ANKARA BAROSU FİKRİ MÜLKİYET VE REK ABET HUKUKU KURULU DERGİSİ YARGI KARARLARI

Transkript

1 ANKARA BAROSU FİKRİ MÜLKİYET VE REK ABET HUKUKU KURULU DERGİSİ YARGI KARARLARI Av. Güldeniz DOĞAN ALKAN*, Stj. Av. Umut DERNEKOĞLU* * Ankara Barosu.

2

3 YARGI KARARLARI Endüstriyel Tasarım Tescilinin Kötü Niyetle Yapılmış Olması Sebebiyle Maddi ve Manevi Tazminat, Hükümsüzlüğe Karar Verilen Tescile Dayalı Hakların Hiç Doğmamış Olması, Hükümsüzlük Kararının Kötü Niyetin Tespitine Etkisi Endüstriyel tasarım tesciline dayalı hakların kullanılması yoluyla davacının kullanımının engellenmesinden sonra, söz konusu tasarımın 554 sayılı KHK nin 6. ve 7. maddesindeki şartları taşımaması sebebiyle hükümsüz kılınması sonucunda yine adı geçen KHK nın 45/1 maddesi gereğince bu tescile dayalı haklar hiç doğmamış sayılacaktır. Aynı KHK nın 43. maddesindeki düzenleme uyarınca doğmamış sayılan endüstriyel tasarım tesciline dayalı olarak tescil sahibinin üçüncü kişilere verdiği zararların tazmini yoluna gidilebilecektir. TMK 2. maddesi çerçevesinde, durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kişinin iyi niyet iddiasında bulunamayacağından şüphe yoktur. Kötü niyetin tespitinde somut olaydaki hükümsüzlük kararı etki edecektir. Bu durumlar göz önüne alınarak uğranılan zararın tazmini gerekmektedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 27 Mart 2013 Esas No: 2013/ Karar No: 2013/399 Sözcük Markasının Esas Unsuru, Yardımcı Unsur, Esaslı Unsur Olarak Tescil Edilemeyecek İbareler Davacının 556 sayılı KHK nın 7/1-c ve 7/1-f bentleri ile 8. madde kapsamında tescilinin mümkün olmadığı gerekçesiyle TPE Yeniden Değerlendirme ve İnceleme Kurulu kararının iptali ile marka tescil talebinin reddi talebiyle dava açmıştır. EFE RAKI TÜRK RAKISININ HASI ibareli markanın sözcük markası olduğu, TÜRK RAKISININ HASI ibaresinin coğrafi işareti olarak tescilli Türk Rakı sının kalitesine yönelik HAS ibaresiyle eklenmesiyle oluşturulmuş bir slogan olduğunu ve iddia edilenin aksine markanın yardımcı unsuru değil ancak esas unsuru olabileceği gerekçesiyle direnme kararının bozulmasına karar vermiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 6 Haziran 2012 Esas No:2012/11-98 Karar No: 2012/ / 1 FMR 319

4 Ayırt Edicilik Vasfı, 556 sayılı KHK 7/1-f Hükmü Açısından Yanıltıcılık Unsuru, Kullanımla Ayırt Edici Nitelik Kazandırılması Davacının www. sahibinden.net ibareli marka başvurusu, markanın ana unsurunun SAHİBİNDEN ibaresi olması 556 sayılı KHK 7/1-c hükmü gereğince nitelik, cins vs. belirtir nitelikte ayırt edici olmayan bir ibare olduğu, bunun yanı sıra tescili istenen söz konusu mal/hizmetler açısından 556 sayılı KHK 7/1-f hükmü gereğince yanıltıcı nitelikte olduğu gerekçeleriyle reddedilmiştir. Bunun üzerine davacı, YİDK kararının iptali amacıyla açtığı davada, söz konusu Sahibinden ibaresini 1999 yılından beri söz konusu mal ve hizmetlerde kullandığını, Sahibinden markasının tanınmış marka olduğunu ve bu sebeplerle kullanımla ayırt edicilik kazandığını, aynı ibarenin yanıltıcı ibare olmadığı gerekçeleriyle uyuşmazlığı yargı yoluna taşımıştır. Somut olayda Yüksek Mahkeme tarafından Sahibinden ibaresinin reddedilen 35. sınıf açısından 7/1-c çerçevesinde vasıf bildirir nitelikte işaret/ibare olmadığının, başvuru konusu mallar üzerinde kullanılacağından sebeple 7/1-f hükmü gereğince yanıltıcılığın söz konusu olmadığının ve 1999 yılından beri elektronik ticarette kullanılması sonucunda ayırt edicilik vasfı kazandığının kabulü gerekmektedir. Yargıtay Onbirinci Hukuk Dairesi 5 Temmuz 2013 Esas No: 2011/13756 Karar No: Hukuki Tavsifin Hakime Ait Olduğu, Eser Olarak Değerlendirmede Görevli Mahkeme, Eser Sahibinin Mali Haklarına Tecavüz Davacı tarafından davalı tarafa sattığı gemi dizayn ve endaze proje tasarımının davalı tarafından kopyalanarak 19 gemide daha kullanıldığı belirtilerek 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkındaki KHK, TMK 24. maddesi ve TTK 56. maddesine dayanarak yaptığı takibe itiraz edilmesi sonucunda itirazın iptaline ve icra inkar tazminatının hükmedilmesine ilişkin Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açılmıştır. Dava, 5846 sayılı FSEK e dayalı olarak açılan tazminat davası olup, olayları anlatmak taraflara, hukuki tavsifi hakime aittir. Bu gemi dizayn ve endaze proje tasarımının 5486 sayılı Kanunun 2/3. bendi kapsamında eser olup olmadığının tespitini görevli Mahkeme olarak Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinde değerlendirilmesi gerekir. Yargıtay Onbirinci Hukuk Dairesi 26 Haziran 2013 Esas No: 2013/7940 Karar No: 2013/ FMR 2014/ 1

