AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER TÜZÜĞÜ

Transkript

1 AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER TÜZÜĞÜ tarih ve 2006/10330 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe giren "Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğünün Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Tüzük" (R.G: /26512) ile yürürlükten kaldırılmıştır. Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi No: 7/6174 Dayandığı Kanunun Tarihi No: 1475 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi No: KAPSAM: Madde 1 - Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş çocukların, hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri bu Tüzükte belirtilmiştir. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:1) - KADIN ÇOCUK ÇALIŞTIRMA: Madde 2 - Ağır ve tehlikeli işler, bu Tüzüğe bağlı cetvelde gösterilmiştir. bu cetvelde, karşısında (K) harfi bulunmayan işlerde kadınlar ve (Ç) harfi bulunmayan işlerde de 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş çocuklar çalıştırılmaz. 16 yaşını doldurmamış çocukların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır. Şu kadar ki, ihtisas ve meslek öğrenimini veren okulları bitirip o konudaki işi meslek edinmiş kadınlarla 16 yaşını doldurmuş çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilir. İlgili Bakanlıklarca yeterliği kabul edilen kursları bitirip, o işi meslek edinmiş olan bu gibiler cetvelin 35 inci sırasından 62 inci sırasına kadar (62 dahil) belirtilen işlerde çalıştırılabilir. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:2) - SAĞLIK RAPORU: Madde 3 - Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçiler (Kadınlar dahil) ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş çocukların işe girişlerinde, işin niteliğine ve şartlarına göre bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarının hekim raporu ile saptanması zorunludur. İşin devam süresince de bu işlerde çalıştırılmalarında bir sakınca olmadığının; 16 yaşını doldurmamış fakat 18 yaşını bitirmemiş çocuklar için en az 6 ayda bir, diğerleri için de en az yılda bir defa hekim raporu ile saptanması zorunludur. Bu raporlar işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırasıyla en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık tesisleri ve hekimleri, sağlık ocağı, Hükümet veya belediye doktorları tarafından verilir. Raporlarda hangi bilgilerin bulunacağı Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca birlikte saptanır.

2 Bir işçinin, ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlara ait sağlık durumu raporu olmadıkça ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır. İşlerin gerek ilk işe girişlerinde gerekse ara muayenelerinde saptanan sağlık durumları bu rapora işlenir. Bu raporlar, teftişe yetkili memurların her istediğinde gösterilmek üzere işveren veya yetkili tarafından gizliliklerine halel gelmeyecek bir surette işlerindeki kişisel sağlık dosyalarında saklanır. İşyeri hekimi tarafından verilen rapora itiraz halinde, işçi en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanesi Sağlık Kurulunca muayeneye tabi tutulur; verilen rapor kesindir. İşyerinden ilişkileri kesilerek yeni bir işe giren işçilerin bu raporları veya örnekleri yeni işveren veya vekilinin isteği halinde o işyerine gönderilir. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:3) -AY HALİ: Madde 4 - Kadınlar, ay hali günlerinde ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamazlar. Bu günlerin sayısı 5 gün olarak hesap edilir. Daha fazlası için hekim raporuna göre hareket edilir. Ay halinin başlangıcı işçinin ihbar tarihidir. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:4) -İŞÇİLERİN KİMLİK CÜZDANLARI: Madde 5 - İşveren veya vekili, ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırdığı işçilerin nüfus kimlik cüzdanlarının onaylı örneklerini saklayacak, bunları teftiş ve denetlemeye yetkili makam ve memurlarının her isteyişinde göstermekle ödevlidir. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:5) -KADIN ÇOCUK ÇALIŞTIRMA YASAĞI: Madde 6 - Bu Tüzükte belirtilen şartlara aykırı olarak, ağır ve tehlikeli işlerde kadın ve çocuk işçi çalıştırdığı veya çalışan işçinin sağlık durumu itibariyle böyle bir işte çalıştırılmamasının gerektiği saptandığında, bunlar çalışmaktan alı konur. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:6) -YÜRÜRLÜK:

