irin d e n iş te k lifi a ld ığ ın ı, ö ğ re n c isin in ö n c e

53 k a ra rsız k a ld ığ ın ı, a m a so n ra se k tö rd e b a şk a b ir firm a d a 3 8 y a şın d a y k e n C E O g ö re v in e k a d a r y ü k se ld iğ in i a k ta rm a k ta d ır. B ir b a şk a ö ğ re n cisin in d e k ü re s e l ö lçe k te ta n ın a n b ir g ıd a firm a sın ın T ü rk iy e d e k i C E O s u o ld u ğ u n u e k le m e k te d ir. G ö rü ş m e le rd e ö z e llik le k ü re s e l ö lç e k li firm a la rın Ü S İ k o n u s u n d a ç o k d e n e y im li o ld u ğ u v e ü n iv e rsite le rd e k i n ite lik li d o k to ra ö ğ re n c ile rin i istih d a m e d e re k k e n d i A r- G e b irim le rin in g e liş im in i s a ğ la d ık la rı s ık ç a b e lirtilm e k te d ir. S ö z k o n u su iş le tm e le rd e is tih d a m e d ile n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in is e s a d e c e g ö re v a ld ık la rı iş le tm e le rd e d e ğ il, d o k to ra ç a lış m a s ın ın k a lite s i a ç ıs ın d a n d a ö n e m li b a ş a rıla ra im z a a ttık la rı ila v e e d ilm e k te d ir. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e le rd e e n ç o k d ik k a t ç e k e n k o n u, Ü S İ y e i lişk in o la ra k a k ta rıla n b a şa rılı ö rn e k le rin ö n e m li b ir k ısm ın ın sa v u n m a sa n a y ii ile b a ğ la n tılı o lu şu d u r. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n e n iy i Ü S İ ö rn e k le rin in A se lsa n v e R o k e tsa n g ib i iş le tm e le rd e o rta y a ç ık tığ ın ı, b u v e b e n z e ri iş le tm e le rin sa d e c e ç a lışa n la rın ı d o k to ra y a p m a y a y ö n le n d irm e k le k a lm a d ık la rın ı, a y n ı za m a n d a iy i ü n iv e rsite le rd e, n ite lik li ç a lış m a la r y a p a n d o k to ra ö ğ re n c ile rin i d e is tih d a m e ttik le rin i b e lirtm e k te d ir. O d a k g ru p to p la n tım ız a (O G T ) k a tıla n v e şu a n s a v u n m a s a n a y iin d e fa a liy e t g ö ste re n k a m u işle tm e sin d e ç a lışa n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi iş g ö rü şm e sin d e e n ç o k d o k to ra te z k o n u su y la ilg ile n d ik le rin i v e d o k to ra te zin i S A Y P k a p sa m ın d a d e ğ e rle n d ire b ile c e k le rin i b e lirtm e k te d ir. O G T y e k a tıla n b ir b a şk a k a tılım c ı d a sa v u n m a sa n a y iin in d a h a ç o k y e n i y a p ıla n şe y le rle ilg ile n d iğ in i ç a lışa n la ra d a k e n d i ih tiy a ç la rı d o ğ ru ltu s u n d a te z k o n u la rı b e lirle y ip a k a d e m ik ç e v re d e n d e o n la rın d e ste k a lm a la rın ı sa ğ la y ıp k e n d i işle rin e d e k a tk ı sa ğ la d ık la rın ı e k le m e k te d ir. B u b a ğ la m d a, sa v u n m a sa n a y ii b ir ü n iv e rsite d e k i a k a d e m isy e n le rd e n A r- G e b a ğ la m ın d a d e ste k a lm a k ta n sa, o ü n iv e rsite d e d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile ri istih d a m e d e re k te k n o lo jik v e m a d d i y ö n d e n a v a n ta j sa ğ la y a n b ir stra te ji izle m e k te d ir. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in y e r a ld ığ ı u y g u la m a a la n la rın ın ç o ğ u n u n sa v u n m a sa n a y ii o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, b u n u n n e d e n in i d e şu şe k ild e a ç ık la m a k ta d ır: Çünkü Ankara da yerleşik teknoloji ağırlıklı sektör savunma. İstanbul a gittiğinizde bilişime ayrı, iletişime ayrı çalışmalar olabiliyor. Teknoloji ağırlıklı sektörler orada daha fazla. Ankara da en etkin sektörü savunma sektörü, dolayısıyla u ygulama alanı olarak bulabildiğimiz alan bu. Ü S İ b a ğ la m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in o lu m lu te c rü b e le re s a h ip o ld u ğ u d o k to ra p ro g ra m la rın ın g e n e l o la ra k y a p ı v e k u ru m sa l a n la y ış d o ğ ru ltu su n d a u y g u la m a y a y ö n e lik b ir p e rsp e k tife sa h ip o ld u k la rı d a g ö rü lm e k te d ir. Ö rn e ğ in, k e n d isin e a it b ir iş le tm e s i o la n A n k a ra d a b ir ü n iv e rs ite n in g ıd a m ü h e n d is liğ i b ö lü m ü A n k a ra d a fa a liy e t g ö s te re n y e re l, u lu s a l v e h a tta k ü re s e l ö lç e k li g ıd a firm a la rıy la b ir ç o k o rta k p ro je y a p m ış, A r- g e a n la m ın d a ö n e m li p ro je le r g e liştirm iştir. G ö rü ş m e le r e s n a s ın d a b a z ı b ü y ü k ö lç e k li iş le tm e le rin, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in y a p tığ ı ç a lış m a la ra b ü y ü k ö n e m v e rd iğ i d e a n la şılm a k ta d ır. Ö rn e ğ in, u lu sa l b ir a lk o llü i ç e c e k

54 firm a s ın ın A n k a ra d a k i b ir g ıd a m ü h e n d is liğ i b ö lü m ü y le s ü re k li ile tiş im d e b u lu n d u ğ u, b ö lü m h o c a la rıy la sü re k li o la ra k ile tişim iç in d e b u lu n a ra k E R A S M U S P ro g ra m ı y la y u rtd ışın a g id e n ö ğ re n cile rin ö zg e ç m işle rin i a lıp b u n la rı b ir h a v u zd a to p la d ığ ı, so n ra sın d a d a b u h a v u zd a n se ç tik le ri ö ğ re n c ile re iş te k lif e ttik le ri a k ta rılm ıştır. H e r n e k a d a r fa rk lı iş le tm e le rd e ç a lış ırk e n b ir y a n d a n d a d o k to ra s ın ı y a p a ra k h e m k e n d i k a riy e rin e, h e m ç a lıştığ ı işle tm e y e, h e m d e d o k to ra y a p tığ ı b ö lü m e k a tk ı sa ğ la y a n ö rn e k le rd e n b a h se tse k d e, b u ra d a d ik k a ti çe k e n h u su s, sö z k o n u su iş le tm e le rin ta m a m ın ın b ü y ü k ö lç e k li iş le tm e o lm a s ıd ır. B ir K O B İ d e ç a lış ırk e n d o k to ra y a p a n, y a d a d o k to ra sü re c in d e b ir K O B İ d e ç a lışa ra k d o k to ra te zin i g e liştire n b ir ö rn e ğ e ra s tla n ılm a m ıştır. K O B İ le rle işb irliğ i y a p m a y a ç a lışa n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in ise d e n e y im le ri g e n e l o la ra k o lu m su zd u r. K O B İ le rle o rta k p ro je y a p m a y a ç a lışa n d o k to ra ö ğ re n c ile ri a şa ğ ıd a k i b ö lü m le rd e d e ta y la n d ırıla c a k o la n so ru n la rla k a rşıla şm ışla rd ır. D o k to ra ö ğ re n c ile ri işle tm e le rle ile tişim k u rm a k ta zo rla n ırk e n, d o k to ra te z d a n ışm a n la rın ın p ro je le rin d e y e r a la ra k b u a ğ iç in e g ire n ö ğ re n c ile rin d e d e n e y im le ri g e n e l o la ra k o lu m su zd u r. B u şe k ild e b ir p ro je d e y e r a la n O DT Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n cisi sü re ç iç e ris in d e ü z e rin d e ç o k b ü y ü k b a s k ı y a ra tıld ığ ın ı s ü re k li b ir k o n tro l m e k a n iz m a s ı ile b irlik te ç a lışın c a, in isiy a tif a lın a m a y ın c a, ra h a t b ir b ilim se l ç a lışm a o rta m ı sa ğ la n a m a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. B ir b a şk a O D T Ü lü d o k to ra ö ğ re n c isi te z sü re cin d e y k e n b ir flo re sa n fa b rik a sın ın te z k o n u su y la ilg ile n d iğ in i, k e n d isin in d e flo re s a n te s ti y a p tığ ın ı a m a d a h a s o n ra firm a d a n g e ri d ö n ü ş o lm a d ığ ın ı b e lirtm iş tir. S ö z k o n u su flo re sa n fa b rik a sı o rta ö lç e k li b ir sa n a y i k u ru lu şu d u r. O d a k g ru p to p la n tısın a (O G T ) k a tıla n v e h a le n d o k to ra y a p tığ ı v a k ıf ü n iv e rs ite sin d e a ra ştırm a g ö re v lisi o la ra k g ö re v a la n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi d o k to ra sın ı ta m a m la d ık ta n so n ra a k a d e m id e n a y rılm a y ı d ü şü n e b ile c e ğ in i, şu a n b ö lü m d e d o k to ra y a p tığ ı iç in o b ö lü m d e ara ştırm a g ö re v lisi o la ra k ç a lıştığ ın ı b e lirtm e k te d ir. B u a n la m d a, b ir işle tm e d e ç a lışırk e n a y ıra m a y a c a ğ ı za m a n ı, a k a d e m id e g ö re v a la ra k a y ıra b ilm e k te d ir. A k a d e m id e k i in sa n ilişk ile rin in k e n d isin i zo rla d ığ ın ı b e lirte n b u d o k to ra ö ğ re n c isi b ilim i v e b ilim le u ğ ra şm a y ı ç o k se v d iğ in i, b u şe k ild e d e d o k to ra so n ra sı sa n a y id e A r- G e b irim in d e g ö re v a lm a y ı d a h a ç o k is te d iğ in i b e lirtm e k te d ir. Ü S İ k a p s a m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in y a ş a d ığ ı s ık ın tıla r s a d e c e K O B İ le rle d e s ın ırlı d e ğ ild ir. K im i za m a n b ü y ü k ö lç e k li işle tm e le rin d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in o rta y a k o y d u ğ u p ro je le rle ilg ile n m e d iğ i d e g ö rü lm e k te d ir. B ilk e n t Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n sa d e c e K O B İ le rin d e ğ il, b ü y ü k ö lç e k li işle tm e le rin d e b ilim se l ç a lış m a la rı iç s e lle ş tire b ile c e k, ö z ü m s e y e b ile c e k p e rs p e k tife sa h ip o lm a d ık la rın ı, b e k le n tile rin in d a h a fa rk lı o ld u ğ u n u, b ü y ü m e v e p a za rla m a g ib i m e fh u m la rın b ü y ü k ö lç e k li işle tm e le rin v izy o n la rın d a d a h a ö n e m li b ir y e re sa h ip o ld u ğ u n u d ü şü n m e k te d ir. S ö z k o n u su so ru n la rın sa d e c e K O B İ le rle sın ırlı o lm a d ığ ı da g ö rü lm e k te d ir.. Ö rn e ğ in A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e d o k to ra y a p a n b ir ö ğ re n ci L e o n a rd o P ro je si ile İsp a n y a d a b ir p o rta k a l su y u firm a sın d a ç a lıştık ta n so n ra o ra d a k i d e n e y im in in ü re tim d e k u lla n ılm a sı iç in u lu sa l b ir g ıd a firm a sın a b a şv u rm u ş fa k a t sö z k o n u su firm a k e n d ile rin e a it b ir A r- G e b irim le rin in o ld u ğ u n u v e d ış a rıd a n b ir d e s te ğ e ih tiy a ç d u y m a d ık la rın ı b e lirte re k işb irliğ in i re d d e tm iştir. R e sm î k u ru m la rın d a A r- G e

55 b a ğ la m ın d a Ü S İ y e y a k la şım la rın ın k im i za m a n K O B İ le rin p e rsp e k tifin e b e n ze rlik g ö ste rd iğ i d e a k ta rılm ıştır. Ö rn e ğ in G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n b e le d iy e le re e k sik lik le rin i g id e rm e te k lifi y a p tık la rın ı a m a b e le d iy e le rin b ile A r- G e y e k a y n a k a y ırm a k is te m e d iğ in i, u z u n s ü re n ç a lış m a la rı d e s te k le m e d ik le rin i b e lirtm e k te d ir. G e rç e k le ş tirile n g ö rü ş m e le rd e, Ü S İ k a p s a m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in s a n a y i iş le tm e le rin d e ç a lış m a y a p a b ilm e s in d e te z d a n ış m a n la rın ö n e m li b ir ro le s a h ip o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n, d o k to ra te z d a n ışm a n la rın ın d o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü Sİ k a p s a m ın d a k i p ro je le rd e y e r a lm a la rı iç in ö n e m li a ra c ıla r o ld u ğ u n u, Ü S İ k a p s a m ın d a ö ğ re tim e le m a n la rın ın e n ö n e m li fo n k s iy o n la rın ın te k n o lo ji tra n s fe ri, d a n ış m a n lık, p ro je y ü rü tü c ü lü ğ ü / o rta k lığ ı o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, b u ç e rç e v e d e d o k to ra v e te z ö ğ re n c ilerin e ise te z ç a lış m a la rın d a k a tk ı s a ğ la n d ığ ın ı d a e k le m e k te d ir. F a k a t b u ç a lış m a la r ç o ğ u n lu k la b ü y ü k ö lç e k li işle tm e le rle sın ırlıd ır. G a z i Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir b a şk a a k a d e m isy e n d e b ir ç o k ö ğ re n c is in i Ü S İ y e ö ze n d ird iğ in i, h a tta d o k to ra ö ğ re n c ile ri iç in biz z a t k e n d is in in b a ğ la n tı k u rd u ğ u n u fa k a t b u k o n u d a b a ş a rılı s o n u ç a la m a d ığ ın ı ifa d e e tm e k te, s a n a y ic i v e ü n iv e rs ite n in d ille rin in ç o k fa rk lı o ld u ğ u n u g ö rd ü ğ ü n ü b e lirtm e k te d ir. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir b a şk a a k a d e m isy e n b a şla rın d a b ir h o c a o lm a sı k a y d ıy la d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile b irlik te d ü ze n li o la ra k A n k a ra d a k i işle tm e le ri ziy a re t e ttik le rin i, b u ziy a re tle r so n u cu n d a o rta k ça lışm a a ra y ışın d a o ld u k la rın ı b e lirtm e k te d ir. B u ça lışm a la rın h e n ü z g ö zle g ö rü lü r b ir ç ık tısın ın o lm a d ığ ın ı a m a ile rle y e n sü re ç te h e m sa n a y ic ile r iç in, h e m d o k to ra ö ğ re n c ile ri iç in h e m d e b ö lü m le ri iç in p o ta n s iy e l ta ş ıd ığ ın ı d a e k le m e k te d ir. Ö te y a n d a n o d a k g ru p to p la n tıs ın a k a tıla n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi is e ta m te rs in i id d ia e tm e k te, b a ze n h o c a la rın sa n a y i ile ç a lışıp, d a n ışm a n lık y a p tık la rın ı a m a d o k to ra ö ğ re n c ile rin i ç a lıştık la rı işle tm e le re, y a d a işle tm e le ri d o k to ra ö ğ re n c ile rin e y ö n le n d irm e d ik le rin e d ik k a t ç e k m e k te d ir Ü N İ V E R S İ T E - S A N A Y İ İ Ş B İ R L İ Ğ İ N İ N Ö N Ü N D E K İ E N G E L L E R D e rin le m e s in e g ö rü ş m e le rin a n a liz i s ıra s ın d a a ş a ğ ıd a k i şe k ild e ö ze tle n d iğ i g ib i Ü n iv e rs ite s a n a y i iş b irliğ in in ö n ü n d e k i e n g e lle r o rta y a k o n u lm u ş tu r. B u n la rın ö n d e g e le n le ri O rta k D il, İle tiş im E k s ik liğ i v e K O B İ le rin sa b ırsızlığ ı d ır. B u n la rı ü n iv e rsite n in p ra tik te n u za k o lm a sı, k o n u la ra sa d e ce te o rik y ö n d e n y a k la şım ı v e ü n iv e rsite ö ğ re tim ü y e le rin in m e sle k i m e şg u liy e tle ri ta k ip e tm e k te d ir. K a rşılık lı g ü v e n s izlik v e sa n a y ic in in A r- G e y a p m a y ı y ü k o la ra k g ö rm e s i d e ö n e s ü rü le n e n g e lle r o la ra k o rta y a ç ık m a k ta d ır

56 ŞEKİL 27: ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER Ortak dil Yayın Çıkarma Zorunluluğu (16) (5) Hocaların Teorik Çalışması (9) Hocaların KOBİ'nin Sabırsız olması Ders Yükü (2) (12) Üniversite- Sanayi İşbirliğinin Önündeki Engeller Karşılıklı Güvensizlik İletişim Eksikliği (2) (12) Sanayicinin AR- GE önemsemesi (2) Bilinçlenme KOBİ Mühendis Takıntısı (2) (3) Ortak Dil Ü S İ n in ö n ü n d e k i e n g e lle r, y a ş a d ığ ı s o ru n la rla ilg ili g ö rü ş m e le rd e s ık lık la d ik k a t ç e k ile n, s ık ç a te la ffu z e d ile n s o ru n, s a n a y ic ile r ile a k a d e m is y e n le rin fa rk lı d ild e k o n u şm a sı id i. O rta k b ir d il y a ra tılm a sın ın s a n a y ic i v e ü n iv e rsite a ra s ın d a k i ile tişim sık ın tıla rın ın g id e rilm e sin d e d e ö n e m li p a y o y n a y a ca ğ ı g ö rü şü K O B İ y e tk ilile rin in y a n ı sıra, a k a d e m isy e n le r ta ra fın d a n d a d ile g e tirilm e k te d ir. Ü n iv e rsite h o c a la rı d a ö n c e lik le y a p ılm ası g e re k e n şe y o la ra k, h e m sa n a y icile rin h e m d e ü n iv e rsite le rin b irb irle rin i a n la y a b ile c e k le ri b ir o rta k d il, o rta k b ir ile tişim a ğ ın ın g e re k liliğ in e d ik k a t ç e k m e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in sa n a y i ile o rta k ç a lışm a y a p a m a m a sın ın n e d e n le rin d e n b irin i, o rta k b ir ile tişim d ili o lm a m a sın a b a ğ la y a n G a zi Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir h o c a, d o k to ra ö ğ re n c ile rin i s a n a y iy e y ö n le n d irs e le r b ile v a r o la n ile tişim so ru n u y ü zü n d e n so n u c a u la şıla m a d ığ ın d a n y a k ın m a k ta d ır. G a zi Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir b a ş k a h o c a d a g e liş tirile c e k o rta k d il v e ile tişim p la tfo rm u ile ü n iv e rsite v e sa n a y ii a ra sın d a k i g ü v e n e k sik liğ in in d e g id e rile b ile c e ğ in i b e lirtm e k te d ir. B ir b a şk a a k a d e m isy e n ise a ra d a k i ile tişim so ru n u n u n e n te m e l n e d e n in in, h e m sa n a y ic ile rin, h e m d e ü n iv e rsite le rin b irb irile rin e ne le r sa ğ la y a b ile ce ğ i k o n u su n d a sa ğ lık lı b ilg iy e sa h ip o lm a m a la rın a b a ğ la m a k ta d ır. Ü n iv e rs ite h o c a la rı, s a n a y ic ile r ile ile tiş im s o ru n u n u n ö z e llik le s a n a y ic ile re u la şm a d a y a şa n d ığ ın ı b e lirtm e k te d irle r. S a n a y in in ih tiy a ç la rın ı b ile m e d ik le rin i, b u n u ö ğ re n e c e kle ri b ir ile tiş im k a n a lın ın o lm a d ığ ın ı v u rg u la y a n a k a d e m is y e n le r sa n a y icile rin ü n iv e rsite le re u la şım im k a n la rın ın d a h a iy i o ld u ğ u n u, d o la y ısıy la d a ö n c e lik le sa n a y ic ile rin k e n d ile rin i ifa d e e d e b ile c e k le ri, k e n d i so ru n la rın ı v e

