Özetlemek gerekirse, mali tablolar n enflasyona göre düzeltilmesinde uygulanmas gerekli temel usul ve esaslar afla daki flekilde özetlenebilir:-

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Özetlemek gerekirse, mali tablolar n enflasyona göre düzeltilmesinde uygulanmas gerekli temel usul ve esaslar afla daki flekilde özetlenebilir:-"

Gizem Tanyu
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 e-nflasyon

2 e-nflasyon Türkiye ekonomisinin 1976 y l ndan beri yaflad kronik yüksek enflasyon hepimizin yak ndan bildi i ekonomik ve sosyal etkileri yan nda yöneticiler ve ticari iflletme sahipleri aç s ndan getirdi i olumsuz yans malarla uzun y llard r tart fl lan bir sorun olmufltur. Yüksek enflasyon dönemlerinde mal ve hizmetlerin fiyatlar genel olarak art fl gösterirken, paran n cari sat n alma gücü düflmektedir. Dolay s yla, yüksek enflasyonlu bir ekonomide paran n cari sat n alma gücü ile mal ve hizmetlerin genel fiyat düzeyi birbirine ters bir hareketlenme göstermektedir. Yüksek enflasyonun iflletmeler aç s ndan yaratt olumsuzluklar; Uzun vadeli planlarda belirsizlik, Mali analizler için çok fazla de iflken ve belirsizlik, Uluslararas sektörel k yaslamalarda güçlükler, Gerçek karl l n belirlenememesi, ve Yat r m kararlar n n zamanlamas nda ve fizibilite analizlerinde ortaya ç kan belirsizlikler, fleklinde özetlenebilir. Söz konusu olumsuzluklar yöneticilerin kritik kararlar n al nmas s ras nda göz önüne almak durumunda olduklar temel bilgilerde ortaya ç kan yan lt c de iflime verilebilecek örneklerden sadece baz lar d r. Uluslararas Muhasebe Standartlar ( UMS ) bu duruma 29 numaral standart yoluyla çözüm getirmifl ve yüksek enflasyon yaflanan ülkelerdeki flirketlerin enflasyon muhasebesi uygulamas n zorunlu k lm flt r. Uzun y llard r Türkiye de yabanc ortakl a sahip veya yurtd fl ndaki flirketlerle iliflkileri olan birçok flirket bu standart uygulamakta ve enflasyona göre yeniden düzenlenmifl mali tablolar n kullanmaktad r. Sermaye Piyasas Kurulu ( SPK ) da yay mlad Seri XI, No:20 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar n Düzeltilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli uyar nca ( Tebli veya Seri XI, No:20 ), ortakl klar, arac kurumlar ve yat r m ortakl klar ile bunlar n ba l ortakl klar ve ifltiraklerinin yüksek enflasyon dönemlerinde mali tablolar n paran n bilanço günündeki cari sat n alma gücünü esas alarak düzenlemelerini 2003 y l ndan bafllamak üzere zorunlu k lm flt r. Enflasyon Muhasebesinin Amac Tebli in 1. maddesinde de belirtildi i üzere enflasyon muhasebesinin amac, yüksek enflasyon dönemlerinde mali tablolar n haz rlanmas na iliflkin usul ve esaslar belirlemektir. Bu nedenle, mali tablolara yans t lm fl tüm kalemler, geçmifl dönem mali tablolar nda yer alan kalemler de karfl laflt rma amac yla düzeltilerek, bilanço günündeki Türk Liras n n cari sat n alma gücü ile ifade edilmelidir. Mali tablo kalemlerinin paran n bilanço günündeki sat n alma gücü üzerinden ifade edilebilmesi amac yla yap lmas gereken düzeltmelerin kar zarar tablosuna toplam etkisi dönem içerisinde gerçekleflen enflasyon oran ile iflletme bünyesinde parasal ve parasal olmayan varl k ve yükümlülüklerin da l m do rultusunda olacakt r. Mali tablolar n enflasyona göre düzeltilmesi aflamas nda Tebli de öngörülen uygulamalar n yan s ra muhakeme gerektiren enflasyon muhasebesi yöntemleri de, mali tablolar n enflasyonun etkilerini do ru bir flekilde yans tmas n engellemeyecek flekilde seçilmek ve takip eden dönemlerde tutarl bir flekilde uygulanmak kayd yla, kullan lmal d r. Enflasyon Muhasebesinin Uygulanmas? Seri XI, No:20 nin uygulamaya iliflkin usul ve esaslar nakit ak m tablosu ve sat lan mal n maliyeti tablosu dahil olmak üzere tüm mali tablolar n bilanço günündeki paran n cari sat n alma gücü esas na göre düzeltilmesini gerektirir. Takip edilmesi gereken yöntemlerin yan s ra uygulama esaslar ile ilgili muhakeme ve yorumlama da gereklidir. Özetlemek gerekirse, mali tablolar n enflasyona göre düzeltilmesinde uygulanmas gerekli temel usul ve esaslar afla daki flekilde özetlenebilir:- Fiyat endeksinin belirlenmesi, ve parasal olmayan kalemlerin ay r m, olmayan kalemlerin enflasyona göre düzeltilmesi, Gelir tablosunun enflasyona göre düzeltilmesi, Net parasal pozisyon kar veya zarar n n hesaplanmas ve do rulanmas, Nakit ak m tablosunun enflasyona göre düzeltilmesi, Geçmifl dönem mali tablolar n n enflasyona göre düzeltilerek do ru aç l fl bakiyelerinin belirlenmesi. ve parasal olmayan kalemlerin ayr m Tebli, parasal olmayan kalemlerin bilanço tarihindeki paran n sat n alma gücü esas al narak, düzeltilmifl tutarlar ile ifade edilmesini öngörmektedir. kalemler paran n de erindeki de iflmeler karfl s nda nominal de erlerini aynen koruyan ancak sat n alma güçleri de iflen (dolay s yla azalan ) kalemlerden oluflur. kalemler bilanço tarihinde halihaz rda