3 Madde günlü ve 1475 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine dayanılarak Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca Düzenlenen ve Danıştay ca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri, Resmi Gazete ile yayımı gününde yürürlüğe girer. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:7) -YÜRÜTME: Madde 8 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. (Ağır ve Tehlikeli İşler Tüzüğü Madde:8) AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLERE AİT CETVEL 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş çocukların çalıştırılabilecekleri işler: Kadınların çalıştırılabilecekleri işler: Arama ve sondaj işleri: Kömür, petrol, tabii gaz, su, her çeşit maden filizleri ve mineralleri arama ve her çeşit sondaj işleri. (Bu işlerin yalnız yerüstünde yapılan yardımcı hizmetlerinde kadın ve çocuk çalıştırılabilir.) Kömür, petrol, tabii gaz, su maden filizleri ve mineralleri ile taş, toprak, kum ve benzeri maddelerin çıkarılması ve üretimi işleri Kömür, petrol, tabii gaz, su, her çeşit maden filizleri mineralleri ile taş, toprak, kum ve benzeri maddelerin çıkartılması ve üretimi ve bu işlerin yapılmasında tamamlayıcı nitelikte olan kırma, yıkama, zenginleştirme, taşıma, depolama ve benzeri işler. (Elle yapılan basit ayıklama işlerinde kadın çalıştırılabilir.) Metalürji Sanayii İle İlgili İşler:

4 Demir ve demirden başka metallerin ve metalsilerin filiz ve minerallerinden itibaren pirometalüjisel, kimyasal, elektrolitik usullerle üretimi işleri ve bunlarla ilgili işler Demir ve demirden başka metallerin ve metalsilerin eritilmesi, saflaştırılması, alaşımlarının üretimi ve bu maksatlarla yapılan her çeşit işler Demir, çelik ve alaşımlarının, demirden, başka metal ve alaşımlarının, metalsi ve alaşımlarının her çeşit döküm (Adi döküm,pres döküm gibi) ve haddeleme, presleme suretiyle sıcak ve soğuk olarak standart şekillendirilmeleri işleri Demir, çelik ve alaşımlarına demirden başka metal ve alaşımlarına, metalsi ve alaşımlarına, (Külçe veya takoz halinde veya şekillendirilmiş olanlarına) uygulanan ısı işleri. (Tav, su verme ve benzeri işlemler.) Kükürdün eritme yoluyla üretimi, öğütülmesi, ambalajı ve depolanma ve bunlarla ilgili işler. Taş ve Toprak Sanayii ile İlgili İşler: Taş ocaklarında her çeşit taşın çıkartılması ve işlenmesi işleri. (Kırma, kesme, taşıma, yontma, öğütme, cilâlama ve benzeri işler dahil süs ve hatıra eşyası yapımında kullanılan taşların işlenmesi işleri hariç.) Çimento fabrikalarında; taş ocaklarında dinamitleme, konkasör ve yağcılığı, konkasöre vagon devirme, ve monitör havai hat yağcılığı, ekskavatör işleri ile çimento üretiminde kalker silosu, kalsinatör, klinker elevatörü, ambalaj, gezer vinç, kaynak, santralde ocakçılık ve külcülük, ocak ve fırın duvarcılığı ve tamirciliği, yükleme ve boşaltma, su kulesi, baca ve boya tamiri, bakım işleri Kireç ve alçı taşının yakılması ve bunların öğütme ve ekleme işleri. Ç K 11- Toprağın değiştirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası, boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri. Ç K 12- Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler. Ç K 13- Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme fabrika ve imalathanelerinde üretime ilişkin işler ,12 ve 13 numaralı bentlerde belirtilen işlerden fırın işleri ile silis tozları saçan işler. Metal ve Metalden Mamul Eşya Sanayii ile İlgili İşler: Ağır saç levhaları bağlama, perçinleme ve presleme işleri ile kalafat işleri, kara, deniz ve hava taşıtlarının tamir veya imalinde kullanılan malzemenin özellikleri itibariyle bir kişi tarafından idare edilemeyen işler, Gemi inşaat ve tamiratında iskele, dikme ve kızak işleri ile vinçler, işçi iskeleleri, bumbalar, direkler, demir ve zincirler ve sair teçhizata ait işler İskeleler, çarpantlar, köprüler, motorlar, makinalar ve kazanlar imali ve bunların fabrika tecrübeleri ve montajları işleri.