57 ih tiy a ç la rın ı o rta y a k o y a b ile c e k le ri b ir ile tiş im p la tfo rm u in ş a e tm e le ri g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d ir. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n sa n a y in in k e n d i p ro b le m in i o rta y a k o y u p, a k a d e m isy e n e g itm e si g e re k tiğ in i, fa k a t v a r o la n d u ru m u n te rsi o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. B e n ze r b ir şe kild e A n k a ra Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir b a ş k a a k a d e m is y e n s a n a y in in, İn g ilte re v e A B D d e k ile re b e n z e r W h o s w h o? K im k im d ir? ş e k lin d e b ir v e ri t a b a n ı h a zırla m a sın ın g e re k li o ld u ğ u n u, b ö y le b ir v e ri ta b a n ı sa y e sin d e ü n iv e rsite le rin d e k e n d i k o n u la rın d a k i sa n a y ic ile ri ra h a tlık la b u la b ile c e ğ in e d ik k a t ç e k m e k te d ir: Sanayinin ne yaptığını ben bilmiyorum. Bana elime sanayi haberleri gibi bir bülten verilmiyor. İngiltere de Techno News diye üniversiteye bir dergi gelir. Bu d ergide yapılacak projeler yazar. Orada hangi şirketin n e yaptığı yazar, onlara bakarız, hem haberdar olur hem öğrenciyi oraya yönlendiririz. Ö te y a n d a n, b a zı a k a d e m is y e n le r o rta d a k i i le tiş im s o ru n u n u n k a y n a ğ ın ın a k a d e m in in k e n d isi o ld u ğ u y ö n ü n d e b ir ö ze le ştirid e d e b u lu n m a k ta d ır. O D T Ü lü b ir a k a d e m is y e n, a k a d e m isy e n le rin se k tö re l b ilg ile rin in ç o k za y ıf o ld u ğ u n u, k o n u y a d a h il o lm a k ta v e za m a n a y ırm a k ta s ık ın tı y a şa d ık la rın ı b e lirtm e k te d ir. O D T Ü lü b ir b a şk a a k a d e m isy e n d e a k a d e m in in te o ri ç a lıştığ ı iç in sa n a y iy le a ra sın d a k o p u k lu k o ld u ğ u n u ifa d e e tm e k te d ir Sanayiciden Kaynaklı Sorunlar G ö rü ş tü ğ ü m ü z b irç o k a k a d e m is y e n, K o ç H o ld in g, A s e ls a n, R o k e ts a n g ib i h e m ö z e l se k tö rd e k i h e m d e k a m u se k tö rü n d e k i b ü y ü k ö lçe k li sa n a y i k u ru lu şla rın ın A r- G e y e ö n e m v e rd ik le rin i v e Ü S İ d e ö n e m li h a m le le r y a p tık la rın ı, b a zı p ro je le rd e ü n iv e rsite le r ile ile tişim k u ra ra k p ro je le rin d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin d e n d e ste k a ld ık la rın ı v e d a h a so n ra p ro je le rin d e ç a lışa n v e te zle rin i ta m a m la y a n d o k to ra ö ğ re n c ile rin i işle tm e le rin d e istih d a m e ttik le rin i b e lirtm e k te d ir. B u a n la m d a, Ü S İ b a ğ la m ın d a sö z k o n u su b ü y ü k ö lç e k li işle tm e le r d ışın d a K O B İ le rin A r- G e y e y e te rin c e ö n e m v e rm e m e le rin d e n k a y n a k lı b ir s o ru n la k a rş ı k a rş ıy a k a lın d ığ ın a v u rg u y a p ılm a k ta d ır. Ö rn e ğ in, G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n d o k to ra te zle rin in sa n a y id e k i firm a la rın so ru n la rın ı çö zm e y e o d a k lı o lm a sı g e re k tiğ in i k a b u l e tm e k le b e ra b e r, sa n a y ic ile rin A r- G e n in ö n e m in e in a n m a d ığ ın ı v e Ü S İ n in b u n d a n d o la y ı v e rim li o la m a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. G a z i Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir b a şk a a k a d e m isy e n d e işle tm e le rin A r- G e y e b ü tç e a y ırm a d ığ ın ı, A r- G e y e k a y n a k a y ıra c a ğ ın a Ç in d e n m a m u l ü rü n a lıp sa d e c e p a k e tle m e y a p m a y ı te rc ih e ttiğ in e d ik k a t ç e k m e k te d ir. B u d u ru m u n ö ze llik le k im y a se k tö rü n d e ç o k y a y g ın o ld u ğ u n u ö rn e k o la ra k su n m a k ta d ır. B u d a v ra n ış k o d u n u n a rd ınd a y a ta n e n b ü y ü k e tm e n in, sa n a y icile rin A r- G e y e a y ırd ık la rı fin a n s a l k a y n a ğ ın b ir a n ö n c e g e ri d ö n ü ş ü n ü b e k le m e le ri o ld u ğ u n u ö n e sü rm e k te, sa n a y ic ile rin A r- G e n in u z u n s ü re n v e m a s ra flı b ir iş o ld u ğ u g e rç e ğ iy le y ü zle şm e le ri g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te d ir. G a z i Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir b a ş k a a k a d e m is y e n d u ru m u ş u ş e k ild e ö z e tle m e k te d ir:

58 Sanayici bir an önce yapılan işin paraya dönüşmesini istiyor a ma bilimsel araştırma nankördür ve zordur. Risklidir. Sonucunda hiç bir şey çıkmayabilir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n sa n a y ic ile rin ile ri g ö rü şlü o lm a d ığ ı iç in so ru n la ra a n lık ç ö z ü m le r b u lm a y a o d a k la n d ığ ın ı, b u n u n iç in d e ü n iv e rs ite le rle iş b irliğ in i b e n im se m e d ik lerin i b e lirtm e k te, sa n a y ic ile rin ile ri b o y u tlu d e ğ il a n lık p ro b le m ç ö z ü m ü is te d iğ i iç in d e iş b irliğ in i n zo r y ü rü d ü ğ ü n ü ö n e sü rm e k te d ir. Ü n iv e rsite sa n a y i işb irliğ i k o n u su n d a ö ğ re n cile rin i d e ste k le d iğ in i fa k a t o rta y a çık a rıla n işin n ite liğ in in d e ö n e m li o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. S a n a y i ile işb irliğ i y a p a n ö ğ re n c ile rin K O B İ le ri te rc ih e tm e d iğ in i, d a h a ç o k b üy ü k ö lç e k li işle tm e le rd e ç a lışm a y ı te rc ih e ttik le rin e d ik k a t ç e k m e k te d ir. H e r n e k a d a r K O B İ le rin in is iy a tifin d e y a d a s o ru m lu lu ğ u n d a o lm a y a n b ir d u ru m o ls a d a, A n k a ra n ın sa n a y i a lty a p ısın ın y e te rsizliğ i d e Ü S İ ö n ü n d e k i e n g e lle rd e n b iri o la ra k k a b u l e d ileb ilir. B ilk e n t Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n, lisa n s so n sın ıf ö ğ re n c ile rin in b itirm e te zle rin d e n ö rn e k v e re re k b u ç e rç e v e d e sa n a y i ile o rta k p ro je le r y a p ıld ığ ın ı a n c a k A n k a ra d a k i s a n a y i ö lç e ğ in in b u n u n i ç in y e te rli o lm a d ığ ın ı, b u n d a n d o la y ı b a zı d u ru m la rd a ö ğ re n c ile rin i İs ta n b u l d a k i firm a la ra y ö n e ltm e ih tiy a c ı d u y d u k la rın ı b e lirtm e k te d ir. S a n a y ic ile r ile a k a d e m i a ra sın d a za m a n m e fh u m u n u n fa rk lı a lg ıla n m a sın d a n d o la y ı d a b ir u y u m su zlu k o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k ilm e k te d ir. Ö rn e ğ in, A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e d o k to ra y a p a n b ir ö ğ re n c i b u işb irliğ in in ö n ü n d e k i e n ö n e m li e n g e lin b u o ld u ğ u n a, sa n a y icile rin ü rü n o d a k lı ça lıştık la rın d a n d o la y ı iv e d i b ir şe k ild e so n u ç a lın m a sın ı is te d ik le rin i, ü n iv e rs ite le rin is e A r - G e o d a k lı ç a lış tığ ın ı b e lirtm e k te d ir. B e n z e r b ir g ö rü şü O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n d e d ile g e tirm e k te, d a h a ö n c e y a şa d ığ ı b ir te c rü b e d e n y o la ç ık a ra k sa n a y ic ile rin za m a n m e fh u m la rın ın fa rk lı o ld u ğ u n u ifa d e e tm e k te d ir. S a n a y ic ile rin za m a n m e fh u m la rın ın d a h a h ızlı b ir a k ışa ta b i o ld u ğ u v e A r- G e ö z e lin d e Ü S İ d e d e b u n u n sık ın tı y a ra ttığ ı ile ri sü rü lm e k te, b u n d a n d o la y ı A r- G e y e y ö n e lik s a n a y i p ro je le rin in u z u n d ö n e m li o lm a m a s ın ın n e d e n in in d e sa n a y icile rin ö n g ö rü le rin in y e te rsiz o ld u ğ u b e lirtilm e k te d ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n Ü S İ n in y a ln ızc a k ısa d ö n e m li s o ru n la ra ç ö zü m b u la n p ro je le rd e b a şa rılı o ld u ğ u n u, u zu n v a d e li A r- G e p ro je le rin d e is e v e rim li o la m a d ığ ın a d ik k a t ç e k m e k te, b u n d a n d o la y ı ü n iv e rsite le rin ü rü n g e liştirm e m e rk e zli p ro je le r y a p m a sı g e re k tiğ in i d ü şü n m e k te d ir. A k a d e m isy e n le r K O B İ le rin k u lla n ım ın a s u n u la n b a z ı p ro je le re d e K O B İ le rin fa rk lı y a k la şım ın d a n k a y n a k lı so ru n la rd a n d a b a h se tm e k te, p ro je b a zlı o la ra k ü n iv e rsite le re sa ğ la n a n fin a n s k a y n a k la rın ın ü n iv e rsite le re y a rd ım o la ra k a lg ıla n d ığ ın ı, b u k a y n a k la rın u zu n v e zo rlu a ra ştırm a sü re ç le r in in m a liy e tin i k a rşıla d ığ ın ın ç o ğ u n lu k la g ö z a rd ı e d ild iğ in i b e lirtm e k te d irle r. B u b a k ış a ç ısı d o ğ ru ltu su n d a, s a n a y ic ile rin s ö z k o n u su p ro je le rin b ir a n ö n c e s o n u ç la n d ırılm a sı i ç in a k a d e m isy e n le re b a sk ı y a p tığ ı d a id d ia e d ilm e k te d ir. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n c is i sa n a y icile rin Ü S İ v a s ıta s ıy la A r - G e m a liy e tin in b ir k ıs m ın ın d e v le tte n k a rş ıla n m a s ı g ib i b e k le n tiy e sa h ip o la b ile c e k le rin i b e lirtm e k te d ir. Ü S İ p ro je le ri v a sıta s ıy la d e v le tin m a lî so ru m lu lu ğ u n u k ısm e n v e y a ta m a m e n ü ze rin e a ld ığ ı d o k to ra

59 ö ğ re n c ile ri sa y e sin d e, A r- G e b irim in d e k i e le m a n la rın ı d iğ e r b irim le re k a y d ıra ra k b u ra d a n d a h a fa zla k â r e ld e e tm e n in h e d e fle n d iğ in i id d ia e tm e k te d ir. O D T Ü lü b ir d iğ e r d o k to ra ö ğ re n c isi d e Ü S İ sa y e sin d e sa n a y ic ile rin A r- G e fa a liy e tle rin in m a liy e tin i d ü ş ü rm e y i a m a ç la d ığ ın ı ö n e s ü rm e k te d ir. B a zı a k a d e m isy e n le r ise Ü S İ k a p sa m ın d a h o c a la ra sü re k li o la ra k ü re tim e d e ste k o lm a la rı y ö n ü n d e b ir b a sk ı y a p ıld ığ ın ı, ü n iv e rsite le rin a sıl a m a c ın ın ü re tim d e ğ il b ilim se l- a k a d e m ik fa a liy e t o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. B e n ze r g ö rü şle ri ö n e sü re n a k a d e m isy e n le r, ü n iv e rsite le rin ta m a m ıy la b ilim se l a ra ştırm a la rla ilg ile n m e si g e re k tiğ in i, s ö z k o n u su b ilim s e l a ra ştırm a la rın e n n ih a y e tin d e s a n a y in in fa y d a s ın a o la c a ğ ın a d ik k a t ç e k m e k te d irle r. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n d u ru m u şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir: Akademisyen saf olmalı. Ama sanayi saf d eğil. Sanayide biraz kurnazlık var. Bir akademisyen 5-6 ayrı değişkeni aynı anda çalıştıramaz, kullanamaz. Ama sanayi bunu ister. Y u k a rıd a sö zle rin e y e r v e rd iğ im iz a k a d e m isy e n, d o k to ra ö ğ re n cile rin in sa n a y iy e y ö n le n d irilm e sin d e b ir so ru n o lm a d ığ ın ı, za te n e n n ih a y e tin d e o lm a sı g e re k e n in b u o ld u ğ u n u, fa k a t b ilim se l ü re tim v e a ra ştırm a a şa m a sın d a a k a d e m isy e n le rin v e ö ze llik le d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in s e rb e st b ıra k ılm a la rı g e re k tiğ in i ö n e s ü rm e k te d ir. D o k to ra m e fh u m u n u n k e n d isin in, y a n i P h D (d o c to r o f p h ilo so p h y ) k a v ra m ın ın ta m a m ıy la b ilim fe lse fe si ile ilin tili o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k e rk e n, a k a d e m isy e n in ö n c e lik li o la ra k g ö re v in in b ilim se l a ra ştırm a o ld u ğ u n u h a tırla tm a k ta d ır. B u b a ğ la m d a d o k to ra ö n c e sin d e v e so n ra sın d a sa n a y i ile işb irliğ in in m a n tık lı o ld u ğ u n u a m a d o k to ra sü re c in d e d o k to ra m e fh u m u n u n k e n d i m a n ta lite sin e a y k ırı o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te v e e k le m e k te d ir: S a n a y in in b e k le n tisin i d o k to ra ö ğ re n c isin e y ü k le rse n, o d o k to ra ö ğ re n c isin d e n b ir şe y b e k le m e. D o k to ra b ir a n la m d a d e rin liğ i iç e re n b ir ş e y. D a h a a n a litik b ir d o ğ a s ı v a r a m a y ü k s e k lis a n s (m a s te r) fa rk lı o la b ilir. D o k to ra te z i s a n a y id e n u z a k o ls u n, a n a litik y e te n e k k a z a n s ın. H a c e tte p e Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir h o c a d a b e n z e r ş e y le ri d ile g e tir m e k te fa k a t o lg u y a fa rk lı b ir b a k ış a ç ıs ın d a n y a k la ş m a k ta d ır. D o k to ra te z le rin d e n ö z ü itib a riy le in o v a tif, d a h a ö n c e y a p ılm a m ış şe y le r b e k le n d iğ in i, d o k to ra te z a ra ştırm a la rın ın ü re tim o d a k lı d e ğ il, a ra ştırm a v e h a tta te o rik o d a k lı o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, b un d a n d o la y ı d a ö ze llik le d o k to ra te zle rin in d ire k t o la ra k sa n a y in in ih tiy a ç la rın a c e v a p v e re m e d iğ in i e k le m e k te d ir. B u d u ru m u n so n u c u n d a d a sa n a y ic ile rd e ü n iv e rsite le rin y a p tığ ı ç a lışm a la rın za m a n k a y b ı o ld u ğ u, u y g u la m a d a n u za k o ld u ğ u g ib i a n la y ışın h â k im o ld u ğ u n u, p e k a z s a n a y ic in in Ü S İ d e n y a n a o lu m lu tu tu m ta k ın d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. A k a d e m isy e n le rin b ir b a şk a k a y g ısı d a fa rk lı n e d e n le rd e n ö tü rü sa n a y in in a k a d e m iy i c id d i a lm a m a s ı v e b u n u n s o n u c u n d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in d e s a n a y iy e y ö n e lm e k te ç e k im s e r k a lm a la rıd ır. S ö z k o n u s u d u ru m u n b ir s o n u c u o la ra k a k a d e m i ile s a n a y i a ra sın d a i m za la n a n i k ili a n la şm a la rd a y a p ıla n i şin i ç e riğ in d e s ık ın tı ç ık tığ ı, i k i t a ra fın d a ç a lışm a la rın ı e ş za m a n lı y a p a m a d ık la rı v e u y u m sa ğ la n a m a d ığ ı b e lirtilm e k te d ir. O d a k g ru p to p la n tısın a k a tıla n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi sa n a y ic ile rin g e n e l o la ra k d o k to ra m e fh u m u n u n iç e riğ i ile ilg ili b ilg i sa h ib i o lm a d ık la rın ı, b ir d o k to ra

