1. FORMLAR AMAÇ ARA TIRMA. Programlamaiçindeformkullan m n ö renerekuygulamalaryapabileceksiniz.

Transkript

1 Ö RENMEFAAL YET 1 Ö RENMEFAAL YET 1 AMAÇ Programlamaiçindeformkullan m n ö renerekuygulamalaryapabileceksiniz. ARA TIRMA PHP ded kaynaklardan(kullan c dan)bilgialmayollar n ara t r n z. Formolu turmadagetvepostmetotlar aras ndakifarklar ara t r n z. Ara t rmai lemleriiçinüyelikgerektirenwebsitelerininüyeliki lemlerinin,al veri sitelerininnas lhaz rland n dü ünerekböylebirkaçwebsitesiniinceleyiniz. 1. FORMLAR Tümprogramlamadillerindeyaz lanprogramlar,baz de i kenlerikullan c danalarak bu de i kenler üzerinde mant ksal denetleme ve döngüler sonucunda kullan c ya belli bir tepkiverir. Haz rlad n zwebsayfalar ndaçe itliamaçlarlaformlarolu turmakgerekebilir. Bunlaranketformlar,kay tformlar vb.formlarolabilir.buformlaragirilenbilgiler adreslerinegönderilebilece igibidatabase(veritaban )veyakay tlar ntutulaca bölgelere de gönderilebilir. Bu konumda; formlar n sayfa üzerine nas l yerle tirilece ini ve nas l çal t r laca n görece iz. PHP, bir web yaz l m geli tirme dili oldu undan kullan c dan gelecekde i kenlerüç ekildeal nabilir: Kullan c, taray c daki formu doldurarak PHP ye Post ya da Get metoduyla gönderir. Kullan c n nbilgisayar ndadahaöncedendepolanm bircookie dende i ken al n r. Kullan c, taray c n n adres sat r na de i ken yazarak Query String yoluyla de i kenigönderir. Formziyaretçininsizinistedi inizbilgilerinyan s raziyaretçininbilgisayar ndanweb sunucusu bilgisayara, daha birçok bilgiyi de beraberinde getirir. web tasar mc s ve web programc s olarakbubilgileribilmeyedaimaihtiyac n zvard r.sözgelimi,ziyaretçinizin Browser türünü ve sürümünü belirleyerek onu uygun sayfaya yönlendirmekten ziyaretçiden istedi inizbilgilerinsunucuyaula t ndanerdehangide i kendetutuldu unakadargerekli birçokbilgisunucuçevrede i kenlerivesunucude i kenleridedi imizdizilerdebulunur. Bütün HTTP Server programlar için ortak ve web programc s için önemli de i kenler unlard r: 3

2 HTTP_ENV_VARS HTTP : Sunucu program n çal makta olan PHP dosyas için olu turdu u çevre de i kenlerinin yaz l oldu u dizi de i ken. Bu de i kenin içinde u unsurlar bulunur: HOSTNAME: Sunucunun IP adresi SHELL:Unixsistemindekullan lanshellprogram HOSTTYPE:Sunucununad vetürü OSTYPE:Sunucununi letimsistemitipi HOME:Çal anprogram nkökdizini PATH:Çal anprogram nsunucudakiyolu HTTP_SERVER_VARS:Sunucuprogram nçal maktaolanphpdosyas nasundu u baz bilgilerinbulundu udizide i ken.bude i keniniçinde uunsurlarbulunur: PHP_SELF:Çal anphpprogram n nbulundu udizinvead PATH_TRANSLATED:Çal anphpprogram n nfizikselyolu HTTP_GET_VARS: Bir Form'dan GET metoduyla al nan bilgilerin anahtar=de er çiftleriolarakkaydedildi idizide i ken HTTP_POST_VARS:BirForm'danPOSTmetoduylaal nanbilgilerinanahtar=de er çiftleriolarakkaydedildi idizide i ken HTTP_USER_AGENT:Ziyaretçininbilgisayar ndakuruluinternetbrowserprogram QUERY_STRING: Form ile bilgi al rken GET metodunu kulland m z takdirde Browser' ngönderece ibilgilerintutuldu ude i ken REMOTE_ADDR: Ziyaretçininbilgisayar naisstaraf ndanatanm IPadresi REQUEST_METHOD:Formilegelenbilgileringönderildi imetot:getveyapost REQUEST_URI: O anda çal makta olan PHP dosyas n n ad ve varsa bu ada eklenmi Query_String SCRIPT_FILENAME:Oandaçal maktaolanphpprogram n ndosyaad SCRIPT_URI:Oandaçal maktaolanphpprogram n ntamurladresi SERVER_ADDR: Sunucunun IP adresi SERVER_PROTOCOL: Sunucunun HTTP protokolünün sürümü 4

