Zeytinyağı ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli. Harran Üniversitesi 2-4 Ekim 2012

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Zeytinyağı ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli. Harran Üniversitesi 2-4 Ekim 2012"

Transkript

1 Zeytinyağı ve Sağlık Dr. Yahya Laleli Harran Üniversitesi 2-4 Ekim 2012

2 Kapsam Zeytini yağ için üretenlerin sorunları Çözüm önerileri ve çerçevesi Zeytinyağı sağlık ilişkisinde Bilinen yolaklar Epidemiyolojik çalışmalar Kardiyovasküler hastalıklar, MI, kan basıncı Kanser, kanser tedavisi Kognitif fonksiyonlar Obezite Zeytinyağın bileşenleriyle, Beslenme Gen regülasyon ilişkisi Öneriler

3 Zeytinyağı ile ilgili bilgilerimiz yazılı tarih kadar eskidir. Yerleşik düzenin başlamasının sembollerindendir Tüm dinler için kutsaldır. Kutsamada, ödüllendirmede kullanılmıştır Antik çağlarda, zeytinyağı tüm kozmetik ürünlerin temelini oluştururdu. Zeytin ve onun suyunun bu itibarı sağlıkla olan ilişkisinden kaynaklanmaktadır

4 Göbeklitepe Şanlıurfa ya 15 km. uzaklıktaki Göbeklitepe Mevkii nde Prof. Klaus Schmidt başkanlığında yürütülen kazılar sonucu ortaya çıkan bulgular Neolitik dönem arkeolojisi ile ilgili mevcut inançları değiştirecek niteliktedir M.Ö yıllarına rastlayan Göbeklitepe de, bölgede herhangi bir yerleşmeye ait bulgu olmamasına rağmen, ortaya çıkan tapınak ve tapınak elemanları, tapınak inşasının yerleşik topluma geçmeden çok önce başladığını göstermektedir. Şu ana kadar Göbeklitepe tapınaklarından eski, tespit edilmiş herhangi bir yapı yoktur.

5 Göbeklitepe Şanlıurfa ya 15 km. uzaklıktaki Göbeklitepe Mevkii nde Prof. Klaus Schmidt başkanlığında yürütülen kazılar sonucu ortaya çıkan bulgular Neolitik dönem arkeolojisi ile ilgili mevcut inançları değiştirecek niteliktedir M.Ö yıllarına rastlayan Göbeklitepe de, bölgede herhangi bir yerleşmeye ait bulgu olmamasına rağmen, ortaya çıkan tapınak ve tapınak elemanları, tapınak inşasının yerleşik topluma geçmeden çok önce başladığını göstermektedir. Şu ana kadar Göbeklitepe tapınaklarından eski, tespit edilmiş herhangi bir yapı yoktur.

6 Zeytini Yağ Üretmek için Üretenlerin Sorunları Kanaat Önderlerinin Görüşlerine Göre 1. KAR SIZLIK Yetersiz / yanlış teşvik Zirai üretimdeki verimsizlik Yağ üretim işletmelerinde kalite ve maliyet sorunu Kooperatifçilikteki yetersizlik (+ depoculuk) Haksız rekabetin önlenmesindeki isteksizlik Arz fazlası 2. Alıcılı piyasada (oligopol) maliyetinin yüksekliği 3. Mutfakta tercih edilmemesi

7 Soruna Çözüm Arz Talep dengesinin Talep yönünde artırılması 2012 ilk yarısında Avrupa da zeytinyağı fiyatı %5 düşerken, İsrail de nasıl %7 arttı? MALİYET ve verim etkin üretim Yemeklik yağ fiyatları arasındaki farkın dengelenmesi Sağlık getirisinin uzun vadede getireceği ekonomik iş gücü faydaları ve yüksek maliyet kaynaklarını göz önüne alarak doğru/etkin gerçek destek TÜKETİMİN ARTIRILMASI

8

9 Bu Haliyle Tüketim Nasıl Artırılır? Zeytinyağına affedilen pişirme ile ilgili sorunların geçersizliğinin gösterilmesi aşçılar, mutfak dostları Zeytinyağın pozitif sağlık etkilerinin algılanır şekilde ortaya konması medya, diyetisyenler, beslenme dersleri Lezzetini sevdirerek, aranmasının sağlanması 4+4 kademesinde sağlıklı beslenme eğitimine girilmesi Resmi devlet bütçeli kurumlarda zeytinyağı kullanarak zeytinyağlı yemek pişirilmesi

10 ZEYTİNYAĞI VE SAĞLIK İLİŞKİSİ

11 Scientific Evidence for Olive Oil in the Prevention of Cardiovascular Risk Factors andcoronary Heart Disease Summary. For the whole document, click here: Author: Eurosciences Communication in co operation with the Institute of Arteriosclerosis Research at the University of Münster, Germany ZEYTİNYAĞIN BİLİMSEL OLARAK KANITLANMIŞ SAĞLIK ETKİLERİ Kardiyovasküler hastalıklar, MI Kan basıncı Kanser Kognitif fonksiyonlar Obezite Diyabet

12 Index Medicus da yer alan Zeytinyağı ve konulu makale sayılarının yıllara göre değişimi Genel Sağlık Kardiyovasküler Kanser Obezite Deri (tahmini) (tahmini) Eylül 2012 tarihinde belirtilen tarih aralıkları verilerek PubMed den yapılan tarama sonucu bulunan makale sayılarıdır

13 Şekil 4: Zeytinyağı Bileşenleri, içerik olarak Alkoller Alifatik ve triterpene alkoller Polifenoller Lipofilik fenolikler (Vitamin E, Alfa tokoferol) Hidrofilik fenolikler (Hidroksitirozol, Tirozol vb.) Sabunlaşan, Steroller Beta-Sitosterol 5-Anemosterol Kampesterol Estigmasterol Δ 7 -Estigmasterol Δ 5 - Avehasterol Δ 7 --Avenasterol Pigmentler Klorofil (a ve b) ve yıkım ürünü Feofitinler Gliserid Fraksiyonu (Triaçilgliserol) Tekli doymamış coklu doymamis (esansiyel ) ve doymus yağ asitleri. Oleik Asit Linoleik asit Linolenik asit Palmitik asit Stearik Asit Aldehidler Ketonlar : Alkoller : Asidler : Hidrokarbonlar Skualen β-karoten Likopen Aromatik Bileşikler Asit aldehid propanol 2 ve 3 sis ve trans-hekzenallar Pentan -3- on 1-penton 3-on- 1-octan-3-on Etanol, Pentan, Hekzan Metil Propan, Metilbutan v.s. Asetik asit, Propanoik asit 2-3 Metilbutirik asit v.s. Sabunlaşmayan Non-Gliserid Fraksiyonu

14 Sızma Zeytinyağındaki Bileşenlerin Sağlık Etkileri İnflamasyon Obezite ve Diyabet Neoplazm Tokluk hissinde artış Fenolik Bileşikler Tokoferoller Karotenoidler Yağ asitleri Tirozol Hidroksitirozol Oleokantal Oleuropein Oleik asit α linolenik asit Hidroksil oleik asit Oksidasyon ve Oksidatif Stres Trombotik profil Arteriyel Hipertansiyon Hiperkolesterolemi, serum lipoprotein seviyeleri ve ateroskleroz Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

15 Scientific Evidence for Olive Oil in the Prevention of Cardiovascular Risk Factors and Coronary Heart Disease Summary. For the whole document, click here: Author: Eurosciences Communication in co operation with the Institute of Arteriosclerosis Research at the University of Münster, Germany ZEYTİNYAĞIN BİLİMSEL OLARAK KANITLANMIŞ SAĞLIK ETKİLERİ Hipertansiyon: (Düşük sature, yüksek monoansatüre yağ, kompleks karbonhidrat.) Diyabet Obezite Emboli/inme-enfarktüs Koroner kalp hastalığı

16 Epidemiyolojik Çalışmalar

17 EPIC erişkin çalışmasındaki katılımcı ve 4047 ölümün modifiye Akdeniz diyeti skoru kategorilerine göre dağılımları Özellik Sayı Yaş (7.7) (11.3) (14.8) > (33.0) Sigara içimi Hiç (7.0) Bırakmış (8.2) Aktif (14.2) Eğitim düzeyi Hiç veya ilköğretim Teknik/ meslek ok Erkek Kadın Diyet skoru 0 3 Diyet skoru 4 5 Diyet skoru 6 9 Diyet skoru 0 3 Diyet skoru 4 5 Diyet skoru (10.9) (8.9) Lise (7.9) Üniversite (6.9) Ölüm Sy (%) Sayı (6.4) (9.2) Ölüm Sy (%) Sayı (15.1) (28.6) (5.5) (8.3) (13.5) (10.2) (8.0) (7.3) (5.9) (4.1) (5.5) Ölüm Sy (%) Sayı (10.0) (15.2) (3.6) (7.0) (6.1) (5.5) (7.5) (4.3) (5.8) (4.0) (6.6) (9.3) Ölüm Sy (%) Sayı (17.5) (3.8) (5.7) (8.8) (5.7) (5.2) (4.6) (3.5) (3.1) (5.1) (7.2) Ölüm Sy (%) Sayı (11.6) (3.3) (4.8) (2.6) (4.4) (4.6) (3.4) (0.4) Ölüm Sy (%) (2.6) (3.1) (4.5) (10.4) (2.6) (4.3) (5.1) (2.8) (4.4) (3.2) (3.0) A.Trichopoulou, BJM, 2005

