Tamer BOZKURT THEMIS TİCARET HUKUKU TİCARÎ İŞLETME HUKUKU ŞİRKETLER VE KOOPERATİFLER HUKUKU

Transkript

1 Tamer BOZKURT THEMIS TİCARET HUKUKU TİCARÎ İŞLETME HUKUKU ŞİRKETLER VE KOOPERATİFLER HUKUKU

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V BİRİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ...VII YAZAR HAKKINDA...XI BİRİNCİ KİTAP TİCARÎ İŞLETME HUKUKU BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK TİCARET HUKUKU, TİCARÎ İŞLETME KAVRAMI ve TİCARÎ İŞLETME ÜZERİNDEKİ İŞLEMLER 1 GENEL OLARAK TİCARET HUKUKU Ticaret Hukukunda Sistemler... 3 I. GENEL OLARAK...3 II. AYIRIM...4 A Sübjektif Sistem...4 B Objektif Sistem...4 C Karma (Modern) Sistem...4 D Türk Sistemi ve Değerlendirme Türk Ticaret Kanunu nun Başat Kavramı: Ticarî İşletme... 6 I. KAVRAM ve TANIM...6 II. TİCARÎ İŞLETMENİN KİŞİLİĞİ (Tüzel Kişilik) SORUNU...6 III. BİR ORGANİZASYONUN TİCARÎ İŞLETME SAYILABİLMESİ İÇİN GEREKEN UNSURLAR...7 A Türk Ticaret Kanunu Açısından Genel Olarak TTK Ticarî İşletmeyi Tanımlamamıştır!...7 B Ticaret Sicili Tüzüğü Açısından Genel Olarak Unsurlar...8 C Değerlendirme...12 D Sınav Taktiği...12 IV. TİCARÎ İŞLETMEYİ OLUŞTURAN UNSURLAR ve BUNLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ SORUNU...13 V. TİCARÎ İŞLETMENİN ÖRGÜTLENMESİ (MERKEZ/ŞUBE)...13 A Merkez Kavramı ve Düzenlenişi...13 B Şube Kavram...14

3 XIV Themıs Ticaret Hukuku 2. Unsurlar Şubenin Önem Arz Ettiği Noktalar...15 VI. TİCARÎ İŞLETMENİN DEVRİ ve REHNİ...18 A Ticarî İşletmenin Devri Genel Olarak İşletmenin Devri, Şirket Birleşmesi Ayırımı Devrin Şartları Devrin Hüküm ve Sonuçları...23 B Ticarî İşletme Rehni Genel Olarak Rehnin Kurulması Rehinin İşleyişi ve Hükümleri Rehnin Sona Ermesi ile Hüküm ve Sonuçları...37 İKİNCİ BÖLÜM TİCARÎ İŞ, BİR İŞİN TİCARÎ İŞ OLMASININ SONUÇLARI ve TİCARÎ HÜKÜMLER 4 Ticarî İş I. KAVRAM...39 II. BİR İŞİN TİCARÎ İŞ OLARAK BELİRLENMESİNDE KULLANILACAK ÖLÇÜTLER...39 A Ticarî İş Saptamasında Altın Kural...39 B TTK m. 3 e Göre Ticarî İş «1. Alternatif»: TTK da Düzenlenen Konular «2. Alternatif»: Bir Ticarî İşletmeyi İlgilendiren Muamele, Fiil ve İşler...40 C Tamamlayıcı Hüküm: TTK m. 21 e Ticarî İş Tacirlerin Borçlarının Ticarî Olması Kuralı Bir Taraf İçin Ticarî İş Sayılan Sözleşmeler...42 D Ticarî İş Konusundaki Değişik Örnekler...42 E Haksız Fiillerde Durum...46 III. BİR İŞİN TİCARÎ İŞ OLARAK SAPTANMASININ YARATACAĞI SONUÇLAR...49 A Genel Olarak...49 B Müteselsil Borçluluk ve Kefalet (Teselsül Karinesi) Müteselsil Borçluluk Müteselsil Kefalet...51 C Ticarî İşlerde Faiz Faiz Kavramı, Türleri ve Özellikleri Faiz ile İlgili Mevzuata Genel Bir Bakış Ticarî İşlerde Faize İlişkin Farklılıklar...56 IV sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun un Öngördüğü Rejim...60

