Malatya da Yetiştirilen Bazı Sebzelerde Kök Ve Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Fungal Etmenler

Transkript

1 Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Der. Science and Eng. J of Fırat Univ. 18 (2), , (2), , 2006 Malatya da Yetiştirilen Bazı Sebzelerde Kök Ve Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Fungal Etmenler Sevda KIRBAĞ ve Neslihan TURAN Fırat Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Elazığ skirbag@firat.edu.tr (Geliş/Received: ; Kabul/Accepted: ) Özet: Bu çalışmada Malatya da yetiştirilen domates, biber, patlıcan ve fasulyelerde fungal hastalık etmenleri ve hastalık oranları tespit edilmiştir. Çalışma boyunca sebze ekim alanlarına fide, çiçek ve meyveye yatma dönemlerinde gidilmiştir. Hastalıklı bitkiler laboratuvara getirilerek fungusların saf izolatları elde edilerek teshişleri yapılmıştır. Arazi ve laboratuvar çalışmaları sonunda; domateslerde Rhizoctonia solani Kühn, Fusarium solani (Mart.) Sacc., Fusarium oxysporum Schlecht, Pythophthora capsici Leon., Alternaria solani Sorauer, Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid., Pythium ultimum Trow. var. ultimum, biberlerde; Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Pythophthora capsici, Pythium ultimum var. ultimum, patlıcanlarda; Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Pythophthora capsici, Pythium ultimum var. ultimum, Verticillium dahilae Kleb., fasulyelerde; Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Alternaria solani, Alternaria alternata (Fr) Keissler Macrophomina phaseolina nin hastalıklara neden oldukları belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Sebze Hastalıkları, Fungus, Solgunluk Hastalıkları Fungal Agents that Cause Root and Crown Rot of Some Vegetables Cultivated in Malatya Abstract: In this study, the fungal diseases and their distribution have been determined on tomato, pepper, eggplant and beans cultivated in Malatya. The surveys have done regularly during the seedling, flowering, fruiting stages and fruit. The diseased plants were transferred to the laboratory. After the preparation of the pure isolates, these agents were identified. As a result of fiel and laboratory studies, Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Pythophthora capsici, Alternaria solani, Macrophomina phaseolina., Pythium ultimum var. ultimum on tomato Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Pythophthora capsici, Pythium ultimum var. ultimum on pepper Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Pythophthora capsici, Pythium ultimum var. ultimum, Verticillium dahilae, on eggplant Rhizoctonia solani, Fusarium solani, Fusarium oxysporum, Alternaria solani, Alternaria alternata, Macrophomina phaseolina, on beans were causal fungi of disesaes on vegetables in this study. Key Words: Vegetables Diseases, Fungi, Wilt Diseases 1. Giriş Dünya nüfusu her geçen yıl gittikçe artmaktadır. Artan nüfusun besin ihtiyacının karşılanmasında; besin maddelerinin, üretiminin arttırılması ve birim alanda yetiştirilen ürün miktarının daha fazla olması gerekmektedir. Birim alandan daha fazla ürün elde etmek için, bitkilerin sağlıklı yetiştirilmesi ve hastalıklardan koruması gelmektedir. Bunun için yapılacak ilk basamak hastalık meydana getiren etkenlerin belirlenmesidir. Ülkemizde farklı iklim bölgeleri bulunması nedeniyle çeşitli tarımsal ürünler yetiştirilmektedir. Bu ürünler içerisinde sebze üretimi dünya da, ülkemizde ve Malatya ilinde önemli yer tutmaktadır. Malatya da yaklaşık olarak 32.2 ton domates, ton biber, ton patlıcan ve 756 ton fasulye yetiştirilmektedir [1]. Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de sebze yetiştirilen alanlarda hastalık etmenleri üzerine pek çok çalışma yapılmıştır.

