Fonksiyonel Parametrelerin Tan mlar

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Fonksiyonel Parametrelerin Tan mlar"

Transkript

1 Fonksiyonel Parametrelerin Tan mlar Prof. Dr. Sevgi BARTU SARYAL Ankara Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, ANKARA saryal@medicine.ankara.edu.tr Solunum fonksiyon testleri özellikle son 30 y lda fizyoloji çal flmalar nda kullan lan araçlar olmaktan ç k p solunum hastal klar n n klinik de erlendirmelerinde yayg n olarak kullan lan bir laboratuvar yöntemi haline gelmifltir. Spirometri bireyin inhale veya ekshale etti i hava volümünün zaman n bir fonksiyonu olarak tan mland fizyolojik bir testtir. Spirometri ile ölçülen primer sinyal volüm veya ak m olabilir. Solunum fonkiyon testleri bir tarama testi olarak toplumda genel sa l k durumunun de erlendirilmesinde çok kullan fll bir testtir. Ancak etyolojik bir tan n n konulmas n sa lamaz (1). Solunum fonksiyon testlerinin endikasyonlar çok çeflitlidir (Tablo 1) (1,2). PARAMETRELER N TANIMI Akci er volümleri statik ve dinamik akci er volümleri olarak ikiye ayr lmaktad r. Statik volümlerin ölçümünde zamana ba ml l k yokken dinamik volümler zorlu solunum s ras nda ölçülmektedir. STAT K AKC ER VOLÜMLER Akci erler ve intratorasik hava yollar nda bulunan hava volümü; akci er parankimi ve çevreleyen organ ve dokular, yüzey gerilimi, solunum kaslar n n oluflturdu u güç, akci er refleksleri, hava yollar na ait özellikler taraf ndan belirlenmektedir (3). Akci er volümleri pozisyon, yafl, boy, cins, vücut kütlesi, etnik özellikler, günlük aktivitelerden etkilenir. Vo- Tablo 1. Solunum fonksiyon testlerinin endikasyonlar. 1. Tan a. Semptom (dispne, öksürük, balgam, gö üs a r s ), bulgu (solunum seslerinde azalma, hava hapsi, uzam fl ekspirasyon, siyanoz, gö üs deformitesi, raller) ve laboratuvar sonuçlar n n (hipoksemi, hiperkapni, polisitemi, radyoloji) de erlendirilmesi b.hastal n akci er fonksiyonlar üzerine etkisinin araflt r lmas c. Akci er hastal geliflme olas l olan bireylerin taranmas (sigara içenler, mesleki ekspozisyon d.preoperatif riskin saptanmas e. Prognozun belirlenmesi f. Zorlay c egzersiz programlar ndan önce genel sa l k durumunun belirlenmesi 2. Monitörizasyon a. Tedavi yaklafl mlar n n belirlenmesi (bronkodilatör tedavi, steroid tedavisi, konjestif kalp yetmezli i tedavisi) b.hastal n gidiflinin belirlenmesi (pulmoner hastal klar-obstrüktif hava yolu hastal klar, interstisyel akci er hastal klar, kardiyak hastal klar, nöromusküler hastal klar) c. Mesleki ekspozisyonun monitörizasyonu d.pulmoner toksisitesi olan ilaçlar n yan etkilerinin takibi 3. fl göremezlik derecesinin saptanmas a. Rehabilitasyon amac yla hasta de erlendirilmesi b.sigortalama yönünden risklerin belirlenmesi c. Tazminat için de erlendirme 4. Toplum sa l a. Epidemiyolojik çal flmalar: b.farkl çevrelerde yaflayan toplumlar n sa l k durumlar n n karfl laflt r lmas c. Mesleki veya çevresel etkenlerle ortaya ç kan sübjektif yak nmalar n de erlendirilmesi 5. Referans denklemlerinin oluflturulmas 33

2 lümler yaflla ters, boyla do ru orant l d r. Kad nlarda erkeklerden küçüktür. Etnik olarak beyaz rkta sar veya siyah rktan fazlad r. Akci er volümü terimi akci erlerde bulunan ve vücut pletismografisi ya da gaz dilüsyon yöntemleriyle ölçülen gaz volümünü yans t r. Akci er grafisinden hesaplanan volümler ise toraks kafesinin s n rlar içinde yer alan tüm dokular n hacmini kapsar. Bilgisayarl tomografi kesitlerinden hesaplanan akci er volümleri ise normal doku volümleri ve akci erlerde bulunan gaz volümünün yan s ra patolojik dokular n volümlerini de kapsar (4). Vital Kapasite (VC) Derin bir inspirasyondan sonra yavafl ve derin ekspirasyonla at lan hava volümü olarak tan mlan r, ml veya L cinsinden ifade edilir (fiekil 1). Yavafl vital kapasite veya manevra yukar da tan mlanan flekilde yap ld nda ekspiratuar vital kapasite (EVC) de denir. Derin ekspirasyondan sonra derin inspirasyonla al nan havan n ölçümüne ise inspiratuar vital kapasite (IVC) denir. ki ayr aflamada IC ve ERV ölçümlerinin toplam elde edilerek ölçülebilirse de rutinde uygulanmaz (5-7). nspiratuar Kapasite (IC) Normal ekspirasyondan sonra derin inspirasyonla al nan maksimum volümdür. VC nin %75 ini oluflturur. Obstrüktif hastal klarda IC deki azalma FRC nin ölçülemedi i durumda pulmoner hiperinflasyon için iyi bir göstergedir. Oturur ve yatar pozisyonlarda fark göstermez (3). nspiratuar Rezerv Volüm (IRV) Normal inspirasyondan sonra derin inspirasyonla al nan hava volümüdür. Pratikte anlaml bir parametre de ildir. Ekspiratuar Rezerv Volüm (ERV) Normal ekspirasyondan sonra derin ekspirasyonla at lan hava volümüdür. VC nin %25 ini oluflturur. Yatar pozisyonda oturur pozisyona gore daha düflüktür, obezitede de azal r. Ba ms z bir indeks olarak kullan lmaz (3). fiekil 1. Akci er volümleri. Tidal Volüm (VT, TV) Her bir normal solukla al nan ya da verilen hava volümüdür. Sa l kl bireyde ortalama 500 ml dir. Fiziksel aktivitenin düzeyiyle de iflkenlik gösterir; istirahat, egzersiz ve postürden etkilenir. Total Akci er Kapasitesi (TLC) Derin inspirasyonun bitiminde akci erlerde bulunan hava volümüdür. TLC FRC ve IC nin toplam ndan oluflur. Derin inspirasyonun bitti i düzeyde respiratuar sistemin kapanmaya yönelik recoil gücü ile inspiratuar kaslar n d fla geniflletmeye yönelik güçleri aras nda bir denge söz konusudur. Kas fibrilleri k sald kça inspiratuar kas n kontraksiyon etkinli i azal r. Akci er volümü artt kça kas fibrilleri de k sal r. Dolay s yla inspirastuar kas kontraksiyonunun oluflturdu u bas nç akci er volümü artt kça azal r, TLC düzeyinde ise respiratuar systemin recoil gücü ile dengeye ulafl r ve daha fazla inspirasyon mümkün olamaz (5,8). Rezidüel Volüm (RV) Derin ekspirasyondan sonra akci erlerde kalan hava volümü olarak tan mlan r. RV spirometrede direkt olarak ölçülemez, FRC ve ERV aras ndaki matematik fark olarak hesaplan r (9). Genç eriflkinde RV respiratuar sistemin d flar genifllemeye yönelik elastic recoil gücü ile baflta abdominal kaslar olmak üzere ekspiratuar kaslar n gücü aras ndaki denge ile belirlenir. Yafll larda ise zorlu ekspirasyon s ras nda dinamik hava yollar darl ve kapanma belirginleflir. Bu durumda akci erler tamamen boflalamaz, RV yaflla birlikte progresif olarak artar. Bu etki ast m, KOAH gibi difüz hava yollar obstrüksiyonu bulunan hastalarda daha da belirgindir (5). Fonksiyonel Rezidüel Kapasite (FRC) Normal ekspirasyonun bitiminde akci erlerde bulunan hava volümüdür, ekspirasyon sonu akci er volümü (EELV) olarak da isimlendirilir. Sa l kl bireylerde istirahat s ras nda FRC respiratuar sistemin mekanik anlamda dengede olmas anlam n tafl r. Bu düzeyde akci erlerin içe kapanmaya yönelik pozitif recoil bas nc ile gö- üs duvar n n d flar genifllemeye yönelik recoil bas nc birbirine eflittir ve solunum kas aktivitesi yoktur. Sa l kl genç eriflkinde FRC total akci er kapasitesinin yaklafl k 50 sini oluflturur (4,8). Ast m, KOAH gibi hava yolu obstrüksiyonu bulunan hastalarda FRC belirgin olarak artar. Bunun nedeni akci erler ve gö üs duvar n n bas nç-volüm e rilerinin pozisyonundaki de iflme olup denge normal bireylere göre daha yüksek seviyede oluflur (5,10). FRC nin %120 nin üzerine ç kmas pulmoner hiperinflasyon olarak tan mlan r. Hiperinflasyon solunum iflinde artma ve gaz al flveriflinde bozulmaya neden olur (8). 34