18 EPIC erişkin çalışmasındaki katılımcı ve 4047 ölümün modifiye Akdeniz diyeti skoru kategorilerine göre dağılımları Yaş Erkek Diyet skoru 0 3 Diyet skoru 4 5 Diyet skoru 6 9 Yaş Sayı Ölüm Sy (%) Sayı Ölüm Sy (%) Sayı Ölüm Sy (%) (7.7) (6.4) (4.1) (11.3) (9.2) (5.5) (14.8) (15.1) (10.0) > (33.0) (28.6) (15.2) Trichopoulou A, et al. BMJ, 2005

19 EPIC erişkin çalışmasındaki katılımcı ve 4047 ölümün modifiye Akdeniz diyeti skoru kategorilerine göre dağılımları Yaş Kadın Diyet skoru 0 3 Diyet skoru 4 5 Diyet skoru 6 9 Yaş Sayı Ölüm Sy (%) Sayı Ölüm Sy (%) Sayı Ölüm Sy (%) (4.0) (3.1) (2.6) (6.6) (5.1) (3.1) (9.3) (7.2) (4.5) > (17.5) (11.6) (10.4) Trichopoulou A, et al. BMJ, 2005

20 Kardiyovasküler Hastalıklar, MI, Kan Basıncı

21 ABD de Akdeniz Diyeti ve Miyokard Enfarktüsü Arasındaki İlişki (2568 kişi / 9 yıllık takip sonuçları) MI (n =133) Akdeniz Diyeti Skoru Model 1 Model (n=348) 1.00 (referans) 1.00 (referans) 3 (n=437) 0.55 (0.31, 1.00) (0.32, 1.03) 2 4 (n=576) 0.62 (0.36, 1.06) (0.37, 1.06) 3 5 (n=572) 0.59 (0.34, 1.03) (0.34, 1.04) (n=635) 0.61 (0.35, 1.04) (0.38, 1.12) 3 P eğilimi Sürekli: 1 puan artış 0.93 (0.83, 1.04) 0.94 (0.84, 1.05) 2 P < < P < 0.10 Tüm değerler, kombine vasküler olaylar için risk oranı olarak verilmiştir, %95 GA parantez içerisinde belirtilmiştir. Model 1: başlangıçtaki yaş, cinsiyet, ırk/etnik grup, eğitim düzeyi, fiziksel aktivite düzeyi, enerji alımı ve sigara kullanımına göre ayarlanmıştır. Model 2: Model 1 deki parametrelere ek olarak, hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi ve kardiyak hastalık geçmişine göre ayarlanmıştır. Gardener H, et al. Am J Clin Nutr. 2011;94(6):

22 ABD de Akdeniz Diyeti ve Vasküler Ölüm Arasındaki İlişki (2568 kişi / 9 yıllık takip sonuçları) Vasküler ölüm (n =314) Akdeniz Diyeti Skoru Model 1 Model (n=348) 1.00 (referans) 1.00 (referans) 3 (n=437) 0.90 (0.62, 1.29) 0.87 (0.60, 1.26) 4 (n=576) 0.76 (0.53, 1.09) 0.74 (0.52, 1.06) 3 5 (n=572) 0.70 (0.48, 1.02) (0.47, 1.00) (n=635) 0.67 (0.46, 0.98) (0.49, 1.04) 3 P eğilimi Sürekli: 1 puan artış 0.91 (0.84, 0.97) (0.85, 0.98) 2 2 P < < P < 0.10 Tüm değerler, kombine vasküler olaylar için risk oranı olarak verilmiştir, %95 GA parantez içerisinde belirtilmiştir. Model 1: başlangıçtaki yaş, cinsiyet, ırk/etnik grup, eğitim düzeyi, fiziksel aktivite düzeyi, enerji alımı ve sigara kullanımına göre kontrol edilmiştir. Model 2: Model 1 deki parametrelere ek olarak, hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi ve kardiyak hastalık geçmişine göre kontrol edilmiştir. Gardener H, et al. Am J Clin Nutr. 2011;94(6):

23 Zeytinyağı alımında ilk miyokardiyal infarksiyon için odds oranı (OR) (%95 GA) (Toplam enerji alımına göre ayarlanmadan) Zeytinyağı alım kuantilleri Kontroller/vaka (n) 32/36 35/37 36/30 31/39 37/29 Medyan tüketim (g/gün) Multivariate ayarlanmış OR b (Ref.) ( ) ( ) ( ) ( ) (%95 GA) Multivariate ayarlanmış OR c (%95 GA) a b c 1 (Ref.) P (lineer trend için p değeri) 1.16 ( ) 0.60 ( ) Kondisyonel lojistik regresyon (yaş, hastane ve cinse göre eşleştirilmiş çiftler), sigara içimi, VKİ, yüksek kan basıncı, yüksek kan kolesterol seviyesi, diyabet, rutin harici fiziksel aktivite (METSsaat/hafta), medeni durum, meslek ve eğitim seviyesine göre ayarlanmış Ek olarak, doymuş yağ, trans yağ ve toplam lif alımına göre ayarlanmış 0.83 ( ) 0.26 ( ) P a Ruiz Canela M, Martínez González MA. Maturitas. 2011;68(3):

24 Avrupa nın 3 bölgesinden katılımcıların başlangıçta ve 9 hafta zeytinyağı kullanımı sonrasındaki kan basıncı değerleri Değerler ortalama ±SS olarak verilmiştir. Farklı harfle belirtilenler için p < 0.05 *Başlangıçtan anlamlı olarak farklı, p < 0.05 n Başlangıç Çalışma sonu mm Hg Kuzey Avrupa 50 Sistolik ± 2.6 a ± 2.4 * Diyastolik 80.6 ± 3.3 a 78.4 ± 3.1 x Orta Avrupa 60 Sistolik ± 2.4 a ± 2.5 * Diyastolik 78.6 ± 3.2 a 75.7 ± 3.0 x Güney Avrupa 45 Sistolik ± 2.4 b ± 2.3 h Diyastolik 74.0 ± 3.1 b 72.6 ± 2.9 y Bondia Pons I, et al. J. Nutr. 137: 84 87, 2007

25 Soya yağı, sızma zeytinyağı ve triolein in sistolik kan basıncına kronik etkileri Uygulama öncesi Uygulamadan 14 gün sonra Sistolik Kan Basıncı (mmhg) Sıçanlara 14 gün boyunca 12 saatte bir: V: kontrol SO: soya yağı (2 g/kg) VOO: sızma zeytinyağı (2 g/kg) TO: triolein (gliserole bağlı üç oleik asit) (1 g/kg) * P < 0.05, kontrol grubuna göre ** P < 0.01, kontrol grubuna göre Teres S, et al. PNAS 2008; 105(37):

26 Sıçanlara uzun süreli soya yağı, sızma zeytinyağı ve triolein uygulamanın kan basıncı ve kalp hızı üzerine etkileri (14 gün boyunca 12 saatte bir SO: 2 g/kg, VOO: 2 g/kg, TO: 1 g/kg) Kontrol Soya yağı VOO TO Diastolik kan basıncı, mmhg ± ± ± ± 2.7 Kalp hızı, atım/min 356 ± ± ± ±14 Sıçanlara akut sızma zeytinyağı, triolein ve oleik asit uygulamanın kan basıncı ve kalp hızı üzerine etkileri (tek doz VOO: 2 g/kg, TO: 1 g/kg, OA: 1 g/kg) Kontrol VOO TO OA Diastolik kan basıncı, mmhg 99.4 ± ± ± ± 4.6 Kalp hızı, atım/min 348 ± ± ± ±8 V: kontrol SO: soya yağı VOO: sızma zeytinyağı TO: triolein (trigliserite bağlı üç oleik asit) OA: oleik asit Teres S, et al. PNAS 2008; 105(37):

27 Kanser, Kanser Tedavisi Murat Targal Cumhuriyet I.O 3-A

28 British Naturopathic Journal, Vol. 23, No. 1, 2006

29 Doğal anti HER2 kokteyli Zeytinyağı Zeytinyağı, meme kanserine karşı koruyucu etki açısından avantajlı yağ kompozisyonu na sahiptir. Düşük omega 6/omega 3 çoklu doymamış yağ asidi oranı Yüksek omega 9 tekli doymamış yağ asidi seviyesi Menendez JA, et al. BMC Cancer 2007, 7:80

30 HER2 hücrelerinin gelişimini engeller ve bu yönde kullanılan ilaçlara karşı rezistansı azaltır * * Menendez JA, et al. BMC Cancer 2007, 7:80

31 Erkeklerde 4 gün sürekli düşük (LPC), orta (MPC) ve yüksek (HPC) fenol içerikli zeytinyağı tüketimi sonrası değerler (ortalama ±SEM, n = 12) (A): Plazma okside LDL deki yüzde değişim (B): Mitokondriyal DNA daki 8 oxo dg (C): İdrardaki 8 oxo dg (D) İdrardaki malondialdehit (E) Plazmadaki GSH Px aktivitesi (F) Serum HDL C seviyesi J. Nutr. 134: , 2004; Int. J. Cancer 117:1 7, 2005.