2 S. Kırbağ ve N. Turan Sebzelerde çökerten hastalığının patlıcanlarda % 46, domateslerde % 32, biberde % 21 olduğu; hastalıklı sebzelerden, Pythium sp., Fusarium affine, F. arthrosporioides, Rhizoctonia solani, Alternaria alternata, Phytophthora sp. izole edildiği kaydedilmiştir [2]. Ege Bölgesi nde Verticillium solgunluğunun biberde % 22.5, patlıcan % 17.4 ve domates % 13.7 olduğu tespit edilmiştir [3]. Orta Anadolu Bölgesi nde biber kurumalarına Phytophthora capsici neden olduğu, etmenin genellikle biberlerin kök boğazında siyahlaşma şeklinde enfeksiyona sebep olduğu ve bitkileri ani olarak kuruttuğu kaydedilmiştir [4]. Elazığ ve Diyarbakır illerinde kuruyan biberlerden; Fusarium, Phytophthora, Macrophomina, Rhizoctonia, Alternaria ve Aspergillus genuslarına ait 76 fungus izolattan sadece Phytophthora genusuna ait olanlar yüksek oranda patojenite göstermiştir [5]. Elazığ da yetiştirilen sebzelerde kök ve kökboğazı hastalıklarına R. solani, F. solani, F. oxysporum, M. phaseolina, Verticillium dahliae, Pythium sp., F. culmorum, F. equiseti, P. capsici, P. parasitca nın neden olduğu kaydedilmiştir [6]. Akdeniz Bölgesi nde örtü altı sebze alanlarında enfekte domateslerde; Sclerotinia sclerotiorum, Fusarium oxysporum, Alternaria solani, Botrytis cinerea, Cladosporium fulvum, Leveillula taurica ve Pyrenochaete lycopersici biberlerde; S. sclerotiorum, Fusarium spp., Phytophthora capsici, B. cinerea, L. taurica, A. solani patlıcanlarda; S. sclerotiorum, B. cinerea, Fusarium sp., Verticillium sp., L. taurica, A. solani izole edilmiştir [7]. Collectotrichium lindemuthianum, Uromyces appenculatus, Macrophomina phaseolina, Rhizoctonia solani ve Sclerotium rolfsi nin fasulyede meydana getirdikleri hastalıklar organlarına göre incelenmiştir [8]. Fasulye tohumlarından Alternaria alternata, Aspergillus spp., Botrytis cinerea, Cladosporium spp., Colletotrichum lindemuthianum, Fusarium acuminatum, F. equiseti, F. proliferatum, F. verticillioides, Penicillium spp., Phoma glomerata, P. medicaginis, Rhizoctonia solani, Rhizopus stolonifer, Stemphylium botryosum, Trichoderma sp., Trichothecium roseum ve Ulocladium otrum izole edilmiştir [9]. Genç fasulye köklerinin Fusarium solani ye karşı çok dayanıklı olduğu, gelişmiş kök sistemiyle dolu yaşlı fasulyelerin tamamen hassas olduğu vurgulanmıştır []. Van ilindeki fasulyelerde fungal etmenlerin, Alternaria alternata, Fusarium solani, Macrophamina phaseoli, Drechslera sorokineana, Rhizoctonia solani, Stemphylum sp., Botrytis cinerea nın olduğu tespit edilmiştir [11]. Biberde ve salatalıkta Colletotrichum gloeosporioides, Rhizoctonia solani [12] domateste ise Erysiphe polygoni, Botrytis cinerea, Alternaria solani, Sclerotinia sclerotiorum zararlı olduğu vurgulanmıştır [13]. Literatür özetlerinden de anlaşılacağı gibi patojen funguslar bitkinin yaşamını, verimini ve kalitesini olumsuz yönde etkileyerek üretici ve ülke ekonomisinin zarar görmesine neden olmaktadır. Bundan dolayı fungal hastalıkların zararlarını asgariye indirmek için öncelikle hastalık etmenlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Malatya ilinde sebze yetiştiriciliği önemli bir yere sahip olmasına rağmen, çeşitli hastalık etmenleri ürün üzerinde önemli derecede kayıplara neden olmaktadır. Sorunların çözümüne kısmen de olsa yardımcı olması açısından; bu çalışmada Malatya da bazı sebzelerde kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan fungal etmenler araştırılmıştır. 