3 FRC, gaz dilüsyon metodlar (Kapal devre Helyum Dilüsyon, Aç k devre Nitrogen Washout), vücut pletismografisi, radyolojik metod (elipsoid, planimetrik) ile ölçülebilmektedir. RV ise indirekt olarak ölçülmüfl olur. Kapal devre helyum dilüsyon yöntemi belirli konsantrasyon ve volümdeki helyumun belirli bir süre (7-10 dakika) inhalasyonu ve her iki akci ere homojen olarak yay lmas esas na dayan r. Testin sonunda helyum konsantrasyonu tekrar ölçülerek aradaki farktan volümler hesaplan r. Aç k devre nitrojen washout yönteminde ise hastaya birkaç dakika %100 O 2 solutularak at lan N 2 bir analizör ile ölçülür ve volümler hesaplan r. Pletismografta volüm ölçümü ise Boyle kanununa dayan r. Bu kanuna göre sabit s da gaz volümü bas nçla ters orant l olarak de iflir. (P1.V1= P2.V2) Volüm ölçümlerinde pletismograf n kap s kapal olmal d r, böylece içerideki bas nç ve volüm saptan r, s sabitlenir. Burun bir mandalla kapal olarak önce normal solunum ve arkas ndan shutter kapat ld anda yanaklar n elleriyle sabitlefltirerek k sa-kesik solumalar (panting) yapar. Shutter ad verilen valv devreyi kapatt anda içeride hava hapsolur, buna torasik gaz volümü denir. Panting hareketi ile bu hava komprese ve dekomprese olur. Hava ak m bulunmad için bas nç ve volüm de iflikliklerinden hapsedilen volüm hesaplan r. Burada alveol bas nc ndaki de iflmeler a z bas nc ölçülerek saptan r. Normal kiflilerde üç metod da benzer sonuç verir. Ölçümler aras ndaki varyasyon %10 dan azd r. Ancak hava yolu obstrüksiyonu bulunan olgularda distribüsyonun nonhomojen olmas nedeniyle gaz dilüsyon yöntemi gerçekten düflük sonuç verir. Pletismografik ölçümde ise ventilasyonun düzenli oldu u alanlarla birlikte nonventile alanlar da ölçüme kat ld ndan gerçe e daha yak n sonuç elde edilir. Ancak pletismografla da belirgin obstrüksiyonu bulunan baz olgularda gerçek de erinden yüksek sonuç elde edilebilece i bildirilmifltir. Pletismografi ve gaz dilüsyon yöntemiyle elde edilen FRC de erleri aras ndaki fark hava hapsini göstermektedir (4-6). Torasik Gaz Volümü (VTG) Toraksta bulunan gaz volümü olup hava yollar ile ba lant l olan ve olmayan tüm gaz volümünü kapsar. VTG vücut pletismograf nda ölçülen bir parametredir.vtg pratikte ekspirasyon sonu düzeyinde ölçülür ve bu koflulda FRC ye eflit olur. Hava yollar obstrüksiyonu bulunan hastalarda çok daha kesin sonuçlar verir, bu hastalarda gaz dilüsyon yöntemleriyle ölçülen FRC gerçek de erinden daha düflük olabilir (9,11). D NAM K AKC ER VOLÜMLER VE AKIM HIZLARI Bu ölçümler hava yollar obstrüksiyonunun belirlenmesinde kullan l rlar. Ak m h zlar zorlu ekspirasyon ve inspirasyon s ras nda de erlendirilebilir. Dinamik spirometrinin sonuçlar volüm-zaman ya da ak m-volüm e rileriyle ifade edilir (fiekil 2,3). fiekil 2. Volüm-zaman e risi- FVC manevras ndan elde edilen volüm-zaman e risinde volüm vertikal, zaman horizontal eksende yer al r. E ri çeflitli bileflenlere bölünür. fiekil 3. Ak m-volüm e risi. 35

