EN İYİ ŞEKLİ ORTAYA KOYUNUZ: ÇİZGİ GRAFİKLERİ VE SAÇILIM DİYAGRAMLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EN İYİ ŞEKLİ ORTAYA KOYUNUZ: ÇİZGİ GRAFİKLERİ VE SAÇILIM DİYAGRAMLARI"

Transkript

1 Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu EN İYİ ŞEKLİ ORTAYA KOYUNUZ: ÇİZGİ GRAFİKLERİ VE SAÇILIM DİYAGRAMLARI Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim bilgileri: University of Michigan Health System, Room UH2G332, 1500 East Medical Center Drive, Ann Arbor, MI e-posta: Bir resim binlerce kelimeye bedeldir diye eski bir deyim vardır. Aslında, sadece iyi hazırlanmış, açıklayıcı bir resim binlerce kelimeye bedeldir. Aynı durum, mesajımızı iletmek için kullandığımız ana metodlardan birinin sayılar ve grafikler olduğu araştırma çalışmaları için de geçerlidir. Sayılar ve grafikler, okuyucuların bilgiyi görmelerine, anlamalarına ve hatırlamalarına yardım edecek görsel destek sağlayarak olay hakkında birçok bilgi verir. Son zamanlarda okuduğunuz ve yararlı bulduğunuz bir raporu düşününüz. Muhtemelen bulguları açıklamak için kullanılan metni veya gerçek sayıları hatırlamayacaksınızdır. Fakat bir grafikte gösterilen trendler, ilişkiler, sonuçlar, kategoriler ya da genel deneysel parametreler hakında birçok şey hatırlayabilirsiniz. Metne dair çok fazla bir şey hatırlamamanıza rağmen, yayınlanmış rapordan alınan bir grafiğin makul bir tasvirini yapabilir ve ona dair hatırladıklarınızı söyleyebilirsiniz. Bu eğitim makalesinde çizgi grafiklerini ve saçılım diyagramlarını tartışacağım ve okuyucuların sizi ve mesajınızı hatırlamaları için en iyi şekli nasıl oluşturabileceğinizi göstermek için örnekler kullanacağım. İyi bir grafiğin temelleri Bir grafiğin öğeleri eksenler, etiketler, ölçekler, orijin, işaret çentiği ya da referans işaretleri, semboller ve açıklamayı içermektedir. Fakat bu temel unsurların yanında iyi bir grafiğin bazı özellikleri vardır. 1- Grafiğin kendisine değil, bilgiye dikkat çeker. 2- Veri noktaları (semboller) ve bağlantı çizgilerini anlamak ve ayırt etmek kolaydır. 3- Eksenler için hem sayılar hem de etiketler okunabilirdir ve anlamları açıktır. 4- Her iki eksenin uzunlukları görsel olarak dengelidir (x ekseninin y eksenine oranı = ) 5- Her eksende kullanılan ölçekler veri aralığıyla eşleşirler. 6- İşaret çentikleri doğru bir şekilde kullanılır. 7- Açıklama açık, kısa ve özdür. 8- Okuyucu ana metnin ilerisine ve gerisine bakmaksızın mesajı anlayabilir. 9- Veriler grafiklendirmeyi hak ederler. Çizgi grafikleri ve saçılım diyagramları, 2 ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi göstermek için, genellikle x ve y adı verilen bir dikey ve bir yatay eksen kullanırlar. Genel olarak, x ekseninde işaretlenen değişken bağımsız değişken olarak adlandırılır. Bağımsız değişken, araştırmacı tarafından manipüle edilen ya da değiştirilen değişkendir. Y ekseninde 1

2 işaretlenen değişken ise bağımlı değişkendir. Bu değişken bağımlı değişken olarak adlandırılır, çünkü önemi bağımsız değişkenin önemine bağlıdır. Bağımsız değişken değiştiğinde değişir. Örneğin, bir kişi reçete edilen doza karşı serum fenitoin konsantrasyonunu çalışabilir. Doz bağımsız değişkendir ve sonuçta oluşan serum konsantrasyonu, bağımsız değişkendeki bir değişime bağlı olduğu ( yada ondan kaynaklandığı) için bağımlı değişkendir. Bu durumu bir soruyla düşünelim: Dozun değiştirilmesi (neden) dolaşımdaki fenitonin konsantrasyonunda bir değişikliğe (sonuç) neden olur mu? Bu şekilde bir neden sonuç ilişkisi tanımlanması genellikle, çalışmanın bağımlı ve bağımsız değişken içerip içermediğini ve deneysel sonuçları göstermek için nasıl bir şekil tasarlamanız gerektiğini belirlemenize yardımcı olabilir. Diğer bir örnek, tümör evrelemenin non-invasiv belirteci olarak serum prostat spesifik antijen (PSA) çalışmasıdır. Bu vakada bilinen (bağımsız) değişken tümör evresidir (önceden tanımlanmış değişken ya da referans noktası) ve bilinmeyen (bağımlı) değişken bir hastanın serumundaki PSA konsantrasyonudur. Bir grafikte birden fazla bağımlı değişkeni grafiğe dönüştürmek mümkündür.(örn. toplam ve serbest PSA), ama sadece bir bağımsız değişken olmalıdır. Bu örnekte bağımsız değişken grafikte gösterilen tümör evresidir. Çoğu çalışmanın bir bağımsız değişkeni olmasına rağmen, varlığı kesin bir gereklilik değildir. Bazı vakalarda çalışma, sebebinin altında yatan kanıta bakmaksızın, 2 değişkenin ilişkisine bakmayı gerektirir. Troponin ölçümü için 2 analitik metodunun kıyaslanması iyi bir örnektir. Bu vakada hiçbir metodun diğeri üzerinde bir etkisi yoktur ve bu nedenle de bağımsız değişken yoktur. Her iki metot için veriler Y ekseni üzerinde gösterilebilir. Ancak, böyle söylenmesine rağmen, herhangi bir çalışmada, analiz ettiğiniz ve de grafik haline getirdiğiniz verilerin bağımsız bir değişkeni olup olmadığını belirlemek yine de önemlidir. Şekil 1. daha önce bahsedilen istenilen niteliklere sahip bir çizgi grafik örneğini göstermektedir. Bu grafik yeni bir antiviral ilaç olan albenovirin etkinliği hakkında yapılan hipotetik bir çalışmadan alınan verileri göstermektedir. Bu çalışmada albenovir, randomize hasta gruplarına günlük olarak 5 dozda (0, 2, 5, 10 ve 20 mg /kg) ağız yoluyla verilmiştir. Tedavinin başlangıcından itibaren belirlenmiş zaman dilimlerinde hastalardan kan örnekleri alınmıştır ve numuneler dolaşımdaki viral partiküller açısından analiz edilmişlerdir. Zamana karşı virüs yükündeki değişim, grafikte gösterilmiştir. Bu şekilde farklı dozları gösteren semboller büyüktür ve bir diğerinden kolaylıkla ayırt edilebilirler. Bu da onların kolayca anlaşılmasını sağlar. Bağlantı çizgileri de verilere dikkat çekecek kadar net ve geniştir. Genel bir kural 2 eksen içindeki çizgi ya da eğrilerin en göze çarpan özelliklerde olmaları, eksen etiketlerindeki ifadelerin kısmen daha az önemli olmaları ve eksenler ile çentik işaretlerinin de en az öneme sahip olmalarıdır. Bu grafikteki iki eksen çizgisi, dikkati verilerden uzaklaştırmamak için, uzunluk açısından orantılıdır ve yeterli darlıktadır. Daha önemli bir bilgiyi vurgulayan eksen etiketlerindeki ifadelerin yazı tipi boyutu, eksenlerdeki çentik işaretleri ve sayılardan daha büyüktür. Çentik işaretleri eksenlerin dışındadır, çünkü bu işaretler eksenin içinde gösterilen veri noktalarıyla değil, eksenler üzerindeki rakamlarla ilişkilidirler. Ayrıca ölçekler de değerler aralığıyla orantılıdırlar ve tüm grafikte boşa harcanmış çok az alan bulunur. 2