3 paran n cari sat n alma gücünde ifade edildiklerinden enflasyona göre düzeltilmezler. olmayan kalemler ise parasal kalemler d fl nda kalan kalemlerden oluflur. olmayan bilanço kalemlerinden baz lar afla daki gibidir; Stoklar, Maddi duran varl klar, Maddi olmayan duran varl klar, Peflin ödenmifl giderler, Sat n al mlar için ödenen avanslar, Al nan avanslar, Ertelenmifl gelirler, ve Özsermaye kalemleri, Olmayan Kalemlerin Düzeltilmesi Tüm parasal olmayan varl k ve yükümlülüklerin mali tablolarda paran n bilanço tarihindeki sat n alma gücü üzerinden ifade edilmeleri gerekti inden, ifllem tarihinden bilanço tarihine kadar geçen sürede gerçekleflen Toptan Eflya Fiyatlar Genel Endeksi ndeki art fltan hesaplanan düzeltme katsay s kullan larak enflasyona göre düzeltilmeleri gereklidir. Net Pozisyon Kar veya Zarar n n Hesaplanmas SPK XI. No: 20 nin uygulanmas n n temel amaçlar ndan biri, belli bir dönem içinde parasal varl klar veya yükümlülükleri elde bulundurmaktan dolay oluflan net parasal pozisyon kar veya zarar n n muhasebelefltirilmesidir. Tebli in 20. maddesinde de belirtildi i üzere net parasal pozisyon; parasal varl k ve yükümlülükler aras ndaki farkt r. Net parasal pozisyon afla da görülen basit denklem ile de aç klanabilir:- Varl klar Yükümlülükler Olmayan Yükümlülükler Olmayan Varl klar Özsermaye Net parasal pozisyon olmayan pozisyon Yüksek enflasyon dönemlerinde iflletmeler, parasal varl klar ve yükümlülükler nedeniyle oluflan kazanç ve kay plar, birbirinden mahsup etmek suretiyle, net parasal pozisyon kar veya zarar n hesaplarlar. Bu hesaplama, parasal olmayan bilanço kalemlerinin, özsermayenin ve gelir tablosunun düzeltme ifllemine tabi tutulmas sonucunda aktif ve pasif aras nda ortaya ç kan fark olarak da yap labilir. flletmeler Pratikte Enflasyon Muhasebesini Nas l Uygulayacaklar? Söz konusu tebli in bir sonucu olarak ilgili iflletmeler mali tablolar n Tebli in esaslar na uygun olarak, en do ru flekilde haz rlayabilmek amac yla mali raporlama sistemlerini gözden geçirmek ve yeni sistemler gelifltirmek zorunda kalacaklard r. Sistem aray fllar nda firmalar n önünde çeflitli seçenekler mevcuttur. Bunlar temel olarak iki k s ma ay rabiliriz. Bunlar; Mevcut sistemlerle eflzamanl çal flan tam kapsaml sistemler, Mevcut sistemlerin yan nda istenilen dönemde çal flt r lan ek sistemlerdir.

