KOZMİK WEBSİTESİ. Öğretmen Notları. Bilgi ve Kavrama
|
|
- Kudret Saylan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1 KOZMİK WEBSİTESİ Öğretmen Notları Bilgi ve Kavrama Evrenin başlangıcı ile ilgili teoriler aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurarak geliştirilmişlerdir: o Diğer galaksilerden yayılan ışıklar spektrumun kırmızı ucuna doğru kayar, o Galaksiler ne kadar uzak olursa, o kadar kırmızıya kayma gözlemlenir. Bunu açıklamanın bir yolu: o Diğer galaksiler bizden çok hızlı uzaklaşıyorlar, o Bizden daha uzakta olan galaksiler, bizden daha hızlı uzaklaşıyorlar. Bunlar, evrenin genişlediğini ve büyük ihtimalle milyarlarca yıl önce bir yerden büyük bir patlama (Big Bang) ile başladığını gösteriyor. Giriş Öğrenciler evrenin başlangıcını açıklayan Büyük Patlama (Big Bang) teorisini anlatan bir web sitesi hazırlayacaklar. Öğrencilere metin ve sorular verilecektir: Resimler ve onları tamamlayan bir metin verilecektir, Ek açıklamalar için kelimeler ve sözcük öbekleri tanıtılacaktır, böylece, metin için sözlük sayfası derleme öğrencilerin yapması gereken ilk görev olacaktır. Diğer kelime ve sözcükler için açıklamalara gerek olabilir. Öğrenciler, kelime ve sözcük öbeklerini açıklayacaklardır. Ayrıca, hipermetin (bu özün ekinde yer alan makaleler) sayfalarını açıklama konusunda görev dağılımı yapacaklardır. Öğrencilerin, bu hipermetin sayfalarına yerleştirecekleri bilgileri ve metinleri tamamlamaları ve bunlarla ilgili uygun resimler araştırmaları gerekecektir. Çalışma, Büyük Patlama teorisi hakkında çok geniş bir açıklama sunmalıdır ve şu anda yürütülen araştırmaların evrenin olası kaderine nasıl ışık tuttuğunu belirtmelidir.
2 2 Bu Öz ün Rotasıdır: Kozmik Websitesi Tanıtımı Websitesi Hazırlamak Başlangıç Paketi Sayfaları Sayfa 1 Büyük Patlama Sayfa 2 Kozmik Dalgalar Sayfa 3 Başlangıç Sayfa 4 Atomun içerisinde kanıt aramak Sayfa 5 Görünmez Astronomi Sayfa 6 Karanlık madde Araştırma Sorgulama Tabanlı Fen Eğitimi Bağlantıları Olayları açıklamak için bilimsel düşünceler ve modeller kullanmak ve bunları yaratıcı bir şekilde geliştirerek teoriler geliştirmek ve test etmek Bilimsel bilgilerle iletişim kurabilmek ve bilimsel konular hakkında yapılan tartışmalara katkıda bulunmak için uygun metotlar, bilgi iletişim teknolojileri de dâhil kullanılması Bu aktivite öğrencilere aşağıda bahsedilen olanakları sağlamaktadır: Araştırma, tartışma ve argümanlar geliştirme, Bilim hakkında daha fazlasını öğrenmek için gerçek hayat ile bağlantılı örnekler kullanma. Ön Bilgi Öz e başlamadan önce, öğrencilerin yıldızlar ve galaksiler hakkında temel bilgilere sahip olması gerekmektedir. İnterneti kullanırken atomun yapısının anlaşılması, büyük bir avantaj olacaktır.
3 3 Araştırmaya başlarken Öğrenciler bu öz esnasında bir sıra sınıflandırmada çalışabileceklerdir. Öneriler aşağıdadır: Başlangıç Bütün sınıf için-öğretmen konuyu tanıtır ve görevleri paylaştırır Bilgilendirmesi - Sayfalar Öğrenci, çiftler veya küçük gruplar için-öğrencilere bulunan görselleri veya hipermetin sayfaları oluşturma görevleri paylaştırılır. B. Zamanlama Bu öz öğrencilerin istek ve becerilerine bağlı olarak 3 veya daha fazla ders saati gerektirmektedir. C. Aktiviteler Öğretmen öğrencilere öğrenci aktivite kâğıdı vermelidir. Bu kâğıt, öğrencilere öz üzerine çalışırken ne yapmaları gerektiğinin özetini sağlayan bir bilgilendirme içermektedir. Bu aynı zamanda öğrencilere kendi ilerlemelerini takip etmeleri için bir kazanım kontrol listesi de sağlamaktadır. Öz ün amacı öğrencilerin araştırmayı yürütmesi için artalan bilgisi sağlamasıdır. Öğrencilerin yürütecekleri görevler mevcut olan zamana bağlı olarak değişmektedir ama en azından öğrencilerin aşağıda verilen konular üzerinde hipermetinler oluşturmaları gerekmektedir: Galaksiler Öğrencilerin sağlayacakları bilgiler şunlar olmalıdır: bir galaksinin boyutları, bir galaksi içindeki yıldız sayıları, Hubble ın galaksi, galaksi topluluğu ve ortalama bir galaksinin kütlesi olarak geliştirdiği sınıflandırma yöntemi üzerine detaylı bilgiler sağlamalıdır. Kırmızıya Kayma Hubble bir galaksinin spektrumundaki soğurma çizgilerindeki kaymayı ölçmüştür. Yıldızın iç kısmından çıkan beyaz ışıklar, dondurucu ve düşük basınçlı yıldız atmosferinden geçerken spektrumda siyah çizgiler belirir. Galakside bulunan yıldızlar diğerlerine göre daha hızlı uzaklaştığında, bütün soğurma çizgileri spektrumun kırmızı ucuna yaklaşır. Hubble Uzay Teleskopu Bu sayfa teleskop ve teleskop yardımıyla yapılan keşifler hakkında detaylı bilgiler içerebilir. Aynı zamanda, özün başlama zamanına denk gelen güncel bilgileri kapsayabilir.
