MAPINFO 4.0, versiyonları için

Transkript

1 MAPINFO 4.0, versiyonları için 1. BÖLÜM: İLK AÇILIŞ MapInfo çalıştırıldığında ilk önce Quick Start menüsü görüntülenir. Menüde dört seçenek vardır. - RESTORE PREVIOUS SESSION: En Son Çalışılan Ortamı Çağır. MapInfo en son kullandığında açık olan tüm dosyalar, bırakıldığı şekilde tekrar açılır. Bu sayede daha önce çalışılan ortam aynen korunmuş olur, tekrar bütün dosyaları açmak gereği ortadan kalmış olur. - OPEN LAST USED WORKSPACE: En Son Çalışılan Projeji Çağır. Birden fazla proje üzerinde çalışan kullanıcılar her bir proje için farklı dosyaları kullanmak durumundadırlar. Bu yüzden her bir proje ile ilgili dosyalar ayrı birer WORKSPACE dosyası olarak kaydedilebilir. Bir projeyi oluşturan dosyalar ve ekrandaki pozisyonları bir workspace adı altında kaydedilebilir. Bu sayede ilgili tüm dosyaların tek tek açılması ve pencerelerin yeniden formata sokulması zorunluluğu ortadan kalkar. Bu seçenek en son üzerinde çalışılan, belli bir ismi olan projeye (workspace) kolayca erişmeyi sağlar. - OPEN A WORKSPACE Proje Aç. En son çalışılan projeden (workspace) farklı bir proje açılmak istendiğinde, bu seçenek önceden oluşturulmuş workspace leri içinde bulunduğu dizine göre ekrana getirir. Seçilen proje dosyasını açar. - OPEN A TABLE Tablo Aç. Bir veya birden fazla haritayı veya veri tablosunu bağımsız olarak açmak için kullanılır. Yeni bir proje başlangıcında direkt olarak kullanılabilir. Hiç birini seçilmez ve CANCEL butonu kliklenirse boş bir MapInfo ekranı açılır. 1

2 2. BÖLÜM: MAPINFO TERMİNOLOJİSİ TABLE: MapInfonun bütün dosyaları Tablo olarak adlandırılır. Bir Tablo alttaki uzantılı dosyalardan oluşur. Örnek: Türkiye Tablosu. Türkiye.TAB Tablo yapısı hakkında bilgiler kayıtlıdır. Türkiye.ID Tablonun referans dosyası. Türkiye.MAP Tablodaki harita nesnelerinin tutulduğu dosya (çizgiler, noktalar, alanlar yazılar). Türkiye.DAT Tablonun veritabanı bilgilerinin saklandığı dosya. Bunların dışında aşağıdaki uzantılı dosyalarda olabilir: Türkiye.IND Tabloya index oluşturulmuş ise bu dosya oluşur. Türkiye.TMA, Türkiye.TDA,Türkiye.TID Tablo üzerinde editleme işlemleri yapılırken değişikliklerin tutulduğu dosyalardır. Bu sayede Tablo kaydedilene kadarki yapılan değişiklikler iptal edilebilir(bkz. File>Revert Table). WORKSPACE: MapInfo Proje dosyası. MapInfo penceresinde yapılan tüm işlemler proje dosyası olarak kaydedilirse, daha sonra proje dosyası açılarak işlemlerin tekrar yapılmasını sağlar. Haritaların görünüşleri, lejantlar, grafikler pencerelerin yeri ve durumu vs. proje dosyasına yazılır. Böylece bu düzenlemeleri tekrar yapmak gerekmez ve zaman kaydedilmez..wor uzantılı bir text dosyasıdır. MAP: MapInfo Harita penceresi. Çizilen haritalar katmanlar halinde Map penceresinde görülebilir, üzerinde analiz ve değişiklik yapılabilir. BROWSER: Veritabanı penceresi (Verisayfası). Verisayfasında haritadaki nesnelerin ilgili kayıtları saklanır, analiz ve sorgulama yapılır, diğer tablolarla bağlantı kurulur. GRAFiK: Verilerden 3D, Pasta, Çubuk, Çizgi, Alan gibi grafikler oluşturur. 2

3 LAYOUT: Belirli bir formatta veya formatsız çıktı hazırlama penceresidir. REDiSTRiCT: Haritadaki nesnelerin yüzdesi, sayısı, toplamı gibi istatistiki bilgiler oluşturur. TEMATiK: Haritadaki nesneleri özelliklerine göre renklendirip analiz yapmaya yarayan bir araçtır. Bkz. Tematik haritalama. 3