60 ö ğ re n c isin in d o k to r d e re c e si a la b ilm e k iç in ç o k fa rk lı k o n u la rd a b irç o k a ra ştırm a y a p tığ ın ı v e b u b irik im le b ir ü re tim te sisin e g ittik le rin d e b ir ç o k iy ile ş tirile b ile c e k a la n g ö rd ü k le rin i b e lirtm e k te d ir. O d a k g ru p to p la n tısın a k a tıla n b ir b a şk a d o k to ra ö ğ re n c isi d e d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile rin g e n e ld e ö ğ re n m e y e a ç ık o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te d ir. B u a n la m d a d o k to ra ö ğ re n c ile ri b a z ı d u ru m la rd a a k a d e m is y e n le re g ö re g ü n c e l b ilim se l v e te k n o lo jik g e lişm e le ri d a h a y a k ın d a n ta k ip e d e b ilm e k te d ir Üniversiteden Kaynaklı Sorunlar G e re k d o k to ra ö ğ re n c ile ri g e re k s e d e ü n iv e rs ite h o c a la rı, Ü S İ n in ö n ü n d e k i e n g e lle r h a k k ın d a k i g ö rü şle rin i b e y a n e d e rk e n, ü n iv e rsite n in y a p ısın ın, ü n iv e rsite h o c a la rın ın tu tu m la rın ın v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in n ite lik le rin in d e Ü S İ n in ö n ü n d e e n g e l o lu ştu ra b ile c e ğ in i b e lirtilm e k te d ir. B irç o k a k a d e m is y e n in, a y n ı z a m a n d a d o k to ra ö ğ re n c is in in d e d ik k a t ç e k tiğ i b ir k o n u, a k a d e m ik u n v a n a lm a şa rtla rın ın Ü S İ ö n ü n d e b ir e n g e l o lu ştu rd u ğ u d u r. A k a d e m ik u n v a n a la b ilm e k iç in y a y ın ç ık a rm a v e p a te n t a lm a zo ru n lu lu k la rı v a rk e n, Ü S İ y i ö ze n d ire c e k k rite rle r b u lu n m a m a k ta d ır. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n, a k a d e m isy e n le rin A r- G e y le ilg ile n m e k y e rin e, y a y ın ç ık a rıp b ir a n ö n c e a k a d e m ik u n v a n k a za n m a g ib i b ir m o tiv a sy o n la rın ın o ld u ğ u n u, m a sa b a şın d a o tu ra ra k y a y ın ç ık a rm a y ı te rc ih e ttik le rin i b e lirtm e k te v e e k le m e k te d ir: Bir çok yayını olan bir akademisyenin ülke sanayisine hiçbir katkısı olmayabiliyor. B e n ze r b ir şe k ild e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b ir a n ö n c e te zle rin d e n y a y ın ç ık a rtıp y a rd ım c ı d o ç e n tlik k a d ro su a lm a d e rd in d e o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü S İ b a ğ la m ın d a a ra ştırm a la rın a y ö n v e rm e k te n se, a k a d e m ik u n v a n a lm a k iç in y e rin e g e tirm e k d u ru m u n d a o ld u ğ u k rite rle ri sa ğ la m a y a y ö n e lik b ir stra te ji izle d iğ in i d e e k le m e k te d ir. H â lih a zırd a ü n iv e rsite h o ca la rın ı d e rs v e rm e y ü k ü n d e n k u rta rıp y a ln ızc a ö zg ü n a ra ştırm a y a p m a la rın ı sa ğ la m a a m a c ın ı ta şıy a n e n stitü le rin d e za m a n iç in d e ö rg ü n e ğ itim v e rm e y e zo rla n d ık la rın ı b e lirtm e k te d ir. Ö ze llik le a k a d e m isy e n le rin e n ço k v u rg u la d ık la rı o lu m su zlu k, d o k to ra te z le rin in sa d e ce a k a d e m ik a m a çlı o lm a sı v e te z sü re cin d e sa n a y i v e ü re tim le y a p ısa l b ir b a ğ k u ru lm a m a sıd ır. A k a d e m isy e n le r b u n u n n e d e n in i d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile rin d o k to ra so n ra sı k a riy e rle rin i sa d e c e a k a d e m id e g ö rm e le rin e b a ğ la m a k ta d ır. N ite k im, b ir ö n c e k i b ö lü m d e k i a n k e t v e rile rin e d a y a lı a n a liz im iz d e b u n u d o ğ ru la m a k ta d ır. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n ö ğ re n cile rin d o k to ra y ı a k a d e m ik d e v a m lılık i ç in y a ptık la rın ı v e b u n d a n d o la y ı A r- G e ç a lış m a la rın ın d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta ra fın d a n d a ö n e m se n m e d iğ in i b e lirtm e k te d ir. Ö te y a n d a n, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in sa d e ce a k a d e m ik k a riy e r a m a çlı o la ra k d o k to ra y a d e v a m e tm e si, b e y in g ö çü n e d e d o la y lı o la ra k e tk id e b u lu n m ak ta d ır. A n k a ra d a k i ü n iv e rsite le rd e k a d ro la rın d o lu o lm a sın d a n d o la y ı d o k to ra sın ı A n k a ra d a ta m a m la y a n ö ğ re n c ile r A n k a ra d ışın d a k a riy e r a ra y ışla rın a g irm e k te d irle r. A k a d e m ik k a riy e r y a p m a k iste y e n d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta şra ü n iv e rsite le rin d e k i k a d ro la ra g irm e k te, b ir a n la m d a A n k a ra d a k i b ilim se l b irik im i ta şra y a ta şırk e n, sö z k o n u su b irik im in b e lli b ir m e rk e zd e

61 to p la n m a sın a v e sin e rji y a ra tm a sın a d a m ü sa a d e e tm e m e k te d irle r. Ö te y a n d a n a la n ın d a ç o k b a şa rılı o la n d o k to ra ö ğ re n c ile ri d e fırsa tla rın v e k o şu lla rın d a h a a v a n ta jlı o lm a sın d a n d o la y ı k a riy e rle rin e y u rtd ışın d a d e v a m e tm e a ra y ışın d a o lm a k ta d ır. K a riy e rle rin e a k a d e m id e d e v a m e tm e y e n ö ğ re n c ile rin ise A n k a ra d a k i K O B İ le rd e p ro fe sy o n e l y a şa m la rın a d e v a m e tm e le ri ç o k g ü ç tü r. B ir ö n c e k i b ö lü m d e d e d e ğ in ild iğ i g ib i, A n k a ra d a k i K O B İ le r d o k to ra s e v iy e s in d e k i k a lifiy e e m e ğ i d e ğ e rle n d ire b ilm e k a p a site sin d e n u za k ta d ır d e n ile b ilir. B u n d a n d o la y ı, d o k to ra so n ra sı p ro fe sy o n e l k a riy e rle rin e sa n a y id e d e v a m e tm e k iste y e n ö ğ re n cile rin ro ta la rı İsta n b u l a, h a tta B u rsa ve K o c a e li y e d ö n m e k te d ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m is y e n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in te z k o n u la rın ı ço ğ u n lu k la k e n d ile rin in b e lirle d iğ in e v e te o rik k o n u la rı te rc ih e ttik le rin e d ik k a t ç e k m e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile ri a ra ş tırm a o d a k lı, u y g u la m a y a y ö n e lik p ro je le re y e r v e rd ik le rin d e ise e A n k a ra d a k i K O B İ le rd e ç a lışm a k y e rin e d a h a n ite lik li, A r - G e y e d a h a ç o k p a y a y ıra n İsta n b u l y a d a y u rtd ışın d a k i firm a la rı te rc ih e tm e k te d irle r. A k a d e m isy e n le r, d o k to ra ö ğ re n cile rin in Ü S İ y i g e liştirm e p o ta n siy e li o la n k o n u la rd a ç a lış m a la rd a b u lu n m a la rın ın d o k to ra sü re c in d e o lu m lu b ir e tk i sa ğ la d ığ ın ı, u y g u la n a b ilir b ir k o n u d a d o k to ra te zi h a zırla m a n ın m o tiv e e d ic i b ir e tk isi o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d irle r. Ö ğ re n c ile rin i sa n a y i ile u y u m lu b ir k o n u d a d o k to ra te zi h a zırla m a y a y ö n le n d ire n a k a d e m isy e n le r ö ğ re n c ile rin i ç a lışm a la rın ın u y g u la m a d a y a n sım a sın ı b u la b ile c e ğ i k o n u la ra y ö n le n d ird ik le rin i b e lirtm e k te, b u k o n u d a b irlik te p ro je y a p tık la rı işle tm e le rle ö ğ re n c ile rin a ra sın d a ile tişim k u rd u k la rın ı, b u n u n d a ç o ğ u z a m a n v e rim li s o n u ç la n d ığ ın ı d ile g e tirm e k te d ir. Ö rn e ğ in O D T Ü d e n b ir a k a d e m isy e n, d o k to ra ö ğ re n c isin in ç a lışm a k o n u su n a ta m o la ra k k a ra r v e rm e m işse, k o n u v e şirk e t se ç im in d e ö ğ re n c ile rin i y ö n le n d ird iğ in i b e lirtm e k te d ir. Ö ğ re n c ile rin işle tm e le rle ile tiş im k u rm a s ın d a v e u y g u la m a lı te zle r o r ta y a ç ık a rm a s ın d a h o c a la rın in is iy a tifi b e lirle y ic i b ir ro l o y n a m a k ta d ır. A n k a ra Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir ö ğ re n c i, h o c a la rın b u k o n u d a n e k a d a r k ilit b ir ro ld e o ld u ğ u n u şu ifa d e le rle b e lirtm e k te d ir: Akdeniz Üniversitesi nde bir hoca sanayi ile işbirliği içinde. Arçelik şu alete ihtiyacım var diyor, bu ihtiyaca göre öğrencilerine bu konuda tez yaptırıyor. Hep böyle olmalı. B u b a ğ la m d a, Ü S İ iç in b e lirle y ic i o la n p a ra m e tre le rd e n b iri d e ö ğ re n c ile rin Ü S İ y e a ç ık o lu p o lm a d ığ ıd ır. B ir ö n c e k i b ö lü m d e, ö ğ re n c ile rin b u k o n u d a o lu m lu b ir b a k ış a ç ısın a sa h ip o ld u ğ u, fa k a t Ü S İ iç in b ir g irişim d e b u lu n m a d ık la rı g ö ste rilm iştir. Y a p tığ ım ız d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e, d o k to ra ö ğ re n cile rin in u y g u la m a lı k o n u la rd a d o k to ra te zi y a zm a y ı iste d ik le ri g ö rü lm e k te d ir. G ö rü şm e y a p tığ ım ız d o k to ra ö ğ re n c ile ri şu ifa d e le rle b u e ğ ilim le rin i y a n sıtm a k ta d ır: S a d e ce te zi y a zm a k için d e n e y y a p m a k k e y ifli o lm u y o r. S a n a y id e d e u y g u la m a sın ı g ö rm e k iste rd im. D o k to ra ö ğ re n cisin in p ra tik te n k o p u k b ir te z y a zm a sı a n la m sız o lu r

62 E n te m e l m o tiv a sy o n u n su ru b ir d e ğ işik lik y a ra ttığ ın ı g ö rm e k o lu r. L a b o ra tu v a rd a k i b ir p ro je m o tiv a sy o n k a y n a ğ ı d e ğ ild ir. B u b a ğ la m d a, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in k e n d i ç a b a la rıy la, sa n a y i ile ile tişim e g e ç m e y e ç a lış tık la rı a m a s a n a y ic ile rin d o k to ra ö ğ re n c ile rin e ö n e m v e rm e d ik le ri b e lirtilm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in te z sü re c in d e te z d a n ışm a n la rın d a n b u k o n u d a d e ste k g ö rm e si, Ü S İ b a ğ la m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in u y g u la m a lı a la n la rd a a k a d e m ik ç a lışm a y a p m a iste k le rin in k a rşılığ ın ı b u lm a la rın ı sa ğ la m a k ta d ır. Ö ğ re tim g ö re v lile rin in b ö y le b ir a ra b u lu c u lu k y a p m a sın ın s a d e ce d o k to ra ö ğ re n cile ri v e sa n a y i işle tm e le ri için d e ğ il, a k a d e m isy e n le rin d e y a ra rın a o la ca ğ ı d ü şü n ce si d e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e a k ta rılm a k ta d ır. Ö rn e ğ in, A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e d o k to ra y a p a n b ir ö ğ re n c i t e z ç a lışm a sın ı s a n a y i i le b irlik te y a p m a k i ste d iğ in i, b u n u n iç in E c z a c ıb a ş ı ile b ir p ro je h a z ırla y a c a ğ ın ı b e lirtm iş, te z k o n u s u n d a h o c a s ın ın d a g ö rü şle rin i a la ra k k a ra r v e rd iğ in i, te z k o n u s u n u se ç e rk e n d a n ış m a n ın ın d a sa n a y i ile iş b irliğ i i ç in d e o lm a s ın a d ik k a t e ttiğ in e d ik k a t ç e k m iş tir. B u ö ğ re n c in in a y n ı z a m a n d a ç a lış tığ ın ı v e d o k to ra te z le rin in s a n a y id e k u lla n ılm a s ı g e re k tiğ in e in a n d ığ ın ı, a k s i ta k d ird e ç a lışırk e n d o k to ra y a p m a n ın z a m a n k a y b ı v e c id d i a n la m d a i ş y ü k ü o ld u ğ u n u ifa d e e tm e si d e d ik k a te a lın m a lıd ır. Ö te y a n d a n, d o k to ra ö ğ re n c ile ri a ra sın d a, d o k to ra ö ğ re n c iliğ i sıra s ın d a b u tü r b ir iş b irliğ in in a n la m lı o lm a d ığ ın ı, h a tta Ü S İ n in d o k to ra n ın b ilim s e l/ a k a d e m ik n ite liğ in e za ra r v e re ce ğ in i ifa d e e d e n le r d e v a rd ır. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir: Aslında ben çalışmalarımızın illa sanayiye uygulanması gerektiğini düşünmüyorum. Akademik gelişme sağlayacak çalışmalara da ihtiyaç var. Bir konu daha önce çalışılmamış bir konuysa ve güzel bir veri ortaya koyabileceksem benim için çalışılabilir bir konudur. Hocalarım eleştiriyor, bu konu sanayinin ne işine yarayacak diyebiliyor a ma benim için ilk öncelik bu değildir. B u b a ğ la m d a, sa d e c e y u k a rıd a ifa d e le rin e b a şv u rd u ğ u m u z d o k to ra ö ğ re n c isin in d e ğ il, d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile rin ö n e m li b ir k ısm ın d a a k a d e m ik ç a lışm a v e Ü S İ y i h e d e fle y e n ç a lışm a a ra sın d a b ir fa rk lılık o ld u ğ u g ib i b ir im g e le m e sa h ip o ld u k la rın ı ile ri s ü re b iliriz. B ir y a n d a a k a d e m i b ilim s e l b ilg in in u h re v î ( s a cre d ) a la n ı o la ra k a lg ıla n ırk e n, sa n a y i ile o rta k y a p ıla n a k a d e m ik ç a lışm a la r ise d ü n y e v î ( p ro fa n e ) b ir im g e y e s a h ip tir. B u b a ğ la m d a, b e lk i ç o k lu k la p a s g e ç ile n, a m a a s lın d a ö z e llik le d o k to ra ö ğ re n c ile ri iç in y a şa m sa l b ir ö n e m e sa h ip o la n g e ç im sık ın tısı m e fh u m u, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in u h re v î a la n d a n d ü n y e v î a la n a g e ç işle ri iç in ö n e m li b ir p a ra m e tre d ir. G e re k d e rin le m e s in e g ö rü ş m e le rd e, g e re k s e d e ö ğ re n c ile rle b irlik te d ü z e n le n e n o d a k g ru p to p la n tısın d a, a ra ştırm a e k ib in in ilg isin i ç e k e n b ir e tk e n, d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta ra fın d a n b ir b a şk a d ü n y e v î m e fh u m u n, y a n i g e ç im sık ın tısı ile ilg ili b o y u tu n d ile g e tirilm e sin d e n ç e k in m e le rid ir. A n c a k O G T d e v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e, g ö rü şm e v e to p la n tı sıra s ın d a b e lli b ir sa m im iy e t o rta m ı o lu ştu k ta n so n ra b u k o n u d a k o n u şulm u ş v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in s ık ın tıla rı h a k k ın d a fik ir sa h ib i o lu n a b ilm iştir. H e m d e rin le m e sin e g ö rü şm e le r, h e m d e O G T d e k i g ö rü şm e le r g ö ste rm e k te d ir k i, d o k to ra ö ğ re n c ile ri m a d d î b ir k a rş ılığ ı o lm a k sızın a k a d e m ik

63 b irik im le rin i sa n a y iy e a k ta rm a k iste m e me k te d irle r. B ir a n la m d a c id d i zo rlu k la rla v e sık ın tıla rla d e v a m e ttird ik le ri d o k to ra e ğ itim i sa y e sin d e o lu ştu rd u k la rı u h re v î b irik im le rin i d ü n y e v î a la n a a k ta rd ık la rın d a, b u n u n b ir k a rşılığ ın ın o lm a sı g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d irle r. B ir b a şk a ifa d e y le, d o k to ra ö ğ re n c ile ri k ü ltü re l se rm a y e le rin i sa n a y in in h izm e tin e su n d u k la rı za m a n, k a rşılığ ın d a d a sa n a y in in d e fin a n sa l se rm a y e le rin i k e n d ile rin e b u a lışv e riş k a rşılığ ın d a b a h şe tm e le rin i b e k le m e k te d ir. B u k o n u y a ö ze llik le d a n ışm a n la r ö ğ re n c ile ri a d ın a d ik ka t ç e k m e k te d ir. A n k a ra Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir a k a d e m is y e n, b u k o n u d a ö n e m li o la n ın a lın a n ü c re t, v e rile n d e ste ğ in m ik ta rın d a n ç o k d o k to ra ö ğ re n c isi ta ra fın d a n y a p ıla n işin d e ğ e r g ö rm e si a n la m ın d a y a şa n ıla n k işise l ta tm in in ö n e m li o ld u ğ u n a d ik k a t ç e k m e k te d ir. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n c isi, Ü S İ p ro je le rin d e b ü y ü k b ir m a d d i m o tiv a sy o n y o k sa d a a k a d e m isy e n le rin h â lih a zırd a d u ru m la rın d a n m u tlu o ld u ğ u n a d a d ik k a t ç e k m e k te d ir. F a k a t, O D T Ü d e n b ir b a şk a h o c a, işle tm e le rin b ö y le b ir tu tu m u n a k sin e, d o k to ra ö ğ re n c ile rin i u c u z işg ü c ü o la ra k g ö rm e k iste d iğ in i id d ia e tm e k te d ir. B u n d a n d o la y ı, u h re v î a la n d a n d ü n y e v î a la n a g e çm e k te te d irg in o la n d o k to ra ö ğ re n cisin in d e Ü S İ d e y e r a lm a k is te m e d iğ in i b e lirtm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in ik i a la n a ra sın d a k i, u h re v î a k a d e m id e n, d ü n y e v î sa n a y iy e g e ç iş y a p m a sın ın a rk a sın d a k i te d irg in lik le rd e n b ir d iğ e ri d e zo rlu b ir sü re ç o la n d o k to ra te zi y a zım ı ile ç a lışm a h a y a tı n ın b ir a ra d a y ü rü tü lm e sin d e k i zo rlu k la rd ır. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n c is i b u so ru n u şu şe k ild e ifa d e e tm e k te d ir: Daha önce asistanlık yapmamış olsam, özel sektörde çalışırdım. Hatta özel sektörde iş de aradım. Ama doktora ve iş beraber olmuyor. Merkez laboratuvar [çalıştığı yer] buraya [bölüm laboratuvarına] iki dakika mesafede, a ma yine de zorlanıyorum. B u n la rın y a n ı sıra b irç o k a k a d e m is y e n, T ü rk iy e d e k i a k a d e m ik k ü ltü rü n v e ü n iv e rsite le rin id a ri y a p ısın ın Ü S İ y e u y g u n o lm a d ığ ın ı d a b e lirtm e k te d ir. Ü n iv e rs ite le rd e e k o lle ş m e o lm a m a s ı, y a n i f a rk lı ü n iv e rs ite le rd e k i b ö lü m le rin f a rk lı a la n la rd a u zm a n la şm a m a sın ın d a ö n e m li b ir so ru n o ld u ğ u n u v u rg u la n ılm a k ta d ır. G a z i Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir a k a d e m is y e n ; b ir ü n iv e rs ite n in b ir b ö lü m ü n d e b e ş fa rk lı k o n u n u n ç a lışıla b ild iğ in i, h a lb u k i b ir b ö lü m d e k i a k a d e m isy e n le rin v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin a y n ı k o n u d a u zm a n la şm a la rının d a h a v e rim li s o n u ç la r y a ra ta b ile c e ğ in i d ile g e tirm e k te d ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n so ru n u n sa d e c e b ö lü m le rin b e lli a la n la rd a u zm a n la şm a m ış o lm a sı d e ğ il, g e n e l o la ra k T ü rk iy e d e k i ü n iv e rsite y a p ısın ın n ite lik te n ç o k n ic e liğ e a ğ ırlık v e rm e si o ld u ğ u n u b e lirte re k, b u n u n so n u cu n d a d a T ü rk iy e d e b ir ü n iv e rsite p a tla m a sı o ld u ğ u n u, b u d u ru m u n d a n ite lik siz a ra ştırm a c ı y e tişm e sin e se b e p o ld u ğ u n u d ile g e tirm e k te d ir. T ü rk iy e n in b e lli ü n iv e rsite le rin d e a ra ştırm a c ıla rın b a şa rılı p ro je le r g e rç e k le ştird iğ in i, ç ü n k ü a k a d e m i a la n ın d a d a sa n a y i a la n ın d a d a k ü re se l re k a b e te d a h il o la b ild ik le rin i, fa k a t d iğ e r ü n iv e rsite le rin b e n ze r b ir p o ta n siy e li y a ra ta m a d ık la rın ı ifa d e e tm e k te d ir. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e k i b ir a k a d e m isy e n d e, ü n iv e rsite le rd e fa rk lı a la n la rd a ç a lış m a la r y a p a n a k a d e m isy e n le rin v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in m e rk e zî b ir ç a lışm a