32

33 ZEYTİNYAĞI VE OBEZİTE Zeytinyağı önemli biyolojik değeri olan bir besindir. Diğer tüm yağlar gibi yüksek kalorili (9 kcal/g) olması nedeniyle obeziteye neden olacağı düşünülebilir. Fakat, zeytinyağını en çok tüketen Akdenizliler arasında diğer bölgelere oranla daha az obez olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalar, zeytinyağı açısından zengin bir diyetin düşük oranda yağ içeren bir diyete göre daha uzun süreli kilo kaybına yol açtığını göstermektedir. Tadının daha iyi olması ve sebze yemeye teşvik etmesi nedeniyle daha kolay tüketilmektedir.

34 Lipoik asit İnsülin Rezistansı (LIAS tarafından mitokondiride endojen sentez edilir) Fruktoz diyetine bağlı lipid peroksidasyonunu azaltır Buna bağlı insülin direnci azalır Noksanlığında ateroskleroz hızlanır Akut zeytinyağı alımının ise insülin direncinde etkili olduğu bilinen bazı genleri ve Lipoik asit sentetaz (LIAS) genini de aktive ettiği belirlenmiştir Thirunavukkarasu V, et al. Indian J Med Res : Konstantinidou V, et al. OMICS (5):431 8.

35 Çalışma popülasyonunun tüketilen yağ cinsine göre özellikleri (başlangıçta VKİ<30 olanlar dahil edilmiştir) Zeytinyağı veya karışım (n=261) Ayçiçek yağı (n=79) P değeri, yaş ve cinse göre ayarlanmış Başlangıç ağırlık (kg) 65.9 ± ± Takip sonrası ağırlık (kg) 68.8 ± ± Başlangıç VKİ (kg/m 2 ) 25.1 ± ± Takip sonrası VKİ (kg/m 2 ) 26.3 ± ± Başlangıç bel çevresi (cm) 86.2 ± ± Takip sonrası bel çevresi (cm) 94.5 ± ± Sigara içenler (en az günde 1 sigara) (%) Sedanter kişiler (hafif günlük aktivite) (%) Eğitim seviyesi Hiç (%) İlkokul (%) Lise (%) Üniversite (%) Başlangıç serum fosfolipid yağ asidi kompozisyonu Doymuş yağ asidi (%) 45.6 ± ± MUFA (%) 12.5 ± ± PUFA n 6 (%) 36.4 ± ± PUFA n 3 (%) 5.4 ± ± Oleik asit : stearik asit oranı 0.88 ± ± MUFA: tekli doymamış yağ asidi; PUFA: çoklu doymamış yağ asidi Soriguer F, et al. European Journal of Clinical Nutrition 2009; 63:1371 4

36 Çalışma popülasyonunun tüketilen yağ cinsine göre özellikleri (başlangıçta VKİ<30 olanlar dahil edilmiştir) Zeytinyağı veya karışım (n=261) Ayçiçek yağı (n=79) P değeri, yaş ve cinse göre ayarlanmış Bazal alım Günlük enerji alımı (kj x 1000) 9.8 ± ± Protein (% enerji alımı) 15.2 ± ± Glusid (%enerji alımı) 45.1 ± ± Yağlar (%enerji alımı) 41.0 ± ± Doymuş yağ asitleri (% yağ alımı) 29.4 ± ± MUFA (% yağ alımı) 53.4 ± ± PUFA (% yağ alımı) 17.1 ± ± Takip sonrası alım Günlük enerji alımı (kj x 1000) 8.6 ± ± Protein (% enerji alımı) 14.8 ± ± Glusid (%enerji alımı) 43.2 ± ± Yağlar (%enerji alımı) 42.2 ± ± Doymuş yağ asitleri (% yağ alımı) 29.8 ± ± MUFA (% yağ alımı) 54.9 ± ± PUFA (% yağ alımı) 15.3 ± ± MUFA: tekli doymamış yağ asidi; PUFA: çoklu doymamış yağ asidi Soriguer F, et al. European Journal of Clinical Nutrition 2009; 63:1371 4

37 Obezite Riski Takipte obezite prevalansı (%95 GA), yaş ve cinse göre ayarlanmış Takipte obezite insidansı (%95 GA), /1000 insanyıl Zeytinyağı veya karışım (n=261) 11.0 ( ) 17.3 ( ) Rölatif risk (%95 GA) 1 Rölatif risk (%95 GA); cins, yaş, fiziksel aktivite, sigara içimi, eğitim seviyesi, enerji alımı ve başlangıç VKİ ne göre ayarlanmış 1 Ayçiçek yağı (n=79) 25.8 ( ) 41.5 ( ) 2.4 ( ) 2.3 ( ) P değeri Soriguer F, et al. European Journal of Clinical Nutrition 2009; 63:1371 4

38 Oleik Asitin Nonalkolik Yağlı Karaciğer Hastalığı (NAFLD) nafaydasının moleküler mekanizması Assy N, et al. World J Gastroenterol 2009; 15(15): TNF α seviyesindeki artış, NF κb nin nükleusa translokasyonunu indükleyerek inflamatuvar sitokinlerinin üretiminde artışa ve insülin duyarlılığında azalmaya neden olan stres ilişkili protein kinazların(ikkβ, JNK) aktivasyonuna yol açar İnsülin duyarlılığı IRS 1 in JNK aracılığıyla fosforlanması nedeniyle de zarar görür Postprandial koşullarda veya aşırı uygunsuz beslenme sonrası, serbest yağ asitleri karaciğere taşınır ve hepatositlerde birikir. Bu birikim, Bax ın lizozomlara taşınmasına yol açar ve bu da katepsin B artışına neden olur. Katepsin B seviyesindeki artış, NF κb nin üretiminin artarak nükleusa taşınmasına, TNF α salınımına ve insülin direncinde artışa yol açar Katepsin B aynı zamanda, hepatosit apoptozisine ve NASH (nonalkolik steatohepatit) progresyonuna yol açan mitokondriyal disfonksiyona neden olur Zeytinyağın NF κb aktivasyonunu azaltmada, LDL oksidasyonunu azaltmada ve insülin direncini iyileştirmedeki rolü şekilde gösterilmektedir

39 Zeytinyağın Yağlı Karaciğer Üzerine Etki Mekanizması Mekanizma Anti inflamatuvar ve immunomodulatuar etkiler Antioksidan: Lipid peroksidasyonunda azalma Oksidatif DNA hasarında azalma Transdüksiyon yolaklarının modifikasyonu: Araşidonik asitte azalma Lipooksijenaz inhibasyonu HMG CoA redüktaz inhibasyonu RAS aktivasyonunda azalma Karaciğer rejenerasyonunda rol alan genlerin ekspresyonunun regülasyonu: (Oleik asit, PGE2 yi azaltan ve karaciğer rejenerasyonunu inhibe eden δ6 desaturazı inhibe eder) Zar akışkanlığı ve zar peroksidasyonunda değişim (estrojen modülatörü, G protein regülasyonu) İlgili bileşik Oleik asit Fenolik bileşikler Oleik asit Fenolik bileşikler: Hidroksitirozol, Oleuropein, kafeik asit, o kumarik asit, vanilik asit ve 3,4 dihidroksifeniletanol (3,4 DHPEA) Oleik asit Fenolik bileşikler: protokatekuik asit Hidroksitirozol Skualen Skualen Oleik asit Minör bileşikler Oleik asit Lignanlar Assy N, et al. World J Gastroenterol 2009; 15(15):

40 İştah regülasyonunda OEA (oleoiletanolamide) nın hipotetik etki mekanizması Oleik asit alımı İnce bağırsakta OEA birikimi Vagus siniri aracılığıyla intestinal peroksizom proliferatör aktive reseptörlerinin (PPAR) aktivasyonu Beyin sapındaki soliter trakt nükleus (NST) ve hipotalamusun paraventriküler nükleusunun stimule edilmesi Doygunluk hissi Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

41 Leptin is produced in and secreted by the Adipocyte. It enters circulation and travels to the central nervous system where it acts on the hypothalamus to decrease the excretion of Neuropeptide Y. This serves to down regulate Neuropeptide Y causing a decrease in hunger, increase in activity, and increase in Thermogenesis, reducing energy storage and fat accumulation. Hypothalamus Neuropeptide Y Adipocyte Decreases Hunger Increases Activity Increases Thermogenesis s1_04_Hassink_FDA.ppt

42 NUTRITIONAL GENOMICS Diyet değişiklikleri: Sağlıklılığın korunması Hastalıkların oluşmasına engel olma Bu oluşumları yavaşlatma yönündedir Nutritional Genomics: Gen yapısı ve diyet arasındaki ilişkiyi kurar Koruyucu etki sağlamaya veya Hastalığın takibine yönelik moleküler belirteçlerin geliştirilmesini sağlar

43 DİYET VE GEN İFADESİ Diyet (A) Besinler Metabolizma (B) Gen İfadesi Sinyal İletimi (C) (A) Besin ile gen ifadesi arasındaki direkt ilişki, (B) ve (C) Besin ile gen ifadesi arasındaki dolaylı ilişki Normal Hücre Büyümesi