4 3. BÖLÜM: MAPINFO MENÜSÜ ve ARAÇLARI MapInfo Window İşletim Sisteminin ortak menü formatını kullanır. Menüde ana başlıklar vardır ve her birimin kendi alt menüsü vardır (pulldown - aşağı açılan). Alt menülere ulaşmak için fare ile ilgili menünün üzerine gelip sol tuşuna kliklemek ve yapılacak işin bulunduğu alt menüye kliklemek yeterlidir. Ayrıca klavyeden menüdeki altı çizili harfe ALT tuşu ile beraber basılarak da ulaşılabilir. (Alt tuşuna basılıp kaldırmadan diğer el ile altı çizili harfe basılır). Örneğin, dosya açmak için ALT+F ye (Alt tuşu basılı iken F tuşuna) basarak alt menü açılabilir ve daha sonra Aç ( Open ) komutunu çalıştırılabilir. Bazı alt menülerin ayrıca alt menüleri de vardır. MapInfo nun ana menüsü aşağıdaki gibidir. 3.1 File Şimdi bu menüleri sırasıyla inceleyelim. File menüsü aşağıdaki alt menülerden oluşur: - NEW TABLE : Yeni bir MapInfo tablosu oluşturmak için kullanılır. MapInfo da Coğrafi altlıkların ve verilerin saklandığı dosyaların genel adı Table (tablo) dır. ( Bkz. Yeni Tablo Oluşturma) - OPEN TABLE : Arşivde bulunan dosyaları açmak için kullanılır. MapInfo, DBase, Delimited Ascii, Excel, Microsoft Access Database tabloları veya Tiff, Bmp, Jpg, Pcx gibi formatlardaki raster görüntüler açılır.(bkz Tablo Açma) - OPEN ODBC TABLE : Herhangi bir ilişkisel veritabanındaki verileri tablo olarak MapInfo ortamına aktarır. (Oracle, Sybase, Informix, DB2, Ingres, Access vs gibi) - CLOSE TABLE : Aktif halde olan tabloyu / tabloları kapatır. - CLOSE ALL : Açılmış olan tüm çalışmaları sonlandırır, değişiklik yapılmış olanların kaydedilip kaydedil-meyeceğini sorar. - SAVE TABLE : Üzerinde değişiklik ve/veya ekleme/silme yapılan tabloları kaydeder. - SAVE COPY AS : Bir tabloyu başka bir isim altında veya başka bir formatta kaydetmek için kullanılır. Herhangi bir sorgulama tablosu veya normal bir tablo bu şekilde kaydedilebilir. (Bkz Farklı Kaydetme) - REVERT TABLE : Üzerinde değişiklikler yapılmış olan tabloyu kaydedilmiş en son haline çevirir. - SAVE WORKSPACE : Halihazır çalışmaları o andaki ekran hali ile, verilecek bir isim altında kaydeder. (bkz. Proje Oluşturma) - RUN MAP BASIC PROGRAM: MapBasic de yazılmış ve derlenmiş programları çalıştırmak için kullanılır. - PAGE SETUP : Çıktı ayarları için kullanılır.(bkz. Sayfa Ayarı) 4

5 - PRINT : Çıktı almak için kullanılır. Ekrandaki aktif pencereleri yazıcıya göndermek için kullanılır. Birden fazla pencereyi düzenleyerek yazdırmak için layout oluşturulur. (Bkz. Yazdırma) - SAVE WINDOW AS : Aktif olan Harita Penceresini Bitmap (.bmp) görüntüsü olarak saklamanızı sağlar. - SEND MAIL : Herhangi bir pencereyi Internet üzerinden postalama işine yarar - EXIT : Bütün açık tabloları kapatır ve MapInfo ortamınından çıkıp Windows a döner. 3.2 Edit Edit menüsü aşağıdaki alt menüleri içerir : - UNDO : En son yapılan editleme işlemini iptal eder. - CUT : Yazı, kayıt ve grafiksel objeleri kesip PANO ya atar. (Pano = Clipboard: Windows un kopyalama işlemleri için geçici olarak kullandığı yerdir) - COPY : Yazı, kayıt ve grafiksel objelerin kopyalanıp PANO ya atılması için kullanılır. - PASTE : Cut ve Copy işlemleri ile PANO ya atılan objeleri başka bir ortama (Word gibi) veya aynı ortamda başka bir yere yapıştırır. - CLEAR : Seçili olan objelerin silinmesi için kullanılır. - CLEAR MAP OBJECTS ONLY : Sadece grafiksel objelerin silinmesi için kullanılır, tablodaki kayıtlar silinmez. - RESHAPE : Daha önceden varolan bir objenin şeklinin üzerinde değişiklik yapılmak istendiğinde kullanılır. - NEW ROW : Aktif halde olan tabloya yeni satır eklemek için kullanılır. - GET INFO : Seçili durumda bulunan grafik objenin sınırları, alanı, köşe sayıları gibi bilgileri bir pop-up pencere ile sunar. Mouse ile objeye çift-klik leme de aynı işi yapar. 3.3 Objects Grafiksel objeler ile ilgili araçların toplandığı bir menüdür. 5