4 4 Albert Einstein Einstein ın kozmoloji alanına yaptığı katkıları belirtilmeli, hayatı ve başarıları detaylı bir şekilde ayrı bir sayfada açıklanmalıdır. Yıldızların oluştuğu yerler Bir sayfada yıldızların nasıl oluştuğu ve yıldızların sınıflandırılması (Hertzprung- Russell diyagramı dahil) ve yıldızların içinde gerçekleşen nükleer füzyon süreçleri hakkında detaylı bir açıklama verilebilir CERN Öğrenciler CERN de yapılan çalışmalar için bir sayfa ayırabilirler ve ayrıca orada yapılan keşiflere de sayfada yer verilebilir. Elektromanyetik Spektrum Öğrenciler elektromanyetik dalgaların farklı özelliklerini ve kullanımlarını anlatan ayrı bir sayfada hali hazırda yapılmış olan elektromanyetik spektrumu ile ilgili çalışmaları gözden geçirilebilir. Radyo Teleskoplar Öğrenciler radyo teleskopları kullanılarak yapılmış olan keşifler hakkında bilgilere yer verebilir. Bu bilgiler, Jodrell Bank, Arecibo ve Very Large Array teleskopu gibi özellikli teleskopları içermelidir. Kuasarlar Quasi-interstellar radyo kaynakları 1963 yılında keşfedildi. Bunlar büyük ihtimalle bilinen en uzak cisimler, fakat bazı astronomlar kırmızı kayma miktarının bize gösterdiği kadar uzakta olabileceği hakkında tartışmaktadırlar. Pulsarlar Jocelyn Bell Burnell pulsarları keşfettiğinde 1967 yılında Cambridge Üniversitesi nde lisansüstü öğrencisiydi. O ve Professor Anthony Hewish ilk başta bazı düzenli titreşimleri dünya dışından gelen sinyaller olarak düşünmüşlerdi. Bu nedenle onlar pulsarlara önce LGM (Little Green Men, Küçük Yeşil Adamlar) ismini vermişlerdir. Şu anda, onların spin atan nötron yıldızları olduğunu biliyoruz. Kara Delikler Öğrenciler kara deliklerin ışığın onlardan kaçmasına izin vermediği için kara delik olarak nitelendirildiklerini açıklayabilirler. Ayrıca kara deliklerin olası konumları hakkında bilgilere yer verebilirler. Aynı zamanda Stephen Hawking den de bahsedebilirler.
5 5 Evrenin Kaderi Evrenin ağırlığına bağlı olarak evrenin nasıl sonlanacağı ile ilgili başlıca 3 teori vardır. Eğer evren kritik kütleden daha az ise o sonsuza kadar genişleyecektir. Kritik kütle evreni şöyle bir duruma sürükleyebilir: Evrenin genişlemesi kütle çekim kuvveti etkisiyle giderek yavaşlayacak ve duracaktır. Eğer evrenin kütlesi kritik kütleden fazla ise evren tersine doğru gidecek yani içine çökmeye başlayarak başlangıç anındaki tek bir noktaya dönecektir. Buna Büyük Çöküş denilmektedir. Öğrencilerden bu 3 olayı diyagramlarla gösterebilecekleri bir yol bulmaları istenebilir. Metin aynı zamanda ayrı bir sayfada diğer kelime ve sözcük öbekleri ile verilebilir veya bu kelime veya sözcük öbeklerini tanımlayan bir terimler sözlüğü derlenebilir.
6 6 Kozmik Web sitesi Senaryo kurgusu Evrenin başlangıcını açıklayan Büyük Patlama (Big Bang) teorisinin arkasındaki olayları açıklayan bir web sitesi oluşturacaksınız. Başlangıç Bilgi Paketi adı verilen sayfaları kurmakla başlayabilirsiniz. Tasarlayacağınız diğer sayfalarla bağlantı kurmak için gerekli olan bilgileri araştırmalısınız. Bilgi ve Kavrama Öğrenci Çalışma Kâğıtları Evrenin başlangıcı ile ilgili teoriler aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurarak geliştirilmişlerdir: o Diğer galaksilerden yayılan ışıklar spektrumun kırmızı ucuna doğru kayar, o Galaksiler ne kadar uzak olursa, o kadar kırmızıya kayma gözlemlenir. Bunu açıklamanın bir yolu: o Diğer galaksiler bizden çok hızlı uzaklaşıyorlar, o Bizden daha uzakta olan galaksiler, bizden daha hızlı uzaklaşıyorlar. Bunlar, evrenin genişlediğini ve büyük ihtimalle milyarlarca yıl önce bir yerden büyük bir patlama (Big Bang) ile başladığını gösteriyor. Kazanım Kontrol Listesi Hipermetin bağlantıları ile birlikte Büyük Patlama (Big Bang) yı anlatan bir web sitesi tasarlayacaksınız. Sitenizi bilgilendirici ve ilgi çekici yapmak için resimler ve metinler kullanmalısınız. Aşağıdaki maddeleri web sitenizi kurarken yaptığınızdan emin olunuz: Başlangıç Bilgi Paket sayfaları -Başlangıç paketinde önceden altı çizilmiş kelimeler ve sözcük öbeklerinin anlamlarını açıklayan bağlantı sayfaları, (wikipedia da olduğu gibi) -Bağlantı sayfalarına ekleyeceğiniz yeni kelime ve sözcük öbeklerini içeren bir liste, -Tanımladığınız kelime veya sözcük öbekleri için bağlantı sayfaları.
7 7 The Kozmik Website Giriş 23 Nisan 1992 de Amerikalı bilim insanı George Smoot American Physcial Society de COBE ( Kozmik Arkaplan Işıması Kaşifi) araştırma programının sonuçları üzerine bir ölçümlemeyi ele almıştır. Konuşması sonrasında soru-cevap kısmında cevaplarından birisi şöyleydi: Eğer dini bir insansanız, bu Tanrı yı görmek gibi bir şeyd. Smoot ve COBE projesinde çalışan diğer bilim insanlarına bunu söyletecek ne keşfetmiş olabilirler? George Smoot bunu şöyle ifade etmiştir: Biz evrenin ilk zamanlarında görülen en eski ve en büyük bir yapıyı gözlemledik. Bunlar, galaksiler, galaksi toplulukları ve diğerleri gibi bugünkü yapıların ilk tohumlarıydı. Bunlar yaratılma döneminden uzay-zaman yapısında kalan devasa dairesel dalgaları göstermektedir. COBE bilim adamlarının Big Bang teorisini açıklamak için yapmış oldukları tahminlerinin kanıtlarını keşfetmiştir. Bilim adamları an be an evrendeki en büyük yapıyı gözlemliyorlar.gök bilimcilerde onlarla birlikte çalışarak kozmolojinin bir dalı olan evrenin başlangıcı açıklıyorlar. Büyük Patlama (Big Bang) nın doğruluğunu veya yanlışlığını kanıtlamak için araştırılan kanıtlar en heyecanlı bilimsel projelerden biridir. Bu Öz de bu heyecan verici olayı okulunuz için hazırlayacağınız bir web sitesi ile paylaşma imkânı bulacaksınız. Böylece Büyük Patlama (Big Bang) teorisi ile ilgili bilgileri tüm katılımcılara aktarabilirsiniz. Bunu yaparak hem bilim adına bir şeyler öğreneceksiniz, hem de toplumun bilimi kavramasına katkıda bulunmuş olacaksınız.