64 a la n ı, p a y la şım m e c ra sı b u la m a m a la rın d a n y a k ın m a k ta d ır. B u d u ru m d a, sa n a y ic in in ü n iv e rsite d e k i ç a lışm a la rd a n h a b e rd a r o la m a m a sın ın n o rm a l o ld u ğ u n u, fa rk lı ü n iv e rsite le rd e ç a lışa n a ra ştırm ac ıla rın b ile b irb irle rin in ç a lış m a a la n la rı h a k k ın d a b ilg i sa h ib i o la m a d ık la rın ı e k le m e k te d ir. B u b a ğ la m d a, A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir b a şk a a k a d e m isy e n ü n iv e rsite le rin a lty a p ısın ın sa n a y iy i y ö n le n d ire c e k d ü ze y d e o lm a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. A r- G e b irim in i k u ra n b ir sa n a y i k u ru lu şu n u n ü n iv e rsite d e k i a ra ştırm a b irim le rin d e n d a h a b a şa rılı işle r ç ık a ra b ild iğ in e d ik k a t ç e k e n b u a k a d e m is y e n, g e ç m iş y ılla rd a ü n iv e rs ite n in s a n a y iy e g ö re a ra ş tırm a v e g e liştirm e a n la m ın d a d a h a iy i b ir k o n u m d a o ld u ğ u n u, fa k a t b u d u rum u n te rs in e d ö n d ü ğ ü n ü v e ö ze llik le b ü y ü k sa n a y i işle tm e le rin in a ra ştırm a a n la m ın d a ü n iv e rsite le re g ö re d a h a iy i a lty a p ı te sisle rin e sa h ip o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir Resmî Uygulamalardan Kaynaklı Sorunlar A k a d e m isy e n le r Ü S İ b a ğ la m ın d a ö n ce lik le g e n e l o la ra k A r- G e a n la y ış ın ın d e ğ iş m e s i g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d irle r. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n b u b a ğ la m d a A v ru p a B irliğ i n in izle d iğ i T e k n o lo ji H a zırlık S e v iy e si (T e c h n o lo g y R e a d in e ss L e v e ls) k a v ra m ın ın T ü rk iy e d e d e u y g u la n m a sı g e re k tiğ in i ö n e rm e k te d ir. B u d e re c e le n d irm e ile b ir a ra ştırm a n ın h a n g i se v iy e d e o ld u ğ u k o n u m la n d ırılm a k ta v e o n a g ö re b ir e y le m p la n ı h a zırla n m a k ta d ır. S ıfırd a n d o k u za k a d a r y a p ıla n d e re c e le n d irm e d e sıfır d e re c e sin d e h e n ü z p ro je a n la m ın d a b ir şe y y a p ılm a m ıştır. F ik ir o la ra k o rta y a ç ık a n b ir p ro je v a rd ır a m a k o n u d e rin le m e s in e in c e le n m e m iş tir. D o k u z u n c u a ş a m a d a is e p ro je u y g u la m a y a k o n u lm u ş tu r. B u d e re c e le n d irm e siste m in in e n b ü y ü k k a tk ısı, h e r p ro je n in so n u n d a k i ç ık tın ın u y g u la m a d a k u lla n ıla b ilir o lu şu d u r. B u b a ğ lam d a, ö rn e ğ in b e ş in c i d e re c e y e k a d a r g e le b ile n p ro je le re a y rı, s e k iz in c i d e re ce d e k i p ro je le re a y rı a ra ştırm a o la n a k la rı v e fin a n s a l k a y n a k la r s u n u la ra k h e m firm a la rın k e n d ile rin i b e lli k o n u la rd a g e liş tirm e y e b a şla m a sı h e m d e f a rk lı a şa m a la rd a ü n iv e rsite le rle i şb irliğ i y a p m a sı d a d e ste k le n m iş o la b ilm e k te d ir. A y rıca, d e re ce le n d irm e siste m in d e y ü k se k b a sa m a k la ra u la şa b ile n A r - G e b irim le rin e v e ü n iv e rsite le re p o zitif a y rım c ılık u y g u la n a ra k d e ste k le n e b ilir v e za te n k ısıtlı o la n k a y n a k la r e h il e lle rd e d a h a iy i d eğ e rle n d irile b ilir. B u s iste m i ö n e re n a k a d e m is y e n şu ö rn e ğ i v e rm e k te d ir: Bugünlerde teşvik destek cenneti olmamız insanların ağzını sulandırmış durumda, en ufak bir çağrı çıktığında, daha önce o konuda hiçbir çalışması olmasa da benim bilgim var d eyip, yaparız d eyip, gözü kara bir şekilde başvuruyorlar. Geçenlerde Anadolu da TÜBİTAK a verilen bir proje önerisi için hakemlik yapmaya gittim. Daha iki sene önce mezun olmuş, yeni mezun kişiler - ki bu çok inanılmaz büyük bir cesaret- 3 kişiyle 2.5 milyon TL lik proje önerisi vermişler. Sistem buna açık yani. Verebiliyorlar. Bu kişilerin cesaretlendirilmesi lazım o ayrı ama yolu da bu şekilde açmamak lazım. 3 kişiyle 2.5 milyon TL lik proje. TÜBİTAK a sorarsanız diyor ki ben hakemi gönderiyorum, değerlendirsin yapabilir mi yapamaz mı diye ama bunun böyle olmaması lazım. Aslında bu da bir kaynak israfı. Devletin kasasından çıkan bir paradır

65 A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n g ü n c e l A r- G e r e fo rm p a k e tin in ç o k o lu m lu o ld u ğ u n u a m a so n u ç la rın ın ç o k fa zla in c e le n m e d e n y ü rü rlü ğ e k o n d u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. A r- G e s e rtifik a s ı a lm a n ın k o la y la ş m a s ın ın o lu m s u z s o n u ç la r y a ra ta c a ğ ın a d ik k a t ç e k e n a k a d e m isy e n, b u n u n k a lite siz v e n ite lik siz A r- G e b irim le rin in o lu şm a sı so n u c u n u d o ğ u ra c a ğ ın ı ö n e sü rm e k te d ir y ılın d a n b u y a n a A r- G e fa a liy e tle rin i a rttırm a y a y ö n e lik o la ra k y a p ıla n m a v e te ş v ik m e k a n iz m a la rın ı o lu ş tu ra b ilm e k iç in y a p ıla n re fo rm la rın, iş le tm e le ri A r - G e y a tırım ı y a p m a y a te şv ik e ttiğ in i, fa k a t A r- G e fa a liy e tle rin in n ite liğ in in k o n tro l e d ilm e d iğ in i id d ia e tm e k te d ir. Herhangi bir ürünü bir miktar iyileştirmek bile Ar- Ge olarak tanımlanıyor sayılı Teknoloji Geliştirme Merkezleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun buralarda Ar- Ge tanımı çok geniş. A ürününü yapmış, birazcık değiştirmiş B ürünü olarak çıkartmaya çalışıyor, Ar- Ge yaptım diyor, buna destek ve teşvik alıyor. B u b a ğ la m d a ö ze llik le K O B İ le r n e zd in d e o lu m su z b ir im g e y e sa h ip o la n a ra ştırm a v e g e liştirm e fa a liy e tle rin in itib a rın ın d a h a d a a za la ca ğ ı k a y g ısı g ö rü n m e k te d ir. B u sık ın tıla rı ifa d e e d e n a k a d e m isy e n, g e n e l o la ra k b u so ru n u n k ö k e n in d e T ü rk iy e d e k i e ğ itim siste m in in b e lli k a lıp la r iç in d e, e z b e rc i b ir y ö n te m i ta k ip e tm e s in e b a ğ la m a k ta, te k n o lo jik v e b ilim se l ile rle m e n in ise a n c a k b e lli k a lıp la rın d ışın a ç ık a ra k m ü m k ü n o la b ile c e ğ in i e k le m e k te d ir. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir b a şk a a k a d e m isy e n d e y ü rü rlü k te o la n A r- G e m e v zu a tın ın, A r- G e fa a liy e tle rin i ö lç m e v e d e ğ e rle n d irm e d e e k s ik k a ld ığ ın a k a tılm a k ta d ır. A r- G e a la n ın d a ç o k c id d i ö lç m e v e d e ğ e rle n d irm e a ra ş tırm a la rın a, a n a lizle re ih tiy a ç o ld u ğ u n u b e lirte re k, G S M H d a n A r - G e iç in a y rıla n p a y ın d a b u d o ğ ru ltu d a a rttırılm a sı g e re k liliğ in e d ik k a t ç e k m e k te d ir. Ü S İ b a ğ la m ın d a d a G S M H d e n A r- G e y e a y rıla n p a y ın b ir k ıs m ı d o k to ra ö ğ re n c ile rin in p ro je le rin e d e s te k a n la m ın d a k u lla n ıla b ilm e lid ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n h â lih a zırd a T Ü B İT A K v e S A N T E Z in p ro je le rin in y a y g ın o ld u ğ u n u fa k a t v e rile n b u rsla r, g ü v e n c e li ç a lışm a im k a n ı, m a a ş g ib i ş a rtla rın d o k to ra ö ğ re n c ile ri i ç in y e te rli o lm a d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n cisi d e S A N T E Z k a p sa m ın d a ö d e n e k le rin g e ç ç ık tığ ın ı, b ü ro k ra tik e n g e lle rin p ro je le rin b a şla m a sın ı e n g e lle d iğ in i a y rıc a S A N T E Z k a p sa m ın d a k i p ro je te k lifle rin in b ü tü n y ü k ü n ü n a k a d e m i ü ze rin d e o ld u ğ u n u v e iş le tm e le rin b u k o n u d a s o ru m lu lu k a lm a d ığ ın ı, a s ıl p ro je s a h ip le rin in iş le tm e le rin o lm a sın d a n d o la y ı p ro je t e k lifle rin in d e i şle tm e le r t a ra fın d a n h a zırla n ıp, a k a d e m in in o te k lifle rd e k i e k sik lik le ri d o ld u rm a so ru m lu lu ğ u n a sa h ip o lm a sı g e re k tiğ in i b ild irm e k te d ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n d e h â lih a zırd a u y g u la m a d a o la n ça lış m a la rın stra te jik b ir p la n la m a p e rsp e k tifin e sa h ip o lm a d ığ ın d a n y a k ın m a k ta d ır. Ü S İ n in d a h a ç o k ü n iv e rsite le rin in isiy a tifiy le d e v a m e ttiğ in i, re sm î k u ru m la rın b u b a ğ la m d a stra te jik p la n la m a v e d e ste k k o n u su n d a e k sik k a ld ığ ın ı ö n e sü rm e k te d ir. P la n la m a e k sik liğ in e şu ö rn e ğ i v e rm e k te d ir:

66 Güneydoğu da terörle mücadelede kullanılan araçların zırhları zayıf. Zırhlar şu an deliniyor. Askeriye bu eksikliği üniversitelerle işbirliği içine girerek karşılamaktansa direkt Avrupa ve Amerika sanayisinden talep ediyor. O D T Ü lü b ir b a ş k a a k a d e m is y e n d e Ü S İ d e e n b ü y ü k e n g e lin p la n s ızlık v e u y g u la n a ca k u zu n d ö n e m li b ir stra te jin in o lm a m a sın a b a ğ la m a k ta d ır. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n c isi d e a y n ı so ru n a p a rm a k b a sa ra k, b ilim se l v e te k n o lo jik a ra ştırm a la rı d e ste k le y e n re sm î k u ru m la rın p ro je y ü rü tü lm e si k o n u su n d a e k sik k a ld ığ ın ı v e iş g e liştirm e b a ğ la n tıla rın ın za y ıf o ld u ğ u n u d ü şü n m e k te d ir. P ro je le rin stra te jik b ir p la n la m a d a h ilin d e y a p ılm a sı v e ö lç ü m v e d e ğ e rle n d irm e sta n d a rtla rın ın o lu ştu ru lm a sıy la s ö z k o n u su p ro je le rin s a n a y iy e v e ü n iv e rsite y e ç o k f a y d a lı o la c a ğ ın ı b e lirtm e k te d ir. A k a d e m isy e n le r Ü S İ d e k i b a şk a b ir ö n e m li s o ru n u n d a s a d e c e K O B İ le rin d e ğ il, r e sm î k u ru m la rın d a ü lk e sa th ın d a a k a d e m ik ç a lışm a a la n la rı v e a k a d e m isy e n le rin ç a lıştığ ı k o n u la r h a k k ın d a a n a litik v e d ü ze n li b ir b ilg iy e sa h ip o la m a m a sı o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. G a zi Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n, T ü rk iy e d e g e n e l o la ra k te m e l b ilim le rin b ilin m e d iğ in i, fe n fa k ü lte le rin in K O B İ le re u za k k a ld ığ ın ı şu şe k ild e ö rn e k le n d irm e k te d ir: Ülkemizde kimyager ve kimya mühendisi arasındaki tanımı devlet bile n et olarak yapmıyor. Kimyager aslında kimya mühendisinden daha kilit noktadadır. Kimyagerin yaptığı çalışmayı kimya mühendisi alır ve üretim yaparak genele yayar. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n, b u b a k ış a çısın ın so n u cu o la ra k sa n a y icile rin te m e l b ilim le rin işle v le rin i p e k b ilm e d ik le rin i, ö rn e ğ in A r- G e b irim i k u ra rk e n k im y a g e r is tih d a m e tm e s i g e re k irk e n m ü h e n d is ta k ın tıs ı n d a n d o la y ı k im y a m ü h e n d is i a ld ık la rın ı, h a lb u k i k im y a m ü h e n d isle rin in s a d e c e ü rü n ta s a rım ı (p ro d u c t d e s ig n ) k o n u su n d a y e tk in o ld u k la rın ı ifa d e e tm e k te d ir. Y u k a rıd a a lın tısın a b a ş v u rd u ğ u m u z a k a d e m isy e n, te m e l b ilim le r ile m ü h e n d islik le r a ra sın d a k i k a v ra m sa l a y ırım ın y a p ılm a sı g e re k tiğ in i, te m e l b ilim le rin a ra ştırm a y a p tığ ın ı, m ü h e n d isle rin ise te m e l b ilim le rin b u ld u ğ u so n u ç la rı k u lla n d ığ ın ı ila v e e tm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, K O B İ le rin te m e l b ilim le rin işe y a ra m a d ığ ı şe k lin d e k i ö n y a rg ısın ın d a k ırılm a sı v e te m e l b ilim le rin sa n a y id e d e ste k le n m e si g e re k m e k te d ir. B u k o n u d a ç a rp ıc ı b ir ö rn e ğ i o d a k g ru p to p la n tısın a k a tıla n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi v e rm e k te d ir. Ç o k d isip lin li (m u lti- d is c ip lin e ) b ir p ro g ra m d a, H a v a c ılık v e U ç a k M ü h e n d isliğ i p ro g ra m ın d a d o k to ra y a p tığ ın ın a ltın ı ç ize n k a tılım c ı, s a d e c e u ç a k v e y a u y d u y la ilg ili d e ğ il, e le k tro n ik, m a k in e, b ilg isa y a r, p ro g ra m la m a, k o n tro l g ib i b irç o k a la n d a u zm a n la şa b ile c e ğ in i fa k a t sa n a y ic ile rin, b u a la n d a ç a lışa n la rın b ild ik le rin i b a şk a a la n la ra d a u y g u la y a b ile c e k le rin in fa rk ın d a o lm a d ığ ın ı b e lirtm e k te, b u ra d a n