5 Ç K 18- Demir tel ve çubuktan malzeme imalatı işleri (çivi, zincir, vida, vb. gibi) Demiri ısıtıp döverek şekillendirme veya presleme suretiyle çeşitli eşya işleri Soğuk demircilik ve her çeşit kaynak işleri: (Oksijen, elektrik, punta ve dikiş kaynağı işleri gibi) Bakır, pirinç, alüminyum malzemeden eşya imalatı işleri (Mutfak ve ev eşyası ile süs eşyası imalatında kadın ve çocuk çalıştırılabilir.) Kurşun kaynak işleri, seri ve devamlı lehim işleri. (Radyo, televizyon, elektrik ve elektronik cihazların imalinde ve onarımında yapılan seri ve devamlı lehim işlerinde kadın çalıştırılabilir.) Font, çelik ve di~er madenleri ve alaşımlarını eritip potalara dökmek suretiyle çeşitli parça eşya imali işleri Kg. aşan tornacılık; tesviyecilik ve taşlama işleri Her türlü madeni kablo imali, çelik tel ve çelik şerit soğuk haddeleme, bıçak ve emsali demir eşya imali işleri. - K 26- Muharrik kuvvetle işleyen tam otomatik soğuk şekillendirme tezgahlarında yapılan işler Metal yüzeylerde yapılan, mekanik ve kimyasal temizlik işleri ile elektroliz yolu ile yapılan koruyucu kaplama (Nikelaj, kromaj ve kadmiyum kaplama vb.) sıcak daldırma yolu ile yapılan koruyucu kaplama (Kurşun, kalay, çinko vb.) çeşitli kimyasal maddelerle yapılan diğer koruyucu kaplama (fosfatlama, eloksal vb.) ve emaye işleri. Ağaç ve tahta işleri ile bunlarda mamul eşya sanayii ile ilgili işler Muharrik kuvvetle çalışan her türlü testereler ile kesici yontucu, soyucu, delici makinalar ve hızarlarla yapılan işler. Ç K 29- Kurutma işleri ile yapıştırma, kontrplak, kontrabla ve suni tahta imali işleri. Yapı İşleri: Bina, duvar, set, baraj, yol, demiryolu inşası ve tamiri işleri. (yardımcı işlerde çocuk çalıştırılabilir.) Havai hat, tünel, köprü, iskele, liman, dalgakıran, kanalizasyon, lağım, kuyu, kanal ve benzerleri yerüstü ve yeraltı su üstü ve su altı inşaatı ve tamiratı işleri ile tazyikli hava ile temel inşaat ve yıkım işleri Kireç, beton, asfalt ve benzerleri gibi yapı, malzeme ve maddeleri ihzar ve tatbikatına ait işler Asbest tozları ile yapılan her çeşit imalatın (Dam tecrit malzemesi, çimento ve asbest esaslı borular, kauçuklu ve plastikli yer döşemeleri imali gibi.) asbest hazırlama ve hamur yapma,işleri. (Hamurun şekillendirilmiş ve bu suret zararlı etkisi giderilmiş kademelerinde kadın ve çocuk çalıştırılabilir.)

6 Toprak kazma, yarma ve doldurma işleri. Kimya sanayi ile ilgili işler: Klorür asidi, sülfat asidi, nitrat asidi ve benzer her çeşit tahriş edici ve yakıcı asitler ile sodyum ve potasyum hidroksit, amonyak gibi alkalilerin üretimi ve bunlarla yapılan işler Aldehitler ketonlar, eterler, karbon sülfür, analin, alkoller, solventler, tinerler, trikloretilen ve benzerleri gibi uçucu ve parlayıcı maddelerin imali ve bunlarla yapılan işler Ham petrol ve katranların distilasyonu, bitum, madeni yağlar ve her türlü akaryakıt ve rafinasyon işleri. (Maddelerin küçük miyaslarda yağlama, silme işleri gibi kullanılmasına ilişkin işlerde kadın ve çocuklarda çalıştırılabilir.) Odun ve kömürlerin gazlaştırılmaları, koklaştırılmaları ve bunlardan elde edilen bitum, katran gibi ara ve art ürünlerin distilasyonu işleri Havagazı, yer gazı, biogaz ve asetilen üretimi işleri Asfalt ile dam tecrit maddeleri ve yağlamaya özgü, olup petrol tasfiyehanelerinde elde edilemeyen sıvı ve katı yağların imali işleri Her türlü patlayıcı madde ve mühimmatın imali, depolanması ve nakli işleri Her türlü zehirli gazları ve harp gazlarının üretimi kullanılması depolanması ve nakli işleri Aktif kömürlerin diğer aktif maddelerin ve çeşitli kimyasal maddelerin emprenyasyon işleri Her türlü patlayıcı maddenin kullanıldığı işler ile toz ve gaz maskeleri, koruyucu başlık ve elbiseler kullanılması zorunlu bulunan işler Piroteknik malzemesi hazırlama ve imali işleri (Aydınlatma ve işaret fişekleri, havai fişekler şenlik maytapları, tabanca mantarları benzerleri) Kibrit imaline ait işler. (Kimyasal maddelerin karıştırılması, hamur yapma ve kurutma işleri dışındaki işlerde kadın ve çocuk çalıştırılabilir.) Her türlü organik ve anorganik zehirli veya tahriş edici maddelerle boya ve vernik imali ve bunlardan meydana gelen zehirli ve tahriş edici boyaların kullanılması işleri Kimyasal gübrelerin istihsali ve istihzarı işleri Selülozik boya imali işleri Selüloit imali ve lak nitroselülozu ile yapılan çeşitli kimyasal maddelerin imali işleri Ensektisit, rodentisit ve tarımsal mücadele ilaçları istihsali ve istihzarı işleri Flor, klor, brom, iyot üretimi ve bunların muharriş türevlerinin imali işleri Organik ve anorganik pigmentlerin imali işleri İnsan sağlığına zarar verici kimyasal maddelerin yükleme boşaltma ve nakli işleri.