3 Şekil 1 Günlük oral albenovir tedavisinde kandaki viral yükte değişiklik ;, 0 mg/kg;, 2 mg/kg;, 5 mg/kg;, 10 mg/kg;, 20 mg/kg. Bu şeklin açıklamaları kısa ve özdür. Ana metne erişmeden de mesaj anlaşılabilir. Şekil 1 deki grafik, önemli bilgileri ileten bir açıklamayı ilettiği için bir başlık içermemektedir. (genellikle Powerpoint slaytları başlık içerir). Şekil 2 Şekil 1 de gösterilen verilerin ana hatlarını geliştirmek için bazı stil seçeneklerini göstermektedir. Şekil 1 basit ve açık olmasına rağmen, okuyucu semboller ve çizgiler ile farklı tedavi protokolleri arasında ilişki kurmak için açıklamaya başvurmalıdır. Grafiğin içinde ya da sağında fazladan bir boşluk varsa, Şekil 2A da gösterildiği gibi semboller için bir anahtar eklenmesi düşünülebilir. Fakat, eğer anahtar eklenirse, burada yapıldığı gibi, anahtardaki sembollerin sıralamasının (yukarıdan aşağı veya soldan sağa) gerçek grafikte gösterilen semboller ve çizgilerin olduğu sıralama ile aynı olması önemlidir. Bu yaklaşımın bir avantajı, şekil açıklamasındaki mesajı basitleştirebilmesidir. Eğer alan uygun olursa, daha etkili bir dizayn düşünmek ve her çizginin ya da veri grubunun yanına özel etiketler yerleştirmek mümkündür (Şekil 2B). 3

4 Şekil 2. Günlük oral albenovir (A-C) tedavisi süresince kandaki viral yükte değişiklik, aynı verilerin farklı gösterimleri. Bazen veri noktalarının X ve Y eksenlerine direkt olarak rastlayan (ya da çok yakın olan) sayısal değerleri vardır. (bu albenovir verilerinde olduğu gibi). Böyle bir durumda veri noktaları, özellikle de grafik baskı boyutuna küçültüldüğünde, eksen çizgisi tarafından görsel olarak bozulabilir yada anlaşılmaz hale getirilebilir. Bu durumda (ve sadece bu durumda) eksenlerin biri yada her ikisi verilerin daha açık görüntülenmesine imkan sağlamak için dengelenebilir (Şekil 2C). Örnek olarak, Şekil 1 ve Şekil 2 deki veri sunumunu ve açıklamaları kıyaslayınız ve herbirinin gördüklerinizi ve okuduklarınızı nasıl etkilediğini değerlendiriniz. GENEL HATALAR Sonraki 3 örnek, yazarların bir grafik hazırlarken yaptıkları genel hataları vurgulamaktadır. Şekil 3, 150 hastadan alınan eşleşmiş numuneler için, plazma ve serum sodyum arasındaki ilişkiyi göstermektedir. Sodyum konsantrasyonları, kritik hastalarda bile, oldukça dar olan mmol /L aralığına düşmektedir. Birçok bilgisayar programı X ve Y eksenlerinin kesişmelerini otomatik olarak 0 olarak değerlendirdiği için, grafik Şekil 3A da gösterilen 4

5 şekle benzeyebilir. Bu tür bir veri sunumunda 3 problem vardır. Birincisi, veri göstergeleri birbirine çok sıkışmıştır ve bu durum herhangi bir dağılımı veya anormal derecede yüksek ve alçak değerlerin görülmesini zorlaştırır. İkincisi, korelasyon çizgisiyle bile olsa, bir ya da iki aykırı değerin korelasyon verisi üzerinde gereksiz etki gösterip göstermediğinin görülmesi zor olabilir. Üçüncüsü, böyle bir çizim verilerdeki bilgileri doğru bir şekilde iletemediği için alan israfına yol açar, ve bu da ekonomik ve estetik nedenlerden dolayı editörlerin hoşuna gitmez. Aynı veriler, gerçek veri aralığına uymaları için, eksen ölçek aralıklarını daraltarak daha açık bir şekilde sunulabilirler (Şekil 3B). Çok daha iyi bir veri sunumu için % 95 oranındaki uyum limitinin dışındaki farklılıkların kolayca görülebildiği bir Bland-Altman grafiği oluşturulabilir (Şekil 3C). 5

6 Şekil hastadan alınan eşleşmiş numuneler için serum sodyumuna karşı plazma sodyumu. (A) mmol / L değer aralığında X- Y ekseni ölçekleri; (B) mmol / L değer aralığında X-Y eksen ölçekleri; (C) Bland Altman grafiği Benzer şekilde editörler çoğunlukla, Şekil 4 te gösterildiği gibi, grafiklendirilmiş bulguları görmektedirler. Bu hipotetik örnekte bir araştırmacı, yüksek stresli deneylere maruz kalan fareler üzerinde yapılan ortak bir çalışmayı desteklemek amacıyla, plazma alanin için yeni bir HPLC testi geliştirmiştir. Üniversitedeki kurye dağıtımı sırasında kandaki alanin stabilitesini doğrulamak için, örnekler 4 farklı antikoagulant içeren tüplere toplanmış ve plazmanın santrifugasyonu ve donmasından önce oda sıcaklığında belirli bir zaman sürecinde saklanmıştır. Şekil,çok fazla kullanılabilir alanın boşa gitmesine neden olmasına ve verileri sıkıştırmasına rağmen, heparin örneklerinde zamana bağlı alanin kaybı Şekil 4A da açıkça görülebilmektedir. Şekil 4B deki gibi Y ekseni ölçeğinin genişletilmesi, sadece alanın çok daha iyi kullanılmasını sağlamaz, aynı zamanda 18 saatlik bir süre içinde oksalat tüplerindeki pl azma alaninlerde yaklaşık % 10 değerinde zamana bağlı bir artışı da gösterir. Şekil 4. Tam kanın oda sıcaklığında depolanmasından sonra plazma alanin konsantrasyonundaki değişim yüzdesi. (A) ug/l değeri y-eksen ölçeği (B) ug/l değeri y-eksen ölçeği. Şekil 4B de gösterilen teknik, bazen baskılanmış sıfır olarak gösterilmektedir. Baskılanmış sıfır, veri sunumunun anlaşılabilirliğini arttırdığında olumsuz olmamasına rağmen, küçük farklılıkları abartmak için kullanılırsa yanıltıcı olduğu görülebilir. Haber yayın organları, kısıtlı 6