2. Materyal ve Metot 2.1. Materyal Çalışmanın materyalini Malatya merkez ilçede yetiştirilen sebzelerden domates (Lycopersicum esculentum Miller), biber (Capsicum annuum L.), patlıcan (Solanum melongena L.), fasulye (Phaseolus vulgaris L.) bitkileri ile bunlar üzerinde tespit edilen fungal hastalık etmenleri oluşturmuştur Metot Bu çalışmada, Malatya merkez ilçede sebze yetiştirilen alanlara fide, çiçek, meyveye yatma ve meyve dönemlerinde 160

3 Malatya da Yetiştirilen Bazı Sebzelerde Kök Ve Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Fungal Etmenler gidilmiştir. Solgunluk hastalığı yapan fungal etmenlerin zarar dereceleri (% hastalık) solan ve solmayan bitkiler sayılarak tespit edilmiştir. Bulunan hastalık yüzdeleri ile alanlar çarpılıp toplam alana bölünerek hastalık oranı hesaplanmıştır [14]. Bu dönemlerdeki hastalıkları teşhis edebilmek için bitkiler toplanıp steril polietilen torbalara konulup etiketlenerek laboratuvara getirilmiştir. Bitki örnekleri su ile temizlendikten sonra, kök ve kök boğazından hastalıklı ve kısmen sağlam kısımlarından 1 cm 2 lik parçalar kesilip, yüzeysel sterilizasyonu için % 0,1 lik HgCl 2 de 11,5 dakika bekletilmiş, sonra steril sudan birkaç kez geçirilmiştir. PDA ihtiva eden her petriye 3 parça ekilmiştir. 25ºC de etüve bırakılan petriler 3 ile 7gün arasında inkube edilmiş, gelişen fungus kolonilerinden saf kültür yapılarak mikroskop altında incelenmiştir. Hastalıkların ve fungusların teşhisi ilgili literatürlere göre [1521] yapılmıştır. 3. Bulgular Yapılan çalışmalar sonunda izole edilen funguslar ve hastalık oranı Tablo 1 de verilmiştir. Tablo da görüldüğü gibi ortalama % 40 hastalık oranı ile biber ilk sırayı almıştır. Bunu sırasıyla % ile domates, % ile fasulye ve % 15 ile patlıcan izlemiştir. Domateslerde; Rhizoctonia solani %, Fusarium solani % 20, Fusarium oxysporium %, Phytophthora capsici % 16.66, Alternaria solani %, Alternaria alternata % 6.66, Macrophomina phaseolina %, Sclerotinia sclerotiorum % 3.33, Pythium ultimum var. ultimum % 13.33, biberlerde; Rhizoctonia solani %, Fusarium solani %, Fusarium oxysporium % 14, Phytophthora capsici % 60, Pythium ultimum var. ultimum % 6 patlıcanlarda; Rhizoctonia solani % 20, Fusarium solani %, Fusarium oxysporum %, Phytophthora capsici % 40, Pythium ultimum var. ultimum %, Verticillium dahilae %, fasulyelerde; Rhizoctonia solani %, Fusarium solanin % 30, Alternaria solani % 15, Alternaria alternata %, Macrophomina phaseolina % 35 oranında izole edilmiştir. Tablo 1. Malatya da Bazı Sebzelerde Kök ve Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Fungusların Yaygınlık ve Hastalık oranları Fungusların Yaygınlık Oranları (%) İzole edilen Funguslar Domates Biber Patlıcan Fasulye Rhizoctonia solani Fusarium solani Fusarium oxysporum Phytophthora capsici Alternaria solani Alternariaalternata Macrophomina phaseoli Sclerotinia sclerotiorum Pythium ultimum var. ultimum Verticillium dahilae Örnek Sayısı Hastalık oranı (%)