7 Akümülatör imali ve seri olarak akümülatörlerin bakım ve şarj işleri. - K 56- Uyuşturucu maddelerin imali işleri Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler. (Karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici solventlerle yapılan prine ve benzeri yağlı maddelerden ekstraksiyon ile yağ üretimi işlerinde ekstraksiyon kademelerinde kadın ve çocuk çalıştırılamaz.) Suni lifler ve diğer sentetik lifler ile plastik maddelerin imali işleri Tabakhaneler ile her çeşit deri fabrika ve imalathanelerinde tabaklama, nakil ve depolama işleri Ham kükürtleri işleme ve boyama işleri. - K 61- Kauçuk ve lastik sanayiinde, lastik hamurunun hazırlanmasından her çeşit şekillendirilmiş mamul yapımına kadar bütün işler. (Lastik hamurunun hazırlanmasında kadın çalıştırılamaz.) Ç K 62- Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (Bu tip imalatta meydana gelen ara veya ana mamul bir kişi tarafından idare edilemeyecek büyüklük ve ağırlıkta ise bu işlerde kadın ve çocuk çalıştırılamaz.) İplik ve Dokuma Sanayii ile İlgili İşler: Ç K 63- Çırçır fabrikalarındaki işler. - K 64- Pamuk keten, yün, ipek, paçavra ve benzerleri temizleme ve harman işleri ile bunların döküntülerini ayırma ve didikleme işleri. - K 65- Pamuk, keten, yün ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerini hallaç, haşıl, tarak ve kolalama tezgahtarında yapılan işler. Ç K 66- Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç tarak ve kolalama tezgahlarından bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri. - K 67- Her türlü ilkel ve mamul maddelerin boyanması, gazlanması ve ağartılması işleri Suni ipek imalinde hazırlama ve üretme işleri. - K 69- Tafta, vernikli ve su geçmez bezler ve muşamba imali işleri. - K 70- Kıl mensucat, her türlü keçe ve aba imali işleri. Kağıt ve Selüloz Sanayii İle İlgili İşler: Ç K 71- Kâğıt hamuru ve odun hamuru üretimi işleri. Ç K 72- Selüloz üretimi işleri Kâğıt ve selüloz üretiminde klor, hipoklorit, kükürtdioksit, hiposülfit gibi tahriş edici ve zararlı maddelerin üretimi ile çözeltilerinin hazırlanması, kullanılması ve geri kazanılması işleri. - K 74- Seri olarak otomatik makinalarla kâğıt, karton, mukavva imali işleri Gıda ve içki sanayi ile ilgili işler.

