İçindekiler. Birinci Bölüm İMAR PLANLARINA İTİRAZ VE DAVA. Yazar Özgeçmişleri... 7 Önsöz... 9 Şekiller ve Tablolar Listesi...45

Transkript

1 İçindekiler Yazar Özgeçmişleri... 7 Önsöz... 9 Şekiller ve Tablolar Listesi...45 Birinci Bölüm İMAR PLANLARINA İTİRAZ VE DAVA I. İMAR PLANI KAVRAMI VE TÜRLERİ...47 A. Giriş B. İmar Planı Kavramı C. İmar Planlarının Önceliği Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin İmar Planına ve İdarelerin İmar Yönetmeliklerine Göre Evveliyatla Uygulanacak Hükümleri İmar Planlarının Öncelikle Uygulanacağı Hususlar İdarelerin İmar Yönetmelikleri Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin Diğer Hükümleri D. Plan Amacında Kullanma Zorunluluğu E. İmar Planı Türleri Metropoliten Alan Planları Mekânsal Strateji Planları Çevre Düzeni Planları Nazım İmar Planları Uygulama İmar Planları F. Plan Değişiklikleriyle İlgili Kavramlar Plan Revizyonu (Revizyon İmar Planı) Plan Değişikliği İlave İmar Planı II. İMAR PLANLARINDA MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ...61 A. Planların Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Yapılması Metropoliten Alan Planlarında Yetki Çevre Düzeni Planlarında Yetki a. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Çevre Düzeni Planı Yapma Yetkisi... 68

2 12 İmar Davaları Rehberi b. Yerel Yönetimlerin Çevre Düzeni Planı Yapma Yetkisi c. Yerel Yönetimlerce Süresinde Yapılmayan Çevre Düzeni Planlarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılması d. Çevre Düzeni Planları Konusunda Özel Yetkiler Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Yetki a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçerisinde Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi b. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi c. Büyükşehirlerde Nazım ve Uygulama İmar Planı Yapma Yetkisi (1) Nazım İmar Planları Yapma Yetkisi (2) Uygulama İmar Planlarının İlçe Belediyeleri Tarafından Yapılması (3) Süresi İçerisinde İlçe Belediyesi Tarafından Yapılmayan Uygulama İmar Planlarının Büyükşehir Belediyesi Tarafından Yapılabilmesi (4) Kanunlarla Büyükşehir Belediyelerine Verilmiş Görevlerin Yerine Getirilmesi Amacıyla Yapılacak Planlarda Büyükşehir Belediyelerinin Yetkili Olması (5) Büyükşehir Mücavir Alanlarında Plan Yapma Yetkisi (6) İlçe Belediyesi Ait Planlama Yetkisinin Büyükşehir Belediyesine Devredilebilmesi d. Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi (1) Merkezi İdarenin Yetkisi Dâhilindeki Kamu Yatırımları ve Tesisleri İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi (2) Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı (PPP) Yatırımları İçin Gereken Alanlarda Planlama Yetkisi (3) Kamu Yapıları ve Enerji Tesisleriyle İlgili Alt Yapı, Üst Yapı ve İletim Hatlarına İlişkin İmar Planlarında Planlama Yetkisi (4) Resmi Bina ve Tesisler Konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri (5) İçişleri Bakanlığının İhtiyaç Duyacağı Taşınmazlarda Planlama Yetkisi e. Kentsel Dönüşüm Alanlarında Planlama Yetkisi (1) Belediye Sınırları İçinde İlan Edilen Kentsel Dönüşüm Alanlarında (2) Büyükşehir Sınırları İçinde İlan Edilen Kentsel Dönüşüm Alanlarında (3) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanlarında Toplu Konut İdaresi Başkanlığının Yetkisi f. Gecekondu Kanunu na Tabi Alanlarda Planlama Yetkisi (1) Gecekondu Kanunu na Tabi Bölgeler (2) Gecekondu Alanlarında Plan Türleri (3) Gecekondu Kanunu na Tabi Bölgelerde Genel Yetki Kuralı (4) Büyükşehir Belediyelerinde Gecekondu Kanunu na Tabi Alanlarda Yetki (5) Gecekondu Alanlarında Belediyeler Tarafından Hazırlanan Islah ve İmar Planlarını Onaylama Yetkisi (6) Gecekondu Alanlarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkisi g. Toplu Konut Alanlarında Planlama Yetkisi h sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde (1) 2981 sayılı Kanunun Uygulama Alanı (2) Islah İmar Planı Yapılabilecek Alanlar (3) Islah İmar Planlarının Onayı i. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi (1) Taşınmaz Maliklerinin Dönüşüm Yaptıkları Durumda Planlama ve Plan Uygulama Yetkisi (2) Maliklerin Dönüşümü Yapmadığı Durumlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkili Olması... 95

3 İçindekiler 13 (3) Çevre ve Şehircilik Bakanlığının TOKİ Başkanlığını veya Belediyeleri Yetkilendirmesi (4) Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda j. Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Projeler İçin Gerekli Alanlarda Planlama Yetkisi k. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Planlama Yetkisi (1) Genel Yetki Kuralı (2) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlara Ait Taşınmazlarda l. Sit Alanlarında Planlama Yetkisi (1) Genel Olarak Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi (2) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgelerinde Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi (3) Atatürk Orman Çiftliğinde Koruma Amaçlı Plan Yapma Yetkisi (4) Sit Alanında Kalan Taşınmazlarda Özelleştirme İdaresi Başkanlığının Planlama Yetkisi m. Milli Parklarda Planlama Yetkisi n. Özelleştirme Kapsamındaki İdarelere Ait Taşınmazlarda Planlama Yetkisi (1) Genel Olarak (2) Hizmet Özelleştirmesine Ait İmar Planları (3) Kıyıda ve Turizm Alanlarında Kalan Yerlerde İmar Planları o. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Planlama Yetkisi p. GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde Planlama Yetkisi q. Afet Bölgelerinde Planlama Planlama Yetkisi r. Boğaziçi Alanında Planlama Yetkisi s. Kıyılarda ve Sahil Şeritlerinde Planlama Yetkisi (1) Kıyılarda Yapılacak Planlarda Genel Yetki (2) Turizm Amaçlı Konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının Yetkisi (3) Özelleştirme Kapsamındaki Taşınmazlarda Özelleştirme İdaresi Başkanlığının Yetkisi Kıyılardaki Endüstri Bölgelerinde Plan Onaylama Yetkisi t. Organize Sanayi Bölgelerinde Planlama Yetkisi u. Endüstri Bölgelerinde Planlama Yetkisi (1) Genel (2) Özel Endüstri Bölgelerinde v. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Planlama Yetkisi w. Türk Boğazlar Bölgesinde Planlama Yetkisi x. Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi y. Haydarpaşa Limanında Planlama Yetkisi z. TCDD Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlarda Planlama Yetkisi aa. Atatürk Orman Çiftliğinde Planlama Yetkisi bb sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda Planlama Yetkisi cc. Olimpiyat Köyünde Planlama Yetkisi dd Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında Planlama Yetkisi ee. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde Planlama Yetkisi ff. Balıkçı Barınaklarında Planlama Yetkisi

