ila tarihleri arasında geçerli olacak olan asgari ücret miktarı ve maliyeti hesabı

Transkript

1 ila tarihleri arasında geçerli olacak olan asgari ücret miktarı ve maliyeti hesabı

2

3 EMLAK VERGİSİ İADESİ VAR EMLAK VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ SERİ NO : 38 TEBLİĞİ MALİYE BANALIĞI ÖZELGESİ Prof. Dr. Şükrü Kızılot Hürriyet teki köşesinde Emekli, Ev Hanımı ve İşsizlere Emlak Vergisi İadesi Var başlıklı yazısında Emekli ev hanımı ve işsizler ile engellilerin, geçmiş yıllarda bilmeden ödedikleri emlak vergilerini, ilgili belediyeye başvurup talep etmeleri halinde, belediyelerin iade etmesi gerektiğini belirtti. Konuya dair Özelge var Elimizde, iade edileceğine dair Maliye nin çok yeni tarihli bir resmi yazısı yani özelgesi var diyerek açıklamalarını belgelendirdi. Olayı şu şekilde açıklayan Kızılot; Emlak Vergisi Kanunu ile; Türkiye sınırları içinde, 200 m2 yi aşmayan bir evi olan; Emekli, ev hanımı, işsiz ve engelliler korunuyor. Onlara, Bir eviniz varsa, emlak vergisi ödemeyeceksiniz deniliyor. Bu olay, çalışan emeklileri kapsamıyor. Aynı şekilde, 2013 de 26 bin liranın üzerinde faiz, repo vb. menkul sermaye iradı elde edenleri de kapsamıyor. Bu konuda, 38 No.lu Emlak Vergisi Genel Tebliği nde ayrıntılı açıklama ve formlar var (Bkz. Bu formları doldurup, ilgili belediyeye verenler, bir evlerinin olması

4 koşuluyla,emlak vergisi ödemiyorlar. Emekli, ev hanımı, işsiz ve engelli sayısının toplamı milyonları aşıyor. Bunlar vergi uzmanı değiller. Olayı öğrendiklerinde, Eyvah, geçmiş yıllarda boşu boşuna ödemişim diye üzülüyorlar. Belediyelere gidip Benim geçmiş yıllarda emlak vergisi ödemem gerekmiyormuş. Ödediklerimi İADE eder misiniz dediklerinde, belediyelerin çoğu, Geriye dönük iade yok diyor. Yapılması gerekenleri de sıraladı; Geçmiş yıllarda, bilmeden emlak vergisi ödeyen emekliler ve diğerleri; 1. İlgili belediyenin, emlak vergisi birimine, bir düzeltme dilekçesi verip, durumu açıklayın ve Vergi Usul Kanunu nun 120. ve Gelir İdaresi Başkanlığı nın özelgesini dayanak göstererek, ödediğiniz vergilerin iadesini talep ediniz. Belediye, düzeltme ve iade yapmak mecburiyetindedir. 2. Emlak vergisi birimi düzeltme yapmazsa veya 60 gün içinde dilekçenize yanıt vermezse, Belediye Başkanlığı na hitaben şikayet yolu ile düzeltme dilekçesi verin (Gelir İd.Başk tarih ve sayılı özelgesinde, bu yönde açıklama yaptı). 3. Belediye Başkanlığı da olumsuz yanıt verirse veya 60 gün içinde yanıt vermezse, 30 gün içindevergi mahkemesine dava açınız.

5 Belediye iade yapmak zorunda Belediyeler, vergi olayının patronu olan Maliye Bakanlığı nın özelgesine uymak ve iade yapmak zorundalar. Belediye, her dava için masrafları TL avukat parası ödeyeceği için olayı dava aşamasına sürükleme hatasına düşmeyeceğini düşündüğünü belirterek, emlak vergisi iadesini talep edeceklerin yüreğine su serpti. Yıllık izinde ceza yememek için dikkat! Sağlık; yalnız hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam biri iyilik halidir (Dünya Sağlık Örgütü`nün tanımı). Yıllık izinler çalışanların tam bir iyilik haline erişmesinde önemli bir rol oynamaktadır sayılı İş Kanun a göre işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Çalışan yıllık ücretli izin hakkından vazgeçemez. Yıllık izin süreleri ne kadar olmalıdır? Çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi ile ilişkilendirerek belirlenmiştir. Buna göre; Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden, Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden, Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden, az olamaz. Ancak 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Hafta tatilleri ile ulusal bayram

6 ve genel tatil günleri yıllık izin süresinden sayılmaz. Yıllık izne hak kazanma ve iznin kullanılması Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında çalışanların, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Çalışan, hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir. Bu istek, çalışan sayısı yüzden fazla olan işyerlerinde İzin Kurulu na bildirilir, eğer İzin Kurulu yoksa işverenlikçe görevlendirilen bir kişi ve çalışanların kendi aralarında seçecekleri temsilciye bildirilir. Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Kanun koyucu yıllık ücretli izinlerin işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak istisnai bir hal olarak, çalışanın talebi de gözetilerek tarafl arın anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. Dolayısıyla uygulamada sıklıkla görülen yıllık izinlerin 1 er ya da 2 şer gün kullandırılması geçerli olmayacak ve bu süreler işverenlik tarafından verilen idari izin sayılabilecektir. Aynı zamanda İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Çalışanlar, yıllık ücretli izinlerini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecekse ve istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşveren de bu sürelerin kullandırıldığına ilişkin belgeyi tutmak zorundadır. Yıllık ücretli izinle ilgili olarak İş Kanunu na göre; yıllık ücretli izni yasaya aykırı şekilde bölen, izin ücretini yasaya aykırı şekilde ödeyen veya eksik ödeyen, iş sözleşmesi feshedilen işçiye yıllık izin ücreti ödemeyen, yıllık izin yönetmeliğinin esas usullerine aykırı olarak izni kullandırmayan veya eksik kullandıran işveren veya işveren vekiline 2014 yılında her işçi için 246 TL idari para cezası uygulanabilecektir. RESUL KURT / DÜNYA

7 Yurtdışı Boçlanması 1-Yurtdışı borçlanma nedir? Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesidir. 2-Yurtdışında geçen hangi süreler borçlandırılır? Borçlanma kapsamındaki süreler; yurtdışında geçen sigortalılık süreleri, bu süreler arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerdir. Sigortalılık süresi deyiminden, borçlanma kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç, çalışılmış ya da çalışılmış süre olarak kabul edilen süreler anlaşılmalıdır. Çalışılmış olarak kabul edilen süreler, ilgili ülke mevzuatına göre fiilen çalışılmadığı halde çalışmaya eşdeğer süre olarak kabul edilip, aylığa hak kazanmada ve aylık hesabında değerlendirilen sürelerdir. İşsizlik süresi ibaresi, ilgili ülke mevzuatına göre çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler haricinde o ülkede geçen süreyi ifade eder. İşsizlik sürelerinin tamamının borçlanma kapsamında değerlendirilmesine imkân bulunmadığından sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde olmak kaydıyla bir yıla kadar olan yurtdışında geçen işsizlik süreleri borçlandırılır. İkamet süreleri ve boşta geçen süreler de bu kapsamda değerlendirilir.