4 İçindekiler XV A Genel Olarak...60 B Anapara Faizi Açısından...61 C Temerrüt Faizi Açısından Adi İşlerde Ticarî İşlerde Anapara Faizi Oranının Belirlenip Temerrüt Faizi Oranının Belirlenmemesi Durumunda...63 D Kambiyo Senetleri ve Yabancı Para Borçlarında Ticarî Hükümler I. GENEL OLARAK...65 II. TİCARÎ HÜKÜMLERİN UYGULANMA SIRASI...65 A Emredici Kanun Hükümleri...65 B Bu Hükümlere Aykırı Olmayan Sözleşme Hükümleri...66 C Tamamlayıcı/Yorumlayıcı Hükümler...66 D Ticarî Örf-Âdet...66 E Genel Hükümler...67 III. TİCARÎ HÜKÜM OLMAYA BAĞLANAN BAZI SONUÇLAR...68 A En Yüksek Sınırı Aşan İşlemler...68 B Zamanaşımı...68 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TACİR ve ESNAF 6 Tacir I. GENEL OLARAK...69 II. TACİR SIFATININ KAZANILMASI...69 A Gerçek Kişiler Ticarî İşletme İşletmek İşletmenin Kısmen Dahi Olsa Kendi Adına Yapılması İstisnai Bazı Hallerde Tacir Sıfatının Kazanılıp Kazanılamayacağı Sorunu...71 B Tüzel Kişiler Genel Olarak TTK m. 18 de Sayılan Tüzel Kişi Tacirler TTK m. 19 Dolayısıyla Donatma İştirakinin Durumu...74 III. TACİR SIFATININ SONUÇLARI: NİMET ve KÜLFETLER...76 A Tacir Olmaya Bağlanan Külfetler Sadece Bir Tarafın Tacir Olmasının Yettiği Olasılıklar Her İki Tarafın da Tacir Olması Gereken Olasılıklar...83 B Tacir Olmaya Bağlanan Nimetler Sadece Bir Tarafın Tacir Olmasının Yettiği Durum: Ücret ve Faiz İsteme Her İki Tarafın da Tacir Olması Gereken Olasılıklar...87 IV. TACİR SIFATININ KAYBI ve BUNUN SONUÇLARI...92

5 XVI Themıs Ticaret Hukuku 7 Esnaf ve Esnaf İşletmesi I. GENEL OLARAK...92 II. ESNAF HAKKINDA UYGULANACAK TTK HÜKÜMLERİ...93 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TİCARÎ YARGI 8 Genel Olarak Ticarî Yargı I. BİR DAVANIN TİCARÎ DAVA OLARAK BELİRLEN-MESİNDEKİ ÖLÇÜTLER (TİCARÎ DAVA TÜRLERİ)...95 A Mutlak Ticarî Davalar «1. Alternatif»: TTK m. 4 te Düzenlenen Davalar «2. Alternatif»: Özel Kanun Hükümlerinden Doğan Bazı Hukuk Davaları...98 B Yarı-Nispi Ticarî Davalar...99 C Nispi Ticarî Davalar...99 II. BİR DAVANIN TİCARÎ DAVA OLUP OLMADIĞI SAPTANIRKEN İZLENMESİ GEREKEN YÖNTEM III. TİCARÎ DAVALARIN GÖRÜLMESİ BEŞİNCİ BÖLÜM TİCARET SİCİLİ 9 Genel Olarak Ticaret Sicili I. TİCARET SİCİLİ TEŞKİLATI II. SİCİL İŞLEMLERİ A Tescil Genel Olarak Tescil Talebi, Şekli ve Süresi B Sicildeki Değişiklikler ve Terkin (Tadil - Terkin) C Tevdi Yükümlülüğü III. TİCARET SİCİLİ MEMURUNUN İNCELEME GÖREVİ A İnceleme Noktaları B Tescile Davet C Tescil Talebinin Reddi Kararına İtiraz D Geçici Kayıt IV. İLAN ve ALENİYET V. TESCİL ve İLANIN ETKİSİ A Kurucu/Bildirici Etki B Müspet/Menfi Etki VI. TİCARET SİCİLİNE GÜVEN İLKESİNİN YOKLUĞU...114

6 İçindekiler XVII ALTINCI BÖLÜM TİCARET UNVANI ve İŞLETME ADI 10 Ticaret Unvanı I. GENEL OLARAK II. OLUŞTURULMASI A Çekirdek, Anlamı ve Oluşturulması Gerçek Kişi Tacirler ve Adi Şirket Tüzel Kişi Tacirler Tacir Sayılan Diğer Tüzel Kişiler ve Donatma İştiraki B Ek, Anlamı ve Kullanılması C Ortak Hükümler III. TİCARET UNVANI ile İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR (DEĞİŞİKLİKLER) A Ticaret Unvanının Devamlılığı B Şubelerin Unvanı C Ticaret Unvanının Devri D Ticaret Unvanının Korunması İşletme Adı YEDİNCİ BÖLÜM MARKA 12 Marka I. GENEL OLARAK MARKA ve TÜRLERİ II. MARKANIN TESCİLİ A Marka Olarak Tescil Edilebilecek İşaretler B Tescil İçin Mutlak Ret Nedenleri C Tescil İçin Nispi Ret Nedenleri III. MARKANIN TESCİLİ ile İLGİLİ USULÎ İŞLEMLER IV. MARKANIN TESCİLİ ve SONUÇLARI A Genel Olarak B Tescilin Marka Sahibine Tanıdığı Hak ve Yükümlülükler V. MARKANIN HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI A Genel Olarak B Devir C Markanın Teminat Olarak Gösterilmesi D Haciz E Lisans VI. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ/İPTALİ ve MARKA HAKKININ SONA ERMESİ A Hükümsüzlük/İptal Nedenleri Mutlak ve Nispi Ret Nedenleri B Sona Ermesi...142