6 - SET TARGET : Bu aracı kullanmak için önce üzerinde işlem yapılacak objenin seçili olması gerekir.yani - seçim butonu - aktif halde iken objenin/objelerin işaretlenmesi gerekir. Bu işlem yapıldıktan sonra SET TARGET aracı seçilir. Bu işlemden sonra objenin rengi değişecektir. Hedeflenen objenin renk ayarlamaları için bkz. Harita Penceresi Ayarları - CLEAR TARGET : SET TARGET ile işaretlenmiş tüm grafiksel objeleri normal haline dönüştürür. - COMBINE : Seçili iki aynı türden grafiksel objeyi -aralarında boşluk olsa dahi- tek bir obje haline getirmekte kullanılır. (Yani alansal objeler birbiriyle, çizgisel objeler birbiriyle eşlenebilir. Alansal objelerle ile çizgisel objeler birbiriyle birleştirilemez ) - SPLIT : Set Target ile işaretlenmiş objeleri bir polygon yardımı ile bölmek için kullanılır. - ERASE : Bir kısmı kapalı alan içerisinde kalan objelerin bu kısımlarının silinmesi işlemi için kullanılır. Bu işlem için önce silme işlemi yapılacak olan obje SET TARGET ile işaretlenir. MAPINFO silme işlemleri için mutlaka kapalı bir grafiksel obje öngörür. Böyle bir eleman yoksa Çizim butonlarındaki poligon çizim butonları ile rasgele bir poligon çizilip, çizilen poligon seçilebilir. Daha sonra ERASE komutu seçilerek silme işlemini tamamlanır. Bu işlem bir pasta kalıbı yardımıyla hamurdan pastalar üretmek gibi düşünülebilir. - ERASE OUTSIDE : Bir kısmı kapalı alan dışarısında kalan objelerin dış kısımlarını silmek için kullanılır. Kullanılış şekli ERASE aracı gibidir. - OVERLAY NODES : Çizgi ler başlangıç ve bitiş noktalarının koordinatları olan grafiksel objelerdir. Eğer iki çizgi, iki poligon veya bir çizgiyle bir poligon üst üste çakışıyor ise kesişme noktalarından bu çizgileri bölmek için Overlay Nodes işlemi yapılır. Önceobjelerden biri SET TARGET ile belirgin hale getirilir Ardından diğer kesişen obje seçme butonu ile seçilir. Daha sonra OVERLAY NODES aracı ile otomatikman kesişme noktalarına node atılır. - BUFFER : Seçili objelerin etrafına tampon bölge oluşturmakta kulanılır. Bu aracın kullanılabilmesi için aşağıda sıralanan işlemlerin yapılması gerekir: 1- MAIN toolboxından LAYER CONTROL aracı seçilir.editable ve SELECTABLE kısımları aktif hale getirilir. (bkz. Katman kontrolü) 2- Obje seçilir. BUFFER menusu seçilir, ekrana gelen menüden istenilen çapta ve eğrilikte tampon bölge oluşturulur. - SMOOTH : Kırık çizgi -polyline- ve eğrilerin (curve) kırıklıklarının düzeltilmesinde kullanılır. - UNSMOOTH : SMOOTH menüsüyle yapılıan işlemi geri alır. - CONVERT TO REGIONS : Çizgisel objeleri alansal objelere dönüştürmek için kullanılır. Kırık çizgi, çizgi, eğri ve elips gibi objeler ( kapalı bir alan oluşturmalısır) alana dönüşür. - CONVERT TO POLYLINE : Alansal objeleri kırık çizgi ve eğrilere dönüştürür. 3.4 Query Sorgulama - mantıksal seçim- araçlarının toplandığı menüdür. (Bkz. Sorgulama.) - SELECT : İstediğiniz kriterlere uygun olan tablo elemanları ve grafiksel objeleri sorgulamak için kullanılır. Sorgulama sonuçlarını tablo ve/veya grafik olarak sunar. - SQL SELECT : Çok amaçlı bir sorgulama aracıdır.değişik uygulamalar yapmak mümkündür. - SELECT ALL FROM xxxxx : Aktif pencere bir harita penceresi ise o pencerenin en üst katmanının, browser (veri tablosu) ise o tablonun bütün kayıtlarını seçer - UNSELECT ALL : Seçili olan bütün kayıtları seçilmemiş duruma getirir. - FIND : Doğruların kesişme noktalarını veritabanındaki kayıtların girilmesi ile bulur ve bir nokta atar. - FIND SELECTION : Sorgulama yolu ile veya ekran üzerinde browserdan seçilen objelerin ekrana seçili halde getirmek için kullanılır. - CALCULATE STATICS : Herhangi bir tablonun bir sahasına göre istatistiksel sonuçların alınabileceği bir araçtır. Ekrana gelecek menüden tablo ve kolon ismi seçilir seçilmez sonuç bir rapor halinde menü ile sunulur. 6

7 3.5 Table Tablolara ilişkin işlemler için kullanılan araçları içerir. -UPDATE COLUMN: Tabloların kolonları üzerinde belirli formlarda değişiklikler yapmak amacıyla kullanılır. Aşağıdaki aşamaları izleyerek bu uygulama yapılabilir: Table To Update : Güncellenecek tablo ismi seçilir. Bu herhangi bir sorgulama veya seçim sonucunda elde edilen bir tablo da olabilir. Column to Update :Güncellenecek olan kolonun ismi. Get Value From Table: Verilerin alınacağı tablo. Güncellenecek tablodan farklı bir tablo seçilirse join ile bu iki tablo arasındaki ilişki tanımlanmalıdır. Bağlantı ya mantıksal olarak iki kolonun eşleşmesiyle veya objelerin coğrafi özelliklerine göre (kesişme, kapsama ve üst üste olma gibi) yapılır. Value : Yeni değer. ( Satır sırası için Rowid yazılır, Get value from table kısmındaki tablonun herhangi bir kolonunun adı yazılabilir, herhangi bir sayı gibi - veya tırnak içinde bir karakter - Az gibi- girilebilir.) -APPEND ROW TO TABLE : Bir tabloyu diğer bir tabloya eklemek için kullanılır. Nongrafik ve grafik veriler ilk tablo altında toplanır. Her iki tablonun sahalarının aynı olması veri kaybının engellenmesi için gereklidir. (kolon tipleri ve uzunlukları kontrol edilmelidir) 7