3 HTMLformlar ndabilgialmakçokbasittir. <form> </form>: Form içerisindeki nesnelerin kullan lmas için <form> </form> taglar kullan lmal d r. <formmethod= de er action= de er name= de er ></form> Method: Formun hangi yöntemle kar tarafa gönderilece ini belirler. ki de eri vard r.bunlargetvepost tur GET Action:Formunhangiadresegönderilece inibelirler. Name:Formunad n belirler. Forma girilen bilgilerin Action bölümünde belirtilen adrese veya sayfaya gönderilirken URL nin arkas na eklenmesi biçiminde veri gönderimidir. Bu i lemle gönderilenbilgiler,taray c lar nadresçubu undagösterilir.buyüzdengüvenlikdü üktür. Özellikle ifre gönderimi gibi durumlarda bu metodun kullan lmas pek sa l kl de ildir. Ayr ca, adres çubu una girilebilecek karakter say s ndaki k s tlamalar nedeniyle fazla miktarda veri gönderimini engeller. Form ile gelen bilgiler, GET metodu ile geliyorsa hem QUERY_STRING hem de HTTP_GET_VARSdizisinekaydolur. imdigetmetoduylabirformdosyas olu tural m. BasitbirHTMLForm'utasarlayal m.a a dakikodlar form.htmad ylakaydediniz: <HTML> <HEAD> <TITLE>PHP'de Formlar</TITLE> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso "> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=windows- 1254"> </HEAD> <BODY> <FORM ACTION="form.php" METHOD="GET"> Ad n z:<inputtype="text"name="adi"> <br> Soyad n z:<inputtype=text"name="soyadi"> <br> <INPUT TYPE="SUBMIT" VALUE="Gönder"> <INPUT TYPE="RESET" VALUE="Vazgeç"> </FORM> </BODY> </HTML> 5

4 Formun ACTION parametresine dikkat ederseniz, form.php adl bir dosyan n ad n göreceksiniz. Bu, ziyaretçinin Gönder dü mesini t klamas yla birlikte Formun içerdi i bilgilerin METHODparametresindeyaz l olanget yöntemiylesunucudagönderilece iprogram n ad d r. Bu sayfa, Browser'da öyle bir görüntü verecektir: imdi bir an için ne olaca n dü ünmeden, formu doldurun ve Gönder dü mesini t klay n ve Browser' n zdaki hata mesaj naald rmadan,urladreskutusundaneyazd n okuyun. Resim1.1:form.htmlsayfas ekrangörüntüsü Yaz lm olanform.htmldosyas browserdayukar dakiresimdekigibiolacakt r. Bu,HTTPprotokolünegöreGETyoluylabilgigöndermektekullan lanyöntemintam bir örne idir. Browser, GET yoluyla bilgi gönderece i zaman, Form'daki bütün bilgileri URL-Encodingdenensistemlekodlar;Form'unalanadlar naoalanlaraziyaretçininyazd bilgileribire ittiri aretiyleekler;butüralan=girdiçiftlerininaras na&(vei areti)koyarve gönderir. Web sunucu, bu bilgileri al nca önce kendi olu turdu u baz de i kenlere (hem QUERY_STRING,hemdeHTTP_GET_VARSdizisine)yazarvesonraURLhanesindead yaz l olanprograma(sayfaya)verir. imdibizimbubilgileringönderildi iphpprogram n kendisine verilecek bu bilgileri i lemeye haz r ekilde yazmam z gerekir. u a a daki kodlar form.phpad ylakaydediniz: <?php print("ad n z<b>".$adi."</b>\n\n"); print("<p>soyad n z: <b>".$soyadi."</b></p>\n\n"); veya <? $adi=$http_get_vars["adi"]; $soyadi=$http_get_vars["soyadi"]; Echo"Ad n z:".$ad."<br>soyad n z:".$soyadi; 6