7 bir Y-ekseni aralığına sahip ekonomi verileri grafiği yaptıkları ve sonuç olarak da herhangi bir değişikliğin önemini suni olarak büyüttükleri için sıklıkla eleştirilirler. Bu yüzden genişletilmiş bir ölçek kullanmaya karar verirseniz, ölçeğin genişletildiğini veya sıfırdan başlamadığını şekil açıklamasında doğrudan vurgulayarak okuyucunun dikkatini çekmelisiniz. Şekil 5 iyi bir grafik için biri hariç tüm kriterleri karşılayan bir grafiği göstermektedir. Bu birinin ne olduğunu tahmin edebiliyor musunuz? Bu, bir grafik olarak sunulması gerekmeyen bulgular için güzel bir örnektir. Bunlar faydalı sonuçlardır ve rapor edilmelidirler, fakat mesaj ana metinde kolaylıkla iletilebilir: Tam kan örnekleri okzalat, EDTA, sitrat veya heparin içeren tüplerde toplandığında ve 72 saate kadar oda sıcaklığında saklanıldığında, tüp tiplerinin hiçbirinde takrolimus konsantrasyonunda istatistiksel olarak önemli bir değişiklik gözlemlenmemiştir. Şekil 5. Oda sıcaklığında saklandıktan sonra tam kan takrolimus konsantrasyonundaki değişim yüzdesi Öğrenme alıştırması İyi ve kötü hazırlanmış grafiklerin özellikleri hakkında burada sunulan bilgileri kullanarak, bir grafiğin görsel etkisini arttıran ya da azaltan özellikleri tanımlayabilirsiniz. Şekil 6 da gösterilen örneğin en az 12 problemi vardır. Bunları tanımlayabilir misiniz? Cevaplar seçilmiş ek okuma listesinden sonra verilmiştir. Şekil 6. Tedavi sırasında viral yükte değişiklik 7

8 Son Düşünceler İnsanlar doğaları gereği görsel ve anlatımcıdırlar ve yazarlar (buradaki de dahil) ne yaptıklarını göstermek isterler. Bir resim binlerce kelimeye bedel olabilir, fakat iyi seçilmiş birkaç kelime de bir resmin yerini tutabilir. Önemli olan, mesajınızı en etkili şekilde ifade etmek için birinin ya da diğerinin ne zaman kullanılacağını bilmektir. Kaynaklar ve ek okumalar Day RA, Gastel B. How to write and publish a scientific paper.westport (CT): Greenwood Press; Freeman JV, Walters SJ, Campbell MJ. How to display data. Malden (MA): Blackwell Publishing; Gustavii B. How to write and illustrate a scientific paper. New York: Cambridge University Press; Lang TA. How to write, publish, and present in the health sciences. Philadelphia (PA): ACP Press; Zeiger M. Essentials of writing biomedical research papers. New York: McGraw Hill;

9 Öğrenme alıştırmasının cevabı (Şekil 6 daki problemler) Semboller çok küçüktür. Semboller gereğinden çok birbirlerine benzemektedir (dolu kutucuk, dolu daire, dolu elmas gibi) ve bunları ayırt etmek zordur. Verileri bağlayan çizgiler dardır ve dikkati verilere çekmemektedir. Etiketlerdeki metin küçüktür. X ve Y eksenleri çok geniştir ve dikkati verilerden farklı yöne çekmektedir. Eksenler üzerindeki sayılar oransal olarak çok geniştir. Eksenler üzerindeki sayılar iki farklı yazı tipi boyutundadır. Y eksenindeki rakamlarda gereksiz ondalık haneler vardır. Y ekseninin ölçeği çok geniştir ve boşa kullanılmış alan yaratmaktadır. X ekseni aylar dan bahsetmektedir ve daha kapsamlı bir tanımlama okuyucunun ana metne başvurma ihtiyacını azaltabilir. Çentik işaretleri eksenlerin içerisindedir ve sembolleri saklamaktadır. X ekseninin y eksenine oranı çok büyüktür.(ideal olanı ) Grafik içerisindeki sembol açıklaması farklı tedavileri göstermekteyken, şekil açıklaması kilogram doz başına düşen miligram değerini göstermektedir. Grafik açıklamasındaki sembol sıralaması (yukarıdan aşağıya), şekildeki gerçek sembollerin sıralamasından (yukarıdan aşağıya) farklıdır. Bildirimler Yazar Katkıları: Tüm yazarlar bu makalenin bilimsel içeriğine katkıda bulunduklarını ve şu üç gereksinimi yerine getirdiklerini ifade eder: (a) kavram ve tasarıma, verilerin toplanmasına veya analiz edilmesi ve yorumlanmasına anlamlı katkı; (b) makalenin bilimsel içerik açısından hazırlanması ve gözden geçirilmesi; ve (c) yayımlanma için nihai onay. Yazarların Olası Çıkar Çatışması Beyanları: Makalenin gönderilmesi aşamasında tüm yazarlar Olası Çıkar Çatışması Beyan Formu nu doldurmuştur. Olası çıkar çatışmaları: İstihdam veya Yöneticilik: T. M. Annesley, AACC. Danışmanlık: Bildirilmemiştir. Hissedarlık: Bildirilmemiştir. 9

10 Onursal Ücretler: Bildirilmemiştir. Araştırma Desteği: Bildirilmemiştir. Uzman Tanıklığı: Bildirilmemiştir. Sponsorun Rolü: Maddi destek sağlayan kurumlar çalışmanın tasarımı, katılımcıların seçimi, verilerin gözden geçirilmesi ve yorumlanması veya makalenin hazırlanması veya onaylanması aşamalarında herhangi bir etkide bulunmamıştır. Baskı için teslim alım zamanı 30 Nisan Baskıya kabul zamanı 6 Mayıs

Çubuklar Ve Pastalar Şekillerden Daha İyi Sonuçlar Verirler.

Çubuklar Ve Pastalar Şekillerden Daha İyi Sonuçlar Verirler. Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Çubuklar Ve Pastalar Şekillerden Daha İyi Sonuçlar Verirler. Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim bilgileri:

Detaylı

SOĞUK VE YAĞMURLU BİR GÜNDÜ : İYİ BİR GİRİŞ YAPARAK ZEMİN HAZIRLAYINIZ

SOĞUK VE YAĞMURLU BİR GÜNDÜ : İYİ BİR GİRİŞ YAPARAK ZEMİN HAZIRLAYINIZ Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu SOĞUK VE YAĞMURLU BİR GÜNDÜ : İYİ BİR GİRİŞ YAPARAK ZEMİN HAZIRLAYINIZ Thomas M. Annesley Department of Pathology, University of Michigan Health System, Ann

Detaylı

GRAFİKLER WORD PROGRAMINDA GRAFİK OLUŞTURMA DERS KİTABI. HAZIRLAYAN Mehmet KUZU

GRAFİKLER WORD PROGRAMINDA GRAFİK OLUŞTURMA DERS KİTABI. HAZIRLAYAN Mehmet KUZU GRAFİKLER WORD PROGRAMINDA GRAFİK OLUŞTURMA DERS KİTABI HAZIRLAYAN Mehmet KUZU GRAFİKLER GRAFİKLER Grafik Nedir? Grafik nasıl oluşturulur? Word de ne tür grafikler oluşturulur? Grafik Oluşturma? Grafikler,

Detaylı

Girişimsel Makaleler nasıl yazılır? Prof Dr Fatih Ağalar Genel Cerrahi Bölümü Departman Tarih

Girişimsel Makaleler nasıl yazılır? Prof Dr Fatih Ağalar Genel Cerrahi Bölümü Departman Tarih Girişimsel Makaleler nasıl yazılır? Prof Dr Fatih Ağalar Genel Cerrahi Bölümü Departman Tarih Klinik çalışmalar düzgün yazılmalıdır Hekimler çağdaş literatüre inanmak ve ona göre hasta tedavi etmek durumundadır

Detaylı

TABLO ve GRAFİKLER. Epidemiyoloji Konferansları Serisi 14.05.2015. Prof. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN, HÜTF Halk Sağlığı AD.