8 -GEOCODING : Var olan ulusal adres veri tabanı kullanılarak verilen adreslerin ekranda coğrafi olarak görüntülenmesi işlemine Geocoding denir. Türkiye de maalesef böyle bir adres veri tabanı standartı yoktur. Geocoding daha çok Amerika ve Avrupa ülkelerinde kolaylıkla kullanılan bir seçenektir. -CREATE POINTS: Bir veri tabanında var olan X, Y koordinatlarından nokta objeleri oluşturmak için kullanılır. Sembolül şekli ve rengi Using Symbol butonu ile seçilebilir. Create points for table: Nokta atılacak tablo ismi Get X Coordinate from column: noktanın x pozisyonunun olduğu kolon. Multiply the X coordinats by kısmında X kordinatının geldiği kolondeki sayı ile sağındaki kutuya girilen sayı çarpılarak noktanın kordinatı belirlenir ve o yere nokta atılır. Projection: atılacak noktanın projeksiyonu (bkz. Projeksiyon seçimi) -COMBINE OBJECTS USING COLUMNS : Belli kolonlarında, sahalarında belli özellikleri taşıyan grafik objelerini birleştirmeye yarar. Ortadaki satırda objelerin birleştirilmesinde esas alınan kolon seçilir, Son satırda seçilen tabloda objeler birleştirilir. Daha sonra Next butonuna basılır ve kolonların nasıl birleştirileceği belirlenir. (bkz. Objeleri İşleme- Birleştirme) İlk satırda birleştirilecek objelerin bulunduğu tablo seçilir -IMPORT : MAPINFO formatında olmayan dosyaları MapInfo formatına almak için kullanılır.veri tabanı dosyaları, AutoCAD dosyaları gibi dosyaları bu araçla MapInfo altında çalıştırabilirsiniz. (Bkz. Veri Alış-Verişi) -EXPORT : MapInfo dan dosya transfer etmek için kullanılır. (Bkz. Veri Alış-Verişi) - MAINTENANCE : Tablolar üzerinde değişiklikler yapmak istenildiğinde kullanılabilir. TABLE STRUCTURE: Tabloya yeni kolon ekleme, kolon silme, index atma / kaldırma, kolonların sırasını ve tipini değiştirme gibi işlemler için kullanılır. (Bkz. Yeni Tablo Oluşturma ) DELETE TABLE: Tabloyu ve ilişkili tüm dosyaları fiziksel olarak diskten siler. RENAME TABLE: Tablonun ve ilişkili dosyaların adını değiştirir. PACK TABLE: Tablodaki silinen kayıtlardan kalan gri satırları temizler. MAKE ODBC TABLE MAPPABLE: ODBC Tablosunda X,Y kordinatları varsa bu kordinatlara göre Odbc tablosu harita oluşturur. CHANGE ODBC TABLE SYMBOL: Haritalanmış ODBC Tablosunun sembolünü değiştirir. UNLINK ODBC TABLE: ODBC ile bağlanılıp alınmış tablonun kaynağina olan bağlantısını keser. 8

9 REFRESH ODBC TABLE: ODBC Tablosunda herhangi bir değişiklik yapılmışsa MapInfo tarafındaki kayıtları yenilemek için kullanılır. -RASTER : Sayısallaştırıcı veya ekrandan girilerek hazırlanan vektör haritalar bir GIS ortamı için her zaman yeterli olmayabilir. Hava fotoğrafları ve/veya uydu görüntüleri sisteme altlık olarak eklenebilir. Raster seçeneği ile tablo olarak açılan raster görüntülerin parlaklık ve renkler arası zıtlıklar ayarlanabilir, görüntünün kordinat kayıtları ayarlanabilir. 3.6 Options Bu araçla yazı, çizgi, alan sitillerini, kenarda görünen Drawing, Main ve Tools toolbox ları ile ilgili işlemler yapılabilir. MapInfo nun önyüz olarak kullandığı lejant, istatistic ve mapbasic pencereleri kontrol edilir. - LINE STYLE : Doğruların kalınlık ve renk gibi özelliklerinin ayarları yapılabilir.(bkz. Nesne görünüm ayarları - Çizgi) - REGION STYLE : Alansal objeleri özellikleri buradan değiştirilebilir. (bkz. Nesne Gör. Ayr. -Alan) - SYMBOL STYLE : Sembollerin özellikleri değiştirilebilir. (bkz. Nesne görünüm ayarları- Sembol) - TEXT STYLE : Yazılarınızın özellikleri değiştirilebilir. (bkz. Nesne görünüm ayarları-yazı) - TOOLBARS : Araçkutuları. Drawing, Main, ODBC, Standart ve Tools araçkutularını görünüp görünmeyeceğinin ayarlaması yapılır. - SHOW / HIDE LEGEND WINDOW: Lejant penceresini ekrana getirir/ekrandan kaldırır. - SHOW / HIDE STATISTICS WINDOW : Statistic penceresini ekrana getirir/ekrandan kaldırır. - SHOW / HIDE MAPBASIC WINDOW : MAPBASIC penceresini ekrana getirir / ekrandan kaldırır. Bu penceredeki komutlar direk işletilebilir ve menu kullanılarak yapılan işlemler otomatik olarak bu pencereden izlenebilir. - SHOW STATUS WINDOW : Status penceresini ekrana getirir. - CUSTOM COLORS: Renk tablosunu getirir. - PREFERENCES : Öncelik ve tercih ayarlarının yapıldığı alt menü. (Bkz Tercihler) 3.7 Window Bu araçla yeni pencereler açılır veya pencerelerin ekranda yerleri ayarlanır. 9