PwC çözümü: e-nflasyon SET YAZILIM PricewaterhouseCoopers mali raporlama ortam ndaki bu de iflikliklere bünyesinde uzun y llard r enflasyon muhasebesini uygulayan konunun uzman ekipleri ile Set Yaz l

4 PwC çözümü: e-nflasyon SET YAZILIM PricewaterhouseCoopers mali raporlama ortam ndaki bu de iflikliklere bünyesinde uzun y llard r enflasyon muhasebesini uygulayan konunun uzman ekipleri ile Set Yaz l m n yaz l m ve ürün gelifltirme konusundaki tecrübesini ekleyerek gelifltirdi i e-nflasyon ile çözüm getirmektedir. e-nflasyon iflletmenin mevcut sistemlerini de ifltirmeden, istedi i dönemlerde çal flt r labilecek bir ek yaz l md r. Program n ana k s mlar afla daki bafll klardan oluflmaktad r: Ayl k Bakiye Tablosu Sabit K ymet Tan t m Kartlar Hesap Plan S n fland rma ( / Olmayan) Tarihsel Giderler Amortisman Da l m Tarihsel G.Ü.G. Amortisman Da l m fltirak Bilgileri Yap lmakta Olan Yat r mlar Öz Kaynak Hareket Tablosu Ödenen Temettüler Ticari Stoklar ve STMM Hammaddeler ve Kullan mlar Üretim Stoklar ve SMM Peflin Ödenen Giderler Di er Olmayan Hesap Detaylar Düzeltme fllemi Raporlar Analizler Nakit Ak m Tablosu Fon Ak m Tablosu Kar Da t m Tablosu

5 Neden e-nflasyon? SPK taraf ndan yay mlanm fl genel kabul görmüfl muhasebe ilkeleri ve vergi kanunlar aras ndaki farklar sebebiyle Türkiye de flirketler iki farkl mali tablo haz rlamak durumundad rlar. Buna ek olarak ülkemiz mali raporlama ortam gibi s k ve kapsaml de iflikliklerin oldu u bir ortamda iflletmeler muhasebe sistemlerine yapacaklar yat r m düflünürken uzun dönemli düflünmek ve k sa sürede de iflecek veya gereksiz kalacak sistemlerden kaç nmak durumundad rlar. Bu sebeple, kullan m kolay, az bir maliyetle kurulabilecek, etkili ve güvenilir sistemler flirketler aç s ndan en uygun çözüm yolu olarak gözükmektedir. nan yoruz ki e-nflasyon bu ortamdaki iflletmeler için pratik ve etkili bir çözüm arac olacakt r. Bilgi için: Coflkun fien, PricewaterhouseCoopers Türkiye fiirket Orta Adnan Akan, PricewaterhouseCoopers Türkiye fiirket Orta enflasyondanismani@tr.pwc.com

PricewaterhouseCoopers PricewaterhouseCoopers (www.pwc.com) kamu kurumlar na ve özel kurulufllara endüstri odakl denetim, vergi ve dan flmanl k hizmetleri sunmaktad r.

6 PricewaterhouseCoopers PricewaterhouseCoopers ( kamu kurumlar na ve özel kurulufllara endüstri odakl denetim, vergi ve dan flmanl k hizmetleri sunmaktad r. 139 ülkede 120,000 den fazla çal flan n n fikirlerinin, deneyimlerinin ve çözümlerinin birleflmesi ile kamu güveninin oluflmas na ve müflterilerinin ifllerine de er katmas na yard mc olur. Firma ba ms z denetim, vergi ve mali hukuk dan flmanl, kurumsal finans ve mali dan flmanl k, risk yönetimi, muhasebe ve mali ifller yönetimi, insan kaynaklar ve e itim alanlar nda çok kapsaml bir hizmet yelpazesini, büyüme ve performans etkinli i için stratejik çözümler aray fl ndaki müflterilerinin kullan m na sunmaktad r. PricewaterhouseCoopers 1981 y l ndan beri faaliyet gösterdi i Türkiye de, stanbul'da iki, Ankara'da ve zmir'de birer ofis olmak üzere toplam 4 ofiste 15 ortak ve 550 kifliyi aflk n profesyonel kadrosu ile hizmet vermektedir. Your worlds Our people S. Seba Cad. No: 48 BJK Plaza B Blok Kat Akaretler Befliktafl STANBUL Tel : (212) Fax : (212) Büyükdere Cad. No: 111 Kat Gayrettepe STANBUL Tel : (212) Fax : (212) Paris Cad. No: 12/ Kavakl dere ANKARA Tel : (312) Fax : (312) Hürriyet Bulvar No: 4/1 Kavala Plaza, Kat Alsancak ZM R Tel : (232) Fax : (232) enflasyondanismani@tr.pwc.com PricewaterhouseCoopers.

Benzer belgeler

Perakende Sektörüne Özel Hizmetlerimiz*

Perakende Sektörüne Özel Hizmetlerimiz* *connectedthinking Perakende ve tüketim mallar sektörü ifl dünyas ve tüketiciler aras nda ve ayn zamanda h zla geliflen e-teknoloji dünyas nda önemli bir yer almaktad