4 Zorlu Vital Kapasite (FVC) Zorlu vital kapasite (FVC) manevras dinamik fonksiyonlar de erlendirmede en yayg n kullan lan metoddur. Derin inspirasyondan sonra zorlu, h zl ve derin ekspirasyonla at lan hava volümüdür (2,9). Yavafl vital kapasiteden farkl olarak ekspirasyon zorlu ve çok h zl yapt r l r ve zaman ile iliflkilendirilir. Normal kiflide FVC VC ye eflittir. Buna karfl l k, hava yolu obstrüksiyonu bulunan hastalarda zorlu ekspirasyonun yaratt bronfliyoler kollaps nedeniyle FVC VC den daha düflüktür. Amfizemde küçük hava yollar n n doku deste inin azalmas, kronik bronflit, ast m, bronflektazi ve kistik fibroziste mukus t kaçlar ve bronfliyoler konstrüksiyon buna neden olur (9,12). Zorlu ekspirasyonun birinci saniyesinde at lan hava volümü olarak tan mlan r. Sa l kl bir birey volümlerinin %80 ini birinci saniyede, %97 sini ise üçüncü saniyede atabilir. Bu parametre genellikle büyük hava yollar ndan gelen volümü yans t r. Mukus sekresyonu, bronkospasm, inflamasyon veya elastik doku kayb gibi çeflitli faktörlere ba l olarak ortaya ç kan hava yolu obstrüksiyonu de azalmaya neden olur (9). Ancak erken dönemde küçük hava yollar ndaki obstrüksiyonu yans tmaz. Restriktif patolojilerde ise FVC deki azalmaya ba l olarak azal r. kooperasyon ve hasta eforuna ba ml bir parametredir. Tekrarlanabilirlik özelli i yüksek oldu- undan yayg n olarak kullan lan bir parametredir. Sa l kl bireylerde yap lan çal flmalarda standart deviasyonu ml (ortalama 183 ml) bulunmufltur (3,12). /FVC Oran (Tiffeneau Oran ) in volüme (FVC) oranlanarak bir yüzde de er fleklinde ifadesidir. Bu oran genç eriflkinde %75 in üzerindedir, yafl ilerledikçe azal r. Bunun nedeni yafl ilerledikçe in FVC ye oranla daha fazla azalmas d r (9). /FVC oran obstrüktif ve restriktif patolojilerin ay - r m nda kullan l r. Hava yollar obstrüksiyonu varl nda oran < %70 in alt ndad r. Hafif-orta dereceli obstrüksiyonun de erlendirilmesinde yararl olmakla birlikte obstrüksiyon fliddetinin derecelendirilmesinde hassas de ildir. Restriktif patolojilerde ise oran normal veya yüksektir. Son y llarda sabit bir yüzde de erin tüm hastalar yans tmayaca konusunda görüfller ortaya konulmufltur. Yaklafl k kiflini de erlendirildi i bir çal flmada /FVC için sabit oran ve güvenlik aral (confidence interval) karfl laflt r ld nda kad nlar n tümünde ve erkeklerin de k sa boylu olanlar nda sabit oran n gerçe i yans tmad gözlenmifltir (13). Son ATS/ERS spirometri standardizasyon raporunda da bu konu vurgulanm fl ve /FVC nin de erlendirilmesinde befl persentilin kullan lmas önerilmifltir (14). FEF Zorlu ekspirasyonla ilk ml nin at ld perioddaki ak m h z d r. Ekspirasyon havas n n ilk 200 ml lik k sm dikkate al nmaz. Bunun nedeni denek ve spirometrik sistemdeki inertia etkisiyle bafllang ç volümünün yavafl olarak d flar at lmas d r (6). Zorlu ekspirasyonun erken bölümünü yans t r, dolay s yla büyük hava yollar hakk nda bilgi veren iyi bir indekstir, ancak bu parametre de ekspirasyon manevras n n erken döneminde yer ald ndan efora ba ml d r. PEF (Zirve Ak m H z ) Akci er volümlerinin maksimum oldu u total akci er kapasitesi düzeyinden itibaren maksimal güçle yap lan ekspirasyon s ras nda elde edilen en yüksek ak m h z d r (15). Normal bireylerde PEF akci erlerin volümü, akci- er elastisitesi, santral intratorasik hava yollar n n çap ve kompliyans ile baflta kar n kaslar olmak üzere ekspiratuar kaslar n gücü ve kontraksiyon h z ile belirlenir. Ölçüme baflland s radaki akci er volümünden do rudan etkilendi i için en yüksek de erleri elde edebilmek için TLC düzeyinden itibaren en yüksek güçle ekspirasyon yap lmal d r (15). Maksimal Ekspirasyon Ortas Ak m H z (MMFR, FEF 25-75% ) Zorlu ekspirasyon ile volümlerin %25 ila %75 inin at ld - perioddaki ak m h z d r. Orta ve küçük hava yollar ndan gelen ak m yans t r. Obstrüktif hastal klar n erken dönemlerinde bu parametre azal r. Bazan restriktif hastal klarda da azalma gösterebilir. Bu ak m h z ve FVC toplam n n en yüksek oldu u e riden elde edilir. Zorlu ekspirasyon manevras n n etkinli i ve ekspiratuar eforun gücünden etkilenir (9). MAKS MAL AKIM-VOLÜM E R S Maksimum ak m-volüm e rileri spirometriye destek olarak s kl kla kullan l r. Ak m-volüm e risi FVC ve F VC manevralar s ras nda ortaya ç kan ak m n volüm de iflikli i ile iliflkilendirilmesiyle elde edilir. Ak m L/ sa n i y e, volüm ise lt cinsinden ifade edilir. Maksimal ekspiratuar ak m volüm e risi TLC den RV ye do ru ekspiratuar bölümden, maksimal inspiratuar ak m volüm e risi ise RV den TLC ye do ru inspiratuar bölümden oluflur (fiekil 4). Zorlu Ekspirasyon Zorlu ekspirasyonun bafllang ç bölümünde kiflinin ulaflabilece i en yüksek ak m h z olan PEF elde edilir. Bu bölümden sonra alveollerden a za do ru intratorasik hava yolu bas nc çevresindeki plevral bas nçtan düflük olaca için hava yollar dinamik olarak kompresyona u rar ve lineer olarak azal r. FVC nin %75 inden sonraki ak m h zlar efordan ba ms zd r. Ak m akci erlerin elastik recoili ve küçük hava yollar n n direncine ba l d r. 36