4 14 İmar Davaları Rehberi gg. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında (Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında) Planlama Yetkisi hh. Yalova Termal Kaplıcalarında Planlama Yetkisi ii. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda Planlama Yetkisi jj. Atatürk Kültür Merkezinde Planlama Yetkisi kk. İzmir Expo Alanında Planlama Yetkisi ll. İskan Kanunu Kapsamında Yapılacak Uygulamalarda Planlama Yetkisi B. Planların Kamu İdaresinin Yetkili Olmayan Birimleri Tarafından Onaylanması Çevre Düzeni Planlarında Plan Onama Yetkisi Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Plan Onama Yetkisi a. Belediye Sınırları İçinde b. Büyükşehir Belediyelerinde c. Belediye Sınırları Dışında C. Planın Yetkili Olmayan Kişiler Tarafından Hazırlanması Genel Olarak Müellif Şartı Müelliflerin Nitelikleri Müelliflerin Derecelendirilmeleri Yeterlik Belgesinin Verilmesi ve Sicillerin Tutulması Yeterlik Belgesinin İptali Müelliflerin Sorumlulukları D. Planlama Alanının Mevzuata Uygun Şekilde Belirlenmemesi Mekânsal Strateji Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi Çevre Düzeni Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi Nazım ve Uygulama İmar Planlarında Planlama Alanının Belirlenmesi E. Planların Gerekli Verilerin Tam Olarak Toplanmadan Hazırlanması Genel Olarak Veri Toplama Zorunluluğu Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporlarının Hazırlanması Mekânsal Strateji Planı İçin Gerekli Veriler Çevre Düzeni Planları İçin gerekli Veriler Nazım İmar Planları İçin Gerekli Veriler Uygulama İmar Planları İçin Gerekli Veriler F. Halihazır Haritası Bulunmayan veya Güncel Olmayan Alanlarda Plan Yapılması G. Gerekli İzinlerin Alınmaması Tarım Arazileri İçin İzin Alınmaması a. Mutlak Tarım Arazileri, Özel Ürün Arazileri, Dikili Tarım Arazileri ve Sulu Tarım Arazilerinin Tarım Dışı Amaçlarla Planlanması b. Diğer Tarım Arazileri

5 İçindekiler 15 c. Tarımsal Amaçlı Planlamalarda İzin Meralar İçin İzin Alınmaması a. Mera Kanunu nun Yürürlüğe Girmesinden Önce Nazım İmar Planı Kapsamına Alınan Meralar b. Mera Kanunu nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra İzin Alma Zorunluluğu (1) Talep (2) İnceleme (3) Mera Komisyonu ve Defterdarlığın Uygun Görüşü (4) Tescil Sanayi Alanları İçin İzin Alınmaması Vakıf Taşınmazları İçin İzin Alınmaması Mezarlıklar İçin İzin Alınmaması Su ve Kanalizasyon Alt Yapısı (Sadece İstanbul İçin) Hava Alanları İçin İzin Alınmaması Şehir İçi Yolların Karayolları ile Bağlantısı İçin İzin Alınmaması Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında İzin Devlet Ormanlarında ve Özel Ormanlarda Planlama İçin İzin Alınması H. Bilimsellik İlkesine Aykırılık: Analiz ve Sentez Yapılmadan Plan Hazırlanması İ. Eşik Analizi Yapılmaması J. Planların Şehircilik İlkelerine Uygun Olarak Hazırlanmaması Kazanılmış Hakların Korunmaması veya Dikkate Alınmaması Planlama Sürecine Katılımın Sağlanmaması Kentsel Asgari Standartların (Sosyal ve Teknik Altyapı İçin Gerekli Alanların) Ayrılmaması a. Genel Olarak Sosyal ve Teknik Altyapı Alanlarının Belirlenmesi b. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Alanlarının İlgili Kamu İdaresinin Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlar Dikkate Alınarak Belirlenmesi c. İbadet Yerlerinin Ayrılması d. Otopark Alanlarının Ayrılması (1) Semt veya Bölge Otoparkı Zorunluluğu (2) Bina Otoparkı Zorunluluğu e. İtfaiye Alanlarının Ayrılması f. Fonksiyen Bölgelerinin Yeşil Kuşaklarla Ayrılması g. Pazaryerlerinin Belirlenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar h. Toptancı Hallerinin Planlanması ı. Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Sistemlerinin Planlanmasında Uyulması Gereken Esaslar Hizmet Etki Alanı ve Yürüme Mesafelerine Uygun Planlama Yapılmaması Araç Trafiğinin Azaltılması ve Toplu Taşımaya Ağırlık Verilmesi Hususlarına Dikkate Edilmemesi Çevresel Gürültünün Dikkate Alınmaması LPG ve Akaryakıt İstasyonlarında Tampon Bölge Oluşturulmaması

6 16 İmar Davaları Rehberi 8. Özellik Arz Eden Alanlarda Kurum Görüşlerinin Plana Yansıtılmaması Demiryolları Yapı Yaklaşma Mesafesine Uyulmaması Karayolu Güzergahlarının Dikkate Alınmaması Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Koruma Alanı Etüt Raporlarının Dikkate Alınmaması Ham Petrol Boru Hattı Güzergahlarının Dikkate Alınmaması Ormanlarda Yapılacak Planlamalarda Orman Kanunu na Aykırı Plan Yapılması Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı Olarak Belirlenecek Taşınmazların Kullanımını ve Verimliliğini Etkileyecek Plan Yapılması Milli Parklarda Uyulması Gereken İlkelere Uyulmaması Sivil Savunma Bakımından Uyulması Gereken Hususlara Uyulmaması Zeytincilik Alanlarında Dikkate Alınması Gereken Hususlara Uyulmaması Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında Yapılacak Planlarda Dikkate Alınması Gereken Hususlara Uyulmaması Boğaziçi Alanında Uyulması Gereken Esaslara Uyulmaması Islah İmar Planı Yapımı Esaslarına Uyulmaması Yağmursuyu Toplama, Depolama ve Deşarj Sistemlerinin Planlanması a. Genel Olarak Yağmursuyu Toplama, Depolama ve Deşarj Sistemlerinin Planlanması K. Plan Revizyon ve Değişikliklerinde Şehircilik İlkelerine Uyulmaması Plan Değişikliklerinin ve Revizyonlarının Sebep Unsuru: Kamu Yararı Dışında Amaçlarla Plan Değişikliği Yapılması a. Çevre Düzeni Planlarında Revizyon ve Değişikliklerin Sebep Unsuru b. İmar Planlarında İlave, Revizyon ve Değişikliklerin Sebep Unsuru (1) Yeni Planlama Alanlarına İhtiyaç (2) Üst Ölçekli Plana Uygunluğu Sağlama (3) Kamu Yararı ve Zorunluluk Plan Ana Kararlarının, Plan Sürekliliğinin, Bütünlüğünün, Sosyal ve Teknik Altyapı Dengesinin Bozucu Plan Değişikliği Yapılması Sosyal ve Teknik Alt Yapının Bozulması Sonucu Doğuraca Plan Değişikliği Yapılması a. Zorunluluk b. Sosyal ve Teknik Alt Yapı Değişikliklerinde İlgili Yatırımcı Bakanlık veya Kuruluşların Görüşü Alınması c. Eşdeğer Alan Ayrılması Kat Adedi veya Bina Yüksekliğini Artıran İmar Planı Değişikliklerinde Komşu Parsellerin Haklarının İhlal Edilmemesi İmar Yollarıyla İlgili Plan Değişikliklerinde Yönetmelikte Belirtilen Hususlara Uyulmaması Karayolu ve Çevresine İlişkin Olarak Yapılacak Planlarda Karayolları Genel Müdürlüğünün Görüşünün Alınmaması Milli Savunma Bakanlığına Tahsisli Taşınmazlarda Görüş Alınmaması Tekel Niteliğinde Hizmet Sunan Kamu İdarelerinin İhtiyaçlarının Dikkate Alınmaması