5 Avrupa Patenti, Patent Başvurusu İncelemesi, 551 Sayılı KHK 62. maddesindeki 3 Aşamanın Verilecek Kararlarla Tamamlanacağı ve İncelemenin Sayısı Olmadığı, 3. İnceleme Raporundaki Çelişkinin Başvurucu İtirazlarını Teknik ve Hukuki Olarak Karşılaması ve Bundan Sonra İncelemenin Tamamlanması Gerektiği Davacı tarafından uluslararası patent başvurusunda bulunulmuştur ve başvuru TPE nezdinde kayıt altına alınmış, ancak bu başvuru iç mevzuata göre patentlenebilirlik şartları taşımadığı gerekçesiyle reddedilmiştir. Söz konusu karara karşı süresi içinde YİDK nda itiraza gidilmiş ancak kurul tarafından 551 sayılı KHK nın 62. maddesi gereğince 3. incelemeden sonra eksiklikleri giderme, istem veya istemlerde değişiklik yapması ve itiraz edebilmesinin mümkün olmadığı, aksinin 4. inceleme olacağı ve bunun KHK hükmünce mümkün olmadığı gerekçesiyle itiraz reddedilmiştir. Bunun üzerine söz konusu ihtilaf davaya konu olmuştur ve davacı tarafça, aynı patentin A.B.D. başta olmak üzere birçok ülkede gerektiği gibi incelenip patente bağlandığını, bu sebeple söz konusu incelemelerin eksik ve hatalı yapıldığı, söz konusu 3. inceleme raporunda değişiklik yapılması durumunda başvurunun patente bağlanabileceğini, bu imkânın 551 sayılı KHK nın 54/4 maddesine aykırı olarak 3. inceleme tamamlandığı gerekçesiyle sağlanmadığını ve KHK nın 54/4 ve 62. maddelerinde söz konusu incelemenin 3 defayla sınırlandırıldığına dair bir hüküm bulunmadığı gerekçelerine dayanılmıştır. Mahkeme somut olaydaki değerlendirmesinde 62/5. fıkrasında ön görülen ilk inceleme safhasının uluslararası kuruluş nezdinde tamamlandığını, olumsuz rapora rağmen başvuruya devam edilmesinin sonucu Enstitüce 62/8 fıkrası hükmünce ikinci incelemenin Danimarka Patent Ofisine yaptırıldığını ve inceleme raporunun olumsuz geldiğini, buna karşı 62/9 hükmü gereğince KHK nde öngörülen son incelemeye gidildiğini ve bu inceleme sonucunda KHK tarafından itiraz ve değişiklik yapma imkanının tanınmadığı gerekçesiyle incelemenin 3 defa ile sınırlandırılamayacağı kabul edilmemiştir. Bu durumda TPE tarafından yapılması gereken, davacı vekilinin bu itirazı üzerine ortaya konan çelişkileri gidermesi için 3. incelemeyi sürdürmesi ve çelişkileri giderecek biçimde başvuruyu sonuçlandırmasıdır. Yargıtay Onbirinci Hukuk Dairesi 24 Ocak 2011 Esas No: 2009/6623 Karar No: 2011/565 Ankara İkinci Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 19 Mart 2009 Esas No: 2006/234 Karar No: 2009/ / 1 FMR 321

6 YARGITAY Hukuk Genel Kurulu 27/03/2013 Esas No: 2013/ Karar No: 2013/399 [1] Endüstriyel Tasarım Tescilinin Kötüniyetle Yapılmış Olması Sebebiyle Maddi ve Manevi Tazminat, Hükümsüzlüğe Karar Verilen Tescile Dayalı Hakların Hiç Doğmamış Olması, Hükümsüzlük Kararının Kötüniyetin Tespitine Etkisi Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı yapılan yargılamadan dolayı, bozma üzerine direnme yoluyla; Ankara 2. FSHH Mahkemesinden verilen gün ve 2011/15 E., 2011/51 K. sayılı kararın bozulmasını kapsayan ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ndan çıkan gün ve 2012/ E., 714 K. sayılı ilamın, karar düzeltilmesi yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; Hukuk Genel Kurulu nca dilekçe, düzeltilmesi istenen ilam ve dosyadaki ilgili bütün kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: KARAR: Dava, davalı tarafın endüstriyel tasarım tescilinin kötüniyetli olması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararların tazmini istemine ilişkindir. Davacı vekili, müvekkilinin üç yılı aşkın bir süredir yağmur oluk borularının duvara bağlantı yapılmasına yarayan PVC kelepçelerinin üretimini yaptığını, davalının yenilik ve ayırt edicilik niteliği bulunmayan PVC kelepçesini TPE nezdinde adına tarihinde tescil ettirdiğini, müvekkili hakkında şikâyette bulunup arama ve zabıt kararları aldığını, müvekkilinin işyerinde tarihinde yapılan arama ve zabıt işlemi sonunda üretimini gerçekleştirdiği PVC kelepçe ürünleri ile bu ürünleri üretmeye yarar kelepçe kalıplarına el konulup yediemine verildiğini, hakkında tasarım hakkına tecavüz suçlaması ile Ankara Fikri ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi nin 2005/591 ve 2005/439 esas sayılı dosyalarında kamu davaları açıldığını, daha sonra anılan yargılamalardan beraat ettiğini, davalı adına tescil edilmiş bulunan tasarımın öteden beri piyasada genel kullanımı olan davalı ve birçok firma tarafından üretim ve satışa konu edilip eski tarihli kataloglarda tanıtımının yapılmış olması karşısında yenilik ve ayırt edicilik vasıflarının bulunmadığı tespit edilerek İstanbul 2. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi nin gün 2004/ /132 sayılı kararı ile hükümsüzlüğüne karar verildiğini, [1] htm&query=yarg%fdtay%20hukuk%20genel%20kurulu%20%222013/1%e2%80%a6 (Erişim Tarihi: ) 322 FMR 2014/ 1

7 davalının haksız ve hukuka aykırı tescilinin arkasına sığınarak müvekkilinin ticari itibarını zedelediğini ve üretim araçlarına el konulması sebebiyle üretim yapamaması ve buna bağlı taahhütlerini yerine getirememesi nedeniyle ciddi mağduriyete uğradığını ileri sürerek, üretim kalıplarının iadesine, müvekkilinin uğradığı zararlar karşılığı ıslah dilekçesiyle birlikte toplam ,00 TL maddi tazminat ve ,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, müvekkilinin yasal tasarım tescilinden kaynaklanan haklarını kullandığını, kötü niyetli olmadığını ve davacıya karşı Anayasal şikâyet hakkının kullanıldığını, müvekkili tasarımının hükümsüz kılınmasının önceye yönelik haklarını ortadan kaldırmayacağını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, PVC sektöründe bulunan davalının yeni olmayan harc-ı alem ürünü incelemesiz sistemden istifade ederek adına tescil ettirmesinin hakkın kötüye kullanılması olduğu, davacı gibi üçüncü kişilere yasaklayıcı eylemlere girişilmesinin tasarım hakkı sahipliğinin kötüye kullanılması niteliğinde olduğu, 554 sayılı KHK nın 45. maddesi uyarınca tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde kararın sonuçlarının geçmişe etkili olacağı, davacının üretim araçlarına el konulması nedeniyle davacının 4.452,14 TL maddi zararının olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 4.452,14 TL maddi ve ,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Kararın taraf vekilleri tarafından temyizi üzerine Özel Daire ce;...tasarım tescil belgesinden kaynaklanan hakların kullanılması, bu belge ile sağlanan koruma kapsamında olup, tescilli bir tasarımın haksız kullanımından söz edilemez. Ancak, tasarım tescil belgelerinin hükümsüzlüğü yolundaki kararlar ile sicilden terkinleri sağlandıktan sonra korumaları kalkacak ve bu tarihten itibaren kullanımlarının haksız olduğu ileri sürülebilecektir. Tescilli endüstriyel tasarım sahibi, bu tescil hükümsüz kılınmadıkça tasarımını kullanabilir. Somut uyuşmazlıkta da davalı, usulüne uygun şekilde tescil ettirmiş bulunduğu tasarım tescil belgesine dayanarak, yasal şikâyet hakkını kullanmıştır. Tasarım tescil belgesi hükümsüz kılınana kadar şikâyet hakkının kötüye kullanılmasından söz edilemez. Mahkemece, anılan hususlar nazara alınmadan, davacının harc-ı alem olan pis su kelepçesini kendisine ait olmadığını ve bir tasarım olarak korunmasının mümkün olmadığını, bilerek adına tescil ettirdiği, bu tasarım belgesine dayanarak basiretli bir tacirden beklenemeyecek ve haksız rekabet oluşturacak ve tasarım hakkının kötüye kullanılması niteliğinde olacak şekilde eylemlere giriştiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiş; Yerel Mahkeme, önceki hükümde direnmiştir. 2014/ 1 FMR 323