67 y o la ç ık a ra k sa n a y ic ile rin a s lın d a e n b ü y ü k s o ru n la rın ın n e re d e n n e a la b ile c e ğ in i b ilm e m e le ri o ld u ğ u n u ö n e sü rm e k te d ir B E Y İ N G Ö Ç Ü A şa ğ ıd a k i ş e k ild e g ö rü le b ile ce ğ i g ib i d o k to ra ö ğ re n cile rin in A n k a ra d ışın d a ç a lışm a y ı te rc ih e tm e sin in e n te m e l n e d e n i m e zu n o lu n d u ğ u n d a k a rşıla ş ıla n iş im k a n la rın ın e k o n o m ik a ç ıd a n ü stü n lü ğ ü o la ra k d ile g e tirilm e k te d ir. B u ra p o ru n ç e şitli b ö lü m le rd e b u n la rın n a sıl d ile g e tirild iğ i d e a y rıc a ta rtışılm a k ta d ır. ŞEKİL 28: DOKTORA ÖĞRENCİLERİ İÇİN ANKARA DIŞINDA ÇALIŞMAYI TERCİH ETME NEDENLERİ Sosyo- Ekonomik nedenler (4) Çalışma alanlarının bulunamaması (4) Kadro bulamaması Beyin Göçü (4) Farklı kültür tanıma isteği (1) P o ta n siy e l b e y in g ö çü n ü n a rk a sın d a e k o n o m ik v e so sy a l n e d e n le rin y a n ı sıra, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in A n k a ra d a k e n d i k o n u la rın a ilişk in ç a lışm a a la n la rı b u la m a y a c a k la rı in a n c ı, d o k to ra ç a lışm a la rın ı y a p tık la rı ü n iv e rsite le rd e k a d ro b u lu n m a m a sın d a n k a y n a k la n a n e n d işe le ri v e fa rk lı k ü ltü rle ri ta n ım a iste k le ri y a tm a k ta d ır. F a rk lı k ü ltü rle ri ta n ım a iste ğ in in d ışın d a k a la n b e y in g ö ç ü n e d e n le ri, o rta y a k o n u la c a k b ö lg e se l p o litik a v e ö ze n d irm e le rle a şıla b ile c e k se b e p le r o la ra k g ö zle n m e k te d ir. A n k a ra e k o n o m isin in b ü y ü m e si, A r- G e y e y ö n e le n firm a la rın sa y ısın ın a rtm a sı v e y a p ıla n A r- G e v e in o v a s y o n g iriş im le rin in b a ş a rılı o la ra k e k o n o m ik e tk ile re sa h ip o lm a sı b e k le n e n iy ile ştirm e le ri sa ğ la y a b ile c e k tir. A n k a ra d a b ö lg e se l e k o n o m in in g e lişm e sin e v e b ö lg e d e n d ışa rıy a k n o w - h o w a k ışın a im k a n sa ğ la y a ca k p o litik a la rın a rtırılm a sı d a b e y in g ö çü n ü a za lta ca k e tk e n le rd e n d ir. Ü n iv e rs ite le rd e k i a ra ş tırm a c ı k a d ro la rın ın s a n a y i ile iş b irliğ i y a p a c a k ö lç ü d e y a n i te o riy i p ra tiğ e d ö n ü ştü re c e k y a p ıd a - a rtırılm a sı d a b u g ö ç ü a za lta b ile c e k e tk e n le rd e n o la b ilir

68 A k a d e m ik ca m ia y ı m o tiv e e d e n te m e l u n su rla r p ro je y a p m a k v e m a k a le ç ık a rtm a k o la ra k is im le n d irilm e k te d ir. B u u n s u rla rı m a d d i b e k le n tile r ta k ip e tm e k te d ir. A n c a k e n b ü y ü k m o tiv a sy o n u n ise y a p ıla n p ro je n in u y g u la n a ra k to p lu m a d ö n e b ilm e fik ri o la ra k d ile g e tirild iğ i g ö zle n m e k te d ir. T ü m b u m o tiv e e d ic i u n su rla rın ise b e lirli d e ste k le r a ra c ılığ ıy la o rta y a ç ık a rtıla b ile c e ğ i ö n e sü rü lm e k te d ir. A şa ğ ıd a k i şe k il b u m o tiv e e d ici u n su rla rı g ö ste rm e k ted ir. ŞEKİL 29: DOKTORA ÖĞRENCİLERİ MOTİVE EDİCİ UNSURLAR KOBİ Desteği (6) Devlet Desteği (9) Doktora Öğrencisini Motive Eden Unsurlar Akademik Teşvik (5) Uygulamaya Geçmesi (5) Ü S İ V E O R T A K İ L E T İ Ş İ M A Ğ I A k a d e m isy e n le r v e ö ğ re n cile r, Ü S İ k a p sa m ın d a o lu ştu ru la ca k b ir ile tişim a ğ ın ın (p o rta lın ) ö n c e lik le k u lla n ış lı b ir a ra y ü z e s a h ip o lm a s ı g e re k tiğ in i d ü ş ü n m e k te d ir. P o rta lın (ile tişim a ğ ın ın ) içe riğ i, n e le ri k a p sa y a ca ğ ın ın ise h e m sa n a y icile re, h e m d e ü n iv e rsite le re d a n ışıla ra k ta sa rla n m a sı g e re k liliğ i d e v u rg u la n m a k ta d ır. O D T Ü d e n b ir a k a d e m isy e n p o rta lın ö ze llik le a tö ly e ç a lışm a la rı g ib i e tk in lik le rle sü re k li o la ra k d e ste k le n m e si g e re k tiğ in i, b ir k e re ta sa rla n d ık ta n so n ra sü re k li o la ra k g e ri b ild irim le re gö re y e n ile n m e si g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te d ir. H a c e tte p e Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir a k a d e m is y e n p o rta lın s a n a y ic i v e ö ğ re n c ile rin b u lu ş a c a ğ ı fu a r ta rzı o rg a n iza sy o n la rla d a sü re k li o la ra k d e ste k le n m e si g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, p o rta lın sa d e c e h izm e te s u n u lm a s ı d e ğ il, s ü rd ü rü le b ilirliğ i d e ö n e m lid ir. A n k a ra Ü n iv e rsite si n d e n b ir a k a d e m isy e n in d e ö ze tle d iğ i g ib i: İnsanlar burayı kullanmadığı sürece, kullandığı zaman bir getiri elde etmediği sürece mantıklı değil. Bir reklam kampanyası yapıp çok hızlı bir şekilde bu portalı kullandırtabilirsiniz ama daha sonra buradan bir sonuç çıkmazsa yavaş yavaş körelecektir

69 K u lla n ışlı b ir a ra y ü z v e işle v se l b ir iç e rik d ışın d a, d ik k a t ç e k ile n b ir b a şk a k o n u ise p o rta lın a ra c ılık işle v in i y e rin e g e tire b ilm e sin i d e d e ste k le y e c e k, k o la y e rişe b ilir, şe ffa f v e so rg u la n a b ilir, işle v le rin in a n la şılır n ite lik te o lm a sı g e re k liliğ id i r. Ö ze llik le d o k to ra ö ğ re n c ile ri p o rta lın k o la y k u lla n ıla n v e L in k e d- In e b e n z e r b ir a ğ o lm a s ı g e re k tiğ in i, ta ra fla rın d o ğ ru d a n g ö rü şe b ile ce ğ i, a ra la rın d a a ra cıy a ih tiy a ç d u y u lm a y a n b ir p la tfo rm o lm a sı g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te d irle r. Ö te y a n d a n b a zı d o k to ra ö ğ re n c ile ri p o rta lın b ir iş b u lm a site sin e d ö n ü şm e m e si g e re k tiğ in i v u rg u la y a ra k iç e riğ in in d a h a te k n ik o lm a sı g e re k tiğ in e v u rg u y a p m a k ta d ır. O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n c isi p o rta lın işle v se l o la b ilm e si iç in e k ip ç a lışm a sın a ih tiy a ç o ld u ğ u n u, e k ib in o rta k v e a n lık ç a lışm a sın a o la n a k sa ğ la y a n v e fik rî m ü lk iy e t iç in g izliliğ i k o ru y a n b ir s u b v e rs io n s iste m i, sü rü m y ö n e tim i g ib i s iste m in in o lm a sı g e re k tiğ in i b e lirtm e k te, p o rta ld a d o k ü m a n p a y la ş m a, v id e o k o n fe ra n s g ib i ile tişim k a n a lla rın a o la n a k sa ğ la n m a sı g e re k liliğ in e d e d ik k a t ç e k m e k te d ir. O D T Ü lü b ir a k a d e m isy e n p o rta lın ö ğ re n c ile r iç in d e s a n a y i iç in d e ç o k iy i b ir fırs a t o la c a ğ ın ı fa k a t n ite liğ in in ö n e m li o ld u ğ u n u, p o rta lın p ro fe sy o n e lc e h a zırla n m a sı g e re k tiğ in i ifa d e e tm e k te, h â lih a z ırd a b u n a b e n ze r p orta lla rın o ld u ğ u n u v e b u p o rta lla rın işle v se l o lm a d ığ ın a d ik k a t ç e k m e k te, re k a b e t v e g izlilik so ru n la rın d a n d o la y ı firm a la rın tic a rî b ilg ile rin i p a y la şm a k iste y e m e y e b ile c e ğ i k o n u su n d a u y a rm a k ta d ır. O d a k g ru p to p la n tısın a k a tıla n b ir d o k to ra ö ğ re n c isi, sa n ay ic ile rin g ü v e n lik k o n u su n d a ço k d u y a rlı o ld u ğ u n u Ü S İ y i h e d e fle y e n b ir p o rta ld a b u k o n u n u n ç o k ö n e m se n m e si g e re k tiğ i k o n u su n d a g ö rü ş b ild irm e k te d ir. Ü S İ k a p sa m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin in h a n g i şa rtla rla işle tm e y e g ire c e ğ in in, şirk e tte n e re le re e rişim le ri o la c a ğ ın ın, iş le tm e d e n e k a d a r s ü r e k a la c a k la rın ın v e b e n ze ri b irç o k ş e y in ç o k iy i ta n ım la n m a s ın ın g e re k li o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. B u k o n u y a ö n e m v e rilm e zse b ir k a ç o lu m su z ö rn e k so n u c u n d a p o rta l p ro je sin in ip ta l o la b ile c e ğ in i, sa n a y ic ile rin b irb irle rind e n ç o k e tk ile n d ik le rin in d e h e sa b a k a ta ra k ifa d e e tm e k te d ir. O G T y e k a tıla n b ir d iğ e r d o k to ra ö ğ re n c is i d e b u ifa d e le re k a tıla ra k, işin b a şın d a n sa d e c e g ü v e n lik v e g izlilik d e ğ il, b ir ç o k k o n u n u n a ç ık ç a v e d e ta y ıy la b e lirle n m e si g e re k tiğ in i b e lirtm e k te d ir. O G T y e k a tıla n d o k to ra ö ğ re n c ile ri, p o rta lın k u lla n ım a a ç ılm a d a n ö n c e sa n a y i ile işb irliğ i y a p a n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in b a şa rı h ik a y e le rin in h e m sa n a y ic ile re h e m d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e a k ta rılm a sın ın, p o rta la ilg iliy i a rttıra b ile c e ğ in i d ü şü n m e k te d irle r. Ö te y a n d a n O D T Ü lü b ir d o k to ra ö ğ re n cis i p o rta lin işle v s e l o la c a ğ ı k o n u su n d a k u şk u la rın ın o ld u ğ u n u, sa n a y i iç in te m e l sık ın tın ın te k n o lo ji a la n d u ru m u n d a n ç ık ıp te k n o lo ji ü re te n h a le g e ç e m e m e k o ld u ğ u n u v e sa n a y in in ü n iv e rsite, b ilim v e A r- G e iş le y iş m a n tığ ın a y a b a n c ı o ld u ğ u n u ö n e s ü rm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile ri p o rta lın a ra y ü z ü n e v e iş le v s e lliğ in e ö n e m v e rirk e n, a k a d e m isy e n le r ise p o rta lın p ro fe sy o n e l b ir şe k ild e y ö n e tilm e si g e re k tiğ in i v u rg u la m a k ta d ır. P o rta lın y ö n e tilm e sin d e h e m d o k to ra ö ğ re n c ile rin in h e m d e sa n a y icile rin in b ilg ile rin in g ü v e n liğ i d e ö n e m li b ir h u su stu r. B u n u n la b a ğ la n tılı o la ra k p o rta ld a y e r a la n d o k to ra ö ğ re n c ile rin in v e sa n a y ic ile rin v e rd ik le ri b ilg ile rin g e rçe k liğ in in v e d o ğ ru lu ğ u n u n d a s ü re k li o la ra k k o n tro l e d ilm e si g e re k m e k te d ir. P o rta lın y ö n e tim k a d e m e si d ışın d a b ir d e d a n ışm a n la r k o m isy o n u n u n o lm a sı d a sa lık v e rilm e k te d ir. Y u k a rıd a d a d e ğ in ild iğ i g ib i, h â lih a zırd a te m e l b ilim le rin Ü S İ fa a liy e tle rin in d ış ın d a tu tu lm a s ın ın ö n ü n e g e ç ilm e s i a d ın a k u ru la c a k k o m is y o n d a

70 te m e l b ilim le r d e n d e a k a d e m isy e n le rin y e r a lm a sı ö n e rilm e k te d ir. B ö y le si b ir p o rta ld a te m e l b ilim le r ile m ü h e n d islik b ö lü m le rin e v e rile n ö n e m e şit o lm a lıd ır. A k a d e m isy e n le r a y rıca Ü S İ y i h e d e fle y e n p o rta l y a d a p la tfo rm g ib i g irişim le rin e şg ü d ü m lü o lm a sı g e re k tiğ in i d e ö n e m le v u rg u la m a k ta d ır. Ü S İ y i g e liştirm e y i a m a ç la y a n b ö y le si b ir p o rta lın o lu ştu ru lm a sı sıra sın d a ö ze llik le y a k ın za m a n d a T Ü B İT A K d e ste ğ in d e ü n iv e rsite le rd e k u ru la n te k n o lo ji tra n sfe r o fisle riy le işb irliğ in in sa ğ la n m a sın a d a d ik k a t çe k ilm e k te d ir. A k a d e m isy e n le r a y rıca p o rta lın k u lla n ım ın a ilişk in k u lla n ıcıla rın m o tiv a sy o n la rın ın sa ğ la n m a sın a y ö n e lik ça lışm a la rın d a y a p ılm a sı g e re k liliğ in e işa re t e tm e k te d irle r. P o rta l a çıld ık ta n so n ra d o k to ra ö ğ re n cile rin in, a k a d e m isy e n le rin v e sa n a y icile rin b u ra y a h e m e n ra ğ b e t e d e c e ğ i g ib i b ir b e k le n tin in h a y a l k ırık lığ ın a y o l a ç a c a ğ ı b e lirtilm e k te d ir. A y rıc a p o rta lın sa d e c e d o k to ra ö ğ re n c ile ri iç in d e ğ il, y ü k se k lisa n s v e l isa n s ö ğ re n c ile ri i ç in d e f a rk lı m o d ü lle r h a zırla n a ra k t ü m ü n iv e rsite ö ğ re n c ile rin in k u lla n ım ım a a ç ılm a s ın ı ö n e re n a k a d e m is y e n le r d e v a rd ır. H a tta B ilk e n t Ü n iv e rs ite s i n d e n b ir a k a d e m is y e n, b a ş la n g ıç a ş a m a s ı o la ra k b ö y le s i b ir p o rta lın ö n c e lik le lisa n s ö ğ re n c ile riy le b a şla m a sı g e re k liliğ in e in a n m a k ta d ır. ŞEKİL 30: SANAYİ- ÜNİVERSİTE İŞBİRLİĞİ PORTALİ

71 3. BULGULAR VE ÖNERİLER A şa ğ ıd a K O B İ ç a lışm a sı so n ra sı e ld e e d ile n b u lg u v e ö n e rile r ö ze tle n e re k v e rilm e k te d ir. BULGU 1 - SANAYİCİLER BU VE BENZER ARAŞTIRMALARA KATILMA YÖNÜNDE MOTİVASYONLARINI KAYBETMİŞLERDİR. A n k e t u y g u la m a sı e sn a sın d a k a rşıla ştığ ım ız s o ru n la rd a n b ir t a n e si, K O B İ le rin s a d e ce Ü S İ b a ğ la m ın d a d e ğ il, g e n e l o la ra k p ro je le re k a rş ı o lu m s u z b ir ta v ır ta k ın m a y a b a şla d ık la rın a iliş k in d ir. A n k a ra d a Ü S İ g ib i K O B İ le r iç in ç o k ö n e m li b ir k o n u ile ilg ili o la n a n k e te k a tılım g ü ç lü k le s a ğ la n m ıştır. B u n u n e n ö n e m li n e d e n le rin d e n b iri, f a rk lı k u ru m la rın fa rk lı p ro je le ri v e sile siy le te k ra rla y a n b e n ze r so ru fo rm la rın ın sa n a y icile re sü re k li o la ra k su n u lm a sı, n ih a y e tin d e ise k e n d i za m a n ın d a n k ısıp a n k e t y a d a g ö rü şm e le re za m a n a y ıra n sa n a y ic ile re g e ri d ö n ü şte b u lu n u lm a m a sıd ır. B u a n la m d a, sa n a y ic ile rin y a p ıla n b ilim se l a ra ştırm a la ra g ü v e n le ri d e ze d e le n m iştir. ÖNERİ 1 - Ö n ce lik le y a p ılm a sı g e re k e n b u a ra ştırm a n ın ra p o rla rın ın m ü m k ü n se b a sılı h a l d e a n k e te v e d e rin le m e sin e g ö rü şm e le re k a tıla n sa n a y ic ile re u la ştırılm a sıd ır. U zu n v a d e d e ise, p ro je ç ık tıla rın ın b u ta rz a ra ştırm a la ra g ö n ü llü o la ra k k a tıla n sa n a y icile re o lu m lu g e ri d ö n ü şü n ü n sa ğ la n m a sıd ır. A şa ğ ıd a k i g ra fik te g ö ste rile n d ö n g ü Ü S İ p ro je le rin d e h a y a ta g e ç irilm e lid ir. ŞEKİL 31: ARAŞTIRMA DÖNGÜSÜ Temel Araştırma Geri bildirim Proje tasarım Uygulama BULGU 2 - AYNI DİLİ KONUŞMUYORUZ! : ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ BAĞLAMINDA İLETİŞİM EKSİKLİĞİ EN ÖNEMLİ SORUNDUR. A y n ı d ili k o n u şm u y o ru z ifa d e si, d e rin le m e sin e g ö rü şm e le rd e sık lık la d ile g e tirile n ifa d e le rd e n d ir. S a n a y ic ile r ü n iv e rs ite le rin k e n d ile r i ile a y n ı d ili k o n u ş m a d ık la rın ı b e lirte re k, ü n iv e rsite v e sa n a y i a ra sın d a ç o k b ü y ü k b ir ile tişim sık ın tısı y a şa n d ığ ın a