7 XVIII Themıs Ticaret Hukuku VII. MARKA HAKKINA TECAVÜZ ve HAKKIN KORUNMASI A Tecavüz Sayılan Fiiller B Açılabilecek Davalar C Yetkili - Görevli Mahkeme D Zamanaşımı SEKİZİNCİ BÖLÜM HAKSIZ REKABET 13 Haksız Rekabet I. KAVRAM II. KOŞULLAR III. HAKSIZ REKABET HUKUKUNUN AMAÇLARI ve KORUDUĞU DEĞERLER IV. HAKSIZ REKABET HALLERİ V. HAKSIZ REKABET SONUCU AÇILABİLECEK DAVALAR ve DAVA AÇMAYA YETKİLİ OLANLAR A Davalar Hukuk Davaları Ceza Davaları B Dava Açmaya Yetkili Olanlar ve Davalılar C İhtiyati Tedbirler, Hüküm İlanı ve Zamanaşımı DOKUZUNCU BÖLÜM TİCARÎ DEFTERLER 14 Ticarî Defterler I. GENEL OLARAK II. TUTULACAK DEFTERLER A İsmen Belirli Zorunlu Defterler Gerçek Kişi Tacirlerin Tutmak Zorunda Olduğu İsmen Belirli Defterler Tüzel Kişi Tacirlerin Tutmak Zorunda Olduğu İsmen Belirli Defterler Tüzel Kişiliği Olmayan İşletmeler B İsmen Belirsiz Zorunlu Defterler C İsteğe Bağlı Defterler III. TİCARÎ DEFTER TUTMA İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜK ve SORUMLULUKLAR A Genel Olarak B Saklama Yükümlülüğü ve Zayi Belgesi Alma C Onaylatma, Beyanname Verme D Teslim ve İbraz Teslim...158

8 İçindekiler XIX 2. İbraz IV. TİCARÎ DEFTERLERİN İSPAT GÜCÜ A Koşullar Genel Olarak İspat ile İlgili Temel İlkeler B Kendi Defterine Dayanma C Karşı Tarafın Defterine Dayanma (Kanıt Hasrı) D Tamamlayıcı ve Kesin Yemin E 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ndaki Durum ONUNCU BÖLÜM CARİ HESAP 15 Cari Hesap I. GENEL OLARAK II. TANIM ve ÖZELLİK ARZ EDEN NOKTALAR III. CARİ HESABA GEÇİRİLEBİLECEK ve GEÇİRİLEMEYECEK ALACAKLAR A Cari Hesaba Geçirilecek Alacaklar B Cari Hesaba Geçirilemeyecek Alacaklar IV. CARİ HESABIN İŞLEYİŞİ ve HÜKÜMLERİ A Genel Olarak B Süreler C Bakiyenin Tespit ve Kabulü D Faiz V. CARİ HESABIN SONA ERMESİ A Genel Nedenler B Özel Nedenler Ölüm - Kısıtlanma Bakiye Artığının Haczi VI. ZAMANAŞIMI ONBİRİNCİ BÖLÜM TACİR (ve ESNAF) YARDIMCILARI 16 Tacir (ve Esnaf) Yardımcıları I. GENEL OLARAK II. TACİR YARDIMCILARI ile TEMSİL/VEKÂLET HUKUKUNUN İLİŞKİLERİ III. BAĞIMLI YARDIMCILAR A Ticarî Mümessil Kavram, Tanım, Unsurlar Atanması Temsil Yetkisi, Kapsamı, Sınırlandırılması...181

9 XX Themıs Ticaret Hukuku 4. Sona Erme B Ticarî Vekil Kavram ve Tanım Temsil Yetkisi C Tüccarın Seyyar Memuru Kavram ve Tanım Atanması ve Yetkileri IV. BAĞIMSIZ YARDIMCILAR A Tellâl (Simsar) Adi İşler Tellâllığı Ticaret İşleri Tellâllığı B Acentelik Kavram, Tanım ve Unsurlar Türleri: Aracı Acente - Sözleşme Yapan Acente Temsil Yetkisi, Kapsamı ve Yetkinin Değişik Görünümleri Yükümlülükler ve Haklar Sona Erme Zamanaşımı Acentelik Hakkındaki Hükümlerin Uygulanacağı Diğer Kişiler C Komisyonculuk TİCARî İŞLETME HUKUKU GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKAN SINAV SORULARI KAYNAKÇA İKİNCİ KİTAP ŞİRKETLER VE KOOPERATİFLER HUKUKU BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK ŞİRKETLER HUKUKU ve BU KONUDA YAPILAN AYIRIMLAR 1 Genel Olarak Şirketler Hukuku Şirket in Unsurları I. GENEL OLARAK II. UNSURLAR A Kişi B Sözleşme C Sermaye D Ortak Amaç E Ortak Amaç İçin Faal Katılım (Affectio Societatis) Şirketler Hukuku Alanındaki Tasnifler I. DÜZENLENDİĞİ YERE GÖRE...262