7 İçindekiler Plan Müellifinin Uygun Görüşünün Alınmaması L. Planların Planlama Esaslarına Aykırı Olması Üst Ölçekli Planı Bulunmayan Alanlarda Plan Yapılması Üst Ölçekli Plana Aykırılık a. Genel Olarak Üst Ölçekli Plana Uygunluk Zorunluluğu b. Üst Ölçekli Planda Bulunmayan Hususlar c. Üst Ölçekli Planı Olmasına Rağmen Süresi İçinde Alt Ölçekli Planın Yapılmaması Her Planın Niteliğine Uygun Olarak Hazırlanmaması Mekânsal Uyum Esneklik M. Kamu Yararı Amacı Dışında Plan ve Plan Değişikliği Yapmak Genel Olarak Mekânsal Planların Amacı: Kamu Yararı ve Hukuk Devleti İlkesi a. Genel Olarak b. Doğal, Tarihi ve Kültürel Değerlerinin Koruma ve Kullanma Dengesinin Sağlanması c. Yapıların ve Çevrenin Kalitesinin Artırılması d. Engelliler, Çocuklar ve Yaşlıların Yaşam Koşullarının Dikkate Alınması Alt Ölçekli Planı Yönlendirmek Mekânsal Strateji Planları Açısından Özel Amaçlar Çevre Düzeni Planlarında Amaç Yönünden Hukuka Aykırılık Halleri N. Bölgeleme ve Yapılaşma Koşullarının Belirlenmemesi veya Mevzuata Uygun Olarak Belirlenmemesi Kullanım Bölgelemesi Yoğunluk Bölgelemesi Yapının Şeklinin ve Arsa Üzerinde Kapsayacağı Alana İlişkin Sınırlamaların Belirlenmesi a. Yapı Nizamı (1) Ayrık Nizam (2) Blok Nizam (3) Bitişik Nizam b. TAKS ve KAKS c. Bahçe Mesafeleri ile Bina Cepheleri ve Derinliklerinin Belirtilmesi d. Diğer Mevzuatta Yer Alan Sınırlamalar Yükseklik Bölgelemesi O. Planların Mevzuata Uygun Şekilde (Pafta, Lejant, Açıklama Raporu, Plan Hükümleri) Oluşturulmaması Pafta Gösterim Plan Notları Plan Açıklama Raporu

8 18 İmar Davaları Rehberi P. Planların Onaylanmasındaki Hatalar Gerçek ya da Tüzel Kişiler Tarafından Hazırlanan Planların İdareye Sunulması ve İdarece Değerlendirilmesindeki Hatalar Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçerisinde a. Meclis Onayı b. Kararların Belediye Başkanına Gönderilmesi c. Büyükşehir Belediyesi Olan Yerlerde Kararların Büyükşehir Belediyesine Gönderilmesi d. Kararların Mülki Amire Gönderilmesi Belediye Sınırları Dışında a. Onay b. Kararın Valiye Gönderilmesi III. İMAR PLANLARININ İLANI VE BU PLANLARA İTİRAZ Genel Olarak İmar Planlarının İlanı ve İtiraz a. İlan b. İmar Planlarına İtiraz c. İtirazın Yapılacağı ve İtirazı Karara Bağlayacak Merci d. İtirazı Karara Bağlama Süresi e. İtirazın Karara Bağlanması Toplu Konut Kanunu na Göre Onaylanan Planların İlanı ve İtiraz sayılı Kanun Kapsamında Hazırlanan Islah Planlarının İlanı ve İtiraz Turizm Amaçlı Planların İlanı ve İtiraz Koruma Amaçlı Planların İlanı ve İtiraz a. Koruma Amaçlı Planların İlanı b. Koruma Amaçlı İmar Planına İtiraz c. Koruma Bölge Kurullarınca Alınan Kararlara İtiraz d. Islah İmar Planlarına İtiraz OSB Planlarının İlanı ve İtiraz Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Hazırlanan Planların İlanı ve İtiraz Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılan Planların İlanı ve İtiraz IV. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI A. Görevli Yargı B. Yetkili Mahkeme C. Ehliyet Taşınmaz Maliklerinin Dava Açma Ehliyeti Kent ya da Semt Sakinlerinin Dava Açma Ehliyeti Plan Müelliflerinin Dava Açma Ehliyeti

9 İçindekiler Meslek Odalarının Dava Açma Ehliyeti Baroların Dava Açma Ehliyeti Derneklerin Dava Açma Ehliyeti Ormanları İlgilendiren Konularda Orman Genel Müdürlüğünün Dava Açma Ehliyeti Aynı Tüzel Kişiliğe Dahil Kamu İdarelerinin Dava Ehliyeti Taşınmazı Bir Başka Kamu İdaresine Devreden Kamu İdaresi Tapu Tahsis Belgesi Sahibinin Dava Açma Ehliyeti Zilyedin Dava Açma Ehliyeti Belediye Başkanının Dava Açma Ehliyeti Büyükşehir Belediye Başkanının Dava Ehliyeti Mülki Amirlerin Dava Açma Ehliyeti Valinin Dava Açma Ehliyeti Belediye Meclisi Üyelerinin Dava Açma Ehliyeti Siyasi Parti Teşkilatlarının Dava Açma Ehliyeti Yatırımcıların Dava Açma Ehliyeti D. Dava Açma Süresi İmar Planlarına İtiraz Edilmemişse Dava Açma Süresi İmar Planlarına İtiraz Edilmişse Dava Açma Süresi İYUK 11. Maddenin Uygulanması Uygulama İşlemi Üzerine Planlara Dava Açılması a. Genel Kural b. Uygulama İşlemi Olarak Kabul Edilen Uygulamalar Plan Değişikliği Talep Edilmişse İşlem Yok Hükmünde İse E. İşlemin Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Olup Olmadığı Genel Olarak İlan Edilmeyen Planların Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Olup Olmadığı Bir Başka Kurumun Onayına Tabi İmar Planlarının Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İşlem Niteliği F. Husumet G. Birden Fazla İdari İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılması V. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILACAK DAVALARDA DAVANIN ESASININ GÖRÜLMESİ VE SONUCA BAĞLANMASI A. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişilik Meselesi Çözümü Teknik Bilgi Gerektiren Konularda Bilirkişi Görevlendirilmesinin Zorunlu Olması İmar Planlarına karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler Özellik Arz Eden Planlara Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Kurulunda Uzman Bulundurulması Zorunluluğu