TABLO ve GRAFİKLER. Epidemiyoloji Konferansları Serisi 14.05.2015. Prof. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN, HÜTF Halk Sağlığı AD. TABLO ve GRAFİKLER Epidemiyoloji Konferansları Serisi 14.05.2015 Prof. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN, HÜTF Prof. Dr. Bahar GÜÇİZ DOĞAN, HÜTF Neden gerekli? Tablo ve grafikler araştırma sonucunda elde edilen verilerin

Detaylı

Özet Bölümü ve Asansör Konuşması: İki Özetin hikayesi

Özet Bölümü ve Asansör Konuşması: İki Özetin hikayesi Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Özet Bölümü ve Asansör Konuşması: İki Özetin hikayesi 1 Thomas M. Annesley University of Michigan Health Center, Ann Arbor, MI. 1 İletişim bilgileri: University

Detaylı

BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları

BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları Excel ile grafik kullanımı 7.Hafta Microsoft Excel-2 Dr. Onur TUNABOYU 1 Grafiğe bakıldığında her bir verinin anlaşılacağı şekilde; Grafik Başlığı,

Detaylı

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE VERİLERİN GRAFİKSEL ANALİZİ

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE VERİLERİN GRAFİKSEL ANALİZİ UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE VERİLERİN GRAFİKSEL ANALİZİ Uygulamalı davranış analizinde verilerin gösterilmesi ve yorumlanması için grafikler kullanılır. Grafikler öğrenci performansının merkezi eğilimi,

Detaylı

İlaçla-İlgili Sorunlar için Sınıflandırma

İlaçla-İlgili Sorunlar için Sınıflandırma İlaçla-İlgili Sorunlar için Sınıflandırma (14.01.2010 da revize edilmiştir) 2003-2010 Pharmaceutical Care Network Europe Foundation Vakıf, sınıflandırmanın kullanım ve validasyon sonuçları konusunda bilgilendirildiği

Detaylı

VERİLERİN GRAFİKLER YARDIMIYLA SUNUMU. 3.2.1.Daire Grafikleri Yardımıyla Verilerin Sunumu. 3.2.2.Sütun(Çubuk) Grafikleri Yardımıyla Sunumu

VERİLERİN GRAFİKLER YARDIMIYLA SUNUMU. 3.2.1.Daire Grafikleri Yardımıyla Verilerin Sunumu. 3.2.2.Sütun(Çubuk) Grafikleri Yardımıyla Sunumu SAÜ 3. BÖLÜM VERİLERİN GRAFİKLER YARDIMIYLA SUNUMU PROF. DR. MUSTAFA AKAL İÇİNDEKİLER 3.2.Grafiksel Sunumlar 3.2.1.Daire Grafikleri Yardımıyla Verilerin Sunumu 3.2.2.Sütun(Çubuk) Grafikleri Yardımıyla

Detaylı

Çizelge ve şekiller nasıl hazırlanır?

Çizelge ve şekiller nasıl hazırlanır? Çizelge ve şekiller nasıl hazırlanır? Prof Dr Fatih Ağalar Genel Departman Cerrahi Tarih Verileri tablo halinde sunmak, bilimsel makalenin kalbi, daha da ötesi beynidir Peter Morgan 21.01.2013 1 Çizelge-Şekil

Detaylı

a) Çıkarma işleminin; eksilen ile çıkanın ters işaretlisinin toplamı anlamına geldiğini kavrar.

a) Çıkarma işleminin; eksilen ile çıkanın ters işaretlisinin toplamı anlamına geldiğini kavrar. 7. SINIF KAZANIM VE AÇIKLAMALARI M.7.1. SAYILAR VE İŞLEMLER M.7.1.1. Tam Sayılarla Toplama, Çıkarma, Çarpma ve Bölme İşlemleri M.7.1.1.1. Tam sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerini yapar; ilgili problemleri

Detaylı

Final Klinik Çalışma Raporlarının Hazırlanması ve Değerlendirilmesinde. Edilmesi Gereken Noktalar

Final Klinik Çalışma Raporlarının Hazırlanması ve Değerlendirilmesinde. Edilmesi Gereken Noktalar Final Klinik Çalışma Raporlarının Hazırlanması ve Değerlendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Uz. Dr. Selda Emre Aydıngöz Serbest Tıbbi Yazar, Ankara Bir klinik araştırmanın tamamlanmasını takiben

Detaylı

BÖLÜM 4 FREKANS DAĞILIMLARININ GRAFİKLE GÖSTERİLMESİ

BÖLÜM 4 FREKANS DAĞILIMLARININ GRAFİKLE GÖSTERİLMESİ BÖLÜM 4 FREKANS DAĞILIMLARININ GRAFİKLE GÖSTERİLMESİ Frekans dağılımlarının betimlenmesinde frekans tablolarının kullanılmasının yanı sıra grafik gösterimleri de sıklıkla kullanılmaktadır. Grafikler, görselliği

Detaylı

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER SPSS in üzerinde işlem yapılabilecek iki ana ekran görünümü vardır. DATA VIEW (VERİ görünümü) VARIABLE VIEW (DEĞİŞKEN görünümü) 1 DATA VIEW (VERİ görünümü) İstatistiksel

Detaylı

Tartışma Bölümü: Kapanış Konuşmanız

Tartışma Bölümü: Kapanış Konuşmanız Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Tartışma Bölümü: Kapanış Konuşmanız Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim bilgileri: University of Michigan

Detaylı

GRAFĠKLER. WORD PROGRAMI KULLANARAK GRAFĠK OLUġTURMA EĞĠTĠCĠ KILAVUZU. HAZIRLAYAN Mehmet KUZU

GRAFĠKLER. WORD PROGRAMI KULLANARAK GRAFĠK OLUġTURMA EĞĠTĠCĠ KILAVUZU. HAZIRLAYAN Mehmet KUZU GRAFĠKLER WORD PROGRAMI KULLANARAK GRAFĠK OLUġTURMA EĞĠTĠCĠ KILAVUZU HAZIRLAYAN Mehmet KUZU GRAFİKLER GRAFİKLER Grafik Nedir? Grafik nasıl oluģturulur? Word de ne tür grafikler oluģturulur? Derse giriş

Detaylı

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları BÖLÜM 04 Çalışma Unsurları Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Çalışma Unsurları Parça ya da montaj tasarımı sırasında, örneğin bir eskiz düzlemi tanımlarken, parçanın düzlemlerinden

Detaylı

İSTATİSTİK I KISA ÖZET KOLAYAOF

İSTATİSTİK I KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. İSTATİSTİK I KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com

Detaylı

Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek

Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek Çapraz Tablo ve Diğer Tabloları Oluşturabilmek Bu Tablolara Uygun Çok Yönlü Grafikleri Çizebilmek Marjinal Tablo (Sıklık Tablosu) Gözlemlerin, incelenen herhangi bir değişkenin kategorilerine, değerlerine

Detaylı

Kaynak Gösterme: Alıntılar ve Referanslar

Kaynak Gösterme: Alıntılar ve Referanslar Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Kaynak Gösterme: Alıntılar ve Referanslar Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim bilgileri: University of

Detaylı

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr BBY 375, 4 Kasım 2016-1 Plan İlgili kavramlar Tablo ne zaman kullanılır? Grafik nasıl üretilir? Örnekler Dikkat edilmesi

Detaylı

DENEY 0. Bölüm 1 - Ölçme ve Hata Hesabı

DENEY 0. Bölüm 1 - Ölçme ve Hata Hesabı DENEY 0 Bölüm 1 - Ölçme ve Hata Hesabı Amaç: Ölçüm metodu ve cihazına bağlı hata ve belirsizlikleri anlamak, fiziksel bir niceliği ölçüp hata ve belirsizlikleri tespit etmek, nedenlerini açıklamak. Genel

Detaylı

Kitle: Belirli bir özelliğe sahip bireylerin veya birimlerin tümünün oluşturduğu topluluğa kitle denir.