10 İçindekiler XXI II. TÜZEL KİŞİLİĞİN OLUP OLMAMASINA GÖRE III. ORTAKLARIN ŞİRKET İÇİNDEKİ KONUMLARINA GÖRE A Şahıs Şirketleri B Sermaye Şirketleri IV. SERMAYE YAPILARINA GÖRE A Esas (Sabit=Muayyen) Sermayeli Şirketler B Değişir Sermayeli Şirketler C Basit Sermayeli Şirketler D Kayıtlı Sermayeli Şirketler V. ŞİRKETİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE OLAN BORCU NEDENİY-LE ORTAKLARA BAŞVURULUP BAŞVURULAMAYACAĞI-NA ve BAŞVURULABİLECEKSE SORUMLULUĞUN DERECESİNE GÖRE..270 A Sınırlı-Sınırsız Sorumluluk B Doğrudan (I. Dereceden) Dolaylı (2. Dereceden) Sorumluluk C Adi - Müteselsil Sorumluluk D Sonuç İKİNCİ BÖLÜM Adi Şirket 4 Genel Olarak Adi Şirket Adi Şirketin Özellikleri I. TÜZEL KİŞİLİĞİN OLMAMASI ve SONUÇLARI II. ORTAKLAR ve ORTAKLARIN TACİR SIFATI III. İŞLEVLERİ IV. KONUSU ve AMACI Adi Şirketin Kuruluşu Adi Şirketin İşleyişi I. İÇ İLİŞKİ A Sermaye Koyma Borcu B Kâra Katılma - Zararı Paylaşma C Ortaklık Kararları D Şirketin Yönetimi Genel Olarak Şirketin Yönetimi ile İdare Hak ve Yetkisinin Kazanılması İdare Hak ve Yetkisinin Kullanımı Yönetim Yetkisinin Kapsamı (Olağan ve Olağanüstü İşler) İdare Hak ve Yetkisinin Geri Alınması / Sınırlandırılması E Yöneticilerin Hak ve Yükümlülükleri Haklar Yükümlülükler F Rekabet Yasağı...286

11 XXII Themıs Ticaret Hukuku G Ortaklar Arasında Değişiklik (Girme, Çıkma,... Çıkarılma) II. DIŞ İLİŞKİ A Genel Olarak B Temsil Dolaylı Temsil Doğrudan Temsil Yetkisiz Temsil C Sorumluluk ve Malvarlığı Rejimi Sorumluluk Malvarlığı Rejimi III. SONA ERME A Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) B İradî Sona Erme (Fesih) Taraf İradesi İle Mahkeme Kararı İle IV. SONA ERMENİN SONUÇLARI A Genel Olarak (Tasfiye) B Zamanaşımı İç İlişkide Dış İlişkide ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TİCARET ŞİRKETLERİ TİCARET ŞİRKETLERİ HAKKINDA UYGULANACAK GENEL HÜKÜMLER 8 Ticaret Şirketleri Hakkındaki Genel Hükümler I. GENEL OLARAK II. TİCARET ŞİRKETLERİNİN ÖZELLİKLERİ A Tüzel Kişilik ve Sonuçları B Tacir Sıfatı C Ultra Vires Kuralı D Sınırlı Sorumluluk İlkesine Getirilmiş Bir İstisna: Perdenin Kaldırılması Teorisi III. TİCARET ŞİRKETLERİNDE ŞİRKET İLE ORTAKLAR ARASINDAKİ MUHTELİF İLİŞKİLER HAKKINDAKİ HÜKÜMLER A Katılma Payı Genel Olarak Taşınmaz veya Taşınmaz Üzerindeki Ayni Hak Taahhütlerinde Taahhüt ve Tasarruf Aşamalarına İlişkin İstisnai Hükümler Diğer Haklar Alacak Hakkının Sermaye Olarak Getirilmesi...304

12 İçindekiler XXIII B Şirketin Sermaye Koyma Borcunu Yerine Getirmeyen Ortağa Karşı Yönelteceği Talepler Genel Olarak İhtiyatî Tedbir C Faiz ve Ücret İsteme D Ortakların Kişisel Alacaklıları E Zamanaşımı IV. TİCARET ŞİRKETLERİNDE BİRLEŞME, TÜR DEĞİŞTİRME ve BÖLÜNME A Birleşme Tanım ve Türleri Koşulları ve Usulü Hüküm ve Sonuçları B Tür Değiştirme Kavram ve Tanım Türleri Koşulları ve Aşamalar Hüküm ve Sonuçları Birleşme ve Tür Değiştirme Arasındaki Farklar C Bölünme Genel Olarak ve Mevzuata Bakış Tanım ve Türleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KOLLEKTİF ŞİRKET 9 Kollektif Şirket I. GENEL OLARAK II. TANIM ve UNSURLAR A Tanım B Unsurlar Ticarî İşletme İşletmek Sermaye Ticaret Unvanı Ortakların Sadece Gerçek Kişilerden Oluşması Ortakların Şirket Borçlarından Dolayı Sınırsız, Müteselsilen ve II. Dereceden Sorumlu Olması Tüzel Kişilik III. KURULUŞU A Genel Olarak B Kuruluş Aşamaları Ana Sözleşmenin Hazırlanması Sözleşmenin Noter Onayından Geçirilmesi Tescil ve İlan...324