10 20 İmar Davaları Rehberi 4. İmar Planlarına karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi İncelemesi ve Raporuyla İlgili Özellik Arz Eden Hususlar B. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davalarda Yürütmenin Durdurulması C. İmar Planlarına Karşı Açılacak Davanın Esasının Görülmesi D. İmar Planlarının İptal Edilmesinin Sonuçları İmar Planların İptali Plan Değişikliklerinin İptali VI. İMAR PLANINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ VII. İMAR PLANINA DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ İkinci Bölüm PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ) İŞLEMLERİNE İTİRAZ VE DAVA I. GENEL OLARAK PARSELASYON İŞLEMLERİ A. Yasal Dayanak B. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Tarihçesi II. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ A. Arazi ve Arsa Düzenlemesinde Sebep (Hukuki Dayanak) Yönünden Hukuka Aykırılık Halleri İmar Planı Bulunmayan Alanlarda Parselasyon Yapılması Parselasyon İşleminin İmar Planına Uygun Olmaması İdarelerin Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yapmaya Zorlanıp Zorlanmayacağı Uygulama İmar Planının Yargı Kararıyla İptal Edilmesi Durumu Uygulama İmar Planı Değişikliği Durumu B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinde Amaç Yönünden Hukuka Aykırılık: İnşaata Elverişli Parsel Üretmek Dışında Amaçlarla Parselasyon Yapmak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Genel Amacı: Kamu Yararının Sağlanması Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Asli Amacı ve Bu Amacın Ortaya Çıkardığı Gereklilikler: İnşaata Elverişli İmar Parseli Üretmek a. Yapılaşmaya Elverişli Parsel Tahsis Zorunluluğu b. Artık Parsel Oluşturulmaması Gerekliliği c. Müstakil Parsel Oluşturma Zorunluluğu d. İnşaat Yapmaya Elverişli Parsel Üretilmesi Mümkün Olmayan Alanların Düzenlemeye Tabi Tutulamaması Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Tali Amacı C. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Yetkisiz Kamu İdaresi Tarafından Yapılması Genel Yetki Kuralları

11 İçindekiler 21 a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde/Dışında b. Büyükşehir Belediyesi Olan Yerlerde (1) Genel Kural: Parselasyon Yapmaya İlçe Belediyelerinin Yetkili Olması (2) Büyükşehir Belediyelerinin Parselasyon Yapmaya Yetkili Olduğu Durumlar (3) İlçe Belediyelerinin Yaptığı Parselasyon İşlemlerinin Büyükşehir Belediyesinin Onayına Tabi Olması (a) Büyükşehir Belediyesinin Onay ve Denetim Yetkisinin Niteliği (b) Parselasyon İşlemlerini Büyükşehir Belediyesine Gönderme Zorunluluğu (c) Gönderme Zorunluluğunun Kapsamı (d) Gönderme Zamanı (e) Büyükşehirlerde Onay Mercii (f) Büyükşehir Belediyesinin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 7/b Maddesindeki Denetim Yetkisinin Kapsamı c sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda Özel Yetki Kuralları a. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri b. Organize Sanayi Bölgelerinde (1) Genel Olarak (2) Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri c. Endüstri Bölgelerinde d. TCDD ye Ait Taşınmazlarla İlgili Yetkiler e. Gecekondu Alanlarında f. Atatürk Kültür Merkezi Alanında g. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde h. Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda (1) Merkezi İdarenin Yetkisi Dâhilindeki Kamu Yatırımları ve Tesisleri İçin Gerekli Alanlarda (2) Kamu ve Özel Sektör Ortaklığı (PPP) Yatırımları İçin Gereken Alanlarda (3) Kamu Yapıları ve Enerji Tesisleriyle İlgili Alt Yapı, Üst Yapı ve İletim Hatlarına İlişkin İmar Planlarında (4) Resmi Bina Tesisler Konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri (5) İçişleri Bakanlığının İhtiyaç Duyacağı Taşınmazlar i. Atatürk Orman Çiftliğinde j. Haydarpaşa Limanı ile İlgili Yetkiler k. Kentsel Dönüşüm Alanlarında l. Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu Kapsamında Kalan Yerler m. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde n. Toplu Konut Alanlarında o. GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde Planlama p Sayılı Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda q sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde r. Tabii Afetlerle İlgili Kanunlar Kapsamındaki Yerlerde s. Boğaziçi Alanında Planlama t. Özelleştirme Programındaki Kuruluşlara Ait Taşınmalarda (1) Genel Olarak (2) Hizmet Özelleştirmesine Ait İmar Planları

12 22 İmar Davaları Rehberi u. Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Projeler İçin Gerekli Alanlarda v. Milletvekilleri Lojmanları w. Türk Boğazlar Bölgesinde x. Olimpiyat Köyünde y Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında z. Kamu ve Özel Sektör Yatırımları İçin Gereken Alanlarda aa. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde bb. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda cc. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda dd. Milli Parklarda ee. İskan kanunu Kapsamında Yapılacak Uygulamalarda ff. Türk Silahlı Kuvvetlerine Ait Savunma ve Eğitim Amaçlı Alanlarda gg. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanında (Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkında) hh. Balıkçı Barınaklarında ii. Patlayıcı Madde Üretmek/İşlemek Üzere Kurulacak Tesislerde D. Parselasyon İşleminin, Kamu İdarelerinin Parselasyon Yapmaya Yetkili Organları Tarafından Yapılmaması Belediyelerde İl Özel İdarelerinde Diğer İdarelerde E. Parselasyon İşleminin Teknik Açıdan Yeterli Olmayan Personel Tarafından Yapılması Meslek Türü Açısından Gereklilik Mesleki Yeterlilik Şartı İdarenin Parselasyon İşlemini Kendisinin Yapması Durumunda Müellifin Memur ya da Diğer Kamu Görevlisi Olması Şartı F. Parselasyon Yapılırken Tapudaki Mülkiyet Durumunun Dikkate Alınmaması G. Parselasyon İşlemlerinde Düzenleme Alanının Hatalı Tespiti Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yapılabilmesi İçin İmar Planı Şartı Düzenleme Sonucu Oluşturulacak İmar Parseli Sayısının Bir Önceki Yıl Verilen İnşaat Ruhsatından Az Olmaması Gerekliliği Yapılaşmış Alanla İrtibatlı ve Şehrin Gelişme Yönündeki Alanların Tercih Edilmesi Düzenleme Alanının, Düzenleme Ortaklık Payının ve Kamu Tesisleri Alanına Tahsis Payının Dengeli Çıkmasını Sağlayacak Şekilde Belirlenmesi Bir İmar Adasından Küçük Alanda Parselasyon İşlemi Yapılamaması Düzenleme Alanında Bulunan Tüm Parsellerin Uygulamaya Dahil Edilmesi Gerekliliği H. Mera, Yaylak ve Kışlaklar İçin İzin Alınmaması ve Bunların Parselasyonda Hatalı Tescil Edilmesi Mera Kanunu nun Yürürlüğe Girmesinden Önce İmar Planları Kapsamında Kalan Meralar Mera Kanunu nun Yürürlüğe Girmesinden Sonra İmar Planları Kapsamında Kalan Meralar