8 Direnme hükmünü davacı vekilinin temyizi üzerine, Hukuk Genel Kurulu; Özel Daire bozma ilamındaki gerekçeleri benimsemek suretiyle sonuçta, Özel Daire bozma kararı doğrultusunda direnme kararının bozulmasına karar vermiş; davacı vekili karar düzeltme talebinde bulunmuştur. Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; endüstriyel tasarım tescilinden kaynaklanan hakların kullanılmasının mutlak olarak hukuka uygun kabul edilip edilmeyeceği, bu bağlamda durumun özelliklerinden hareketle TMK nın 2. maddesi anlamında hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığı araştırılarak kötüniyetli tescillerden dolayı zararı ispatlananlar için tazminata hükmedilmesine yasal imkân bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle endüstriyel tasarım hukukuna ilişkin açıklama yapılması gereklidir. Tasarım hukuku ilk olarak 16. yüzyılda Fransa da tekstil ürünlerindeki desenlerin başkaları tarafından taklit edilmesinin önüne geçmek için geliştirilmeye başlanmıştır. Ülkemizde ise, 1995 yılına kadar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nda yer alan hükümler ile (FSEK m. 2, m. 4) koruma sağlanırken, tarihinde 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (554 sayılı KHK) çıkartılmıştır. Anılan Kararname ile koruma altına alınmak istenen tasarım, kavram olarak; bir ürün veya ürün parçasının görünümüdür (Ünal Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku, İstanbul 2012, Beşinci Bası, s.661). 554 sayılı KHK nın 3. maddesindeki tasarım tanımı ise; bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü şeklindedir. Kararnamede endüstriyel kelimesinin kullanılmasının sebebi ise; endüstriyel yolla üretilen ürün tasarımlarına endüstriyel tasarım denmesidir. Bunlar seri imalata konu ürünlerdir. AB ve Türk Hukukunda hem endüstriyel hem de endüstriyel olmayan, yani elle üretilen tasarımlar korunur (Sami Karahan/Cahit Suluk/Tahir Saraç/ Temel Nal; Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, Ankara.2012, s. 269) Korumanın kapsamı, ürünün görünüm özellikleriyle sınırlıdır (Karahan/ Suluk/Saraç/Nal; y.a.g.e.; s. 285). 324 FMR 2014/ 1

9 Bir endüstriyel tasarımın 554 sayılı KHK hükümlerine göre korunabilmesi için tasarımın tescil edilmesi gereklidir. Bu tescil ilkesi, tescilsiz tasarımların korunmayacağı anlamına gelmez. Tescilsiz tasarımlar genel hükümlere göre korunacaktır (Tekinalp, y.a.g.e. s.674). Ülkemizde tasarım tescilleri, TPE tarafından yapılmaktadır. Tescilli bir tasarımın, hukuken korumadan yararlanabilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir ki; bunların en başında kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı olmama hali gelir. (m. 9). 554 sayılı KHK de, yeni ve ayırt edici nitelikteki tasarımlar korunmaktadır. Yenilik ve ayırt edicilik incelemesi, önceden mevcut bulunan tasarımlar ile ihtilaf konusu olan tasarımın kıyaslanarak değerlendirilmesi işlemidir. Yenilik (m. 6) unsurunun belirlenmesinde, tasarımının, önceki mevcut bir tasarımın aynısı olup olmadığı incelenir. Ayırt edicilik (m. 7) ise; yeni olan bir tasarımın ortak özelliklerinin dışında ve bilgilenmiş kullanıcı gözüyle kıyaslanan diğer tasarımlardan farklı kılan özelliklerdir. 554 sayılı KHK nin 6. maddesinde; tasarımın aynısının başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması, bir başka deyişle mutlak yenilik koşulu kabul edilmiştir. Mutlak yenilikten söz edilebilmesi için de, tasarım tescil başvurusu yapılan ürünün görünümünün, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulan tasarımlardan yararlanma ve benzetme serbestisi ilkesi sınırları içinde kalmak kaydıyla, küçük ayrıntıların ötesinde farklı özelliklere sahip olması gerekli ve yeterlidir. Burada bahsi geçen kamu, dünyanın herhangi bir yerinde, dar veya geniş, belirli veya belirsiz üçüncü kişilerdir. Bahsi geçen kamu kavramına örnek olarak; konferans, seminer vs. katılımcıları, TV seyircileri, yazılı basın okuyucuları, internet kullanıcısı vd. verilebilir (Tekinalp, y.a.g.e.; s. 285) TPE, başvuruya konu tasarımın yeni ve ayırt edici nitelik taşıyıp taşımadığını incelememektedir (Esas İnceleme). TPE, sadece, başvuruda gerekli evrakın verilip verilmediği, başvuru ücretinin yatırılıp yatırılmadığı gibi şekli hususları inceler (Şekli İnceleme). Şekli eksikliği bulunmayan ya da eksikleri giderilen bir başvuru, aylık periyotlarla çıkan Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayımlanır (Başvuru sahibi, pazara henüz çıkarmadığı ürüne ait tasarımın rakiplerce taklit edileceği endişesini taşıyorsa yayın ertelemesi talep 2014/ 1 FMR 325

10 edebilir. Bu durum özellikle moda sektörü bakımından önem taşımaktadır). Yayını takip eden üçüncü kişiler, başvuruya itirazda bulunabilir. İtiraz, yayın tarihinden itibaren 6 ay içinde yapılabilir, itiraz sahibi, başvuruya konu tasarımın yeni ve ayırt edici nitelikte olmadığını ispatlamalıdır. itiraz dilekçesi ile birlikte TPE ye bilgi ve belge sunulmalıdır. TPE nin Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu (YİDK), itiraz sahibinin dosyaya sunduğu bilgi ve belgelerle sınırlı bir inceleme yapar. İtiraz üzerine YİDK, başvuruyu esas incelemeye alır. Yani başvuruya konu tasarımın yenilik ve ayırt edici nitelik şartlarını taşıyıp taşımadığını inceler. 6 aylık askı süresince itiraz yapılmamışsa, başvurusu esas incelemeye tabi tutulmaksızın başvuru sahibine tasarım belgesi verilir. İtirazı reddedilen üçüncü kişiler veya itiraz üzerine başvurusu geri çevrilen başvuru sahibi, 60 günlük süre içinde Ankara daki ihtisas mahkemelerinde TPE kararının iptalini talep edebilir. Başvuru sahibinin açacağı iptal davasında husumet, itiraz sahibi ile TPE ye birlikte yöneltilir (Kara ha n/suluk/ Saraç/ Nal; y.a.g.e.; s.283) Ülkemizde tasarım tescilleri bakımından yayıma dayalı itiraz sistemi benimsenmiştir. Çünkü esas incelemeyi yapmak oldukça zaman alıcı ve masraflı bir iştir. Kaldı ki, esas inceleme sistemini benimseyen ülkelerde bu incelemeye tabi tutulan tasarımların birçoğu daha sonra mahkemeler tarafından özgün olmadığı gerekçesiyle iptal edilmektedir. Bu da göstermektedir ki, pratikte esas inceleme sağlıklı bir şekilde zaten yapılamamaktadır. Bu inceleme esasen uyuşmazlık halinde mahkemeler önünde yapılabilmektedir. Türk Hukukunda hükümsüzlük ancak mahkeme önünde ileri sürülebilir. TPE, bir tasarımın hükümsüz olup olmadığı konusunda karar veremez. Ancak itiraz prosedürü çerçevesinde TPE YİDK, tasarımın koruma şartların karşılanmadığı gerekçesiyle başvuruyu reddedebilir (Karahan/Suluk/ Saraç/ Nal; y.a.g.e., s.290) Hangi hallerde mahkemelerce hükümsüzlük kararı verileceği 554 sayılı KHK nın 43. maddesinde sayılı olarak (numerus clausus) belirlenmiştir. Bunlar, tasarımın yeni ve ayırt edici nitelikte olmaması, teknik fonksiyonun tasarım şekillendirmesi, tasarımın kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olması, tasarımın gerçek sahibinin başkası olması, sonradan kamuya açıklanmış olmakla birlikte, ayın veya benzer başka bir tasarımın başvuru (veya varsa rüçhan) tarihinin daha önce olması halleridir. Açıklanan bu madde (554 sayılı KHK m. 43) uyarınca verilen hükümsüzlük kararları geriye etkilidir. Bu hususun düzenlendiği 554 sayılı KHK nın 326 FMR 2014/ 1