Kitle: Belirli bir özelliğe sahip bireylerin veya birimlerin tümünün oluşturduğu topluluğa kitle denir. BÖLÜM 1: FREKANS DAĞILIMLARI 1.1. Giriş İstatistik, rasgelelik içeren olaylar, süreçler, sistemler hakkında modeller kurmada, gözlemlere dayanarak bu modellerin geçerliliğini sınamada ve bu modellerden

Detaylı

tarih ve 06 sayılı Akademik Kurul tutanağının I nolu ekidir. İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KILAVUZU

tarih ve 06 sayılı Akademik Kurul tutanağının I nolu ekidir. İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KILAVUZU İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KILAVUZU İSTANBUL 2017 1 GİRİŞ İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ne teslim edilecek Yüksek Lisans ve Doktora tezleri

Detaylı

O Öğretme-öğrenme sürecinde araçgereçler genellikle öğretimi desteklemek amacıyla kullanılır.

O Öğretme-öğrenme sürecinde araçgereçler genellikle öğretimi desteklemek amacıyla kullanılır. Görsel Tasarım 34 1 O Öğretme-öğrenme sürecinde araçgereçler genellikle öğretimi desteklemek amacıyla kullanılır. O O İyi tasarlanmış öğretim araç-gereçleri öğretim sürecini zenginleştirir, öğrenmeyi artırır.

Detaylı

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr BBY 375, 16 Ekim 2015-1 Plan İlgili kavramlar Tablo ne zaman kullanılır? Grafik nasıl üretilir? Örnekler Dikkat edilmesi

Detaylı

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir.

GİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. VERİ ANALİZİ GİRİŞ Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. Bilimsel Bilgi: Kaynağı ve elde edilme süreçleri belli olan bilgidir. Sosyal İlişkiler Görgül Bulgular İşlevsel

Detaylı

GRAFİK ÇİZİMİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR

GRAFİK ÇİZİMİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR Koyu uçlu bir kurşun kalem kullanın ve lütfen okunaklı yazın Bir hata yaptığınızda, lütfen yumuşak silgi kullanın ve hatanızı güzelce silin Değişkenlerin Belirlenmesi Bağımsız değişkenleri x eksenine,

Detaylı

4.1. Grafik Sihirbazını kullanarak grafik oluşturma

4.1. Grafik Sihirbazını kullanarak grafik oluşturma BÖLÜM14 4. EXCEL DE GRAFİK Excel programının en üstün özelliklerinden bir diğeri de grafik çizim özelliğinin mükemmel olmasıdır. Excel grafik işlemleri için kullanıcıya çok geniş seçenekler sunar. Excel

Detaylı

Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları

Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları Microsoft Office Word Kelime işlemci, görsel nesnelerin veya çizimlerin resim ya da arka plan olarak kullanıldığı metinler oluşturabilen, harita ve tablo gibi şekiller

Detaylı

İZDÜŞÜM PRENSİPLERİ 8X M A 0.14 M A C M 0.06 A X 45. M42 X 1.5-6g 0.1 M B M

İZDÜŞÜM PRENSİPLERİ 8X M A 0.14 M A C M 0.06 A X 45. M42 X 1.5-6g 0.1 M B M 0.08 M A 8X 7.9-8.1 0.1 M B M M42 X 1.5-6g 0.06 A 6.6 6.1 9.6 9.4 C 8X 45 0.14 M A C M 86 20.00-20.13 İZDÜŞÜM C A 0.14 B PRENSİPLERİ 44.60 44.45 B 31.8 31.6 0.1 9.6 9.4 25.5 25.4 36 Prof. Dr. 34 Selim

Detaylı

Başlık Her Şeyi Anlatır

Başlık Her Şeyi Anlatır Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Başlık Her Şeyi Anlatır 1 Thomas M. Annesley University of Michigan Health Center, Ann Arbor, MI. 1 İletişim bilgileri: University Hospital, Room 2G332, 1500

Detaylı

Web tabanlı altyapı sayesinde her cihazdan erişilebilir ve düzenlenebilir dokümanlar oluşturulup anında paylaşılabilir.

Web tabanlı altyapı sayesinde her cihazdan erişilebilir ve düzenlenebilir dokümanlar oluşturulup anında paylaşılabilir. Eğitimde Google Doküman Uygulamaları 1.1 Google Uygulamalarına Giriş Google Doküman uygulamaları, hem öğretmenler, hem öğrenciler, hem de veliler için birçok farklı özellik sağlar. Kelime işleme, elektronik

Detaylı

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından

Detaylı

EN İYİLERİNİZİ MASAYA KOYUNUZ

EN İYİLERİNİZİ MASAYA KOYUNUZ Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu EN İYİLERİNİZİ MASAYA KOYUNUZ Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim bilgileri: University of Michigan Health

Detaylı

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER

TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Tanımlayıcı İstatistikler ve Grafikle Gösterim Grafik ve bir ölçüde tablolar değişkenlerin görsel bir özetini verirler. İdeal olarak burada değişkenlerin merkezi (ortalama) değerlerinin

Detaylı

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr BBY 375, 24 Ekim 2014-1 Plan İlgili kavramlar Tablo ne zaman kullanılır? Grafik nasıl üretilir? Örnekler Dikkat edilmesi

Detaylı

SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI. ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE

SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI. ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE SİSTEM ANALİZİ ve TASARIMI ÖN İNCELEME ve FİZİBİLİTE Sistem Tasarım ve Analiz Aşamaları Ön İnceleme Fizibilite Sistem Analizi Sistem Tasarımı Sistem Gerçekleştirme Sistem Operasyon ve Destek ÖN İNCELEME

Detaylı

Farkındalık Okuma öncesinde kullanılan stratejiler Okuma sırasında kullanılan stratejiler

Farkındalık Okuma öncesinde kullanılan stratejiler Okuma sırasında kullanılan stratejiler Farkındalık Okuduğunu anlamanın izlenmesi (metnin amaca uygun olup olmadığının izlenmesi, metnin anlaşılıp anlaşılmadığının kontrol edilmesi, metindeki hataların fark edilmesi, konsantrasyonunun kaybedildiğinin

Detaylı

Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU

Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU Prof.Dr.İhsan HALİFEOĞLU ÖDEV: Aşağıda verilen 100 öğrenciye ait gözlem değerlerinin aritmetik ortalama, standart sapma, ortanca ve tepe değerini bulunuz. (sınıf aralığını 5 alınız) 155 160 164 165 168

Detaylı

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler

Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Tek Değişkenli ve Çok Değişkenli Tablolar ve Grafikler Umut Al umutal@hacettepe.edu.tr - 1 Plan İlgili kavramlar Tablo ne zaman kullanılır? Grafik nasıl üretilir? Örnekler Dikkat edilmesi gerekenler -

Detaylı

GRAFİK ÇİZİMİ VE UYGULAMALARI 2

GRAFİK ÇİZİMİ VE UYGULAMALARI 2 GRAFİK ÇİZİMİ VE UYGULAMALARI 2 1. Verinin Grafikle Gösterilmesi 2 1.1. İki Değişkenli Grafikler 3 1.1.1. Serpilme Diyagramı 4 1.1.2. Zaman Serisi Grafikleri 5 1.1.3. İktisadi Modellerde Kullanılan Grafikler

Detaylı

Web sayfalarında yapılan her çalışma ve düzenleme tablolar aracılığı ile yapılır. Dolayısıyla çoğu web sayfalarında tablo kullanmak zorunluluktur.