13 İçindekiler 23 İ. Sit Alanları İçin İzin Alınmaması J. Düzenleme Sınırının Hatalı Geçirilmesi Düzenleme Sınırının Geçirilmesiyle İlgili Kurallar Düzenlemeye Giren Parsellerin Belirlenmesi Düzenleme Sınırının ve Ayırma Çaplarının Encümen Tarafından Onaylanması K. Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerde Yüzölçümü Düzeltmesinin Hatalı Yapılması Yüzölçümü Kontrolünün Zorunluluğu Yüzölçümü Kontrolünün Şekli Yüzölçümü Düzeltmesinin Şekli a. Tecviz Dahilinde Kalan Yüzölçümü Farklılıkları b. Tecvizi Aşan Fakat Kaba Olmayan Yüzölçümü Farklılıkları c. Kaba Hatalar (1) Tapudaki Yüzölçümünün Yanlış Yazılmış Olması (2) Ölçü, Sınırlandırma, Tersimat ve Hesaplamalardan Doğan Hatalar (3) Sayısallaştırmadan Sırasında Tespit Edilen Hatalar d. Kısmen Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerde Yapılacak İşlem L. Düzenleme Ortaklık Payı ile İlgili Hatalar Hiç Hesaplanmadan Yasal Sınırdan DOP Alınması Düzenleme Ortaklık Payı Oranının İmar Planı ya da Meclis Kararıyla Belirlenerek Kesinti Yapılması Düzenleme Ortaklık Payının Hatalı Hesaplanması a. Umumi Hizmetlere Ayrılacak Alanın Hesabı (1) Umumi Hizmet Alanları Toplamında Dikkate Alınacak (DOP tan Karşılanabilecek) Alanlar (2) Şahıslar Tarafından Yapılan Bağışların Umumi Hizmetler Alanı Toplamından Düşülmesi (3) Kapanan Yolların DOP tan Düşülüp Düşülmeyeceği (4) Hazine ya da Belediye Tarafından Umumi Hizmetler İçin Tahsis Edilen Alanların DOP tan Düşülmesi (5) Kamulaştırılacak Alanların Düşülmesi (6) Düzenleme Alanında Kalan Park, Yeşil Alan Gibi Tescil Harici Alanların Düşülmesi b. Düzenleme Alanının (Katılım Kütlesinin) Yüzölçümünün Belirlenmesi (1) İhdasların Katılım Kütlesine Dahil Edilmesi (2) Daha Önceden DOP Kesintisi Yapılmış Eski İmar Parsellerinin Düşülmesi (3) Değer Artışı Olmayan Parsellerin Katılım Kütlesinden Düşülmesi (4) Şahıslar Tarafından Bağışlanan Alanların Katılım Kütlesinden Düşülmesi (5) Hazine ya da Belediye Tarafından Umumi Hizmet Alanları İçin Terk Edilen Parsellerin Katılım Kütlesinden Düşülmesi (6) Kamulaştırılacak Alanın Katılım Kütlesinden Düşülmesi c. Düzenleme Ortaklık Payının Hesap Şekli d. Düzenleme Ortaklık Payı Kesintisinin ve Dağıtımının Yapılması (1) Genel Olarak Kesinti Şekli (2) Okul, İbadet Yeri ve Karakol Alanlarının Hazine Adına Dağıtım Görmesi ve Tescil Edilmesi

14 24 İmar Davaları Rehberi (3) Yol, Meydan, Park, Otopark, Çocuk Bahçesi, Yeşil Saha Gibi Alanların Durumu (4) Düzenleme Ortaklık Payının Bedele Dönüştürülmesi (5) Üzerinde Yapılaşma Olan Parsellerde Düzenleme Ortaklık Payı Kesintisinin Yapılaşma Olmayan Kısımdan Yapılması e. Düzenleme Ortaklık Payının Yasal Orandan Fazla Çıkması Durumunda Yapılması Gereken İşlemler Hesaplamada Bulunan Orandan Fazla Düzenleme Ortaklık Payı Alınması Parselasyon Yapılmadan Düzenleme Ortaklık Payı Alınması Değer Artışı Olmayan Parsellerden DOP Alınması Daha Önceden DOP Alınmış Parsellerden İkinci Kez DOP Alınması a. İkinci Kez Düzenleme Ortaklık Payı Alınması Yasağı b. İkinci Kez Düzenleme Ortaklık Payı Alınması Yasağı Kapsamında, Daha Önceden Yapılmış Düzenleme Ortaklık Payı Kesintisi Sayılacak Durumlar (1) 3194 Sayılı İmar Kanunu nun 18. Maddesi Gereği Yapılan Kesintiler (2)6785 Sayılı İmar Kanunu nun 42. Maddesi Kapsamında Yapılan Kesintiler (3) 2981 Sayılı Kanun un 10/c Maddesine Göre Kesinti Yapılan Taşınmazlar c. İkinci Kez Düzenleme Ortaklık Payı Alınması Yasağının İstisnası d. Daha Önceden Kesinti Yapıldı Halde Düzenleme Ortaklık Payı Alınabilecek Durumlar (1) 6785 sayılı İmar Kanununun 39. Maddesine Göre Terk Yapılmış Parseller (2) 3194 Sayılı İmar Kanunu na Göre Yola Terk Yapılan Parseller (3) 3194 sayılı Kanun Kapsamında Umumi Hizmetler İçin Yapılan Bağışlar (4) 3194 Sayılı İmar Kanunu nun 11. Maddesine Göre Yola Terk Yapılan Parseller (5) 2981 sayılı Kanun un 10/b Uygulaması Yapılmış Yerlerde (6) Belediye Yapı ve Yollar Kanunu na Göre Terkler (7) 1351 sayılı Ankara Şehri İmar Müdüriyeti Teşkilat ve Vazaifine Dair Kanun Kapsamında Terk Edilen Yerler Düzenleme Ortaklık Payının Tüm Parsellerden Eşit Şekilde Alınmaması Düzenleme Ortaklık Payından Oluşması Gereken Yerlerin Hazine den veya Şahıslardan Karşılanması Düzenleme Ortaklık Payından Karşılanmaması Gereken Alanların DOP tan Karşılanması a. Kanun da Sayılanlar (1) Yollar (2) Meydanlar (3) Parklar (4) Yeşil Alanlar (5) Çocuk Bahçeleri (6) Otoparklar (7) Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı İlk ve Ortaöğretim Kurumları (8) İbadet Yerleri (9) Karakollar (10) Su Yolları b. Kanun da Sayılmayanlar (1) Pazaryerleri (2) Semt Spor Alanları

15 İçindekiler 25 (3) Ağaçlandırılacak Alanlar (4) Çay Bahçeleri Düzenleme Ortaklık Payının, Mülkiyet Hakkına ve Anayasaya Aykırı Olup Olmadığı M. Umumi Hizmet Alanları İçin Kamulaştırılacak Alanın Hatalı Hesaplanması Genel Olarak Kamulaştırılacak Alanın Hesap Edilmesi Kamulaştırma Oranının ve Her Bir Parselden Kamulaştırılacak Alanın Hesaplanması DOP Kesintisi Yapılan ve İkinci Kez Düzenlemeye Tabi Tutulan Parsellerden Kamulaştırılacak Alan Kesintisi Yapılması Kamulaştırılacak Alanların Temin Edilmesi Kamulaştırılacak Alanların Tescili N. Kamu Tesisleri Alanına Tahsis (Kop) Hatalı Hesaplanması Yasal Dayanak KOP tan Oluşturulabilecek Alanlar KOP Oranının Hesaplanması KOP tan Oluşan Alanların Tescili KOP tan Oluşturulması Gereken Alanların Hazine den veya Şahıslardan Karşılanması KOP tan Oluşturulması Gereken Alanların DOP tan Karşılanması O. Aynı Yerden Parsel Verilmesi İlkesine Uyulmaması Genel Olarak Aynı Yerden Parsel Verilmesi Zorunluluğu Hak Sahiplerine Aynı Yerden Parsel Tahsisi Olanağını Kaldıran Durumlar a. Hukuki Zorunluluk Halleri (1) Kadastro Parselinin Düzenleme Ortaklık Payından Oluşturulması Gereken Alanda Kalması (2) Kadastro Parselinin Umumi Hizmet Alanlarında Kalması (3) Kadastro Parselinin Özel Mülkiyete Konu Olamayacak Alanda Kalması (4) Kadastro Parselinin Resmi Hizmet Alanlarında Kalması b. Teknik Zorunluluk Halleri (1) Aynı Parselden Yer Tahsis Edilmesi Gereken Birden Fazla Parsel ya da Hak Sahibi Bulunması (2) Müstakil İmar Parseli Oluşturamayacak Parseller c. Fiili Zorunluluk Halleri (1) Taşınmazın Yapı Yapılamayacak Alanlarda Kalması (2) Mevcut Kullanım Şeklinden Farklı Bir Amaca Ayrılmış Alanda Kalan Taşınmazların Durumu Başka Yerden Parsel Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar a. En Yakın Yerden Parsel Verilmesi İlkesi b. Eşdeğer Yer Verilmesi İlkesi c. İlkeler Çatışması P. Hisse Çözümü (Ferdileştirme) Yapılması Genel Olarak Müşterek Mülkiyet ve Sona Ermesi