72 d ik k a t ç e k m e k te d irle r. S a n a y ic ile r b u d u ru m u n so ru m lu lu ğ u n u sa d e c e a k a d e m isy e n le re v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e y ü k le m e m e k te, k e n d ile rin in d e ü n iv e rsite lile rin d ilin i a n la m a k iç in ç a b a sa rf e tm e d ik le rin i d e b e lirtm e k te d irle r. ÖNERİ 2 - Ü n iv e rs ite v e s a n a y ic ile rin e n a z ın d a n o rta k b ir s ö y le m e s a h ip o la b ilm e s i a m a c ıy la, a y n ı k a v ra m la rı a y n ı ta n ım la rla ifa d e e d e b ilm e le rin i, fa rk lı b a ğ la m la rı b irb irle rin i a n la y a c a k şe k ild e k a v ra m sa lla ştırm a la rın ı sa ğ la y a c a k b ir ile tişim ç a lışm a sı y a p ılm a lıd ır. İle tişim u zm a n ların ın h a zırla y a c a ğ ı ç a lışm a ; sö y le m se l v e im g e le m d ü ze y in d e sa n a y ic ile rle ü n iv e rsite le rin o rta k b ir d il k u lla n m a sın ı h e d e fle m e lid ir. BULGU 3 - AR- GE VE İNOVASYON KAVRAMLARININ İÇERİĞİ DOĞRU OLARAK BİLİNMEMEKTEDİR. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e y a p tığ ım ız b irç o k s a n a y ic in in A r- G e v e in o v a s y o n k a v ra m la rın ın a n la m la rın ı b ilm e d ik le ri, d a h a d o ğ ru b ir ifa d e ile b u m e fh u m la rın y a p ısı v e işle v i h a k k ın d a d o ğ ru y a d a a y rın tılı b ilg i sa h ib i o lm a d ık la rı g ö rü lm ü ştü r. Ö ze llik le A r- G e s ü re c i ile ilg ili y a n lış b e k le n tile re y o l a ç a n şe y, A r- G e s ü re c i v e m a n tığ ı ile ö rtü ş m e y e n b ir v izy o n a sa h ip o lm a la rıd ır. ÖNERİ 3 - H e r n e k a d a r g e n e l o la ra k b ilin e n b ir k a v ra m o ld u ğ u k a b u l e d ils e d e, A r - G e v e in o v a s y o n k a v ra m la rın a iliş k in b ir e ğ itim p ro g ra m ı, b u k a v ra m la rın iç e riğ in e iliş k in b ir sa n a y ic i b ilg ile n d irm e ç a lışm a sı y a p ılm a lıd ır. BULGU 4 - KOBİ LER AR- GE FAALİYETLERİNDE YETERSİZ KALMAKTADIR. K O B İ le rin A r- G e fa a liy e tle rin d e y e te rs iz k a lm a la rın ın e n ö n e m li n e d e n i, y e te rli fin a n s v e in s a n k a y n a ğ ın a s a h ip o lm a m a la rıd ır. O ld u k ç a k ırılg a n ik tis a d î b ila n ç o y la a y a k ta k a la b ile n K O B İ le rin A r- G e fa a liy e tle rin e y a tırım y a p a c a k s e rm a y e le ri, y a d a sa d e ce A r- G e fa a liy e tle ri iç in is tih d a m e d e c e k le ri p e rs o n e l iç in y e te rli k a y n a k la rı b u lu n m a m a k ta d ır. ÖNERİ 4 - Ü S İ k a p s a m ın d a, h e r n e k a d a r b ü y ü k ö lç e k li s a n a y ic ile rle ile tiş im k u rm a k v e y a o rta k la şa iş y a p a b ilm e k d a h a k o la y o lsa d a Ü S İ n in K O B İ b a ğ la m ın ın g ö z a rd ı e d ilm e m e si g e re k m e k te, d a h a zo r v e d a h a u zu n sü rse d e Ü S İ b a ğ la m ın d a K O B İ le rin p ro je le re d a h a fa zla d a h il o lm a sı iç in o la n c a ç a b a g ö ste rilm e lid ir. BULGU 5 - KOBİ LERİN EN ÖNEMLİ SORUNLARINDAN OLAN KURUMSALLAŞAMAMA ÜSİ ÖNÜNDE DE EN BÜYÜK ENGELLERDEN BİRİDİR. B irç o k s a n a y ic i, K O B İ le rin k u ru m s a lla ş m a k o n u s u n d a ç o k e k s ik k a ld ığ ın ı, k u ru m sa lla şm a so ru n u n u n K O B İ le rin ö lç e ğ i ile d e ğ il, a n la y ış la ilg ili o ld u ğ u n u b e lirtm e k te d ir. M ik ro ö lç e k li işle tm e le rin b e lli sta n d a rtla rd a k u ru m sa lla şm a

73 k rite rle rin i k a rşıla y a b ile c e ğ in i a m a ö ze llik le A n k a ra d a K O B İ le rin k u ru m sa lla şm a d a n u za k b ir y a p ıd a şirk e tle ştiğ in e v u rgu y a p ılm a k ta d ır. ÖNERİ 5 - Ö n ce lik le h a li h a z ırd a K O B İ le rin k u ru m s a lla ş m a n ın h a n g i a şa m a la rın d a y e r a ld ık la rı b e lirle n ip, b e lirli (a z k u ru m sa l, o rta k u ru m sa l, k u ru m sa l, v b ) k u ru m sa lla şm a tip le ri ta n ım la n a ra k, h e r tip iç in ü n iv e rsite v e o d a la rın işb irliğ iy le d a n ış m a n lık p ro g ra m la rı o lu ştu ru lm a lı, K O B İ le rin b u e k sik liğ in in ta m a m la n m a sı iç in ç a lışm a la r y a p ılm a lıd ır. ŞEKİL 32: KURUMSALLAŞMA Tip!1 Kurumsallaşma! çalışması! aşama!1 Tip!2 Kurumsallaşma! çalışması! aşama!2 Tip!3 Kurumsallaşma! çalışması! aşama!3 KURUMSALLAŞMA!!! BULGU 6 - KOBİ LER AR- GE FAALİYETLERİNİN GERİ DÖNÜŞÜ OLMAMASINDAN KAYNAKLI OLARAK BU ALANA YATIRIM YAPMAK İSTEMEMEKTEDİRLER. K O B İ le r g e ri d ö n ü ş g a ra n tisi o lm a y a n A r- G e fa a liy e tle rin e y a tırım y a p m a k ta n s a, ih tiy a ç d u y d u k la rı y ü k s e k te k n o lo ji ü rü n le rin i ith a l e tm e y i te rc ih e tm e k te d irle r. A slın d a b u ra d a y a tırım ın g e ri d ö n ü ş o ra n ı ço k ö n e m lid ir v e KO B İ le r k ısa v a d e li ç ö z ü m le re y ö n e le re k, a ra ş tırıp g e liş tirm e k te n s e s a tın a lm a y ı te rc ih e tm e k te d irle r. ÖNERİ 6 - K O B İ le rin A r- G e fa a liy e ti y a p m a s ın ı ö z e n d ire c e k, y ü k s e k te k n o lo ji ü rü n le ri ith a l e tm e k te n se k e n d ile rin in ü re tm e sin i, e n a zın d a iç p a za rd a k i A r- G e fa a liy e tle rin in ç ık tıs ı n ite liğ in d e k i ü rü n le ri t e rc ih e tm e s in i s a ğ la y a c a k m e v z u a tın k a b u l e d ilm e s i i ç in h ü k ü m e tin k a ra r a lıc ı o rg a n la rıy la b ir a ra y a g e line re k, b u k o n u d a d e v le tin d e ste ğ i a lın a b ilir. BULGU 7 - ÜSİ PROJELERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMAMASI, BU PROJELERE KOBİ İLGİSİNİ AZALTMAKTADIR. S ü re k li o la ra k fa rk lı k u ru m la rc a, fa rk lı p a y d a şla rc a y e n i p ro je le rin o rta y a k o n m a sı fa k a t b u p ro je le rin u z u n e rim li v e s ü rd ü rü le b ilir o lm a m a s ı K O B İ le rin b u p ro je le rd e y e r a lm a şe v k le rin i k ırm a k ta d ır

74 ÖNERİ 7 - D a h a ö n c e Ü S İ b a ğ la m ın d a y a p ıla n tü m p ro je le rin b ir d ö k ü m ü y a p ılm a lı, b u p ro je le rin g e re k te m e l a ra ştırm a la rı, g e re k se d e d e ğ e rle n d irm e a ra ştırm a la rı b ir p a y d a şla r k o m isy o n u ta ra fın d a n in c e le n m e li, ç e şitli a tö ly e ç a lışm a la rıy la p a y d a şla rın d a h a ö n c e k i d e n ey im le ri a k ta rılm a lıd ır. K O B İ le re su n u la c a k b ir so n ra k i p ro je, m u tla k a f a rk lı a k tö rle rin v e k u ru m la rın o rta k i n isiy atifiy le v e d a h a d a ö n e m lisi sü rd ü rü le b ilir k u ru m sa l b ir y a p ı v e f in a n sa l k a y n a k la rla b a şla n m a lıd ır. A k si d u ru m d a, so n u ç sa d e ce a k tü e l p ro je nin b a ş a rıs ız lığ ı d e ğ il, b ir s o n ra k i p ro je n in b a ş a rıs ız lığ ın a d a k a tk ı n ite liğ in d e o la c a k tır. ŞEKİL 33: SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Paydaşların ortaklığı Sürdürülebilirlik KOBİ'lerin projelere inancı BULGU 8 - ÜNİVERSİTELERİN ÜRETİM VE PRATİK FAALİYETLERDEN KOPUKLUĞUNA OLAN İNANÇ. B irç o k sa n a y ic i, sa n a y i- m e rk e z li b ir b a k ış a ç ıs ıy la, ü n iv e rs ite le rin v e ö z e llik le d e h o c a la rın /a k a d e m isy e n le rin b izza t ü re tim fa a liy e ti iç in d e o lm a la rı g e re k tiğ in e in a n m a k ta, b ilim in, b ilim s e l d ü ş ü n c e n in b ü tü n lü k lü n ite liğ in i g ö z a rd ı e tm e k te d ir. E lb e tte k i, b u a n la ş ıla b ilir b ir d u ru m d u r. S a n a y ic ile r b ilim s e l a ra ş tırm a la rın s ü re ç k ısm ıy la d e ğ il, ç ık tı k ısm ıy la ilg ile n m e k te, b ilim se l a ra ştırm a la rın d ire k t ç ık tı ile b a ğ la n tısı o lm a y a n a şa m a la rın ı g e re k siz o la ra k d e ğ e rle n d irm e k te d irle r. ÖNERİ 8 - K u şk u su z, sa n a y i ile ü n iv e rsite le r a ra sın d a o rta k b ir d il o lu ştu ru ld u ğ u n d a, b u so ru n d a ö n e m li ö lç ü d e ç ö zü lm ü ş o la c a k tır. F a k a t, ö ze l o la ra k sa n a y ic ile rin b ilim se l b ilg in in ü re tim sü re c i h a k k ın d a b ilg ile n d irilm e si, a y n ı za m a n d a a k a d e m in in d e sa n a y icile rin b u ta rz b a k ış a ç ıla rın a d a h a d a h o şg ö rü lü o lm a la rın ı sa ğ la y a c a k e tk in lik le rin d ü ze n le n m e si g e re k m e k te d ir. BULGU 9 - ÜSİ BAĞLAMINDA ÜNİVERSİTELERİN KURUMSAL UYUMU SORUNLU OLABİLİYOR. S a n a y ic ile r Ü S İ iç in ü n iv e rsite le ri ile iş b irliğ i s a ğ la n m a s ın d a n s a, Ü n iv e rsite S a n a y i İşb irliğ i için h e v e sli, b u işb irliğ in in g e re k liliğ in e in a n m ış v e b u k o n u d a ça lış m a y a p m a y ı is te y e n a k a d e m isy e n le r v e b u a k a d e m isy e n le rin y ö n le n d ird iğ i d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile ç a lışm a y ı y e ğ le m e k te d irle r. A k si d u ru m d a, a k a d e m isy e n le rin b u iş b irliğ in i s a d e c e g ö re v v e so ru m lu lu k o la ra k g ö re c e k le ri, Ü S İ y i iç s e lle ş tirm e y e c e k le rin i b e lirtm e k te d irle r

75 ÖNERİ 9 - B u b a ğ la m d a, p o rta l g ib i b ir p ro je d e d e ü n iv e rsite le rin k u ru m sa l o la ra k y e r a lm a sın d a n ziy a d e, a k a d e m isy e n le rin te k il o la ra k y e r a lm a la rın ı sa ğ la y a c a k, b u n a m ü s a a d e e d e b ile c e k b ir m e v z u a ta s a h ip p ro je le r o lu ş tu ru la b ilir. BULGU 10 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİ TEZGAH BAŞINDA, ÜRETİM FAALİYETLERİ İÇİNDE GÖRME TALEBİ. B irç o k s a n a y ic i, Ü n iv e rs ite S a n a y i İş b irliğ i ile iş le tm e le rin d e ç a lış a c a k d o k to ra ö ğ re n c ile rin in ü re tim s ü re c in d e y e r a lm a s ı g e re k liliğ in e in a n m a k ta d ır. ÖNERİ 10 - U y g u la m a lı b ir a la n d a, y a d a u y g u la m a lı b ir k o n u d a y a p ılıy o r o ls a b ile d o k t o ra ç a lış m a la rın ın e s a s o la ra k b ir h ip o te zin d o ğ ru la n m a sı y a d a y a nlış la n m a s ı ü z e rin e k u rg u la n m a k ta d ır. D o la y ısıy la d o k to ra te zle rin in ö z itib a riy le k u ra m sa l ç a lışm a la r o ld u ğ u, sa n a y ic ile rin d o k to ra te z sü re c in d e n so n ra, d o k to ra te zle rin in ç ık tısın ı ü re tim sü re c in d e d e ğ e rle n d irm e sin in Ü n iv e rsite S a n a y i İşb irliğ in e k a tk ısın ın d a h a ç o k o la c a ğ ı g ö s te rilm e lid ir. BULGU 11 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİNE GÜVEN SORUNU. S a n a y ic ile rin Ü S İ b a ğ la m ın d a d o k to ra ö ğ re n c ile rin e g ü v e n m e d ik le ri o rta y a ç ık m ıştır. S a n a y ic ile r d o k to ra ö ğ re n c ile rin d e n ziy a d e, a k a d e m isy e n le rle b irlik te ç a lışm a k is te m e k te, d o k to ra ö ğ re n c ile riy le b a ş b a ş a k a lm a y ı te rc ih e tm e m e k te d irle r. ÖNERİ 11 - Ü S İ b a ğ la m ın d a o lu ş tu ru la c a k b ir p ro je d e, s a n a y ic ile r, a k a d e m is y e n le r v e d o k to ra ö ğ re n c ile ri ü ç fa rk lı p a y d a ş o la ra k a lg ıla n m a m a lı, d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e a k a d e m isy e n le r a y n ı p a y d a ş k a te g o risin d e g ö rü lm e lid ir. Ü n iv e rs ite S a n a y i İşb irliğ in d e y e r a la ca k o la n d o k to ra ö ğ re n c ile ri a k a d e m isy e n le r v a sıta sı v e k o n tro lü y le y e r a lm a lıd ır. A n c a k b u şe k ild e sa n a y ic ile r d e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in p ro je le rd e y e r a lm a sın ı o lu m lu k a rşıla y a b ile c e k le rd ir. BULGU 12 - AR- GE VE GİZLİLİK SORUNU. S a n a y ic ile r A r- G e fa a liy e tle rin in e n ö n e m li s o ru n la rın d a n b irin in g iz lilik o ld u ğ u n u, b u b a ğ la m d a Ü S İ ç e rç e v e sin d e ta n ım itib a riy le b e lli b ir sü re liğ in e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in A r- G e fa a liy e tle rin d e y e r a lm a s ın ın g ü v e n lik s ık ın tıs ı y a ra ta c a ğ ın ı b e lirtm e k te d irle r. ÖNERİ 12 - G ü v e n lik s o ru n u d e ta y ıy la in c e le n m e li v e h e r ik i ta ra fın d a h a k la rın ı k o ru y a n sö zle şm e /ta a h h ü tn a m e ö rn e k le ri h a zırla n m a lıd ır

76 BULGU 13 - BAŞARI HİKAYELERİNE İHTİYAÇ VAR! G ö rü ş m e le rim iz d e s ü re k li o la ra k s a n a y ic ile rin o lu m lu b ir ö rn e ğ i g ö rm e d e n, b ir p ro je y e k a tk ı v e re m e y e c e ğ i, b ir p ro je iç in d e y e r a lm a y ı is te m e y e c e k le ri b e lirtilm iştir. ÖNERİ 13 - B u b a ğ la m d a, ö n c e lik li o la ra k p ro je y e h a li h a zırd a ilg i g ö ste re n sa n a y ic ile rle b ir a ra y a g e lin m e li, d iğ e r K O B İ le re a n la tıla c a k, a k ta rıla c a k b a ş a rı h ik a y e le ri o rta y a ç ık a rılm a lıd ır. BULGU 14 - ANKARA DA REEL ÜCRETLERİN DÜŞÜKLÜĞÜ. B irç o k iş le tm e c i, ö z e llik le A n k a ra d a re e l ü c re tle rin d ü şü k o ld u ğ u n u, K O B İ le rin ç o k h a ssa s d e n g e le r ü ze rin d e d u ra ra k fa a liy e tle rin e d e v a m e ttiğ in i v e b u k o ş u lla rd a y e tişm iş, iy i e le m a n la rın, ö ze llik le d e A r- G e e le m a n la rın ın k a riy e rle rin e A n k a ra d a d e v a m e tm e k o şu la rın ın k a lm a d ığ ın ı b e lirtm e k te d irle r. ÖNERİ 14 - A n k a ra e m e k p a za rın a ilişk in d a h a d e ta y lı b ir ça lışm a ile ö n ce lik li o la ra k d u ru m te sp it e d ilm e li v e d a h a so n ra sın d a b u d e n g e sizliğ in ç ö zü le b ilm e si iç in d a h a ü st d ü ze y d e p ro je le r g e rç e k le ştirilm e lid ir. D e rin le m e s in e g ö rü ş m e y a p tığ ım ız a k a d e m is y e n le rin v e d o k to ra ö ğ re n c ile rin in Ü S İ n in g e liş tirilm e s in e y ö n e lik b u lg u la r v e ü ze rin d e ç o k lu k la o rta k la şıla n ç ö zü m ö n e rile ri a şa ğ ıd a k i şe k ild e d ir: BULGU 1 - ORTAK DİL GELİŞTİRİLMESİ ÇOK ÖNEMLİ K O B İ le rle y a p ıla n g ö rü şm e le rd e o rta y a ç ık a n so n u c a b e n ze r b ir b iç im d e, d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e ö ze llik le a k a d e m isy e n le r d e, S İ b a ğ la m ın d a e n ö n e m li so ru n u n sa n a y i v e ü n iv e rsite n in b irb irle rin i a n la m a m a sı, işb irliğ in in g e liştirilm e si v e u y g u la n m a sı a şa m a la rın d a fa rk lı d il k o n u ş m a la rı o ld u ğ u n u b e lirtm iş le rd ir. ÖNERİ 1 : Ü n iv e rs ite v e s a n a y ic ile rin p ro je g e liş tirm e v e u y g u la m a d a e n a z ın d a n o rta k b ir sö y le m e sa h ip o la b ilm e sin i, a y n ı k a v ra m la rı a y n ı ta n ım la rla ifa d e e d e b ilm e le rin i, fa rk lı b a ğ la m la rı b irb irle rin i a n la y a c a k ş e k ild e k a v ra m s a lla ş tırm a la rın ı s a ğ la y a c a k b ir ile tişim stra te jisi ç a lışm a sı y a p ılm a lıd ır. İle tişim u zm a n la rın ın h a zırla y a c a ğ ı ç a lış m a ; s ö y le m s e l v e im g e le m d ü z e y in d e s a n a y ic ile rle ü n iv e rs ite le rin o rta k b ir d il k u lla n m a sın ı h e d e fle m e lid ir