8 Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler, medeni durumlarına bakılmaksızın kadınların, sigortalılık süreleri haricinde yurtdışında bulundukları süreleri ifade eder. Bu süreler işsizlik süresi veya boşta geçen süreler kapsamında değerlendirilmez, borçlanma talebinde bulunanların yurtdışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılır. 3-Borçlanma kapsamında olmayan süreler hangileridir? Yurtdışında 18 yaşın doldurulmasından önce, Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir. Ayrıca, ülkemizdeki sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle çakışan yurtdışı süreleri ile ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki işsizlik süreleri ile ev kadını olarak geçen sürelerin de, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmasına imkan bulunmamaktadır. 4-Yurtdışı borçlanma için aranılan şartlar nelerdir? Yurtdışı sürelerinin borçlandırılabilmesi için; Türk vatandaşı olmak, borçlanma kapsamındaki yurtdışı sürelerini belgelendirmek ve yazılı istekte bulunmak şarttır. Yurtdışı hizmet borçlanmalarında, Türk vatandaşı olmak şartının iki durumda yerine getirilmesi zorunludur. Bunlardan biri, borçlanılması istenilen sürelerde ilgilinin Türk vatandaşı olması, diğeri ise Türk vatandaşlığında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalı veya hak sahibinin yazılı başvuru tarihi itibari ile Türk vatandaşı olmasıdır. Diğer bir anlatımla, Türk vatandaşlığında geçmeyen yurtdışı

9 sigortalılık, işsizlik veya ev kadını olarak geçen süreler borçlandırılmayacağı gibi, borçlanma başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadığı tespit edilen sigortalı ve hak sahiplerinin borçlanma talepleri de reddedilir. Türk vatandaşlığı ile birlikte yabancı ülke vatandaşlığı devam edenler de, söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanabilmektedirler. Ancak kamuoyunda pembe ya da mavi kart sahibi olarak bilinen doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan vatandaşlıktan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir ülke vatandaşlığını kazananlar, başvuru tarihinde Türk vatandaşı olmadıklarından borçlanma kapsamındaki sürelerde Türk vatandaşı olsalar bile, borçlanma hakkından yararlanamaz. Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurtdışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından 3201 sayılı Kanunun öngördüğü şartlarla yararlanabilirler. 5 -Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışanların emekliliği nasıl olur? Ülkemizin imzaladığı ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre; akit taraf ülke mevzuatına göre geçen sigorta primi ödenmiş süreler birbirinin devamı sayılmakta ve aylığa (yaşlılık, malullük ve ölüm) hak kazanılıp hak kazanılmadığının tespitinde her iki ülkede geçen çalışmalar aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştirilmektedir. Hizmet birleştirilmesi suretiyle aylığa hak kazanıldığında aylık, her iki ülkede geçen çalışmalar birlikte dikkate alınarak hesaplanmakta, Akit taraflar bu şekilde hesaplanan aylığın kendi ülkesinde geçen çalışma gün sayısına tekabül eden kısmını aylık (kısmi aylık) olarak ödemektedir. Sözleşme hükümlerine göre sigortalılar aylık taleplerini ikamet ettiği ülkedeki sosyal güvenlik kurumuna yaparlar.

10 6- Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi var mıdır? nasıl temin edilir? Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi vardır. Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ya da Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun Internet adresinde bulunan Yurtdışı/ Sigortalılık/Form ve Dilekçeler ve Yurtdışı/ Emeklilik/Form ve Dilekçeler bölümünden temin edilebilir. 7- Yurt dışında bulunduğum dönemlerin tamamı için borçlanma talebinde bulundum, bir kısmının ödemesini yapmadım. kalan kısım için tekrar borçlanma yapabilir miyim? Yurtdışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yoktur. Başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını yada aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabilirler. Bu konudaki tercihin, başvuru sırasında yazılı olarak belirtilmesi gerekir sayılı Kanuna göre tahakkuk ettirilen borç tutarı tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Söz konusu üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantılı süre geçerli sayılır, kalan sürenin geçerli sayılması yeni bir borçlanma talebine bağlıdır. 8- Borçlanma tarihinden sonra yurtdışında geçen süreler varsa bunlarda borçlanılabilir mi? Borçlanma başvuru tarihinden sonra yurtdışında geçen süreleri bulunanların, bu süreleri borçlanma hakları bulunmaktadır. 9- Yurtdışı borçlanma için nereye müracaat edilmeli?

11 a) Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi haricindeki ikili ve çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanlar, b) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup, İsviçre de geçen süreleri borçlanmak isteyenler ile gerek 2147 gerekse 3201 sayılı kanunlara göre merkezde yapılan borçlanmalara ek borçlanma işlemleri, (b) bendi kapsamında olup, İsviçre de geçen sigortalılık sürelerine ait primleri Türkiye ye transfer talebinde bulunan veya transfer işlemi gerçekleşenler, Borçlanma işlemleri için merkeze Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığına müracaat etmeleri gerekmektedir. a) Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlananlar ile aylık bağlanması için müracaat etmiş olanlar, b) Son defa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında hizmetleri olanlar, c) Türkiye de sigortalılığı olmayanlarla bunların hak sahipleri, ç) Ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanma talebinde bulunanlar ile bunların hak sahipleri, borçlanma başvurularını Türkiye de ikametgahının bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüklerine / sosyal güvenlik merkezlerine yapmaları gerekmektedir. 10- Yurtdışı sürelerine ait borçlanma miktarının belirlenmesi nasıl yapılır? Daha önce borçlanılacak her bir gün için 3,5 dolar üzerinden tahakkuk ettirilen borç tutarı, 08/05/2008 tarihinden sonra yapılan veya yapılacak olan başvurular için geçerli olmak üzere değiştirilmiştir. Buna göre, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 nci maddesinde