13 XXIV Themıs Ticaret Hukuku C Eksiklikler IV. KURULUŞTAN ÖNCEKİ DÖNEME AİT SORUMLULUK A TTK m. 14/III ün Uygulama Alanı B Yazılı Sözleşmeden Önceki Safha C Yazılı Sözleşmenin Yapılmasından Sonraki Aşama D Tescil ve İlandan Sonraki Aşama Kollektif Şirketin İşleyişi I. KOLLEKTİF ŞİRKETTE İÇ İLİŞKİLER A Genel Olarak B Sermaye Koyma Borcu C Kârı Paylaşım - Zarara Katılım Esasları D İdare Hak ve Yetkisi Kazanılması ve Kullanımı Tek Kişinin Ana Sözleşme İle İdareci Seçilmesi Kısıtlanması ve/veya Geri Alınması İdare İşlerinin Sınırı ve Kapsamı Rekabet Yasağı Denetim II. KOLLEKTİF ŞİRKETTE DIŞ İLİŞKİLER ve TEMSİL A Genel Olarak B Temsil Yetkisinin Kazanılması C Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması Kapsamı Sınırlandırılması: Sınırlandırmanın Sınırı: Birlikte Temsil veya Şube İşleri D Temsil Yetkisinin Kullanılmasının Sonuçları III. ŞİRKET ve ORTAKLARIN SORUMLULUĞU A Kural: Şirketin Birinci Dereceden Sorumluluğu B İstisna: Ortakların Sorumluluğu ve Koşulları Şirkete Karşı Yapılan İcra Takibinin Semeresiz Kalması Şirketin Herhangi Bir Nedenle Sona Ermesi Şirket Aleyhine Alınan İlam C İstisnaen Ortakların Birinci Derece Sorumlu Olduğu Haller D Kollektif Şirket Ortaklarının İflâsı Genel Olarak ve Koşulları İlamlı İcra Takibi Sonucu (Takipsiz İflâs) İlamsız İcra Takibi Sonucu (Takipli İflâs) IV. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER A Yeni Ortak Girmesi B Ortağın Ayrılması C Ortağın Çıkarılması D Çıkma ve Çıkarılmanın Sonuçları V. SONA ERME ve TASFİYE...345

14 İçindekiler XXV A Genel Olarak B Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) C İradî Sona Erme Ortakların İradesi Mahkeme Kararı İle Ortağın Kişisel Alacaklısının Tek Taraflı Feshi D Şirketin Tasfiyesi Genel Olarak Tasfiye Memurları BEŞİNCİ BÖLÜM KOMANDİT ŞİRKET 11 Genel Olarak Komandit Şirket I. TANIM II. UNSURLAR III. KURULUŞ IV. İÇ İLİŞKİLER V. DIŞ İLİŞKİLER ve SORUMLULUK VI. SONA ERME ALTINCI BÖLÜM ANONİM ŞİRKET 12 Genel Olarak Anonim Şirket I. GENEL OLARAK II. KAVRAM ve TANIM III. UNSURLAR A Unvan B Sermayesi ve (Esas) Sermayenin Özellikleri: Muayyenlik ve Paylara Bölünme C Tüzel Kişilik D Şirket Tüzel Kişiliğinin Borçlarından Tüm Malvarlığı İle Sınırsız Sorumluluğu E Ortakların (Şirkete Karşı) Sınırlı Sorumluluğu F Şirketin Konusu G En Az Beş Kurucu Ortak IV. ANONİM ŞİRKETLERE HÂKİM OLAN İLKELER A Çoğunluk İlkesi B Malvarlığının Korunması İlkesi C Sınırlı Sorumluluk İlkesi D Devletin İlgilenmesi ve Denetlemesi İlkesi E Yabancı Bir Malvarlığının İşletilmesi İlkesi F Kamuyu Aydınlatma İlkesi...367

15 XXVI Themıs Ticaret Hukuku G Kurumsal Yönetim İlkesi H Eşit İşlem İlkesi I Pay Devrinin Serbestliği İlkesi Kuruluş I. ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞ TÜRLERİ: ANÎ-TEDRİCÎ KURULUŞ A Genel Olarak B Anî Kuruluş Ana Sözleşmenin Hazırlanması Noter Onayı İzin (Gerekiyorsa) Ticaret Siciline Tescil ve İlan C Tedricî Kuruluş ve Aşamalar Ana Sözleşmenin Hazırlanması Noter Onayı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İzni Halka Başvuru Kuruluş Genel Kurulu Ticaret Siciline Tescil ve İlan II. KURULUŞUN SONUÇLARI (HER İKİ KURULUŞ TÜRÜ İÇİN) III. KURULUŞTAN ÖNCE YAPILAN İŞLEMLER IV. KURUCULARIN VE İLK YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU A Hukuki Sorumluluk Genel Olarak Kuruluştan Doğan Hukuki Sorumluluğun Nedenleri B Cezai Sorumluluk C Sorumluluk Davası İle İlgili Özel Durumlar Davacı ve Davalı Sıfatı Zamanaşımı İbra V. KURULUŞ FORMALİTELERİNDEN KAÇINMA ve HİLE A Genel Olarak B Koşulları C İşlemin Uygulama Aşamaları D Yaptırım YEDİNCİ BÖLÜM ANONİM ŞİRKETTE İŞLEYİŞ ve ORGANLAR 14 Genel Olarak Yönetim Kurulu (YK) I. GENEL OLARAK...390