11 Hükümsüzlüğün Etkisi başlıklı 45/1. maddesi aynen; Tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde, kararın sonuçları geçmişe etkili doğar. Bu nedenle, tasarım başvurusu veya tesciline hukuki bakımdan bu Kanun Hükmünde Kararname ile sağlanan koruma, hükümsüzlük kapsamında doğmamış sayılır. şeklindedir. Bu yasa hükmü uyarınca; bir tasarımın hükümsüzlüğüne karar verildiği takdirde KHK ile sağlanan koruma doğmamış sayılır. Doğmamış sayılma hem başvuru hem de tescil ile ilgilidir. Yokluğun sonucu; başvuru ve tescile dayalı olarak oluşan hakların hiç doğmadıklarının, hukuki ilişkilerin hiç kurulmadıklarının belirtilmesidir. Bu aşamada önemle belirtilmelidir ki; tasarım tescillerinde şekli incelemenin benimsenmesi nedeniyle kötü niyetli kişiler koruma şartlarını taşımayan, harc-ı alem tasarımlara belge almakta ve belgeleri hükümsüz kılınıncaya kadar rakiplerine karşı kullanmaktadır. 554 sayılı KHK m. 45 deki düzenlemeye rağmen belgenin geçerli olduğu dönemdeki kullanımın, tazminat ödeme yükümlülüğü doğurmayacağının kabul edilmesi durumunda bu sistem mağdur üreten bir mekanizmaya dönüşecektir (Karahan/Suluk/Saraç/Nal; y.a.g.e., s. 283). Zira kötü niyetli kişiler, incelemesiz sistemden yararlanarak kamuya mal olmuş tasarımları adlarına tescil ettirmekte ve hükümsüz kılınıncaya kadar bunları rakiplerinin üretimlerini durdurma aracı olarak kullanmaktadır (Karahan/ Suluk/Saraç/Nal; y.a.g.e., s. 293) Bahsi geçen bu kötüniyetli tescilleri önlemek için 554 sayılı KHK kendi içerisinde koruma mekanizması öngörmüştür. 554 sayılı KHK nın 43. maddesindeki düzenleme uyarınca doğmamış sayılan endüstriyel tasarım tesciline dayalı olarak tescil sahibinin üçüncü kişilere verdiği zararların tazmini yoluna gidilebilecektir. Somut olayda, davalıya ait olan endüstriyel tasarım tescili, tarihinden geçerli olmak üzere pis su kelepçesi ürünü için davalı şirket adına tescil edilmiştir. Bu tescilin hükümsüzlüğüne karar verilmesi talebiyle açılan dava sonucu, İstanbul 2. FSHH Mahkemesi nin 2004/284 E, 2005/132 K. sayılı ilamıyla davalı şirket adına tescilli 1997/ nolu tasarımın hükümsüzlüğüne tarihinde karar verilmiştir. Kararın gerekçesinde; bilirkişi raporuna dayalı olarak, davaya konu tasarımın tescil tarihi olan 1997 yılından çok daha önce 1991 yılından beri kamuya sunulduğu, yenilik ve ayırt edicilik 2014/ 1 FMR 327

12 unsurlarını taşımadığı belirtilmiştir. Bu kararın, tarihinde onanarak kesinleştiği konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sonradan hükümsüz kılınan bu tasarım tescil belgesi sahibi şirket tarafından daha önce ( ) Ankara C.Başsavcılığına verilen dilekçeyle, davacı tarafından tasarım haklarına tecavüz edildiğinin ileri sürülmesi üzerine, Ankara FSHC Mahkeme sinde sanık Ercan (davacı) aleyhine davalar açılmış, iki ayrı Kamu davasının birleştirilmesi sonucunda 2005/284 E., 2006/399 K. sayılı dosya üzerinden tarihinde sanığın (davacının) beraatine karar verilmiştir. Anılan karar gerekçesinde; yeni ve ayırt edici niteliği olmadığı belirlenen tasarım tescilinden doğan hakların ihlali olarak değerlendirilecek bir eylem bulunmadığı, bu nedenle atılı suçun unsurlarının oluşmadığı belirtilmiştir. Dava dosyasına eklenen TPE kayıtlarına göre de davalı şirketin davacı dışında pek çok kişi ve şirket aleyhine sonradan hükümsüz kılınan tasarım hakkına dayalı olarak davalar açtığı da anlaşılmaktadır. Yukarıda bahsi geçen hükümsüzlük davası, ceza davası ve eldeki dosyada alınan bilirkişi raporlarında ittifak halinde belirtildiği üzere; davalı adına tescilli olan 3258 nolu pis su kelepçesi ürünü, daha önce kamuya arz edilmiş olup, yenilik ve ayırt edicilik kriterlerinden yoksun olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Davalının basiretli bir tacir olmasının beklenmesi nedeniyle de (TTK m. 20/2), kendisinin de içinde bulunduğu ilgili piyasada daha önce kamuya sunulmuş olan ürünler hakkında yeterli derecede bilgiye sahip olduğunun kabulü gereklidir Buna rağmen davalı, piyasada yaygın olarak 1991 yılından beri var olan bir ürünü kendi tasarımıymış gibi 1997 yılında tescil ettirmiştir. Herkes haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Durumun gereklerine göre kendisinden beklenen özeni göstermeyen kişinin iyi niyet iddiasında bulunamayacağında da şüphe yoktur (TMK. m. 2). Bu itibarla, davalının Türkiye deki endüstriyel tasarım tescillerinde uygulanan incelemesiz sistemden yararlanarak tescilini sağladığı, ancak daha sonra yeni ve ayırt edici niteliğinin bulunmaması nedeniyle koruma kapsamında olmadığı mahkemece belirlenerek hükümsüzlüğüne karar verilen harc-ı alem tasarım tescili ve bu tescile dayalı hakları yukarıda ayrıntı olarak açıklandığı üzere 554 sayılı KHK nin 45/1 maddesi hükmü uyarınca hiç doğmamış 328 FMR 2014/ 1

