HALKIN CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNE BAKIŞI: DİYARBAKIR, MARDİN, BATMAN VE BİTLİS İLLERİNDE BİR ARAŞTIRMA 1

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HALKIN CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNE BAKIŞI: DİYARBAKIR, MARDİN, BATMAN VE BİTLİS İLLERİNDE BİR ARAŞTIRMA 1"

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 57, p , Summer I 2017 Yayın Süreci / Publication Process Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date HALKIN CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNE BAKIŞI: DİYARBAKIR, MARDİN, BATMAN VE BİTLİS İLLERİNDE BİR ARAŞTIRMA 1 PUBLIC VIEW ABOUT PRESIDENTIAL GOVERMENT SYSTEM: A STUDY HAS PERFORMED IN DIYARBAKIR, MARDIN, BATMAN AND BITLIS Doç. Dr. Yılmaz Demirhan Dicle Üniversitesi, İİBF Doç. Dr. Seyfettin Aslan Dicle Üniversitesi, İİBF Doç. Dr. Özkan Adıgüzel Dicle Üniversitesi Dr. M. Emin Kurt Dicle Üniversitesi, İİBF Arş. Gör. Ömer Taylan Dicle Üniversitesi, İİBF Öz Son otuz yıldır Türkiye de yeni bir hükümet sistemi arayışı sürmektedir Aralık ayında bu arayış Türkiye Büyük Millet Meclisi nde somut bir metne dönüştü ve bir anayasa değişikliği önerisi olarak halkın onayına sunulmak üzere kabul edildi. 16 Nisan 2017 de seçmenler, bu anayasa değişiklik önerisi ile ilgili kararını vereceklerdir. Ancak seçim öncesinde halkın getirilmek istenen hükümet sistemi hakkında bilgi sahibi olup olmadığına dair çok sayıda araştırma, program ve bilimsel çalışma yapılmaktadır. Ayrıca siyasal partiler de seçmenlerin tercihini etkilemek üzere çeşitli çalışmalar yürütmektedirler. Bu çalışmanın amacı, getirilmek istenen hükümet sistemi hakkında seçmenlerin bilgilerinin ne düzeyde olduğu ve seçmenlerin sistemi nasıl algıladıkları gibi sorulara yanıt bulmaktır. Çalışma teorik ve uygulamaya dayanmaktadır. Bu kapsamda ilk önce başkanlık, yarı başkanlık ve parlamenter hükümet sistemleri hakkında bilgi verilmiştir. 1 Alan araştırmasının verileri yönetim kurulunda başkan ve üye olarak yer aldığımız Yeni Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi nin 23 Şubat-9 Mart 2017 tarihleri arasında yürüttüğü anket çalışmasından alınmıştır.

2 408 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan Ardından cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ne getireceği, neleri değiştireceği sıralanmıştır. Daha sonra dört ilde yapılan alan araştırmasına yer verilmiştir. Araştırma Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis illerinde 1750 kişi ile yüz yüze ve tesadüfî yöntemle yürütülmüştür. Elde edilen veriler SPSS 18 programı ile analiz edilmiştir. Çalışmadan çıkan sonuçlara göre seçmenler sistem hakkında yeterince bilgi sahibi değildirler ve sisteme yönelik yaklaşımları büyük ölçüde oy verdikleri siyasal partilerin tutumlarına göre belirlenmektedir. Ayrıca yeni hükümet sisteminin var olan sorunlara çözüm üretmeyeceğini düşünmektedirler. Seçmenlerin bir kısmı ise yeni hükümet sistemini bir rejim değişikliği olarak değerlendirmektedir. Anahtar Kelimeler: Hükümet Sistemi, Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Abstract For the last thirty years, Turkey has been looking for a new government system. In December 2016, this search was transformed into a concrete context in the Grand National Assembly of Turkey and it was accepted as a constitutional law amendment proposal for public approval. On April 16, 2017, voters will give their decisions on this constitutional amendment proposal. Therefore, before the election, a lot of researches (surveys), programs and scientific studies are carried out to determine whether the people have information about the new government system that desired to be brought in by existing government. In addition, political parties are conducting various studies to influence voters' preference too. The aim of this study is to find out answers to questions such as the grade of voter informations about the new government system that desired to be brought in and how the voters perceive the new system. The study is based on theory and practice. In this context, firstly information has been given about the presidential, semi-presidential and parliamentary government systems. Then, what the presidential government system is going to bring, what to change is listed. Later, field research was carried out in our provinces. The survey was conducted by face to face and random methods with 1,750 people in Diyarbakir, Mardin, Batman and Bitlis provinces. The obtained data were analyzed by SPSS 18 program. According to the results of the study, voters do not have enough information about the new government system and their approaches towards the system were largely determined by the attitudes of the political parties that they supported and voted for. They also think that the new government system will not provide solutions to existing problems. Some of the voters consider the new government system as a changing regime. Keywords: Goverment System, Presidency, Turkey 1. Hükümet Sistemleri Yasama, yürütme ve yargı her devlette bulunan temel organlardır (Karatepe, 2013: 223; Kılınç, 2016: 449). Devletin siyasi kurumlarını oluşturan bu organlar arasındaki ilişkinin ve işbölümünün yapısı 2 ise hükümet sis- 2 Burada belirtilmesi gereken önemli bir nokta vardır: Kuvvetler ayrılığına göre, hükümet sistemlerini belirleyen en önemli husus yasama ve yürütme arasındaki ilişkidir. Yargının konumu göz önünde bulundurulmamaktadır. Bu sebeple yasama ve yürütme birer siyasi fonksiyondur. Yargı ise siyasi bir fonksiyon değildir. temini veya şeklini belirler (Türk, 2006: 148). Başka bir deyişle devletin temel fonksiyonları olan yasama, yürütme ve yargı kuvvetlerinin ayrılığı veya birliği hükümet sistemlerinin niteliğini belirler ve hükümet sistemleri ona göre sınıflandırılır (Demirhan ve Adıgüzel, 2016: 178). Günümüzde çağdaş demokrasilerde genel olarak tabloda belirtildiği gibi kuvvetler ayrılığı esasına dayanan hükümet sis- Yargı hukuksal-teknik bir mekanizmaya sahiptir (Teziç, 2001: 389).

3 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 409 temleri olduğu gibi kuvvetler birliğine dayanan hükümet sistemleri de mevcuttur. Tablo 1: Hükümet Sistemleri Hükümet Sistemleri Kuvvetler Birliğine Dayanan Sistemler Kuvvetlerin yürütmede birleşmesi Kuvvetlerin yasamada birleşmesi Kuvvetler Ayrılığına Dayanan Sistemler Kuvvetlerin yumuşak ayrılığı söz konusu ise Kuvvetlerin yumuşak ayrılığında devlet başkanının güçlendirilmesi söz konusu ise Kuvvetlerin sert ayrılığı söz konusu ise Kaynak: (Gözler, 2015: 65). Monarşi ve Diktatörlük Meclis Hükümeti Parlamenter Sistem Yarı-Başkanlık Sistemi Başkanlık Sistemi 1.1. Parlamenter Sistem Parlamenter rejimde yasama ve yürütme organları hukuken birbirinden bağımsız olmakla beraber, aralarında hem işbirliği hem de bağımlılık söz konusudur. Bu nedenle sisteme kuvvetlerin yumuşak ayrılığı da denmektedir (Erdoğan, 2011: 17). Bu sistemde halk tarafından seçilmiş parlamenterler parlamentoyu oluşturmaktadır. Ancak, parlamentoya sahip her sistem parlamentarizm olarak değerlendirilemez. Örneğin Osmanlı Devleti nde 1876 da ilan edilen I. Meşrutiyetten sonra seçilmişlerden oluşan bir parlamento mevcut olmasına rağmen bu sisteme parlamenter sistem demek mümkün değildir (Okutan, 2011: 184). Parlamenter sistemin sahip olduğu unsurlar veya özellikler şöyle sıralanabilir: Yürütme iki başlıdır. Yürütme yetkisi devlet başkanı ve bakanlar kurulu arasında bölünmüştür. Bir yanda halk tarafından seçilmeyen ve siyasal açıdan sorumsuz bir Cumhurbaşkanı, diğer yanda ise siyasal sorumluluğu olan ve meclis içinden çıkan bir bakanlar kurulu vardır (Yüksel, 2013: 41-42). Yürütme organı (kabine veya bakanlar kurulu) halk tarafından seçilmiş temsilcilerden oluşan bir yasama organı içinden çıkmakta, demokratik meşruluğunu yasama organının güven inden almaktadır. Yürütme organı, hem organik olarak ve hem de meşruluk açısından bağlı bulunduğu yasama organına karşı sorumludur ve ona hesap vermekle yükümlüdür (Köker, 2013: 11). Yasama organı, yürütme organını kısmen (üyelerden birini veya birkaçını) veya tümüyle (Bakanlar Kurulu nun tamamını) güvensizlik oyu ile düşürme yetkisine sahiptir (Roskin vd, 2013: 273). Buna karşılık yürütme organının yasama organını feshetme veya yasama organını yenileme yetkisi -somut bazı parlamenter sistem örneklerinde zaman içinde ortaya çıkmış bir durum olmakla birlikte- tipik olarak mevcut değildir (Köker, 2013: 11). Bakanlar Kurulu nun başkanı olan başbakanın parlamento üyesi olması zorunlu, bakanların ise genel bir uygulamadır (Erdoğan, 2011: 18). Yürütme organının tepesinde yer alan devlet başkanı da belirli şartlar oluştuğunda meclisi feshedebilme yetkisi taşır (Türk, 2006: 162) Parlamenter sistemde yürütmenin parlamento içinden belirleniyor olması, demokratik ilkelere uygun olmayan yönetim anlayışı riskini beraberinde getirebilmektedir. Nitekim yürütme gücünün, parlamentoda çoğunluğu bulunan siyasal parti tarafından kullanılması yasama ve yürütme arasında