10 - NEW BROWSER WINDOW: Seçilen tabloya ait yeni bir BROWSER -veri tablosu- penceresi açar. - NEW MAP WINDOW: Seçilen tabloya ait yeni bir MAP -harita- penceresi açar. - NEW GRAPH WINDOW: Seçilen tabloya ait yeni bir GRAPH -grafik- penceresi açar. - NEW LAYOUT WINDOW: Seçilen tabloya ait yeni bir LAYOUT -çıktı- penceresi açar. - NEW REDISTRICT WINDOW: Seçilen tabloya ait yeni bir REDISTRICT -bülge- penceresi açar. Redistrict işlemi özellikle satış bölgeleri gibi territory assignment işlemlerinde kullanılır. - REDRAW WINDOWS: Aktif olan MAP penceresini yeniden çizer. - TILE WINDOWS : Aktif olan pencerelerin sayısına göre ekranı eşit parçalar. - CASCADE WINDOWS: Açık olan pencereleri basamaklar. - ARRANGE ICONS : Birden fazla Map açık olduğunda, minimized olanları düzenler. 3.8 Map Katman kontrolü, tematik haritalar,görüntü ayarları, sayısallaştırıcı ayarları ve koordinat dönüşümlerinin yapıldığı menüdür. - LAYER CONTROL: Katmanların kontrolleri ve etiketlemede kullanılır olur. (Bkz. Katman kontrolü.) - CREATE THEMATIC MAP : Tablolardaki verilere göre tematik harita oluşturmakta kullanılır olur. Bu menü seçildiğinde ekrana gelen menüden isteğe göre tematık harita tipi seçilir, Next butonu ile geçilir. Burada kullanılacak verilerin tablo ve kolon isimlei girilir. Next işaretlenir. Preview menüsünden ayarlar yapılır. OK butonunu işaretlenerek tematik harita oluşturulur. - MODIFY THEMATIC MAP : Daha önce oluşturulmuş tematik haritalar üzerinde renk, lejant ve isim ayarlamaları yapılır. - CHANGE VIEW: Harita ölçeklerinin, zoom ayarları ve merkezleme gibi ayarları yapmada yardımcı olur. - PREVIOUS VIEW :Görüntüyü önceki ölçeğe geri alır. - VIEW ENTIRE LAYER : Seçilen tablonun tamamını ekrana getirir. Bütün katmanlar için All layers seçilir. - SAVE COSMETIC LAYER OBJECTS : Ekran üzerinde eklenilen başlıklar, etiketler MapInfo da cosmetic layer adı altında geçici bir yerde tutulur. Bunları kalıcı yapmak için bu seçenek kullanılır. (Bkz Kozmetik Katman) - CLEAR COSMETIC LAYER: Geçici editlemeleri siler, kaydetmez. - DIGITIZER SETUP: MapInfo ya sayısallaştırıcıyı tanıtmak için kullanılır. - OPTIONS : Koordinat, uzaklık ve alan birimleri ayarları için kullanılır. 3.9 Browse En önde açılı olan veritablosunun ayarlamalarının yapıldığı menüdür. 10

11 - PICK FIELDS: Veri tablosunda görüntülenecek kolonların ayarlaması, kolon adlarının değişitirilip görüntülenmesi ve sıralaması gibi işlemler yapar. - OPTIONS: Veri penceresinde ızgaranın görüntülenmesi veya görüntülenmemesi ayarını yapar Graph Grafik penceresi üzerinde değişiklik yapılmasını sağlar. (bkz. Grafik Hazırlama) -GRAPH TYPE: Grafik tipi. Başlıca grafik tipleri şunlardır: Alan, Çubuk, Çizgi, Pasta,X-Y. (2 ve 3 Boyutlu) -LABEL AXIS: Etiket ekseni. Minimum, maksimum değerler ayarlanabilir. Izgara çizdirilebilir. -VALUE AXIS: Değer ekseni. Minimum, maksimum değerler ayarlanabilir. Izgara çizdirilebilir. -SERIES: Seriler. Grafiğin renk ve desen ayarları buradan yapılır. Bkz. Grafik Hazırlama 3.11 Layout: Çıktı penceresi ayarları buradan yapılır. - CHANGE ZOOM: Görüntüye yakınlaşma / uzaklaşma ayarları. - VIEW ACTUAL SIZE: Ölçeğe göre ekrana bire bir getirir. Ölçek 1:1000 ise 1000 metreyi 1 cm olarak ekrana getirir. - VIEW ENTIRE LAYOUT: Layoutun tamamını ekrana getir. - PREVIOUS VIEW: Bir önceki görüntüye geri döndürür. - BRING TO FRONT: Seçili çerçeveyi öne getirir. 11