13 sayılır ve gerçekte var olmayan bir hak iddiası ile davacı tarafta oluşmasına neden olunan zararların tazmini gerekir. O halde, davacı işletmesindeki üretim araçlarına el konulması sebebiyle davacının üretim yapmasının davalı tarafından bir hakka dayalı olmaksızın kötüniyetle engellenmiş olduğunun somut olaydaki hükümsüzlük kararı ve açıklanan dosya kapsamı ışığında kabulü gerektiği için, meydana gelen zararının tazmini yoluna gidilmelidir. Bu durum karşısında; davacı vekilinin karar düzeltme; isteminin kabulü ile bozma yönündeki Hukuk Genel Kurulu nun gün ve 2012/ E., 714 K. sayılı kararının kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir. Ancak, yerel mahkemece hükmedilen tazminat miktarına ilişkin temyiz itirazları Özel Daire ce incelenmediğinden, bu konuda inceleme yapılmak üzere dosya Özel Daire ye gönderilmelidir. SONUÇ: Davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulüne, Hukuk Genel Kurulu nun gün ve 2012/ E., 714 K. sayılı bozma kararının kaldırılmasına; yukarıda açıklanan nedenlerle direnme uygun bulunduğundan davalının işin esasına yönelik diğer temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 11. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, gününde yapılan ikinci görüşmede oyçokluğu ile karar verildi. YARGITAY Hukuk Genel Kurulu 06/06/2012 Esas No: 2012/11-98 Karar No: 2012/343 [2] Sözcük Markasının Esas Unsuru, Yardımcı Unsur, Esaslı Unsur Olarak Tescil Edilemeyecek İbareler Taraflar arasındaki TPE YİDK Kararı İptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 4. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen gün ve 2007/182 E.-2008/137 K. sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin gün ve 2009/6145 E.-2010/ K. sayılı ilamı ile; [2] htm&query=yarg%fdtay%20hukuk%20genel%20kurulu%20%222012/11-98%22#fm (Erişim Tarihi: ) 2014/ 1 FMR 329

14 ( ) Davacı vekili, müvekkilinin alkollü içki üretim ve pazarlaması alanında faaliyet gösterdiğini, davalının EFE RAKI TÜRK RAKISININ HASI ibaresini 33/01.sınıfta tescil için başvurduğunu, anılan ibarenin 556 sayılı KHK nın 7/1-c ve 7/1-f bentleri ile 8.maddesi kapsamında tescilinin mümkün olmadığını, başvurunun müvekkilinin tescilli coğrafi işaretini ihlal ettiğini, TTK nun 56 ve 57.maddelerine göre haksız rekabet oluşturduğunu, müvekkilince yapılan itirazın TPE YİDK tarafından incelenmeden reddedildiğini, markanın, emtianın, cins, vasıf ve kalitesi ile coğrafi kaynağını belirttiğini ileri sürerek, TPE YİDK kararının iptali ile marka tescil talebinin reddine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı TPE vekili, davanın reddini istemiştir. Davalı şirket vekili, müvekkilinin tescil talebinde bulunduğu markanın ana unsurunun EFE RAKI ibaresi olduğunu, TÜRK RAKISININ HASI ibaresinin emtianın geleneksel yöntemlere sadık kalınarak üretilen gerçek Türk rakısı olduğunu vurgulamak için kullanıldığını, ibarenin emtianın, piyasadaki diğer ürünlerden daha iyi cins ve kalitede olduğunu vurgulamadığını, coğrafi işaretin markada yardımcı unsur olarak kullanılabileceğini savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia ve savunma ve tüm dosya kapsamına göre, davalı tarafından tescili istenen markanın ana unsurunun EFE RAKI, yardımcı unsurunun ise TÜRK RAKISININ HASI ibaresi olduğu, anılan ibarenin emtianın cinsi, kalitesi ve amacını belirtmediği, emtianın niteliği konusunda yanıltıcı özellik taşımadığı, davacının coğrafi işaretine aykırılık oluşturmadığı, slogan olarak kullanılan ibarenin abartılı ancak hoş görülebilir reklam niteliğinde olduğu, başkasının emtiasını kötülemediği ya da kendi emtiasının en iyi olduğunu Göstermediği, davacının tescilli markaları ile ayırt edilmeyecek kadar benzer olmadığı, bu nedenle davalı markasının KHK nin 7/1-b,c,f fıkraları, 8.maddesi ve TTK nun maddelerine aykırı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, TPE YİDK kararının iptali istemine ilişkindir. Davalı şirket, Efe Rakı Türk Rakısının Hası ibaresinin 33/01 sınıftaki emtia için marka olarak tescili için başvuruda bulunmuştur. Mahkemece, itiraza konu başvuruda geçen Türk Rakısının Hası ibaresinin markanın yardımcı unsuru niteliğinde bulunduğu ve markanın asıl unsurunun Efe Rakı ibaresi olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, söz konusu başvurunun esasen davalının daha önceki tarihlerde tescil edilmiş Efe Rakı ibareli markası ile Türk Rakısının 330 FMR 2014/ 1

15 Hası ibareli slogan niteliğindeki kelimelerin birlikte kullanılmalarıyla oluşan 556 sayılı KHK nin 5.maddesi anlamında sözcük markası olduğu anlaşılmaktadır. İşbu markada geçen Has kelimesi aynı zamanda coğrafi işaret olarak tescilli olduğu anlaşılan Türk Rakısı nın kalitesine yönelik ve üstünlük belirten tasviri nitelikli bir kelime olup, dava konusu başvurunun aynı zamanda slogan niteliği itibariyle başvuruyu oluşturan kelimelerin bir anlam bütünlüğü içerisinde değerlendirilmesi gerekeceğinden, Türk Rakısının Hası ibaresinin söz konusu kelime markasının yardımcı unsuru niteliğinde değil, ancak esaslı unsuru olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. 556 sayılı KHK nin 7/1-c maddesine göre, tescilli olduğu sınıftaki emtianın cins, vasıf, kalite ve coğrafi kaynağını belirten adlandırmalar markanın esaslı unsuru olarak tescil edilemez. Açıklanan ilkeleri göz önünde bulundurularak oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken mahkemece yapılan yanılgılı değerlendirmeyle davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir ), Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: KARAR: Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. SONUÇ: Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu na eklenen Geçici madde 3 atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, hükmün tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, gününde oyçokluğu ile karar verildi. 2014/ 1 FMR 331