16 İçindekiler XXVII II. SEÇİM, ATAMA ve SONA ERME A Genel Olarak, Süre, Seçilme Koşulları ve Ehliyet Genel Olarak Süre Ehliyet ve Seçilme Koşulları B Üyelik Sıfatının Kazanılma Yolları-Kural: Genel Kurul Seçimi (GK) C İstisnalar Ani ve Tedricî Kuruluş Kooptasyon Kamu Tüzel Kişilerinin Üye Seçimi D Üyelik Sıfatının Kaybedilmesi ve Yapılması Gereken İşlemler Genel Olarak Kendiliğinden Kaybetme İradî Kaybetme Yapılması Gereken İşlemler III. YÖNETİM KURULUNUN ÇALIŞMA ŞEKLİ, TOPLANMASI ve KARAR ALMASI A Genel Olarak B Toplantı ve Karar Yetersayısı C Yönetim Kurulunun Çalışma Esasları D Yönetim Kurulu Kararlarının Sakatlığı IV. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN GÖREV ve YETKİLERİ A İdare Hak ve Yetkisi Genel Olarak İdare Haklarının Bölünmesi ve Murahhaslara Bırakılması B Temsil Yetkisi Genel Olarak ve Temsil Yetkisinin Kullanılması Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması Temsil Yetkisinin Bölünmesi ve Murahhaslara Bırakılması Temsil Yetkisinin Kullanımının Sonuçları C Kanunda Öngörülen Diğer Görev ve Yetkiler D Sermaye Piyasası Kanunu nda Yönetim Kurulu V. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ A Hakları B Borçları Özen ve Sadakat Borcu Ortaklıkla İşlem Yapma Yasağı Rekabet Yasağı VI. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU A Genel Olarak B Sorumlulukla İlgili Özel Durumlar Sorumluluğun Konusu Nedir ve Bu Sorumluluk Kime Karşıdır?...411

17 XXVIII Themıs Ticaret Hukuku 2. Sorumluluğun Özellikleri Nelerdir? C Sorumluluk Gerektiren Haller Genel Olarak Sorumluluk Nedenleri D Davacı ve Davalı Sıfatı Ortaklığın Dava Hakkı ve Usul Paydaşlar ve Alacaklıların Dava Hakkı E Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Nedenler Zamanaşımı Kusursuzluğu İspat İbra VII. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN KAMU BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU Müdürler I. KAVRAM ve TANIM II. ATANMA, AZİL ve GÖREVİN İCRASI III. SORUMLULUK Denetçi/ler I. GENEL OLARAK II. ATAMA, AZİL ve GÖREV SÜRESİ A Atama ve Görev Süresi B Azil III. NİTELİKLERİ ve SEÇİLME ENGELLERİ IV. GÖREVLERİ V. SORUMLULUK Genel Kurul I. GENEL OLARAK II. GENEL KURULUN TOPLANMASI (OLAĞAN ve OLAĞANSTÜ) A Toplantıya Davete Yetkili Olanlar Yönetim Kurulu Denetçiler Azınlık Tasfiye Memurları B Davetin Şekli ve İçeriği Genel Olarak Şekil ve İçerik C Davetli-Davetsiz Genel Kurul Ayırımı III. GENEL KURUL TOPLANTISININ YÜRÜTÜLMESİ İLE İLGİLİ HUSUSLAR A Toplantı Yeri B Toplantıya Katılıma ve Oy Hakkının Kullanılması Genel Olarak Özel Durumlar...431

18 İçindekiler XXIX C Toplantı ve Karar Yetersayısı Toplantı Yetersayısı Karar Yetersayısı D Genel Kurulda Görüşmelerin Yapılması (Müzakereler ve Toplantının İşleyişi) E Gündeme Bağlılık İlkesi ve İstisnaları F Genel Kurulda Oy Hakkının Kullanılması, Kapsamı, Sınırlamalar G Toplantının Sonuçlanması ve Yapılması Gereken Usuli İşlemler H Özel Durumlar IV. GENEL KURUL KARARLARININ İPTALİ A Genel Olarak B Genel Kurul Kararlarının Sakatlık Nedenleri Yokluk Butlan İptal Edilebilirlik C İptal Davasının Tarafları Davacı Olabilecekler Davalı D İptal Davasının Dayanakları Kanuna Aykırılık Ana Sözleşmeye Aykırılık Objektif İyiniyet Kurallarına Aykırılık E Dava İle İlgili Usul Yetkili ve Görevli Mahkeme Süre Teminat Yatırılması ve Tazminat Sorumluluğu İcranın Durdurulması Davaların Birleştirilmesi ve Diğer Usul Sorunları F Davanın Sonuçları Anonim Ortaklıkta Pay Sahiplerine İlişkin Bazı Haklar I. ÇOĞUNLUK HAKLARI II. BİREYSEL HAKLAR III. AZINLIK HAKLARI A Genel Olarak B TTK daki Azınlık Hakları Olumsuz Azınlık Hakları Olumlu Azınlık Hakları C SPKn da Azınlık Hakları IV. MÜKTESEP HAKLAR...452

19 XXX Themıs Ticaret Hukuku SEKİZİNCİ BÖLÜM ANONİM ŞİRKETTE PAY, PAY SAHİPLİĞİ VE MENKUL KIYMETLER 20 Pay I. GENEL OLARAK PAY II. KAZANMA ve KAYBETME III. ANONİM ŞİRKETLERİN KENDİ HİSSE/HİSSE SENETLERİNİ İKTİSAP ve REHİN YASAĞI ve İSTİSNALARI A Genel Olarak B İstisnaları IV. PAY SAHİBİNİN HAK ve BORÇLARI A Haklar Kâr Payı Hazırlık Devresi Faizi Tasfiye Payı Oy Hakkı Rüçhan Hakkı Bilgi Sahibi Olma Hakkı B Borçlar Sermaye Koyma ve Taahhüt Edilen Sermayeyi İfa Borcu Sadakat Borcu Talî Yükümlülükler Anonim Şirkette Menkul Kıymetler I. GENEL OLARAK II. HİSSE SENETLERİ A Genel Olarak ve Türleri Hamiline Yazılı Hisse Senetleri Nama Yazılı Hisse Senetleri B Hisse Senetleri İle İlgili Değişik Olasılıklar Değiştirme Senetlerin Çıkarılma Zamanı Senetlerin Şekli Hisse/Hisse Senetleri Üzerinde Rehin ve İntifa Hakkı Kurulması C Hisse Senetlerinin Devri Genel Olarak Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri ve Pay Defteri Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Devri Ayın Sermaye Karşılığı Olarak Verilen Hisse Senetlerindeki Özel Durum Devrin Sonuçları D Devirde Özel Durumlar: Çıplak Paylarla Karşılığı Tama-men Ödenmemiş Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri...473