44 Gen veya Yolak (İnsan dengi) Yaşam Ömrünü Uzatan Genetik Yolaklar Organizma/Yaşam Ömründe Uzama Fazla veya Az Daha İyi Etkilenen Majör Süreçler SIR2 (SIRT1) Maya, kurtçuk, sinek/ %30 Fazla Hücre yaşamının devamı, metabolizma ve stres tepkileri TDR (TDR) Maya, kurtçuk, sinek/ % Az Hücre büyümesi ve besin algılama Daf/FoxD Proteinleri (İnsülin, IGF 1) Kurtçuk, sinek, fare/ %100 Az Büyüme ve glukoz metabolizması Manipülasyonun Muhtemel Yan Etkileri Bilinen yok Saat genleri (CoQ genleri) Kurtçuk/ %30 Az Koenzim Q sentezi Bilinen yok AMP 1 (AMPK) Kurtçuk/ %10 Fazla Metabolizma ve stres tepkileri Bilinen yok Büyüme hormonu Fare, sıçan/ %7 150 Az Vücut boyutu regülasyonu Cücelik P66 SHC (P66 SHC) Fare/ %27 Az Serbest radikal üretimi Bilinen yok Katalaz (CAT) Fare/ %15 Fazla Hidrojen peroksid detoksifikasyonu Enfeksiyonda ve kanserde artış Cücelik, kısırlık, kognitif azalma, doku dejenerasyonu Bilinen yok Prop1.Pit1 (Pow1F)1 Fare/ %42 Az Hipofiz aktivitesi Cücelik, kısırlık, hipotiroidizm Klotho (Klotho) Fare/ %18 31 Fazla İnsülin IGF 1 ve Vitamin D regülasyonu Methuselah (CD97) Sinek/ %35 Az Stres direnci ve sinir hücresi iletişimi Insülin direnci Bilinen yok Sağlık ve yaşlanma, kalori kısıtlamasıyla da etkilenebilen genetik faktörlerin kısmı kontrolündedir F6 B B7F0000

45 Mikroarray sonuçlarının qrt PCR ile validasyonu Düşük ve yüksek fenol içerikli zeytinyağı tüketiminden sonra ortalama (±SEM) rölatif ekspresyon değerleri Rölatif ekspresyon Rölatif ekspresyon Rölatif ekspresyon Rölatif ekspresyon Camargo et al. BMC Genomics 2010; 11:253

46 Mikroarray ve qrt PCR Sonuçları Arasındaki Korelasyon Mikroarray ve qrt PCR deneylerindeki gen ekspresyonu değerlerinin log 2 oranları arasındaki korelasyon analizi Gen ekspresyonu oranı, yüksek fenol içerikli zeytinyağı tüketimi sonrası gen ekspresyonunun düşük fenol içerikli zeytinyağı tüketimi sonrası gen ekspresyonuna bölünmesine karşılık gelmektedir Spearman r değerleri grafiklerde gösterilmektedir Camargo et al. BMC Genomics 2010; 11:253

47 mrna Ekspresyonu VCAM 1 Ekspresyonu Kontrolde elde edilen maksimum cevabın %si (Ort ± SS) Elenolik asit Tirozol Oleuropein aglycone Hidroksitirozol Resveratrol Oleuropein glikozid Zeytinyağı ve kırmızı şarapta bulunan antioksidan polifenollerin besinlerle alınan miktarları, endotelyel adhezyon molekülü (VCAM 1) ekspresyonunu inhibe etmektedir. Bu bulgu, Akdeniz diyetlerinin ateroma karşı koruyucu etkisini kısmen de olsa açıklamaktadır. Carluccio MA, et al. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2003, 23:622 9

48 EVOO da bulunan fenolik maddelerin MCF 7 hücrelerindeki TGF β tarafından regüle edilen epitelyal mezenkimal dönüşümdeki sinyalizasyon yolağı üzerine etkileri TGF β tarafından regüle edilen epitelyal mezenkimal dönüşüm 1: Sinyalin alınması [ligand/reseptör/adaptörler] 2: Sinyalin işlenmesi [sinyalizasyon yolağı/transkripsiyon faktörleri] 3: Sinyalin tamamlanması [epitelyal/mezenkimal markerlar] Vazquez Martin A, et al. Rejuvenation Res. 2012;15(1):3 21

49 Kalori Kısıtlamasının (Açlık) yaşam süresi * üzerindeki pozitif etkisi ortaya konulmuştur Under normal conditions in a yeast cell, the longevity protein Sir2 uses NAD as a cofactor to produce nicotinamide, which then inhibits Sir2 in a negative feedback loop. But when the cell is exposed to environmental stresses like calorie restriction, heat shock, or osmotic stress (top), PNC1 gets switched on. The Pnc1 protein converts nicotinamide to nicotinic acid, a molecule that has no effect on Sir2. No longer inhibited by nicotinamide, Sir2 becomes more active and yeast live longer. * Maya hücreleri, sirke sineği

50 Kognitif Fonksiyonlar

51 Volume 64, Supplement 1, October 2006, pp (9) tekli doymamış yağ asitleri (zeytinyağındakiler gibi) insanlarda daha uzun yaşam ve yaşla ilişkili kognitif azalmaya karşı yüksek oranda koruma ile ilişkilendirilmiştir

52

53 Kognitif test puanlarının besin alımına göre multiple lineer regresyon ile bağımsız ilişkileri Nöropsikolojik Bağımsız değişken Regresyon katsayısı (95% β* (Standardize p test GA) regresyon katsayısı) MMSE Şarap (200 ml/gün) ( ) Yaş (10 yıl) ( ) <0.001 Eğitim (5 yıl) ( ) <0.001 Diyabet ( ) Hipertansiyon ( ) RAVLT (hemen hatırlama) RAVLT (gecikmeli olarak hatırlama) Rakam hatırlama (tersten) Toplam zeytinyağı (10 g/gün) ( ) Tahıllar(40 g/gün) ( ) Yaş (10 yıl) ( ) <0.001 Cins (kadın) ( ) Eğitim (5 yıl) ( ) <0.001 Sızma zeytinyağı (10 g/gün) ( ) Kahve (50 ml/gün) ( ) Tahıllar(40 g/gün) ( ) Et (100 g/gün) ( ) Yaş (10 yıl) ( ) <0.001 Cins (kadın) ( ) <0.001 Eğitim (5 yıl) ( ) <0.001 Hipertansiyon ( ) Ceviz (30 g/gün) ( ) Eğitim (5 yıl) ( ) Fiziksel aktivite esnasında enerji harcama ( C. Valls Pedret 0.051) et al. Journal of Alzheimer s Disease < ; 29:773 82

54 Faydalı Etki Hiperkolesterolemi, serum lipoprotein seviyeleri ve aterosikleroz Hiperkolesterolemi, aterosikleroz ve hipertansiyon gibi risk faktörlerinde ve kardiyovasküler hastalık mortalitesinde azalma Kardiyovasküler hastalık, kanser ve total mortalitede sırasıyla %9, %6 ve %9 ve Parkinson ve Alzheimer insidansında %13 azalma LDL kolesterol seviyesinde azalma Trigliseridemide azalma ve HDL seviyesinde artış LDL oksidasyon prosesinde azalma Arteryel hipertansiyon Hem hipertansif hem de normal deneklerde, diastolik ve sistolik kan basıncında azalma Vasküler endotel hasarının önlenmesi EVOO Bileşeni Fenolik bileşikler Fenolik bileşikler, hidroksil oleik asit Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

55 Faydalı Etki Trombotik profil Monosit adhezyonunu azaltarak ve fibrinolizi artırarak kan pıhtılarının oluşmasının önlenmesi Trombosit agregasyonunun inhibe edilmesi ve trombosit/vasküler duvar alterasyonu; fibrinojen, faktör VII ve başlıca hemostaz supresanını azaltarak fibrinolizin arttırılması Hiperlipemik deneklerde ve tip 2 diyabet hastalarında TXB2 ve LTB4 azalması Kemoprotektif etki ve endotel fonksiyonunda iyileşme Tip 2 diyabet hastalarında ve hiperlipemik deneklerde trombotik ve mikrotrombotik olaylara karşı önleyici etki Kardiyak patolojisi bulunan hastalarda risk azalması EVOO Bileşeni Oleik asit Fenolik bileşikler Fenolik bileşikler (hidroksitirozol ve tirozol) Hidroksitirozol Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

56 Faydalı Etki Oksidasyon ve oksidatif stres Hücresel bütünlüğün korunması ve yaşlanmanın azalması Anti inflamatuvar ve vazodilatatif etki Aterosiklerozun geciktirilmesi Hücre zarı lipidlerinin ve plazma lipoproteinlerinin oksidasyonunun önlenmesi, aterosikleroz riskinin azalması Serbest radikal üretiminde azalma ve hücre zarı, mitokondri ve DNA hasarının önlenmesi; yaşlanma ve kanser riski üzerine faydalı etkiler İnflamasyon COX 1 ve COX 2 enzimlerinin non selektif inhibasyonu aracılığıyla anti inflamatuvar etki Çeşitli patolojik durumlara karşı koruma (Kolon, mide, meme, prostat, akciğer dahil 10 tip tümör ve Alzheimer hastalığı) EVOO Bileşeni Yüksek oranda oleik asit ve linoleik asidin fazla miktarda bulunmaması α linolenik asit (ALA) Fenolik bileşikler Tokoferoller Oleokantal Oleokantal Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