5 fiekil 4. Maksimal ak m -volüm e risinin çeflitli patolojilerde görünümü. Periferik hava yollar obstrüksiyonunda e ri kürvilineer flekil al r; FEF 50, FEF 75 MMFR ile orant l olarak azal r. Büyük hava yollar obstrüksiyonunda ekspiratuar ya da inspiratuar kollarda veya her ikisinde azalma olur. Astma ve amfizem gibi intratorasik obstrüksiyonda ekspiratuar e rinin son k sm giderek uzar, amfizemde bu durum daha belirgindir. TLC ve RV noktalar da daha yüksek volümlere kaym flt r (hiperinflasyon veya hava hapsi). Restriktif patolojilerde e rinin flekli korunmufl, ama FVC azalm flt r, TLC ve RV düflük volümlere kaym flt r (9,15). Zorlu nspirasyon Ekstratorasik hava yollar obstrüksiyonunun gösterilmesinde, ekspiratuar ak m h z azalmas n n hava yolu obstrüksiyonu ya da elastik recoil azalmas yla iliflkisinin incelenmesinde, ekstratorasik ve intratorasik hava yolu obstrüksiyonunun ay r m nda maksimal inspiratuar e ri kullan l r. Rezidüel volümden bafllayan zorlu inspiratuar ak m h zlar dinamik intratorasik bas nca ba ml d r. Zirve inspiratuar ak m h z (PIF) vital kapasitenin orta üçte birlik bölümünde oluflur. FIF 50 volümlerin %50 si inspire edildi- inde oluflan ak m h z d r ve FEF 50 ile karfl laflt r labilir. Zorlu inspirasyon e risinde belirli saniyelerde at lan volümler (FIV 1 gibi) çok de iflken olmalar nedeniyle fazla bilgi vermezler. Bu parametreler iyi standardize edilmemifl olup, referans de erleri de bulunmamaktad r (12). Maksimal ak m-volüm e risinin grafiksel analizi patolojinin yeri hakk nda önemli ipuçlar vermektedir. nspiratuar e ri santral veya yukar hava yollar obstrüksiyonlar nda etkilenir. Yukar hava yollar obstrüksiyonu faranks, larenks, trakean n ekstratorasik bölümü gibi ekstratorasik veya trakean n intratorasik bölümü, ana bronfllar gibi intratorasik hava yollar nda gözlenebilir. Yukar hava yollar obstrüksiyonunda ve VC etkilenmezken PEF belirgin olarak azal r, bu durumda mutlaka grafiksel analiz yap lmal d r. Çeflitli standardizasyon raporlar nda FEF 50 /FIF 50 > 1, /PEFR > 10 ve / FEV oldu unda yukar hava yollar obstrüksiyonu bulundu u bildirilmifltir (3). De iflken ekstratorasik obstrüksiyonda inspiratuar ak m azal rken ekspiratuar ak m etkilenmeden devam eder. Fiks hava yolu obstrüksiyonunda ise hem inspiratuar hem de ekspiratuar ak m h zlar nda paralel flekilde azalma olur. Trakeal stenoz ve larengeal paralizi gibi durumlar fiks obstrüksiyona neden olur. Dinamik (de iflken) obstrüksiyon ise obstrüktif uyku apnesinde gibi hastal klarda supralarengeal hava yolunun çevresindeki kaslarda güçsüzülk, larenks polip ve tümörleri, trakea duvar n n primer olarak veya cerrahi ya da entübasyon sonras zay flamas gibi durumlarda gözlenir (15,16). Maksimal stemli Ventilasyon (MVV) Amplitüdü ve frekans yüksek solunumla bir dakikada at lan volüm olarak tan mlan r. Tüm solunum sisteminin de erlendirildi i bir testttir. Onbefl saniye VT den fazla, VC den düflük solunum yapt r l r ve ekspire edilen volüm ölçülür. Solunum kaslar, akci er-toraks sisteminin komplians, solunum kontrol sistemi, hava yolu ve doku rezistans ndan etkilenir. Orta-ileri hava yolu obstrüksiyonunda hava yolu rezistans nda (Raw) artma ve hiperinflasyon nedeniyle azal r. Solunum kaslar n n disfonksiyonunda di er SFT parametreleri normalken MVV nin azalmas solunum kas güçsüzlü ünü düflündürmelidir. Restriktif hastal klarda normal olabilir (9). Maksimum istemli ventilasyon direkt olarak spirometre ile ölçülebilir veya 35 (veya 40) x formülünden hesaplanabilir (15). HAVA YOLU REZ STANSI (Raw) Raw her bir ünite ak m için oluflan bas nç fark olrak tan mlan r. A z (atmosferik bas nç) ve alveol bas nçlar aras ndaki fark n gaz ak m na oranlanmas yla elde edilir. Gaw ise hava yolundaki her bir ünite bas nç azalmas yla oluflan ak md r, Raw n resiprokudur. 37

6 sgaw her 1 L akci er volümüne düflen iletim, sraw ise her 1 L akci er volümüne düflen rezistanst r. Raw bir vücut pletismograf nda ölçülür. Hastaya panting yapt r larak shutter aç k ve kapal iken volüm ve bas nç de iflmeleri kaydedilir. Normal yetiflkinde rezistans flu flekilde da l m gösterir: Burun, a z, yukar hava yollar : %50, trakea, bronfllar: %30, küçük hava yollar : %20. Küçük hava yollar ndaki rezistans totalin, ancak beflte birini oluflturdu u için erken dönemde küçük hava yollar obstrüksiyonunu yans tmayabilir (9). Büyük hava yolu obstrüksiyonunda ise belirgin Raw art fl olur, bu art fl genellikle solunum iflinde artma ve efor dispnesiyle birliktedir. Ast ml larda atak s ras nda normalin üç kat kadar artabilir. Amfizemin ileri evrelerinde büyük ve küçük hava yollar nda daralma ve kollaps nedeniyle artar. Genellikle rutin incelemelerde kullan lmaz, çünkü ölçüm için pahal bir sistem olan pletismograf gereklidir ve uygulamas da zordur. Genellikle ak m h zlar ölçümü rutinde yeterli olmaktad r. Endikasyonlar flunlard r: 1. Obstrüktif akci er hastal tan s veya tan n n kesinlefltirilmesi: Obstrüktif hastal klar n erken evresinde ak m h zlar normal oldu u halde Raw artm fl olabilir. Akut bafllayan hafif dereceli bronkospasmda santral hava yollar nda daralma varsa bunu ortaya koyabilir. 2. Hiperreaktivitenin de erlendirilmesi: Özellikle sgaw bronkodilatör etkisinin veya egzersiz ya da kimyasal ajanlarla yap lan bronkoprovokasyonun de erlendirilmesinde kullan lm flt r. Ancak spesifikli i fazla de ildir. 3. Obstrüktif hastal klar n ay r c tan s : Baz araflt r - c lar Raw ölçümünü amfizem (normal inspiratuar rezistans, azalm fl akci er elastik recoili) ve kronik bronfliti (yüksek inspiratuar rezistans, normal elastik recoil) birbirinden ay rmak için kullanm fllard r. Yüksek ekspiratuar rezsitans- düflük inspiratuar rezistans ilerlemifl amfizem için tipiktir. 4. Ak m k s tlanmas n n lokalizasyonunun saptanmas : Rezistans n önemli bölümü büyük hava yollar ndan kaynakland ndan ast m gibi büyük hava yollar n n tutan ya da yukar hava yollar nda daralmaya neden olan durumlarda Raw art fl n n periferik hava yolu hastal klar ndan daha belirgin olaca ileri sürülmüfltür. Ancak büyük ve küçük hava yolu obstrüksiyonunu ay rmada yeterince hassas bir parametre de ildir. 5. Lokalize obstrüksiyonun de erlendirilmesi: Yukar hava yollar obstrüksiyonunda yap lan çal flmalar inspiratuar ve ekspiratuar Raw n artt n göstermifltir. Karina hizas n n alt ndaki lokalize daralmalarda hassasiyeti azalmaktad r. Yukar hava yolu obstrüksiyonunun de erlendirilmesinde ak m volüm e rilerinden daha hassas olabilir (15,17). KAYNAKLAR 1. Miller MR, Hankinson J, Brusasco V, et al. Standardisation of spirometry. Eur Respir J 2005; 26: American Thoracic Society. Standardization of spirometry Update. Am J Respir Crit Care Med 1995; 152: Quanjer PH, Tammeling GJ, Cotes JE, et al. Lung volumes and forced ventilatory flows. Eur Respir J 1993; 6 (Suppl 16): Wanger J, Clausen JL, Coates A, et al. Standardisation of the measurement of lung volumes. Eur Respir J 2005; 26: Gibson GJ. Lung volumes and elasticity. In: Hughes JMB, Pri - de NB (eds). Lung Function Tests. Physiological Principles and Clinical Applications. London: WB Saunders, 1999: Madama VC. Pulmonary Function Testing and Cardiopulmonary Stres Testing. 2 nd ed. Albany: Delmar Publishers, Wanger J. Pulmonary Function Testing. A Practical Approach. Baltimore: Williams and Wilkins, Leff Ar, Schumacker PT. Respiratory physiology. Basics and Applications. Philadelphia: WB Saunders Company, Ruppel G. Manual of Pulmonary Function Testing. 5 th ed. St Louis: Mosby Year Book, Gibson GJ. Pulmonary hyperinflation a clinical overview. Eur Respir J 1996; 9: Tisi G. Pulmonary Physiology in Clinical Medicine. 2 nd ed. Wil - liams and Wilkins, Baltimore, Saryal S. Spirometrik testler. Akci er Aktüel 2007; 1: Aggarwal AN, Gupta D, Behera D, Jindal SK. Comparison of fixed percentage method and lower confidence limits of nor - mality for interpretation of spirometry. Respir Care 2006; 51: Pellegrino R, Viegi G, Brusasco V, et al. Interpretative stra - tegies for lung function tests. Eur Respir J 2005; 26: Pride NB. Tests of forced expiration and inspiration. In: In: Hughes JMB, Pride NB (eds). Lung Function Tests. Physiologi - cal Principles and Clinical Applications. London: WB Saunders, 1999: Pierce R. Spirometry: An essential clinical measurement. Aust Family Physician 2005; 34: Goldman MD, Smith HJ, Ulmer WT. Whole-body plethysmog - raphy. Eur respir Mon 2005; 31:

FONKSİYONEL PARAMETRELERİN TANIMLARI. Prof Dr Sevgi BARTU SARYAL AÜTF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

FONKSİYONEL PARAMETRELERİN TANIMLARI. Prof Dr Sevgi BARTU SARYAL AÜTF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı FONKSİYONEL PARAMETRELERİN TANIMLARI Prof Dr Sevgi BARTU SARYAL AÜTF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı SPİROMETRİ Bir bireyin inhale ya da ekshale ettiği hava volümünün zamanın bir fonksiyonu olarak değerlendirildiği

Detaylı

DİNAMİK VE STATİK AKCİĞER VOLÜMLERİ

DİNAMİK VE STATİK AKCİĞER VOLÜMLERİ DİNAMİK VE STATİK AKCİĞER VOLÜMLERİ Prof Dr Sevgi BARTU SARYAL AÜTF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı AKCİĞER VOLÜMLERİ STATİK Zamanla ilişkilendirilmeden manevraların tamamlanması esasına dayanır DİNAMİK

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Fonksiyon Testleri Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Fonksiyon Laboratuvarı Göğüs Hastalıklarının En Gürültülü Yeri İyi ventile edilmiş Nem %2080 Isı 1430

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr.Nurhayat YILDIRIM

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr.Nurhayat YILDIRIM SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ ProfDrNurhayat YILDIRIM Spirometrik ölçüm sakin solunum, zorlu inspirasyon, zorlu ekspirasyon, derin ve hızlı olarak belli bir sürede yapılan solunum esnasında ölçülen zaman,

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri

Solunum Fonksiyon Testleri Solunum Fonksiyon Testleri Prof. Dr. Sevgi BARTU SARYAL Ankara Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, ANKARA e-mail: saryal@medicine.ankara.edu.tr Solunum fonksiyon testleri özellikle

Detaylı

SPİROMETRİK AKCİĞER VOLÜM ÖLÇÜM KRİTERLERİ. Dr. Sibel Atış

SPİROMETRİK AKCİĞER VOLÜM ÖLÇÜM KRİTERLERİ. Dr. Sibel Atış SPİROMETRİK AKCİĞER VOLÜM ÖLÇÜM KRİTERLERİ Dr. Sibel Atış SUNUM PLANI Akciğer volüm ölçümlerinin faydaları Akciğer volümleri ölçüm yöntemleri Yeni uzlaşı raporlarına (ATS/ERS Akciğer Volümleri Standardizasyon

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım

Detaylı

VÜCUT PLETİSMOGRAFI VE HAVAYOLU DİRENCİ. Doç. Dr. Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

VÜCUT PLETİSMOGRAFI VE HAVAYOLU DİRENCİ. Doç. Dr. Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD VÜCUT PLETİSMOGRAFI VE HAVAYOLU DİRENCİ Doç. Dr. Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD 1 Tanım Plethysm (yunanca)= basınç Pletismograf= bir vücut kısmının basıncını ölçen, kaydeden alet

Detaylı

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD Temel SFT Yorumlama Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRİ ENDİKASYONLARI A. Semptom, bulgu veya anormal laboratuar sonuçları varlığında akciğer hastalığı tanısını doğrulamak

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr. Öznur AKKOCA YILDIZ AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD.

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr. Öznur AKKOCA YILDIZ AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD. SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Prof.Dr. Öznur AKKOCA YILDIZ AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD. SPİROMETRİ STANDARDİZASYON KILAVUZLARI 1979- ATS Snowbird Workshop on Standardization of spirometry 1983- ECSC Standardized

Detaylı

TEMEL SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRME. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD TTD Kış Okulu, Şubat 2018

TEMEL SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRME. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD TTD Kış Okulu, Şubat 2018 TEMEL SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRME Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD TTD Kış Okulu, Şubat 2018 Spirometri Standart spirometre kullanarak akciğer fonksiyonlarını ölçmeye

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Dr. Öznur AKKOCA Solunum fonksiyon testleri (SFT) solunum hastalıklarının klinik değerlendirmelerinde yaygın olarak kullanılan bir laboratuvar yöntemidir. Solunum sisteminin

Detaylı

SOLUNUM MEKAN. 1/Crs = 1/CL + 1/Ccw. Solunum 2: , 2000

SOLUNUM MEKAN. 1/Crs = 1/CL + 1/Ccw. Solunum 2: , 2000 Solunum 2: 112-125, 2000 SOLUNUM MEKAN Sevgi BARTU SARYAL* Solunum mekani i akci er ve gö üs duvar n n mekanik özelliklerini yans t r. Solunum sisteminin en önemli fonksiyonu gaz al flveriflidir ve yeterli

Detaylı

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Solunum fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan testler nelerdir? Solunum

Detaylı

AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD VOLÜM VE KAPASİTELER Akciğerin tek kompartmanlarına volüm birden fazla kompartmanlarına kapasite denir AKCİĞER VOLÜMLERİ

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Dr. Sevgi Saryal Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD. Solunum fonksiyon testleri özellikle son 30 yılda fizyoloji çalışmalarında kullanılan araçlar olmaktan çıkıp solunum

Detaylı

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Akciğer fonksiyon testleri değerlendirilen fonksiyonlara göre çeşitli gruplara ayrılır

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ PARAMETRELERİNİN TANIMLANMASI. Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ PARAMETRELERİNİN TANIMLANMASI. Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı SOLUNUM FONKSİYON TESTİ PARAMETRELERİNİN TANIMLANMASI Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sunu planı Solunum fonksiyon testleri endikasyonları, kontrendikasyonları

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRENİM HEDEFLERİ SFT parametrelerini tanımlayabilmeli, SFT ölçümünün doğru yapılıp yapılmadığını açıklayabilmeli, SFT sonuçlarını yorumlayarak olası tanıyı

Detaylı

Spirometrik Hava Yolu Ak m Ölçüm Kriterleri

Spirometrik Hava Yolu Ak m Ölçüm Kriterleri Spirometrik Hava Yolu Ak m Ölçüm Kriterleri Türk Toraks Derne i Okulu Prof. Dr. Sema UMUT stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, STANBUL e-mail: umutsema@hotmail.com

Detaylı

27.09.2012. Testlerinin Değerlendirilmesierlendirilmesi. A.Ü. Tıp Fakültesi ACİL TIP A.B.D. Dr. Murat BERBEROĞLU

27.09.2012. Testlerinin Değerlendirilmesierlendirilmesi. A.Ü. Tıp Fakültesi ACİL TIP A.B.D. Dr. Murat BERBEROĞLU Solunum Fizyolojisi ve Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesierlendirilmesi Solunum sistemi fizyolojisi Ventilasyon; havanın alveollere girip çıkması. Pulmoner gaz değișimi; alveol ve kapiller

Detaylı

Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri

Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı AC lerin mekanik özellikleri Kompliyans Elastik

Detaylı

Deomed Yay nc l k. Kartalo lu / Okutan (Ed.)