8 8 Kozmik Web sitesi Web sitesi oluşturma The World Wide Web/Internet, 1989 yılında CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) de çalışan bir bilim insanının, Tim Berners Lee nin, fikridir. Amaç dünyadaki parçacık fizikçileri arasında etkili bir iletişim sağlamaktı. Şimdi ise internet en çok kullanılan iletişim aracıdır. Bu Öz de Büyük Patlama (Big Bang) teorisi hakkında bir web sitesi kuracaksınız. Web sitesi yakın zamanda astronomi alanında meydana gelen gelişimleri ve Evren in başlangıcını açıklayan teoriyi savunan parçacık fizikçilerini kapsayacak. Evren deki en küçük ve en büyük oluşumları birbirine bağlayan çalışmaya kozmoloji denilmektedir. Büyük Patlama (Big Bang) teorisi ile ilgili açıklamaları içeren sayfaları kapsayan Başlangıç Sayfası size sağlanacaktır. Sizin görevleriniz şunlardır: Kelime ve sözcük öbeklerinin tanımlandığı sayfalardan kelimelerin anlamlarını açıklamak için oluşturduğunuz yeni sayfalara kadar hipermetin bağlantıları oluşturmak, (bunun için wikipedia ya benzer bir yapı oluşturabilirsiniz, lütfen wikipedia yı kontrol ediniz) Metni dikkatli bir şekilde okumak ve hangi hipermetin bağlantısı kurulacağına karar vermek (özellikle hangi terimin veya konunun açıklanmasını istiyorsanız). Bu terim ve konular için sayfalar arasındaki gerekli bağlantıyı sağlamak. Bu konuda bazı araştırmalar yapmaya ihtiyaç duyabilirsiniz. İnternette var olan ilginç web sitelerine yapmış olduğunuz bağlantıyı tanımlamak Web sitenize gerekli gördüğünüz ek metin ve resimleri eklemek.
9 9 Başlangıç Paketi Sayfa 1 Büyük Patlama Genişleyen Evren 1929 yılında Amerikan astronom Edwin Hubble, Kaliforniya da bulunan Wilson Dağı Gözlem Evi (Mount Wilson Observatory) nde yaptığı çalışmaları yayımladı. Hubble, bizim bulunduğumuz galaksinin ötesinde bir çok galaksi gözlemlemiştir ve hepsinin bizden uzaklaştığını keşfetmiştir. Diğer bir değişle evrenin genişlediğini bulmuştur. Eğer bir balonun üzerine noktalar çizerseniz ve balonu şişirirseniz evrenin nasıl genişlediğini görebilirsiniz. Eğer balonun üzerindeki her noktayı bir galaksi olarak hayal ederseniz balonu şişirdiğiniz zaman her noktanın yani galaksinin birbirlerinden nasıl uzaklaştığını gözlemlersiniz. Hubble, galaksilerden yayılan ışığı analiz ederek ve Kırmızıya Kayma miktarını ölçerek galaksilerin birbirlerinden uzaklaştığını gözlemlemiştir. Ayrıca Hubble bir galaksinin ne kadar uzaksa o kadar hızlı geri çekildiğini fark etmiştir. Z=v/c denklemiyle Burada; z = kesirsel kırmızıya kayma miktarı v = galaksinin geri çekilme hızı c = ışık hızı galaksilerin uzaklığı (d) ile galaksinin hızı (v) arasındaki bağlantıyı v=h x d denklemi ile birleştirmiştir. Burada; d = galaksinin Dünya dan uzaklığı v = galaksinin Dünya dan uzaklaşma hızı H = Hubble sabiti. Bilim insanları bu sayının değeri konusunda hem fikir değildirler. Ayrıca Hubble galaksileri sarmal, çubuklu sarmal, eliptik ve düzensiz olarak sınıflandırdığı bir sistem oluşturmuştur. Ayrıca 1990 yılında NASA tarafından daha sonra Hubble adı verilen uzay teleskopu yörüngeye fırlatıldı. Hubble sabiti Hubble denklemi olan v=h x d çok basit görünüyor olabilir ama bu denklem astronomlarca evrenin boyutunu ve yaşını hesaplamada kullanılıyor. Bizler Hubble sabitinin (H) kesin değerini bilmiyoruz. Fakat kozmologlar tarafından en yaygın olarak kabul edilen değer 80 ±
10 17 km/smilyonparsek. Hubble uzay teleskopu değişen yıldızların bizden uzaklıklarını hesaplayarak H değerini daha doğru olarak bulmamıza yardımcı oluyor. 10
11 11 Başlangıç Paketi Sayfa 2 Kozmik dalgalar Eğer galaksiler muazzam bir hızla birbirinden uzaklaşıyorsa evren genişliyor demektir. Geçmişte de buna benzer bir şeyler olmalı. Eğer zamanda yeterince geriye doğru giderseniz Evrenin tek bir noktada yoğunlaştığı bir ana denk gelirsiniz. Bu andan sonra büyük bir patlama meydana geldi ve onları birbirinden ayırdı. Patlama olduğu zaman büyük bir miktarda enerji ve madde serbest kaldı! Büyük Patlamadan milyarlarca yıl sonra bu enerji daha dağınık bir hale gelmiş olmalı fakat izleri hala orada olsa gerek yılında Amerikalı bilim insanları uzayda her yerden gelen mikrodalga radyasyonunun soluk izleri olduğunu keşfetti. Buna kozmik ardalan radyasyonu denilmektedir. Bu radyasyon ortalama olarak sadece 2.73 Kelvin sıcaklığındadır, yani çok soğuktur. Fakat Büyük Patlama dan gelen enerjinin de bu kadar soğuk olması doğrulandı. Böylece bu da Büyük Patlamayı destekleyen bir başka delildir. Astronomlar aynı zamanda galaksilerin oluştuğunda, galaksilerin oluşmaya başladığı yoğunlukta çok sıcak noktalarda ufak çaplı dalgalanmaların olması gerektiğini ortaya çıkardılar yılında COBE (Kozmik Ardalan Işıması Kâşifi) uydusu kozmik radyasyonların sıcaklığında küçük çeşitlenmeler tespit etti. Bu bulgular evrende sıcak noktaların olduğunu gösteriyor. Böylece Büyük Patlama teorisinin doğruluğu bir yönüyle daha kanıtlanmış oluyor. Çoğu kozmolog Büyük Patlama teorisinin büyük ihtimalle doğru olduğuna inansalar da hiç biri bu konuda ikna olmuş değiller. Hatta hala bu teorinin cevaplaması gereken birçok soru olduğunu kabul ediyorlar. Yürütülen araştırmalar gelecek yıllarda büyük ihtimalle bu sorulara cevap bulabilecek. Öte yandan belki bu çalışmaların sonucunda daha fazla sorun ile karşılaşılabilir.