5 imdi, browser n zda form.htm sayfas n yeniden aç n z, Form'u doldurunuz ve gönderiniz.aç lacaksayfa,form'ungönderece ibilgilerialacakvekendigörüntüleyecektir. Resim1.2:form.phpsayfas ekrangörüntüsü Yaz lm olanform.phpdosyas browserdayukar dakiresimdekigibiolacakt r Dikkatederseniz,girilenbilgilerhemsayfadahemdeadresçubu undagörülmektedir. Fakat burada gördü ünüz gibi Sunucunun ziyaretçiden gelen bilgileri depolad dizileri kullanmad k. Bunu yaparken GET ile gelen bilgiler kendisinde verildi inde PHP program n n alan adlar n de i ken ad, bunlar n kar s nda yaz l olan verileri de bu de i kenin de eri saymas ndan yararland k. Fakat istenilirse bu de i kenleri, Sunucunun olu turdu udizilerdendealabilirdik POST Form agirilenbilgileringönderilmesiiçinhttpsorgusununkullan lmas seçene idir. Gönderilen bilgiler aç k olarak görülmez. Genel olarak en çok kullan lan seçenektir. Form'dan POST metoduyla gelen bilgiler HTML form etiketinin METHOD parametresinin de erigetolabildi igibipostdaolabilirvehttpsunucusubuyöntemlegelenbilgileri $HTTP_POST_VARSdizi-de i kenindetutar.getilepostmetodunkullan m ndahiçbir fark yoktur. Ama Internette kullanaca m z dosyalar n güvenli olmas aç s ndan örne in üyelik sisteminin bulundu u bir sitede login olmak için girilen bir form alan na GET metoduylayaparsan z,kötüniyetliki ilerbulinket klayaraksiteyegiri yapabilir.bugibi durumlardapostmetodukullan lmal. imdikapsaml birörnekverece iz.alttaki örnek kodlar form2.htmolarakherhangibireditördehaz rlay n z(frontpage,dreamweaver,not Defteri, Zend Studio gibi). 7

6 <!DOCTYPE HTML PUBLIC"-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN"> <html> <head> <title>php'de formlar POST methodu</title> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso "> </head> <body> <form action=" method="post"> AdveSoyad n z:<inputtype="text"name="ad"><br> <input type="text" name="mail"><br> Okuduðunuz Bölümünüz Hangisidir? <select name="bolum"> <option value="bilgisayar">bilgisayar <option value="motor">motor <option value="elektrik">elektrik <option value="elektronik">elektronik </option> </select><br> Cinsiyetiniz?<br> Erkek:<input type="radio" name="cinsiyet" value="erkek"><br> Kadýn:<input type="radio" name="cinsiyet" value="kadin"><br> Hiç Yurtd na gittiniz mi? <input type="checkbox" name="yurt" value="yurt"><br> <input type="submit" value="gönder"> </form> </body> </html> Resim1.3:form2.htmsayfas ekrangörüntüsü 8

7 Form.htmdosyas n taray c n zdaaçt n zdayukar dakigibibirekrangelecektir.bu formudoldurupgönderbutonunat klad n zdabilgilerinderlenipgönderilece idosyaolan form2.phpdosyas n nkodlar ise öyleolacakt r. <? echo "Ad n z:<b>$ad</b><br>"; echo" Adresiniz: <b> $mail</b><br>"; echo"okudu unuzbölüm:<b>$bolum</b><br>"; echo"cinsiyetiniz: <b>$cinsiyet</b><br>"; if(isset($yurt)){ print"sizyurtd naç kt n z..."; Bu form alan doldurulup gönder butonuna t kland nda bilgiler POST metoduyla toplan p form2.php dosyas na gönderilir. Form2.php dosyas ndaysa gelen bu bilgileri yakalamak için de i ken isimleri kullan ld. Form alan doldurulup gönder t kland nda a a dakigibibirekranolu acakt r: Resim1.4:form2.phpsayfas ekrangörüntüsü Baz form alan nda tan mlanan de i kenleri sat r sat r yazmak bazen s k nt lara yol açar. Bu durumlarda PHP nin $HTTP_GET_VARS ve $HTTP_POST_VARS dizi de i kenlerikullan labilir.budizide i kenleri,formdangelenbilgileriderleyiptoparlayarak bir döngü yard m yla tutulan de i ken ve de erlerini ekrana basar. imdi yukar da olu turulanformdakibilgileriekranayazd ral m.yaniform2.phpa a dakigibiyazal m: 9