12 - SEND TO BACK: Seçili çerçeveyi geriye bönder. - ALIGN OBJECTS: Objeleri birbirine göre hizalar. - CREATE DROP SHADOWS: Çerçevelere gölge oluştur. - OPTIONS: Çıktı penceresi ile ilgili seçenekler Help Menüsü MapInfo kullanımı ile ilgili bigiler içerir BUTONLAR Standart Butonlar : Yeni tablo oluşturmak için kullanılır. Önce tabloda kullanılacak saha isimleri ve nitelikleri girildikten sonra create komutundan sonra oluşturulacak tablonun adı ve fiziksel yeri girilir. (bkz. Yeni Tablo Oluşturma) 2: Tablo aç. 3: Değişiklikleri kaydet 4: Yazdır 5: Seçili objeyi veya kaydı kes 6: Seçili objeyi veya kaydı kopyala, hazızaya at. 7: Kopyalanan veya kesilen kaydı ve/veya objeyi yapıştır 8: En son yapılan işlemi geri al 9: Browser -veri tablosu- penceresi aç 10: Harita penceresi aç. 11: Grafik hazırla. 12: Layout hazırla; Çıktı hazırlama ortamı 13: Redristic map hazırla; Herhangi bir sahaya göre bir katmanı renklendirir ve istatistik bilgileri gösterir. 14: Yardım; üzerine tıklanılan nesne ve/veya pencere ile ilgili bilgi verir ODBC Butonları : ODBC Tablosu aç: Open DataBase Connectivity sürücüsü ile herhangi bir ilişkisel veritabanından MapInfo ortamına veri aktarımı için kullanılır. ODBC sürücüsü yüklenmiş ORACLE, SYBASE,INFORMIX vs gibi veritabanı tabloları tamamen veya sorgulama ile MapInfo ortamına çağrılabilir. 2: ODBC Tablosunu Yenile; Çağrılan tabloda yapılan değişiklikler Server da da güncellenir. 3: Unlink ODBC Table;ODBC bağlantısını kaldırır. 4: ODBC Tablosunu Haritalanabilir Yap; Grafik objeler veritabanında saklanabilir. 5: ODBC Tablosunun Sembolünü Değiştir Çizim Butonları Nokta (sembol) ekleme 2. Çizgi ekleme 12

13 3. Çoklu çizgi (Polyline) 4. Arc (eğri) ekleme 5. Çokgen ekleme ( Kapalı alan) 6. Daire ekleme ( Kapalı alan) 7. Dikdörtgen ekleme ( kapalı alan) 8. Düzenli Çokgen ekleme ( kapalı alan) 9. Yazı ekleme 10. Çıktı için çerçeve ekleme 11. Seçilen objenin şeklini değiştirme 12. Yeni node ekleme 13. Sembol tipi sorgulaması ve değiştirilmesi 14. Çizgi tipi sorgulaması ve değiştirilmesi 15. Alan tipi sorgulaması ve değiştirilmesi 16. Yazı tipi sorgulaması ve değiştirilmesi Ana ( Seçim, Ölçek ve Araç) Butonlar : Seçim butonu; üzerini tıkladığınınz objeyi seçer. 2: Oluşturulan Dörtgen içindeki objeleri seçer 3: Oluşturulan daire içindeki objeleri seçer 4: Polygon içindeki objeleri seçer 5: Yakınlaş 6: Uzaklaş 7: Ölçeği değiştir; istenilen ölçek girildiğinde harita ölçeği değişir 8: Görüntüyü kaydır 9: Info tool; Üzerine tıklanan objenin bağlantılı verilerini getirir. Bu menüden veri değişiklikleri de yapılabilir. 10: Label; obje tıklandığında veritabanındaki seçilen saha obje üzerine yazılır. 11: Pencerenin kopyasını oluşturur. 12: Layer Kontrol; Katmanların özellikleri kontrol edilir.(bkz. Katman kontrolü) 13: Uzaklık ölçer; tıklanan noktalar arasındaki mesafeyi ölçer 14: Lejant penceresini çağırır. 15: Herhangi bir tablonun istatistiğini yapar 16: Redistricter için hedef belirler 17: Seçili nesneleri Redistrictere atar 18: Klips edilen bölgeyi gösterme/kapama işlemi yapar 19: Seçilen nesneyi / nesneleri klips eder. Dış kısmını kapatır 13