77 ŞEKİL 34: ORTAK DİL B U L G U 2 - P A Y D A Ş L A R O R T A K D İ L G E L İ Ş T İ R M E K O N U S U N D A A R A C I O L A B İ L İ R L E R. Ü n iv e rs ite S a n a y i İş b irliğ i b a ğ la m ın d a p ro je le rin g e liş tirilm e s i, o rta k b ir d ilin o lu ştu ru lm a sı iç in ta ra fsız a ra c ı k u ru m la ra ih tiy a ç d u y u lm a k ta d ır. B u k a p sa m d a h e m ü n iv e rsite le rin h e m d e sa n a y ic ile rin g ü v e n d iğ i k u ru m la r (p a y d a şla r) o la ra k B ilim, S a n a y i v e T e k n o lo ji B a k a n lığ ı, K O S G E B, Y Ö K v e A n k a ra K a lk ın m a A ja n sı ö n e ç ık m a k ta d ır. ÖNERİ 2 : H e m ü n iv e rs ite n in h e m d e s a n a y i ta ra fın ın o rta k d il k o n u ş tu k la rı ta k tird e k a za n ım la rın ın n e o la c a ğ ı, b u o rta k lığ ın ü lk e m ize n e g ib i fa y d a la r sa ğ la y a c a ğ ı b e lirle n m e li v e h e r ik i ta ra f d a k o n u h a k k ın d a b ilg ile n d irilm e lid ir. B u g irişim i y a p a b ilm e k a p a site sin d e o la n k a lk ın m a a ja n sla rı g ü ç le n d irilm e lid ir. K a lk ın m a a ja n sla rı h e m ü n iv e rsite n in h e m d e sa n a y in in k u lla n a c a ğ ı o rta k d ili y a ra tm a k o n u su n d a stra te jik b ir g ö re v a la b ilirle r. ŞEKİL 35: ORTAK DİL ARACILIĞI

78 BULGU 3: TEZ DANIŞMANLARI DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN SANAYİ İLE İLETİŞİME GEÇEBİLMELERİ İÇİN KİLİT ROLDEDİR. K O B İ le rin g ö rü şle rin e y e r v e rile n ra p o rd a d a d e ğ in ild iğ i g ib i, sa n a y ic ile r d ire k t o la ra k d o k to ra ö ğ re n c ile ri ile b irlik te ç a lışm a y ı te rc ih e tm e m e k te d irle r. A k a d e m isy e n le re d a h a ço k g ü v e n m e k te d irle r v e ço ğ u za m a n d o k to ra ö ğ re n cile riy le iş b irliğ in i a n c a k b a ş la rın d a h o c a la rı v a rs a k a b u l e tm e k te d irle r. B e n z e r b ir b iç im d e, d o k to ra ö ğ re n c ile ri d e fa rk lı n e d e n le rd e n d o la y ı sa n a y ic ile rle b ire b ir ile tişim d e b u lu n m a k ta n ç e k in m e k te, te z d a n ışm a n la rın ın a ra c ı o lm a sı d u ru m u n d a sa n a y ic ile rle b irlik te ç a lışm a y a d a h a sıc a k b a k m a k ta d ırla r. ŞEKİL 36: İLETİŞİM KURULMA ÖNERİSİ ÖNERİ 3 : D o k to ra ö ğ re n c ile rin in s a n a y ic ile rle ile tiş im e g e ç e b ilm e le ri iç in te z d a n ış m a n la rı ö n e m li b ir a ra c ı k o n u m d a o lm a lıd ır. S a n a y ic ile rle ü n iv e rsite le r a ra sın d a k i ilişk ile r d o k to ra te z d a n ışm a n la rı ü ze rin d e n k u ru lm a lıd ır. BULGU 4 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİ UYGULAMALI ALANLARDA ÇALIŞMAYI TERCİH EDİYOR. H e r n e k a d a r b u k o n u d a d o k to ra ö ğ re n c ile ri a ra s ın d a b ir a y ırım s ö z k o n u s u o ls a d a, b ir d iğ e r d e y işle b azı d o k to ra ö ğ re n cile ri Ü S İ n in a k a d e m in in b ilim se l n ite liğ in e z a ra r v e re c e ğ i y ö n ü n d e k i d ü şü n c e le rin i ile ri sü rse d e, d o k to ra ö ğ re n c ile ri g e n e llik le u y g u la m a lı a la n la rd a te z ç a lışm a sı y a p m a y ı te rc ih e tm e k te d irle r. H a tta b irç o k d o k to ra ö ğ re n c isi işb irliğ in e ç o k o lu m lu y a k la ştığ ın ı d a b e lirtm e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile ri A r- G e a la n ın d a s a n a y iy e ö n e m li k a tk ıla rd a b u lu n a c a k la rın a in a n m a k ta d ırla r. BULGU 5 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİ KONULARINA KENDİLERİ KARAR VERMEYE EĞİLİMLİLER. H e r n e k a d a r d o k to ra ö ğ re n c ile ri (v e K O B İ le r) te z d a n ış m a n la rın ın a ra c ı ro lü n d e o lm a sın ı iste se d e, a ra ştırm a d a d a g ö rü ld ü ğ ü g ib i, d o k to ra ö ğ re n c ile ri a ra sın d a ö n c e te z k o n u su n a k a ra r v e rip, d a h a so n ra k o n u y a g ö re d a n ışm a n a ta d ık ta n so n ra k o n u y u b e lirle m e e ğ ilim i y a y g ın la ş m a k ta d ır

79 ÖNERİ 5 : Ü S İ b a ğ la m ın d a k i p ro je le r te z d a n ış m a n la rın ın a ra c ılığ ın d a o ls a d a h i, d o k to ra ö ğ re n c ile rin in te z k o n u la rın a k e n d ile rin in k a ra r v e rd iğ i b ilin c iy le h a zırla n m a lıd ır. BULGU 6 - ÜNİVERSİTEDE SANAYİNİN AKADEMİYİ CİDDİYE ALMADIĞI KANISI HÂKİMDİR. G ö rü ş tü ğ ü m ü z d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e a k a d e m is y e n le r, s a n a y in in a k a d e m ik s ü re ç le ri v e a k a d e m isy e n le ri c id d iy e a lm ad ık la rı y ö n ü n d e sık ç a se rze n işte b u lu n m a k ta d ır. S ö z k o n u su y a k ın m a la r b ilh a ssa K O B İ le r ö ze lin d e d a h a ç o k a rtm a k ta, b u n d a n d o la y ı u y g u la m a lı a la n la rd a ç a lışm a k iste y e n b ir ç o k d o k to ra ö ğ re n c isi v e a k a d e m isy e n K O B İ le rd e n ziy a d e b ü y ü k ö lç e k li sa n a y i firm a ların ı te rc ih e tm e k te d ir. ÖNERİ 6 : K O B İ le rle i lg ili r a p o rd a b e lirtild iğ i g ib i, K O B İ le rin ü n iv e rsite v e a k a d e m i k a v ra m la rı, b ilim se l b ilg i ü re tim sü re ç le ri h a k k ın d a b ilg ile n d irile c e k le ri b ir e ğ itim y a d a a tö ly e ç a lış m a s ı b u k o n u d a k i s ık ın tın ın g id e rilm e sin e fa y d a lı o la ca k tır. BULGU 7 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİNİN FİNANSAL ANLAMDA DESTEKLENMESİ ÖNEMLİDİR. D o k to ra ö ğ re n c ile ri Ü S İ k a p s a m ın d a m a d d i b e k le n tile rin in o ld u ğ u n u b e lirtm e k te, ö ze llik le y e ti v e b ilg ile ri d ik k a te a lın d ığ ın d a g ö re c e li u c u z işg ü c ü o la ra k k u lla n ılm a la rın a k a rşı ç ık tık la rın ı ifa d e e tm e k te d irle r. D o k to ra ö ğ re n c ile ri Ü S İ k a p sa m ın d a k i p ro je le r v a sıta sıy la b a zı sa n a y ic ile rin d o k to ra ö ğ re n c ile rin in e m e ğ in i d ü şü k m a liy e tle d e ğ e rle n d irm e a m a c ın d a o lm a sın d a n ç e k in m e k te d ir. ÖNERİ 7 : H e r n e k a d a r d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile r b e lli id e a lle rle v e a k a d e m ik sa ik le ri ö n p la n a ç ık a rta ra k k a riy e rle rin e d e v a m e tm e e ğ ilim in d e o ls a la r d a, s a n a y i ile iş b irliğ i sü re cin d e o rta ğ a k o y d u k la rı b irik im in k a rşılığ ın d a ça lışm a la rın ın fin a n sa l a n la m d a d e ste k le n m e si g e re k m ek te d ir. BULGU 8 - DOKTORA ÖĞRENCİLERİ PROJELERDE SANAYİCİ BASKISINDAN RAHATSIZDIR. A r- G e, te k n o lo ji v e b ilim s e l a ra ş tırm a g ib i m e fh u m la rd a ü n iv e rs ite d e n d a h a fa rk lı b a k ış a ç ısın a sa h ip o la n sa n a y in in fa rk lı b ir za m a n a lg ısın a sa h ip o ld u ğ u, b ilim se l ü re tim iç in g e re k li o la n te fe k k ü r e k a rş ı s a b rın ın o lm a d ığ ın ı b e lirte n d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e a k a d e m isy e n le r, o rta k ç a lışm a la rd a sa n a y ic ile rin a k a d e m iy e sü re k li o la ra k b a sk ı y a p tığ ın ı, b u n u n d a ö te sin d e ü re tim e d e ste k o lm a b e k le n tile rin e s a h ip o ld u k la rın d a n d o la y ı A r- G e fa a liy e tle ri ü z e rin d e d a h a y o ğ u n b ir b a s k ı k u rd u k la rı b e lirtilm e k te d ir. B u b a sk ı n e tic e sin d e, d o k to ra ö ğ re n c ile ri v e a k a d e m isy e n le r Ü S İ iç in ç e k im s e r k a lm a k ta d ır

80 ÖNERİ 8 : S a n a y ic ile rin A r- G e, te k n o lo ji v e b ilim s e l a ra ş tırm a g ib i m e fh u m la rı k a v ra m s a l d ü ze y d e b e n im se m e le ri v e b u n a u y g u n d a v ra n ış k a lıp la rı g e liştirilm e sin e y ö n e lik ç a lış m a p ro g ra m la rı b u ç a tış m a y ı e n g e lle y e b ilm e p o ta n s iy e lin e s a h ip o la b ile c e k tir. BULGU 9 - ÜNİVERSİTELERİN SEKTÖREL BİLGİLERİNİN ZAYIF OLMASI. Ü n iv e rs ite le rin se k tö rle re ilişk in, se k tö re l b ö lü n m e le r, se k tö re l ça lışm a a la n la rı, te k n o lo ji ih tiy a ç la rı g ib i a la n la ra ilişk in b ilg ile rin in ç o k za y ıf o ld u ğ u b izza t a k a d e m isy e n le r v e d o k to ra ö ğ re n c ile ri ta ra fın d a n ifa d e e d ilm e k te d ir. ÖNERİ 9 : F a rk lı d isip lin le rin y a k ın o ld u ğ u se k tö rle rin ç a lışm a a la n la rı, te k n o lo ji ih tiy a ç la rı k o n u su n d a ö ze llik le d o k to ra ö ğ re n c ile rin e se m in e r y a d a k o n fe ra n sla r v e rile b ilir, b u n a u y g u n se k tö r ziy a re tle ri g e rç e k le ştirile b ilir. BULGU 10 - ÜNİVERSİTELERİN UZMANLAŞMA SORUNU. M e v c u t y a p ı iç e ris in d e, ü n iv e rs ite le r b e lli k o n u la rd a u z m a n la ş m a k ta n s a, a y n ı b ö lü m /fa k ü lte i ç in d e f a rk lı k o n u la rd a ç a lışm a y ı t e rc ih e tm e k te d ir. B u d u ru m d a c id d i b ir k a y n a k isra fın a y o l a ç m a k ta d ır. ÖNERİ 10 : Ü n iv e rs ite le rin, fa k ü lte le rin v e y a e n s titü le rin h e r b irin in b e lli a la n la rd a u zm a n la şm a sın ı sa ğ la y a c a k b ir p ro g ra m ın T ü rk iy e g e n e lin d e u y g u la n a b ilm e si iç in b a şta Y Ö K o lm a k ü ze re fa rk lı k u ru m la rla o rta k la şa b ir ç a lışm a y a p ılm a lıd ır. BULGU 11 - AKADEMİK UNVAN ALMA KRİTERLERİNİN ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİNE UYUMLU OLMAMASI. B ir ç o k a k a d e m isy e n Ü S İ ç e rç e v e sin d e ç a lışm a la r y a p m a k iste se d e, a k a d e m ik u n v a n a lm a k rite rle ri n e d e n iy le d a h a ç o k y a y ın ç ık a rm a v e p a te n t a lm a fa a liy e tle riy le ilg ile n d ik le rin i b e lirtm e k te d ir. B u d u ru m d a s a n a y i ile iş b irliğ in i d e ste k le m e m e k te d ir. ÖNERİ 11 - Ü S İ b a ğ la m ın d a y a p ıla c a k ç a lış m a la rın a k a d e m ik u n v a n k rite rle ri k a p s a m ın d a d e ğ e rle n d ire b ilm e si iç in g e re k li ç a lışm a la r y a p ılm a lıd ır. BULGU 12 AKADEMİK KARİYER HEDEFLERİYLE ÜSİ HEDEFLERİ UYUŞMAMAKTADIR. G ö rü ş m e le rd e, d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile rin ö n e m li b ir k ısm ın ın k a riy e r h e d e fi o la ra k a k a d e m id e k a lm a y ı, ü n iv e rsite d e k a lm a y ı te rc ih e ttik le ri g ö rü lm e k te d ir. Ö ze llik le A n a d o lu d a y e n i a çıla n ü n iv e rsite le r b u a n la m d a b ö y le b ir k a riy e r h e d e fin i d e ste k le m e k te d ir

81 ÖNERİ 12 : Ü S İ b a ğ la m ın d a y a p ıla c a k fa a liy e tle rin a k a d e m ik k a riy e ri d e s te k le y ic i, y a d a a k a d e m ik k a riy e r - sa n a y i ik ile m in i o rta d a n k a ld ırıcı a ra fo rm ü lle re y ö n e lm e si g e re k m e k te d ir. BULGU 13 - TEMEL BİLİMLER AR- GE YE YÖNLENDİRİLMELİDİR. A r- G e k a v ra m s a lla ş tırm a s ın d a m ü h e n d is lik b ilim le ri ö n p la n d a d e ğ e rle n d irilirk e n, te m e l b ilim le rin A r - G e y e k a tk ıs ı, A r- G e d e k i fo n k s iy o n u g ö z a rd ı e d ilm e k te d ir. ÖNERİ 13 : M ü h e n d islik b ö lü m le ri ile te m e l b ilim le r a ra sın d a k i k a v ra m k a rm a şa sın a so n v e rile re k, b ilim se l a ra ştırm a n ın be l k e m iğ in i o lu ştu ra n te m e l b ilim le r A r- G e y e y ö n le n d irilm e lid ir. A r- G e b irim le rin d e te m e l b ilim c ile r is tih d a m e d ilm e li, te m e l b ilim le rd e d o k to ra y a p a n ö ğ re n c ile r A r- G e y e y ö n e lik ç a lış m a la r y a p m a y a te ş v ik e d ilm e lid ir. BULGU 14 - RESMÎ UYGULAMALARIN GENEL OLARAK AR- GE DESTEĞİNDE YETERSİZ KALIŞI. R e sm î u y g u la m a la r A r- G e n in d a h a e tk in b ir m e v z u a ta s a h ip o lm a s ın d a y e te rs iz k a lm a k ta d ır. H â lih a zırd a k i A r- G e d e s te k le ri is e k a lite s iz v e n ite lik s iz A r- G e b irim le rin in k u ru lm a sın a ze m in h a zırla m a k ta d ır. B u b a ğ la m da ü n iv e rsite le r d e so ru m lu lu k la rın ı y e rin e g e tirm e k g a y e siy le A r - G e v e Ü S İ fa a liy e tle ri iç in d e y e r a lm a k ta, b u fa a liy e tle ri iç se lle ştire m e m e k te d ir. ÖNERİ 14 : A r- G e re fo rm p a k e tle ri y e n id e n g ö z d e n g e ç irilm e li, ü n iv e rs ite le r ile s a n a y ic ile rin d e y e r a ld ığ ı b ir k o m is y o n la d e v le tin v e re s m î k u ru m la rın A r - G e d e s te ğ in i n e k o ş u lla rd a g e rçe k le ştire c e ğ i k a ra ra b a ğ la n m a lıd ır. Ü n iv e rsite le rin sa d e ce zo ru n lu lu k la rı y e rin e g e tirm e k te n z iy a d e, o lu m lu m o tiv a s y o n la Ü n iv e rs ite S a n a y i işb irliğ in i g e rçe k le ştirm e y e y a k la şm a la rı iç in ü n iv e rs ite le rin ö z e rk y a p ıs ı d e s te k le n m e lid ir. BULGU 15 - AB NİN UYGULADIĞI TEKNOLOJİ HAZIRLIK SEVİYELERİ UYGULAMASI TÜRKİYE DE DE UYGULANMALIDIR. A B d e u y g u la n a n T e k n o lo ji H a zırlık S e v iy e si (T e ch n o lo g y R e a d in e ss L e v e ls) b ir a ra ştırm a n ın h a n g i se v iy e d e o ld u ğ u n u k o n u m la n d ırılm a k ta v e o n a g ö re b ir e y le m p la n ı h a zırla n m a k ta d ır. ÖNERİ 15 : B u n a b e n ze r b ir d ü ze y le n d irm e siste m i ile h e r p ro je n in so n u n d a k i ç ık tın ın u y g u la m a d a k u lla n ıla b ilir o lu şu sa ğ la n a b ilm e k te, ö rn e ğ in b e şin c i d e re c e y e k a d a r g e le b ile n p ro je le re a y rı, s e k iz in c i d e re ce d e k i p ro je le re a y rı a ra ştırm a o la n a k la rı v e fin a n s a l k a y n a k la r s u n u la ra k h e m firm a la rın k e n d ile rin i b e lli k o n u la rd a g e li ştirm e y e b a şla m a sı h e m d e f a rk lı a şa m a la rd a ü n iv e rsite le rle i şb irliğ i y a p m a sı d a d e ste k le n m iş o la b ilm e k te d ir