4 410 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan sorunların ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Özellikle, parlamentoda bir siyasal partinin ezici çoğunluk sağlaması halinde bu durum çok daha fazla öne çıkabilmektedir (Okutan, 2011: 185). Yasama ve yürütme güçleri bu şekilde birleştiğinde meclisin yürütme organı üzerindeki denetim yetkisi anlamını yitirmektedir (Türk, 2006: 162). Dolayısıyla parlamenter sistem her ne kadar özünde kuvvetler ayrılığına dayanan bir hükümet sistemi modeli olarak düşünülmekte ise de gerçekte durumun böyle olmadığı açıktır. Uygulamada parlamentarizmin daha çok kuvvetleri birleştiren bir sonuç ürettiği ileri sürülmektedir (Erdoğan, 2011: 19). Parlamenter sistemin zayıf halkalarından biri de koalisyon hükümetleridir (Okutan, 2011: 185). Bu tür hükümetlerin ortaya çıkması yürütmeyi istikrarlı ve etkin bir kuvvet olmaktan çıkarır (Erdoğan, 2011: 19). Parlamenter sistemde halk doğrudan başbakan ve devlet başkanını belirleme imkânına sahip değildir. Halkın ülke yönetimini dolaylı yoldan belirliyor olması demokratik açıdan da negatif bir etkiye yol açar (Okutan, 2011: 185) Yarı-Başkanlık Sistemi Yarı-başkanlık sisteminin en iyi örneği Fransa da görülmektedir. IV. Cumhuriyet döneminde yürütmenin zaaf içinde olduğunu gören ve Amerikan türü başkanlık sistemini benimsemeyen De Gaulle, hem icracı bir başkan hem de başbakandan oluşan melez bir sistem olarak adlandırılan yarı-başkanlık sistemini V. Cumhuriyet te uygulamaya koymuştur (Roskin, 2013: 123). Yarı-başkanlık sistemi, parlamenter sisteminin bazı özelliklerini bünyesinde barındırmakla birlikte bazı özellikleriyle de ondan farklıdır (Elgie, 1998: 229) Fransız Anayasası uygulamasının klasik parlamenter hükümet sistemi uygulamasından ayrılan belli başlı yönleri şöyle sıralanabilir (Yavuz, 2008: 1190): Devlet başkanı, parlamenter hükümet sisteminde olması gerektiğinden çok daha güçlü bir konuma sahiptir. Yani devlet başkanı sembolik olmanın çok ötesindedir Fransız Anayasası uygulamasına bakıldığında, neredeyse devlet başkanıhükümet başkanı ayrımı yoktur. Cumhurbaşkanı adeta devlet başkanı ve hükümet başkanı fonksiyonlarının ikisini de şahsında toplamıştır Fransız Anayasası uygulamasında 1962 değişikliği ile birlikte Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçileceği bir sistem benimsenmiştir. Genel anlamda yarı başkanlık sisteminin parlamenter sistemlerde görülen şu özellikleri devam etmektedir (Demir, 2013: ): Yürütme organı iki başlıdır: Bu sistemde halk tarafından seçilen ve geniş yetkilere sahip olan devlet başkanı, iktidar yetkilerini hükümetle paylaşır. Fakat kural olarak devlet başkanının siyaseten sorumsuzluğu devam eder. Çünkü parlamentoya karşı hesap verecek olan başkan değil hükümettir. Bununla amaçlanan yasama ile yürütme arasında zorunlu bir uzlaşma arayışına girerek kilitlenmeyi önlemektir. Parlamento içinden çıkan bir hükümet (Bakanlar Kurulu), yine ondan aldığı güvenoyu ile görevine başlamakta ve görevde kaldığı sürece soru, meclis soruşturması, meclis araştırması ve gensoru gibi parlamenter sistemin denetim yollarına tabi olmakta ve güvensizlik oyu ile de görevden uzaklaştırılmaktadır. Yasama ile yürütme arasında kilitlenme olması ve bir uzlaşma sağlanamaması durumunda ya devlet başkanı ya da başbakanın önerisiyle anayasada belirlenen şartlarda parlamento feshedilir. Devlet başkanına tanınan bu yetki, aynı zamanda parlamenter sistemlerde görülen yürütmenin istikrarsızlığı sorununa da bir çözüm yolu olarak görülmüştür. Maurice Duverger e göre yarıbaşkanlık hükümet sisteminin üç karakteristik özelliği bulunmaktadır (Yavuz, 2008: 1190): Öncelikle genel oyla seçilmiş bir başkan olacak, Bu başkan geniş yetkilerle donatı-

5 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 411 lacak, Bu başkanın yanı sıra yürütme organı içinde yasama organına karşı sorumlu, başbakan ve bakanlardan oluşan bir kurul olacaktır. Yarı-başkanlık sistemi bünyesinde hem parlamenter sisteme hem de başkanlık sistemine kıyasla daha fazla sorun barındırmaktadır. Öncelikle Cumhurbaşkanı yazılı vekâlet vermedikçe başbakan bakanlar kurulu toplantılarına başkanlık yapamaz. Cumhurbaşkanının katılmadığı toplantılar anayasal geçerliliğe sahip değildir. Aynı zamanda siyasi sorumluluğu taşıyan başbakan ve bakanlar kurulunun uygulama alanında yetkileri oldukça azdır (Türk, 2006: 167). Dolayısıyla yasama ve yürütme organı arasında bir gerilim yaşanması veya kilitlenme olması halinde cumhurbaşkanı anayasada belirlenen koşullar çerçevesinde meclisi feshedebilmekte, bu da sistemde istikrarsızlıklara neden olmaktadır Başkanlık Sistemi Başkanlık sistemi, birçok ülkede uygulama alanı bulmasına rağmen ilk kez Amerika Birleşik Devletleri nde (ABD) uygulanmış ve varlığını günümüze kadar devam ettirmiştir (Tunçkaşık, 2015: 1). Başkanlık sisteminin temel unsurları şöyle sıralanabilir: Parlamenter hükümet sistemlerinde yürütme organı bölünmüş yapıdadır. Bir yanda sorumsuz olan devlet başkanı (kral veya cumhurbaşkanı), diğer yanda ise sorumlu olan kabine (hükümet) vardır. Kabine de başbakan ve bakanlardan oluşmuş kolektif bir organdır. Oysa başkanlık sisteminde yürütme organı tek kişiden oluşur (Gözler, 2010: 571). Yani yürütme tek başlıdır (Yüksel, 2013: 42) ve devlet başkanı tarafından temsil edilmektedir. Dolayısıyla başkanlık sisteminde başbakanlık kurumu yoktur. Bu işlevi de devlet başkanı yerine getirmektedir (Okutan, 2011: 186). Başkanlık sisteminde, parlamenter sistemlerde görülen tipte bir kabine, yani kolektif bir yürütme organı yoktur. Bütün yürütme yetkisinin sahibi tek başına başkandır. Yürütme birimlerinin (bakanlıkların) başı durumunda olan kişiler (bakanlar), parlamenter sistemlerdeki bakanlar gibi değildirler. Bunlar başkanın yardımcılar ı konumundadır. ABD de bunlara sekreter (secretary) denir. Sekreterler, başkanın emir ve talimatı dışına çıkamazlar. Sekreterler, başkan tarafından atanırlar ve başkan tarafından görevden alınırlar. Keza sekreterler, yasama organına karşı değil, özellikle başkana karşı sorumludurlar. O halde, başkanlık sisteminde, başkan, hem devlet başkanı, hem de hükümet başkanıdır (Gözler, 2010: 572). Başkanlık sisteminde yürütme ve yasama organları ayrı ayrı seçilir ve görev süreleri sabittir (Sandıklı ve Korkmaz, 2015: 2). Yürütme organının başı olan başkan doğrudan halk tarafından iki dereceli seçimle seçilmekte (Köker, 2013: 18) ve görevini sürdürmek için parlamentonun güvenoyuna ihtiyaç duymamaktadır (Türk, 2006: ). Yasama erki ise farklı seçim yöntemleri ile oluşan iki meclisli bir parlamento tarafından kullanılmakta ve başkan tarafından feshedilme olanağı bulunmamaktadır(ömürgönülşen, 2013: 295). Bu sistemin en temel özelliklerinden biri kuvvetler ayrılığının en katı şekilde uygulanmasıdır (Gözler, 2010: 569). Bu sistemde başkan, yüce divanda yargılanma hariç, hiçbir şekilde görevinden uzaklaştırılamaz. Yüce divanda yargılanma ise vatana ihanet vb. nedenlerle, çok istisnai bir durum olarak, meclisin büyük çoğunluğunun oy kullanması ile mümkün olabilmektedir. Başkanın sağlık sorunları sebebiyle iş görememesi ve hatta vefatında dahi görev süresinin sabitliği değişmemektedir. Süre dolmadan yeni bir başkan seçmek mümkün olmadığından bu gibi durumlarda başkanın yerine başkan yardımcısı geçmektedir (Sandıklı ve Korkmaz, 2015: 2). Görüldüğü gibi başkanlık sistemi anayasal organlar arasında denge ve iş birliğine dayanan nispeten başarılı bir kuvvetler ayrılığı modeli oluşturmuştur. Parlamento

6 412 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan gerçekten yasa yapmakla uğraşan ve bu işe başkanı karıştırmayabilen bir konumda iken başkan da sadece yasalar çerçevesinde hükümet etme ve kamu işlerini yasamadan bağımsız olarak yönetme konumundadır (Erdoğan, 2011: 22). Dolayısıyla başkanlık sisteminin diğer hükümet sistemlerine göre daha etkin ve istikrarlı bir yönetim modeli ve güçlü bir demokrasiye zemin oluşturduğu söylenebilir (Okutan, 2011: 187). 2. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Türkiye, parlamenter sistemi yaklaşık 150 yıldan beri uygulamaktadır. Fakat bu sistemde zaman zaman yaşanan siyasal krizler yeni hükümet sistemi arayışlarını gündeme getirmektedir. Sürekli tartışma gündeminde olmasına karşın somut bir metne dönüşemeyen hükümet sistemi arayışları 2016 yılı sonunda Ak Parti ve Milliyetçi Hareket Partileri nin önerisi ile önce Meclis gündemine getirilerek 330 un üzerinde oy almış ve halkın onayına sunulmak üzere kabul edilmiştir. Değişikliklere ilişkin halk oylaması 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılacaktır sayılı Resmi Gazete de yayınlanan ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 3 ile getirilmek istenen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkındaki maddeler ele alınmaktadır. Bu bağlamda 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nda yapılacak değişiklikler 11 Şubat 2017 Resmi Gazetesi nde yayınlanmış olup, maddeler kısaca: Buna göre değişiklik önerisinin ilk maddesi mahkemelerin bağımsızlığına tarafsızlığı da eklemektedir. Bu madde ile Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığının ayrı fakat birbirini tamamlayan iki kavram olduğu vurgulanmıştır. Bağımsızlık yargının hiçbir devlet organına, özellikle yürütmeye tabi olmaması anlamına ge- 3 Bu çalışmada 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nda yapılacak, eklenecek ve/ya çıkarılacak maddelere özetle değinilmiştir. Konu hakkında detaylı bilgi için bkz. (Resmi Gazete, 11 Şubat 2017). lirken tarafsızlık ise, yargıcın ön yargılı olmaması, taraflar arasında eşit mesafede bulunması anlamını taşır (Türmen, 2009). Dolayısıyla yapılacak değişiklik ile hukuk devletinin gereklerinden biri yerine getirilmiş olacaktır. Önerinin ikinci maddesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi nin milletvekili sayısı 550 den 600 e yükseltilmektedir. Bu değişiklikle seçmen başına düşen milletvekili sayısı artacağı için temsil oranı da artacaktır. Anayasa maddelerinin referandumda kabul edilmesi durumunda yürütmede istikrar sorun olmaktan çıkacağından bu aşamadan sonra temsilde adaletin sağlanabilmesi için seçim barajının makul bir düzeye düşürülmesi ve siyasal partiler kanunu nun yeni sisteme göre değiştirilmesi gerekmektedir. Üçüncü madde seçilme yaşını 18 e indirmektedir. Burada seçme ve seçilme yaşları eşitlenmekte ve toplumun nüfus açısından önemli bir bölümünü oluşturan gençlere mecliste temsil edilme hakkı tanınmaktadır. Önerinin dördüncü maddesi ile TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılma süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. Bu anlamda cumhurbaşkanlığı seçim süresinde bir değişiklik olmamaktadır. Ancak TBMM seçimlerinin süresi 4 yıldan 5 yıla çıkarılmaktadır. Böylece daha önce zaten 5 yıl olan seçim periyodu bu düzenleme ile eski haline getirilmektedir. Sürenin bu şekilde düzenlenmesi ülkenin sürekli bir şekilde kısa aralıklarla seçim atmosferine girmesini önlemek amacını taşımaktadır. Değişiklik önerisini verenler iki seçimin aynı günde yapılmasını istikrar açısından önemli görürken, muhalefet kanadı ise aynı gün yapılacak seçimde cumhurbaşkanı ve parlamento çoğunluğunun aynı partiden oluşması halinde kuvvetler ayrımı ilkesinin zedeleneceğini ileri sürmektedir. Beşinci maddede TBMM nin görev ve yetkileri sıralanmaktadır. Bu madde incelendiğinde TBMM nin

