SAMEKS, 30 Nisan 2014, Aylık Rapor

Transkript

1 SAMEKS, 30 Nisan 2014, Aylık Rapor Hem sanayi hem de hizmet işletmelerinde Mart ayında gözlenen girdi alımları ve istihdamdaki artışlar, ay sonundaki yerel seçimlerle politik belirsizliğin kısmen ortadan kalkmasıyla, Nisan ayında iş hacmi ve üretime dönüşmüştür. Nisan ayı SAMEKS sanayi endeksi 0,41 puan artışla 55,97 puana, hizmetler endeksi 1,73 puan artışla 54,06 puana yükselmiştir. Alt endekslerde en önemli artışlar, üretim ve işlem hacmi endekslerinde gözlenirken, stoklarda azalmalar meydana gelmiştir. Sayfa 1 Sanayi Sektörü SAMEKS Endeksi SAMEKS Sanayi Endeksi, sanayi sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin satın alma müdürlerine yöneltilen, üretim, satın alma, yeni siparişler, istihdam, stoklar ve tedarikçilerin teslim sürelerine ilişkin 6 soruya verilen cevaplardan oluşmaktadır. Artış hızı azalmış olsa da, Nisan ayında da endeks, 3 aydır süren yükselişine devam etmiş ve 0,41 puan artışla, 55,97 puana yükselmiştir. Bu artışın en önemli etkeni, 6,06 puan yükselen üretim alt endeksi olmuştur. Satın alma müdürleri aşağıdaki sorular vasıtasıyla görüşlerini belirtmişlerdir : 1.Üretim miktarınız geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Önceki aylarda artan girdi alımları ve istihdamın etkisiyle, sanayi üretiminde önemli oranda bir artış gözlenmiştir. Görüşme yapılan satın alma müdürlerinin yüzde 43 ü, önceki aya göre

2 işletmelerinin üretimlerinde bir artış kaydettiklerini, yüzde 20 si ise azalma kaydettiklerini belirtmiştir. Üretim endeksi, 6,06 puan artışla, 54,37 puandan 60,44 puana yükselmiştir. 2. Firmanızın aldığı siparişlerin toplam değeri geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Nisan ayında, önceki ayda verilen siparişlerin hızla üretime dönüştüğü, yeni siparişlerin de arttığı görülmektedir. Satın alma müdürlerinin yüzde 46 sı önceki aya göre siparişlerinde bir artış olduğunu belirtmiştir. Endeks değeri 1.15 puan artışla 60,16 ya yükselmiştir. Hem ana ticaret ortağımız Avrupa Birliği, hem de Asya ve Amerika piyasalarındaki genişlemelerin etkisiyle, sonraki aylarda siparişlerde artış gözlenmesi beklenebilir. Sayfa 2 3. Satın aldığınız hammadde, mal ve hizmetlerin toplam değeri geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Satın alma müdürlerinin yaklaşık yüzde 37 si, Nisan ayında bir önceki aya göre hammadde, mal ve hizmet satın alımlarında bir artış olduğunu belirtirken, yüzde 22 si azalmadan bahsetmiştir. Geçen ayda yoğun miktarda artan girdi alımları ve stok birikimin etkisiyle, Nisan ayında girdi satın alımları azalmaya başlamış olsa da, endeks değeri 56,34 puan ölçülerek, 50 baz puanın üzerinde seyretmiştir.

3 4. Stoklarınız geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Siyasi istikrarın yeniden kazanılmasıyla sanayi üretimi hızla artarken, buna stoktan satışlar da iştirak etmiş ve stok endeksi 6,5 puan düşüşle 45,41 puana inmiştir. Stokların azalması, sonraki aylarda üretim artışının bir öncü göstergesidir. Satın alma müdürlerinin yaklaşık yüzde 24 ü, geçen aya göre stoklarında artış olduğunu beyan ederken, yüzde 17 si azalış olduğunu belirtmiştir. Sayfa 3 5. Mal ve hizmet aldığınız firmaların teslim süresi geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Satın alma müdürlerinin büyük çoğunluğu (%73), önceki aya göre Nisan ayında, tedarikçilerin teslim sürelerinde bir değişme olmadığını beyan etmiştir. Yaklaşık yüzde 19 u ise teslim sürelerinin arttığını belirtmiştir. Üretimdeki hızlı artış nedeniyle, gerekli olan girdilerin tedariklerinde bir gecikme olduğu görülmektedir. Endeks değeri 2,95 puan azalarak, 43,50 ye inmiştir.