12 12 Başlangıç Paketi Sayfası 3 Başlangıç Bilim insanları Evren in Büyük Patlama ile başladığını öğrendiklerinde Einstein ın Görelilik Teorisini kullanarak başlangıçta ne olduğu ve ne zaman olduğu teorisi üzerinde çalışmaya. Teori son derece karmaşık ve başlangıçta ne olduğunun açıklaması çok zordur ve bilim insanları henüz bütün sorulara cevap bulabilmiş değiller. Bilim insanlarının başlangıçta ne olduğu ile ilgili çalışmaları başlangıçtan yalnız saniye sonrasına denk geliyor. Bu esnada evren inanılmaz derecede ~10 32 K sıcaktı ve bir hidrojen çekirdeğinden daha büyük olmayan evren içinde yoğunlaşmıştı. Bu andan itibaren saniyeye kadar evren aniden 10 cm çapına kadar şişmişti ve sıcaklık K sıcaklığına düşmüştü. Bu Büyük Patlamanın olduğu zamandı. Kuarklar ve leptonlar olarak bilinen parçacıklar ve yerçekimi bu esnada oluştu. Yaklaşık 1 saniyede, kuarklar bir araya gelerek proton ve nötronları oluşturdular. Bu esnada sıcaklık K di. Evren 3 dakika yaşındayken boyutu ışık yıllarını bulmuştu ve sıcaklığı 10 9 K (1 milyar derece Kelvin) indi. Bu esnada proton ve nötronlar birbirlerine yapışarak helyum (He) ve diğer hafif elementlerin çekirdeklerini oluşturdular yılsonunda evren atom çekirdeklerinin elektronlarla birleşerek atomları oluşturmaya olanak sağlayacak yeteri soğukluğa (yaklaşık 3000 K) ulaşmıştı. Bu esnada Evren başlıca hidrojen ve helyumdan oluşan gaz bulutlarıyla doluydu. Evren genişledikçe sıcaklığı düşmeye başladı. Gaz bulutları birbirinden ayrıldı ve bu kümeler nihayetinde kendi yerçekimi kuvveti altında merkezine doğru bir çöküş gerçekleştirdi. Bunlar yıldızların meydana geleceği yerler haline geldi. Bu yıldızlar galaksiler içinde bir araya toplandı ve sıcaklık düştü ve bu süreçlerin tamamı yaklaşık 15 milyar yıldır devam etmektedir.
13 13 Başlangıç Paketi Sayfa 4 Atomun içerisinde kanıt aramak Teoriler iyi yapılandırılmış olsalar da teorilerin doğruluğunu ispat edebilmek için kanıtlara ihtiyacımız var. Büyük Patlama teorisinin doğruluğunu ispat edebilecek kanıtlar gök bilimi (astronomi) ve parçacık fiziği üzerine yapılan çalışmalara sıkı sıkıya bağlı. Eğer kuark ve leptonlar varsa onları bulmak mümkün olsa gerek. Bunu yapmak için erken evrende var olan koşulları oluşturmamız gerekir. Bu amaç doğrultusunda Cenevre de bulunan CERN gibi parçacık hızlandırıcı adı verilen devasa makineler inşa edildi. Bu makineler elektron ve pozitron gibi parçacıkları çarpıştırarak erken evrende ne olduğunu araştırmaya çalışıyorlar. Parçacık fizikçileri birçok kuark keşfettiler ve şimdi egzotik parçacıkları arıyorlar. Egzotik parçacıklar bazı fizikçiler tarafından var olduğu varsayılan teorik parçacıklardır ve bilim insanları bu parçacığın özelliklerinin oldukça olağandışı olduğunu belirtiyorlar. En iyi bilinen örneği muhtemelen takyondur. Takyon her zaman ışıktan daha hızlı hareket eden teorik bir parçacıktır. Bir diğer örneği ise muhtemelen süper simetri parçacığı olacaktır. Egzotik parçacıklar ya akademik destekle karşılaşır ya da tamamen kurgusal olarak bilim kurgu filmlerine konu olurlar. Bu parçacıkları ortaya çıkaracak makineleri inşa etmek son derece pahalıdır; bu yüzden birkaç ülke tarafından finanse edilirler ve bu ülkelerden gelen bilim insanları buralarda görevlendirilir.
14 14 Başlangıç Paket Sayfa 5 Görünmez Astronomi 20. yüzyıla kadar astronomlar uzak yıldız ve galaksilerden yayılan ışığı gözlemleyerek evreni anlamaya çalıştılar. Şimdi bütün elektromanyetik spektrumda bulunan dalgaları saptayan makinelerle uğraşarak bizim için görünmez olan galaksiler ve yıldızlar üzerine çalışıyorlar. Radyo teleskoplar kuark ve pulsarları keşfetmek için kullanıldılar. Kızılötesi detektörleri moleküler gaz bulutlarının içini gözlemlememize olanak sağlayarak yıldızların nasıl oluştuğu hakkında bilgi edinmemizi sağladılar. Ultraviyole (morötesi) ve X ışınları, kuasar ve pulsarlar gibi son derece sıcak parçacıklar tarafından yayılırlar. Ultraviyole (mor ötesi) ve X ışın teleskopları sadece uydularda kullanılabilmektedir çünkü bu dalgalar atmosferimiz tarafından soğurulmaktadır. Yani Dünya yüzeyindeki herhangi bir teleskopla gözlemlenemezler. Ultraviyole ışınları yıldızlararası soğuk gaz tarafından soğurulurlar. Madde kara deliğin içine düştüğünde X ışınları dışarı verilir. Gama ışınları, süpernova, pulsar ve kuasarlar şiddetli kozmik enerji kaynaklar tarafından üretilirler. Ayrıca gama ışını patlaması gibi çok güçlü kozmik kaynakda vardır. Gama ışın patlamaları gizemli bir şekilde ortaya çıkar ve birkaç saniye sonra kaybolurlar. Hiç kimse bu patlamanın enerjisinin ne tarafından üretildiğini bilmiyor.
15 15 Başlangıç Paketi Sayfa 6 Karanlık Madde Evrenimizde 300 milyar galaksi olduğu tahmin ediliyor. Büyük Patlama teorisine göre, eğer bu rakamı ortalama bir galaksinin kütlesi ile çarparsanız gördüğümüz toplam madde miktarının evrende olması gereken madde miktarının yalnız %1 ini oluşturduğunu görürsünüz! Eğer durum buysa evrende bizim göremediğimiz büyük miktarda madde mevcut? Bu maddeye Karanlık Madde denir. Bir miktar madde kara deliklere ve kahverengi cücelere aittir. Bir miktar madde ise galaksilerin arasını doldurmaktadır ama çok büyük miktar madde galaksilerin içinde olmalı. Gök bilimciler, eğer galaksiler bizim görebildiğimiz kadar madde içerse idi galaksilerin sarmal kollarının parçalanacağını hesapladılar. Bu görünen maddenin bizim göremediğimiz madde ile çevrili olduğu anlamına gelmektedir. Ancak, nötrino ve WIMPs (Zayıf Etkileşimli Büyük Kütleli Parçacıklar) gibi egzotik parçacıklar büyük miktarlarda madde içermektedir. Evrenin toplam kütlesini bulmak önemlidir çünkü bunu bilirsek evrenin kaderini öğrenebiliriz: Sürekli Genişleme Teorisi mi, Kararlı Durum Teorisi mi yoksa Büyük Çöküş teorisi mi daha doğru? Bu soru bilimde henüz cevabı bulunamamış en önemli soru(n)lardan bir tanesidir.
Doğal Süreçler. yıldız, gezegen, meteor, nebula (ışık enerjisi yayarak görünür haldeki gaz ve toz bulutları) bulunur.