57 Faydalı Etki EVOO Bileşeni Obezite ve diyabet NF κb nin hücresel seviyede aktivasyonunun inhibe edilmesi ile risk Fenoller, karotenoidler azalması ve tokoferoller Mitokondriyi koruyucu etki, serbest radikal üretiminde azalma ve DNA oksidasyonuna karşı koruma Hem lipid profilini hem de glisemik indeksi iyileştirerek insülin Oleik asit gereksiniminde azalma Salınımını arttırmadan insülin duyarlılığında iyileşme İnflamatuvar tepkinin inhibasyonu nedeniyle obez bireylere faydalar α linolenik asit (ALA) Neoplazm Kanser insidansındaazalma Antineoplastik aktivite Oleuropein FASN (fatty acid sithase) enziminin yüksek seviyelerde bulunduğu Oleik asit durumlarda, onkojenik HER2 geninin inhibasyonu Herceptin in meme kanseri hücreleri üzerindeki inhibasyon etkisinin Oleik asit artması Diğer faydalı etkiler OEA Doygunluk hissinde artış (oleoiletanolamide) Caramia et al. Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2012, 114:

58 Sabunlaşmayan Fraksiyonda Bulunan Bazı Maddelerin Etki Mekanizmaları Etkisi Madde (Lezzet aroma Etki merkezi/ odağı verenler) Antioksidan Fenol/Polifenoller DNA Antikanseröz Zeytinyağı secoiridoidler ve Lignanlar Kalp Damar Fenolik maddeler Hastalıklarına karşı Antidiyabetik??? (Lipoik asit sentetaz ) Oleuropein aglycone Antiromatizmal Antifibrogenesis Analjezik İştah regülatörü Oleokantal* Oleuropein aglycone (E Cadherin, Vimentin) Kapsaikin * non steroid antienflamatuvar t transient receptor potential ion channels, subfamily A, member 1 HER2 tirozin kinaz/ apoptosis, CVP 1P1 Endotelyal adezyon molekülü TGF β, PON1 Amilin TRPV 1 SMAD4 SNAIL 2 TRPA 1 t

59 Sabunlaşmayan Fraksiyonda Bulunan Bazı Maddelerin Etki Mekanizmaları Etkisi Madde (Lezzet aroma Etki merkezi/ odağı verenler) Yaşlanma karşıtı Fitokimyasal maddeler** SIR2 geni Oksidatif fosforilasyon Yaşlanma karşıtı Kolon kolite karşı Hidroksitirizol ino ler! MARK t Yaşlılık/Alzheimer Oleuropein aglycone Aβ(1 42) Tağşiş Ornitin Amino asit ** likopen, lupeol, kuersetin, genistein, carnosol, resveratrol, catechin, vitaminler, vb. t Microtubule Affinity Regulating Kinase

60 Zeytinyağının Biyolojik Önemi Hücre zar geçirgenliğini ve dolayısıyla insülin dahil duyarlılığı Lipit peroksidasyonunu (oksidatif fosforilasyonu) yavaşlatarak sağlıklı ve açlık genini uyararak uzun yaşamı destekler İnflamatuvar sitokinleri kontrol ederek damar sertliğine bağlı hastalıklara karşı koruyucu, kan basıncının kontrolünü kolaylaştırıcı ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcıdır LDL kolesterolü ve Trigliseriti,HDL kolesterolü Doğal Siklodeksogenaz inhibitörüdür, romatizmal hastalıklar, yangıya bağlı ağrıyı Kolorektal ve Meme kanserine karşı koruyucudur Ülser gelişimini yavaşlatır Serbest radikalleri bağlama gücü, radyasyon/güneş etkisini azaltır

61 foods lower cholesterol/4 b #364310

62 Sağlıklı Yaşam için; Hayatın Her Döneminde Herkes için Annenin Doğuma Hazırlanması Süt Çocukluğu Bebeklikten-Ergenliğe Gençlik dönemi Üreme dönemi Olgunluk Yaşlılık SİŞMANLAMADAN, İYİ ZEYTİNYAĞI Zeynep Gökçe,. F.Kızıklı IOO 4B

Zeytinyağı ve Sağlık. Zeytinyağı Çalıştayı 14 Mart 2012 Oturum Başkanı: Prof. Dr. Fahrettin GÖĞÜŞ

Zeytinyağı ve Sağlık. Zeytinyağı Çalıştayı 14 Mart 2012 Oturum Başkanı: Prof. Dr. Fahrettin GÖĞÜŞ Zeytinyağı ve Sağlık Dr. Yh Yahya Llli Laleli Zeytinyağı Çalıştayı 14 Mart 2012 Oturum Başkanı: Prof. Dr. Fahrettin GÖĞÜŞ Kapsam Beslenme gen ilişkisi Zeytinyağın genel sağlık etkileri ve ilgili epidemiyolojik

Detaylı

Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı

Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi ADANA 13.04.2012 Dr. Yahya R. Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu ve Laleli Zeytin ve Zeytinyağı İşletmesi Sunu Kapsamı Neden, Niçin Zeytinyağı?

Detaylı

2023 Yılı İhracat Hedefleri Çerçevesinde Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Paneli. Zeytinyağı Sağlık ve Ekonomi. Dr. Yahya Laleli 24 Kasım 2012

2023 Yılı İhracat Hedefleri Çerçevesinde Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Paneli. Zeytinyağı Sağlık ve Ekonomi. Dr. Yahya Laleli 24 Kasım 2012 2023 Yılı İhracat Hedefleri Çerçevesinde Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Paneli Zeytinyağı Sağlık ve Ekonomi Dr. Yahya Laleli 24 Kasım 2012 Kapsam Zeytini, yağ için üretenlerin sorunları Çözüm önerileri ve

Detaylı

Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin?

Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin? Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin? III. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi AYDIN 16.05.2012 Dr. Yahya R. Laleli Laleli Zeytin ve Zeytinyağı İşletmesi Zeytinyağı Üretim Prosesi Ağaçtan

Detaylı

Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin? III. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi AYDIN Dr. Yahya R. Laleli

Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin? III. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi AYDIN Dr. Yahya R. Laleli Sektörde Yer Bulabilmeniz için Nasıl Zeytinyağı, Niçin? III. Ulusal Zeytin Öğrenci Kongresi AYDIN 16.05.2012 Dr. Yahya R. Laleli Zeytinyağı Üretim Prosesi Ağaçtan Tüketiciye Depola ma Şişelem e Etiketle

Detaylı

Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma

Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma Yahya Laleli 13 Ocak 2012 Çukurova Zeytinciliğinde Son Gelişmeler ve Hedefler Paneli NUTRITIONAL GENOMICS Diyet değişiklikleri: Sağlıklılığın

Detaylı

Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma

Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma Diyet yoluyla Menakinon alımı, daha az Koroner Kalp Hastalığı riski ile ilişkili: Rotterdam Çalışma Johanna M. Geleijnse,* Cees Vermeer,** Diederick E. Grobbee, Leon J. Schurgers,** Marjo H. J. Knapen,**

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

Abidin Tatlı ile Pazar Resitali

Abidin Tatlı ile Pazar Resitali Abidin Tatlı ile Pazar Resitali ZEYTİNYAĞININ BİLEŞENLERİ HAFIZALARINIZI TAZALEMEYE NE DERSİNİZ Researcher Writer Degustation, Instructor And Degustator ZEYTİNYAĞI Zeytinyağı, zeytin (Olea europeae L.)

Detaylı

Çoklu doymamış yağ asitleri

Çoklu doymamış yağ asitleri Karotenoitler Flavonoitler Mineraller Çoklu doymamış yağ asitleri Nutrasötikler Vitaminler Bitkiler Probiyotik Prebiyotik Sağlıklı bir diyetin % 30 u yağlardan oluşmalıdır. Esansiyel yağlar ve doymamış

Detaylı

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul

Detaylı

Chapter 10. Summary (Turkish)-Özet

Chapter 10. Summary (Turkish)-Özet Chapter 10 Summary (Turkish)-Özet Özet Vücuda alınan enerjinin harcanandan fazla olması durumunda ortaya çıkan obezite, günümüzde tüm dünyada araştırılan sağlık sorunlarından birisidir. Obezitenin görülme

Detaylı

Zeytinyağı ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli Edremit Zeytincilik Enstitüsü 27 Mart 2012

Zeytinyağı ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli Edremit Zeytincilik Enstitüsü 27 Mart 2012 Zeytinyağı ve Sağlık Dr. Yahya Laleli Edremit Zeytincilik Enstitüsü 27 Mart 2012 Kapsam Beslenme gen ilişkisi Zeytinyağın genel sağlık etkileri ve ilgili epidemiyolojik yayınlar Zeytinyağın bileşenleriyle

Detaylı

Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi

Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi Maskeli Hipertansiyonda Anormal Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Mustafa Altay 1, Nihal Özkayar 2, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Murat Alışık 4, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2 1 Ankara Numune Eğitim

Detaylı

Günde bir elma doktoru evden uzak tutar.

Günde bir elma doktoru evden uzak tutar. ELMANIN FAYDALARI Günde bir elma doktoru evden uzak tutar. Elmanın Sağlığa Faydaları Elma A, E, B6, C, K vitamin kaynağıdır, bunun yanında yüksek miktarda potasyum ve çeşitli mineralleri içeren su içerir.