7 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 413 yürütmenin sorumlu kanadı olan hükümeti içinden çıkarması, onu güvenoyu ve gensoru ile denetlemesi gibi bazı yetkileri hariç olmak üzere yetki ve görevlerini büyük ölçüde koruduğu görülmektedir. Bununla birlikte seçimlerin birlikte yapılması seçimlerden sonra kimin hükümeti kuracağına dair soru işaretlerini ortadan kaldıracak, hükümet kurulması ile ilgili pazarlıkları ve krizleri engelleyecektir. Önerinin altıncı maddesi TBMM nin denetim yetkilerini sıralar. TBMM nin yürütmeyi kontrol etmek için kullandığı gensoru ve güvenoyu gibi denetim mekanizmaları kaldırılmaktadır. Meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru uygulaması ise devam etmektedir. Aslında yürütme doğrudan yasama içinden çıktığından parlamenter sisteme özgü olan gensoru ve güvenoyu gibi denetim araçları yeni sistemde anlamsız hale geldiğinden kaldırılmaktadır. Yeni sistemde tek başlı hale gelen ve ayrı bir seçimle doğrudan halk tarafından belirlenecek olan yürütme organı, görev süresi boyunca yasamanın desteğine ihtiyaç duymadığından güvenoyu ve gensoru mekanizmasına da gerek duyulmaz. Bu madde de yapılan değişikliklerden biri yazılı soru için 15 günlük bir cevaplama süresi getirilmiş olmasıdır. Yedinci maddede Cumhurbaşkanlığına aday gösterilme biçimi düzenlenmiştir. Buna göre Cumhurbaşkanlığına, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az % 5 ini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir (Resmi Gazete, 11 Şubat 2017). Mevcut durumda bir kişinin Cumhurbaşkanı adayı olabilmesi için 20 milletvekili tarafından aday gösterilmesi veya son seçimde tek başına veya birlikte % 10 u bulan parti veya partiler tarafından önerilmesi gerekmektedir. 100 bin kişinin aday gösterebilmesi ise yeni bir düzenleme olup, önerinin doğrudan vatandaşlara dayandırılması yeni ve önemli bir gelişmedir. Bu maddede yapılan önemli düzenlemelerden biri de Cumhurbaşkanı olarak seçilenlerin partileri ile ilişiklerinin kesilme şartının ortadan kaldırılmasıdır. Zaten Cumhurbaşkanı olarak seçilen kişinin partiyle ilişiğinin kesilmesi, tarihsel tecrübeler de göz önüne alındığında uygulanması çok zor ve gerçekçi olmayan bir düzenlemedir. Sekizinci maddede Cumhurbaşkanının görevleri sayılmıştır. Bu madde incelendiğinde Cumhurbaşkanın mevcut yetkilerinin korunduğu ancak kararname çıkarma ve OHAL ilan etme gibi bazı yeni yetkilerle donatıldığı görülmektedir. Cumhurbaşkanına tanınan yetkilerin bir kısmı daha önce bakanlar kurulu tarafından kullanılan ve iki makamın birleşmesi nedeniyle bir yerde birleşen yetkilerdir. Anayasa değişiklik önerisi ile ilgili en çok tartışılan konulardan biri Cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisine ilişkindir. Muhalefete göre bu madde ile Cumhurbaşkanının yetkileri çok artmış olacak, iktidara göre ise Cumhurbaşkanına verilen kararname çıkarma yetkisi sınırsız olmayıp, belli alanlarla sınırlandırılmış olacaktır. Anayasa ya göre Cumhurbaşkanı, temel hak ve özgürlükler, kişi hakları ve ödevleri ile siyasal hak ve ödevler alanında kararname çıkaramamaktadır. Ayrıca herhangi bir konu ile ilgili yasa mevcutsa o konu kararname ile düzenlenemeyecektir. Bunun yanında kanunlarda olmayan bir konu ile ilgili çıkarılan kararname, o konuda Meclis in kanun çıkarması ile hükümsüz hale gelecektir. Öte yandan Cumhurbaşkanının tek başına atama yetkisine sahip olması, idari makamların hızla oluşturulması, sorun çıkması halinde ise aynı hızla değiştirilmesi bakımından icrayı hızlandıracak ve bürokratik oligarşiyi azaltacaktır. Dokuzuncu maddede Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu düzenlenmiştir. Söz konusu madde ile Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM

8 414 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşerek üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Bu madde ile Cumhurbaşkanının sorumsuzluğu ortadan kalkmakta, Cumhurbaşkanı yetkili ama sorumsuz olmaktan çıkmakta ve denetim ve cezai sorumluluk gelmektedir. Ayrıca, Cumhurbaşkanına, Meclisin üçte ikisinin oyuyla Yüce Divan da yargılanma yolu açılabilir (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, 2017: 33). Onuncu madde Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar hakkındaki düzenlemeleri içermektedir. Bu madde ile Cumhurbaşkanı yardımcılığı düzenlemesi gelmektedir. Madde, Cumhurbaşkanına, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilmesi imkânı vermektedir. Cumhurbaşkanı yardımcılarının seçimle değil de atama ile belirlenmesinin temel nedeni, yürütme organında ayrı bir vesayet odağının oluşmasını engellemek, başarısız ve yetersiz yardımcıları kolaylıkla değiştirmektir. Mevcut sistemde Cumhurbaşkanına geçici olarak görevde bulunmadığı veya makamın herhangi bir nedenden dolayı boşalmış olduğu durumda yenisi seçilinceye kadar TBMM başkanı vekâlet eder. Yeni düzenleme ile Cumhurbaşkanının geçici olarak görevinin başında olmadığı durumlarda Cumhurbaşkanına yardımcılarından biri vekâlet eder. Cumhurbaşkanlığı makamının kalıcı olarak boşalması durumunda yardımcılardan biri vekâlet eder ve 45 gün içinde Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılır. On birinci madde Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi hakkındaki düzenlemeleri içermektedir. Yeni düzenleme ile koşullar oluştuğunda hem TBMM hem de Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu durumda hem TBMM hem de Cumhurbaşkanlığı seçimleri birlikte yapılır. TBMM seçimlerin yenilenmesine üye tamsayısının salt çoğunluğuyla karar verebilir. Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesine karar verirse kendi görev süresini de bitirmiş olur. On ikinci maddede olağanüstü hal yönetimi ve bunun ilanı, uzatılması ve kaldırılması yetkisi düzenlenmiştir. Mevcut durumda Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan bakanlar kuruluna ait olan OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanına geçmektedir. OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanında olmasına rağmen OHAL in onaylanması, kısaltılıp uzatılması ve kaldırılması yetkisi Meclis tedir. On üçüncü maddesi ile Askeri Mahkemeler kaldırılmaktadır. Bu madde ile Askeri mahkemeler kaldırılmakta ve böylece yargı çift başlılıktan kurtulmaktadır. Önerinin on dördünü maddesinde Anayasa Mahkemesi ve Hâkimler Savcılar Yüksek Kurulu ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Anayasa Mahkemesinin üye sayısı Askeri Mahkemeler kaldırıldığından o Mahkemelerden gelen iki üyenin azalması ile 17 den 15 e düşürülmektedir. Hâkimler ve Savılar Yüksek Kurulu nun adı Hâkimler ve Savcılar Kurulu olarak değiştirilmekte ve üye seçimi yeniden düzenlenmektedir. On beşinci madde ise bütçe önerisi ve bütçe ile kesin hesap hakkında düzenleme içermektedir. On altıncı madde de ise önerinin geçmesi halinde Anayasa ve kanunlarda yapılması gereken düzenlemeler sıralanmıştır. Bunlardan önemli olanları şunlardır: 3 Kasım 2019 seçimlerinden sonra Başbakanlık kurumu kaldırılacak, Sıkıyönetim uygulaması sona erecek, Kanun teklif etme yetkisi sadece milletvekillerine ait olacak, Jandarma Genel Komutanı MGK üyesi olmaktan çıkarılacak. Önerinin on yedinci maddesine