8 <? if(isset($http_post_vars)){ foreach($http_post_vars as $anahtar => $degeri){ echo"$anahtar=$degeri <br>\n"; if(isset($http_get_vars)){ foreach($http_get_vars as $anahtar => $degeri){ echo"$anahtar =$degeri <br>\n"; if(empty($http_get_vars) empty($http_post_vars)){ echo"herhangi bir bilgi gönderilmedi"; E er form alan ndan POST metoduyla bilgi geldiyse ilk if deyimi devreye giriyor. E erformalan ndangetmetoduylabilgigirildiysebuseferikinciifdeyimidevreyegirer. Forma alan direkt olarak form2.php dosyas çal t r ld nda, en altta bulunan if deyimi çal pformalan n ndoldurulmad n bildirenhatamesaj verecektir INPUT Tipleri Form nesnelerinin birço u <form> tag n n içerisinde kullan lan <input> taglar yla olu turulur. <inputtype= de er name= de er > Yukar dakiinputtag nda; Name:Nesneninad n belirler. Type : Type parametresi, kullan lacak nesnenin tipini belirler. Bu tipler a a dakigibidir DüzMetinGiri i(plaintextentry) Düz metin kutusudur. <inputtype="text"value="de er"maxlength="de er"size="de er"> Value:Metinkutusuiçerisindevarsay lanolarakatanmas n sa lar. Maxlength:Metinkutusuiçerisineyaz labilecekkaraktersay s n belirler. Size:Metinkutusunungörüntüdekiuzunlu ubelirler. 10

9 Örnek: html> <head> <title>plain Text Entry</title> </head> <body> <form name="bilgiler" method="post"> Adiniz : <input type="text" name="ad"><br> Soyadiniz:<input type="text" name="soyad"> </form> </body> </html> Resim1.5:Düzmetingiri i ifregiri i(passwordentry) Metin kutusu görünümündedir, fakat bualan içerisine bilgi giri i yap l rken yaz lan karakterler asteriks * veya ür. Ad ndan da anla laca gibi ifre alanl formlardakullan l r. <inputtype="password" maxlength="de er"size="de er"> Maxlength:Metinkutusuiçerisineyaz labilecekkaraktersay s n belirler. Size:Metinkutusunungörüntüdekiuzunlu ubelirler. Örnek: html> <head> <title>plain Text Entry</title> </head> <body> <form name="sifre" method="post"> ifreniz: <input type="password" name="sifre"> </form> </body> </html> Resim1.6: ifregiri i 11

10 1.3.3.Yaz Alan (TextArea) Bir aç klama ya da mail içeri i gibi uzun metinleri yazmak için kullan l r. Fakat di erlerindeoldu ugibi <input>tag ileyaz lmaz.onunyerine<textarea>tag kullan l r. <textarearows= de er cols= de er > Rows:Görüntülenecekkarakteryüksekli inibelirler.sat rsay s n belirler. Cols:Görüntülenecekkaraktergeni li inibelirler.sütunsay s n belirler. Örnek: <html> <head> <title>text area</title> </head> <body> <form name="bilgiler" method="post"> Ben :<br> <textarea rows=4 cols=20> Lütfen! Kendinizi Anlat n z </textarea> </form> </body> </html> Resim1.7:Yaz alan Seçim Kutusu(Select Box) Visual Basic, Delphi vb. gibi görsel dillerdeki combobox (aç l r kutu) nesnesine kar l kgelir. Kullan c yaöncedenbelirlenmi birkaçde erdenbirtanesiniseçtirmekiçin kullan l r. <select> </select>: Seçim kutusunu olu turmak için kullan l r. <select> tag yaln z olarakkullan lmaz.<option>tag ylaberaberkullan lmal d r. <option>: <select> tag içerisinde kullan l r. Menü elemanlar n belirlemek için kullan l r. </option> eklindekapat lmaz.gerekyoktur. Selected: E er <option> tag nda selected parametresi kullan lm sa form ekrana görüntülendi inde buseçenek, seçili(varsay lan)olarakgörüntülenmesidemektir. 12

