KOMPOZ SYON B LG LER. A. KÂ IT DÜZEN 1. Kâ d n alt ve üst k s mlar nda yeterli bo luk b rak lmas 2. Sat rlar kayd rma

Transkript

1 A. KÂ IT DÜZEN 1. Kâ d n alt ve üst k s mlar nda yeterli bo luk b rak lmas 2. Sat rlar kayd rma 3. Yaz ba l n n uygun yere yaz lmas 4. Paragraflar aras bo luklar 5. Sözcükleri do ru ve e it aral klarla yazma B. ANLATIM DÜZEN 1. Ana fikrin varl ve aç klanmas 2. Üslûptaki ak c l k 3. Sunu aç kl ve etkileyicilik 4. Yan fikirlerin varl ve örneklendirmeler 5. Kelimelerin kullan m ve yerindeli i C. D L B LG S KURALLARINA UYGUNLUK 1. Cümle yap s ndaki düzgünlük 2. Kelimelerin kullan m ve yerindeli i 3. Yaz m kurallar na imlâya uygunluk 4. Noktalama kurallar na uygunluk 5. Dil bilgisi kuralar na uygunluk D. B R BÜTÜN OLARAK YAZILI ANLATIM 1. Paragraflar aras geçi ler 2. Kelime say s na uygunluk 3. Her bir fikir için paragraf düzenlenmesi 4. Düzgün ve okunakl yazma 5. Giri, geli me ve sonuç bölümlerinin varl KOMPOZ SYON B LG LER BÖLÜMLER 1. G R BÖLÜMÜ: Bu bölümde verilen konunun tan m, aç klamas ve bu kompozisyonda nelerden bahsedilecekse k sa özeti yaz lmal en az: (2 sat r en fazla 2 sat r olmal ) 2. GEL ME: 3 ilâ 6 paragraf aras nda olabilir. Bu bölümde konu inceden ç kar lan plâna göre aç klanmal, konu çe itli yönleriyle ele al nmal, örnekler verilmeli. 3. SONUÇ: Konu bir tavsiye veya bir dersle sonuca ba lanmal bu bölüm 1 veya 3 sat r aras nda olmal. KOMPOZ SYON YAZARKEN FAYDALANACA IMIZ KONULAR: ÖRNEK KONU: Kötü al kanl klar G R : Konu giri bölümünde tan m yap l d r. Örnek: Kötü al kanl klar ad ndan anla laca gibi insanlara zarar veren içki, sigara, kumara, eroin, h rs zl k gibi insanlar taraf ndan sevilmeyen al kanl klard r. Giri te k saca nelerden bahsedilece i aç klanmal kötü al kanl k insan maddi, sa l k, ve sosyal yönden etkileyen toplum içinde ho görülmeyen zararl al kanl klard r gibi... GEL ME: 1. Faydalar ve zararlar nelerdir. (1 paragraf) 2. Konunun maddi yönden (para, finans) yönüyle incelenmesi (1 paragraf) 3. Toplumsal yönü (insanlar n nas l kar lad : sevmeleri, sevmemeleri) 4. Konunun sa l k yönü: (sa l k, temizlik, güzellik) yönleri 5. Konu hakk ndaki dü ünceler: (Kendi görü ümüz) 6. Konuya uygun Atasözü, deyimler. 7. Konuyla ilgili ya anm bir olay (örnek, hat ra) SONUÇ: 1. Konuyu bir tavsiye ile bitirme 2. Bir atasözü ile bitirme 3. Konuyu özetleme

2 KONU: Zararl al kanl klar TAR H: BA LIK G R :... GEL ME:... SONUÇ:......

3 * Bir insan n karakterini anlamak istiyorsan z, onun okudu u ve güldü ü eylere bak n. J.K. Banos KONU: Ailemi Çok Seviyorum konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Çocuklar n e itiminde okul mu, ailemi daha etkilidir? 2. Çok karde li olman n faydalar ve zararlar nelerdir? 3. Aileler 18 ya ndan sonra çocuklar serbest b rakmal m d r? 4. Gerçek karde lik sizce nedir? 5. Çocuklar n ailelerine kar sorumluluklar nelerdir?