Detaylı

Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı. YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi ADANA Dr. Yahya R. Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu ve

Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı. YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi ADANA Dr. Yahya R. Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu ve Neden, Niçin, Nasıl Zeytinyağı YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi ADANA 13.04.2012 Dr. Yahya R. Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu ve Sunu Kapsamı Neden, Niçin Zeytinyağı? Zeytin, zeytinyağı tarihi/kullanımı

Detaylı

Yeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi

Yeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi Yeni Tanı Hipertansiyon Hastalarında Tiyol Disülfid Dengesi İhsan Ateş 1, Nihal Özkayar 2,Bayram İnan 1, F. Meriç Yılmaz 3, Canan Topçuoğlu 3, Özcan Erel 4, Fatih Dede 2, Nisbet Yılmaz 1 1 Ankara Numune

Detaylı

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır. Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3

Detaylı

Diyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı. Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı

Diyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı. Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Diyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Yağlı karaciğer Karaciğer ağırlığının %5 i veya hepatositlerin

Detaylı

MS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu

MS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu MS TE BESLENME VE EGZERSİZ Dr. Özlem Taşkapılıoğlu «Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.» MS te beslenme hakkında mitler-gerçekler «Daha fazla fiziksel aktivite ve egzersiz, daha az oturma süresi!»

Detaylı

Zeytinyağ ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli. Akhisar Ticaret Borsası 3.Zeytin Hasat Şenlikleri 15 Ekim 2011

Zeytinyağ ve Sağlık. Dr. Yahya Laleli. Akhisar Ticaret Borsası 3.Zeytin Hasat Şenlikleri 15 Ekim 2011 Zeytinyağ ve Sağlık Dr. Yahya Laleli Akhisar Ticaret Borsası 3.Zeytin Hasat Şenlikleri 15 Ekim 2011 Sunu Kapsamı Zeytin, zeytinyağ tarihi/kullanımı, Zeytinyağ Sağlık İlişkisinde Genel Bilgi, Bileşenleri,

Detaylı

Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması

Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması Hemodiyaliz hastalarında resistin ile oksidatif stres arasındaki ilişkinin araştırılması Osman Yüksekyayla, Hasan Bilinç, Nurten Aksoy, Mehmet Nuri Turan Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim

Detaylı

Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma

Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma Zeytinyağının Sağlık Açısından Önemi ve Zeytinyağında Markalaşma Yahya Laleli 13 Ocak 2012 Çukurova Zeytinciliğinde Son Gelişmeler ve Hedefler Paneli NUTRITIONAL GENOMICS Diyet değişiklikleri: Sağlıklılığın

Detaylı

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Tarih boyunca; İnsan diyeti, Aktivite kalıpları, Beslenme durumu. Paleolithic dönemden beri: Diyet kalıpları, Fiziksel aktivite

Detaylı

Nar yaprak, meyve, kabuk ve kök gibi pek çok kısmı tedavi amacıyla kullanılan bir ağaçtır. Ayrıca son yıllarda nar çekirdek yağı da kullanılmaktadır.

Nar yaprak, meyve, kabuk ve kök gibi pek çok kısmı tedavi amacıyla kullanılan bir ağaçtır. Ayrıca son yıllarda nar çekirdek yağı da kullanılmaktadır. NAR (Punica granatum, Pomegranate) Nar yaprak, meyve, kabuk ve kök gibi pek çok kısmı tedavi amacıyla kullanılan bir ağaçtır. Ayrıca son yıllarda nar çekirdek yağı da kullanılmaktadır. Nar Çekirdek yağı;

Detaylı

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar

Detaylı

Kolesterol Metabolizması. Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D.

Kolesterol Metabolizması. Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Kolesterol Metabolizması Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Steroidler Steroidlerin yapı taşı birbirine yapışık 4 halkalı karbon iskelehdir, bu yapı

Detaylı

Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II

Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II 47. ULUSAL DİYABET KONGRESİ 11-15 Mayıs 211, Rixos Sungate Hotel, Antalya Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II Prof. Dr. İlhan SATMAN ve TURDEP-II Çalışma Grubu İstanbul Üniversitesi

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR ANTİOKSİDANLAR Aktif oksijen türevleri (ROS) normal metabolizma sırasında vücudumuzun ürettiği yan ürünlerdir. Ancak bazı dış kaynaklardan da serbest

Detaylı

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü FONKSİYONEL GIDA ÜRÜNLERİ GELİŞTİRME Bitkisel Gıdalardan En İyi Şekilde Faydalanma Dünya nüfusunun büyük kısmı bitkilerden elde edilen gıdaları temel gıda maddesi

Detaylı

İŞTAH HORMONU GHRELİNİN BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI VÜCUT KİTLE İNDEKSİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİLERİ

İŞTAH HORMONU GHRELİNİN BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI VÜCUT KİTLE İNDEKSİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİLERİ İŞTAH HORMONU GHRELİNİN BÖBREK TRANSPLANTASYONU SONRASI VÜCUT KİTLE İNDEKSİ VE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİLERİ Yaşar Çalışkan 1, Abdullah Özkök 1, Gonca Karahan 2, Çiğdem Kekik 2, Halil Yazıcı 1, Aydın

Detaylı

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel

LİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel LİPOPROTEİNLER LİPOPROTEİNLER Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı olarak çözündüklerinden, taşınmaları için stabilize edilmeleri gerekir. Lipoproteinler; komplekslerdir. kanda lipidleri taşıyan

Detaylı

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür

Detaylı

SALTurk Çalışması. Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması. 22 Mayıs 2008 - Antalya

SALTurk Çalışması. Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması. 22 Mayıs 2008 - Antalya SALTurk Çalışması Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması 22 Mayıs 2008 - Antalya Amaç Türkiye de günlük tuz alımını saptamak Sodyum alımı ve hipertansiyon ilişkisini araştırmak Kabul ve

Detaylı

FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI

FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI FOSFOR DENGESİ ve HİPERFOSFATEMİNİN KLİNİK SONUÇLARI Dr. Dilek TORUN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı 13-17 Kasım 2013 30. Ulusal Nefroloji Hipertansiyon Diyaliz ve Transplantasyon

Detaylı

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur.

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur. Lipitler ortak özellikleri su ile karışmamak olan organik maddelerdir ve kimyasal olarak yağ asitlerinin bir alkolle esterleşmesinden oluşur. 1.1. Lipitlerin Yapısı ve Ortak Özellikleri * Yapılarında C,

Detaylı

Mezun olunca, ne yapacaksınız? Niçin, Nasıl?

Mezun olunca, ne yapacaksınız? Niçin, Nasıl? saglik Genetik faktorlerimiz ve Fenotipimizle ilgilidir. Mezun olunca, ne yapacaksınız? Fenotipik karakteler Niçin, Nasıl? Cevre ve Gida ile iliskilidir. Prof.Dr.Yahya DrYahya Laleli (degistirebilecegimiz

Detaylı

SAĞLIK VE ZEYTİNYAĞI. Prof. Dr. Yahya Laleli. Tarih : 27 Ocak 2007, Cumartesi Saat : 12:00-13:30 Yer : İstanbul Fuar Merkezi

SAĞLIK VE ZEYTİNYAĞI. Prof. Dr. Yahya Laleli. Tarih : 27 Ocak 2007, Cumartesi Saat : 12:00-13:30 Yer : İstanbul Fuar Merkezi SAĞLIK VE ZEYTİNYAĞI Prof. Dr. Yahya Laleli Tarih : 27 Ocak 2007, Cumartesi Saat : 12:00-13:30 Yer : İstanbul Fuar Merkezi Zeytinyağı ile ilgili bilgilerimiz yazılı tarih kadar eskidir. Yerleşik düzenin

Detaylı

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK

KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK KARDİYAK REHABİLİTASYON ÖĞR. GÖR. CİHAN CİCİK Uzun süreli immobilizasyon sonucu: - Nitrojen ve protein dengesi bozulur. - İskelet kasının kitlesi, kasılma kuvveti ve etkinliği azalır. - İskelet kaslarında

Detaylı

Tip 2 Diyabetlilerde Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltma: Eğitimin Etkinliği

Tip 2 Diyabetlilerde Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltma: Eğitimin Etkinliği Tip 2 Diyabetlilerde Kardiyovasküler Hastalık Riskini Azaltma: Eğitimin Etkinliği Ayfer Bayındır Şeyda Özcan İlhan Satman Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Koç Üniversitesi Hemşirelik

Detaylı

Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım

Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sık Görülen Kardiyolojik Sorunlarda Güncelleme Sempozyum Dizisi No: 40 Haziran 2004; s. 69-74 Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım Prof. Dr. Hakan

Detaylı

Kolesterol Metabolizması. Prof. Dr. Fidancı

Kolesterol Metabolizması. Prof. Dr. Fidancı Kolesterol Metabolizması Prof. Dr. Fidancı Kolesterol oldukça önemli bir biyolojik moleküldür. Membran yapısında önemli rol oynar. Steroid hormonların ve safra asitlerinin sentezinde öncül maddedir. Diyet

Detaylı

TİP 2 DİYABET ve İNFLAMASYONDA DİYETSEL ETMENLER

TİP 2 DİYABET ve İNFLAMASYONDA DİYETSEL ETMENLER TİP 2 DİYABET ve İNFLAMASYONDA DİYETSEL ETMENLER Uzm. Dyt. Tuba YALÇIN Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü TİP 2 DİYABET Tip 2 diyabet, dünya çapında yaygınlığı

Detaylı

Sağlıklı ve Uzun Yaşamak için

Sağlıklı ve Uzun Yaşamak için Sağlıklı ve Uzun Yaşamak için Merhaba İnsan Genom Projesi Tüm çağların en özel günü ifadesi ile 26 Haziran 2000 tarihinde ABD Başkanı Bill Clinton tarafından dünyaya ilan edildi. Aradan geçen 18 yıl içinde