11 Kullan m : <select> <option> seçenek1 <option> seçenek2 <option> seçenek3 <option> <option> seçenekn <option selected> seçenekk </select> Örnek 1: <html> <head> <title>açýlýr Kutu</title> </head> <body> <form action="deneme" > <select name="sec"> <option>teknik Servis <option>veritabaný Prog <option>ag Temelleri <option selected> Web Prog </select> </form> </body> </html> Örnek 2: Resim 1.8: Seçim kutusu </head> <body> <form action="deneme" > <select name="sec" multiple size="6"> <option>teknik Servis <option>veritabaný Prog <option>ag Temelleri <option selected> Web Prog </select> </form> </body> </html> Resim 1.9: Seçim kutusu 13

12 kinci örnekte <select name= sec multiple> sat r nda multiple özelli iyle birden fazla seçenek i aretlenebilir. Çoklu i aretleme yapabilmek için Shift veya Ctrl tu lar yla berabermousesoltu ukullanabilirsiniz. size= de er ifadesiyledeseçenekkutusunun kaçsat rolaca ayarlanabilir Onay Kutusu(Check Box) Check Box lar, ziyaretçilerin birbirini takip eden birden fazla seçene i ayn anda seçmelerineolanaksa lar. <input type= checkbox > veya <inputtype= checkbox checked> formatlar ndakullan l r. Checked:Formekranageldi indeonaykutusundai aretliolarakgelmesinisa lar. Örnek: <html> <head> <title>onay Kutusu</title> </head> <body> Hangi Pgogramlam Dillerini Biliyorsunuz?<br> <form action="deneme" > <input type="checkbox" checked name="onay">visual Basic<br> <input type="checkbox" name="onay1"> Delphib<br> <input type="checkbox" name="onay2">c#.net <br> <input type="checkbox" name="onay3" checked> Diger </form> </body> </html> Resim 1.10: Onay kutusu Örnekbrowserdeaç ld ndavisualbasicvedigerseçeneklerininvarsay lanolarak seçilioldu ugörülecektir.bununsebebi checked özelli inverilmi olmas d r SeçenekDü mesi(radiobutton) Radio Button lar, tek seçenekli durumlarda kullan lan bir tiptir. Seçeneklerden biri seçildi indedi erlerimutlakaseçiliolmayacakt r.sadecebirseçene inseçiliolabilmesiiçin radiobutton lar nnameözellikleri,yaniadlar ayn olmal d r. <input type= radio > veya 14

13 <inputtype= radio checked>formatlar ndakullan labilir. Buradayine checked özelli i,formekranageldi indeoseçene ini aretligelmesini sa lar. Örnek: <html> <head> <title>radio Button</title> </head> <body> Web Sitemizi Nasil Buldunuz? <form action="deneme" > <input type="radio" name="ona"checked> Mükemmel <br> <input type="radio" name="ona">iyi<br> <input type="radio" name="ona">fena Degil<br> <input type="radio" name="ona">olmamis </form> </body> </html> Resim1.11:Seçenekdü mesi KomutDü mesi(button) Formlar haz rlad ktansonraformlaragirilenbilgilerinneyap laca n belirlemekiçin buton eklemek gerekmektedir. Formlarda genellikle iki türlü buton vard r: Bunlardan birincisi Submit Buton dur. Submit Buton; Formlara girilen bilgilerin gönderilmesini sa lar. kinci buton ise Reset Buton dur. Reset Buton ise Formlara girilen bilgilerin gönderilmemesiiçindir,yaniformdakibilgilerintemizlenmesinisa lar. <input type="submit" value="deger"> veya <input type="reset" value="deger"> Buradaki; Submit:Formbilgilerininkar tarafagönderilmesinisa lar. Reset:Formbilgilerininkar tarafagönderilmedentemizlenmesinisa lar. Value:Komutdü mesininekrandagörüntüleneceketiketinibelirler. 15