Web sayfalarında yapılan her çalışma ve düzenleme tablolar aracılığı ile yapılır. Dolayısıyla çoğu web sayfalarında tablo kullanmak zorunluluktur. Yazı Tipi Stili HTML kodları 47 Kalın İtalik Altı Çizili 9.2.6 Metin yükseltme veya alçaltma 1. Sayfa görünümünde, belge penceresinin altındaki Tasarla düğmesini tıklatın. 2.

Detaylı

Montaj Resminin Tanımı, Önemi ve Kullanıldığı Yerler

Montaj Resminin Tanımı, Önemi ve Kullanıldığı Yerler Montaj Resminin Tanımı, Önemi ve Kullanıldığı Yerler Bir makineyi meydana getiren çeşitli parçaların nasıl bir araya getirileceğini gösteren toplu olarak görünüşleri ve çalışma sistemi hakkında bize bilgi

Detaylı

Adım Adım SPSS. 1- Data Girişi ve Düzenlemesi 2- Hızlı Menü. Y. Doç. Dr. İbrahim Turan Nisan 2011

Adım Adım SPSS. 1- Data Girişi ve Düzenlemesi 2- Hızlı Menü. Y. Doç. Dr. İbrahim Turan Nisan 2011 Adım Adım SPSS 1- Data Girişi ve Düzenlemesi 2- Hızlı Menü Y. Doç. Dr. İbrahim Turan Nisan 2011 File (Dosya) Menüsü Excel dosyalarını SPSS e aktarma Variable View (Değişken Görünümü 1- Name (İsim - Kod)

Detaylı

Grafik ve Teknik Analiz Ekranı

Grafik ve Teknik Analiz Ekranı Grafik ve Teknik Analiz Ekranı Yeni Nesil Grafik ve Teknik Analiz aracı ile ihtiyaç duyacağınız her türlü fiyat ve hacim verisini görüntüleyebilir, geniş kapsamlı gösterge, osilatör ve grafik araçlarını

Detaylı

GELİŞMİŞ ATIF analizine dayali en yeni araştirma değerlendirme araçlari INCITES JOURNAL CITATION REPORTS NİSAN 2015, ANKOSLINK FARYAR FATEMİ

GELİŞMİŞ ATIF analizine dayali en yeni araştirma değerlendirme araçlari INCITES JOURNAL CITATION REPORTS NİSAN 2015, ANKOSLINK FARYAR FATEMİ GELİŞMİŞ ATIF analizine dayali en yeni araştirma değerlendirme araçlari INCITES JOURNAL CITATION REPORTS NİSAN 2015, ANKOSLINK FARYAR FATEMİ InCites: Journal Citation Reports Gelişmiş teknoloji ile iyileştirildi.

Detaylı

SPSS-Tarihsel Gelişimi

SPSS-Tarihsel Gelişimi SPSS -Giriş SPSS-Tarihsel Gelişimi ilk sürümü Norman H. Nie, C. Hadlai Hull ve Dale H. Bent tarafından geliştirilmiş ve 1968 yılında piyasaya çıkmış istatistiksel analize yönelik bir bilgisayar programıdır.

Detaylı

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 9. Alıştırma Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ. [ ES (es) = EBÖ AÖ ]

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 9. Alıştırma Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ. [ ES (es) = EBÖ AÖ ] TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Toleransın Tanımı ve Önemi Elde edilen ölçü ve şekil, çizim üzerinde belirtilen değerden biraz büyük veya biraz küçük olabilir. İşte bu iki sınır arasındaki

Detaylı

HANGİ MAKALE HANGİ DERGİYE?

HANGİ MAKALE HANGİ DERGİYE? KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ-SENATURK MAKALE HAZIRLAMA VE SUNUM KURSU 11 Ocak 2013 HANGİ MAKALE HANGİ DERGİYE? Bahadır M. GÜLLÜOĞLU Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı ÇALIŞMA İÇİN DOĞRU

Detaylı

1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:5 Rassal Değişken Üretimi

1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN. Ders No:5 Rassal Değişken Üretimi 1203608-SIMÜLASYON DERS SORUMLUSU: DOÇ. DR. SAADETTIN ERHAN KESEN Ders No:5 RASSAL DEĞIŞKEN ÜRETIMI Bu bölümde oldukça yaygın bir biçimde kullanılan sürekli ve kesikli dağılımlardan örneklem alma prosedürleri

Detaylı

Araştırma Yöntemleri. Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi

Araştırma Yöntemleri. Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi Araştırma Yöntemleri Araştırma Tasarımı ve İstatistik Test Seçimi Araştırma Süreci İLGİ? Y Y? FİKİR?? X Y, A B KURAM A B E F C D X Y KAVRAMSALLAŞTIRMA Kavramların ve araştırılacak değişkenlerin anlamlarını

Detaylı

Doktor Web Tasarım ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz

Doktor Web Tasarım ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz KULLANIM KILAVUZU Doktor Web Tasarım ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz Her doktorun ihtiyacı olan doktor web sitesi, hasta ve doktor arasındaki

Detaylı

Akdeniz Üniversitesi

Akdeniz Üniversitesi F. Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Akdeniz Üniversitesi Bilgi Teknolojileri Kullanımı Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans ( ) Lisans (x) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi

Detaylı

Ölçme ve Değerlendirmenin. Eğitim Sistemi Açısından. Ölçme ve Değerlendirme. TESOY-Hafta Yrd. Doç. Dr.

Ölçme ve Değerlendirmenin. Eğitim Sistemi Açısından. Ölçme ve Değerlendirme. TESOY-Hafta Yrd. Doç. Dr. TESOY-Hafta-1 ve Değerlendirme BÖLÜM 1-2 ve Değerlendirmenin Önemi ve Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cetinerdogan@gmail.com Eğitimde ölçme ve değerlendirme neden önemlidir? Eğitim politikalarına

Detaylı

Etkili Sınıf Sunumları için PowerPoint Hazırlama Kuralları

Etkili Sınıf Sunumları için PowerPoint Hazırlama Kuralları Etkili Sınıf Sunumları için PowerPoint Hazırlama Kuralları Muhammet Demirbilek, Ph.D. Süleyman Demirel Üniversitesi PowerPoint nedir? PowerPoint bir fikri yada konuyu görsel ve işitsel yardımlarla etkili

Detaylı

Bilimsel bir Bildiri veya Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanır? Doç.Dr.Banu Diri

Bilimsel bir Bildiri veya Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanır? Doç.Dr.Banu Diri Bilimsel bir Bildiri veya Makale Nasıl Yazılır ve Yayımlanır? Doç.Dr.Banu Diri Müh. 1 Sonuçlar Nasıl Yazılır? - 1 Bilimin büyük trajedisi güzelim bir hipotezin çirkin bir gerçek tarafından öldürülmesi.

Detaylı

GANTT ÇİZELGESİ PERT DİYAGRAMI

GANTT ÇİZELGESİ PERT DİYAGRAMI GANTT ÇİZELGESİ PERT DİYAGRAMI SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI DERSİ YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ 1 Gantt Çizelgesi... 2 Giriş... 2 Faaliyetler Arası Öncelik İlişkisi... 3 Kritik Yol...