Doğal Süreçler Yıldızlar, gezegenler, Güneş sistemi, gök adalar, meteorlar sonuçta evren nasıl oluşmuştur? Evren ve bilinmeyenlerini anlamak, dünyanın oluşumunu öğrenmek için bilim insanları tarih boyunca
DetaylıÖĞRENME ALANI : DÜNYA VE EVREN ÜNİTE 8 : DOĞAL SÜREÇLER
ÖĞRENME ALANI : DÜNYA VE EVREN ÜNİTE 8 : DOĞAL SÜREÇLER A EVREN VE DÜNYAMIZ NASIL OLUŞTU? (2 SAAT) 1 Evren 2 Evrenin Oluşumu Hakkındaki Görüşler 3 Evrenin Oluşumunun Tarihsel Gelişimi 4 Büyük Patlama (Big
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Hubble Yasası, Evrenin Genişlemesi ve Büyük Patlama
SU Lise Yaz Okulu Hubble Yasası, Evrenin Genişlemesi ve Büyük Patlama Doppler Etkisi Kaynak tra)ndan üre-len dalgaların tepe noktalarına bakalım. Ne kaynak, ne de gözlemci hareket ediyor olsun. λ=vdalga.t
DetaylıEvrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan
CERN BÖLÜM-2 1970 lerin sonlarına doğru bugün hala tam olarak açıklayamadığımız inanılmaz bir keşif yapıldı. Bu keşfe göre evrendeki toplam kütlenin yüzde doksana yakını görünmezdi! Bu heyecan verici keşfin
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi
SU Lise Yaz Okulu Evrenin Başlangıcı ve Enflasyon Teorisi Evrenin ilk zamanları Büyük patlamadan önce: Bilimsel olarak tar.şılamaz. Büyük patlama uzay ve zamanda bir tekilliğe karşılık gelir ve o noktada
DetaylıYıldızların: Farklı renkleri vardır. Bu, onların farklı sıcaklıklarda olduklarını gösterir. Daha sıcak yıldızlar, ömürlerini daha hızlı tüketirler.
Yıldızların Hayatı Yıldızların: Farklı renkleri vardır Bu, onların farklı sıcaklıklarda olduklarını gösterir Daha sıcak yıldızlar, ömürlerini daha hızlı tüketirler. Yıldız Oluşum Bölgeleri Evren, yıldız
DetaylıGÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU
GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;
DetaylıEvrenin yaratılışına, Big Bang teorisine, Risale-i Nur nasıl bir açıklık getirmiştir?
Sorularlarisale.com Evrenin yaratılışına, Big Bang teorisine, Risale-i Nur nasıl bir açıklık getirmiştir? Konuyu Risale-i Nur eserleriyle de harmanlayıp size takdim etmeye çalışalım: İçinde bulunduğumuz
DetaylıSTANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018
STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum
DetaylıMadde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark
PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının davranıģlarını en temel düzeyde
DetaylıBüyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri
7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar
DetaylıYıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz.
Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Işık genellikle titreşen elektromanyetik dalga olarak düşünülür; bu suda ilerleyen dalgaya
DetaylıParçacıkların Standart Modeli ve BHÇ
Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Hubble Yasası, Evrenin Genişlemesi ve Büyük Patlama
SU Lise Yaz Okulu Hubble Yasası, Evrenin Genişlemesi ve Büyük Patlama Doppler Etkisi Kaynak tra)ndan üre-len dalgaların tepe noktalarına bakalım. Ne kaynak, ne de gözlemci hareket ediyor olsun. λ=vdalga.t
DetaylıKütlesel çekim kuvveti nedeniyle cisimler bir araya gelme eğilimi gösterirler, birbirlerine
Türkçe Özet Doğayı araştırmamız çevremizde gördüklerimizle başlar. Onların yapı taşlarını merak ederiz ve biyoloji ile kimyada olduğu gibi mümkün olduğunca küçük ölçeklere inmeye çalışırız. Ancak bu araştırmanın
Detaylı2- Bileşim 3- Güneş İç Yapısı a) Çekirdek
GÜNEŞ 1- Büyüklük Güneş, güneş sisteminin en uzak ve en büyük yıldızıdır. Dünya ya uzaklığı yaklaşık 150 milyon kilometre, çapı ise 1.392.000 kilometredir. Bu çap, Yeryüzünün 109 katı, Jüpiter in de 10
DetaylıYapıtaşları: Kuarklar ve Leptonlar örn: u,d,.. Elektron(e)..
PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Evren nasıl bugünkü halini aldı? Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının
DetaylıParçacık Fiziği Söyleşisi
Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama
DetaylıKadri Yakut 08.03.2012
Kadri Yakut 08.03.2012 TEŞEKKÜR Lisans Kara Delikler Eser İş (2009-2010) Büyük Kütleli Kara Delikler Birses Debir (2010-2011) Astrofiziksel Kara Deliklerin Kütlelerinin Belirlenmesi Orhan Erece (2010-2011)
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Mikrodalga Fon Işıması Madde nin oluşması
SU Lise Yaz Okulu Mikrodalga Fon Işıması Madde nin oluşması Tarihsel Bir Giriş 1964 te Arno Penzias ve Robert Wilson Bell Laboratuvarı nda antenleri ile mikrodalga boylarında çalışmalar yapıyorlardı. Bu
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Samanyolu ve Diğer Gökadalar
SU Lise Yaz Okulu Samanyolu ve Diğer Gökadalar Samanyolu Gökadamız kendi kütleçekimi al1nda dengeli, milyarlarca yıldız, gaz ve tozdan oluşan bir yapıdır. Biz gökadamızı gökyüzünde bir kolon halinde görürüz.
DetaylıHİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)
HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS
DetaylıGÖKADAMIZ SAMANYOLU GÖKADASI
GÖKADAMIZ SAMANYOLU GÖKADASI Gökadalar kütle çekimi ile birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz ve toz, plazma ve karanlık maddeden oluşan düzeneklerdir. Gökadaların barındırdığı birkaç milyon cüce
DetaylıKaranlık Madde Karanlık Enerji. Sabancı Üniversitesi
Görünmeyeni Anlamak II Karanlık Madde Karanlık Enerji Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi Karanlık madde nedir? Işıma yapmayan, an elektromanyetik etik dalgalarla (tüm frekanslarda) etkileşime girmeyen,
DetaylıMurat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi
Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Kütlenin kökeni Nötrino salınımı Madde-karşıt madde asimetrisi Karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası gibi kuramsal olarak geliştirilmiş olayların açıklanmaya çalışılmasıdır.
DetaylıCoğrafya X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow
Yazı İçerik Güneş Nedir? Güneşin Büyüklüğü Güneşin Bileşimi Güneşin İç Yapısı A) Çekirdek B) Radiyatif Bölge C) Konvektif Bölge Güneşin Yüzeyi (Fotosfer) Fotosferin Özellikleri Güneş Atmosferi Kromosfer
Detaylıİşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını. ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği İşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir. Çalışanların sağlığı ve güvenliğin bozulması
DetaylıGece Aslında Karanlık Değildir: Olbers Paradoksu
Gece Aslında Karanlık Değildir: Olbers Paradoksu 20. yüzyıla değin elimizde evren hakkında yeterli veri bulunmadığından, evrenin durağan ve sonsuz olduğuna dair yaygın bir görüş vardı. Ancak bu durağan
DetaylıDoğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri
EVREN NASIL İŞLER? Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri Evrenin olağanüstü karmaşıklığını açıklamak için küçüklerin dünyasını anlamak gerekir
DetaylıMaddenin içine yaptığımız yolculukta...
HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları
DetaylıGalaksiler kütle çekimiyle birbirine bağlı yıldızlar ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşan yapılardır.
Galaksiler Galaksiler kütle çekimiyle birbirine bağlı yıldızlar ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşan yapılardır. Galaksilerin barındırdığı yıldızlar ortak bir çekim merkezi çevresindeki yörüngelerde
DetaylıASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI (Şıkkın sonunda nokta varsa doğru cevap o dur.)
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ SINAVI SORULARI VE CEVAPLARI (Şıkkın sonunda nokta varsa doğru cevap o dur.) Her sorunun doğru cevabı 5 puandır. Süre 1 ders saatidir. 02.01.2013 ÇARŞAMBA 1. Güneş sisteminde
DetaylıAtomun Tarihsel Gelişimi
Atomun Tarihsel Gelişimi Big Bang teorisinin de bir kez daha ortaya koyduğu gibi, Allah evreni yokluktan var etmiştir. Bu büyük patlama, her yönüyle insanı düşündüren, tesadüflerle izah edilemeyecek ince
DetaylıBeyaz cüceler Nötron yıldızları. Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi
Beyaz cüceler Nötron yıldızları Kara delikler Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi Giriş Küçük yıldızların evrimlerinin sonu: Beyaz Cüce Büyük yıldızların evrimlerinin sonu Süpernova patlamaları Nötron yıldızları
DetaylıFotovoltaik Teknoloji
Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 3: Güneş Enerjisi Güneşin Yapısı Güneş Işınımı Güneş Spektrumu Toplam Güneş Işınımı Güneş Işınımının Ölçülmesi Dr. Osman Turan Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali
DetaylıEtkinlikleriniz hakkında bilgiyi etkinlik@tad.org.tr adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır.
Etkinlikleriniz hakkında bilgiyi etkinlik@tad.org.tr adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır. Arsenik seven bakteri ve yaşama bakışımız Defne Üçer Şaylan Sabancı Üniversitesi
DetaylıBEYAZ CÜCELER, C CELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER
BEYAZ CÜCELER, C CELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER KLER BEYAZ CÜCELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER, EVRİMLERİNİN SON SAFHALARINDA OLAN YILDIZLARDIR. BİR YILDIZ ANAKOLDAKİ EVRİMİ BOYUNCA, ÇEKİRDEĞİNDEKİ
DetaylıATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde
Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır:
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Karanlık Madde
SU Lise Yaz Okulu Karanlık Madde Gökadamızın kütle dağılımı Diskteki yıldızlar merkez etra0nda Kepler yörüngelerinde dolaş9kları için gökada diskinin Kütlesi yıldızların hareke< incelenerek bulunabilir.
DetaylıNot: Bu yazımızın video versiyonunu aşağıdan izleyebilirsiniz. Ya da okumaya devam edebilirsiniz
Uzay Ne Kadar Soğuk? Uzay ne kadar soğuk, veya ne kadar sıcak? Öncelikle belirtelim; uzay, büyük oranda boş bir ortamdır. Öyle ki, uzayda 1 metreküplük bir hacimde çoğu zaman birkaç tane atom, molekül
DetaylıBölüm 1: Fizik ve Ölçme
Fizik Bölüm 1: Fizik ve Ölçme f=ma İnsanoğlu Problem? Bilim Temel Yasalar Matematik Teori Doğal olayları yönetentemel yasaları bulmak ve ileride yapılacak deneylerin sonuçlarını öngörecekteorilerin geliştirilmesinde
DetaylıA. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ
ÜNİTE 3 MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 1. BÖLÜM MADDENİN TANECİKLİ YAPISI 1- ATOMUN YAPISI Maddenin taneciklerden oluştuğu fikri yani atom kavramı ilk defa demokritus tarafından ortaya atılmıştır. Örneğin;
DetaylıFen ve Mühendislik Bilimleri için Fizik
Fen ve Mühendislik Bilimleri için Fizik Giriş Fizik Temel Bilimlerin Amacı Doğanın işleyişinde görev alan temel kanunları anlamak. Diğer fen ve mühendislik bilimleri için temel hazırlamaktır. Temelde gerekli
DetaylıProf. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü
101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan
DetaylıEĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı Hareket Hareket 12.1.1.1. Düzgün
DetaylıGÜNEŞİMİZ. Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi
GÜNEŞİMİZ Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi Genel Özellikleri Çapı ~ 700000 km Yer in çapının 109 katı Kütlesi: 1.99x10 33 gram Yer in kütlesinin 333000 katı Gaz yapılıdır (Ort. yoğunluk = 1.4 g/cm
DetaylıBize En Yakın Yıldız. Defne Üçer 30 Nisan 2011
Bize En Yakın Yıldız GÜNEŞ Defne Üçer 30 Nisan 2011 Sayılar sayılar Güneş Kütlesi = 300.000 Dünya Kütlesi Güneş çapı = 110 Dünya çapı Güneş yoğunluğu = Dünya yoğunluğu/4 Güneş Uzaklık= 1 Astronomik Birim
DetaylıFen ve Mühendislik Bilimleri için Fizik
Fen ve Mühendislik Bilimleri için Fizik Giriş Fizik Temel Bilimlerin Amacı Doğanın işleyişinde görev alan temel kanunları anlamak. Diğer fen ve mühendislik bilimleri için temel hazırlamaktır. Temelde gerekli
DetaylıDEV GEZEGENLER. Mars ın dışındaki dört büyük gezegen dev gezegenler grubunu oluşturur.
DEV GEZEGENLER DEV GEZEGENLER Mars ın dışındaki dört büyük gezegen dev gezegenler grubunu oluşturur. Bunlar sırasıyla Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün gezegenleridir. Bunların kütle ve yarıçapları yersel
DetaylıHubble Gökada Sınıflaması. Coma Gökada Kümesi
Hubble Gökada Sınıflaması Coma Gökada Kümesi Hubble Gökada Sınıflaması Sarmal gökadalar: Bileşenleri Samanyolu nda olduğu gibi: disk, çekirdek, halo, şişkin bölge ve sarmal kollar Hubble Gökada Sınıflaması
DetaylıHazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ
Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI
DetaylıFİZ314 Fizikte Güncel Konular
FİZ34 Fizikte Güncel Konular 205-206 Bahar Yarıyılı Bölüm-7 23.05.206 Ankara A. OZANSOY 23.05.206 A.Ozansoy, 206 Bölüm 7: Nükleer Reaksiyonlar ve Uygulamalar.Nötron İçeren Etkileşmeler 2.Nükleer Fisyon
DetaylıFiziğin Sınırları, Sınırların Fiziği
Fiziğin Sınırları, Sınırların Fiziği bgunes@gazi.edu.tr Fiziğin Sınırları, Sınırların Fiziği Prof. Dr. Bilal GÜNEŞ Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Fizik Eğitimi A.B.D. Proje Görevleri TÜBİTAK
DetaylıİÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ...