4 ARKADA LIK BU TE! Sava n en zor günlerinden biri. Asker, en iyi arkada n n az ileride kanlar içinde yere dü tü ünü gördü. nsan n ba n bir saniye bile siperin üzerinde tutamayaca ate ya muru alt ndayd lar. Asker te mene ko tu ve: Te menim, gidip arkada m al p gelebilir miyim? Delirdin mi? der gibi bakt te men... Gitmeye de er mi? Arkada n delik de ik olmu... Büyük olas l kla ölmü tür bile. Kendi hayat n da tehlikeye atma sak n. Asker srar etti ve te men "Peki" dedi. "Git o zaman." nan lmas güç bir mucize. Asker o korkunç ate ya muru alt nda arkada na ula t. Onu s rt na ald ve ko a ko a döndü. Birlikte siperin içine yuvarland lar. Te men, kanlar içindeki askeri muayene etti. Sonra onu sipere ta yan arkada na döndü: Sana de mez, hayat n tehlikeye atmana de mez, demi tim. Bu zaten ölmü. De di te menim. Dedi asker. Nas l de di? dedi te men. Bu adam ölmü görmüyor musun?.. Yine de de di komutan m. Çünkü yan na ula t mda henüz sa d. Onun son sözlerini duymak, dünyaya bedeldi benim için. Ve arkada n n son sözlerini a layarak tekrarlad : Gelece ini biliyordum! demi ti arkada... Gelece ini biliyordum! Kalbimizde "Arkada l k" ad nda bir mucize var. Nas l oldu unu veya nas l ba lad n anlamazs n z. Ama bu özel arma an bilirsiniz ve arkada l n en büyük arma an oldu unu anlars n z. Gerçekten de arkada lar çok nadide mücevherlerdir. Sizi gülümsetip ba arman z için cesaret verirler. Sizi dinlerler ve kalplerini size açmak isterler. OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 1 Kitab n ad : Pollyanna B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

5

6 * En büyük zaman h rs z karars zl kt r. C. Floru KONU: Meslek Seçimi Önemlidir konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Sizce günümüzde en faydal meslekler hangileridir? 2. Y llar n geçmesiyle mesleklerin gözdeli i(popülerli i) de i iyor mu? 3. Meslek seçiminde okul mu yoksa aile mi daha etkilidir? 4. Gelecekte hangi meslekler daha gözde (popüler) olacakt r? 5. Sevilen meslek mi, yoksa çok para kazand ran meslek mi seçilmelidir?

7 Ç V Kötü karakterli bir genç varm. Bir gün babas ona çivilerle dolu bir torba ile bir tahta vermi. Arkada lar nla kavga etti in zaman her seferinde bu tahtaya bir çivi çak.' demi. Genç, ilk gün tahtaya otuz çivi çakm. Sonraki haftalarda kendi kendini kontrol etmeye çal m ve geçen her günde daha az çivi çakm. Nihayet bir gün gelmi ki; tahtaya hiç çivi çakmam. Bu durumu babas na gidip söylemi. Babas onu yeniden tahtan n önüne götürmü. Gence: 'Bu günden ba layarak tart may p kavga etmedi in her gün için tahtadan bir çivi ç kart.' demi. Günler geçmi. Bir gün gelmi ki bütün çiviler ç kar lm. Babas ona; 'Aferin, iyi davrand n ama bu tahtaya dikkatli bak. Art k çok delik var. Art k geçmi teki gibi güzel olmayacak.' demi. OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 2 Kitab n ad : Mercan Adas B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

8 ...