9 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 415 göre TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacaktır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar TBMM üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam edecektir. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27 nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılacaktır. Önerinin son maddesi ise şöyledir: "Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesileceğine" dair hükmün kaldırılması. Değişikliğin yayımı tarihinde; mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecektir. 3. Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışını Ölçemeye Dönük Olarak Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Yapılan Alan Araştırması Alan Araştırmasının Amacı, Yöntemi ve Evreni Araştırmanın temel amacı, bölge halkının cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi referandumuyla ilgili düşüncelerini tespit etmektir. Bu çerçevede halkın 16 Nisan 2017 de yapılacak olan cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi referandumuyla ilgili düşüncelerinin neler olduğu, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini bilip bilmedikleri, referandumda oylarını hangi yönde kullanacakları, hükümet sistemi değişimini bir rejim değişikliği olarak görüp görmedikleri, HDP li milletvekilleri ve belediyelere kayyum atamalarının referandumda verecekleri oyu etkileyip etkilemediği gibi soruların cevapları aranmıştır. Bu amaçla demografik değişkenler dâhil katılımcılara 14 soru yöneltilmiştir. Araştırma, 23 Şubat - 9 Mart 2017 tarihleri arasında Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis illerinde yapılmıştır. Araştırmanın evreni dört ildeki seçmenlerdir. Evreni temsil etmek amacıyla bu illerde 1750 kişi ile yüz yüze ve tesadüfî yöntemle araştırma gerçekleştirilmiştir. Örneklemin, evreni gerçek anlamda temsil edebilmesi maksadıyla seçmen nüfusu daha fazla olan Diyarbakır da araştırma 550 kişi ile diğer illerde ise eşit sayıda kişi ile (400) yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 18 programı ile analiz edilmiştir Araştırmanın Bulguları Araştırmanın ilk üç sorusu demografik (cinsiyet, yaş ve öğrenim düzeyi) değişkenleri ölçmektedir. Buna göre araştırmaya katılanları ü (1323 kişi) erkek, % sı (427) kadındır. Ankete katılan kadınların oransal olarak düşük olması bölgemizin toplumsal yapısından kaynaklanmaktadır. Araştırmaya katılanların yaşa göre dağılımına bakıldığında % (946 kişi) sı 18-30, % sı (456 kişi) 31-44, % u (250 kişi) ve % 5.6 sı (98 kişi) ise 60 yaş ve üzerindedir. Araştırmaya katılanların öğrenim durumları ise şöyledir: İlköğretim mezunu olanların oranı % (463 kişi), Lise mezunu olanların oranı % 40.8 (714 kişi), Ön Lisans mezunu olanların oranı % (197 kişi), Lisans mezunu olanların oranı % (339 kişi) ve Lisansüstü mezunlarının oranı ise % 2.11 (37 kişi) dir. 4 Alan araştırması içinde başkan ve üye olarak yer aldığımız Yeni Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından yapılmıştır. Sayısal veriler ve değerlendirmelerin bir kısmı araştırma raporundan alınmıştır. (Erişim Tarihi: ).

10 416 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan Tablo 2: Katılımcıların son seçimde oy verdiği partilere göre dağılımları Ak Parti ,0 CHP 50 2,86 HDP ,23 MHP 26 1,49 Diğer 58 3,31 Hiçbiri ,11 Katılımcıların verdiği yanıtlar bölgemizdeki seçim sonuçları ile uyumlu görünmektedir. Bölgemizde oy oranı bakımından HDP ilk sırada Ak Parti ise ikinci sırada yer almaktadır.. Tablo 3: Katılımcılara cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi hakkındaki bilgi düzeyleri Çok İyi Biliyorum ,09 İyi Biliyorum ,29 Biraz Biliyorum ,23 Hiç Bilgim Yok ,40 Tabloya göre katılımcıların çok büyük kısmı oylanacak olan cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi hakkında bilgi sahibi olduklarını belirtmişlerdir. Ancak biraz biliyorum ve hiç bilgim yok diyenler toplandığında aslında katılımcıların yarıdan fazlasının getirilmesi amaçlanan hükümet sistemi hakkındaki bilgisinin zayıf olduğu görülmektedir. Bu durumda sistemin daha basit ve anlaşılır biçimde anlatılması gerektiği söylenebilir. Tablo 4: Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile alakalı olarak katılımcıların aklına ilk gelen düşünce Yönetimde İstikrar ,54 Daha Demokratik Yönetim ,8 Güçlü İktidar ,69 Siyasi Kutuplaşma ,26 Tek Adam Yönetimi/ Diktatörlük ,71 Bir önceki soruyla bağlantılı olan bu soruda verilen cevaplarda sistemi bildiğini ifade eden katılımcılar kendi siyasi fikirleri, çevreden etkilenme ve siyasi partilerinin görüşleri doğrultusunda sistemden ne anladıklarını belirtmişlerdir. Bu tabloya göre muhalefetin cumhurbaşkanlığına ilişkin tek adam ve siyasi kutuplaşma söyleminin halk tabanında önemli oranda kabul gördüğü gözlemlenmiştir.

11 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 417 Tablo 5: Referandumda katılımcıların hangi yönde oy kullanacağı Evet ,37 Hayır ,46 Kararsızım ,17 Kararsızlar dağıtıldığında evet oranı % 34,4, hayır oranı % 65,6 oranında görülmektedir. Bir önceki genel seçim sonuçlarıyla karşılaştırdığımızda evet ve hayır ı temsil eden bölgedeki iki etkin partinin de oylarını önemli oranda korudukları görülmektedir. Tablo 6: Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesi halinde bölgemizdeki sorunların çözülüp çözülemeyeceğine dair katılımcıların görüşleri Katılıyorum ,66 Katılmıyorum ,49 Kararsızım ,86 Ankete katılanların büyük bir kesimi hükümet sistemi değişse dahi bölgemize özgü sorunların çözülmeyeceğini düşünmektedir. Tablo 7: Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin bir rejim değişikliği olup olmadığına dair katılımcıların görüşleri Evet ,37 Hayır ,86 Fikrim Yok ,77 Katılımcıların yaklaşık 2/3'ü cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi değişikliğinin bir rejim değişikliği olduğunu düşünmektedir. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi hakkında bilginiz var mı sorusuna verilen yanıtlarla bu soru birlikte düşünüldüğünde katılımcıların önemli bir bölümü o soruda yeterince bilgi sahibi olmadığını belirtmesine karşın bu soruda getirilecek olan sistemin bir rejim değişikliği olduğunu belirtebilmektedir. Aslında cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi denilince akıllarına ne geliyor sorusunun yanıtlarında da görüldüğü gibi katılımcıların büyük ölçüde tuttukları siyasi partilerin söylemlerine uygun biçimde cevap verdikleri gözlemlenmektedir.

12 418 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan Tablo 8: Katılımcıların Referandumda Ak Parti ve MHP nin birlikte hareket etmesine dair düşünceleri Olumlu ,23 Olumsuz ,11 Fikrim Yok ,66 Tabloya göre Ak Parti nin ve MHP nin referandumda birlikte hareket etmesini olumsuz bulanlar katılımcıların yaklaşık 2/3 ünü oluşturmaktadır. Bu oran referanduma hayır oyu verecek olanların oranı ile uyumludur. Yani büyük ölçüde HDP tabanından oluşmaktadır. Olumlu bulanların oranı ise referanduma evet oyu vereceğini belirten oranın yaklaşık 3 puan altında görünmektedir. Bu da Ak Parti-MHP birlikteliğinin özellikle Ak Parti tabanında çok ciddi bir olumsuzluk oluşturmadığı izlenimini vermektedir. Yani katılımcılar büyük oranda siyasi görüşleri doğrultusunda fikir belirtmişlerdir. Tablo 9: Katılımcıların hükümet sistemi değişimini kişiye özgü bir düzenleme olarak görüp görmediklerine dair düşünceleri Evet ,4 Hayır ,03 Fikrim Yok ,57 Hayır oylarıyla uyumlu olacak şekilde katılımcılar cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin kişiye özel bir düzenleme olduğunu düşünmektedir. Bu da önceki soruların yanıtları ile uyumludur. Yani katılımcıların tuttukları siyasi partinin söylemlerinin etkisi altında soruyu yanıtladıkları söylenebilir. Tablo 10: HDP li vekillerin tutuklanması ve belediyelere kayyum atanmasının katılımcıların referandumdaki oyunu hangi yönde etkilediğine dair görüşleri Olumlu Yönde ,14 Olumsuz Yönde ,26 Etkilemez ,26 Fikrim Yok 146 8,34 Yukarıdaki tablo analiz edildiğinde kayyum atanması ve HDP'li milletvekillerinin tutuklanmasının oy verme davranışında fazla etkili olmadığı görülmektedir. Burada HDP seçmeninin de yaklaşık % 15'lik bir bölümünün bu tutuklamalara tepkisiz kaldığı söylenebilir.

13 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 419 Tablo 11: Bugün seçim olsa katılımcıların hangi partiye oy vereceklerine dair yanıtları Ak Parti ,37 CHP 59 3,37 HDP ,06 MHP 22 1,26 Diğer 73 4,17 Hiçbiri ,77 Bu soruya verilen yanıtlar önceki seçimde hangi partiye oy verdiniz sorusunun yanıtlarıyla karşılaştırıldığında Ak Parti'nin oylarını çok yüksek oranda koruduğu, HDP'den ise yaklaşık 4 puanlık bir kayıp olduğu görülmektedir. Bu 4 puanlık kaybın diğer siyasi partilere yönelmediği gözlemlenmiştir. Bu durumda katılımcıların yanıtları doğrultusunda oy verme davranışında ciddi bir değişiklik olmadığı gözlemlenmiştir. Tablo 12: Televizyon programlarında hükümet sistemi üzerine yapılan tartışmaların katılımcıların oyunu hangi yönde etkilediğine dair görüşleri Olumlu Etkiliyor ,86 Olumsuz Etkiliyor ,2 Etkilemiyor ,94 Tabloda da görüldüğü gibi katılımcıların çok büyük bölümü televizyonlardaki tartışma programlarından etkilenmemektedir. Bu da katılımcıların bilimsel değerlendirmelerden çok partilerinin görüşlerinden etkilendiğini ispat eder niteliktedir. Sonuç Hükümet sistemleri yürütme yetkisinin tek bir yerde, kişide veya makamda toplanması ile birden fazla kişi, yer ve makam arasında bölünmesine göre şekillenmektedir. Türkiye son 150 yılda parlamenter hükümet sistemi içinde yer almakla birlikte pek çok dönemde bu sistemin ürettiği krizlerle baş etmek zorunda kalmıştır. Bu nedenle hükümet sisteminin değişimini içeren öneri ve tartışmalar son dönemlerde defalarca ülkemizin gündemine girmiş ve politik tartışmaların odağında yer almıştır. Bu tartışmalar sonucunda 2016 yılının son ayında cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi adlı bir anayasa değişikliği önerisi MHP ve Ak Partili milletvekillerinin imzası ile TBMM ye sunulmuş ve yapılan oylamalar neticesinde 330 un üzerinde vekilin oyu ile halka sunulmak üzere kabul edilmiştir. Değişiklik büyük ölçüde başkanlık sistemi özellikleri taşımakla birlikte belli yönlerden ondan ayrılmaktadır. Cumhurbaşkanlığı sistemi adını taşıyan anayasa değişikliği önerisi ile yürütmede teklik, yasama ve yürütmenin birbirinden ayrıldığı, yasama ve yürütme seçimlerinin aynı günde yapılması, cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinin yeniden düzenlenmesi, yasama ve yürütme makamlarının koşullar oluştuğunda karşılıklı olarak seçim yenileme kararı alabilmeleri gibi yenilikler getirilmektedir.