Deomed Yay nc l k. Kartalo lu / Okutan (Ed.) Deomed Yay nc l k Kartalo lu / Okutan (Ed.) Solunum Sistemi Fonksiyonel De erlendirmesi / Güncel Yaklafl mlar ve Klinikte Kullan m 16.5 x 24 cm, XII + 220 Sayfa 40 Tablo, 30 fiekil 34 Yazar Kat l m yla

Detaylı

Spirometrik nceleme. Türk Toraks Derne i Okulu. TTDO Mesleki Geliflim Kursu Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM

Spirometrik nceleme. Türk Toraks Derne i Okulu. TTDO Mesleki Geliflim Kursu Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM Spirometrik nceleme Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, STANBUL e-mail: nurhayaty@hotmail.com Solunum fonksiyonlar n de erlendirmede

Detaylı

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSĠYON TESTLERĠ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSĠYON TESTLERĠ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSĠYON TESTLERĠ Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Akciğer fonksiyon testleri değerlendirilen fonksiyonlara göre çeģitli gruplara ayrılır

Detaylı

AKCİĞER HACİM VE KAPASİTELERİ. Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2006

AKCİĞER HACİM VE KAPASİTELERİ. Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2006 AKCİĞER HACİM VE KAPASİTELERİ Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2006 Genel çerçeve Ölü boşluk tayinleri a)anatomik b) Fizyolojik ölü boşluk Akciğer hacim ve kapasiteleri Fonksiyonel rezidüel kapasite tayini a)açık

Detaylı

ASTIMDA SOLUNUM TESTLERİ. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu

ASTIMDA SOLUNUM TESTLERİ. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu ASTIMDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu SFT NİN N ASTIMDA YERİ Tanı Ayırıcı tanı Farklı fenotiplerin ayırımı Patogenezin irdelenmesi Ağırlık k derecesinin belirlenmesi İzlem SFT NİN

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları 1. Ulusal ADHAD Kongresi 26-29 Mayıs 2016 Kıbrıs Amaç Solunum

Detaylı

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar

Detaylı

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna Ameliyatın Riski Ameliyatın Riski Major akciğer ameliyatı yapılacak hastalarda risk birden fazla faktöre bağlıdır. Ameliyatın Riski

Detaylı

CPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. www.uykubozuklugu.com

CPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. www.uykubozuklugu.com CPAP TEDAVİSİ Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi www.uykubozuklugu.com UZUN DÖNEMDE Hipertansiyon Felç Aritmiler İnfarktüs KISA DÖNEMDE Yaşam Kalitesinde kötüleşme

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten

Detaylı

Sema Umut. Üniversitesi Cerrahpaşa a Tıp T. İstanbul. kları Anabilim Dalı

Sema Umut. Üniversitesi Cerrahpaşa a Tıp T. İstanbul. kları Anabilim Dalı Sema Umut İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa a Tıp T Fakültesi Göğüs s Hastalıklar kları Anabilim Dalı SPİROMETR ROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede erlendirmede kullanılan lan temel

Detaylı

OBEZİTE-HİPOVENTİLASYON SENDROMU

OBEZİTE-HİPOVENTİLASYON SENDROMU OBEZİTE-HİPOVENTİLASYON SENDROMU Dr. Gökhan Kırbaş Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Bozuklukları Merkezi TORAKS DERNEĞİ UYKU BOZUKLUKLARI ÇALIŞMA GRUBU MERKEZİ KURSLAR

Detaylı

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur. SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testi Yorumlama Olgu Sunumları

Solunum Fonksiyon Testi Yorumlama Olgu Sunumları Solunum Fonksiyon Testi Yorumlama Olgu Sunumları Doç. Dr. Mehmet Atilla Uysal Sağlık Bilimleri Üniversitesi Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi SUAM Solunum Fonksiyon Testleri Solunum fonksiyon

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ. Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ. Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Spirometri üç temel ölçümü sağlar: FVC ( Zorlu vital kapasite) FEV1 (bir saniyedeki

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Hava Yolu Obstrüksiyonunu Gösteren Ölçütler

Hava Yolu Obstrüksiyonunu Gösteren Ölçütler Hava Yolu Obstrüksiyonunu Gösteren Ölçütler Uğur GÖNLÜGÜR, Arzu MİRİCİ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ÇANAKKALE ÖZET Astım ve kronik obstrüktif akciğer

Detaylı

KOAH DA HAVA YOLU OBSTRÜKS YONUNUN KISA ETK L NHALE BRONKOD LATÖRE YANITININ FEV 1 VE FIV 1 LE DE ERLEND R LMES

KOAH DA HAVA YOLU OBSTRÜKS YONUNUN KISA ETK L NHALE BRONKOD LATÖRE YANITININ FEV 1 VE FIV 1 LE DE ERLEND R LMES zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XIX, Say 2, 2005 KOAH DA HAVA YOLU OBSTRÜKS YONUNUN KISA ETK L NHALE BRONKOD LATÖRE YANITININ FEV 1 VE FIV 1 LE DE ERLEND R LMES EVALUATION OF THE RESPONSE OF AIRWAY

Detaylı

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir.

CO RAFYA AKARSULAR. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. CO RAFYA AKARSULAR ÖRNEK 1 : Afla daki haritada bir yöredeki akarsular gösterilmifltir. K ÖRNEK 2 : Bir nehrin deltas ndan, on y ll k bir biriktirme kesiti al narak incelenmifltir. Bu inceleme sonucunda

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Sema Umut SPİROMETR ROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede erlendirmede kullanılan lan temel testtir. Spirometre soluk alıp verme sırasında oluşan akım veya

Detaylı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Dr Esen Kıyan İstanbul Üniversitesi Solunum fonksiyon testleri tanı ve tedavide sık kullanılan testlerdir. Bu nedenle cihazların ölçüm yöntemlerinin standardizasyonu, laboratuvar

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri Tanısal yaklaşım. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi TF Göğüs Hast. AD TTD MGO Ocak 2010

Solunum Fonksiyon Testleri Tanısal yaklaşım. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi TF Göğüs Hast. AD TTD MGO Ocak 2010 Solunum Fonksiyon Testleri Tanısal yaklaşım Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi TF Göğüs Hast. AD TTD MGO Ocak 2010 1979 ATS tarafından SFT standardizasyonu 1987 ATS spirometri standartları yenilendi