12 belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın yüzde 32 si, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilen borç tutarıdır sayılı Kanun uygulaması yönüyle 08/05/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddenin birinci fıkrasında günlük kazancın alt sınırı, İş Kanunu gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen bir aylık brüt asgarî ücretin otuzda biri, üst sınırı ise günlük kazanç alt sınırının 6,5 katı olarak belirlenmiştir. Yurtdışı sürelerinin borç tutarının hesabında kullanılması ile sınırlı olmak üzere buradaki alt sınırı yeniden belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. Bu durumda, Kuruma ödenecek olan borçlanma tutarı, başvuru tarihinde geçerli olan günlük prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince seçilen kazancın yüzde 32 sinin borçlanılmak istenen gün sayısı ile çarpımı kadardır. Başvuru tarihi, borçlanma talebine ilişkin dilekçenin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihtir. Ancak, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde, dilekçenin postaya verildiği tarih, başvuru tarihi olarak kabul edilir. Örnek 1 18/09/2012 tarihinde yurtdışında geçen 20 yıllık sigortalılık süresini günlük prime esas asgari kazanç üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı: 18/09/2012 tarihi itibari ile prime esas asgari günlük kazanç TL dir Borçlanma talebinde bulunulan tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın alt sınırı TL, üst sınırı ise bunun 6,5 katı, yani TL dir. Seçilen prime esas kazanç alt ve üst sınırlar arasında bulunduğundan borcun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 7200 ile çarpılarak 20 yıllık

13 borç miktarı hesaplanacaktır. Buna göre, bir günlük borçlanma miktarınız x %32 = TL, 20 yıllık (7200 gün) borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise 10,032 x 7200 gün = 72230,40-TL dir. Örnek 2 20/08/2012 tarihinde yurtdışında geçen 20 yıllık sigortalılık süresini günlük prime esas kazancın üst sınırı üzerinden borçlanma talebinde bulunulduğunu varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken borç tutarı: Borçlanma talebinde bulunulan tarih itibari ile geçerli olan günlük prime esas kazancın üst sınırı (azami) TL dir. Borcun tespitinde öncelikle yüzde 32 oranı uygulanmak sureti ile bir günlük borç miktarı, daha sonra bu miktar 7200 ile çarpılarak 20 yıllık borç miktarı hesaplanacaktır. Buna göre, bir günlük borçlanma miktarı x %32 = TL, 20 yıllık borçlanma karşılığı ödenecek miktar ise x 7200 = ,12.- TL dir. 11-Borçlanma miktarının ödenmesinde süre var mıdır? 3201 sayılı Kanuna göre tahakkuk ettirilen borç tutarı tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Üç ay süre içerisinde ödeme yapmayanların borçlanma işlemleri iptal edilir. 12- Yurtdışı borçlanması yaptım, 3 ay içinde borcumu ödeyemedim, tekrar borçlanma yapabilir miyim? Üç aylık süre içinde ödeme yapmayanların borçlanma başvuruları geçersiz sayılacaktır. Belgelendirilen yurtdışı hizmet sürelerinin yeniden borçlandırılarak değerlendirilmesi, bu konudaki yeni başvuruya bağlıdır. 13-Yurtdışı borçlanması yaptım, tekrar iadesini isteyebilir miyim? Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını

14 ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir. Borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine başvuruları halinde ödenen borçlanma tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilir. Ancak, borçlandıkları hizmetler dikkate alınarak aylık almakta olanlar borçlanma talebinden vazgeçemezler ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez. 14-Borçlandırılan süreler, Türkiye deki hangi sigortalılık statüsüne göre nasıl değerlendirilir? Yurtdışı borçlanmasına dair süreler, ilgilinin Türkiye de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılığı yoksa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir. Türkiye de sosyal güvenlik kanunlarına tabi sigortalılığı bulunanların borçlanılan süreye ait gün sayısı, prim ödeme gün sayıları veya hizmetlerine eklenir. 15- Borçlandırılan sürelere göre aylık bağlanması için aranan şartlar nelerdir? Borçlanılan sürelere göre malullük, yaşlılık veya emekli aylığı bağlanabilmesi için; Yurda kesin dönülmüş olması, Tahakkuk ettirilen borçtan aylık bağlanmasına yetecek en az süre/gün karşılığı kadar ödeme yapılması, Mülga sosyal güvenlik kanunları/kanunlarının yürürlükteki veya 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanılmış olması, Kuruma yazılı başvuruda bulunulması, şarttır. Kesin dönüş ibaresi, aylık tahsis talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu ifade etmekte olup, mutlak ifadesi ile yurda giriş yaptıktan

15 sonra bir daha yurtdışına çıkmama durumunda kullanılmamaktadır. Yukarıda belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar. Kesin dönüş tanımında geçen; Sosyal sigorta ödeneği deyimi, çalışma yaşamı süresince karşılaşılan hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya işsizlik gibi riskler nedeniyle iş göremezlik veya işsizlik gibi adlar altında yapılan ödeneklerini, Sosyal yardım ödeneği ibaresi, bulunulan ülke mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen ikamet şartına bağlı nakdi yardımları, ifade etmektedir. Aylığa hak kazanılmasına engel teşkil eden her iki ödeneğin ortak özelliği, ikamete dayalı olmasıdır. Diğer bir anlatımla, ilgilinin ikametini Türkiye ye nakletmesi ile kesilen ödenekler, 3201 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, ikamet şartına bağlı olmayan bu nitelikteki sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlara diğer şartlarla aylık bağlanabilmektedir. 16-Bağlanan aylıkların başlama tarihi nedir? 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan hizmetlere göre bağlanacak yaşlılık aylığın başlangıç tarihi dilekçe tarihini takip eden aybaşıdır. Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kısmi aylık almakta iken yurtdışı hizmet borçlanması yapanların kısmi aylıkları; Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden önce ise kesin

16 dönüş tarihini, Borcun ödendiği tarih kesin dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi, takip eden aybaşından itibaren, tam aylığa yükseltilir. 17-Yurtdışı borçlanma yoluyla bağlanan aylıkların kesildiği haller nelerdir? Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak geçen sürelerini borçlanarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı aylığa/ hak kazananların, bu aylıkları; Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları, 5510 sayılı Kanunun sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye de sosyal güvenlik kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları, tarihten itibaren kesilir. 18-Yurtdışı borçlanma yaparak aylık bağlandıktan sonra yurtdışına çıkışın kuruma bildirimi gerekli midir? Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi ile birlikte söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek zorundadırlar. Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, yukarıda belirtilen belgeleri, yine yukarıda belirtilen süre içinde Kuruma vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar

17 durdurulur. Bu şekilde aylıkları durdurulanların Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma sonucunda, yurtdışında; Çalışmadıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir. Çalıştıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin aylıkları çalışmaya başladıkları tarihten geçerli olmak üzere kesilir, yersiz yapıldığı tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi hükümlerine göre geri alınır sayılı kanuna göre aylık alanlara mahsus yoklama belgesi nedir? Bu belge, 3201 sayılı Kanuna göre borçlandıkları yurtdışı süreleri dikkate alınarak malullük, yaşlılık ve emekli aylığı bağlananlardan altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunan ya da bulunmuş olanların, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarının tespiti amacıyla kullanılır. Bu belgenin, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonraki üç aylık süre içinde Kurumun tarafınıza aylık bağlayan ünitesine verilmesi zorunludur. Altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, bu belgeyi belirtilen süre içinde Kuruma vermediği Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak kayıtlardan tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu belgelerin intikaline kadar ödenmez. 20- Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde çalışanların emekliliği nasıl olur? Yurtdışında hizmet borçlanmasına dair sürelerin 5510 sayılı Kanun kapsamında hangi sigortalılık haline göre geçmiş

18 sayılacağının belirlenmesinde söz konusu süreler, başvuru sahiplerinin Türkiye de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir sayılı Kanuna göre borçlananlar aylık taleplerini borçlanma yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine, borçlanma yaptıktan sonra sigortalı olarak çalışanlar ise son defa çalıştığı sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yapmaları gerekmektedir sayılı Kanuna göre borçlanılan hizmetler ve varsa Türkiye de geçen çalışmalar birlikte dikkate alındığında sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanıldığında dilekçe tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır. 21-Zorunlu göçe tabi tutulanlar yurtdışı borçlanma yapabilirler mi? 08/05/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5754 sayılı Kanun 79 uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6 ncı maddesine göre, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşı olup Türkiye de ikamet edenlere geldikleri ülkedeki hizmetlerini borçlanma imkanı getirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile getirilen borçlanma hakkından yararlanabilmek için, ilgilinin; 01/01/1989 ile 08/05/2008 tarihleri arasında geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulması, Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup, Türkiye de ikamet ediyor olması, 2022 sayılı Kanun dahil olmak üzere ülkemizdeki sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almaması, Geldikleri ülkedeki hizmet sürelerinin belgelendirilmesi,

19 Borçlanma için yazılı istekte bulunması, şarttır. Söz konusu hizmetlerini borçlanmak isteyenlerin, Bulgaristan Hizmetlerini Borçlanma Talep Dilekçesi, çalıştıkları süreleri gösteren hizmet belgesi ile sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne, son defa devlet memuru statüsünde çalışmaları bulunanların ise Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı Hizmetler Daire Başkanlığı Mithatpaşa caddesi No:7 Sıhhiye ANKARA başvurmaları gerekmektedir. Borçlanılan süreler ilgililerin Türkiye de geçen hizmetleri ile birleştirilerek tabi oldukları sigortalılık statüsüne göre yaşlılık aylığı bağlanması sırasında değerlendirilir. Malullük ve ölüm aylıkları bağlanırken bu şekilde borçlandırılan sürelerin dikkate alınmasına imkan bulunmamaktadır. Ülkemize gelen soydaşlarımızın iskana tabi tutulması ile ilgili yasalarda sadece Bulgaristan dan gelen soydaşlarımız için zorunlu göç ifadesi kullanıldığından, söz konusu borçlanma hakkından, 01/01/1989 ile 08/05/2008 tarihleri arasında zorunlu göç nedeniyle Bulgaristan dan ülkemize gelip ilgili İskan Kanununa göre ülkemize yerleştikten sonra Türk vatandaşlığına alınan soydaşlarımız (nüfus kayıtlarında tarih ve Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır. ibaresi bulunanlar) yararlanabilmektedir. 22-Yurtdışı borçlanmasında ibrazı gerekli belgelere nerden ulaşabilirim? Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesi örnekleri yurtiçinde Kurum üniteleri, yurtdışında ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ya da Ataşeliklerinden temin edilebileceği gibi, Sosyal Güvenlik Kurumunun Internet adresinde bulunan Yurtdışı/ Sigortalılık/Form ve Dilekçeler ve Yurtdışı/ Emeklilik/Form ve Dilekçeler bölümünden indirilebilir. 23-Borçlandırılsan süreler Türkiye deki sigortalılık süresinin

20 başlangıcına etkisi var mıdır? Türkiye deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Türkiye de sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayanların sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçların tamamen ödendiği tarihten, sigortalı ölmüş ise ölüm tarihinden, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle tespit edilir. Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda da sigortalılık süresi başlangıcı, borcun en son ödendiği tarihten, borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenir. Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz. Prim borçlarıyla ilgili flaş açıklama 3 milyon 300 bin vatandaşın prim borcunun 7 milyarı aştığını belirterek, Bunların gelir testine müracaatlarıyla ilgili bir süre verilecek ve o süre içersinde hangi gruba giriyorlarsa ona göre bir prim tahsili yapılacak veya yapılmayacak dedi.

21 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, taşeron işçilere yönelik yasal düzenleme taslağına ilişkin Sayın Başbakanımızın talimatı ile Meclis e sevkini bekliyoruz. Nerelerde alt işveren işçisi çalışacak, hangi alanlarda hizmet alımı yapılacak, bunları netleştiren bir düzenleme olacak dedi. Çelik, TOBB nin konferans salonunda gerçekleşen Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) Beceri 10 Projesi protokolünün imzalanmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bakan Çelik, taşeron işçilere yönelik yasal düzenleme taslağına ilişkin kamu çalışanları ile ilgili, sosyal güvenlik ile ilgili ve çalışma hayatı ile ilgili toplu sözleşmelerde ele alınan bazı konuları içeren bir paket olduğunu söyledi. Bu tasarı taslağı ile ilgili taraflarla ve kurumlarla görüşmelerini tamamladıklarını ve Bakanlar Kurulu na birkaç kez sunum yaptıklarını belirten Çelik, Nihai olarak Sayın Başbakanımıza arz edilmek üzere ve onunla yapacağımız nihai değerlendirme içerisinde son şeklini almış olacak vetbmm ne sevk edeceğiz dedi. Çelik, söz konusu tasarıda yaşanan sıkıntının ağrlıklı olarak kamu alt işverende olduğunu dikkati çekti. Özel sektörün de İş Kanunu nun ikinci maddesinde bir değişiklikten yana olmadığına