14 420 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan Önerilen hükümet sistemi değişikliğinin referanduma sunulmak üzere kamuoyu ile paylaşılması üzerine seçmenlerin sistem hakkındaki bilgi düzeyleri de merak edilen başlıca konu olmuştur. Siyasal partiler, ilgili akademisyenler, gazeteciler vb. getirilecek sistemi anlatmaya seçmenleri lehte ve aleyhte etkilemeye çalışmaktadır. Önümüzdeki süreçte halk sandığa gidip kararını verecektir. Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis illerinde yürütülen bu araştırma sonuçlarına bakıldığında bölge illerinde seçmenlerin büyük bölümünün getirilmek istenen cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi hakkında yeterince bilgi sahibi olduklarını belirttikleri ama bildikleri sistemi daha çok siyasal partilerinin söylemleri bağlamında tek adam yönetimi olarak gördükleri anlaşılmaktadır. Bununla birlikte seçmenlerim bir kısmı hükümet sistemi değişimini kişiye özgü olarak algılamakta, bir rejim değişimi olarak değerlendirilmekte ve oylarını önemli ölçüde hayır yönünde kullanacaklarını belirtmektedirler. Ayrıca HDP li milletvekillerinin tutuklanması ve Demokratik Bölgeler Partili belediyelere atanan kayyumların oylarını olumsuz etkilediğini düşünmektedirler. Ayrıca televizyon programlarında hükümet sistemi ile ilgili olarak yapılan bilgilendirme, yorum ve değerlendirmelerin düşüncelerini çok büyük oranda etkilemediği görülmektedir. Sonuç olarak HDP li seçmenlerin ağırlıkta olduğu 4 ilde yapılan bu araştırma bağlamında seçmenlerin büyük ölçüde oy verdikleri siyasal partilerin söylem ve tutumlarına göre oy tercihlerini belirledikleri, hükümet sistemine yaklaştıkları ve algılarını ona göre oluşturdukları iddia edilebilir. Bu da hükümet sisteminin seçmen tarafından bilinçli bir şekilde ele alınmadığını, tartışmanın metin üzerinden çok söylemler ve duyumlar üzerinden yapıldığını ve algıların ve tercihlerin buna göre şekillendiğini göstermektedir. KAYNAKÇA Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi. (2017). Ak Parti Tanıtım ve Medya Başkanlığı, Demirhan, Y. &Adıgüzel, Ö. (2016). Türkiye de Hükümet Sistemi Arayışlarına Halkın Bakışı: Diyarbakır Örneği, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6/11, Elgie, R. (1998). The Classification of Democratic Regime Types: Conceptual Ambiguity and Contestable Assumptions, European Journal of Political Research, 33, Gözler, K. (2010). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa: Ekin Yayınevi. Gözler, K. (2010). Kısa Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Yayınevi. Karatepe, Ş. (2013). Hükümet Sistemleri ve Türkiye, Yeni Türkiye, 51, Kılınç, D. (2016). Türkiye de Bitmeyen Tartışma: Hükümet Sistemi Üzerine Değerlendirmeler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XX/1, Köker, L. (2013). Yeni Anayasa Sürecini İzleme Raporu: Yeni Anayasada Temel İlkeler ve Hükümet Sistemi Tercihi, TESEV, Demokratikleşme Programı 4, Okutan, Ç. (2011). Siyasal Sistemler, (Editör: Halis Çetin), İçinde Siyaset Bilimi, (ss ) Ankara: Orion Kitabevi. Ömürgönülşen, U. (2013). Amerika Birleşik Devletleri nde Kamu Yönetimi, (Editör: Koray Karasu), İçinde, Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri, (ss ), Ankara: İmge Kitabevi. Resmi Gazete ( ), Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun No: 6771, Kabul Tarihi: 21/01/2017. Roskin, M. G. (2013). Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür, (Çeviren: Bahattin Seçilmişoğlu), Ankara: Adres Yayınları. Roskin, M G., vd. (2013). Siyaset Bilimi Bir Giriş, (Çeviren: Atilla Yayla), Ankara: Adres Yayınları. Sandıklı, A. & Korkmaz, S. S. (2015). Başkanlık Sistemi Tartışmaları Son Buldu

15 Halkın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Bakışı: Diyarbakır, Mardin, Batman ve Bitlis İllerinde Bir 421 Mu?, Bilgesam Analiz/Türkiye Siyaseti, No 1228, 8 Temmuz 2015, TBB, g.tr/anayasa_degisikligi.aspx, adresinden tarihinde erişildi. Teziç, E. (2001). Anayasa Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları. Tunçkaşık, H. (2015). Başkanlık Sistemi: Teori, Pratik ve Tartışmalar, (Editör: Havvana Yapıcı Kaya), İçinde Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Başkanlık Sistemi (ABD, Arjantin, Azerbaycan, Brezilya, Nijerya Örnekleri), (ss. 1-19), Ankara: TBMM Basımevi. Türk, H. B. (2006). İdeolojiler ve Sistemler, (Editör: Mümtaz er Türköne), İçinde Siyaset, (ss ), İstanbul: Lotus Yayınevi. Türmen, R. (2017). Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, Milliyet, 10 Ağustos 2009, tarihinde erişildi. Yavuz, B. (2008) Anayasa Değişikliğinin Doğurduğu Tereddütler ve Çözüm Yolları, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XII /1-2, Yüksel, C. (2013). Türkiye nin Gelecek Siyasi Sistem Tercihi Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm, Yarı-Başkanlık ve Başkanlık Sistemleri, Yasama Dergisi, 25, Yeni Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (2017), adresinden tarihinde erişildi.

16 422 Yılmaz Demirhan & Seyfettin Aslan & Özkan Adıgüzel & M.Emin Kurt & Ömer Taylan

DİYARBAKIR BÖLGE HALKININ CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ REFERANDUMUYLA İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK SAHA ÇALIŞMASI:

DİYARBAKIR BÖLGE HALKININ CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ REFERANDUMUYLA İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK SAHA ÇALIŞMASI: DİYARBAKIR BÖLGE HALKININ CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ REFERANDUMUYLA İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİ ÖLÇMEYE YÖNELİK SAHA ÇALIŞMASI: Diyarbakır, Batman, Mardin, Bitlis İletişim: www.yorsam.org Prof. Dr. Selahattin

Detaylı

CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI

CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI CUMHURBASKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI CİFT BASLILIK BİTİYOR Cumhurbaşkanı ile Başbakanın yetkileri birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı oluyor. Yönetimde çift başlılık ortadan kalkıyor. Cumhurbaşkanları

Detaylı

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

ÖZETLE. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem ÖZETLE Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem MiLLETiN ONAYIYLA Mevcut Anayasa da Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin başıdır. Sistemin işleyişi, devletin bekası ve vatanın bütünlüğü, Türkiye

Detaylı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı TOPLUM BİR NOKTADA HEM FİKİR PEKİ AMA NASIL: ÜÇ TEMEL SORU Toplumun görüşleri alındı mı? Katılımcı

Detaylı

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00 A. ANLATIM SORUSU (10 puan) Temsilde adalet yönetimde istikrar kavramlarını kısaca açıklayınız. Bu konuda

Detaylı

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU 14 HAFTALIK AYRINTILI DERS PLANI Doç. Dr. Kemal Gözler Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1. HAFTA: OSMANLI ANAYASAL GELİŞMELERİ [Türk Anayasa Hukukukun Bilgi Kaynaklarının Tanıtımı:

Detaylı

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Cumhurbaşkanı. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Cumhurbaşkanı Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu 2 3 Cumhurbaşkanı bir ülkede yönetim hakkının kalıtımsal, soya dayalı, kişisel olmadığını Kanyanğının dinsel kaynaklardan ilahi tanrısal

Detaylı

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem NEDEN Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem YERLi VE MiLLi BiR SiSTEM Türkiye, artık daha büyük. Dünyada söz söyleyen ülkeler arasında. Milletinin refahını artırmaya başladı. Dünyanın en büyük altyapı

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX BIRINCI BÖLÜM ANAYASA HUKUKUNUN KISA KONULARI 1. 1961 Anayasası ile 1982 Anayasası nın Hazırlanış ve Kabul Ediliş Süreçlerindeki Farklılıklar...1 2. Üniter, Federal ve Bölgeli

Detaylı

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Sorular Cevaplar

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Sorular Cevaplar ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ Sorular Cevaplar Soru 1. Halkın oylarıyla seçilen Cumhurbaşkanı görevini yaparken taraflı mı olmalı? Tarafsız mı olmalı? Cevap 1. Tarafsız olmalı. Cumhurbaşkanı cumhur u yani milletin

Detaylı

DİYARBAKIR GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE GENÇLİĞİN SİYASAL, SOSYAL VE GELECEK BEKLENTİLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK SAHA ARAŞTIRMASI.

DİYARBAKIR GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE GENÇLİĞİN SİYASAL, SOSYAL VE GELECEK BEKLENTİLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK SAHA ARAŞTIRMASI. DİYARBAKIR GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE GENÇLİĞİN SİYASAL, SOSYAL VE GELECEK BEKLENTİLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK SAHA ARAŞTIRMASI İletişim: www.yorsam.org Prof. Dr. Selahattin Yazıcıoğlu Cd. Karakoç Plaza

Detaylı

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x)

En İyisi İçin. I. Kanun-u Esasi gerçek anlamda anayasa bir monarşi öngörmemektedir. (x) Ne x t Le v e l Ka r i y e r 250ADET TAMAMIÖZGÜN ÇÖZÜMLÜAÇI KUÇLU SORU Kaymakaml ı k Sı navı nahazı r l ı k Anayasa Açı kuçl usor u Bankası En İ yi si İ çi n.. Necat i beycd.50.yı li şhanı Apt.no: 19/

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER

KAMU YÖNETİMİ. 5.Ders. Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER KAMU YÖNETİMİ 5.Ders Yrd.Doç.Dr. Uğur ÖZER 1 TÜRK KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI (MERKEZ ÖRGÜTÜ) DEVLETİN TEMEL ORGANLARI KAMU YÖNETİMİNİN YAPISI MERKEZ (BAŞKENT) ÖRGÜTÜ Cumhurbaşkanı Bakanlar kurulu Başbakan

Detaylı

TÜRKĠYE DE ANAYASA DEĞĠġĠKLĠĞĠ: NEDENLER, YAġANANLAR VE SONUÇLAR

TÜRKĠYE DE ANAYASA DEĞĠġĠKLĠĞĠ: NEDENLER, YAġANANLAR VE SONUÇLAR TÜRKĠYE DE ANAYASA DEĞĠġĠKLĠĞĠ: NEDENLER, YAġANANLAR VE SONUÇLAR 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrasında ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) koşullarında, 16 Aralık 2016 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi

Detaylı

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966

2-) Türkiye de tek dereceli seçim ilk kez hangi seçimlerde uygulanmıştır? A) 1942 B) 1946 C) 1950 D) 1962 E) 1966 1-) 1921 Anayasası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir B) İl ve nahiyelerde yerinden yönetim ilkesi kabul edilmiştir. C) Yasama ve yürütme kuvvetleri

Detaylı

21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI

21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI 21 EKİM 2007 TARİHLİ HALKOYLAMASI Erol TUNCER / Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV) Başkanı - 1 Kasım 2007 I. 1961 den Günümüze Halk Oylamaları 1961 den günümüze kadar 5 kez halkoylamasına

Detaylı

24 Haziran Seçimlerine İlişkin Kamuoyu Eğilimleri

24 Haziran Seçimlerine İlişkin Kamuoyu Eğilimleri 24 Haziran Seçimlerine İlişkin Kamuoyu Eğilimleri 22-23 Mayıs 2018 Mediar Gazi Üni. Teknopark Gölbaşı / ANKARA 0850 532 77 35 bilgi@mediar.com.tr www.mediar.com.tr İçindekiler I. Amaç, Evren, Örneklem

Detaylı

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK

TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 KISALTMALAR 17 BİRİNCİ BÖLÜM: TARİHSEL VE TOPLUMSAL GELENEK I. İSLAMİYET ÖNCESİNDE KURULAN DEVLETLER VE ANAYASAL YAPI 20 A. HUN DEVLETİ (MÖ. IV. yy.-ms 4. yy) 20 B. GÖKTÜRK DEVLETİ

Detaylı

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir?