14 Örnek: <html> <head> <title>submit & Reset</title> </head> <body> Lütfen Bilgilerinizi Doldurunuz : <form action="deneme" > Adiniz :<input type="text" name="ona"><br> Soyadiniz :<input type="text" name="ona1"><br> Snf :<input type="text" name="ona2"><br> <input type="submit" value="gönder"> veya <input type="reset" value="vazgeç"> </form> </body> </html> Resim1.12:Komutdü meleri Dosya Gönderme( File Upload) nternettenhepdosyaindiririz.birsunucuya,webziyaretçisiolarakgönderebildi imiz tek ey ise Formlara yazd m z yaz lard r. Oysa HTML'in INPUT etiketinin çok az kullan lantype="file"parametresi,ziyaretçiyewebsunucusunadosyagönderme(upload) imkân sa lar. HTTP protokolü buna imkân vermekle birlikte browser'lar bu imkân kullanmaya ileri sürümlerinde kavu tular. PHP, ziyaretçilerimizin sitemize dosya göndermeleri hâlinde bu dosyalar n yönetimine ayr ca kolayl k sa layan de i kenlere sahiptir. 16

15 A a daki kodlar dosyagonder.php olarak kaydediniz ve localhostta taray c n zdan deneyiniz. Örnek: <HTML> <HEAD> <TITLE>PHP'de Dosya Gönderme</TITLE> <meta http-equiv=\"content-type\" content=\"text/html; charset=iso \"> <meta http-equiv=\"content-type\" content=\"text/html; charset=windows-1254\"> </HEAD> <?php $dosya_dizin=""; $dosya_url =" if(isset($dosya_gonder)){ print("<b>yol:</b>".$dosya_gonder."<br>\n"); print("<b>ad :</b>".$dosya_gonder_name."<br>\n"); print("<b>boyut:</b>". $dosya_gonder_size."<br>\n"); print("<b>tür:</b>". $dosya_gonder_type."<br>\n"); copy ( $dosya_gonder, $dosya_dizi. "/".$dosya_gonder_name)or die ("Dosyakopyalanam yor!"); if ( $dosya_gonder_type == "image/gif" $dosya_gonder_type == "image/pjpeg"){ print("<imgsrc=".$dosya_url."/".$dosya_url.">"); </BODY> <FORM ENCTYPE="multipart/form-data" ACTION="<?php print $PHP_SELF" METHOD="POST"> <INPUT TYPE="hidden" NAME="MAX_FILE_SIZE" VALUE="951200"> <INPUT TYPE="file" NAME="dosya_gonder"><BR> <INPUT TYPE="SUBMIT" VALUE="Dosya Yolla!"> </FORM> </BODY> </HTML> 17

16 Resim 1.13: Dosya gönderme Resim 1.14: Dosya gönderme Bu programda <INPUT TYPE="file" NAME="dosya_gonder"> etiketinde kulland m znameparametresineverdi imizde er,ziyaretçimizingönderece idosyan n sunucu taraf ndan kaydedilece i geçici dizinin tam yolunun yaz laca de i kenin ad olacakt r.php,budosyaileilgilihertürlübilgiyibuadlakaydedecektir.php,ziyaretçiden birdosyaba ar ylaaktar ld andaotomatikolarakbuisimdenyararlanarak ude i kenleri olu turur: 18