Detaylı

TEMEL MEKANİK VENTİLASYON SOLUNUM MEKANİKLERİ. Dr Müge AYDOĞDU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ünitesi

TEMEL MEKANİK VENTİLASYON SOLUNUM MEKANİKLERİ. Dr Müge AYDOĞDU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ünitesi TEMEL MEKANİK VENTİLASYON SOLUNUM MEKANİKLERİ Dr Müge AYDOĞDU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ünitesi 03.11.2018 Solunum Mekanikleri Akciğer fonksiyonlarının basınç, akım

Detaylı

Spirometreye Giriş ve Standardizasyon Prof Dr Tunçalp DEMİR

Spirometreye Giriş ve Standardizasyon Prof Dr Tunçalp DEMİR Spirometreye Giriş ve Standardizasyon Prof Dr Tunçalp DEMİR Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRE Spirometre soluk alma ya da verme sırasında oluşan akım ya da volüm değişikliklerini

Detaylı

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.

CO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir. CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad

Detaylı

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42 F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III

Detaylı

AKC ERLERDE GAZ DA ILIMI

AKC ERLERDE GAZ DA ILIMI Solunum 2: 143-147, 2000 AKC ERLERDE GAZ DA ILIMI Mustafa ERELEL* Ventilasyon ve gaz da l m n n incelenmesi ve anlafl lmas baz kavramlar n bilinmesi ile mümkündür. Bu tan mlamalar n konu bafl nda bilinmesi

Detaylı

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Nurhayat YILDIRIM SPİROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılan en temel test yöntemidir. Obstrüktif ve restriktif hastalıkların tanısında, hastalığın

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri

Solunum Fonksiyon Testleri BÖLÜM 1 Solunum Fonksiyon Testleri Solunum sistemi hastalıkları, çocukluk çağında hastane başvuruları ile hastaneye yatışların önemli bir kısmını oluşturur ve çocukluk döneminin önemli morbidite ile mortalite

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması

Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması UYGULAMA REHBERİ Dördüncü Basım . Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması UYGULAMA REHBERİ Dördüncü Basım Robert E. Hyatt, MD Emeritus Member Division of Pulmonary

Detaylı

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.

CO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki

Detaylı

SOSYAL GÜVENL K S STEM NDE S GORTALILARIN YAfiLILIK AYLI ININ HESAPLANMASININ USUL VE ESASLARI

SOSYAL GÜVENL K S STEM NDE S GORTALILARIN YAfiLILIK AYLI ININ HESAPLANMASININ USUL VE ESASLARI SOSYAL GÜVENL K S STEM NDE S GORTALILARIN YAfiLILIK AYLI ININ HESAPLANMASININ USUL VE ESASLARI Yunus YELMEN* I-G R fi 5510 say l Kanuna göre sigortal lar n yafll l k ayl na hak kazan p kazanmad klar yafl

Detaylı

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Nurhayat YILDIRIM

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Nurhayat YILDIRIM AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Nurhayat YILDIRIM SPİROMETRİK İNCELEME Solunum fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılan en temel test yöntemidir. Obstrüktif ve restriktif hastalıkların tanısında, hastalığın

Detaylı

Kavram Dersaneleri 10 ELEKTR K AKIMI ÇÖZÜM 17: ÖRNEK 17:

Kavram Dersaneleri 10 ELEKTR K AKIMI ÇÖZÜM 17: ÖRNEK 17: EET AII ÖNE 7: Özdefl,, lambalar flekildeki gibi ba lanm fllard r. anahtar kapat l nca ve lambalar n n parlakl nas l de iflir? (Üretecin iç direnci önemsenmiyor.) A) De iflmez De iflmez B) Azal r De iflmez

Detaylı

standartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika

standartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika standartlar Standartlar ve Sertifikalar sertifika Standartlar ve Sertifikalar.1. Genel Önceki bölümlerde paslanmaz çeliklere ait pek çok özellikler, standartlar ve karfl l klar hakk nda baz bilgiler verilmiflti.

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi

Detaylı

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :

CO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin

Detaylı

Prof. Dr. Tunçalp DEMİR, Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM

Prof. Dr. Tunçalp DEMİR, Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM Solunum Fonksİyon Testlerİ (SFT) Hastalarimiza Neden, Nasil YAPİLİR? SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ (SFT) HASTALARIMIZA NEDEN, NASIL YAPILIR? Prof. Dr. Tunçalp DEMİR, Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM Yakınmaları

Detaylı

K MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta,

K MYA GAZLAR. ÖRNEK 2: Kapal bir cam kapta eflit mol say s nda SO ve NO gaz kar fl m vard r. Bu kar fl mda, sabit s - cakl kta, K MYA GAZLAR ÖRNEK 1 : deal davran fltaki X H ve YO gazlar ndan oluflan bir kar fl m, 4,8 mol H ve 1,8 mol O atomu 4 8 içermektedir. Bu kar fl m n, 0 C ve 1 atm deki yo unlu u,0 g/l oldu una göre, kütlesi

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

Büyümenin zlenmesi. Prof. Dr. Oya Ercan

Büyümenin zlenmesi. Prof. Dr. Oya Ercan .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Sa lam Çocuk zlemi Sempozyum Dizisi No: 35 Ekim 2003; s. 251-26 Büyümenin zlenmesi Prof. Dr. Oya Ercan Büyümenin izlenmesi pediatri prati

Detaylı

Solunum Fonksiyon Testleri. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent ÜTF Göğüs H AD TTD Kış Okulu Ocak 2010

Solunum Fonksiyon Testleri. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent ÜTF Göğüs H AD TTD Kış Okulu Ocak 2010 Solunum Fonksiyon Testleri Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent ÜTF Göğüs H AD TTD Kış Okulu Ocak 2010 Sunum planı Akciğer hacimlerini etkileyen faktörler SFT endikasyonları, kontrendikasyonları İdeal spirometri

Detaylı

Yetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme

Yetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme Plevral Görüntüleme: Tan n z Nedir? Yetmifldört Yafl nda Nefes Darl Nedeniyle Baflvuran Erkek Olgu Doç. Dr. Öner D KENSOY Gaziantep Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, Gaziantep

Detaylı

50 ELEKTR K VE ELEKTRON K

50 ELEKTR K VE ELEKTRON K 50 EETR E EETRO ODSTÖRER ODE SORU DE SORURI ÇÖZÜER. ε. ba nt - s na göre, ε azal nan konan- satörün s as azal r. I. yarg o ruur. + onansatör üretece ba l iken, levhalar aras naki potansiyel fark e iflmez.