8 Ç K 75- Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler Ekmek ve maya fırın ve fabrikalarındaki hazırlama ve imale ait işler Mezbaha işleri, sakatat atölye ve fabrikalarındaki işler. Ç K 78- Balıkhane işleri Soğuk hava depolarındaki işler Tuzlalarda su içinde çalışma işleri ile tuz doldurma ve hamallık işleri. Ç K 81- Şeker fabrikalarında hazırlama ve üretime ait işler. - K 82- Alkol ve her türlü alkollü içkilerin imali işleri. Tüm Sanayii İle İlgili İşler: Balyaların depolara taşınması işleri İmalathane ve depolardaki aktarma işleri. - K 85- Sigara imalathane ve fabrikalarında yaprak tütün rutubetlendirme daireleri, ayırma ve temizleme makineleri, tütün filtreleri işleri. - K 86- Tütün harman ve kıyımhane işleri. Enerji üretimi, nakli ve dağıtımı ile ilgili işler: Buhar, gaz ve sair muharrik kuvvet üretimiyle ilgili işler Elektriğin üretimi, nakli ve dağıtımı işleri ile akümülatör dairelerinde yapılan her türlü işler Hareket halinde bulunan makine, motor ve aksamı ile transmisyon tertibatının yağlanması, tamiri ve temizlenmesi gibi işler. Nakliye ve benzeri işler: Araçsız olarak yirmibeş kilodan, elli kiloya kadar (elli kilo dahil) ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri El arabası gibi araçlarla elli kilodan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri Üç ve dört tekerlekli ve pedallı arabalarla altmış kilodan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri En çok % 10 rampalı yerlerde vagonetlerle 300 kilodan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri. Ç K 94- Çuvallama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler. - K 95- İnsan ve eşya taşımaya özgü taşıt araçlarında pilotluk, kaptanlık, şoförlük ve bunlara yardımcılık işleri. - K 96- Her türlü taşıt araçlarında makinistlik, arabacılık, frencilik, makasçılık ve bunlara yardımcılık işleri. Çeşitli İşler: Denizlerde, göllerde ve nehirlerde balık ve diğer hayvanların ve bitkilerin

9 Sünger avcılığı işleri İtfaiye işleri. avlanması, toplanması, üretilmesi ve dalyan işleri Ocakçılık, ateşçilik işleri ile ocak ve baca temizleme, işleri. - K 101 Büyük çamaşırhanelerde yapılan işler Lağım işleri Çöpçülük işleri Hayvansal gübre işleri. - K 105 Paçavracılık işleri Bataklık kurutma, su altı ve toprak altı işler ile suya girilerek yapılan her türlü işler Düşme tehlikesi fazla olan yüksek yerlerde yapılan inşaat ve tamirat işleri. - K 108 Radyoloji işleri ile radyum ve radyoaktif maddelerle yapılan işler. - K 109 Vahşi veya zehirli hayvan bulunduran bahçelerdeki ve hayvan terbiyesi müesseselerindeki işler. - K 110 Film, plak ve benzeri cisimlerin tutuşucu cinsten maddelerle yapılması ve kullanılması ile ilgili işler ve projeksiyon işleri. Ç K 111 Matbaa mürekkebi imali işleri. - K 112 Keten, kenevir ve jütten iplik, cisim, halat imali ve bunlarla yapılan dokuma işleri. - K 113 Hastane, bakteriyoloji ve kimya laboratuarları ve eczacılık işleri. - K 114 Hayvan tahniti işleri. - K 115 Kemik, boynuz, tırnak ve hayvan kanı ile ilgili üretim işleri. Ç K 116 Tutkal, jelatin ve kola imali işleri Metalden matbaa harfi imali ve klişe imali işleri. - K 118 Tüylü olarak kullanılacak derileri hazırlama işleri. - K 119 Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi didiklenmesi, ayrılması ve bunlara benzer işler. - K 120 Süngerleri temizleme, yıkama, beyazlatma ve boyama işleri. Ç K 121 Deri sanayiinde mamul derilere yüz ve fantezi fason yapma ve derileri perdahlama işleri. - K 122 Makinasız deniz nakil araçlarında (Mavna, şât ve benzerleri.) yapılan bütün işler Yüzen vinç ve taraklarda yapılan işler. - K 124 Hava alanlarındaki uçuşa hazırlık işleri ile yer hizmetleri ve bakım işleri. - K 125 Uçaklarda yapılan bütün işler. 29/3/1973 TARİH VE 7/6174 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE YÜRÜRLÜĞE KONULAN TÜZÜĞE EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN TÜZÜKLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHLERİNİ GÖSTEREN ÇİZELGE Ek ve Değişiklik Getiren Tüzüğü Yürürlüğe Koyan Kararnamenin Tarihi Numarası Farklı Tarihte Yürürlüğe Giren Maddeleri Yürürlüğe Giriş Tarihi

10 12/5/ / /5/1991