16 26 İmar Davaları Rehberi 2. Hisse Çözümünün Mümkün Olduğu Durumlar a. Ek 1. Madde Uygulamaları (1) Genel Olarak Ek 1. Madde Uygulamaları (2) Ek 1. Madde Uygulamalarının Şartları (3) Şartların Denetimi b. Paydaşların Muvafakati ya da Anlaşması Durumunda Hisse Çözümü c. Kayden Hisseli Fiilen Müstakil Parseller d. 2981/10-c Uygulamasında Hisse Çözümü Q. Korunmasında Sakınca Olmayan Yapıların Tek Bir İmar Parselinde Bırakılmaması R. Müstakil Parsel Verilmesi Zorunluluğu Genel Olarak Hisselendirmenin Mümkün Olduğu Durumlar S. Hisse Yerine Bedel Verilmesi sayılı Kanun Uyarınca Yapılacak İşlemlerde sayılı İmar Kanunu nun 18. Madde Uyarınca Yapılacak İşlemlerde T. Tarıma Elverişli Olmayan Tescil Harici Alanların Hazine Adına İhdasen Tescil Edilmemesi Tarıma Elverişli Olmayan Tescil Harici Alanların Tescilinde Uygulama Değerlendirmemiz Genel Sular ve Bunların Metrukatı U. Mevzuata Göre Mümkün Olmadığı Halde Bazı Kamu Mallarının Parselasyona Tabi Tutulması Kıyılarda Parselasyon Yapılması Ormanlarda Parselasyon Yapılması Mezarlıkların İmar Uygulamasına Tabi Tutulması Sulak Alanların Düzenlemeye Tabi Tutulması Askeri Yasak Bölgelerin ve Güvenlik Bölgelerinin Parselasyona Tabi Tutulması V. Hizmet Mallarında Kamu Hizmetinin Devamını Engelleyecek Şekilde İmar Uygulaması Yapılması W. Daha Önceden İmar Uygulamasına Tabi Tutulmuş Taşınmazların İmar Planı Değişikliği Olmadan İkinci Kez Parselasyona Tabi Tutulması X. Hazine Adına Tescil Edilmesi Gereken Bazı Kapanan Yolların Hazine Adına İhdasen Tescil Edilmemesi İmar Kanunu nun 11. Maddesi veya Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun un 7. Maddesi Kapsamında Terk Edilen Yerlerin Durumu Karayolları Genel Müdürlüğü Tarafından Satın Alma, Kamulaştırma veya Maliye Bakanlığından Devralınmak Suretiyle Edinilen ve Sonrasında Yol Ağı İçin Terk Edilen Yollar Turizmi Teşvik Kanunu Kapsamında Kalan Yollar Afet Bölgesi İçinde İmar Planına Göre İnşaat Alanında Kalan Yollar

17 İçindekiler 27 Y. Düzenleme Alanındaki Kapanan Yolların Düzenleme Ortaklık Payı Hesabında Değerlendirilmemesi Belediyelerin Uygulamaları Anayasa Mahkemesi nin Görüşü Danıştay ın Görüşü Z. Parsellerin Hatalı Oluşturulması ve Cetvellerin Hatalı Düzenlenmesi Her Bir Parselden İmar Parsellerine Yapılacak Tahsis Miktarının Belirlenmesi Cetvellerin Düzenlenmesi a. Özet Cetveli b. Tahsis Cetvelinin Düzenlenmesi c. Ada Dağıtım Cetvelinin Düzenlenmesi d. Mal Sahipleri Araştırma ve Özet Formu (Kadastro Parseline Sıralı) e. Tescile Esas Dağıtım Cetveli (İmar Parseline Sıralı) AA. Parselasyonun Onayının Hatalı Şekilde Yapılması III. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNİN TESCİLİ, TEBLİĞİ VE BU İŞLEMLERE İTİRAZ A. İmar Uygulamasının Tapuya Tescili, Beyan ve Şerhlerin Nakli Genel Olarak Tescilin Şekli Mülkiyeti Davalı Yerlerde İmar Uygulamasının Tescil Şekli Tescildeki Hatanın Parselasyon İşleminin İptaline Neden Olup Olmayacağı B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerinin Tebliği Genel Tebligat Zorunluluğu C. Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerine İtiraz İtirazın Yapılacağı Merci İtirazı Karara Bağlanması İçin Süre IV. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI A. Görev ve Yetki Görevli Yargı Yetkili Mahkeme B. İdari Merci Tecavüzü C. Ehliyet Tapu Maliklerinin Ehliyeti a. Genel Olarak b. Taşınmazı Düzenleme Alanı Dışında Bırakılan Malikin Dava Açma Ehliyetti c. Parselasyona Tabi Tutulan Taşınmazı Sonradan Edinen Kişinin Dava Açma Ehliyeti d. Paylı Mülkiyette Bulunan Taşınmazlar Açısından Paydaşların Dava Açma Ehliyeti e. Elbirliği Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazlar Açısından Ortakların Dava Açma Ehliyeti