4 S. Kırbağ ve N. Turan 4. Tartışma ve Sonuç Malatya merkez ilçede bazı sebzelerdeki fungal hastalık etmeni olarak; Rhizoctonia solani, Fusarium solani, F. oxysporum, Phytophthora capsici, Alternaria solani, A. alternata, Macrophomina phaseolina, Sclerotinia sclerotiorum, Pythium ultimum var. ultimum, Verticillium dahilae tespit edilmiştir. Domates fidelerinde çökertene ve solgunluğa R. solani, Fusarium solani, F. oxysporum, ve Pythium ultimum var. ultimum un neden olduğu tespit edilmiştir. Çukurova bölgesinde sebzelerde çökertene Pythium sp., R. solani, F. offine, A. alternata ve Phytophthora sp. nin, Adana da domates kurumalarına ise en çok F. oxysporum un neden olduğu bildirmiştir [2,19]. Domateslerin çiçek ve meyveye yatma dönemlerinde kurumalara daha çok Phytophthora capsici nin neden olduğu tespit edilmiştir. Domatesin P. capsici ye karşı erken dönemde oldukça duyarlı olduğu [21], P capsici nin P. parasitica ya oranla daha uzun lezyon oluşturulduğu bildirilmiştir [22]. Alternaria solani ve A. alternata domateslerin kökboğazı ve meyvelerinden izole edilmiştir. Alternaria alternata nın domateslerin kökboğazı ve köklerin çürümesine neden olduğu kaydedilmiştir [23]. Kurumalara yol açan Macrophomina phaseolina Erzincan ilinde yapılan çalışmada da izole etmiştir [9]. Domatesin fide döneminde Sclerotinia scloretiorum ıslak çürüklük şeklinde kendini göstermiştir. Elazığ ilindeki hastalıklı domateslerden R. solani, F. solani, F. oxysporum, P. capsici, P. parsitica, A, solani izole edilmiştir [6]. Hastalıklı biberlerden, Rhizoctonia solani, Fusarium solani, F. oxysporium, Phytophthora capsici, Pythium ultimum var. ultimum izole edilmiştir. Pythium, Rhizoctonia, Alternaria, Sclerotorina türlerinin bitkileri zayıf düştüklerinde enfekte ederek fide baygınlığı ve çökertene sebep oldukları belirtilmiştir [15]. Phytophthora sp. dışındaki fungusların biber kurumalarında birinci derecede sorumlu bir etmen olmadıkları vurgulanmıştır [5]. Biberlerin meyveye yattıkları dönemden hasat sonuna kadar solan bitkilerin kök ve kökboğazından bu fungus izole edilmiştir. Elazığ da P. capsici nin biberlerde farklı zamanlarda ortalama % 52.8 ve % 60 oranında zarar yaptığı belirlenmiştir [5,6]. P. capsici in biberden başka domates, patlıcan, kabak, kavun, karpuz ve hıyar gibi pek çok bitkide zararlı olduğu kaydedilmektedir [21,24]. P. capsici biberlerde kökboğazı yanıklığı etmeni olarak ilk kez Yurdumuzun Orta Anadolu Bölgesinde [4], sonra Kahramanmaraş yöresinde tespit edilmiştir [25]. Biberlerde Phytophthora nın bitkinin tamamını kapsayan solgunlukla, kök boğazı ve sap çürüklüğü şeklinde belirtiler oluşturulduğu kaydedilmiştir [26]. İncelenen sebzelerden domates, biber, patlıcan, P. capsici tespit edilmiş olup en fazla zararı biberlerde yaptığı gözlenmiştir. Malatya ilindeki biber kurumalarına en çok Phytophthora capsici nin neden olduğu söylenebilir. Yapılan bir çalışmada; bu hastalığın tohumla taşınmayıp hasta fidelerle, fide köklerine yapışık toprakla, tarla toprağıyla ve bitki artıklarıyla taşındığı tespit edilmiştir. Hastalığın önlenmesinde hasta fide ekilmemesi, hastalıklı bitki artıklarının topraktan uzaklaştırılmasına özen gösterilmesi gerektiği önerilmiştir [27]. Patlıcanlarda Fusarium solani, F. oxysporum, Rhizoctonia solani, Verticillium dahliae, Phytophthora capsici fungusları izole edilmiştir. Akdeniz