Detaylı

HASTANELERDE GENEL TAHLİYE AMAÇLI TATBİKATLARIN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE TESİS YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ. Prof.Dr.BİLÇİN TAK Uludağ Üniversitesi

HASTANELERDE GENEL TAHLİYE AMAÇLI TATBİKATLARIN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE TESİS YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ. Prof.Dr.BİLÇİN TAK Uludağ Üniversitesi HASTANELERDE GENEL TAHLİYE AMAÇLI TATBİKATLARIN PLANLANMASI, UYGULANMASI VE TESİS YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ Prof.Dr.BİLÇİN TAK Uludağ Üniversitesi Tesis Yönetimi ve Güvenliği Sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda

Detaylı

Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları www.sisbel.biz

Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları www.sisbel.biz ISO/IEC 20000-1 BİLGİ TEKNOLOJİSİ - HİZMET YÖNETİMİ BAŞ DENETÇİ EĞİTİMİ Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları E1-yüksek seviye bilgi güvenliği risk değerlendirmesi Yüksek seviye değerlendirme,

Detaylı

İSTATİSTİK 1. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN

İSTATİSTİK 1. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı. Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN İSTATİSTİK 1 Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Yrd. Doç. Dr. C. Deha DOĞAN 4. ÇEŞİT YALAN VARDIR, BEYAZ YALAN YALAN KUYRUKLU YALAN İSTATİSTİK Rakamlar

Detaylı

Zaman Serileri Tutarlılığı

Zaman Serileri Tutarlılığı Bölüm 3 Zaman Serileri Tutarlılığı Ulusal Sera Gazı Envanterleri Uygulamalı Eğitim Çalıştayı - IPCC Kesişen Konular 4-5-6 Kasım 2015, Ankara Türkiye Giriş Çok yıllı sera gazı (GHG) envanterleri, emisyonların

Detaylı

= 2 6 Türevsel denkleminin 1) denge değerlerinin bulunuz. 2) Bulmuş olduğunuz dengenin istikrarlı olup olmadığını tespit ediniz.

= 2 6 Türevsel denkleminin 1) denge değerlerinin bulunuz. 2) Bulmuş olduğunuz dengenin istikrarlı olup olmadığını tespit ediniz. Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü Matematiksel İktisat Ders Notu Prof. Dr. Hasan Şahin Faz Diyagramı Çizimi Açıklamarı = 2 6 Türevsel denkleminin 1) denge değerlerinin bulunuz. 2) Bulmuş olduğunuz

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 9/27/2018 2

Yrd. Doç. Dr. Sedat Şen 9/27/2018 2 2.SUNUM Belirli bir amaç için toplanmış verileri anlamlı haline getirmenin farklı yolları vardır. Verileri sözel ifadelerle açıklama Verileri tablolar halinde düzenleme Verileri grafiklerle gösterme Veriler

Detaylı

DOKÜMAN KOTROLÜ. Çeviri: Elif KILIÇ, Gıda Müh. Düzenleme: Fırat ÖZEL, Gıda Müh.

DOKÜMAN KOTROLÜ. Çeviri: Elif KILIÇ, Gıda Müh. Düzenleme: Fırat ÖZEL, Gıda Müh. BRC Gıda standardında geçen gerekliliklerin bir kısmına yönelik olarak açıklayıcı klavuzlar BRC tarafından yayınlandı. Bu klavuzlardan biri olan bu dokümanın Türkçe çevirisi Sayın ELİF KILIÇ tarafından

Detaylı

BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ

BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması ve isimlendirilmesi

Detaylı

Evren (Popülasyon) Araştırma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu grup. Araştırma sonuçlarının genelleneceği grup

Evren (Popülasyon) Araştırma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu grup. Araştırma sonuçlarının genelleneceği grup Evren (Popülasyon) Araştırma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu grup Araştırma sonuçlarının genelleneceği grup Evrendeğer (Parametre): Değişkenlerin evrendeki değerleri µ : Evren Ortalaması σ

Detaylı

Öğretim Materyallerinin Eğitimdeki Yeri ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI. Dr. Ümmühan Avcı Yücel Esin Ergün

Öğretim Materyallerinin Eğitimdeki Yeri ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI. Dr. Ümmühan Avcı Yücel Esin Ergün ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI Dr. Ümmühan Avcı Yücel Esin Ergün Bu bölümü tamamladıktan sonra; Bu bölümü tamamladıktan sonra; Bir öğretim materyali seçerken hangi unsurlara dikkat edilmesi

Detaylı

Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur.

Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur. 4. EKLE SEKMESİ Ekle sekmesi Excel de tablo, grafik, köprü ve resim eklendiği sekmedir. 4.1. Tablolar Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur. Tablo oluşturulmak istenen

Detaylı

Yazılı Materyaller. Yazılı Materyaller. Yazılı Materyaller. Yazı boyutu Yazı boyutu. Görsel Araç-Gereç ve Materyaller

Yazılı Materyaller. Yazılı Materyaller. Yazılı Materyaller. Yazı boyutu Yazı boyutu. Görsel Araç-Gereç ve Materyaller Öğretim Materyalleri Görsel Araç-Gereç ve Materyaller Yazılı materyaller (Kitaplar) Ders Kitapları Öğretmen Kitapları Alıştırma Kitapları Kaynak Kitaplar (?????) Hikaye, masal ve romanlar Yazılı Materyaller

Detaylı

Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin

Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin GİRİŞ: Tıbbi kaynakların son derece kısıtlı olması var olan kaynaklarında etkin Kullanılmaması sonucu her yıl yüz binlerce kişi hayatını kaybediyor. Tıpta ve sağlık Sistemlerinde sayısal tekniklerin kullanılması

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3

ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ Bilgisayar ve elektronik tablolama yazılımı sağlandığında elektronik tablolama yazılımında biçimlendirme işlemlerini yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Genel yazı

Detaylı

Akademik Veri ve Performans Yönetim Sistemi. Kısa Tanıtım Kılavuzu

Akademik Veri ve Performans Yönetim Sistemi. Kısa Tanıtım Kılavuzu Akademik Veri ve Performans Yönetim Sistemi Kısa Tanıtım Kılavuzu Sistem Hakkında Sisteme Giriş Akademik Çalışmalara Yönelik Veri Alanlarının Detaylı Olarak Tasarlanmasının Nedeni Kişisel Verilerin Girilmesi

Detaylı

22. Ölçü ve Kot Eklemek

22. Ölçü ve Kot Eklemek 22. Ölçü ve Kot Eklemek Bu Konuda Öğrenilecekler: Ölçülendirme birimi ve hassasiyetini ayarlamak Doğrusal ölçülendirme aracı geçerli ayarları ile çalışmak Doğrusal ölçülendirme çizgisi oluşturmak Mevcut

Detaylı

δ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir.

δ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir. A-36 malzemeden çelik çubuk, şekil a gösterildiği iki kademeli olarak üretilmiştir. AB ve BC kesitleri sırasıyla A = 600 mm ve A = 1200 mm dir. A serbest ucunun ve B nin C ye göre yer değiştirmesini belirleyiniz.