18 28 İmar Davaları Rehberi f. Tapu Malikleri Açısından Menfaatin Devamı Şartı Malik Olmayan Kişilerin Ehliyeti a. Meslek Odalarının ve Semt/Mahalle/Kent Sakinlerinin Dava Açma Ehliyeti b. Zilyedin Dava Açma Ehliyeti c. Sınırlı Ayni Hak Lehtarının Dava Açma Ehliyeti d. Kuvvetlendirilmiş Alacak Hakkı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti e. Alacak Hakkı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti f. Yapı Sahiplerinin Dava Açma Ehliyeti g. Yatırımcıların Dava Açma Ehliyeti h. Taşınmazın Mülkiyetini Tescilden Önce İktisap Eden Kişilerin Dava Açma Ehliyeti i. Satış Vaadi Alacaklısının Dava Açma Ehliyeti j. Ormanlar İçin Orman Genel Müdürlüğünün Dava Açma Ehliyeti D. Parselasyon İşleminin Kesin ve İcrai İşlem Niteliği E. Dava Açma Süresi Encümene İtiraz Edilmişse Dava Açma Süresi Encümene İtiraz Edilmemişse Dava Açma Süresi İşlem Yok Hükmünde İse Dava Açma Süresi İdari Yargılama Usulü Kanunu nun 11. Maddesine Göre Başvuru Halinde Dava Açma Süresi Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Yapılan Planlara Karşı Açılacak Davalarda Süre F. Husumet G. Dilekçenin 2577 sayılı Kanun un 5. Maddesine Uygun Olması Birden Fazla İşleme Karşı Tek Dilekçe ile Dava Açılması Birden Fazla Kişinin Tek Dilekçe ile Dava Açması V. DAVANIN ESASININ GÖRÜLMESİ A. Arazi ve Arsa Düzenlemesine Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Müessesi Arazi ve Arsa Düzenlemesinde Bilirkişiye Başvurulmasını Gerektiren Haller Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemlerine Karşı Açılacak Davalarda Bilirkişi Olarak Görevlendirilebilecekler B. Yürütmenin Durdurulması C. İptal Davasının Karara Bağlanması Uygulama İmar Planı- Arazi ve Arsa Düzenlemesi İşlemi Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Kısmen mi, Tamamen mi İptal Edileceği Sorunu İptal Kararının Tapu Siciline Etkisi

19 İçindekiler 29 VI. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ İŞLEMLERİNİN İPTALİNE İLİŞKİN YARGI KARARININ YERİNE GETİRİLMESİ A. Genel Olarak B. Yerine Getirme Zorunluluğu C. Yargı Kararının Yerine Getirilmesi İçin İdareye Başvuru İdareye Başvurunun Zorunlu Olup Olmadığı Başvuruda Süre ve Zaman Aşımı D. Yerine Getirme Şekli Genel Olarak İptal Kararından Önce Mülkiyeti Değişen Taşınmazların Durumu İptal Kararından Sonra Mülkiyeti Değişen Taşınmazların Durumu Düzenleme Ortaklık Payının İadesi Meselesi E. Yargı Kararının Yerine Getirilmemesi Halinde Açılabilecek Davalar İmar Uygulaması Sonucu Oluşan Parsellerin İptali ile Eski Kaydın İhyası Davası Açılması a. Eski Kaydın İhyası Davası Açılması İçin Parselasyonun İdari Yargı Kararı ile İptal Edilmesi Gerekliliği b. Yok Hükmünde Olan Parselasyonlar İçin Doğrudan İmar Uygulaması Sonucu Oluşan Parsellerin İptali ile Eski Kaydın İhyası Davası Açılması c. Husumet d. Kararın Sonuçları Tapu Müdürlüğüne İdari Yargı Kararının Uygulanması Amacıyla Yapılan Başvurunun Reddi Yönündeki İşleme Karşı İptal Davası Açılması Parselasyonun İptaline İlişkin Yargı Kararını Uygulamayan İdare Aleyhine Tazminat Davası Açılması a. Genel Olarak b. Tam Yargı Davasının Ön Koşulları (1) Görev ve Yetki (2) İdari Merci Tecavüzü (İdareye Başvurunun Zorunlu Olup Olmadığı) (3) Ehliyet (4) İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı (5) Süre (a) Tam Yargı Davası Açma Süresi (b) Sürenin Başlangıcı (6) Husumet c. Tam Yargı Davasının Esası VII. PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ) İŞLEMLERİNE İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ VIII. PARSELASYON (ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ) İŞLEMLERİNE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

20 30 İmar Davaları Rehberi Üçüncü Bölüm AYIRMA, BİRLEŞTİRME, TERK, İHDAS İŞLEMLERİYLE İLGİLİ DAVALAR I. GİRİŞ A. Yasal Dayanak B. İş Akış Süreci C. Ayırma ve Birleştirme İşlemlerinde Yetki Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışında Özelleştirme Kapsamına Alınan İdarelere Ait Taşınmazlarda Sayılı Kanununa Göre Belirlenen Proje Alanlarında II. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİNDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ A. Talep Olmadığı Halde İlgili İdare Tarafından Resen Ayırma ve Birleştirme Yapılması B. Maliklerin Tamamının Başvurusu Olmadan İşlem Yapılması C. Gerekli Şartlar Sağlandığı Halde Ayırma ve Birleştirme Başvurusunun Reddi Ayırma ve Birleştirme İşlemleri İçin Malikler Tarafından Harita Yaptırılmış Olması Ayırmanın İmar Planında ve İmar Mevzuatında Öngörülen Şartlarının Sağlanması a. İmar Planı Bulunan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları b. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde İmar Planı Bulunmayan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları c. Belediye Mücavir Alan Sınırları Dışında Planı Bulunmayan Köy ve Mezraların Yerleşik Alanlarında Ayırma İşleminin Şartları d. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde ve Dışındaki Yerleşme Alanı Dışında Kalan (İskan Dışı) Alanlarda Ayırma İşleminin Şartları e. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarında Ayırma İşlemi f. Tarım Arazilerinde Ayırma İşleminin Şartları g. Özel Ormanlarda Ayırma İşleminin Şartları h. Arazi Toplulaştırması Yapılan Yerlerde Ayırma İşleminin Şartları Birleştirmenin Şartlarının Sağlanması: İmar Planında ve İmar Mevzuatında Öngörülen Şartlara Uygunluk Ayırma ve Birleştirme İşlemleri Nedeni ile DOP Alınamayacağı Ayırma ve Birleştirmenin Yola Terk veya Kamulaştırma Şartına Bağlanamaması Ayırma ve Birleştirme Harcının Yatırılması a. Genel Olarak Ayırma ve Birleştirme Harcı b. İstisnalar c. Tarife Ayırma ve Birleştirme İşlemlerinde Yüzölçümü Hataları

21 İçindekiler 31 D. Ayırma ve Birleştirme Dosyasının Süresi İçerisinde Onaylanmaması E. Ayırma ve Birleştirme Dosyasının Belediye veya İl Encümeni Dışındaki Organlarca Karara Bağlanması. 714 III. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİYLE İLGİLİ AÇILACAK İPTAL DAVASININ ÖN KOŞULLARI A. Görev ve Yetki B. İdari Merci Tecavüzü C. Ehliyet D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem Olup Olmadığı E. Süre F. Husumet G. Dilekçenin İYUK un 5. Maddesine Uygun Olup Olmadığı IV. AYIRMA VE BİRLEŞTİRME İŞLEMLERİYLE İLGİLİ AÇILACAK İPTAL DAVASININ ESASININ GÖRÜLMESİ VE KARARA BAĞLANMASI A. Bilirkişi Görevlendirilmesi B. Muhtemel Hukuka Aykırılıklar C. Davanın Karara Bağlanması Dördüncü Bölüm YAPI RUHSATI VE KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERE İTİRAZ VE DAVA I. GİRİŞ A. İş Akış Şeması B. Ruhsat Verme Yetkisi Belediye Sınırları İçinde ve Dışında Merkezi İdarenin Görevli ve Yetkili Olduğu Kamu Hizmetleri ile Kamu Yatırımları İçin Gerekli Alanlarda Şehirlerin Marka Değerini Artırmaya Yönelik Yatırımlarda Gecekondu Alanlarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkisi Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kalan Alanlarda a. Genel Yetki b. Terör Nedeniyle 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riskli Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Kentsel Dönüşüm Alanlarında Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Atatürk Kültür Merkezinde Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşlara Ait Taşınmazlarda

