Anahat. Kuş Göç Yollarında RES'ler. Türkiyede RES'ler ve Ekosistem Değerlendirme Raporu Uygulamaları. Avrupada Hassas Alanlar'daki Uygulamalar

Transkript

1 Doğa ve RES'ler

2 Anahat Kuş Göç Yollarında RES'ler Karşılaşılan Sorunlar Çözümler Türkiyede RES'ler ve Ekosistem Değerlendirme Raporu Uygulamaları Türkiye genelindeki durum Gelibolu ve İstanbul'daki RES projeleri Avrupada Hassas Alanlar'daki Uygulamalar İngiltere Portekiz RES ve Diğer İnsan Aktivitelerin Kuşlar Üzerindeki Etkileri Sonuç

3 Kuş Göç Yollarında RES'ler Rüzgar Santralleri yüksek rüzgar hızlarının, rüzgarın çok olduğu alanlarda kurulmaktadırlar. Kuşlar da bu tip güçlü rüzgarların görüldüğü koridorları göç döneminde geçişler için kullanmaktadırlar. Kuş göç yollarındaki RES projelerinde kuş ölümleri gözlemlenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri, Texas, Penascal Rüzgar Santrali çok geniş ve de büyük bir kuş göç yolu üzerinde bulunmaktadır.

4 Kuş Göç Yollarında RES'ler Penascal Rüzgar Santralinde, 3 aylık bir dönemde 3 milyon kuş geçişi gözlenmiştir. En geniş, büyük göç koridorlarından biridir. Asıl tehlike, görünürlüğün düşük olduğu karanlık ve sisli hava koşullarında meydana gelmektedir. Benzer bir başka saha da İspanya, Cadiz bölgesindeki rüzgar santralleridir. Geçişlerde kuş ölümleri gözlemlenmiş ve çeşitli önlemler alınmıştır.

5 Kuş Göç Yollarında RES'ler Penascal Rüzgar Santralinde, kuş geçişleri sırasında, ölüm vakalarını önlemek amacı ile radar sistemi kurulmuştur. Bu radar sistemi sadece kuşları değil, yarasa gibi diğer uçucuları da yatay ve dikey düzlemlerde gözlemlemektedir. Tehlike anlarında Rüzgar Santrali, Radar yardımı ile kısmen veya tamamen dudurulmaktadırlar.

6 Kuş Göç Yollarında RES'ler İspanya, Cadiz, Alcornocales Doğa Parkı ve çevresindeki 13 Rüzgar Santralinde alınan önlemler ile kuş ölümlerinde %75'e varan azalma görülmüştür. İspanya da bu bölgede artık Radar uygulaması da vardır. Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi

7 Kuş Göç Yollarında RES'ler Kuş ve Yarasa ölümlerini engellemek mümkündür. Başlıca önlemler: Radar Uygulamaları, Türbinlerin görünürlüğünün artırılması, Türbinler ya da RES santralleri arası mesafelerin kuş geçişlerine göre düzenlenmesi, Planlama, inşaat ve işletme aşamasındaki ornitolojik gözlemler ile alınacak önlemlerin saptanması Sesli uyarı sistemleri Yırtıcı kuş habitatlarında daha az çekici alanlarda yapılacak peyzaj düzenlemesi ile giderilmesi. Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi

8 Türkiyede RES'ler ve Ekosistem Değerlendirme Raporu Uygulamaları Tüm RES projelerinden, ÇED prosedürü dışında, üniversitelerin uzman akademisyenleri tarafından hazırlanmış Ekosistem Değerlendirme Raporu istenmektedir. Tali ya da Ana kuş göç yolunda olsun olmasın tüm proje sahipleri bu raporu hazırlatmakta ve Doğa Koruma Genel Müdürlüğüne sunmaktadır. Hatay gibi Ana kuş göç yolunda, uygun Ekosistem Raporu olan projelere izin verilirken, Tali kuş göç yolundaki Gelibolu ve Ana göç yolundaki İstanbul projeleri uzun bir süredir, uygun raporları olsa dahi izin alamamaktadırlar. Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi

9 Türkiyede RES'ler ve Ekosistem Değerlendirme Raporu Uygulamaları İstanbul ve Gelibolu'da RES projelerine, üniversiteler tarafından hazırlanan Ekosistem Raporlarının sonuçlarını gözardı ederek bölgesel bir uygulamaya gidilmesi durumunda: Geçitğimiz 7 yıl'da geliştirilimiş 850MW RES projesi ve 7 yıl boşa gidecektir. Bu projeler şu anda işletmedeki 2433MW RES kapasitesinin 3'te 1'i kadardır. Her yıl TEİAŞ'a yani Hazineye sağlanacak ek gelir, kaybolacaktır. Halihazırda bu bölgelerde, RES projeleri için Enerji Nakil Hatları ile Trafo Merkezi yatırımları başlamıştır. Sadece Gelibolu bölgesine yapılan yatırımın tutarı 100milyon TL civarındadır. Alınacak önlemler ile RES projeleri ve hassas ekosistemlerin beraber var olabileceği dikkate alınırsa; bu bölgelerdeki projeler için yapılan değerlendirmelerde üniversite raporları dikkate alınmalıdır.

10 Avrupada Hassas Alanlar'daki Uygulamalar Avrupa'da hassas ekosistemlerdeki RES'ler kamu yararı göz önünde tutularak ve izleme çalışmaları sonrasında alınan önlemler ile hayata geçirilebilmektedirler. İngiltere: Portekiz: Deniz üzerinde (offshore), hassas ekosistemlerde kurulu 800MW'ttan fazla proje vardır. Kurulması planlanan ise 1720MW'lık RES projesi vardır. Bu projelerde gecikmeler beklenmekle beraber, üstün kamu yararı olduğu görüşü mevcuttur. Karbon emisyonlarını (küresel ısınmayı) azaltıcı etkisi üzerinde durulmaktadır. Hassas Ekosistemlerde projeler mevcuttur. N2000 alanlarında kurulu 15 farklı proje vardır. Her proje kendi özelinde incelenmektedir, Kararlar yapılan ÇED çalışmaları sonunda, proje bazında verilmektedir. Bölgesel ve inceleme yapılmadan yasak getirmek gibi bir uygulama yoktur. Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi

11 RES ve Diğer İnsan Aktivitelerin Kuşlar Üzerindeki Etkileri İnsan Kaynaklı, Çarpışmalara Dayalı Kuş Ölümleri üzerine (Wallace P. Erickson, Gregory D. Johnson ve David P. Young Jr. tarafından) yapılan bir çalışma: Binalardan Kaynaklı ölümler %58,2 ENH kaynaklı ölümler %13,7 RES kaynaklı ölümler %0,01 (on binde bir) Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi

12 Sonuç RES projeleri, önlemler alınarak Hassas Ekosistemlerde uygulanmaktadırlar. Başlıca önlemler Türbinlerin görünürlüğünü artırmak ve izleme çalışmaları sonrasında gerekli görülmesi durumunda Radar sistemi kurulması yönündedir. Ülkelerin uygulamaları arasında farklılıklar olsa da, genel eğilim, bölge bazında inceleme yapmadan, proje bazında inceleme yapılması yönündedir. RES projeleri, doğa ile uyumlu bir şekilde beraber var olabilirler. Teşekkürler Natura 2000 alanı içerisindeki bir RES projesi