22 işaret eden Çelik, şöyle devam etti: Çalışanlar ve sendikalar da İş Kanunu nun 2. maddesinde değişiklikten yana değil. Orada bir uzlaşı var, durumun devamından yana ama taşeron işçilerinin haklarıyla ilgili bir düzenleme geneli ilgilendiriyor. Bunu özellikle belirtmek isterim. Taşeron çalışanlarının yaşadıkları, iş hukukuna aykırı bazı tablolar, durumlar var, tazminatını alamıyorlar. Kamuda alt işverenin yanında çalışmasına rağmen kıdem tazminatından yoksun bir durumla karşı karşıyalar. Yıllık izinleri yok ve benzeri, örgütlenme ile ilgili sıkıntı yaşıyorlar. Taşeron işçilerle bizzat görüşerek onların sorunlarını aldık. Bir taraftan da kamu işvereni olarak veya özel sektör olarak yaşananların tümünü görüşmeler içerisinde toparladık, neticede bir taslak ortaya çıktı. Bunun nihai olarak Sayın Başbakanımızın talimatı ile Meclis e sevkini bekliyoruz. Nerelerde alt işveren işçisi çalışacak, hangi alanlarda hizmet alımı yapılacak, bunları netleştiren bir düzenleme olacak. Burada bir keyfilik söz konusuysa onu ortadan kaldıran bir düzenleme olarak Parlamento ya gelecek. 6 maddeden oluşan bir taslak var Bir gazetecinin Tasarıda kadın memurlara ilişkin ayrı bir düzenleme var mı? sorusu üzerine Çelik, Kadın, erkek ayrımı diye bir şey yok dedi. Anne adaylarıyla ilgili 2 yıl ücretsiz izin ya da haftanın 5 günü yarım gün çalışmalarıyla ilgili soru üzerine Bakan Çelik, O, ayrı bir çalışmamız idi. 6 maddeden oluşan bir taslak var onun da sevki eğer uygun bulunur ise birlikte sevk edilebilir. Ama henüz onunla ilgili birlikte ele alınmasıyla ilgili bir karar söz konusu değil şeklinde cevapladı. Çelik, kamuda yarım zamanlı şeklinde çalışmayla ilgili olarak da tartışmalarda teklif edilen konular arasında olduğunu vurguladı. Geçici iş ilişkisiyle ilgili istihdam büroları

23 konusuna da değinen Çelik, Kayıt dışılık, özellikle evde çalışan kadınların durumu ve mevsimlik işçilerle ilgili yaptığımız değerlendirmelerde kayıtdışılıktan evde çalışanları kurtarmak. Bu özellikle kadınları ilgilendiren bir durum. Onlar acaba bu şekilde kayıt altına alınabilir mi? diye bir teklif var ama tasarıda yer alır mı almaz mı bilemiyorum. Haziran sonuna kadar Meclis tatil oluncaya kadar çıkmasından yanayız biz diye konuştu. Prim borcu 7 milyarı aşmış durumda Bakan Çelik, gelir testine girmeyen işçilerin prim borcuna ilişkin, Gelir testine girmeyen yaklaşık 3 milyon 300 bin civarında vatandaşımız var. Bunların şu anda prim borcu 7 milyarı aşmış durumda. Bunların gelir testine müracaatlarıyla ilgili bir süre verilecek ve o süre içerisinde hangi gruba giriyorlarsa ona göre bir prim tahsili yapılacak veya yapılmayacak. Şu an en yüksek oranda prim tahakkuk ettiği için onlardan da faizlerin silinmesi gündeme gelecek ifadelerini kullandı. Vergi ve cezadan kurtulma yolları Vergi ve ceza gelince paniğe kapılmayın. Ödemek isteyenlere uzlaşma yoluyla büyük indirim var! 2013 yılında vergi incelemesi sonucu kesilen vergi cezalarının yüzde 99 u, vergilerin ise yüzde 87 si silindi DE uzlaşma yoluyla cezanın yüzde 99 u, verginin yüzde 87 si silindi. Vergi ceza ihbarnamesini aldığınızda, isterseniz bir dilekçe ile cezayı yarıya indirtebilirsiniz.

24 BİR DİLEKÇE VE CEZADA YÜZDE 50 İNDİRİM Vergi ceza ihbarnamelerinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde, vergi dairesine bir dilekçe vererek, vergi ve cezayı Vergi Usul Kanunu nun 376. maddesine göre, vadesinde ödeyeceğinizi bildirirseniz; Vergi ziyaı cezasının birinci defada yarısı indirilir. Daha sonra gelen cezaların da 1/3 ü indirilir. Usulsüzlük ve özel Vergi ve cezadan kurtulma yolları cezalarında ise, her defasında 1/3 ü indirilir. PANİĞE KAPILMAYIN Vergi ve ceza gelince paniğe kapılmayın. Ödemek isteyenlere uzlaşma yoluyla büyük indirim var! Yapılan indirimler, uzlaşma komisyonlarına göre değişiyor yılında vergi incelemesi sonucu kesilen vergi cezalarının; Merkezi Uzlaşma Komisyonu tarafından, ortalama olarak yüzde 99 u kaldırıldı yani silindi. Vergilerin de, yüzde 87 si silindi. Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu nda, cezaların yüzde 98 i, vergilerin ise yüzde 60 ı silindi. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonu nda ise cezaların yüzde 96 sı, vergilerin ise yüzde 24 ü silindi. Tarhiyat öncesi uzlaşmada da cezaların yüzde 94 ü, vergilerin de yüzde 6 sı indirildi. UZLAŞMA NE? Bir vergi ve ceza kesildiğinde, şahıs ya da şirketin mahkemede dava açma yoluna gitmeden, Tamam ben bu vergi ve cezayı ödeyeceğim. Uzlaşma yolu ile pazarlık yapıp, belli bir kısmını kaldırmanızı istiyorum anlamında başvuruda bulunmasını, idarenin de Şu gün şu saatte gel. Karşılıklı pazarlık yapalım demesini ifade ediyor. Bu pazarlıkta, cezaların neredeyse tamamı, verginin de belli bir kısmı kaldırılıyor. Uzlaşılan yani kalan vergi ve cezanın vadesinde ödenmemesi, uzlaşmayı geçersiz kılmıyor.