22 32 İmar Davaları Rehberi 10. Haydarpaşa Limanında sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde Türk Boğazlar Bölgesinde Organize Sanayi Bölgelerinde Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Endüstri Bölgelerinde Özel Endüstri Bölgelerinde Boğaziçi Öngörünüm Bölgesinde Özel Çevre Koruma Alanında Kalan Yapılar Kıyılarda, Doldurma ve Kurutma Suretiyle Elde Edilen Alanlarda sayılı Kanun Kapsamında Kalan Yerlerde Büyükşehirlerdeki Akaryakıt İstasyonlarında C. Ruhsat Alma Zorunluluğu D. Ruhsat Alınmasını Gerektirmeyen Durumlar Yapı Kavramına Dahil Olmayan İnşaatlar Kamu Kuruluşlarınca Yaptırılacak Enerji, Ulaşım ve Benzeri Tesisler Erişme Kontrolü Uygulanan Karayolu Sınırları İçinde Kurulacak Tesisler Basit Tamirat a. Taşıyıcı Sistemi Etkilememek b. Kapalı Alan Oluşturmamak c. Belediye İmar Yönetmeliklerine Uygun Olmak d. Kat Mülkiyeti Kanunu na Uygunluk Belediye ve Mücavir Alan Sınırı Dışında Bulunan Köy Yerleşik Alanlarındaki Yapılar a. Belediye ve Mücavir Alan Sınırları Dışındaki Köylerde Yapılmış Olmak b. Köy Yerleşik Alanının Tespit Edilmiş Olması Gerekliliği c. Köy Yerleşme Planının Yapılmamış Olması d. Yapının, Köy Nüfusuna Kayıtlı ve Köyde Sürekli Oturan Kişilerce Yapılmış Olması Gerekli Değildir e. Yapılacak Yapının Yönetmelikte Belirtilen Şartları Taşıması (1) TAKS (2) Bahçe Mesafeleri (3) Bina Cepheleri ve Derinlikleri (4) Bina Yükseklikleri (5) Binalara Kot Verilmesi (6) Bir Parsele Birden fazla Yapı Yapılması (7) Binalarda Bulunması Gereken Unsurlar f. Yapının Konut ve Hayvancılık Amaçlı Yapılmış Olması g. Valilik İncelemesinin Yapılmış ve Muhtarlık İzninin Alınmış Olması

23 İçindekiler Büyükşehir Belediyesinde Mahalleye Dönüşen 5000 den Az Nüfuslu Köylerde Yapılacak Yapılar Halk Konutları Sayılı Kanun Kapsamına Giren Yapıların Durumu Şantiye Binaları Plansız Alanda Bulunan Madencilik Tesisleri İstinat duvarları II. YAPI RUHSATI VE KULLANMA İZNİYLE İLGİLİ İŞLEMLERDE MUHTEMEL HUKUKA AYKIRILIK NEDENLERİ A. Projelerin Hazırlanması İçin Temin Edilmesi Gereken Belgelerin Verilmemesi Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporunun Verilmesi Kanal Kotu Tutanağının Verilmesi B. İmar Durumu Belgesinin Hatalı Verilmesi Gerekli Koşullar Gerçekleştiği Halde İmar Durumu Belgesinin Verilmemesi a. İmar Durumu Belgesi Verilmesi İçin İmar Planı Zorunluluğu ve İmar Parseline Dönüşme Şartı b. Parselasyon İşlemleri Davalı Alanlarda İmar Durumu Belgesi ve Ruhsat Verilmesi c. Alt Yapı Hizmetlerinin Götürülmüş Olması d. Kayıt ve Suret Harcının Yatırılmış Olması (1) Genel Olarak Kayıt ve Suret Harcı (2) İstisnalar (3) Tarife ve Matrah İmar Durumu Belgesinin İmar Planına ve İmar Mevzuatına Aykırı Olması a. Genel Olarak İmar Planına ve İmar Mevzuatına Uygunluk Şartı b. Üst Ölçekli Planı Değiştirilmiş Alanlarda İmar Planına Uygunluk d. Çizim Tekniğine Uygunluk ve Açıklık e. Yola Cephesi Olmayan Parsellerde İmar Durumu Belgesinin Verilmesi C. Bina Kotunun Hatalı Verilmesi Yoldan Kotlandırma Tabii Zeminden Kotlandırma Köşe Başı Parsellerde Kotlandırma İki Yola Bakan Ara Parsellerde Kotlandırma Bahçe Tesviyelerine İlişkin Esaslar a. Genel İlkeler b. Ön Bahçelerin Tesviyesi c. Yan Bahçelerin Tesviyesi d. Arka Bahçelerin Tesviyesi D. Mevzuata Uygun Olarak Hazırlanan Projelerin Onaylanmaması

24 34 İmar Davaları Rehberi 1. Projelerin Gerekli Eğitimi Almış Meslek Gruplarınca Hazırlanması a. Meslek Grubu Şartı b. Fen Adamlarının Proje Hazırlama Yetkisi c. Oda Tescil Zorunluluğu Projelerin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Usullere Uyulması a. Mimari Proje ve Yapı Aplikasyon Projesi b. Statik Proje c. Mekanik Tesisat Projesi d. Elektrik Tesisat Projesi e. Isı Yalıtım Projesi Projelerin İmar Planına ve Mevzuata Uygun Olarak Hazırlanması a. İmar Planına ve İlgili İdare İmar Yönetmeliklerine Uygunluk (1) Genel Olarak (2) Ruhsat Süresi İçerisinde Plan Değişikliği Yapılması Durumu (3) Ruhsat Süresi İçinde Planın İptal Edilmesi b. Yapılaşma Konusunda Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine Uygunluk (1) Merkezi İş Alanı Yapılaşma Koşulları (2) Sanayi Bölgesi Yapılaşma Koşulları (3) Park Alanları Yapılaşma Koşulları (4) Piknik ve Eğlence (Rekreasyon) Alanları Yapılaşma Koşulları (5) Spor ve Oyun Alanları Yapılaşma Koşulları (6) Stadyum Yapılaşma Koşulları (7) Konut Alanı Yapılaşma Koşulları (8) Ticaret Alanı Yapılaşma Koşulları (9) Ticaret+Konut, Turizm+Ticaret, Turizm+Ticaret+Konut Gibi Karma Kullanım Alanları Yapılaşma Koşulları (10) Sosyal Mekânlar Yapılaşma Koşulları (11) İbadet Yeri Yapılaşma Koşulları c. Projelerde TAKS, KAKS ve Bahçe Mesafeleri (1) Projelerde Taban Alanı ve TAKS (2) Projelerde Katlar Alanı ve KAKS (3) Bahçe Mesafeleri d. Projelerin İmar Durumu Belgesine, Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporuna, Yol Kotu Tutanağı ve Kanal Kotu Tutanağına Uygun Olması e. Projelerin, İmar Planı Olmasına Rağmen Planda Hüküm Bulunmayan Hallerde Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine Uygun Olması (1) Kat Yükseklikleri (2) Bahçe Mesafeleri (3) Yapı piyesleri ve ölçüleri (4) Bina girişleri ve rampaları (5) Merdivenler (6) Işıklıklar ve hava bacaları (7) Bacalar