20 İçindekiler XXXI E İmtiyazlı Hisse Senetleri Genel Olarak ve Koşulları İmtiyazlı Pay Sahipleri Genel Kurulu nun Devreye Girdiği Olasılıklar Sermaye Piyasası Kanunu nda Durum III. İLMÜHABERLER IV. İNTİFA SENETLERİ V. TAHVİLLER A Genel Olarak B Koşullar DOKUZUNCU BÖLÜM ANONİM ŞİRKET ANA SÖZLEŞMESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ ile SERMAYE ARTIRIMI- AZALTIMI 22 Ana Sözleşmesinin Değiştirilmesi ve Bunun Görünüm Şekilleri (Sermaye Artırımı-Azaltılmı) I. GENEL OLARAK II. SERMAYENİN ARTIRILMASI/AZALTILMASI A Genel Olarak B Sermayenin Artırılması Koşulları Usul Rüçhan Hakları C Sermayenin Azaltılması Genel Olarak Koşullar Sermayenin Azaltılmasını Değişik Türleri Usul ONUNCU BÖLÜM YEDEK AKÇELER 23 Genel Olarak Yedek Akçe I. GENEL OLARAK II. YEDEK AKÇE TÜRLERİ A Kanuni Yedek Akçe B İhtiyari Yedek Akçeler Genel İhtiyari Yedek Akçe Özel İhtiyari Yedek Akçe (Yardım Sandıkları) Olağanüstü Yedek Akçe (Genel Kurul Kararı İle) C Gizli Yedek Akçe...486

21 XXXII Themıs Ticaret Hukuku ONBİRİNCİ BÖLÜM ANONİM ŞİRKETİN SONA ERMESİ 24 Anonim Şirketin Son Bulması I. GENEL OLARAK II. İNFİSAH VE FESİH NEDENLERİ III. TASFİYE ONİKİNCİ BÖLÜM LİMİTED ŞİRKET 25 Genel Olarak Limited Şirket I. GENEL OLARAK II. TANIM ve UNSURLAR A Tanım B Unsurlar Kişi Unsuru Ticaret Unvanı Ortakların Sınırlı Sorumluluğu Sermaye Sistemi (Esas Sermaye) Konu Unsuru III. LİMİTED ŞİRKETİN ŞAHIS ve SERMAYE ŞİRKETİ ÖZELLİKLERİ A Şahıs Şirketlerine Benzeyen Taraflar B Sermaye Şirketlerine Benzeyen Taraflar IV. ANONİM ŞİRKETLE LİMİTED ŞİRKETİN FARKLARI V. ŞİRKETİN KURULUŞU A Ana Sözleşmenin Hazırlanması ve Noter Onayı B Ticaret Siciline Tescil ve İlan C Kuruluştan Önceki İşlemler ve Sorumluluk Limited Şirketin İşleyişi ve Organlar I. GENEL OLARAK II. ORTAKLAR GENEL KURULU A Genel Olarak B Çağrı ve Toplantı İle İlgili Özel Düzenlemeler Genel Olarak Limited Şirketteki Yetersayılar (Kanundaki Sıraya Göre) C Yetkileri III. MÜDÜR/MÜDÜRLER A Genel Olarak B Müdür Sıfatını Kazanma C Temsil Yetkisi Kapsamı ve Kullanılması Kaldırılması...499

22 İçindekiler XXXIII 3. Sorumluluk IV. DENETÇİLER Limited Şirkette Paydaşlık Sıfatı, Ortakların Hak, Borç ve Sorumlulukları I. GENEL OLARAK II. PAYLAR, PAY SAHİPLİĞİ ve PAY DEFTERİ A Genel Olarak B Kazanma C Pay Defteri ve Ortaklar Listesi III. PAY SAHİPLİĞİ KONUSUNDA DEĞİŞİK OLASILIKLAR A Payların Devri Kural: Ağırlaştırılmış Nisap ve Usuller İstisna: Miras, Karı-Koca Mallarının İdaresi B Cebri İcra Genel Olarak Şirketin Feshini İhbar ve İnfisahı İnfisahın Önlenmesi C Payın Diğer Bir Ortakça Kazanılması D Payların Şirket Tarafından Kazanımı veya Rehin Olarak Kabulü E Birden Fazla Ortağa Ait Pay IV. ORTAKLIK SIFATININ KAYBEDİLMESİ A Çıkma B Çıkarılma Ortağın İflâsı, Ortaklık Payının Haczi Haklı Nedenler Iskat V. ORTAKLARIN HAKLARI A Kâr Payı B Tasfiye Payı ve Yeni Payları Alma Hakkı C Oy Hakkı D Denetleme Hakkı E İptal Davası Açma Hakkı VI. ORTAKLARIN BORÇLARI A Sermaye Koyma Borcu Genel Olarak Temerrüt B Rekabet Yasağı VII. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU A Genel Olarak B İstisnalar Selef Sıfatıyla Sorumluluk Açığı Kapama Yükümü...510