bölgeside de Verticillum solgunluğu sadece patlıcanda tespit edilmiştir [7]. Verticillum dahliae nin patlıcanlarda solgunluk meydana getirerek önemli ürün kaybına neden olduğu ve fungusun gelişimi üzerinde sıcaklığın önemli oladuğu rapor edilmiştir [3]. Elazığ ilinde patlıcanlarda Pythium ultimum var. ultimum, R. solani, F. solani, F. oxysporum, V. dahliae, M. phaseolina ve P. capsici nin hastalıklara sebep olduğu belirtilmiştir [6]. Fasulyede; Fusarium solani, Rhizoctonia solani, Macrophomina phaseolina, Alternaria solani, tespit edilmiştir. Fasulyelerde kök çürüklüğüne R. solani, M. phaseolina nin neden olduğu bu fungusların Türkiye nin değişik yörelerinde zarar yaptığı bildirilmiştir [8]. Van ilinde yetiştirilen fasulyelerde F. solani, M. phaseoli, R. solani, Botrytis 162

5 Malatya da Yetiştirilen Bazı Sebzelerde Kök Ve Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Fungal Etmenler cinerea; Elazığ da ise R. solani, F. solani, F. oxysporum, M. phaseoli, A. alternata nın hastalıklara neden olduğu tespit edilmiştir [11,6]. Samsun da fasulyelerde kök çürüklüğüne birden fazla fungus türünün sebep olduğu belirtilmiştir [28]. Sonuç olarak, kök ve kökboğazı hastalıklarını önlemek için; *İyi toprak drenajı sağlamak 4. Kaynaklar 1. Anonymous, (2001). Malatya Tarım İstatistikleri (Tarım İl Müdürlüğü İstatistik Sonuçları). 2. Akyalçın, N. (1971). Çukurova Bölgesinde Sebzelerde Çökerten Hastalığı ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar, Bitki Koruma Bülteni, 11(1), Saydam, C. Copcu, M. (1973). Verticillium Wilt in Ege Region and its Importance on Some Vegetables. J. Turkish Phytopathology, 2(1), Karahan O., Maden S. (1974). Orta Anadolu Bölgesinde Biberde Kökboğazı Yanıklığı (Phytophthora capsici Leon) Hastalığının Tanımlanması ve Zararı, Bitki Koruma Bülteni, 14(3), Ulukuş, İ., Sağır, A.. (1982). Elazığ ve Diyarbakır illerinde Biber Kurumaları ve Hastalığın Fungal Etmenleri üzerinde Ön çalışma. Bitki Koruma Bülteni, 22(1), Kırbağ S., Parlak, Y. (1996). Elazığ da Yetiştirilen Bazı Sebzelerde Görülen Fungusların Tespiti ve Önemli Bulunanın Biyolojisi ve Savaşı Üzerine Araştırmalar, F.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (2), Yücel S. (1994). Akdeniz Bölgesi Örtü Altı Sebze Alanlarında Görülen Fungal Hastalıklar, Bitki Koruma Bülteni C:34 N:12 S: Soran, H. (1977). The fungus disease situation of edible legumers in Turkey, J. Turk Phytopathology 6(1). 9. Demirci, E., Çağlar, A. (1998). Erzurum İlinde Fasulye Tohumlarından İzole Edilen Funguslar. Bitki Koruma Bülteni, 38 (12):91:97.. VögeliLage, R., Mohr, U., Wiemken, A., Boller, T., Düggelin, M., Mathys, D,, Guggenheim, R. (2000). Light microscopy and LTSEM studies of Fusarium root rot in beans Botarisches Institut der Univ. Basel, Hebelstr, Basel Switzerland. *Temiz tohum ve fide kullanmak, *Tohum ve toprak dezenfeksiyonu yapmak, *Sık ekimden ve fazla sulamadan kaçınmak, *Hastalıklı bitkileri söküp atmak, *Gerekirse ekim nöbeti uygulamak, gibi tedbirler önerilebilir. 11. Temizel M., Ertunç F. (1992). Investigations on the Detection of Bean Diseases of Van Province J. Turkish Phytopath, 21(1), Jetiyanon K., Klopper J. (2002). Mixtures of plant growth promoting rhizobacteria for induction of systemic resistance aganist multiple plant diseases, Department of Agricultural Sciences, Faculty of Agriculture, Natural Resourses, and Environmental Scienses, Naresuan University, Phitsanulok 65000, Thailand. 