16 YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi 05/07/2013 Esas No: 2011/13756 Karar No: [3] Ayırt Edicilik Vasfı, 556 sayılı KHK 7/1-F Hükmü Açısından Yanıltıcılık Unsuru, Kullanımla Ayırt Edici Nitelik Kazandırılması Taraflar arasında görülen davada Ankara 4. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi nce verilen 23/02/2011 tarih ve 2009/ /73 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Ebru Yücetürk tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: KARAR: Davacı vekili, müvekkili şirketçe yapılan isimli marka başvurusunun, başvuru konusu ibarenin 556 sayılı KHK nın 7/1-c maddesi gereğince tanımlayıcı olduğu gerekçesiyle 35.sınıfın bir kısım alt gruplarının başvurudan çıkartıldığını, ancak markanın çıkartılan sınıflar yönünden tanımlayıcı olmadığını, 556 sayılı KHK nın 7/1-c maddesi koşullarının oluşmadığını, ayrıca müvekkiline ait SAHİBİNDEN markasının tanınmış marka olduğunu ileri sürerek, TPE YİDK nın tarih ve 2009-M-4117 sayılı kararının iptalini talep ve dava etmiştir. Davalı TPE vekili, dava konusu kararın yerinde olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece; iddia, savunma ve benimsenen bilirkişi raporlarına göre, davacının tescil başvurusunda bulunduğu ibaresinin reddedildiği açık artırmaların düzenlenmesi ve mağazacılık hizmetleri nde somut ayırt ediciliğinin bulunmadığı, yapılan hizmetin niteliğini, karakteristik bir özelliğini doğrudan doğruya tanımladığı, ayrıca davacı tarafça bu marka altında yapılacak hizmetin gerçekten SAHİBİNDEN olmaması halinde 556 sayılı KHK nın 7/1-f maddesi anlamında yanıltıcı olacağı, bu nedenle bu ibarenin bir kişinin tekeline verilemeyeceği, davacının SAHİBİNDEN isimli tescilli bir çok markası mevcut ise de, reddedilen hizmetler için müktesep hak sağlayacak SAHİBİNDEN NET isimli tescilli bir markasının bulunmadığı ve söz konusu hizmetler yönünden markasının [3] htm&query=%222011/13756%22%20%222013/14368%22#fm 332 FMR 2014/ 1

17 kullanımla ayırt edicilik kazandığının kanıtlanamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, davacının ibareli markasının tescili talebinin davalı TPE tarafından 556 sayılı KHK nın 7/1-c maddesi gereğince nihai olarak reddine dair YİDK kararlarının iptali istemine ilişkindir. Mahkemece SAHİBİNDEN ibaresinin 35/4. ve 35/8. sınıflarda 556 sayılı KHK nın 7/1-c bendi gereğince vasıf bildirici işaret olduğu ve aynı maddenin (son) fıkrası uyarınca da kullanımla ayırt edicilik nitelik kazandırılmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dairemizin emsal nitelikteki tarih ve 15303/5635 sayılı, tarih 15849/6947 sayılı, tarih 14067/20952 sayılı ve tarih 14872/21080 sayılı kararlarında da açıklandığı üzere, SAHİBİNDEN ibaresinin, reddedilen 35. sınıftaki hizmetler için doğrudan cins, vasıf vb. şekilde karakteristik özellik belirten tasviri bir işaret olarak kabulü mümkün olmadığı gibi, davacı şirket tarafından başvuru konusu hizmetler üzerinde kullanılacağından aynı KHK nin 7/1-f bendi anlamında yanıltıcılık söz konusu olamayacağından ticaret alanında herkesin kullanımına açık bir işaret olarak da nitelendirilmesi doğru değildir. Davacının SAHİBİNDEN asıl unsurlu internet alan adı altında 1999 yılından beri elektronik ticaretle iştigal ettiği de dosyadaki açıklama ve belgelerden de anlaşılmaktadır. Bu durumda, dava konusu başvuruyu oluşturan işaretin ayırt edicilik vasfının bulunması nedeniyle mahkemece davanın kabulü yerine reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. 2014/ 1 FMR 333

18 YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi 26/06/2013 Esas No: 2013/7940 Karar No: 2013/13360 [4] Hukuki Tavsifin Hakime Ait Olduğu, Eser Olarak Değerlendirmede Görevli Mahkeme, Eser Sahibinin Mali Haklarına Tecavüz Taraflar arasında görülen davada İstanbul 36. Asliye Ticaret Mahkemesi nce verilen tarih ve 2012/ /233 Sayılı kararın Yargıtay ca incelenmesi davalı-karşı davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Münüse Vildan Cınklı tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği düşünüldü: KARAR: Davacı karşı davalı vekili, müvekkilinin, gemi dizaynı ve mühendisliği tasarımı alanında dünya çapında bir şirket olduğunu, müvekkilinin tasarımını yapmış olduğu Sedef 109 inşa numaralı geminin dizayn ve endaze proje tasarımının davalı tarafından kopyalanmak suretiyle bir bedel ödenmeksizin 19 gemide daha kullanıldığını, bunun 554 Sayılı KHK, T.M.K.24 ve T.T.K.56. maddelerine aykırılık oluşturduğunu bildirerek kopyalama sebebiyle 120 inşa numaralı kaşif kalvakan gemisinin karşılığı olan ,00 TL nin tahsili için başlatılan icra takibine vaki davalının haksız itirazının iptaline ve icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı karşı davacı vekili, müvekkilinin adresine ve H.M.K. 6. maddesine göre Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesi nin yetkili olduğunu, alacağın zamanaşımına uğradığını ve 554 Sayılı KHK uyarınca davanın görev yönünden reddi gerektiğini, Danimarka mahkemelerinde aynı konuda açılmış dava sebebiyle derdestlik itirazında bulunduklarını, davaya konu projeyi müvekkilinin davacıdan satın aldığını savunarak davanın reddini istemiş olup, karşı davada ise: davacının bu projeyi üçüncü kişilere satmayacağına dair kabul ve taahhütte bulunmasına rağmen aynı projeyi sonradan pak Holding Grubu na sattığını, bu sebeple müvekkilinin tazminat talep hakkının doğduğunu ileri sürerek TL tazminatın davacıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. [4] htm&query=yarg%fdtay%2011.hukuk%20dairesi%20%222013/7940%22#fm (Erişim Tarihi: ) 334 FMR 2014/ 1

19 Mahkemece, toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre, tescilli bir tasarımın uyuşmazlık konusu olmaması karşısında göreve dair itirazın yerinde olmadığı, bununla birlikte davada H.M.K.6. madde uyarınca davalının ikametgahı mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle davanın yetki yönünden reddine karar vermiştir. Davalı karşı davacı vekili; kararı temyiz etmiştir. 1- ) Dava, 5846 Sayılı Yasa ya dayalı olarak açılan tazminat davası olup mahkemece, davalı karşı davacının yetki itirazı kabul edilerek yazılı olduğu şekilde karar verilmiştir. Ancak olayları anlatmak taraflara, hukuki tavsif hakime aittir. Davacı karşı davalı, davalı karşı davacıya bir adet gemi için geminin dizayn ve endaze proje tasarımı yaptığını, fakat davalı karşı davacının sözleşmeye aykırı davranmak suretiyle bu tasarımı 19 adet gemide daha kullandığını iddia ederek dava açmıştır. Bu durumda davacı karşı davalının bu gemi dizayn ve endaze proje tasarımının 5846 Sayılı Kanunun 2/3. bendi kapsamında eser olup olmadığı, davacı karşı davalının eserden kaynaklanan mali haklarına tecavüz olup olmadığının tespitinin görevli mahkeme olarak Fikri Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi nde değerlendirilmesi gerekmektedir. Görev hususu mahkemece davanın her aşamasında re sen göz önünde bulundurulması gereken hususlardan olup, mahkemece görevsizlik kararı verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde karar verilmesi doğru olmamış bu sebeple kararın BOZULMASINA karar vermek gerekmiştir. 2- ) Bozma sebep ve şekline göre, davalı karşı davacı vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan sebeplerle yerel mahkeme kararının BOZULMASINA, (2) numaralı bentte açıklanan sebeplerle davalı karşı davacı vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, ödenen temyiz peşin harcın istemi halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. 2014/ 1 FMR 335