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... viii -BÖLÜM / 1- GİRİŞ... 1 -BÖLÜM / 2- ÖZEL GÖRELİLİK... 13 2.1. REFERANS SİSTEMLERİ VE GÖRELİLİK... 14 2.2. ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ... 19 2.2.1. Zaman Ölçümü
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Testin 1 in Çözümleri 1. B manyetik alanı sabit v hızıyla hareket ederken,
DetaylıUzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2
Uzayın Eşiğinde Bir Balon Teleskop: STO-2 Ümit Kavak [ Groningen Üniversitesi, Kapteyn Astronomi Enstitüsü/SRON Hollanda Uzay Araştırmaları Merkezi Dr. Umut A. Yıldız [ NASA/JPL-Caltech Stratosferik Terahertz
DetaylıKOZMOS TAN KUANTUM A 1
KOZMOS TAN KUANTUM A 1 ( Bir Patlamanın Sonuçları ) YALÇIN İNAN Kozmos tan Kuantum a 1 ISBN 975-8304-67-4 Bu kitabın her türlü yayın hakkı yazarına aittir. Yalçın İnan Tel : ( 312 ) 4172561-62 Fax : (
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki
DetaylıSTANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK
STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Etkinlik A nın Yanıtları 1. Elektromanyetik spektrum şekildeki gibidir.
DetaylıAtlas detektörünün A kısmının yapılandırılması LHD nin yapımı için 6.4 milyar dolara yakın bir para harcandı
CERN BÖLÜM-1 Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN) her anlamda bilim dünyasının son yıllardaki en popüler nesnesi. Devasal bütçesi, dünyanın her yerinden konusunda uzman iki binin üzerinde bilim adamının
DetaylıGÖK CİSİMLERİNİ TANIYALIM
GÖK CİSİMLERİNİ TANIYALIM Galaksilerin, yıldızların, gezegenlerin, meteorların, asteroitlerin bulunduğu hacimli ve kütleli gök cisimlerinin tamamının yer aldığı boşluğa uzay denir. Uzayda bulunan varlıkların
DetaylıRADYO ASTRONOMİ. Nazlı Derya Dağtekin
RADYO ASTRONOMİ Nazlı Derya Dağtekin Elektromagnetik Işıma Işık dalgası, foton yada radyasyon olarak bilinen, kütlesiz enerji paketçikleridir. Radyasyonun doğası onun dalga boyu ve/veya frekansı ve/veya
DetaylıYıldızlardan Yıldızsılara. Test 1 in Çözümleri
43 Yıldızlardan Yıldızsılara Test in Çözüleri. Tabloda verilen bilgilerin taaı doğrudur. Ancak bu sınava giren öğrenci III ve V nuaralı doğru bilgileri yanlış işaretleiştir. Bu nedenle sınavdan 60 puan
DetaylıÜNİTE 7 : GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ UZAY BİLMECESİ
ÖĞRENME ALANI : DÜNYA VE EVREN ÜNİTE 7 : GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ UZAY BİLMECESİ A GÖK CİSİMLERİNİ TANIYALIM (5 SAAT) 1 Uzay ve Evren 2 Gök Cismi 3 Yıldızlar 4 Güneş 5 Takım Yıldızlar 6 Kuyruklu Yıldızlar
DetaylıRadyoaktif elementin tek başına bulunması, bileşik içinde bulunması, katı, sıvı, gaz, iyon halinde bulunması radyoaktif özelliğini etkilemez.
RADYOAKTİFLİK Kendiliğinden ışıma yapabilen maddelere radyoaktif maddeler denir. Radyoaktiflik çekirdek yapısıyla ilişkilidir. Radyoaktif bir atom hangi bileşiğin yapısına girerse o bileşiği radyoaktif
DetaylıATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ
ATOM Elementlerin özelliğini taşıyan, en küçük yapı taşına, atom diyoruz. veya, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit birimlerine ayrıştırılamayan, maddenin en küçük birimine atom denir. Helyum un
DetaylıH-R DİYAGRAMI. Bir yıldızın Hertzsprung-Russell diyagramındaki yeri biliniyorsa, o yıldızın;
H-R DİYAGRAMI Bir yıldızın Hertzsprung-Russell diyagramındaki yeri biliniyorsa, o yıldızın; Etkin Sıcaklığı Renk ölçeği Tayf Türü Işınım sınıfı Toplam ışınım gücü Mutlak parlaklığı Yüzey çekim ivmesi Uzaklığı
DetaylıGÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ
GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ SABANCI ÜNİVERSİTESİ Giriş Uzaydaki cisimleri nasıl algılarız Elektromanyetik tayf ve atmosfer Yer gözlemleri Gözle görünür (optik) bölge Radyo bölgesi Uzay gözlemleri
DetaylıATOM ATOMUN YAPISI 7. S I N I F S U N U M U. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.
ATO YAP Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir Atomu oluşturan
DetaylıKütleçekim Dalgaları İlk Kez Gözlemlendi!
Furkan Semih Dündar Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü Kütleçekim Dalgaları İlk Kez Gözlemlendi! Albert Einstein ın 1915 yılında ortaya attığı genel görelilik kuramı bir kez daha doğrulandı. Bu kuram iki
DetaylıGüneş sistemi içersinde; Güneş, 8 gezegen, asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteorlar, cüce gezegenler,uydular vardır.
Güneş sistemi içersinde; Güneş, 8 gezegen, asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteorlar, cüce gezegenler,uydular vardır. Güneş Sistemi Nasıl Oluştu? Güneş Lekeleri Güneş lekeleri, manyetik alan düzensizliği
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 08 1. KONU: TAYFSAL GÖZLEM 1 2. İÇERİK Doppler Etkisi Kirchhoff Yasaları Karacisim Işınımı
DetaylıCERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017
CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin
DetaylıYILDIZLARARASI ORTAM. Serdar Evren Astronomiye Giriş II
YILDIZLARARASI ORTAM Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 Samanyolu gibi bir gökadadaki yıldızlar arasında ortalama 2-3 parsek uzaklık vardır. Yıldızlar arasındaki uzay yayılmış madde ile doludur.
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki
DetaylıSU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren
SU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren Dr. Emrah Kalemci Kozmoloji ye Giriş Kozmoloji Neyi Amaçlar? Evrende neredeyiz? Evren ne kadar büyük? Evren ne zaman oluştu? Evren nasılevrimleşti ve sonu ne olacak?