13. Hennin C., Diederichsen E., Hofte M. (2002). Local and Systemic resistance to fungal, Pathogens triggered by on AVRGMediated Hypersensitive response in tomato and oil seed rapecarrying the cf9 resistance gere. Faculty of Agricultural and Applied Biolojical Sciences, Laboratory of Phytopathlogy Gbent University, Coupure Links 653, Gen. B9000, Belgium. 14. Toros, S. S. (1991). Maden Tarımsal Savaşım Yöntem ve İlaçları. Ankara Üniversitesi. Ziraat fak. Yayınları: 1222 Ders Kitabı:352 Ankara. 15. Bremer, H. (1974). Türkiye Fitopatolojisi. Ziraat Vekaleti Neşriyat ve Haberleşme Müdürlüğü, Cilt III. 16. Karaca İ. (1974). Sistematik Bitki Hastalıkları Cilt IV Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları, No:217 İzmir. 17. Arx J.A. (1987). Plant Pathogenic Fungi. J. Cramer. in der Gebrüder Borntraeger verlagsbuchhandlung, Berlin, Stuttgart. 18. Karaca, İ., S. (1987). Öz, Ege Bölgesi nde Sebze Köklerinden İzole Edilen Fusarium Link. Türleri Üzerinde Taksonomik Araştırmalar, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt:II Sayı:2, Hasenekoğlu, İ. (1991), Toprak Mikrofungusları. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:689 Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Yayınları No: Çınar, Ö, Pala, F. (1988). Obtaining resistant lines against Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici (Sacc.&Syn.) And Hansby somaclonal variation in tomato plants. J.Turk. Phytopathology 17(3). 163

6 S. Kırbağ ve N. Turan 21. İren S., S. (1976). Maden, Bazı Patlıcangil ve Kabakgil Türlerinin Biberlerde Yanıklık Hastalığı etmeni Phytopthora capsici Leon Enfeksiyonlarına Karşı Serada Reaksiyonlarının Tespiti. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı Cilt 26 Fasikül: 2, Sağır, A., Yıldız, M. (1985). Bazı Phytophthora spp. İzolatlarına Karşı Önemli Sebze Çeşitlerinin Reaksiyonları Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bült, 27(34), Patterson, C, L and. Powell, R.L.(1988). The role of chlamydospores in infection of tomato by Alternaria solani (Abst.) Phytopath. 78: Güncü M. (1983). Güney Anadolu Bölgesinde Kültür Bitkilerinde Zarar Yapan Phtophytohora Türlerinin Saptanması. Bunların Morfolojik ve Biyokimyasal Yöntemlere Göre Tanımlanması (Basılmamış Doktora Tezi). 25. Çınar, A. (1977). M. Biçici, Kahramanmaraş Kırmızı Biberlerinde Phytophthora capsici Leon. nın Neden olduğu Kök ve Kökboğazı Hastalığına Karşı İlaçlı Savaş Yöntemlerinin Araştırılması, J.Turk Phytopath Vol. 6, Num. 3, Hausbeck, M. (1998). Phytophthora crown and root rot on peppers Michigan State Universty s Vegetable Advisory Team Alert 13 (7). 27. Barış M., Gülsoy, E., Güncü, M., Maden, S., Sağır, A., Şenyürek, M., Ulukış, İ., Yalçın, O. ve Zengin, H. (1986). Biberlerde Kökboğazı Hastalığı P. capsici Leon nın Primer İnokulum Kaynakları ve Savaş Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar, Bitki Koruma Bülteni, 26(36), Hatat G., Özkoç, İ. (1997). Bean RootRot Disease Incidence and Severity in Samsun and Fungi Associated with Bean Roots and Soils. Turk. J. Of Agriculture & forestry, 21(6),