3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi şeklinde olan meclisin her zaman açık olması yasamanın hangi ilkesi ile ilgilidir? 1.Aşağıdakilerden hangisi Anayasa Mahkemesinin sadece şekil olarak incelediği bir konudur? A) Anayasa değişiklikleri B) İç Tüzükler C) KHK D) Kanunlar E) Tüzükler 3.Meclisin faaliyetlerine ara vermemesi

Detaylı

ANAYASA HUKUKU DERSİ

ANAYASA HUKUKU DERSİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ (İÖ) ANAYASA HUKUKU DERSİ ARA SINAVI (11 Kasım 2010 Saat 19:00) 1- Amerikan modeli anayasa yargısı için aşağıdakilerden

Detaylı

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Komisyon. KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Komisyon KPSS HUKUK Çek Kopar Soru Bankası ISBN 978-605-364-600-6 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan.

Detaylı

1.Cumhurbaşkanının Meclise geri gönderemediği ve kabule etmek zorunda olduğu tek kanun aşağıdakilerden hangisidir? I. Cumhurbaşkanı. II.

1.Cumhurbaşkanının Meclise geri gönderemediği ve kabule etmek zorunda olduğu tek kanun aşağıdakilerden hangisidir? I. Cumhurbaşkanı. II. 1.Cumhurbaşkanının Meclise geri gönderemediği ve kabule etmek zorunda olduğu tek kanun aşağıdakilerden hangisidir? A) Bütçe Kanunu B) Türk Medeni Kanunu C) Milletlerarası Anlaşmalar D) Seçim Kanunundaki

Detaylı

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR

TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA. Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR TEMEL HUKUK DERS NOTLARI SON HAFTA Öğr. Gör. Erkan ÇAKIR ANAYASANıN TEMEL ILKELERI 2 1. madde Türkiye devleti bir cumhuriyettir. 2. Madde Cumhuriyetin nitelikleri Cumhuriyetçilik Başlangıç ilkeleri Atatürk

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII 24 HAZİRAN 2018 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII 24 HAZİRAN 2018 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ VII İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII 24 HAZİRAN 2018 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ A. 1923 ten GÜNÜMÜZE CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ... 5 B. 10 AĞUSTOS 2014 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ... 6 C. CUMHURBAŞKANLIĞI

Detaylı

GÜCLÜ DEMOKRASİ GÜCLÜ MECLİS MECLİS CUMHURBASKANINI VE BAKANLARI DENETLİYOR

GÜCLÜ DEMOKRASİ GÜCLÜ MECLİS MECLİS CUMHURBASKANINI VE BAKANLARI DENETLİYOR GÜCLÜ DEMOKRASİ GÜCLÜ MECLİS MECLİS CUMHURBASKANINI VE BAKANLARI DENETLİYOR Cumhurbaşkanının sorumsuzluğu ortadan kalkıyor, yani yetkili ama sorumsuz olmaktan çıkıyor. Mevcut anayasada Cumhurbaşkanı denetlenemiyor,

Detaylı

ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI

ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI ANAYASA DERSĐ (41302150) (2010-2011 GÜZ DÖNEMĐ YILSONU SINAVI) CEVAP ANAHTARI ANLATIM SORULARI 1- Bir siyasal düzende anayasanın işlevleri neler olabilir? Kısaca yazınız. (10 p) -------------------------------------------

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI Soru 1 : "Anayasa" deyince ne anlaşılır, ne anlamak gerekir? 7 Soru 2 : Türk tarihindeki anayasa hareketlerinin başlıca aşamaları ve özellikleri nelerdir? 15 İkinci

Detaylı

BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM

BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM Yard. Doç. Dr. ŞULE ÖZSOY Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi BAŞKANLI PARLAMENTER SİSTEM Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçildiği Parlamenter Hükümet Modeli ve Türkiye İçin Tavsiye

Detaylı

2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi.

2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi. 2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi. Madde 75 Türkiye Büyük Millet Meclisindeki koltuk sayısı

Detaylı

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ

MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ MEHMET UTKU ÖZTÜRK 1961 KURUCU MECLİSİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XIX GİRİŞ...1 1. DEMOKR AT PARTI İKTIDARININ SONUNA DOĞRU...9 1.1. DP nin Muhalefete Karşı Tutumu...9 1.1.1.

Detaylı

24 HAZİRAN 2018 SEÇİM ANKETİ DİYARBAKIR- MARDİN-BATMAN

24 HAZİRAN 2018 SEÇİM ANKETİ DİYARBAKIR- MARDİN-BATMAN 24 HAZİRAN 2018 SEÇİM ANKETİ DİYARBAKIR- MARDİN-BATMAN (ANKET 8-11 HAZİRAN TARİHLERİ ARASINDA TESADÜFİ YÖNTEMLE 1302 KİŞİ İLE YÜZ YÜZE YAPILMIŞTIR) http://www.yorsam.org Haziran-2018-Diyarbakır İÇİNDEKİLER

Detaylı

Öğrencinin adı ve soyadı: Numarası:

Öğrencinin adı ve soyadı: Numarası: Öğrencinin adı ve soyadı: Numarası: T.C. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi 2017-2018 Güz Dönemi Anayasa Hukuku Final Sınavı A Grubu Not: Sınav süresi 90 dakikadır. Test sorularını kodlamak için kurşun

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2014 2015 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.09.2014 TANIŞMA DERSİ TANIŞMA DERSİ 17.09.2014 22.09.2014

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ...IX KISALTMALAR... XIII I. BÖLÜM SEÇİM DÖNEMİ

İÇİNDEKİLER SUNUŞ...IX KISALTMALAR... XIII I. BÖLÜM SEÇİM DÖNEMİ I İÇİNDEKİLER SUNUŞ......IX KISALTMALAR... XIII I. BÖLÜM SEÇİM DÖNEMİ A. SEÇİM DÖNEMİNE GİRİŞ... 3 Cumhurbaşkanlığı Seçimi... 3 Erken Seçim Kararı... 4 B. SEÇİM DÖNEMİNDEKİ YASAL DÜZENLEMELER... 5 C. SEÇİM

Detaylı

( 25 ŞUBAT - 2 MART 2017 )

( 25 ŞUBAT - 2 MART 2017 ) 1 ( 25 ŞUBAT - 2 MART 217 ) ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ VE CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ REFERANDUM ARAŞTIRMASI MEHMET ALİ KULAT MAK DANIŞMANLIK YÖN. KUR. BŞK. 532 749 14 22 2 Araştırmanın Kimliği Bu çalışma

Detaylı

Diyarbakır da Anayasa Değişiklik Paketi ve Referandum Algısı. 10 Ağustos 2010 Diyarbakır

Diyarbakır da Anayasa Değişiklik Paketi ve Referandum Algısı. 10 Ağustos 2010 Diyarbakır Diyarbakır da Anayasa Değişiklik Paketi ve Referandum Algısı 10 Ağustos 2010 Diyarbakır 2 DİYARBAKIR DA ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ VE REFERANDUM ALGISI 10 Ağustos 2010 Doç. Dr. Behçet Oral Doç. Dr. İlhan

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2.

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2015-2016 ÖĞRETİM YILI II. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 15.02.2016 Türk Hukukunun Bilgi Kaynakları - Mevzuat, Yargı

Detaylı

Türkiye Siyasi Gündem Araştırması

Türkiye Siyasi Gündem Araştırması I. AMAÇ Bu çalışmanın amacı, aylık periyotlar halinde düzenlediğimiz, Türkiye nin Siyasi Gündemine paralel konuların ele alınarak halkın görüşlerini tespit etmek ve bu görüşlerin NEDENİ ni saptamak adına

Detaylı

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2.

KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ ANAYASA HUKUKU DERSİ 2015 2016 ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM DERS PROGRAMI İÇERİĞİ DERS TARİHİ 1. DERS SAATİ 2. DERS SAATİ 28.09.2015 30.09.2015 05.10.2015 07.10.2015 12.10.2015 TANIŞMA

Detaylı

ANAYASA GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00

ANAYASA GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00 ANAYASA 2014 2015 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI 5 OCAK 2015 SAAT 09:00 A. ANLATIM SORUSU Temsilde adalet yönetimde istikrar kavramlarını kısaca açıklayınız. Mevcut seçim barajı hakkındaki görüşünüzü yazınız.

Detaylı

KKTC SİYASİ ARAŞTIRMA RAPORU

KKTC SİYASİ ARAŞTIRMA RAPORU KKTC SİYASİ ARAŞTIRMA RAPORU Ekim, 2017 1 Araştırmanın Amacı ve Önemi Bu araştırma Gezici Araştırma Merkezi tarafından, KKTC genelinde sosyal, ekonomik, politik konular ile ilgili seçmenin düşüncesini

Detaylı

1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır?

1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır? 1-Hâkim ve Savcılar idari görevleri dolayısıyla aşağıdaki kurumlardan hangisine bağlıdır? A) Cumhurbaşkanlığı B) Başbakanlık C) Adalet Bakanlığı D) Halk E) HSYK 3-Aşağıdakilerden hangisi adli yargının

Detaylı

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19

T.C. YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI Basın Bürosu Sayı: 19 09/04/2010 BASIN BİLDİRİSİ Anayasa değişikliğinin Cumhuriyetin ve demokrasinin geleceği yönüyle neler getireceği neler götüreceği dikkatlice ve hassas bir şekilde toplumsal uzlaşmayla değerlendirilmelidir.