DetaylıBir Yıldız Sisteminde Canlılığın Oluşması İçin Gereken Etmenler
Bir Yıldız Sisteminde Canlılığın Oluşması İçin Gereken Etmenler Bilinen yaşamın yalnızca Dünya da oluşarak, başka gezegen ve yıldız sistemlerinde oluşmamış olmasının birçok nedeni var. Bu yalnızca Dünya
DetaylıGüneş Sisteminin En Tırt Gezegeni: Uranüs
Güneş Sisteminin En Tırt Gezegeni: Uranüs Uranüs özelliksiz bir gezegen değil. Aslında Güneş Sistemi içindeki konumunda, kendine özgü birçok özelliği var. Fakat bu gezegen hiçbir zaman umursanamakta. Belgesellerde
DetaylıEtkinlikleriniz hakkında bilgiyi etkinlik@tad.org.tr adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır.
Etkinlikleriniz hakkında bilgiyi etkinlik@tad.org.tr adresine gönderirseniz websitemizdeki etkinlik takviminde duyurulacaktır. Lowe, Alevlenmiş (Blazing) Bristlecone isimli fotoğrafında batı Amerika da
DetaylıHiggs bozonu nedir? Hasan AVCU
Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU Evrenin başlangıcı kabul edilen Büyük Patlama'nın hemen saniyenin milyonda biri kadar ertesinde ilk parçacıklar da etrafa saçıldı. Bu parçacıklar saf enerjiydi, bir kütleleri
DetaylıSamanyolu ve Gökadalar. Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi
Samanyolu ve Gökadalar Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi Samanyolu Gökadamız kendi kütleçekimialtında milyarlarca yıldız, gaz ve tozdan oluşan bir yapıdır. Biz gökadamızı gökyüzünde bir kolon halinde
DetaylıJ.J. Thomson (Ġngiliz fizikçi, 1856-1940), 1897 de elektronu keģfetti ve kütle/yük oranını belirledi. 1906 da Nobel Ödülü nü kazandı.
1 5.111 Ders Özeti #2 Bugün için okuma: A.2-A.3 (s F10-F13), B.1-B.2 (s. F15-F18), ve Bölüm 1.1. Ders 3 için okuma: Bölüm 1.2 (3. Baskıda 1.1) Elektromanyetik IĢımanın Özellikleri, Bölüm 1.4 (3. Baskıda
Detaylı6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ
6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ 3.1 ÇEKİRDEK KUVVETLERİ 3.1.1. GENEL KARAKTERİSTİK Çekirdek hakkında çok fazla bir şey bilmezden önce yalnızca iki farklı etkileşim kuvveti bilinmekteydi.
DetaylıDünya ve Uzay Test Çözmüleri. Test 1'in Çözümleri. 5. Ay'ın atmosferi olmadığı için açık hava basıncı yoktur. Verilen diğer bilgiler doğrudur.
5 ve Uzay Test Çözmüleri Test 'in Çözümleri 5. Ay'ın atmosferi olmadığı için açık hava basıncı yoktur.. Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları sırasıyla; Merkür, Venüs,, Mars, Jupiter, Sütarn, Uranıs ve
DetaylıProton, Nötron, Elektron
Atomun Yapısı Atom Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Farklı yüklere sahip bu parçacıklar birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve atomu oluşturur. Atomda bulunan yükler negatif ve
DetaylıToplam
Gerçek basittir ama basit görülmez. Blaise Pascal Ad Soyad: Okul: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Toplam /6 /7 /12 /10 /11 /8 /10 /12 /10 /14 /100 SINAV KURALLARI 1) Sınav toplam 5 sayfadan oluşmaktadır, lütfen sınava
DetaylıSIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ
Kuvvet ve Hareket SIVILARI KALDIRMA KUVVETİ Akışkan olan suyun sahip olduğu özelliklerd özelliklerden d teknik k ik anlamda l d yararlanabilmek, l bililmek, k insanların i yaptıkları çalışmalarla mümkün
DetaylıCERN BÖLÜM-3 İZAFİYET TEORİSİNDE SONUN BAŞLANGICI MI?
CERN BÖLÜM-3 İZAFİYET TEORİSİNDE SONUN BAŞLANGICI MI? Geçtiğimiz ay sonlarında CERN den yapılan açıklama belki de bugüne kadar CERN den yapılan açıklamaların en sansasyoneliydi. Açıklamada nötrinolarla
DetaylıEVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz.
EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz. 1. Hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren teorisi 2. Büyük
DetaylıIşınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü
Işınım ile Isı Transferi Deneyi Föyü 1. Giriş Işınımla (radyasyonla) ısı transferi ve ısıl ışınım terimleri, elektromanyetik dalgalar ya da fotonlar (kütlesi olmayan fakat enerjiye sahip parçacıklar) vasıtasıyla
DetaylıTeleskop: gökyüzüne açılan kapı
Teleskop: gökyüzüne açılan kapı Teleskop sözcüğü, uzak anlamına gelen tele ve uzağa bakmak anlamına gelen skopein Yunanca sözcüklerinden oluşmuştur. En basit tanımıyla teleskop, gözlerimizle göremeyeceğimiz
DetaylıYıldızların Yapısı ve Evrimi. Anakol Sonrası Evrim
Yıldızların Yapısı ve Evrimi Anakol Sonrası Evrim Anakol Evriminin Sonu Anakolda yıldız hidrostatik dengede ve çekirdekte hidrojenini yakıp helyuma çevirecek yeterli sıcaklığa sahip. Şimdi yıldız kimyasal
DetaylıASTROFİZİĞE GİRİŞ. Şekil 1. Elektromanyetik tayf türleri
ASTROFİZİĞE GİRİŞ 1. Elektromanyetik Tayf Elektromanyetik dalgalar birbirlerine dik ve eş güdümlü hareket elektrik ve manyetik alanlardan oluşur. Elektromanyetik dalgalara verilebilecek en iyi örnek gözümüzün
DetaylıHİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?
Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi
DetaylıCERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU?
CERN NEDİR? NE ZAMAN VE NİÇİN KURULDU? CERN, 2014 te 60. kuruluş yılını kutlayacak. CERN, II. Dünya Savaşı sonunda Avrupa da ortak nükleer araştırmalar yapmak için kuruldu. CERN 58 Yıllık, Ama Adını Dünyaya
DetaylıASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ ( 4.5.6.7.8. Sınıflar) Yaz Okulu Kodu: YO/ASTRO Tarih: 22 Haziran 10 Temmuz 2015 Süre: 3 Hafta Saat: 10:00-16:00 Ücret: 1100 TL Kontenjan: 25 Yer: İstanbul Üniversitesi Beyazıt
DetaylıÇoklu Evrenlerin Varlığını Öne Süren 5 Teori
Çoklu Evrenlerin Varlığını Öne Süren 5 Teori Yaşadığımız evren, dışarıdaki tek evren olmayabilir. Aslında evrenimiz, çoklu evreni oluşturan sonsuz sayıdaki evrenden biri olabilir. Bu düşünce sizi şaşırtabilir
DetaylıSU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren
SU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren Dr. Emrah Kalemci Kozmoloji ye Giriş Kozmoloji Neyi Amaçlar? Evrende neredeyiz? Evren ne kadar büyük? Evren ne zaman oluştu? Evren nasıl evrimleşti ve sonu ne olacak?
Detaylı