Detaylı

GOOGLE DRİVE KULLANARAK FORM OLUŞTURMA

GOOGLE DRİVE KULLANARAK FORM OLUŞTURMA GOOGLE DRİVE KULLANARAK FORM OLUŞTURMA Google Docs yani Google Dokümanlar hizmeti bir süre önce Google Drive adlı bulut depolama hizmetinin içerisine alındı ve çok daha gelişerek yoluna devam etti. Google

Detaylı

BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA. Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642

BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA. Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642 EXCEL DE GRAFİK UYGULAMA GRAFİKLER Grafikler, çok sayıda verinin ve farklı veri serileri arasındaki ilişkinin anlaşılmasını

Detaylı

İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR

İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR İLAÇ ARAŞTIRMALARINDA SURROGATE MARKERLAR YENİ GELİŞMELER VE GELECEK DR. BURÇAK KARACA 3.TIBBİ ONKOLOJİ KONGRESİ FARMAKOGENOMİK KURSU 24/MART/2010, ANTALYA Giriş Preklinik çalışmalardan elde edilen temel

Detaylı

KULLANIM KILAVUZU. VSP Teknoloji ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz

KULLANIM KILAVUZU. VSP Teknoloji ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz KULLANIM KILAVUZU VSP Teknoloji ile sıfır hatada Dünya standartlarında web kalite politikasına uygun web sitesi oluşturabileceksiniz Kullanıcı dostu kontrol panelli dünya standartlarında web tasarım uygulaması.

Detaylı

VERİ TOPLMA ARAÇLARI

VERİ TOPLMA ARAÇLARI VERİ TOPLMA ARAÇLARI GÖZLEM GÖRÜŞME ANKET ANKET Anket, insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını betimlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan bir araştırma materyalidir.

Detaylı

Verilerin Özetlenmesinde Kullanılan Tablolar ve Grafiksel Yöntemler

Verilerin Özetlenmesinde Kullanılan Tablolar ve Grafiksel Yöntemler Verilerin Özetlenmesinde Kullanılan Tablolar ve Grafiksel Yöntemler Frekans Dağılımları Verilerin Düzenlenmesi Sıralı dizi bir dizi verinin küçükten büyüğe yada büyükten küçüğe göre sıralanması Dağılı

Detaylı

Bölüm 2 VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU

Bölüm 2 VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU Bölüm 2 VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU 1 Verilerin Derlenmesi ve Sunulması Anakütleden alınan örnek yardımıyla elde edilen veriler derlendikten sonra çizelgeler ve grafikler halinde bir diğer analize hazır

Detaylı

HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı. (Ders Notu 3 Devamı)

HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı. (Ders Notu 3 Devamı) HCI dadeneysel Araştırmalar (ExperimentalResearches) İncelemesinin Devamı (Ders Notu 3 Devamı) HCI dabağımsız Değişkenler Bağımsız değişkenlere örnek olarak farklı tipteki teknolojiler ve aygıtlar verilebilir.

Detaylı

Cite While You Write özelliği

Cite While You Write özelliği ResearchSoftware.com 1 Cite While You Write özelliği Atıflar & Şekiller Ekleme EndNote, makalelerinizi yayımcılara elektronik olarak sunmanızı kolaylaştıran daha önceden tanımlanmış birçok Microsoft Word

Detaylı

Avrupa Patent Akademisi. Patent Eğitim Seti

Avrupa Patent Akademisi. Patent Eğitim Seti Patent Eğitim Seti Avrupa Patent Akademisi Patent Eğitim Seti Patent Eğitim Seti farkındalığı artırmaya yardımcı olacak değerli bir kaynaktır. Patent uzmanları tarafından hazırlanan ve geliştirilen eğitim

Detaylı

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN . TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr.Muzaffer ZEREN TOZ KARAKTERİZASYONU TOZ KARAKTERİZASYONU Tüm toz prosesleme işlemlerinde başlangıç malzemesi toz olup bundan dolayı prosesin doğasını anlamak

Detaylı

Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler. Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e

Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler. Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e Bölüm 2 Varlık-İlişki Veri Modeli: Araçlar ve Teknikler Fundamentals, Design, and Implementation, 9/e Üç Şema Modeli Üç şema modeli 1975 de ANSI/SPARC tarafından geliştirildi Veri modellemeninç ve rolünü

Detaylı

KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik -

KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik - KANTİTATİF TEKNİKLER - Temel İstatistik - 1 İstatistik Nedir? Belirli bir amaçla verilerin toplanması, düzenlenmesi, analiz edilerek yorumlanmasını sağlayan yöntemler topluluğudur. 2 İstatistik Kullanım

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOYMA BASINCI DENEY FÖYÜ 3

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOYMA BASINCI DENEY FÖYÜ 3 BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOYMA BASINCI DENEY FÖYÜ 3 Hazırlayan: Arş. Gör. Gülcan ÖZEL 1. Deney Adı: Doyma çizgisi kavramı 2. Deney Amacı:

Detaylı

Kontrol listesinin bu kısmı gelir vergilerinin muhasebeleştirilmesini düzenleyen UMS 12 ye yöneliktir.

Kontrol listesinin bu kısmı gelir vergilerinin muhasebeleştirilmesini düzenleyen UMS 12 ye yöneliktir. UMS 12 Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) Gelir Vergisi Kontrol listesinin bu kısmı gelir vergilerinin muhasebeleştirilmesini düzenleyen UMS 12 ye yöneliktir. UMS 12, ertelenmiş

Detaylı

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Seminer MES

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Seminer MES DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Seminer MES 680 2 3+0 0 0 Ön Koşul Dersleri - Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü İngilizce Doktora Zorunlu Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Doç.

Detaylı

Hakem ve Editör Yorumlarına Yanıt Verirken Kullanılacak En iyi 10 İpucu

Hakem ve Editör Yorumlarına Yanıt Verirken Kullanılacak En iyi 10 İpucu Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Hakem ve Editör Yorumlarına Yanıt Verirken Kullanılacak En iyi 10 İpucu Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi, Ann Arbor, MI. Yazarın iletişim

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır.

KULLANMA TALİMATI. VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır. KULLANMA TALİMATI VİROSİL %5 krem Haricen kullanılır. Etkin madde: Her 1 g krem %5 a/a 50 mg asiklovir içerir. Yardımcı madde(ler): Poloksamer, setostearil alkol, sodyum lauril sülfat, beyaz yumuşak parafin,

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

İLİŞKİSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ. Özlem Kaya

İLİŞKİSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ. Özlem Kaya İLİŞKİSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Özlem Kaya Araştırmacılar, var olan durumları veya olayları betimlemenin yanı sıra, belirli değişkenler arasında ne tür bir ilişki olduğunu araştırarak, bu değişkenleri daha

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

Bölüm 2. Frekans Dağılışları VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU. Frekans Tanımı. Verilerin Derlenmesi ve Sunulması

Bölüm 2. Frekans Dağılışları VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU. Frekans Tanımı. Verilerin Derlenmesi ve Sunulması Verilerin Derlenmesi ve Sunulması Bölüm VERİLERİN DERLENMESİ VE SUNUMU Anakütleden alınan örnek yardımıyla elde edilen veriler derlendikten sonra çizelgeler ve grafikler halinde bir diğer analize hazır

Detaylı

Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Nasıl ve Niçin: Başarılı Bir Yöntemler Bölümü Seçimi İçin Tarif İçeriği

Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Nasıl ve Niçin: Başarılı Bir Yöntemler Bölümü Seçimi İçin Tarif İçeriği Klinik Kimyanın Bilimsel Yazı Yazma Kılavuzu Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Nasıl ve Niçin: Başarılı Bir Yöntemler Bölümü Seçimi İçin Tarif İçeriği Thomas M. Annesley* Michigan Üniversitesi Sağlık Sistemi,

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 2: Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım İnceleme sonucu elde edilen ham verilerin istatistiksel yöntemler kullanılarak özetlenmesi açıklayıcı istatistiği konusudur. Açıklayıcı istatistikte

Detaylı