14 4. MAPINFO BAŞLANGIÇ. 4.1 Dosya Açmak. 1. File menüsünden Open Table seçilir. 2. World Dizininin içine girilir 3. World ve Worldcap Tabloları seçilir. Aç (Open) butonu kliklenir. Ekrana aşağıdaki gibi bir pencere açılır. Dünya ülkeleri ve başkentlerinin haritası ekrana gelir. Bu tabloların verilerini görmek için Map New Browser Window seçilir. Diyalogdan World tablosu seçilir. Ekrana alltaki verisayfası (Browser) gelecektir. Haritadaki her ülkenin veya başkentin birebir kayıtlı olduğu bir kayıt vardır. Verisayfasın (Browser) dan veya Haritadan (Map) seçilen objeler her iki taraftada seçilir. Seçilen objenin harita üzerinde rengi değişir, veri sayfasında ise sol baştaki kutucuk siyah olur. Pencereleri yanyana görmek için Window Tile Windows u seçiniz. Mesela Antarctica kaydının başındaki kutucuk seçilirse ekran aşağıdaki şekle gelecektir. Harita penceresindeki antartikanın renginin değiştiğine dikkat edin. Kapatmak için File Close All seçilir. Devam etmek için 2. Bölüme bakınız. 14

15 4.2 Tematik Harita Yapmak Tematik harita, harita üzerindeki nesneleri renklendirerek analiz yapmamızı sağlar. World tablosu açık değilse File Open Table menüsünden World dizininden world tablosu açılır. Harita penceresi aktifken, Map Create Thematic Map seçilir. Önce tematik tipi seçilir, sonra tablonun adı ve kolonun adı seçilir. En sonunda aralıklar, renkler ve yazılar ayarlanır, yukarıdaki gibi ülkeleri endüstriyel büyümelerine göre renklendirilmiş olur. 4.3 Nesne Hakkında Bilgi Almak. Herhangi bir nesnenin bilgilerine ulaşmak için INFO tuşu kullanıulır. Açık tablo yoksa Open Table ile açılır. Info tuşuna basıldıktan sonra hartita veya veri penceresi üzerindeki herhangi bir objeye veya kayda kliklenir. Program info penceresi açık değilse otomatikmen açar. Birden fazla objeye kliklenmiş ise önce liste gelir (Sağdaki şekil). Listeden tablo seçilerek, bilgilere ulaşılabilir. Aynı zamanda kolonlardan herhangi birisine veri girliebilir, değişiklik yapılabilir. 15

16 4.4 Grafik Hazırlama. MapInfo da Excel gibi grafikler hazırlanabilir. Seçilen nesnelerin veya tüm tablonun grafiği hazırlanabilir. Açık tablo yoksa World tablosunu açınız. Window New Graph Window menüsü seçilir. Tablo adi ve grafiği istenilen kolonlar seçilir. Program grafiği hazırlar. 1. Daire seçim butonu ile Türkiye ve etrafındaki ülkelerden bir kısmını seçin. 2. Window New Graph Window menüsünü seçin. 3. Using column kısmından birincisine Pop_male, ikincisine Pop_Fem i seçin OK butonuna klikleyin. 4. Ekrana sağdaki grafik penceresi gelecektir. 5. Grafik tipini değiştirmek için Graph Graph Type menüsü seçilir. 6. Ekrana gelen diyalogdan Graph Title: kısmına İlk Grafiğim yazınız. Options kısmından Show 3D kutucuğunu işaretleyin ve Rotated kutucuğundaki işareti kaldırın. Grafik sağdaki şekilde değişecektir. 7. Diğer seçenekler de seçilerek uygun grafik hazırlanır. 8. Graph menüsünden Value Axis den değerlerle ilgili değişiklikler yapılabilir, yatay çizgiler çizdirmek için Major Gridlines seçilir. 9. Graph menüsünden Label Axis den Etiketlerle ilgili değişiklikler yapılabilir, dikey çizgiler çizdirmek için Major Gridlines seçilir. 16

17 4.5 Yeni Bir Tablo Oluşturmak Yeni bir tablo oluşturmak için 1. File menüsünden New Table seçilir. 2. Ekrana New Table Diyaloğu gelir. 3. Open new browser: Yeni verisayfası açar. Open new mapper yeni harita penceresi açar Add to Current mapper açık harita penceresine yeni katman olarak ekler. 4. Ekrana alttaki diyalog gelir. Name kısmına kolon ismi girilir ve Type kısmından kolon tipi seçilir. 5. Yeni tablonun kolon isimleri (Name) ve tipleri (Type) klavyeden girilir. Yeni kolon eklemek için Add Field butonuna kliklenir. Mesela altta bütün tiplerle ilgili kolonlar girilmiştir. 6. Kolonların sıralarını değiştirmek için Up (Yukarı) ve Down (Aşağı) butonları kullanılır. 7. Remove Field bir kolonu silmek için kullanılır. 8. Projection butonu yeni tablonun projeksiyonunu belirlemek içindir.(öndeğer, Derece Dakikadır ), UTM, Lambert vs kordinat sistemi seçilebilir. 9. Index kutucuğu kolonu indexlemek içindir, daha sonra verileri Query Find ile arayıp bulmak için kullanılır. 10. Create butonu ile tablo oluşturulur. 17