17 $dosya_gonder:geçicikay tdiziniyolu $dosya_gonder_name:ziyaretçiningönderdi idosyan nad $dosya_gonder_size:ziyaretçiningönderdi idosyan nboyutu $dosya_gonder_type:ziyaretçiningönderdi idosyan ntürü PHPayr cabubilgileri$http_post_filesdizi-de i kenindedetutar. Yukar dakiprogramda uikide i kençokönemlidir: $dosya_dizin="/"; //localhostiçindedosyan nkopyalanaca klasör $dosya_url = " // yerel intranette çal t m z için localhostyaz yoruz. $dosya_dizin ad yla olu turdu umuz de i kene verece imiz de er, ziyaretçinin gönderece i dosyan n kopyalanaca klasörün ad olarak kullan lacakt r. Söz gelimi Windows ortam nda buraya ki isel web sunucunun varsay lan klasörünün ad n yazabilirsiniz. Ziyaretçinin gönderece i dosya, bir GIF biçiminde grafik dosyas ise bunu Browser'dagörüntüleyece imiziçinbudizininweb'eaç kolmas ;ba kabirdeyi lebizim web sunucumuzun eri ebilece i bir dizin olmas gerekir. Nitekim $dosya_url de i kenine de erolarakbuklasörünurladresiniveriyoruz.buikide i kenigerçekwebsunucuiçin yazaca m zzamanbizimsunucumuzunvarsayd fizikselklasörad n veyolunubulmam z gerekir. Buuygulamay kendisunucunuzdayapmakistersenizmutlakabuikide i kenido ru yazman zgerekir çerikkontrolü Formlaragirilenbilgilerikontrolettirmek,baz durumlardagereklidir.örne in; adresinin zorunlu olmas ve format n n do ru yaz lmas n sa lamak istenebilir. Ziyaretçilerbugibidurumlardauyar l rlarsadahado rubilgilergirebileceklerdir.budurum güvenlik aç s ndan çok önemlidir. Baz durumlarda mesela kullan c kayd yapt n z bir formdakullan c ad ve ifrek sm n ndoldurulmas mecburiolmal d r. Ziyaretçiler,form alanlar nda hiçbirini doldurmadan direkt gönder butonunu t klad nda Formu doldurdu unuz için te ekkür ederiz gibi saçma bir yaz gelmesini hiç kimse istemez. Bununiçinziyaretçimiziuyarmam zgerekir. Formalanlar n eksikdoldurmay engellemek ifdeyimiileyap lacakt r.tabibui i, birkaçyöntemleyapmakmümkündür.a a dabuyöntemlerindebaz lar n inceleyece iz. Bunlardanuygunolan kullanmakmümkündür. çerikkontrolüyapmakiçinempty(),isset() vb.phpfonksiyonlar kullan labilir Isset() Bu fonksiyon, asl nda birde i ken içinde de er bulunup bulunmad n s nar. E er de i keniniçindede erbulunuyorsaisset() do ru,yanitruesonucunuverecektir.e er 19

18 de i keniniçinebirde eratanmam isefalsesonucunuverir.de i keniçeriklibirörnek verelim. Örnek 1: If(isset($deg)); echo( De i kendede ervar ); else: echo( De i kendede eryok ); endif; Örnek 2: Birformdakullan c ad vesoyad girildi inidü ünelim.bualanlarabilgigirilmesi zorunludur. Bu alanlar n doldurulup doldurulmad n kontrol eden php dosyas a a daki gibi olabilir. Bu örnekte isset() fonksiyonu önünde! karakteri kullanarak isset() fonksiyonununtamtersiolaraki levgörmesinisa layaca z. <? if(!isset($ad)){ Print AdK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; Elseif(!isset($soyad)){ Print SoyadK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; else{ Print Ad n z:<b>.$ad. </b><br>soyad n z:<b>.$soyad. </b> dir ; Empty() Bu fonksiyon da isset() fonksiyonuyla ayn i levi görür. Ama sorgulamas isset() fonksiyonunun tam tersidir. Bu fonksiyon, de i kenin içerisine e er de er yoksa TRUE de eriniverir.aksitakdirdefalse Örnek1:Birde i kendede erolupolmad n nkontrolü. if(empty($deg)){ print De i kende eribo ; Else{ Print de i kendede ervar ; NOT: isset() fonksiyonu ve empty() fonksiyonunu diledi iniz ekilde kullanabilirsiniz. Mesela isset() fonksiyonu önüne! ünlem i areti koyarak empty 20

19 fonksiyonu gibi kulland k. Yine empty() komutu önüne! ünlem i areti koyarak isset() komutugibikullan labilir. Örnek2:Birformdakullan c ad vesoyad girildi inidü ünelim.bualanlarabilgi girilmesi zorunludur. Bu alanlar n doldurulup doldurulmad n kontrol eden php dosyas a a dakigibiolabilir: <? if(empty($ad)){ Print AdK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; Elseif(empty($soyad)){ Print SoyadK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; else{ Print Ad n z:<b>.$ad. </b><br>soyad n z:<b>.$soyad. </b> dir ; If()Komutu Do rudan if deyimi ile de i kenlerde de er olup olmad n veya girilen de erlerin do ruolupolmad n n kontroledebiliriz. Buradado rudande i keniniçinibo yap yoruz. E er formda veya de i kende bo alanlar varsa if devreye girip kontrol eder. De ilse program normla seyrini devam ettirir. Örnek1:Birformdakullan c ad vesoyad girildi inidü ünelim.bualanlarabilgi girilmesi zorunludur. Bu alanlar n doldurulup doldurulmad n kontrol eden php dosyas a a dakigibiolabilir: If($ad== ){ Print AdK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; Elseif($soyad== ){ Print SoyadK sm n Doldurmad n z.lütfendoldurunuz. ; else{ Print Ad n z:<b>.$ad. </b><br>soyad n z:<b>.$soyad. </b> dir ; Örnek2:Kullan c ad ve ifrekontrolüyapanbirprogramd r. Sifre.php <? If($kullanici= = and $sifre= = ){ Print kullan c ad n veya ifregirmediniz ; 21