Detaylı

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00

ANAYASA CEVAP ANAHTARI GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI Ocak 2019 saat 13.00 HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ SİYASET BİLİMİ VE KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ANAYASA CEVAP ANAHTARI 2018-2019 GÜZ DÖNEMİ YILSONU SINAVI --- 9 Ocak 2019 saat 13.00 1. a) Demokrasi sandıktan

Detaylı

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET

Bölüm 6 DEVL ET ŞEKİLL ERİ I : MONARŞİ VE CUMHURİYET Birinci Kısım ANAYASA HUKUKUNUN GENEL ESASLARI Bölüm 1 ANAYASA HUKUKUNUN BİLGİ KAYNAKLARI I. Anayasalar II. Anayasa Mahkemesi Kararları III. Bilimsel Eserler IV. Kaynak Tarama Bölüm 2 ANAYASA HUKUKU KAVRAMI

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU YÖNETİMİ ANABİLİM DALI SEÇİM SİSTEMLERİNİN SEÇMEN İRADESİNE ETKİSİ Metin ÖZ Samsun, 2017 S E Ç İ M S İ S T E M L E R İ N İ N S E Ç M E N İ R A

Detaylı

Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini

Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini YÜRÜTME Yasamanın koyduğu kanunlar çerçevesinde ve kendine özgü düzenleyici işlemler ( KHK, Tüzük ve Yönetmelik) vasıtasıyla devletin genel işleyişini belirleyen ve parlamenter sistemde yürütme, bir kişi

Detaylı

SORULARLA. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

SORULARLA. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem SORULARLA Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem Türkiye nin çevresinde bir ateş çemberi var. Hainlerin ve düşmanların saldırıları bitmiyor. Dünya yeniden kurulurken, Türkiye iç meselelerle meşgul

Detaylı

ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI

ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İŞLETME BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU 2016 Bahar dönemi Yılsonu sınavı CEVAP ANAHTARI 1. Bir idari işlemin anayasa ve yasalarca yargı denetimi dışına çıkarılması

Detaylı

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAKKINDA BİLGİ NOTU HSYK Teklifi Teklif; 2797 sayılı Yargıtay Kanunu, 6087 sayılı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu, 4954 sayılı Türkiye Adalet

Detaylı

1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ

1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V İÇİNDEKİLER...VII BİRİNCİ BÖLÜM 1982 ANAYASASI, ANAYASANIN HAZIRLANMASI, KABUL EDİLMESİ VE TEMEL İLKELERİ I. 1982 ANAYASASI NIN HAZIRLANMASI VE KABUL EDİLMESİ...1 II. 1982 ANAYASASI

Detaylı

YÜRÜTME FONKSİYONU BAKIMINDAN CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN ANALİZİ

YÜRÜTME FONKSİYONU BAKIMINDAN CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN ANALİZİ YÜRÜTME FONKSİYONU BAKIMINDAN CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNİN ANALİZİ Prof. Dr. Gonca Bayraktar DURGUN Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: Tek Başlı Yürütme 16 Nisan Halkoylaması Öncesi Hükümet Sistemi Türkiye

Detaylı

ANAYASA HUKUKU DERSİ

ANAYASA HUKUKU DERSİ ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR HİTİT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İKTİSAT BÖLÜMÜ ANAYASA HUKUKU DERSİ ARA SINAVI (11 Kasım 2010 Saat 15:00) 1- Avrupa modeli anayasa yargısıyla ilgili olarak

Detaylı

Ahmet Davutoğlu'nun Görevinden Ayrılması ve Başkanlık Sistemi Tartışmaları Anketinin Sonuçları

Ahmet Davutoğlu'nun Görevinden Ayrılması ve Başkanlık Sistemi Tartışmaları Anketinin Sonuçları Ahmet Davutoğlu'nun Görevinden Ayrılması ve Başkanlık Sistemi Tartışmaları Anketinin Sonuçları Ahmet Davutoğlu'nun Görevinden Ayrılması ve Başkanlık Sistemi Tartışmaları Anketinin Sonuçları Anket sonuçları

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII. I. BÖLÜM HAZİRAN 2015 ten KASIM 2015 e DOĞRU

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII. I. BÖLÜM HAZİRAN 2015 ten KASIM 2015 e DOĞRU VII İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII I. BÖLÜM HAZİRAN 2015 ten KASIM 2015 e DOĞRU A. HAZİRAN 2015 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ... 3 7 Haziran 2015 Milletvekili Genel Seçimleri... 3 TBMM nin Açılması...

Detaylı

10. Herhangi bir sebeple boşalan bakanlığa en geç kaç gün içinde yeni bakan atanır? A) 5 gün B) 10 gün C) 15 gün D) 20 gün E) 25 gün

10. Herhangi bir sebeple boşalan bakanlığa en geç kaç gün içinde yeni bakan atanır? A) 5 gün B) 10 gün C) 15 gün D) 20 gün E) 25 gün 1. 1982 Anayasasına göre aşağıdaki organlardan hangisinin iptal davası açma yetkisi yoktur? A) Cumhurbaşkanı B) İktidar partisi meclis grubu C) Anamuhalefet partisi meclis grubu D) TBMM üye tamsayısının

Detaylı

tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Temmuz2017 N201722

tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Temmuz2017 N201722 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Temmuz2017 N201722 POLİTİKA NOTU Dr. Levent Gönenç 1 Merkez Direktörü Hukuk Çalışmaları Merkezi DAR BÖLGE SEÇİM SİSTEMİ TARTIŞMALARI Basına yansıyan haberlere

Detaylı

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni

Detaylı

Bu araştırma, 24 Haziran 2018 de yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimlerinde seçmenin oy tercihlerini tahmin etmenin yanı sıra seçmenin

Bu araştırma, 24 Haziran 2018 de yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimlerinde seçmenin oy tercihlerini tahmin etmenin yanı sıra seçmenin Bu araştırma, 24 Haziran 2018 de yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimlerinde seçmenin oy tercihlerini tahmin etmenin yanı sıra seçmenin Türkiye nin en önemli sorunu hakkındaki görüşleri En

Detaylı

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ-ANAYASA HUKUKU İKİNCİ ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ AKADEMİK YILI

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ-ANAYASA HUKUKU İKİNCİ ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ AKADEMİK YILI T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ-ANAYASA HUKUKU İKİNCİ ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ 2016-2017 AKADEMİK YILI 21 Ağustos 2017 Tarihli Bütünleme Sınavı Cevap Anahtarı Metin Soruları: 1- Egemenliğin kaynağına

Detaylı

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: ) SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN:2587-1587) Economics and Administration, Tourism and Tourism Management, History, Culture, Religion, Psychology, Sociology, Fine Arts, Engineering, Architecture,

Detaylı

YENİ ANAYASA YARGI YETKİSİNDE DEĞİŞİKLİK. 19 Ocak 2017 PERŞEMBE

YENİ ANAYASA YARGI YETKİSİNDE DEĞİŞİKLİK. 19 Ocak 2017 PERŞEMBE YARGI YETKİSİNDE DEĞİŞİKLİK Teklif, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişiklik yapıyor. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız"

Detaylı

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar

İlker Gökhan ŞEN. Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İlker Gökhan ŞEN Doğrudan Demokrasi: Kurumlar, Hukuki ve Siyasi Sorunlar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1 Birinci Bölüm Temel Kavramlar ve Teorik Çerçeve

Detaylı

Kamuoyunda Erken Seçim Algısı Araştırması

Kamuoyunda Erken Seçim Algısı Araştırması Kamuoyunda Erken Seçim Algısı Araştırması 21-22 Mart 218 Mediar Analiz Gazi Üni. Teknopark Gölbaşı / ANKARA 85 532 77 35 bilgi@mediaranaliz.com www.mediaranaliz.com İçindekiler I. Amaç, Evren, Örneklem

Detaylı

HUKUK. Soru Bankası İÇTİHAT

HUKUK. Soru Bankası İÇTİHAT HUKUK Soru Bankası ÇTHT G SS - TÜK. TH VT TM T.- 1 SOU G SS - TÜK. TH VT TM T.- 1 SOU 1.. Federal devletin tüzel kişiliği yoktur.. Federe devletlerin ayrılma hakkı yoktur.. Federe devletlerin uluslararası

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını

İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını İnsanların birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenleyen kurallara hukuk denir. Hukuk kurallarını koyan, uygulanıp uygulanmadığını denetleyen en yüksek organ ise devlettir. Hukuk alanında birlik

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...XXI TABLOLAR

Detaylı

Türkiye ye Özgü Yeni Bir Hükümet Modeli: Cumhurbaşkanlığı Sistemi

Türkiye ye Özgü Yeni Bir Hükümet Modeli: Cumhurbaşkanlığı Sistemi Türkiye ye Özgü Yeni Bir Hükümet Modeli: Cumhurbaşkanlığı Sistemi uyumlu olmaması nedeniyle hala istikrarsızlık üretmesi nedeniyle, demokratik hukuk devleti idealine en yakın modeli kurgulamaktır. Bu nedenle,

Detaylı

ANAYASA HUKUKU DERSĐ ( GÜZ DÖNEMĐ FĐNAL SINAVI) Đktisat ve Maliye Bölümü

ANAYASA HUKUKU DERSĐ ( GÜZ DÖNEMĐ FĐNAL SINAVI) Đktisat ve Maliye Bölümü ANAYASA HUKUKU DERSĐ (2011 2012 GÜZ DÖNEMĐ FĐNAL SINAVI) Đktisat ve Maliye Bölümü 1-1982 Anayasasının yürürlüğe giriş yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Kurucu Meclis B) Kurucu Danışma Kurulu C) Kurucu

Detaylı

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu..

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. 28 Nisan 2014 Basın Toplantısı Metni ; (Konuşmaya esas metin) Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. -- Silahlı Kuvvetlerimizde 3-4 yıldan bu yana Hava Kuvvetleri

Detaylı

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII. I. BÖLÜM 2011 den 2015 e DOĞRU

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII. I. BÖLÜM 2011 den 2015 e DOĞRU VII İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII I. BÖLÜM 2011 den 2015 e DOĞRU A. 2011 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ... 3 12 Haziran 2011 Milletvekili Genel Seçimleri... 3 TBMM nin Açılması... 4 Bağımsız

Detaylı

YENİ ANAYASA MADDELERİ NELER GETİRİYOR?

YENİ ANAYASA MADDELERİ NELER GETİRİYOR? HABER YENİ ANAYASA MADDELERİ NELER GETİRİYOR? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan 18 maddelik Anayasa değişiklik paketi için 16 Nisan Pazar günü referanduma gidilecek. Biz de Resmi

Detaylı

Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI

Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü TÜRK ANAYASA DÜZENĐ 2011 2012 BAHAR DÖNEMĐ ARA SINAVI CEVAP ANAHTARI Anlatım soruları: 1- Osmanlı ve Türkiye de bugüne kadar yürürlükte bulunmuş anayasaların nasıl

Detaylı

(Đktisat, Đktisat ĐÖ ve Maliye Bölümleri)

(Đktisat, Đktisat ĐÖ ve Maliye Bölümleri) ANAYASA HUKUKU DERSĐ 2012 2013 GÜZ DÖNEMĐ ARA SINAVI (Đktisat, Đktisat ĐÖ ve Maliye Bölümleri) CEVAP ANAPTARI A. ÇOKTAN SEÇMELĐ SORULAR 1- Aşağıdakilerden hangisi devletin unsurlarından değildir? a) Ülke

Detaylı

KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK

KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ KAMU YÖNETİMİ YRD.DOÇ.DR. BİLAL ŞİNİK BAKANLAR KURULU Bakanlar Kurulu, Başbakan ve bakanlardan kurulur. Cumhurbaşkanı bakanlar kurulunun

Detaylı

Yeni anayasa neyi hedefliyor?