4 6. Toplam çalışan sayınız geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Aydan aya çok büyük değişimlerin beklenmediği işe alımlarla ilgili olarak, görüşme yapılan yöneticilerin büyük çoğunluğu bu durumu teyit ederken, yüzde 12 si istihdamlarında bir artış gözlendiğini belirtmiştir. Önceki ayda göreceli olarak istihdam artarken, bu ay bu oran yavaşlamış, ancak endeks değeri yine 50 baz puanın üzerinde kalarak 51,15 olarak ölçülmüştür. Sayfa 4 Hizmetler Sektörü SAMEKS Endeksi İş hacmi, girdi satın alımları, stoklar, tedarikçilerin teslim süreleri ve istihdama yönelik sorulan beş soru ile hizmet işletmelerinin nabzının tutulduğu SAMEKS Hizmetler Endeksi, Nisan ayında 1,73 puanlık artışla 54,06 değerine yükselmiştir. Geçen yılın ayını ayında bu endeks, 53,55 olarak ölçülmüştür. Hizmetler sektöründe en önemli değişme, 5,87 puanlık artışla iş hacminde gözlenmiştir. Satın alma müdürleri, aşağıdaki sorular vasıtasıyla görüşlerini beyan etmişlerdir: 1.Toplam iş hacminiz geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Önceki aylarda yapılan yoğun girdi alımları ve istihdamın etkisiyle, hizmet işletmelerindeki iş hacmi 49,67 puandan 55,54 puana hızlı bir yükseliş göstermiştir. Böylelikle Ocak ayında siyasi istikrarsızlıklarla 50 baz puanın altına inen iş hacmi endeksi, yeniden baz puanın

5 üzerine çıkmıştır. Satın alma müdürlerinin yüzde 35 i, iş hacimlerinde artış olduğunu, yüzde 21 i ise azalış olduğunu beyan etmiştir. 2. Satın aldığınız hammadde, mal ve hizmetlerin toplam değeri geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Mart ayında yaklaşık 3 puan artan hammadde ve girdi alımları, bu ay yavaşlamış olsa da endeks değeri, 0,39 puan artışla 61,09 a yükselmiştir. Görüşme yapılan yetkililerin yüzde 35 i, önceki aya göre daha fazla girdi aldıklarını beyan ederken, yüzde 21 i azalış olduğunu söylemiştir. Girdi alımlarındaki artışların, sonraki aylarda işletmelerin iş hacmini artırması beklenir. Sayfa 5 3. Stoklarınız geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Satın alma müdürlerinin yaklaşık yüzde 21 i, stoklarda azalma olduğunu söylerken, yüzde 19 u stoklarda artış olduğunu beyan etmiştir. Stok endeksi 50 puandan 47,39 puana inmiştir. Stokların azalması, sonraki dönemde işletmelerin iş hacimlerinin artacağını göstermektedir.

6 4. Mal ve hizmet aldığınız firmaların teslim süresi geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Satın alma müdürlerinin yaklaşık yüzde 19 u, tedarikçilerin teslim sürelerinin uzadığını belirtirken, yüzde 8 i azaldığını beyan etmiştir. Endeks değeri 0,68 puan azalarak 48,32 ye inmiştir. İşlem hacminin artmasıyla, tedarikçilerin teslim sürelerinin geciktiği görülmektedir. Sayfa 6 5. Toplam çalışan sayınız geçen aya göre nasıl bir değişim gösterdi? Görüşme yapılan hizmet işletmeleri satın alma müdürlerinin büyük çoğunluğu (% 81), Nisan ayında önceki aya göre çalışan sayısında önemli bir değişme olmadığını belirtmiştir. Nisan ayında istihdam endeksinde önemli bir değişme gözlenmemiş, endeks yine 50 baz puanın üzerinde seyretmiştir.

7 Yorum Mart ayında girdi alımlarında, istihdamda ve siparişlerde önemli artışlar kaydedilmiş, ay sonunda yapılan yerel seçimler sonucu politik belirliliğin ortaya çıkmasıyla, beklendiği gibi, Nisan ayında üretim ve işlem hacminin arttığı görülmüştür. Sanayi üretim endeksi 6,06 puan artışla 55,97 değerine, hizmetler işlem hacmi endeksi ise 5,87 puan artarak 54,06 değerine yükselmiştir. SAMEKS ortalama endeksi ise 1,31 puan artışla 54,63 olarak ölçülmüştür. Hem sanayi hem de hizmet işletmelerinde stokların önemli oranlarda azalması ve teslim sürelerinin gecikmesi, sonraki aylarda girdi alımları ve üretimin artmaya devam edeceğini göstermektedir. İletişim Sayfa 7 Dr. Özer BALKIZ, Ekonomist MÜSİAD Tel: ozer.balkiz@musiad.org.tr Ahmet Akif DEMİRBAŞ, Ekonomist MÜSİAD Tel: akif.demirbas@musiad.org.tr SAMEKS (Satınalma Müdürleri Endeksi) Tüm Hakları Saklıdır.