20 Elseif($kullanici= = mugla and $sifre= = 4833 ){ Print Kullan c ad n zmuglave ifreniz4833 ; Elseif($kullanici= = bilgisayar and $sifre= = bil11 ){ Print Kullan c ad n zbilgisayarve ifrenizbil11 ; Else{ Print Kullan c ad n zveya ifrenizyanl ; Sifre.html <form action= sifre.php method= post > Kullan c Ad :<inputtype= text name= kullanici ><br> ifre::<inputtype= text name= sifre ><br> <inputtype= submit value= Giri > </form> Strlen()FonksiyonuileKarakterSay s Kontrolü Formlarda güvenlik aç s ndan girilecek de erin karakter say s n s n rlamak da gerekebilir. Burada Strlen () fonksiyonu, verilen metnin uzunlu unu tam say cinsinden döndürürvebunagörekontrolyap labilir. Örnek 1: <? Echostrlen( Mu la );//5de erinidöndürür Yukar daki örne i çal t rd n zda ekranda 5 yazacakt r. Mu la text bilgisi 5 karakterdenolu maktad r. Örnek 2: Sitenize kullan c kayd yap yorsunuz ve ifrenin en 8 karakterden olu mas n istiyorsunuz. <? If(strlen($sifre)<8){ Print ifrenizenaz8karakterdenolu mal d r ; Else{ //devamedilecekkomutlar burayayaz n z Burada strlen() komutu sifre de i kenine girilen de eri karakter olarak sayar. Sifre de i keniiçerisineenaz8karaktergirilmesinisa lar.aksidurumdahatamesaj verecektir. 22

21 1.4.5.Eregi()FonksiyonuileFormlarda AdresiYaz mkontrolü Metin içinde verilen kelimeyi, karakteri bulmak için kullan l r. Aran lan karakter s ralan bulundu u takdirde do ru (true), bulamad takdirde yanl (false) kar l bir de erverir.bufonksiyonbüyük-küçükharfeduyarl d r. Örnek 1: <? $aranan_ifade="türkçe"; $ifade="enyararl TürkçeKaynak"; if(ereg($aranan_ifade,$ifade)){ echo"aranan ifade bulundu"; else { echo"arananifadebulunamad "; //ekranç kt s :arananifadebulundu Örnek 2: Formda girilen adresinin do ru yaz l p yaz lmad n n kontrolünü yapanphpkodlar. <?php function eposta_kontrol($eposta){ if(!eregi("^([a-z0-9_] \\- \\.)+@(([a-z0-9_] \\-)+\\.)+[az]{2,4$",$eposta)) die("e-posta Adresiniz Geçersiz"); 23

22 UYGULAMAFAAL YET UYGULAMAFAAL YET Resim 1.15: Online mezun takip lembasamaklar Yukar dakiresimdekiformudoldurupbilgileri gönderilecek bir form haz rlay n z. Bir mezun.htmadl dosyadaolu turunuz. Öncelikleformtag n olu turunuz. Ad n z, soyad n z, mezuniyet y l input typelar n text olarakseçiniz. Bölümünüz select box na en az 3 bölüm girinizve Bili imteknolojileri seçiliolsun. Okulun be enilen seçeneklerinde Bölümleri seçili olsun. Mezunö renciformaresimgönderebilsin. mezun.phpdoyas n olu turunuzvebugirilen bilgileriekrandayazd r n z. Formdan gelen mezuniyet y l na göre ki inin okuldan mezun olal kaç y l oldu unu hesaplat n z. 24 Öneriler Form metodunu post tavsiye ederiz ve yazaca n z di er input typelar n bu form tag içine yaz n z. mezun.htm dosyas ndan gelecek de i kenadlar nadikkatediniz. Tarihfonksiyonlar n kullanabilirsiniz.