9 * E er yürüdü ünüz yolda hiçbir engel yoksa, o yol sizi hiçbir yere götürmez. Bernard Shaw KONU: Nas l Bir Evde Ya yorsunuz konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Siz nas l bir evde ya yorsunuz? 2. Nas l bir evde ya amay isterdiniz? 3. K rg zistan n geleneksel ev sekli nas ld r? 4. Büyük ehirlerde ya aman n yararlar nelerdir? 5. Sizce gelecekte evler nas l olacakt r?

10 DÜNYAYI DÜZELTMEK Ç N Adam, bir haftan n yorgunlu undan sonra, pazar sabah kalkt nda keyifle eline gazetesini ald ve bütün gün miskinlik yap p evde oturaca n hayal ediyordu. Tam bunlar dü ünürken o lu ko arak geldi ve parka ne zaman gideceklerini sordu. Baba, o luna söz vermi ti; bu hafta sonu parka götürecekti onu ama hiç d ar ya ç kmak istemedi inden bir bahane uydurmas gerekiyordu. Sonra gazetenin promosyon olarak da tt dünya haritas gözüne ili ti. Önce dünya haritas n küçük parçalara ay rd ve o luna uzatt : - E er bu haritay düzeltebilirsen seni parka götürece im! dedi. Sonra dü ündü: - Oh be, kurtuldum! En iyi co rafya profesörünü bile getirsen bu haritay ak ama kadar düzeltemez! Aradan on dakika geçtikten sonra o lu babas n n yan na ko arak geldi: - Babac m, haritay düzelttim. Art k parka gidebiliriz! dedi. Adam önce inanamad ve görmek istedi. Gördü ünde de hayretler içindeydi ve o luna bunu nas l yapt n sordu. Çocuk u ibretlik aç klamay yapt : -Bana verdi in haritan n arkas nda bir insan resmi vard. nsan düzeltti im zaman dünya kendili inden düzelmi ti! OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 3 Kitab n ad : Denizler Alt nda Yirmi Bin Fersah B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

11

12 * Yerinde söz söylemesini bilen insan, özür dilemek zorunda kalmaz. F. Sultan Mehmet KONU: Her Mevsim Güzeldir konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Hangi mevsimi daha çok seviyorsunuz? 2. Mevsimlere göre hayat n zda ne tur de i ikler oluyor? 3. Hangi mevsimi nerede yasamak isterdiniz? 4. Mevsimlerin insanlar üzerindeki etkileri nelerdir? 5. Sürekli bir mevsim olsayd sizce nas l olurdu?

13 DEN ZYILDIZI Bir zamanlar yaz lar n yazmak üzere okyanus sahiline giden ayd n bir adam varm. Çal maya ba lamadan önce sahilde bir yürüyü yaparm. Bir gün sahilde yürürken plaja do ru bakt nda dans eder gibi hareketler yapan bir insan görüntüsü görmü. Ba layan güne dans eden biri olabilece ini dü ünerek gülümsemi ve ona yeti ebilmek için ad mlar n h zland rm. Yakla t kça bunun bir genç adam oldu unu ve dans etmedi ini görmü. Bir kaç ad m ko uyor, yerden bir ey al yor ve yumu ak bir hareketle okyanusa f rlat yormu. Biraz daha yakla nca seslenmi : - Günayd n. Ne yap yorsun böyle? Genç adam durmu, ba n kald rm ve cevap vermi : - Okyanusa denizy ld z at yorum. San r m öyle sormal yd m demi. Bilge adam: Neden okyanusa denizy ld z at yorsun? Güne çoktan yükseldi ve sular çekiliyor. E er onlar suya atmazsam ölecekler. Ama delikanl görmüyor musun ki kilometrelerce sahil var ve ba tan a a denizy ld z yla dolu. Hiçbir ey fark etmez! Genç adam kibarca dinlemi, e ilerek yerden bir denizy ld z daha alm ve dalgalanan denize do ru f rlatm. Bunun için fark etti. Bu cevap bilgeyi a rtm ne söyleyece ini bilememi. Geriye dönmü, yaz s n n ba na geçmek üzere kulübesine gitmi. Gün boyunca bir eyler yazmaya çal rken genç adam n görüntüsü gözünün önünden gitmemi. OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 4 Kitab n ad : On Be Ya nda Bir Kaptan B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