25 İKİ AYRI UZLAŞMA VAR Uzlaşma olayında; tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası diye adlandırılan iki ayrı yöntem var. 1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma: İncelemenin sonuçlanma aşamasında, inceleme elemanı sorduğunda veya o sormadan mükellefin talebi üzerine yapılan uzlaşmadır. Vergi ceza ihbarnameleri tebliğ edilmeden mükellef uzlaşmaya çağrılır. Komisyonda, genellikle kıdemli vergi müfettişleri vardır. İncelemeyi yapan kişi uzlaşma komisyonunda yer almaz. 2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma: Vergi ceza ihbarnameleri tebliğ edildikten sonra talep edilebilen uzlaşmadır. Bunlardan birinciyi talep eden, diğerini edemiyor. Ayrıca, belli bir sınırı aşan ve 3 milyon liraya kadar olan uzlaşmalar Koordinasyon Uzlaşma Komisyonu nun, 3 milyonu aşan vergi ve cezalar ise Merkezi Uzlaşma Komisyonu nun görev alanına giriyor. Merkezi Uzlaşma Komisyonu; Gelir İdaresi Başkanı, başkan yardımcısı ve bir daire başkanının katılımıyla toplanıyor. Mükellef veya temsilcisi ile karşılıklı pazarlık yapılıyor. (Ayrıntılar için Bkz. Prof.Dr. Şükrü Kızılot Av. Zuhal Kızılot, Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, 23. Baskı, Ankara, 2014). UZLAŞMADA İNDİRİM ORANI NEDİR? Uzlaşmadaki indirimlere bakıp: Demek ki uzlaşma olayında cezalar sıfırlanıyor ya da sıfıra yakın indiriliyor. Vergilerin de yarıdan fazlası hatta yüksek rakamlarda üçte ikisi kaldırılıyor diye düşünmek doğru olmaz. Tablodaki indirimler, yapılan indirimlerin ortalamasını gösteriyor. Bu da şu anlama geliyor; Cezaların, genellikle tamamına yakın kısmı kaldırılıyor. Vergilerde ise, dosyalar tek tek inceleniyor. Dosyanın durumuna göre, bazılarında vergide yüzde 3-5 ya da yüzde 10

26 indirim yapılıyor. Bazılarında da mükellefin haklı olma durumuna göre, yüzde hatta yüzde indirim yapılıyor. Sıfırlama bile olabiliyor. Uzlaşma istenilmesi, uzlaşma olmadığı takdirde vergi mahkemelerine dava açılmasına engel değil. Şükrü Kızılot / hurriyet.com.tr Ceza yağmuru Evde çalışan kadınların, yerli-yabancı ayırımı yapılmaksızın SGK ya bildirilip, her ay sigorta priminin yatırılması gerekiyor. Yapılan ihbarlar sonucu şu ana kadar bunu yapmayan tam 3 bin 254 eve ceza kesilmiş durumda. Sayı hızla artıyor. ŞU ana kadar, eve ceza kesildi. Bu tempo devam ederse, ceza yağmuru hızlanacak. Bazıları, cezaları ödemek için evini satmak zorunda kalacak!denetimler şu anda İstanbul, Ankara ve İzmir de, özellikle gelir düzeyi iyi olan kişilerin yaşadığı semtlerde yapılıyor. İstanbul da; Kadıköy, Sarıyer ve Beşiktaş ağırlıklı 1.840, Ankara da Çankaya, Gaziosmanpaşa ve Kavaklıdere ağırlıklı 720 eve, İzmir de ise, 643 eve idari para cezası kesildi. Denetimlerin diğer illerde de yapılması söz konusu.. İHBARLAR YAĞIYOR.. Evlerde; temizlik, ütü, yemek, çocuk bakımı veya yaşlı bakımı gibi işlerde, sigortasız çalışan yüzbinlerce kadın var. Bunlardan bazıları, Sosyal Güvenlik Kurumu na ihbar dilekçesi verip, Şu kadar yıldır sigortasız çalıştırılıyorum diye ihbarda bulunuyorlar. İhbarların bir kısmı da komşulardan.. Şu adreste, sigortasız olarak yıllardır temizlikçi kadın çalıştırıyorlar diye, ihbarda bulunuyorlar. İhbarlar, her geçen gün daha da artıyor. Evde

27 çalışan kadınların, yerli-yabancı ayırımı yapılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu na (SGK) bildirilip, her ay sigorta priminin yatırılması gerekiyor. Ancak bunların çoğu, SGK ya bildirilmiyor. Daha açık bir anlatımla Kaçak çalıştırılıyor. SGK ya göre; haftada bir gün temizliğe gelen kadınların dahi SGK ya bildirilmesi ve prim ödenmesi gerekiyor. Buna göre örneğin, haftada bir gün temizliğe gelen ve sigortasız çalıştırılan kadın nedeniyle, 2014 yılının tamamı için 29 bin TL idari para cezası, 5 bin lira civarında da sigorta primi ve faiz istenmesi söz konusu. Kadının 5 yıldır sigortası çalıştırıldığının tespiti durumunda kesilecek ceza ve prim tutarı, 150 bin lirayı bulabilir. CEZASI AĞIR Evde çalışan kadınların SGK ya bildirilmemesi olayında; 1.İşe başlama bildirimi yani sigorta girişi yapılmamasından (bir defalık), dolayı iki asgari ücret yani TL idari para cezası kesilecek. 2. İşyeri SGK ya bildirilmediği için bir asgari ücret yani TL idari para cezası kesilecek. 3. aylık prim ve hizmet belgesi verilmediği için sigorta primi (işçi ve işveren hissesi ve gecikme cezası),işçinin ücreti üzerinden, hesaplanacak. 4. Aylık sigorta prim bildirgesinin verilmemesinden dolayı, her ay için iki asgari ücret, yani TL idari para cezası kesilecek. Bu da geriye dönük aylar ve yıllar için hesaplandığında, neredeyse ev parası kadar ceza gelecek. Örneğin beş yıl yani 60 ay için aylık bildirge verilmesi nedeniyle hesaplanan idari para cezası, 100 bin lirayı aşabiliyor. Her ay itibariyle sigorta primi işçi ve işveren hissesi tutarı ile gecikme faizi de eklenince, tutar daha da büyüyor. Çözüm torba da BU olayla ilgili formaliteler, sade vatandaşın yapabileceği basitlikte değil. Şu anda TBMM de olan Torba Yasa ya, bu konuda bir madde eklenerek, aşağıdaki iki çözüm yolundan biri getirilebilir.