Detaylı

BESLENME TEDAVISININ GLISEMIK KONTROL, AĞıRLıK YÖNETIMI VE KARDIYOVASKÜLER HASTALıK RISK PROFILINE ETKISI

BESLENME TEDAVISININ GLISEMIK KONTROL, AĞıRLıK YÖNETIMI VE KARDIYOVASKÜLER HASTALıK RISK PROFILINE ETKISI BESLENME TEDAVISININ GLISEMIK KONTROL, AĞıRLıK YÖNETIMI VE KARDIYOVASKÜLER HASTALıK RISK PROFILINE ETKISI Dr. Öğr. Üyesi Aylin Açıkgöz Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik

Detaylı

ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA PLAZMA APELİN ve ADMA DÜZEYLERİ

ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA PLAZMA APELİN ve ADMA DÜZEYLERİ ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA PLAZMA APELİN ve ADMA DÜZEYLERİ Çelebi G., 1 Sönmez A., 2 Erdem G., 1 Tapan S., 3 Taşçı İ., 1 Erçin C.N., 4 Doğru T., 4 Kılıç S., 5 Üçkaya G., 2 Yılmaz Mİ., 6 Kutlu

Detaylı

UZMAN GÖRÜŞLERİ. Tavuk Etinin Optimal Beslenmedeki Yeri ve Önemi

UZMAN GÖRÜŞLERİ. Tavuk Etinin Optimal Beslenmedeki Yeri ve Önemi UZMAN GÖRÜŞLERİ Etinin Optimal Beslenmedeki Yeri ve Önemi Prof. Dr Sevinç YÜCECAN Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü seviyu@gmail.com Günümüzde diyete bağlı

Detaylı

Kahvaltı Zeytin Zeytinyağı Sağlık

Kahvaltı Zeytin Zeytinyağı Sağlık Kahvaltı Zeytin Zeytinyağı Sağlık Dr. Yahya Laleli Taylıeli Zeytin ve Zeytinyağı ĠĢletmesi 20 Nisan 2009, Pazartesi Eskişehir Gen-beslenme ilişkisi, Günün saatlerine göre enerji alımı, Kahvaltı, Sofralık

Detaylı

RATLARDA FRUKTOZ İLE OLUŞTURULMUŞ METABOLİK SENDROM MODELİNDE ALLOPURİNOLUN BÖBREK FONKSİYONLARI ÜZERİNE KORUYUCU ETKİSİ

RATLARDA FRUKTOZ İLE OLUŞTURULMUŞ METABOLİK SENDROM MODELİNDE ALLOPURİNOLUN BÖBREK FONKSİYONLARI ÜZERİNE KORUYUCU ETKİSİ RATLARDA FRUKTOZ İLE OLUŞTURULMUŞ METABOLİK SENDROM MODELİNDE ALLOPURİNOLUN BÖBREK FONKSİYONLARI ÜZERİNE KORUYUCU ETKİSİ Kadriye YILDIRIM 1, Mustafa DEMİR 2, Özlem ÜÇER 3, Mehmet TUZCU 4, Necip İLHAN 5,

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar

TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar EKMEK REYTINGI EN YUKSEK BESIN Ekmek KİLO ALDIRIYOR Ekmeğin üzerine SAĞLIĞA ZARARLIDIR yazılmalı (19.03.2013 Sabah Gazetesi) Ekmek

Detaylı

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri:

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri: LİPİTLER (YAĞLAR) YAĞLAR (LİPİTLER) Yapılarında C,H, O den başka N,P da bulunabilir. İçerikleri C miktarı O a göre daha fazla olduğu için çok enerji verirler. Yağlar solunumda kullanılınca çok oksijen

Detaylı

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Prof. Dr. Yasemen YANAR Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölüm Başkanı Tarih boyunca medeniyetler

Detaylı

ALFA LİPOİK ASİT (ALA)

ALFA LİPOİK ASİT (ALA) ALFA LİPOİK ASİT (ALA) Bitki ve hayvan dokularında doğal olarak bulunan ditiyol türevi bir bileşiktir. Endojen olarak mitokondride oktanoik asitten sentezlenir. ALA mitokondrideki enerji üretiminden sorumlu

Detaylı

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,

Detaylı

Fiziksel Aktivite ve Sağlık. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı

Fiziksel Aktivite ve Sağlık. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı Fiziksel Aktivite ve Sağlık Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı 1 Fiziksel İnaktivite Nedir? Haftanın en az 5 günü 30 dakika ve üzerinde orta şiddetli veya haftanın en az 3 günü 20 dakika

Detaylı

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler: Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler

Detaylı

Zeytinin Sağlık Bileşenleri Zeytinyağının içeriğinin büyük bir kısmı (>%95) yağ asitleri ile esterleşmiş halde bulunan triaçilgliserol ve küçük

Zeytinin Sağlık Bileşenleri Zeytinyağının içeriğinin büyük bir kısmı (>%95) yağ asitleri ile esterleşmiş halde bulunan triaçilgliserol ve küçük Zeytinin Sağlık Bileşenleri Zeytinyağının içeriğinin büyük bir kısmı (>%95) yağ asitleri ile esterleşmiş halde bulunan triaçilgliserol ve küçük miktarlarda da 230 dan fazla minör bileşenlerden (tokoferoller,

Detaylı

Doymamış Yağ Asitlerinin Transformasyonu. Prof. Dr. Fidancı

Doymamış Yağ Asitlerinin Transformasyonu. Prof. Dr. Fidancı Doymamış Yağ Asitlerinin Transformasyonu Prof. Dr. Fidancı Bir hücre bir uyarıya yanıt verdiğinde biyoaktif mediatörler sıklıkla zarlardaki lipidlerden oluşur. Biyoaktif mediatörlerin bir grubu, 20 karbonlu

Detaylı

MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ

MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ MENOPOZ VE ANTİHİPERTANSİF TEDAVİ Dr. Mürvet YILMAZ BAKIRKÖY DR. SADİ KONUK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KADINLARDA HT Yaşlanma ile birlikte kan basıncında artış görülür. Erişkin kadınların %25 Postmenopozal

Detaylı

Çeşitli tohumların yağ bileşimi. USDA Nutrient Database. Tekli doymamış. Çoklu. Kanola Keten Mısır Fındık Zeytin Ayçiçeği Susam Soya Ceviz

Çeşitli tohumların yağ bileşimi. USDA Nutrient Database. Tekli doymamış. Çoklu. Kanola Keten Mısır Fındık Zeytin Ayçiçeği Susam Soya Ceviz LİPİTLER Hayvan ve bitki dokularının eter, benzin, kloroform gibi yağ çözücülerinde eriyen bölümlerine ham lipit denir. Organizmanın başlıca besin kaynağını oluştururlar, enerji verme ve depolama yönünden

Detaylı

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ

DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ 9. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI Palmitoleik ve oleik asitlerin sentezi için palmitik ve stearik asitler hayvansal organizmalardaki çıkş maddeleridir.

Detaylı

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi

Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite

Detaylı

PERİTON DİYALİZİ YAPAN HASTALARDA İKODEXTRİN KULLANIMININ METABOLİK SENDROM VE DİĞER KARDİOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ İLE İLİŞKİSİ

PERİTON DİYALİZİ YAPAN HASTALARDA İKODEXTRİN KULLANIMININ METABOLİK SENDROM VE DİĞER KARDİOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ İLE İLİŞKİSİ PERİTON DİYALİZİ YAPAN HASTALARDA İKODEXTRİN KULLANIMININ METABOLİK SENDROM VE DİĞER KARDİOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ İLE İLİŞKİSİ Şebnem KARAKAN, Siren SEZER, F.Nurhan ÖZDEMİR ACAR Başkent Üniversitesi

Detaylı

OBEZİTENİN NEDENİ GELİŞİMİ VE ENERJİ DENGESİ

OBEZİTENİN NEDENİ GELİŞİMİ VE ENERJİ DENGESİ OBEZİTENİN NEDENİ GELİŞİMİ VE ENERJİ DENGESİ Basit olarak tanımlamak istenirse, obezite, enerji dengesinin bozulması sonucunda oluşmaktadır. Diyet, egzersiz ve genler enerji dengesini oluştururlar. Enerji

Detaylı

Optimal Beslenmede Meyve Suyu Tüketiminin Yeri ve Önemi: Yeni Yaklaşımlar ve Yeni Görüşler

Optimal Beslenmede Meyve Suyu Tüketiminin Yeri ve Önemi: Yeni Yaklaşımlar ve Yeni Görüşler Optimal Beslenmede Meyve Suyu Tüketiminin Yeri ve Önemi: Yeni Yaklaşımlar ve Yeni Görüşler Prof. Dr. Sevinç Yücecan Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Diyete

Detaylı

Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki

Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki Nimet Aktaş*, Mustafa Güllülü, Abdülmecit Yıldız, Ayşegül Oruç, Cuma Bülent

Detaylı

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır!