Yeni anayasa neyi hedefliyor? Yeni anayasa neyi hedefliyor? Siyasal iktidar Yeni Anayasanın yazımına kapalı kapılar ardında devam ederken, yeni anayasanın yazılma sürecine dair öğrenebildiğimiz yegâne şey, mecliste oluşturulan uzlaşma

Detaylı

R A P O R. Doç. Dr. Fatih YARDIMCIOĞLU Arş. Gör. Furkan BEŞEL. Mayıs 2015

R A P O R. Doç. Dr. Fatih YARDIMCIOĞLU Arş. Gör. Furkan BEŞEL. Mayıs 2015 R A P O R 1 Doç. Dr. Fatih YARDIMCIOĞLU Arş. Gör. Furkan BEŞEL Mayıs 2015 Sunuş 4.264 kişi ile yüz yüze görüşme şeklinde yapılan anket bulgularına dayanan bu rapor, Mart- Nisan 2015 tarihinde Sakarya ilinin

Detaylı

Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci

Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci Türkiye nin Anayasa Yapımı Süreci Türkiye nin İyi Toplum İmgesi Var mı? Ersin Kalaycıoğlu Sabancı Üniversitesi İyi Toplum İmgeleri ve Anayasa 1. 1982 Anayasası: Güçlü Yürütmenin Vesayeti altında Yarı Parlamenter

Detaylı

1921'den Günümüze "TC" Anayasaları...

1921'den Günümüze TC Anayasaları... On5yirmi5.com 1921'den Günümüze "TC" Anayasaları... 1921 Anayasasının resmî adı Anayasa değil, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu ydu... Yayın Tarihi : 16 Aralık 2011 Cuma (oluşturma : 12/10/2018) ÖZEL HABER BİRİMİ/

Detaylı

3 Kasım 2002 Seçimlerine Doğru: Senaryolar ve Alternatifler...

3 Kasım 2002 Seçimlerine Doğru: Senaryolar ve Alternatifler... 3 Kasım 2002 Seçimlerine Doğru: Senaryolar ve Alternatifler... Seçime Doğru Giderken Kamuoyu: 3 Kasım 2002 seçimlerine bir haftadan az süre kalmışken, seçimin sonucu açısından bir çok spekülasyon bulunmaktadır.

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN. (Resmi Gazete ile yayımı: 16.6.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN. (Resmi Gazete ile yayımı: 16.6. 95 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASININ BAZI MADDELE RİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN (Resmi Gazete ile yayımı: 6.6.007 Sayı: 6554) Kanun No Tarihi MADDE - 7//98 tarihli ve 709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti

Detaylı

Hukukun Dalları Hukukun Kaynakları. Pozitif Hukuk: İdeal Pozitif Hukuk. Hukukun Dalları. Maddi Hukuk- Biçimsel Hukuk

Hukukun Dalları Hukukun Kaynakları. Pozitif Hukuk: İdeal Pozitif Hukuk. Hukukun Dalları. Maddi Hukuk- Biçimsel Hukuk Hukukun Dalları Hukukun Kaynakları Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN İdeal Pozitif Hukuk İdeal Hukuk: Doğal (tabii) veya olması gereken hukuktur. İnsanların zihinlerinde ve vicdanlarında yaşayan hukuka denir.

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii

İÇİNDEKİLER. ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii İÇİNDEKİLER ŞEKİL LİSTESİ... ix TABLO LİSTESİ... xi KISALTMALAR... xii BİRİNCİ BÖLÜM ANAYASA VE ANAYASACILIK... 1 I. Anayasa Kavramı... 1 A. Maddi Anlamda/Şekli Anlamda Anayasa Ayrımı... 1 B. Derlenmiş

Detaylı

Kanun No Tarihi:21/01/2017

Kanun No Tarihi:21/01/2017 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun No. 6771 Kabul Tarihi:21/01/2017 MADDE 1 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine bağımsız

Detaylı

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku)

Prof. Dr. Abdurrahman Eren. ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) Prof. Dr. Abdurrahman Eren ANAYASA HUKUKU DERS NOTLARI (Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku) İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER... IX Birinci Bölüm ANAYASA KAVRAMI, YAPIMI VE TARİHÇESİ I. ANAYASA KAVRAMI

Detaylı

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları

Sosyal Düzen Kuralları. Toplumsal Düzen Kuralları. Hukuk Kuralları Din Kuralları Ahlak Kuralları Görgü Kuralları Örf ve Adet Kuralları TEMEL HUKUK Sosyal Düzen Kuralları Toplum halinde yaşayan insanların yerine getirmek zorunda oldukları ödevleri ve kullanacakları yetkileri belirten kurallara, sosyal düzen kuralları veya sadece sosyal

Detaylı

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ...XI GİRİŞ... 1 İkinci Meclisler... 1 Osmanlı Âyan Meclisi ve 1924 Anayasaları... 3 Cumhuriyet Senatosu...

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ...XI GİRİŞ... 1 İkinci Meclisler... 1 Osmanlı Âyan Meclisi ve 1924 Anayasaları... 3 Cumhuriyet Senatosu... V İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ......XI GİRİŞ... 1 İkinci Meclisler... 1 Osmanlı Âyan Meclisi... 2 1921 ve 1924 Anayasaları... 3 Cumhuriyet Senatosu... 4 I. BÖLÜM OSMANLI DÖNEMİNDE İKİNCİ MECLİS Meclis-i Umumî...

Detaylı

OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ

OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ Sınırlı Oy Hakkı 1) Servete ve Vergiye Bağlı Seçme Hakkı 2) Yeteneğe Bağlı Seçme Hakkı (örneğin, İtalya da 1912 seçimleri, İngiltere de 1945 e kadar uygulanan seçimler)

Detaylı

AĞUSTOS 2015 TÜRKİYE GÜNDEMİ VESEÇMEN EĞİLİMİ ARAŞTIRMASI SONUÇ RAPORU 25 AĞUSTOS 2015

AĞUSTOS 2015 TÜRKİYE GÜNDEMİ VESEÇMEN EĞİLİMİ ARAŞTIRMASI SONUÇ RAPORU 25 AĞUSTOS 2015 ARGETUS ARAŞTIRMA, DANIŞMANLIK, EĞİTİM, PROJE VE ORGANİZASYON AĞUSTOS 2015 TÜRKİYE GÜNDEMİ VESEÇMEN EĞİLİMİ ARAŞTIRMASI 25 AĞUSTOS 2015 Mehmet Akif Mah.Recep Ayan Cad. Günaydın Sok. No:6 Kat:3 Çekmeköy

Detaylı

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu

Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar. Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar Türkiye nin Yönetim Yapısı Doç. Dr. Aslı Yağmurlu Yardımcı Kuruluşlar Hükümete veya bakanlıklara görevlerinde yardımcı olmak, belirli konularda görüş bildirmek, bir idari

Detaylı

TEMEL HUKUK. Hukuk ve Kaynakları

TEMEL HUKUK. Hukuk ve Kaynakları TEMEL HUKUK Hukuk ve Kaynakları HUKUK NEDİR Hukuk, toplumsal yaşam içinde kişilerin birbirleriyle ve toplumu temsil eden güçle ilişkilerini düzenleyen ve uyulması, toplumu temsil eden güç tarafından yaptırıma

Detaylı

Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? Anayasası na göre ara seçim ne demektir?

Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? Anayasası na göre ara seçim ne demektir? 1. 1982 Anayasası na göre, TBMM aşağıdakilerden hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir? A) Genel ve özel af ilanına karar vermek B) Bir kanun hükmünde kararnamenin değiştirilerek kabulüne karar

Detaylı

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN

TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK ARŞ. GÖR. DR. PELİN TAŞKIN TEMEL HUKUK BU DERSTE NELER ÖĞRENECEĞİZ? Yargı nedir? Türk hukukunda yargının bölümleri Anayasa Yargısı İdari Yargı Adli Yargı TEMEL HUKUK YARGI Yargı, devletin hukuk

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R İ Ç İ N D E K İ L E R ÖN SÖZ.V İÇİNDEKİLER....IX I. YURTTAŞLIK A. YURTTAŞLIĞI YENİDEN GÜNDEME GETİREN GELİŞMELER 3 B. ANTİK YUNAN-KENT DEVLETİ YURTTAŞLIK İDEALİ..12 C. MODERN YURTTAŞLIK İDEALİ..15 1. Yurttaşlık

Detaylı

İçindekiler. BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU TÜRK ANAYASA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ

İçindekiler. BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU TÜRK ANAYASA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 17 BİRİNCİ BÖlÜM ANAYASA KAVRAMI * FONKSİYONU - YORUMU I. ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASANIN FONKSİYONU 23 A. Anayasa Kavramı ve Anayasa Hukuku Öğretisi 23 B. Anayasanın Fonksiyonları

Detaylı

Doç. Dr. Melikşah YASİN Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. İdarenin Yasama Tarafından Denetlenmesi

Doç. Dr. Melikşah YASİN Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. İdarenin Yasama Tarafından Denetlenmesi Doç. Dr. Melikşah YASİN Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi İdarenin Yasama Tarafından Denetlenmesi İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER... ix KISALTMALAR...xv

Detaylı

TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI?

TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI? TÜRKİYE NİN ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNDE DEMOKRASİYE AYKIRI BİR DURUM VAR MI? DR. Nayef Bin NAHAR Katar Üniversitesi Yüksek Öğretim ve Bilimsel Araştırmalar Faktültesi Dekanı www.wa3efoundation.net Bu makale;

Detaylı

CUMHURBAŞKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI

CUMHURBAŞKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI CUMHURBAŞKANININ YETKİ VE SORUMLULUKLARI ÇİFT BAŞLILIK BİTİYOR Cumhurbaşkanı ile Başbakanın yetkileri birleştiriliyor. Cumhurbaşkanı yürütmenin başı oluyor. Yönetimde çift başlılık ortadan kalkıyor. Cumhurbaşkanları

Detaylı

Merakla Beklenen Anket Sonuçları Açıklandı

Merakla Beklenen Anket Sonuçları Açıklandı Merakla Beklenen Anket Sonuçları Açıklandı Marpoll Kamuoyu Araştırma Şirketi genel Başkanı Selim Işık tarafından açıklanan raporda çok dikkat çekici sonuçlar elde edildi. Raporun Kahramanmaraş Onikişubat

Detaylı