18 4.6 Katman Kontrolü Harita Pencerelerinde birden fazla katman (Tablo) olabilir. Bu katmanların sıralaması, görünüm özellikleri, bilgilerin etiket olarak gösterilmesi işlemleri Map Layer Control ile yapılır. Veya farenini sağ tuşuna kliklenerek Layer Control a girilebilir. 1. Açık tablo yoksa tablonuzu açınız veya World, Worldcap, Ocean tablolarını açınız. 2. Harita penceresi açıkken Map Layer Control seçilir. Harita penceresindeki tablolar Layer kısmında sıralanmıştır. Göz ikonunun altındaki kutucuklar solundaki tablonun görünür olup olmadığını gösterir. Kalem ikonunun altındaki kutucuklar solundaki tablonun işlenebilir, değiştirilebilir olmasını sağlar aynı anda ancak bir tablo işlenebilir. Seçim ikonunun altındaki kutucuklar solundaki tablonun nesnelerinin seçilebilir veya seçilemez olmasını sağlar. Etiket ikonunun altındaki kutucuklar solundaki tablonun nesnelerinin seçilebilir veya seçilemez olmasını sağlar. 3. Display butonu ile seçili dosyanın belli bir ölçek aralığında görünmesi, renk ayarlarını, nodeların, çizgi yönlerinin ve ağırlık merkezlerinin görünmesini sağlar. Style Override seçeneği seçilirse alltaki nesne butonu(ları) aktif hale gelir ve o dosyadaki nesnelerin rengini, stilini ve büyüklüğünü ayarlanılabilir. Butona klikleyip nokta sembolünü daire olarak seçin ve rengini kırmızı yapın. Display within Zoom Range butonuna klikleyip Max Zoom kısmına 10,000 yazın. OK butonuna klikleyin ve haritadaki değişmeyi inceleyin. 18

19 4. Label butonu veritabanındaki bilgileri nesnelerin üzerine etiket olarak yazdırır. a-) Öncelikle etiketlenebilirlik seçeneğini aktif hale getirin (soldaki gibi). b-) Label butonuna klikleyin. c-) Label with kısmından hangi kolonu etiket olarak görmek istiyorsanız o kolonu seçin. d-) Styles kısmından etiketin yazı fontu ve büyüklüğü seçilebilir. e-) Position kısmından etiketin nesnenin neresine yerleştirilice ayarları yapılır. Sekiz yönde ve nesnenin üstünde olmak üzere dokuz seçenek vardır. f-) Visibility kısmından etiketin hangi ölçekler arasında görüneceğini, her etiketten tek veya çok olmasını, etiketlerin üstüste gelip gelmemelerinin ve parçaların üzerine etiketin atılıp atılmayacağının ayarları yapılır. 5. ADD butonu haritaya yeni bir katman(dosya) eklemek için kullanılır. 6. REMOVE butonu seçili katmanı harita penceresinden kaldırır. 7. UP / DOWN butonları katmanları sıralarını yukarıya / aşağıya değiştirir. 8. Kozmetik Katman (Cosmetic Layer) geçici işlemler, için kullanılabilir, daha sonra bu katmandaki nesneler kaydedilebilir, veya silinebilir. 19

20 4.7 SORGULAMA Sorgulama işlemleri ile aranılan nesnelerin bulunması, üzerinde analiz yapılması, ve kolona göre sıralama yapılması sağlanır. a-) QUERY SELECT menüsünden sorgulama. Seçim/Sorgulama yapılacak tablo ismi. Sorgulama kriteri.( =, >, <, >=, <=, <>, like vb gibi operatörlerle (and, or) gibi mantıksal sorgulamalar yapılabilir.) Seçimin sunulacağı tablo ismi( öndeğer selection) Seçimin küçükten büyüğe sıralanacağı kolon ismi Sorgulama sonuçlarının veritablosu (browser) olarak görülmek istenilip istenilmediği. b-) QUERY SQL SELECT menüsünden sorgulama 1-) from Tables kısmına Tables pulldown menüsünden (sağ üstteki) sorgulama yapılacak tablo / tablolar seçilir. 2-) Sorgulama sonucu görülecek kolon isimleri.(columns kutucuğundanseçilir.*) 3-) Seçim yapılacak tabloların isimleri. 4-) Sorgulama kriterlerinin yazılıdığı yer(**) Gruplanacak kolon ismi (***) Sıralanacak kolon ismi (****) Tablolar Kolonlar İşlemciler (=,>, <,>=, and, or vb.) Birleştiriciler (Sum, Count, Max) Fonksiyonlar (alan, çevre, sin, tarih, uzunluk, sağ, sol, vb.) Sorgunun görüntülenceği tablo ismi Sorgulama sonucunun verisayfasında görüntülenmesi (*) isteğe bağlı. Öndeğer * dır ve bütün kolonları seçer. Toplam kayıt sayısı için Count(*), kolon toplamı için Sum(kolon_adı) yazılır ve kolon_adı Group by kısmına yazılır. (**) isteğe bağlı. Kolonlar columns, functions kutucuğundan, işlemciler operators kısmından seçilir. (***) isteğe bağlı. Group by kısmında yazılan kolon isimleri sorgu sonunda ortak her bir eleman için tek kayıt döndürür. Birden fazla kolon yazılabilir (****) isteğe bağlı. Sorgulama sonucunun azalan veya artan biçimde sıralanacağı yazılır. Birden fazla kolon yazılabilir. Sorgulama sonuçları normalde Query1, Query2,.QueryN şeklinde sıralanarak gider. Harita üzerinde veya verisayfasında seçilenleri bulmak için Query Find Selection menüsü kullanılır. 20