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! KONU Yağ Asidi Profillerinin Hayvan Beslemedeki Önemi ve Analizleri İLGİ ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini,

Detaylı

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI

TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI TIBBİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI LİSANSÜSTÜ DERS PROGRAMI SAĞLIK BİLİMLERİ ENSİTÜSÜ İ Yüksek Lisans Programı SZR 101 Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ders (T+ U) 2+2 3 6 AD SZR 103 Akılcı İlaç Kullanımı 2+0

Detaylı

FENOLİK MADDELER (Resveratrol)

FENOLİK MADDELER (Resveratrol) FENOLİK MADDELER (Resveratrol) Fenolik madde nedir? Fenolik bileşikler ve daha yaygın olarak kullanılan ismi ile polifenoller benzen halkası içeren maddelerdir. Fenollerin en basit bileşikleri bir adet

Detaylı

Tarifname OBEZİTEYİ ÖNLEYİCİ VE TEDAVİ EDİCİ BİR KOMPOZİSYON

Tarifname OBEZİTEYİ ÖNLEYİCİ VE TEDAVİ EDİCİ BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname OBEZİTEYİ ÖNLEYİCİ VE TEDAVİ EDİCİ BİR KOMPOZİSYON Teknik Alan Buluş, obeziteyi önleyici ve tedavi edici glukopiranosit türevleri ihtiva eden bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı

İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı HASTA BİLGİLENDİRME FORMU HİPERLİPİDEMİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini

Detaylı

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;

Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri

Detaylı

IOOC Zeytin Tipleri Ansiklopedisine Geçmiş Zeytin Tiplerimiz

IOOC Zeytin Tipleri Ansiklopedisine Geçmiş Zeytin Tiplerimiz IOOC Zeytin Tipleri Ansiklopedisine Geçmiş Zeytin Tiplerimiz Cultivar Adı ve Sinonimleri Yoğunluk Bölgesi Kullanımı Ayvalık Edremit, Ada Midilli, Şakran Kuzey Ege Yağlık, Kırma, Yeşil, Siyah Salamura Çelebi

Detaylı

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.

Detaylı

KORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR

KORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR KORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR Prof.Dr. ARZU SEVEN İ.Ü.CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI DİSMETABOLİK SENDROM DİYABESİTİ SENDROM X İNSÜLİN DİRENCİ SENDROMU METABOLİK

Detaylı

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.

Detaylı

DİABETİK DİSLİPİDEMİ TEDAVİSİNDE DİET VE EGZERSİZİN ROLU. Dr Banu Aktaş Yılmaz

DİABETİK DİSLİPİDEMİ TEDAVİSİNDE DİET VE EGZERSİZİN ROLU. Dr Banu Aktaş Yılmaz DİABETİK DİSLİPİDEMİ TEDAVİSİNDE DİET VE EGZERSİZİN ROLU Dr Banu Aktaş Yılmaz T2DM KVH FHS: Diyabetik hastalarda klinik ateroskleroz riski 2-3 kat artmıştr. Haffner ve ark: MI öyküsü olmayan T2DM lu hastalarda,

Detaylı

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi

raşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi büyüme ve gelişme geriliği diş çürükleri zayıflık ve şişmanlık okul çağı çocuk ve gençlerde demir yetersizliği anemisi 0-5 Yaş Grubu Çocuklarda iyot yetersizliği hastalıkları vitamin yetersizlikleri raşitizm

Detaylı

Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI DÜZENLEMEK İÇİN PRONEL

Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI DÜZENLEMEK İÇİN PRONEL Rumen Kondisyoneri DAHA İYİ Protein Değerlendirilmesi Enerji Kullanımı Süt Kalitesi Karaciğer Fonksiyonları Döl Verimi Karlılık BY-PASS PROTEİN ÜRETİMİNİ VE ENERJİ ÇEVRİMİNİ ARTTIRMAK, RUMEN METABOLİZMASINI

Detaylı

KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA. Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi

KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA. Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ VE TÜTÜN KULLANIMI: MEKANİZMA Mini Ders 2 Modül: Tütünün Kalp ve Damar Hastalıkları Üzerindeki Etkisi TEMEL SLAYTLAR Kardiyovasküler Hastalıkların Epidemiyolojisi

Detaylı

Güçlü bir kas sistemi, beyin ve kalp için kuruyemiş tüketin!

Güçlü bir kas sistemi, beyin ve kalp için kuruyemiş tüketin! Güçlü bir kas sistemi, beyin ve kalp için kuruyemiş tüketin! Her anlamda güçlü olmak ne kadar önemli aslında. Güçlü bir kas sistemi, güçlü bir beyin, güçlü bir kalp, güçlü saçlar, kendini iyi hissetmek

Detaylı

¹GÜTF İç Hastalıkları ABD, ²GÜTF Endokrinoloji Bilim Dalı, ³HÜTF Geriatri Bilim Dalı ⁴GÜTF Biyokimya Bilim Dalı

¹GÜTF İç Hastalıkları ABD, ²GÜTF Endokrinoloji Bilim Dalı, ³HÜTF Geriatri Bilim Dalı ⁴GÜTF Biyokimya Bilim Dalı Dr. Derda GÖKÇE¹, Prof. Dr. İlhan YETKİN², Prof. Dr. Mustafa CANKURTARAN³, Doç. Dr. Özlem GÜLBAHAR⁴, Uzm. Dr. Rana Tuna DOĞRUL³, Uzm. Dr. Cemal KIZILARSLANOĞLU³, Uzm. Dr. Muhittin YALÇIN² ¹GÜTF İç Hastalıkları

Detaylı

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

gereksinimi kadar sağlamasıdır. Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

LİPİDLER VE METABOLİZMASI

LİPİDLER VE METABOLİZMASI LİPİDLER VE METABOLİZMASI Lipidler bitki ve hayvan dokusunda bulunup, suda çözünmeyen, fakat eter, aseton, kloroform ve benzen gibi polar olmayan çözücülerde çözünen organik bileşiklerdir. Lipidler Weende

Detaylı

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA!

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! Portal : www.takvim.com.tr İçeriği : Gündem Tarih : 09.03.2017 Adres : http://www.takvim.com.tr/yasam/2017/03/09/karacigerini-koru-sigortayi-attirma Karaciğerini koru

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARINDA KORONER ARTER KALSİFİKASYON PROGRESYONU VE OSTEOPROTEGERIN / RANKL

HEMODİYALİZ HASTALARINDA KORONER ARTER KALSİFİKASYON PROGRESYONU VE OSTEOPROTEGERIN / RANKL HEMODİYALİZ HASTALARINDA KORONER ARTER KALSİFİKASYON PROGRESYONU VE OSTEOPROTEGERIN / RANKL Abdullah Özkök¹, Yaşar Çalışkan 1, Tamer Sakacı 2, Gonca Karahan 3, Çiğdem Kekik 3, Alper Özel 4, Abdulkadir

Detaylı

Zeytinyağın y ğ Kalitesine Etki Eden Faktörler ve TAĞŞİŞ

Zeytinyağın y ğ Kalitesine Etki Eden Faktörler ve TAĞŞİŞ T.C. ADANA VALİLİĞİ DOĞU AKDENİZ BÖLGESİ, ZEYTİN & ZEYTİNYAĞI ZİRVESİ Zeytinyağın y ğ Kalitesine Etki Eden Faktörler ve TAĞŞİŞ Dr. Yahya Laleli Düzen-Norwest Gıda Laboratuvarı ve Taylıeli Zeytin ve Zeytinyağı

Detaylı

Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi

Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Kahramanmaraş 1. Biyokimya Günleri Bildiri Konusu: Romatizmal Mitral Darlığında Fetuin-A Düzeyleri Ve Ekokardiyografi Bulguları İle İlişkisi Mehmet Aydın DAĞDEVİREN GİRİŞ Fetuin-A, esas olarak karaciğerde

Detaylı

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Olguların çok büyük bir bölümünde ise obezitenin altında yatan

Detaylı

Zeytin ve Zeytinyağının Besin Değerleri

Zeytin ve Zeytinyağının Besin Değerleri Zeytin ve Zeytinyağının Besin Değerleri Zeytin meyveleri sofralık ve yağlık olmak üzere iki şekilde değerlendirilir. Siyah Zeytinde Yağ içeriği ve Enerji miktarı yüksek, Yeşil zeytinde A vitamini, Demir,

Detaylı

Lourdes. Serbest Radikallerle Savaşan SAĞLIK ve GENÇLİK DOLU SU

Lourdes. Serbest Radikallerle Savaşan SAĞLIK ve GENÇLİK DOLU SU Lourdes Serbest Radikallerle Savaşan SAĞLIK ve GENÇLİK DOLU SU Serbest Radikaller Yaşlanma sürecinin en önemli unsurlarından biri serbest radikallerin hücrelerimiz ve DNA mıza verdiği zararlardır. Serbest

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı

LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)

Detaylı

Lipoproteinler. Dr. Suat Erdoğan

Lipoproteinler. Dr. Suat Erdoğan Lipoproteinler Dr. Suat Erdoğan Lipoproteinler Kan plazmasında dolaşan yağlar lipoprotein adı verilen yapılar ile paketlenerek taşınırlar. Lipoproteinler yağların taşıt araçlarıdır. Lipoproteinlerin yapıları

Detaylı

Arı sütünün besinsel içeriği aşağıdaki tabloda yer almaktadır

Arı sütünün besinsel içeriği aşağıdaki tabloda yer almaktadır Arı Sütü Arı sütü koyu kıvamda jelatinöz vasıfta olup beyaz-sarı renktedir. Arı sütü için uluslararası üretim standartları bulunmayıp Brezilya, Bulgaristan, Japonya ve İsviçre de uygulanan ulusal standartlar

Detaylı

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU Yazar Ad 61 Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU Ülkemizde kalp damar hastalıkları erişkinlerde en önemli ölüm ve hastalık nedeni olup kanser veya trafik kazalarına bağlı ölümlerden daha sık görülmektedir. Halkımızda

Detaylı