28 1.Fransa da olduğu gibi, bir istihdam çeki hazırlanır. Banka, çekte yazılı olan tutarın, belli kısmını temizlikçi kadına öder Kalanını da onun adına prim olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu na yatırır. 2.Temizlikçi kadına, çalıştığı her gün için bir pul verilir. Kadın da bu pulları her ay SGK ya vererek, sigortalı hizmetini bildirmiş olur. Kaynak Hrriyet Yazar :Şükrü KIZILOT DOĞUM BORÇLANMASI ŞARTLARI Sosyal güvenlik reformu kapsamında, 5510 sayılı Kanunun 41.Maddesiyle, doğum sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan anneler için, aynen erkeklere tanınan askerlik borçlanması gibi borçlanma hakkı tanınmıştır. Bunun için annelerin, doğumlarından önce, sadece bir süre 4a lı(ssk lı) olarak çalışmış olmaları yeterlidir. Doğumlarından önce hizmet akdiyle(eski SSK lı ya da yeni 4a lı olarak) çalışan kadınlar için, 5510 sayılı Kanun ile 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle uygulanmaya başlayan doğum borçlanması, erkekler için askerlik borçlanmasına benzer bir borçlanma şeklidir. Öyle ki doğumdan önce sigorta girişi olan kadın, doğum borçlanması yapabilmek için, doğumdan sonraki iki yıllık sürenin bir kısmında veya tamamında çalışmamış ya da isteğe

29 bağlı prim ödememiş olması gerekmektedir. Doğum borçlanmasının temel amacı, annelik sebebiyle çalışma hayatının dışında kalan kadınlara, emeklilik açısından sosyal güvencenin dışında bırakmamaktır. Bu amaçla, doğum yapan annelere, iki çocuk(ikiz olmayan) için ikişer yıldan toplam 4 yıl borçlanma hakkı tanınmıştır. Doğum borçlanmasının iki türlü faydası vardır: Birincisi kişiye erken emeklilik hakkı kazandırabilir. İkinci olarak da kişiye hizmet süresi(prim günü) kazandırır. Üzülerek belirtelim ki, doğum borçlanmasından ilk defa çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlar yararlanamamaktadır. Yani 4a lılar(eski SSK lılar) için doğum borçlanması yaparak sigorta başlangıcını geri götürme ve böylece daha erken emekli olma imkanı şimdilik bulunmamaktadır. Kimler doğum borçlanması yapabilir? 1.4/a lı (eski SSK lı) olarak bir günlüğüne de olsa çalışmış olanlar(bir süre SSK lı çalıştıkdan sonra Bağ-Kur veya Emekli Sandığı na bağlı çalışanlar da dahil) 2.İşten ayrıldıktan sonra herhangi bir zamanda doğum yapmış olanlar, 3.Çocukları sağ doğmuş ve yaşamış olanlar,(doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde vefat tarihine kadar olan süreler için borçlanma yapılabilir.) 4.Doğumdan sonraki iki yıllık sürenin tamamında veya bir kısmında çalışmamış veya isteğe bağlı prim ödememiş olanlar, 5.İlk doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süre için borçlanma

30 yapılabilir. İkiz, üçüz doğumlarda borçlanma Doğum borçlanmasında hedeflenen, doğum sonrası geçen süredir, çocuk sayısı değil. Yani kişiye çalışamadığı süre için borçlanma hakkı verilir. Çocuk sayısının önemi yoktur. Bu nedenle, kişi, tek çocuğu da olsa, birden çok çocuğu da olsa, ancak iki sene için borçlanma yapalabilir. Memure Hanımlar Doğum Borçlanması Yapabilir mi? Memure hanımın doğum borçlanması yapabilmesinin yegane şartı, doğumdan önce 4a lı(ssk sigortalı) çalışmışlığının olmasıdır. Yani memuriyet hayatından ve doğumlarından önce sigortalı çalışan memureler, doğum borçlanması yapabilirler. Doğum borçlanmasında borçlanma tutarı Doğum borçlanmasında ödenecek tutar, brüt asgari ücrete göre belirleniyor. Buna göre bir aylık borçlanmada ödenecek tutar, (Brüt asgari ücret miktarı x 0,32) formülüyle hesaplanır.(güncel asgari ücret için tıklayınız..) Yukarıdaki formüle göre çıkacak rakam, otuza bölündüğünde, her gün için ödenecek doğum borçlanması tutarı bulunur. Bu rakama, borçlanmada taban rakam denir. Kişi dilerse, bu rakamın 6,5 katına kadar ödeme yapabilir. Bu da borçlanmada tavan rakamı ifade eder. Borçlanma tutarları asgari ücrete endeksli olarak hesaplandığından, asgari ücretteki artışlar borçlanma tutarını da artıracaktır.

31 Ödemelerin bir ay içinde yapılması SGK müdürlüğüne borçlanma talebiyle başvurduktan sonra, borçlanmada herhangi bir engel görülmezse, borçlanmak istenilen doğum (en fazla ikidir) ve gün sayısına göre borçlanma tutarı hesaplanır ve kişinin adresine gönderilir. Yazının ilgili kişiye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödeme yapılmazsa, başvuru geçersiz sayılır. Ancak yeniden başvuru hakkı her zaman saklıdır. Ayrıca ödemede taksitlendirme imkanı bulunmamaktadır. Öneriler ve Görüşler: Uygulamada çocuk sınırlaması kaldırılmalı, her çocuk için doğum borçlanması imkanı getirilmelidir. Doğum borçlanmasında borçlanılacak primlerin en az yüzde ellisini devlet karşılamalıdır. Çoğul gebeliklerde daha yüksek oranda devlet katkısı olmalıdır. Anneye doğum nedeniyle çalışamadığı dönemler için aylık bağlanmalıdır. Kaynak :Çalışanlar.Net Çalışma İzni Alanlara İkamet İzni Aranmayacak Ülkemizdeki yatırım fırsatlarını değerlendiren yabancı şirketlerin sayısı arttıkça, buna bağlı olarak yabancı çalışan sayısında da önemli artışlar yaşanıyor. Yabancı çalışma izinleri 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanuna göre düzenleniyor.

32 Son birkaç yılda çalışma izinlerinde yaşanan sorunların büyük bir kısmı çözüldü. Ancak özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde ikamet izinlerinde halen sorunlar devam ediyor. İşte geçtiğimiz yıl kabul edilen 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştı sayılı Yasa nın çalışma izninin ikamet izni sayılmasını düzenleyen 27 nci maddesine göre; 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanuna istinaden verilen Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi, ikamet izni sayılacak. Böylece bu hükmün yürürlüğe gireceği 11 Nisan 2014 tarihinden itibaren ikamet izni sorunu da çözülmüş olacak. 11 Nisan 2014 itibariyle çalışma izni alındığında ikamet de verilmiş olacak ve ayrıca ikamet alınmasına gerek kalmayacaktır. Ancak hem ÇSGB de ve hem de İçişleri Bakanlığı ndaki bu hususa ilişkin düzenlemelerin bir an önce yapılması gerekmektedir. Çalışma izinlerinde SGK işlemleri 6458 sayılı Kanun 11/4/2014 tarihinde yürürlüğe girecek olup, bu hususa ilişkin SGK uygulamalarında da değişiklikler yapılarak 2014/05 sayılı uygulama genelgesi ile duyurulmuştur. 11/4/2014 tarihinden sonra 4817 sayılı Kanuna göre çalışma izni aynı zamanda ikamet izni olarak da değerlendirilecektir. Bu nedenle, işverenlerin; Çalışma izin belgesindeki izin başlangıç tarihinden itibaren 30 gün içinde, Çalışma izin belgesinin işverene gönderildiği tarih/tebliğ tarihi ile çalışma izin tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene gönderildiği tarihten/tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük süre içinde sigortalı işe giriş bildirgesi düzenleyerek SGK na vermeleri halinde bildirge yasal sürede verilmiş sayılacaktır. İşyeri bildirgesi ile aylık prim ve hizmet belgesi hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır. Böylece yaşanan sorunlar önemli ölçüde çözülmüş olacaktır. Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından, çalışma izin belgeleri ile diğer bakanlıklar veya kurumlar tarafından verilen ve Çalışma Genel Müdürlüğüne gönderilen izin belgelerinin birer örneği ilgili SGİM/SGM lere intikal ettirilecek, çalışma izinleri ilgili mevzuat çerçevesinde yabancının mesleği ve ödenecek ücret, işyeri, çalışacağı adres gibi kriterler değerlendirilerek verildiğinden ve verilen çalışma izni kısmi