20 YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi 24/01/2011 Esas No: 2009/6623 Karar No: 2011/565 [5] Avrupa Patenti, Patent Başvurusu İncelemesi, 551 Sayılı KHK 62. maddesindeki 3 Aşamanın Verilecek Kararlarla Tamamlanacağı ve İncelemenin Sayısı Olmadığı, 3. İnceleme Raporundaki Çelişkinin Başvurucu İtirazlarını Teknik ve Hukuki Olarak Karşılaması ve Bundan Sonra İncelemenin Tamamlanması Gerektiği Taraflar arasında görülen davada Ankara 2. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi nce verilen tarih ve 2006/ /71 sayılı kararın Yargıtay ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi Sultan Gümüş Başaran tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü Davacı vekili ve müteakip tarihli dilekçeleriyle özetle; iş merkezi Almanya da bulunan, bu nedenle 551 sayılı KHK nin 2. maddesinde sayılan kişilerden sayılan müvekkilinin Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) hükümlerinden istifade ederek, Almanya da yapılan 1999/10/ ve 2000/08/ sayılı başvuruların rüçhanını kullanarak, 6 Konumda ikame edilen indollnonlar, üretimleri ve ilaç olarak kullanımları başlıklı buluş için, tarihinde uluslar arası patent başvurusunda bulunduğunu, başvurunun PCT/EP00/09867 sayısını aldığını, Araştırma Raporu nun alınması ve EPO (AVRUPA PATENT OFİSİ) nde bir kez yenilik incelemesine tabi tutulmasından sonra başvurunun PCT 2. Faz olarak ulusal safhaya geçtiğini, TPE tarafından 2002/00988 kod numarası verilen başvuru ile ilgili olarak düzenlenen, 4 ve 5. istemler dışında kalan istemlerin yenilik içermediğine yönelik mütalaa içeren raporun tarihinde müvekkiline tebliğ edilip görüş istendiğini, müvekkilinin tarihinde görüşlerini TPE ne sunduğunu ve Danimarka Patent Ofisinde inceleme yapılmasını istediğini, müvekkiline tarihinde tebliğ edilen Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 2. inceleme raporunda istemlerin tamamının yenilik unsuru içerdiğinin, fakat buluş basamağı içermediği yönünde görüş [5] Söz konusu Yargıtay Kararına konu olmuş Ankara 2. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi 19/03/ / /71 sayılı kararı aşağıda paylaşılacaktır. 336 FMR 2014/ 1

21 bildirildiğini, TPE nin anılan raporu müvekkiline tebliğ ederek olumsuz görüşleri gidermesini istediğini, müvekkilinin bu kez istemleri yeniden düzenleyerek görüşlerini de sunup inceleme yapılmasını istediğini, ayrıca başvuru konusu buluşun ABD de US 6,762,180 B1 sayı ile patente bağlandığını da bildirdiklerini, TPE nin başvurunun Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporuna göre değerlendirildiği ve patentlenebilirlik kriterlerine sahip olmadığı gerekçesiyle reddedildiğini müvekkiline bildirdiğini, Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporunda 2. inceleme raporundaki başvurunun yeni ve sanayiye uygulanabilir olduğu yönündeki görüşlerin tekrar edildiğini, bu raporun müvekkiline tebliğ edilmediği gibi, rapor hakkında görüşlerinin de alınmadığını, başvurunun buluş basamağını içermediğine yönelik 3. inceleme raporunda yer alan görüşlerin inceleme uzmanının buluş basamağı özelliğini gereği gibi incelememiş olması sebebiyle doğru olmadığını, bu sebeple ret kararına itirazda bulunduklarını, fakat itirazlarının nihaî olarak YİDK nun gün ve P-4 sayılı kararı ile reddedildiğini, bu kararın hukuka uygun bulunmadığını, zira aynı buluşa ABD de US 6,762,180 B1 sayı ile patent verildiğini, öte yandan Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporunda Türkçe ye ön ilaç artığı ve in vivo olarak ayrılabilen artık olarak tercüme edilen ifadelerin tarifnameden çıkarılması hâlinde başvurunun patentlenebilirlik kriterlerini karşıladığı yönünde görüş verilebileceğini ifade olunduğunu, oysa ki başvuruda değişiklik yapılması olanağının müvekkiline tanınmadığını, bunun 551 sayılı KHK nin 54/4. madde hükmüne aykırı olduğunu, zira anılan hüküm uyarınca müvekkilinin istemlerini değiştirme hakkının da bulunduğunu, öte yandan 551 sayılı KHK nin 54/4. ve 62. maddelerinde incelemelerin üç ile sınırlandırıldığına ilişkin bir hüküm bulunmadığını, buna karşın TPE nin incelemeleri üç ile sınırlandırdığını, bu nedenle de başvurunun yeterince ve sağlıklı biçimde incelenmediğini, nitekim başvurunun ABD, Avustralya, Rusya, Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Güney Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerde patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduğunun belirlendiğini ileri sürerek, YIDK kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, kurumun yaptığı işlemlerin;,hukuka uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamına göre, 551 sayılı KHK nin ve 62. maddeleri birlikte incelendiğinde dördüncü bir incelemenin yapılmasının yasal olarak mümkün bulunmadığı, son inceleme sonucunda düzenlenen rapor buluşun aracılığıyla tetkikinin mümkün olduğu, dolayısıyla başvurunun 3. incelemeye gittiği haliyle ve son 3. inceleme raporu içeriğine göre tekniğin bilinen durumunu aşıp aşmadığının araştırılması istemlerindeki buluşun ABD, Avustralya, Rusya, Beyaz Rusya, 2014/ 1 FMR 337

22 Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Güney Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerde patente bağlandığı, ibraz olunan dokümanlara göre yeni ve buluş basamağı vasfını taşıdığının kabul edildiği, bunun yanında başvuru konusu buluş ile ibraz olunan patent fasiküllerindeki patentlerin aynı olduğunun beyan edildiği, davacıya ait patent başvurusunun reddine esas alınan Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. İnceleme Raporunun yeterli olmadığı kanısına ulaşıldığı, bu durumda TPE tarafından yapılması gerekenin davacı vekilinin bu çelişkileri ortaya koyan itirazı üzerine 3. incelemeyi sürdürmesi ve çelişkileri giderecek biçimde başvuruyu sonuçlandırması olduğu, bunun için anlaşmalı olduğu Patent ofislerinden yeni raporlar alabileceği, 551 sayılı KHK nın 62. maddesinin ortaya koyduğu inceleme sayısının TPE nin davacı itirazlarına göre 3. incelemeyi sonlandırmayıp davacının itirazlarını incelemeyle ilgili bir karar vermesi gerekirken bunun dördüncü bir inceleme olduğu ve mümkün olmadığı gerekçesiyle reddetmesinin hukuka aykırı olduğu, ibraz olunan bilirkişi raporlarında davacının patent başvurusunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduğu yönündeki görüşlere inceleme raporlarındaki ve özellikle patent başvurusunun, reddine esas alınan Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. İnceleme Raporundaki inceleme ve patentlenebilirlik kriterlerini karşılamaktan uzak oldukları için itibar edilmediği, bu nedenle başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduğu yönünde tam bir kanaat edinilemediği, YİDK kararının bu yönden iptali cihetine gidilmediği gerekçesiyle davacının PCT/EP00/00988 sayılı patent başvurusunun reddedilmiş bulunması çelişkili olduğundan TPE nin üçü incelemesinin patent başvurusunun reddi konusunda yeterli araştırmayı içermediği kanısına varıldığından, bu yönde işlem yapılabilmesi için davanın kabulü ile TPE YİDK nun 2006/P-4 sayılı kararının iptaline karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davalı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONAN- MASINA, aşağıda yazılı bakiye 02,80 TL temyiz ilam harcının temyiz edenden alınması, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. 338 FMR 2014/ 1