82 BULGU 16 - DEVLET ARACI KONUMUNU GÜÇLENDİREREK SÜRDÜRMELİDİR. H e r n e k a d a r h e m m e s le k o d a la rı h e m d e ü n iv e rs ite le r, b u iş b irliğ i iç in b ire b ir ile tişim k u rm a y a p ısın a v e b e c e risin e sa h ip o lsa d a, h e r ik i y a p ın ın d a ta b i o ld u ğ u m e v z u a tla r b a z ı k o n u la rd a h e r ik i ta ra fın d a h a re k e t a la n ın ı k ıs ıtla m a k ta d ır. ÖNERİ 16 : D e v le t s a n a y in in ta le p le rin i d e ğ e rle n d irip, o ta le p le r d o ğ ru ltu s u n d a k i d o k to ra ç a lışm a la rın a k a y n a k a y ıra b ilm e lid ir. A y n ı za m a n d a Ü S İ için sa n a y icile r ö ze n d irilm e lid ir. BULGU 17 - ENSTİTÜLERİN KURULMASI VE YAPILARININ KORUNMASI. Ü n iv e rs ite le rin ö z e llik le u y g u la m a lı a la n la ra y ö n e lik b irim le rin d e fa a liy e t g ö s te re n h o c a la rı d e rs y ü k ü v e id a rî so ru m lu k la rın y ü k ü a ltın d a d ır. U y g u la m a lı a la n la rd a a ra ştırm a fa a liy e ti y ü rü tm e k iste y e n h o c a la r sö z k o n u su so ru m lu lu k la rd a n d o la y ı a ra ştırm a y a p m a y a v a k it b u la m a m a k ta n y a k ın m a k ta d ır. ÖNERİ 17 : S a d e c e b ilim se l a ra ştırm a v e te k n o lo jik g e lişm e le rd e n so ru m lu o la n e n stitü le rin sa y ısı ço ğ a ltılm a lı v e k a y n a k la rı a rttırılm a lı, e n stitü le rin ö ğ re n ci y e tiştirm e k a y g ısın d a n u za k tu tu lm a sı g e re k m e k te d ir. D o k to ra ö ğ re n c ile rin in e n stitü le rd e a ra ştırm a y a p a b ilm e le rin in y o lu a ç ılm a lıd ır. BULGU 18 - KOBİ LERİN AR- GE YE PAY AYIRMASI TEŞVİK EDİLMELİDİR. A r- g e y e s a d e ce d e v le tin p a y a y ırm a sı ü lk e için y e te rs izd ir. Ö ze l se k tö rü n d e A r- G e y e p a y a y ırm a s ı T ü rk iy e n in b u a la n d a b ir a tılım y a p m a s ı iç in z a ru rid ir. BULGU 19 ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ, SANAYİNİN ÇÖZEMEDİĞİ KONULARA YÖNELMELİDİR. B ir ç o k işle tm e c i, ö ze llik le A n k a ra d a re e l fiy a tla rın d ü şü k o ld u ğ u n u, K O B İ le rin ç o k h a ssa s d e n g e le r ü ze rin d e d u ra ra k fa a liy e tle rin e d e v a m e ttiğ in i v e b u k o şu lla rd a y e tişm iş, iy i e le m a n la rın, ö ze llik le d e A r- G e e le m a n la rın ın k a riy e rle rin e A n k a ra d a d e v a m e tm e le rin in k o şu la rın ın k a lm a d ığ ın ı b e lirtm e k te d irle r. ÖNERİ 19 : K a m u y a d a ö ze l s e k tö re b a ğ lı i şle tm e le rin A r- G e a n la m ın d a ö n le rin d e y e r a la n t e k n ik so ru n la r te sp it e d ilm e li v e ö n ce lik li o la ra k b u so ru n la r d e ğ e rle n d irile re k Ü S İ n in b u so ru n la rı çö zm e y e o d a k la n m a sı sa ğ la n m a lıd ır. B u so ru n la rın y e r a la b ile ce ğ i b ir p o rta l, ç o k ö n e m li g ird ile r s a ğ la y a b ile c e k tir. BULGU 20 - ÜSİ KAPSAMINDAKİ PORTAL MUTLAKA PROFESYONEL VE BAĞIMSIZ BİR YÖNETİME SAHİP OLMALIDIR A ra ştırm a k a p sa m ın d a g ö rü ş ü le n b ir ço k d o k to ra ö ğ re n c isi v e a k a d e m isy e n, Ü S İ için ç a lış a c a k p o rta lin ç o k y e rin d e b ir p ro je o ld u ğ u n u, fa k a t b u p ro je n in p ro fe s y o n e l b ir e k ip ta ra fın d a n v e b a ğ ım sız b ir y ö n e tim m e k a n izm a sı ta ra fın d a n k o n tro l e d ile re k

83 o lu ştu ru lm a sı g e re k tiğ i k o n u su n d a b irle şm e k te d ir. P ro je k a p sa m ın d a ta sa rım ı y a p ıla n b u p o rta lın sa d e c e d o k to ra ö ğ re n c ile rin e d e ğ il a k a d e m in in h e r k e sim in d e fik ir ü re te n v e s a n a y i ile ile tiş im d e o la n a k a d e m is y e n v e ö ğ re n c ile rin k a tılım ın a a ç ık o lm a sı g e re k tiğ i b e lirtilm e k te d ir. ÖNERİ 20 : B u p ro je k a p sa m ın d a m a n tık sa l ta sa rım ı y a p ıla n p o ta n siy e l P o rta l g e liştirilm e si p ro je si p ro fe sy o n e l b ir e k ip ta ra fın d a n v e b a ğ ım sız b ir y ö n e tim in d e ste ğ in d e v e k o n tro lü n d e o lu ştu ru lm a lıd ır. Y u k a rıd a b a h si g e ç e n ö n e rile r a y n ı za m a n d a o lu ştu ru lm a sı ta sa rla n a n p o rta l iç in d e ö n e m li d o n e le r iç e rm e k te d ir. 4. İletişim ve İşbirliği Ağı B u b ö lü m d e p ro je k a p sa m ın d a y a p ıla n a ra ştırm a ç e rç e v e sin d e o rta y a ç ık a n ü n iv e rsite sa n a y i e şle ştirm e işle v le rin in g e rç e k le ştirile c e ğ i te k n o lo jik a lty a p ın ın te m e l ta sa rım p re n sip le rin i v e ö lç ü tle ri b e lirle n e c e k tir. B ö lü m d e y e r a la n ö lç ü tle rin d a y a n a ğ ı p ro je k a p sa m ın da y a p ılm ış a n k e t v e a ra ştırm a ç a lışm a sı o lu p, y a p ıla n d ırm a a şa m a sın d a b u b ö lü m d e y e r a la n ö lç ü t v e p re n sip le rin g ü n c e lle n m e si sö z k o n u su o la c a k tır. Ü S İ İle tiş im v e İş b irliğ i A ğ ı n a iliş k in b u b ö lü m A ğ ın te m e l işle v se l b ile şe n le rin i v e te k n o lo jik a lty a p ı ta sa rım v e y a p ıla n d ırm a ö lçü tle rin i k a p sa m a k ta d ır. B ö lü m a y rın tılı b ir ta sa rım b e lge si n ite liğ in d e d e ğ ild ir, p ro je k a p sa m ın d a h a zırla n m ış o la n so n u ç ra p o ru n u n ta m a m la y ıc ı e k i o la ra k h a zırla n m ıştır. M e v c u t ta sa rım ç a lış m a s ın ın te m e lin i o lu ş tu ra n G e n ç le r Ü re tiy o r S a n a y i G e liş iy o r p ro je sin in te m e l a m a c ı, A n k a ra S a n a y isin in ö n e m li b ir k ıs m ın ı o lu ş tu ra n K O B İ le rin y ü k se k te k n o lo jili ü rü n le r ü re tm e v e re k a b e t g ü c ü n ü a rtıra b ilm e le ri iç in A r- G e v e İn o v a s y o n k ü ltü rü k a z a n m a la rı v e so ru n la rın ı ü n iv e rsite d e ü re tile n b ilg i b irik im in i k u lla n a ra k işb irliğ i iç in d e ç ö zm e a lışk a n lığ ı e d in m e le rin i a m a ç la y a n b ir b ilg i e d in m e m e k a n iz m a s ın ın h e r ik i ta ra fta n d a k o la y e riş ile b ile c e k ş e k ild e ta s a rla n m a s ıd ır. A n k a ra d a K O B İ le rin ü rü n v e ü re tim y ö n te m i g e liştirm e k a ç ısın d a n b ilg i d ü zle m in d e n e y e ih tiy a ç d u y d u ğ u d iğ e r y a n d a n A n k a ra d a k i ü n iv e rsite le rd e h a n g i k o n u la rd a, h a n g i ü n iv e rsite k im in sa n a y id e k u lla n ıla n ü re tim y ö n te m i v e ü rü n le r ile ilg ili a ra ştırm a y a p tığ ın a ilişk in b ir v e ri d ü ze n li v e b ir a ra d a o la ra k b u lu n m a m a k ta d ır. Ö ze llik le a k a d e m isy e n le rin e n ço k v u rg u la d ık la rı e k sik lik, lis a n ü stü v e d o k to ra te zle rin in s a d e c e a k a d e m ik a m a ç lı o lm a sı v e t e z s ü re c in d e s a n a y i v e ü re tim le y a p ısa l b ir b a ğ k u ru la m a m a sıd ır. Ö ğ re n c ile rin i sa n a y i ile u y um lu b ir k o n u d a d o k to ra te z i h a zırla m a y a y ö n le n d ire n a k a d e m isy e n le r ö ğ re n c ile rin i ç a lışm a la rın ın u y g u la m a d a y a n sım a sın ı b u la b ile c e ğ i k o n u la ra y ö n le n d ird ik le rin i b e lirtm e k te, b u k o n u d a b irlik te p ro je y a p tık la rı işle tm e le rle ö ğ re n c ile rin a ra sın d a ile tişim k u rd u k la rın ı, b u n u n d a ç o ğ u z a m a n v e rim li s o n u ç la n d ığ ın ı b e lirtm e k te d ir

84 P ro je k a p sa m ın d a h e d e f g ru p la r n e zd in d e y a p ıla n ve ri v e g ö rü ş to p la m a ç a lışm a sı ç e rç e v e s in d e o rta k g ö rü ş o la ra k o rta y a ç ık a n b ir i le tiş im v e i ş b irliğ i a ğ ın ın t e k n o lo jik o la n a k la r d a k u lla n ıla ra k h a y a ta g e ç irilm e sin in b u a la n d a o lu m lu s o n u ç la r a lın m a sın a v e Ü n iv e rsite S a n a y i işb irliğ in e k a tk ıd a b u lu n a b ile c e ğ in e iş a re t e tm e k te d ir. B u ra p o r k a p sa m ın d a ta sa rım p re n sip le ri v e te m e l işle v se lliğ i o lu ştu ru lm u ş o la n Ü S İ İle tiş im v e İş b irliğ i A ğ ı n ın v e ri to p la m a ç a lış m a s ın d a d a o rta y a ç ık a n g e re k s in im le r d o ğ ru ltu su n d a te m e l işle v se l h e d e fle ri a şa ğ ıd a k i g ib i b e lirle n m iştir: a. İle tiş im h e d e fle ri S a n a y i ih tiy a ç la rı v e te z ç a lışm a la rı k o n u su n d a v e ri to p la m a V e ri v e b ilg i a ra m a R a p o rla m a B ilg ile n d irm e H a b e r v e b ilg i ü re tim i v e y a y ım ı Ü y e b ilg ile n d irm e v e e tk ile şim b. İ ş b i r l i ğ i h e d e f l e r i T e z v e sa n a y i a ra ştırm a k o n u la rın ın g irilm e si İşb irliğ i v e e şle ştirm e fırsa tla rı A n k e t v e v e ri to p la m a ç a lışm a la rı B a şk a siste m le rle v e ri a lışv e rişi v e te k n ik ç a lışıla b ilirlik. P ro je k a p sa m ın d a g e rçe k le ştirile n a ra ştırm a n ın h e d e f k itle si ile ile tişim v e işb irliğ i a ğ ın ın te m e l p a y d a şla rı o la c a k o la n g ru p la rın a şa ğ ıd a k i g ib i o la c a ğ ı ö n g ö rü lm ü ştü r: a. Ü n iv e rs ite le r v e A ra ş tırm a K u ru m v e K u ru lu ş la rı İd a ri b irim y e tk ilile ri D a n ış m a n ö ğ re tim ü y e le ri Y. L isa n s v e D o k to ra ö ğ re n cile ri Ü n iv e rs ite le r b ü n y e s in d e y e r a la n T e k n o k e n t Y ö n e tim le rin in te k n o lo ji tra n sfe r o fisle ri b. M e sle k Ö rg ü tle ri v e S a n a y i v e T ic a re t D e ste k K u ru m la rı S a n a y i v e T ic a re t O d a la rı S a n a y i d e ste k le m e ö rg ü tle ri (K O S G E B, T T G V, T Ü B İT A K v b.) S a n a y i v e tic a re ti d e ste k le m e g ö re v i b u lu n a n K a m u K u ru m la rı G iriş im S e rm a y e s i G ru p la rı v e G iriş im c ile r c. S a n a y i v e T ic a re t K u ru lu şla rı K O B İ le r B ü y ü k S a n a y i v e T ic a re t K u ru lu şla rı

85 Y u k a rıd a b e lirtile n h e d e fle r d o ğ ru ltu su n d a v e b e lirtile n h e d e f k itle le r iç in g e liştirilm e si a m a çla n a n iş b irliğ i a ğ ın ın içe rm e si b e k le n e n v e ö n g ö rü le n işle v le r a şa ğ ıd a ö ze tle n m iştir. ŞEKİL 37: PORTALIN TEMEL İŞLEVLERİ 1. İle tiş im İş le v le ri V e ri to p la m a V e ri v e b ilg i a ra m a R a p o rla m a B ilg ile n d irm e H a b e r v e b ilg i ü re tim i v e y a y ım ı Ü y e le rin b ilg ile rin g irilm e si v e a ra n a b ilm e si Ü y e b ilg ile n d irm e, b ilg ile n d irm e v e e tk ile şim 2. İş b irliğ i İş le v le ri T e z v e sa n a y i a ra ştırm a k o n u la rın ın g irilm e si İşb irliğ i v e e şle ştirm e fırsa tla rın ın g irilm e si v e a ra n a b ilm e si E şle ştirm e y ö n e tim i v e k a y d ı A n k e t v e v e ri to p la m a ç a lışm a la rı v e so n u ç la rın y a y ın la n m a sı B a şk a siste m le rle v e ri a lışv e rişi v e te k n ik ç a lışıla b ilirlik 3. V e ri Y ö n e tim i İşle v le ri Ü y e, te z, a ra ş tırm a v e ç a lış m a b ilg ile rin in k o n so lid a sy o n u, işle n m e si v e ra p o rla rın ü re tile b ilm e si a rş iv le n m e s i,

86 K u ru lm a sı h e d e fle n e n ile tişim v e işb irliğ i a ğ ın ın y u k a rıd a b e lirtile n te m e l işle v le ri k a rşıla y a c a k işle v se l m o d ü l y a p ısı b u b ö lü m d e b e lirtilm iştir. P ro je k a p sam ın d a y a p ıla n v e ri to p la m a ç a lışm a sın d a d a b e lirtild iğ i v e ta le p e d ild iğ i ü ze re, k u ru la c a k o la n a ğ ın sü re k li e v rile n, e sn e k b ir y a p ıd a o lm a sı v e işle tim sü re c in d e o lu şa c a k y e n i g e re k sin im v e ta le p le r d o ğ ru ltu su n d a s ü re k li o la ra k g ü n ce lle n m e s i a ğ ın u zu n e rim d e tü m h e d e f k itle le re fa y d a lı o la b ilm e si iç in ö n e m a rz e d e c e k tir. D ü n y a d a s ü re k li g e liş e n ile tiş im te k n o lo jile rin in v e b e n z e r a m a ç lı h e r tü rd e n s o s y a l a ğ ın a rtık b ilin m e k te o la n d o ğ a sı g e re ğ i, sü re k li g e lişm e y e n v e e v rilm e y e n y a p ıla rın h a y a tta k a la m a d ığı g ö rü lm e k te d ir. B u b a ğ la m d a, i le tiş im v e i ş b irliğ i a ğ ın ın t e k n o lo jik o la ra k d a y e n i y ö n te m v e te k n ik le ri b ü n y e sin d e b a rın d ırm a sı b ir d iğ e r zo ru n lu lu k o la ra k o rta y a ç ık m a k ta d ır. B u se b e p le, b u ra p o rd a ile tişim v e işb irliğ i a ğ ın işle v se l v e te k n o lo jik b ile şe n le ri m ü m k ü n o ld u ğ u k a d a r so y sa l (je n e rik ) b ir y a k la şım la v e rilm e y e ç a lışılm ıştır. Ü S İ İle tiş im v e İş b irliğ i A ğ ı n ın te k n ik a ç ıd a n iş le v v e ile tiş im k o n s o lid a s y o n u sa ğ la y a n b ir P o rta l (A n a K a p ı) y a p ısın d a g e liştirilm e si ö n g ö rü lm e k te d ir. A ğ ın te m e l iş le v s e l b ile ş e n le ri ile rle y e n b ö lü m le rd e a k ta rılm ış tır. E ş le ş tirm e a ğ ın ın m o d e li a şa ğ ıd a k i şe k ild e ö ze tle n m iştir. ŞEKİL 38: EŞLEŞTİRME AĞI NIN ÖZET MODELİ İz le y e n b ö lü m le rd e Ü S İ İ le tiş im v e İ ş b irliğ i A ğ ı n d a n k ıs a c a P o rta l o la ra k, a n a i ş le v s e l b ile şe n le rd e n ise m o d ü l o la ra k b a h se d ilm iştir. İşle v se l m o d ü lle r a şa ğ ıd a k i şe k ilde g ö ste rilm iş tir

87 ŞEKİL 39: PORTALIN İŞLEVLERİ İ L E T İ Ş İ M V E İ Ş B İ R L İ Ğ İ N E Y Ö N E L İ K M O D Ü L L E R P o rta lın e n ö n e m li işle v le rin d e n b iri e şle ştirm e m o d ü lü o la ra k ö n g ö rü lm ü ştü r. E şle ştirm e m o d ü lü ile b ir y a n d a n a k a d e m ik ça lışm a la r k a p sa m ın d a g e rçe k le ştirile n te z k o n u la rı v e ç a lışm a a la n la rı, d iğ e r ta ra fta ise sa n a y id e ih tiy a ç d u y u la n a ra ştırm a k o n u la rı g irile b ile c e k, a ra m a y a p ıla b ile c e k, a ra m a so n u c u n d a u y g u n b u lu n a n a ra ştırm a v e y a te z k o n u la rı v e b u n la rın sa h ip le ri a ra sın d a ile tişim b a ğ la rı k u ru la b ile c e k tir. B u m o d ü ld e, a ra ştırm a v e te z k o n u la rın ın d e ta y la rı ile b u ko n u la rla ilg ili ü st v e rile r (m e ta d a ta ) y e r a la c a k tır. M o d ü ld e a la n, k o n u v e ü y e g ru p la rı te m e l a lın a ra k sın ıfla n d ırm a la r y a p ıla b ile ce k tir. S ın ıfla n d ırm a p o rta l y a p ısın ın e n ö n e m li ta sa rım k o n u la rın d a n b irin i o lu ştu ra c a k tır v e p o rta l y a p ıla n d ırm a a şa m a sın ın ö n ç ık tısı o la ra k y a p ılm a sı ö n g ö rü lm ü ştü r. S ın ıfla n d ırm a ç a lışm a sın ın p o rta l y a p ıla n d ırm a a şa m a sın d a g e rç e k le ştirilm e si b ilg i g ü n c e lliğ i a ç ısın d a n d a ö n e m ta ş ım a k ta d ır. Ö rn e k s ın ıfla m a la r a ş a ğ ıd a v e rilm iştir: - S a n a y i, ü re tim, tic a re t v e A rg e a la n la rı v e k a te g o rile ri - K u lla n ıc ı k a te g o rile ri (sa n a y i, ü n iv e rsite, y a tırım c ı, te k n o lo ji tra n sfe r o fisi g ib i) - Ü rü n k a te g o rile ri - Ş irk e t k a te g o rile ri (K O B İ, B ü y ü k K u ru m, sa n a y i/tic a re t k u ru lu şu v b.) - Y e n i ta le p v e a rzla r