33 süreli ise bu durum da belgede belirtildiğinden, bunların izin belgesinde belirtilen işyeri ve işveren tarafından yine belgede belirtilen ücret tutarından az olmamak üzere kısmi süreli çalışma olup olmadığı hususu da göz önünde bulundurularak SGK na bildirimlerinin yapılması sağlanacaktır. Bakanlıkça çalışma izinlerinin uzatılması işlemleri yapılırken yabancının sosyal güvenlik ile ilgili yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediği kontrol edildiğinden, izin belgesinde kayıtlı prime esas kazanca göre sigortalıların çalışmalarını noksansız olarak bildirmeleri hususunda işverenlerin, 4/b bendi kapsamında bağımsız çalışanların (Bağ-Kur) ise primlerini noksansız olarak ödemeleri konusunda uyarılmaları gerekmektedir. İşverenler tarafından 4817 sayılı Kanun gereğince çalışma izni alınmadan çalıştırılarak SGK na bildirimi yapılan sigortalılar ile kontrol ve denetim elemanlarınca çalışma izni olmadan çalıştırıldığı tespit edilen yabancı uyruklu kişilerin SGK tarafından tescili yapılacaktır. Daha sonra sigortalının geçici görevli olarak gelip gelmediği ile çalışma izninden muaf olup olmadığı hususu araştırılarak sonucunun SGK na bildirilmesi için tescili yapan SGİM/SGM lerce Çalışma Genel Müdürlüğüne, bunlardan yabancı kimlik numarası bulunmayanlar ise yabancı kimlik numarası alınmak üzere ayrıca nüfus idarelerine bildirilecektir. RESUL KURT / İKPLATFORM İşverenlere ve Apartman Yöneticilerine Müjde Çözüm getirilen konu, apartmanlarda ve bazı iş- yerlerinde çalıştırılması veya dışarıdan hizmet alınması gereken; iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve yardımcı sağlık personeli ile ilgili..

34 YÖNETMELİK DEĞİŞİYOR Yakında yayınlanması beklenen bir yönetmelik değişikliğiyle, kapıcı çalıştıran apartmanlar ile 10 kişiden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yeri işverenleri; iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve yardımcı sağlık personeli çalıştırmaktan veya dışarıdan hizmet alıp, ücret ödemekten kurtulacaklar. Bunun için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nca usul ve esasları belirlenecek eğitimleri almaları gerekiyor. Eğitim sonrası bir anlamda, kendi işyerlerinin; iş güvenliği uzmanı, hekimi ve yardımcı sağlık personeli olacaklar. KİMLERİ KAPSIYOR Yönetmelik yayınlandığında; Kapıcı çalıştıran apartmanlar, bundan yararlanacak. Ayrıca, 10 dan az çalışanı bulunan 1 milyon 374 bin 684 işyerinden Az tehlikeli sınıfta yer alan 460 bin işyerini, örneğin; Bakkal, manav, büfe, Kırtasiyeci, kitapçı, Cep telefonu satıcısı, Pastane, çikolata imalatçısı, Kuyumcu, mücevheratçı, Dondurmacı, Konfeksiyoncu, Emlakçı, Gelinlik, eldiven, kravat ve gömlek imali yapanları kapsayacak (Az tehlikeli ve tehlikeli işlerin listesi için Bkz. 29 Mart 2013 Tarihli Resmi Gazete de yayınlanan İş Sağlığı ve İş Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Tebliği). BERBERE VE KUAFÖRE YOK Yapılacak olan düzenleme; Berberleri ve kuaförleri kapsamıyor. Nedenine gelince, bunlar tehlikeli işyerleri arasında

35 sayılmış! Bunların dışında; saunalar, zayıflama salonları, masaj salonları, hamamlar, matbaalar, ayakkabı ve terlik imalatçıları, yapma çiçek imalatı, leblebi-çekirdek imalatı, kavun-karpuz yetiştirilmesi, mobilya imalatı, kümes hayvanları yetiştiriciliği, deniz balıkçılığı gibi işler de tehlikeli işler arasında sayıldığı için, yönetmelik değişikliği bu iş yerlerini de kapsamayacak. Bu uygulama özellikle berberleri mağdur edecek. Berberlerin, Az tehlikeli iş yeri kapsamına alınıp sorunlarının çözümlenmesin de yarar var. TEPKİLER ETKİLİ OLDU Hürriyet okurları hatırlayacaktır. İşçi çalıştıran her iş yeri; İşyeri hekimi İş güvenliği uzmanı Yardımcı sağlık personeli istihdam edecek ya da bunları bünyesinde bulunduran kurumlardan hizmet alacaktı. Aksi halde her ay 14 bin TL idari para cezası var! Bu para dahi, birçok küçük işletmenin sermayesi. Bir kaç aylık örneğin 6 aylık ceza 84 bin lira! Bu uygulama, Türkiye koşullarına uygun değil. Ancak, yasayı da zorlayarak yapılmak istenen yeni düzenleme de bazı sorunları beraberinde getirebilir. Nasreddin Hoca ya sormuşlar: Hocam, yazı mı seversin yoksa kışı mı? O da yanıtlamış: Mecbur muyum ikisinden birini sevmeye? İkisinin ortası ilkbahar ve sonbahar var. Onları niye sormuyorsun? Hoca nın fıkrasında olduğu gibi, iş sağlığı ve iş güvenliği konusunda, cezayı da azaltan orta bir yol yok mu? Kaynek : Hurriyet Yazar : Şükrü KIZILOT