Detaylı

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI

ELEKTRON K DEVRE ELEMANLARI LKTRO K DVR LMALARI MODL SORU 1 DK SORULARI ÇÖZÜMLR MODL SORU 2 DK SORULARI ÇÖZÜMLR 1. Diyot kare dalgan n negatif parças n geçirmeyece inden ç k fl gerilimi; 1. fiekildeki K transistörü ; L transistörü

Detaylı

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık

Detaylı

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2:

(ÖSS ) ÇÖZÜM 2: MTEMT K PROLEMLER - II ÖRNEK : ve kentlerinden saatteki h zlar s ras yla V ve V olan (V > V ) iki araç, birbirlerine do ru 2 2 ayn anda hareket ederlerse saat sonra karfl lafl yorlar. u araçlar ayn kentlerden

Detaylı

KUDOS. Laboratuvar Cihazları. 195 www.sahinlerkimya.com Tel: (0212) 659 54 00 pbx ULTRASON K SU BANYOLARI

KUDOS. Laboratuvar Cihazları. 195 www.sahinlerkimya.com Tel: (0212) 659 54 00 pbx ULTRASON K SU BANYOLARI Laboratuvar Cihazları ULTRASON K SU BANYOLARI en yüksek kalite ultrasonic temizleyicileri dünya çap na sunmaktan gurur duyar. Ultrasonik teknoloji bir lider üreticisi olarak, Kudos yenilikçi ve patent

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil

Detaylı

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)

GAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar

Detaylı

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Dr. Öznur AKKOCA Akciğer fonksiyon testleri başlığı altında solunum fonksiyon testleri ve arter kan anlatılacaktır gazları SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Solunum fonksiyon testleri

Detaylı

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL

2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL 2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62

Detaylı

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİ? Egzersiz reçetesi bireylere sistematik ve bireyselleştirilmiş fiziksel aktivite önerileri yapılmasıdır. EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL

Detaylı

RADYOAKT FL K. ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ. 5. a) Denklemi yazd m zda; 1. Yar lanma süresi T 1/2. 6. a) Madde miktar n 8 m gram al rsak 7 m gram

RADYOAKT FL K. ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ. 5. a) Denklemi yazd m zda; 1. Yar lanma süresi T 1/2. 6. a) Madde miktar n 8 m gram al rsak 7 m gram RADYOAKT FL K RADYOAKT FL K 1. Yar lanma süresi T 1/ ile gösterilir. Radyoaktif element içerisindeki çekirdek say s n n yar s n n bozunmas için geçen süredir. Bu süre çok uzun olabilece i gibi çok k sa

Detaylı

Elektrik ve Manyetizma

Elektrik ve Manyetizma 9 Elektrik ve anyetizma ODE SOU DE SOUI ÇÖÜE. letkenin kesitinden geçen yük miktar, q n.e 5.0 9.,6.0-9 8 C olur. Bu durumda oluflan ak m, I q 8 ` t 8 olur.. S kesitinden saniyede geçen yük miktar, ( )

Detaylı

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu

Detaylı

Pnömokokal hastal klar

Pnömokokal hastal klar Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar

Detaylı

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER 1. Patates ve sütün miktar nas l ölçülür? 2. Pinpon topu ile golf topu hemen hemen ayn büyüklüktedir. Her iki topu tartt n zda bulaca n z sonucun ayn olmas n bekler misiniz?

Detaylı

Solunum Mekaniklerinin Ölçülmesi

Solunum Mekaniklerinin Ölçülmesi Solunum Mekaniklerinin Ölçülmesi 23 Nisan 2008 TTD 11.Yıll llık k Kongresi, Antalya Dr. Zuhal Karakurt Süreyyapaşa Göğüs s Hastalıklar kları ve Göğüs s Cerrahisi Eğitim E -Araştırma rma Hastanesi, İstanbul

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler

ÜN TE II L M T. Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler ÜN TE II L M T Limit Sa dan ve Soldan Limit Özel Fonksiyonlarda Limit Limit Teoremleri Belirsizlik Durumlar Örnekler MATEMAT K 5 BU BÖLÜM NELER AMAÇLIYOR? Bu bölümü çal flt n zda (bitirdi inizde), *Bir

Detaylı

... ANADOLU L SES E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI SINIFI: Ö RENC NO: Ö RENC N N ADI VE SOYADI:

... ANADOLU L SES E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI SINIFI: Ö RENC NO: Ö RENC N N ADI VE SOYADI: 2009-2010 E T M YILI I. DÖNEM 10. SINIF K MYA DERS 1. YAZILI SINAVI A 1. Plastik bir tarak saça sürtüldü ünde tara n elektrikle yüklü hale gelmesinin 3 sonucunu yaz n z. 2. Katot fl nlar nedir? Katot fl

Detaylı

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV Sunu planı NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON DOÇ. DR. HAKAN TOPAÇOĞLU İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Neden Endikasyonlar Kontrendikasyonlar Hasta seçilmesi Komplikasyonlar Solunum yetmezliği IMV

Detaylı

ACİLDE DİSPNELİ HASTA

ACİLDE DİSPNELİ HASTA ACİLDE DİSPNELİ HASTA Yrd. Doç. Dr. Arzu Balkan Ağır egzersiz dışında normal bireyler soluk alıp verdiklerinin farkına varmazlar. Dispne, kişinin solunumunu zorlukla, sıkıntı ile yürüttüğü, solunumunu

Detaylı

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü

Mehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen

Detaylı

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ

Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Basit Elektrik Devresi FEN VE TEKNOLOJ Temel Kaynak 5 Yaflam m zdaki Elektrik BAS T ELEKTR K DEVRES Devrede Ampullerin n Nas l De ifltirebiliriz? Basit bir elektrik devresinde pil ampul anahtar ba lant

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

TEST Lambalar özdefl oldu- 6. K ve L anahtarlar LAMBALAR. ε ε ε. K anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler:

TEST Lambalar özdefl oldu- 6. K ve L anahtarlar LAMBALAR. ε ε ε. K anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: AAA ES -. 4. anahtar aç k iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: anahtar kapal iken lambalar n uçlar aras ndaki gerilimler: 0 Sö ner Artar De fl i mez I II aln z anahtar kapat l rsa ve lambalar söner.

Detaylı

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.

Detaylı

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?

Solunum Sistemi Ne İş Yapar? Solunum Sistemi Solunum Sistemi Ne İş Yapar? O 2 değişimi Havadan kana Kandan hücrelere CO 2 değişimi Hücrelerden kana Kandan havaya Kan ph sının düzenlenmesi Ses çıkartma Solunum Sistemi: Genel Bakış

Detaylı

Solunum: Solunum sistemi" Eritrositler" Dolaşım sistemi"

Solunum: Solunum sistemi Eritrositler Dolaşım sistemi Solunum Fizyolojisi Solunum: O 2 'nin taşınarak hücrelere ulaştırılması, üretilen CO 2 'in uzaklaştırılması." Bu işlevin gerçekleştirilebilmesi için üç sistem koordinasyon içinde çalışır:" " Solunum sistemi"

Detaylı

elero SoloTel Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z!

elero SoloTel Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z! SoloTel elero Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z! elero GmbH Antriebstechnik Linsenhofer Str. 59 63 D-72660 Beuren info@elero.de www.elero.com 309400 Nr. 18 101.5401/0305 çerik Güvenlik

Detaylı

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler

Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Do al Say lar Do al Say larla Toplama fllemi Do al Say larla Ç karma fllemi Do al Say larla Çarpma fllemi Do al Say larla Bölme fllemi Kesirler Kesirlerle Toplama, Ç karma ve Çarpma fllemi Oran ve Orant

Detaylı