23 ANKARA İKİNCİ FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ 19/03/2009 Esas No: 2006/234 Karar No: 2009/71 [6] Patent Başvuru İncelemesi, Patentlenebilirlik Kriteri, Avrupa Patenti İncelemesi, TPE nin İtirazlara Göre Çelişkili 3. İncelemeyi Sonlandırmayıp Devam Etmesi Gerektiği Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan patent başvurusunun reddine yönelik YİDK kararının iptali istemli davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: I Davacı vekili ve müteakip tarihli dilekçeleriyle özetle; iş merkezi Almanya da bulunan, bu nedenle 551 sayılı KHK nin 2. maddesinde sayılan kişilerden sayılan müvekkilinin Patent İşbirliği Anlaşması(PCT) hükümlerinden istifade ederek, Almanya da yapılan 1999/10/ ve 2000/08/ sayılı başvuruların rüçhanını kullanarak, 6 Konumda ikame edilen indollnonlar, üretimleri ve ilaç olarak kullanımları başlıklı buluş için, tarihinde uluslar arası patent başvurusunda bulunduğunu, başvurunun PCT/EP00/09867 sayısını aldığını, Araştırma Raporu nun alınması ve EPO (AVRUPA PATENT OFİSİ) nde bir kez yenilik incelemesine tabi tutulmasından sonra başvurunun PCT 2. Faz olarak ulusal safhaya geçtiğini, TPE tarafından 2002/00988 kod numarası verilen başvuru ile ilgili olarak düzenlenen, 4 ve 5. istemler dışında kalan istemlerin yenilik içermediğine yönelik mütalaa içeren raporun tarihinde müvekkiline tebliğ edilip görüş istendiğini, müvekkilinin tarihinde görüşlerini TPE ne sunduğunu ve Danimarka Patent Ofisinde inceleme yapılmasını istediğini, müvekkiline tarihinde tebliğ edilen Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 2. inceleme raporunda istemlerin tamamının yenilik unsuru içerdiğinin, fakat buluş basamağı içermediği yönünde görüş bildirildiğini, TPE nin anılan raporu müvekkiline tebliğ ederek olumsuz görüşleri gidermesini istediğini, müvekkilinin bu kez istemleri yeniden düzenleyerek görüşlerini de sunup inceleme yapılmasını istediğini, ayrıca başvuru konusu buluşun ABD de US 6,762,180 B1 sayı ile patente bağlandığını [6] YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi 24/01/ /6623 E. 2011/565 K. sayılı kararına konu olan ilk derece Mahkemesi kararı 2014/ 1 FMR 339

24 da bildirdiklerini, TPE nin başvurunun Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporuna göre değerlendirildiği ve patentlenebilirlik kriterlerine sahip olmadığı gerekçesiyle reddedildiğini müvekkiline bildirdiğini, Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporunda 2. inceleme raporundaki başvurunun yeni ve sanayiye uygulanabilir olduğu yönündeki görüşlerin tekrar edildiğini, bu raporun müvekkiline tebliğ edilmediği gibi, rapor hakkında görüşlerinin de alınmadığını, başvurunun buluş basamağını içermediğine yönelik 3. inceleme raporunda yer alan görüşlerin inceleme uzmanının buluş basamağı özelliğini gereği gibi incelememiş olması sebebiyle doğru olmadığını, bu sebeple ret kararına itirazda bulunduklarını, fakat itirazlarının nihaî olarak YİDK nun gün ve P-4 sayılı kararı ile reddedildiğini, bu kararın hukuka uygun bulunmadığını, zira aynı buluşa ABD de US 6,762,180 B1 sayı ile patent verildiğini, öte yandan Danimarka Patent Ofisi tarafından düzenlenen 3. inceleme raporunda Türkçeye ön ilaç artığı ve in vivo olarak ayrılabilen artık olarak tercüme edilen ifadelerin tarifnameden çıkarılması hâlinde başvurunun patentlenebilirlik kriterlerini karşıladığı yönünde görüş verilebileceğini ifade olunduğunu, oysa ki başvuruda değişiklik yapılması olanağının müvekkiline tanınmadığını, bunun 551 sayılı KHK nin 54/4. madde hükmüne aykırı olduğunu, zira anılan hüküm uyarınca müvekkilinin istemlerini değiştirme hakkının da bulunduğunu, öte yandan 551 sayılı KHK nin 54/4. ve 62. maddelerinde incelemelerin üç ile sınırlandırıldığına ilişkin bir hüküm bulunmadığını, buna karşın TPE nin incelemeleri üç ile sınırlandırdığını, bu nedenle de başvurunun yeterince ve sağlıklı biçimde incelenmediğini, nitekim başvurunun ABD, Avustralya, Rusya, Beyaz Rusya, Estonya, Meksika, Yeni Zelanda; Güney Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerde gereği gibi incelenip patentlenebilirlik kriterlerine sahip olduğunun belirlendiğini, açıklanan nedenlerle başvurunun reddi kararının hem esastan ve hem de müvekkiline düzeltme ve değişiklik yapma imkanı verilmemesi sebebiyle usul yönünden hukuka aykırı bulunduğunu, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nın 90/son, 551 sayılı KHK nin 4 ve 71. maddeleri uyarınca yargılama konusu olaya uygulanması gereken Avrupa Patent Sözleşmesi(EPC), Patent İşbirliği Anlaşması(PCT) ve Patent Kanunu Anlaşması(PLT) hükümleri uyarınca patent incelemelerinin sayısının üçle sınırlandırılmasının hukuka uygun bulunmadığını, aynı biçimde TRIPS hükümlerinde de inceleme sayısını üç ile sınırlayan bir hüküm olmadığını, uzun yıllar süren masraflı ve yoğun emek gerektiren araştırmalar sonucu ortaya çıkarılan buluşla ilgili başvurunun ifade olunan hatalı ve şekli bir kısım kabullerle reddedilmesinin adil olmadığı, TPE nin 551 sayılı KHK nin 62. maddesi hükümlerini yanlış uyguladığını, 3. inceleme raporuna karşı müvekkilinin görüş bildirme ve başvuruda değişiklik yapma hakkının elinden alındığını, kaldı ki 551 sayılı KHK nin 62. maddesi hükümlerinde inceleme sayısı ile 340 FMR 2014/ 1