23 XXXIV Themıs Ticaret Hukuku 3. Kamu Borçlarından Sorumluluk Limited Şirkette Ana Sözleşme Değişiklikleri I. GENEL OLARAK II. SERMAYE ARTIRIMI veya AZALTMA Limited Şirketin Sona Ermesi I. SONA ERME NEDENLERİ II. SONA ERMENİN SONUÇLARI ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM KOOPERATİFLER 30 Genel Olarak ve Tanım Kuruluş I. GENEL OLARAK II. ANA SÖZLEŞME ve İÇERİĞİ A Zorunlu Hükümler B İhtiyarî Hükümler III. İZİN AŞAMASI, TESCİL ve İLÂN-TÜZEL KİŞİLİK Organlar I. GENEL OLARAK II. YÖNETİM KURULU A Genel Olarak B Üye Sayısı, Seçilme Koşulları, Süre C Yönetim ve Temsil Görevi Genel Olarak Kapsamı ve Sınırlandırılması D Yönetim Kurulu Üyelerinin Hak, Yükümlülük ve Sorumlulukları Genel Olarak Kooperatifin Aczi Hâlinde Yükümlülük İşlem Yapma Yasağı Rekabet Yasağı Çalışma Yasağı Haklar Sorumluluk III. GENEL KURUL A Genel Olarak ve Yetkileri B Genel Kurulun Toplanması Toplantıya Çağrıya Yetkili Olanlar Davetin Şekli ve İçeriği (Gündem) Çağrısız Genel Kurul C Genel Kurul Toplantısının Yürütülmesi ile İlgili Hususlar Toplantıya Katılma ve Oy Kullanma...527

24 İçindekiler XXXV 2. Kooperatiflere Özgü Bir Oy Kullanma Şekli: Mektupla Oy Kullanma Toplantı ve Karar Yetersayıları Oy Sınırlamaları D Genel Kurul Kararlarının İptali Genel Olarak Davacı Olabilecekler (Taraflar) ve Davanın Dayanakları Usulle İlgili Diğer Hususlar ve Davanın Sonuçları IV. DENETÇİLER A Genel Olarak ve Seçim B Görev, Yetki ve Yükümlülükler Görev ve Yetkiler Yükümlülükler Ortakların Hukukî Durumu I. GENEL OLARAK II. ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI ve KAYBEDİLMESİ A Ortaklığa Girme B Ortaklık Sıfatının Sona Ermesi ve Değişik Görünüm Şekilleri (Ortaklıktan Çıkma, Çıkarılma ve Sıfatın Kendiliğinden Sona Ermesi ile İlgili Esaslar) Genel Olarak Çıkma Hakkı, Serbestîsi ve Sınırları Ortaklıktan Çıkarılma Sermaye Payının Ödenmemesi Nedeniyle Ortaklık Sıfatının Kendiliğinden Sona Ermesi Çıkma ve Çıkarılmanın Sonuçları Ortaklık Sıfatının Sona Ermesi ile İlgili Özel Durumlar III. HAKLAR A Hak ve Yükümlülüklerde Eşitlik İlkesi B Ortaklık Senedi, Ortaklık Payları ve Şahsî Alacaklılar Ortaklık Senedi Ortaklık Payları ve Şahsî Alacaklıların Durumu C Aynî Sermaye Taahhüdü Genel Olarak Değer Biçme Esasları Karar Nisabı D Bilgi Edinme Hakkı Genel Olarak Ticarî Defterler ve Sır Saklama Yükümlülüğü E Genel Kurula Katılma ve Oy Hakkı F İptal Davası Açma Hakkı IV. YÜKÜMLÜLÜKLER A Genel Olarak...542

25 XXXVI Themıs Ticaret Hukuku B Ortağın Taahhütleri ve Sorumluluğu ile Bununla İlgili Değişik Olasılıklar Genel Olarak Sınırlı ve Sınırsız Sorumluluk ile Ek Ödemeler Sorumluluk Hükümlerinde Yapılacak Değişiklikler Yeni Giren Ortağın Sorumluluğu Bir Ortağın Ayrılması veya Kooperatifin Dağılmasından Sonraki Sorumluluk Zamanaşımı Kooperatifin Hesapları A Genel Olarak B Yedek Akçeler C Diğer Fonlar Kooperatif Birlikleri I. GENEL OLARAK II. KOOPERATİF BİRLİKLERİ III. KOOPERATİF MERKEZ BİRLİKLERİ IV. TÜRKİYE MİLLÎ KOOPERATİFLER BİRLİĞİ Sona Erme I. SONA ERME NEDENLERİ II. SONUÇLAR A Tasfiye ve Ticaret Siciline Bildirim B Tasfiye Bakiyesinin Paylaşımı Kooperatiflerle İlgili Değişik ve Son Hükümler ŞİRKETLER VE KOOPERATİFLER HUKUKU GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKAN SINAV SORULARI KAYNAKÇA