14

15 * Ba kalar na imrenme, çok kimseler var ki senin hayat na imreniyorlar. MEVLANA KONU: Her Milletin Kendine Özgü De erleri Vard r konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Milli k yafetleriniz hangileridir? 2. Nas l giyinmeyi seversiniz? 3. nsanlar giyim ku amlar na göre de erlendirmek do rudur mudur? 4. Giyim ku amda moda takip edilmeli midir? 5. Tatile gideceksiniz yan n za hangi k yafetleri al rs n z?

16 Ç V Kötü karakterli bir genç varm. Bir gün babas ona çivilerle dolu bir torba ile bir tahta vermi. Arkada lar nla kavga etti in zaman her seferinde bu tahtaya bir çivi çak.' demi. Genç, ilk gün tahtaya otuz çivi çakm. Sonraki haftalarda kendi kendini kontrol etmeye çal m ve geçen her günde daha az çivi çakm. Nihayet bir gün gelmi ki; tahtaya hiç çivi çakmam. Bu durumu babas na gidip söylemi. Babas onu yeniden tahtan n önüne götürmü. Gence: 'Bu günden ba layarak tart may p kavga etmedi in her gün için tahtadan bir çivi ç kart.' demi. Günler geçmi. Bir gün gelmi ki bütün çiviler ç kar lm. Babas ona; 'Aferin, iyi davrand n ama bu tahtaya dikkatli bak. Art k çok delik var. Art k geçmi teki gibi güzel olmayacak.' demi. OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 5 Kitab n ad : Robinson Kruzo B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

17

18 * Ö renilmesi gereken ilk dil, tatl dildir. Bar Manço KONU: Bo Vakit Yoktur konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Bo zamanlar n zda neler yapars n z? 2. nsanin hayat nda bo vakit olmal midir? 3. Ailecek bo zamanlar n zda neler yapars n z? 4. Cumartesi-Pazar günlerini nas l de erlendirirsiniz? 5. Bo vakitlerinizi de erlendirdi iniz hobileriniz nelerdir?

19 Bir ngiliz kar koca, yanlar na o ullar n da alarak yaz tatillerini tabiatla iç içe geçirmek üzere skoçya'n n uçsuz bucaks z k rlar na gitmi lerdi. Bu tatil günlerinin birinde genç adam köyün hemen yan ba ndaki koruda tek ba na dola maya ç kt. A açlar aras ndaki su birikintisinin dayan lmaz çekicili ine kap larak orac kta suya girdi. Ba na geleceklerden habersizdi tabii... Delikanl, vücudunu serin su birikintisinin keyfine b rakm t ki; dayan lmaz bir sanc yla bir anda neye u rad na a rd. Delikanl n n aya na kramp girmi ti. Her kramp bir öncekinden daha iddetli geliyor ve onu ac lar içinde k vrand r yordu. Genç adam birkaç dakika içinde kendini suyun üzerinde tutacak son gücünü de tüketti. Hayat mücadelesini kaybetmeye ba lad n hissetmi ti ki, deh et ve panik içinde can havliyle ba rmaya, yard m ça rmaya ba lad. Suyun yak nlar nda bir yerde, tarlas nda çal makta olan bir köylü çocu u, feryatlar duyunca hemen i ini b rak p sesin geldi i tarafa do ru ko tu. Suyun içinde ç rp nmakta olan bir yabanc gören genç köylü hemen suya atlayarak delikanl y bo ulmaktan kurtard. Delikanl n n babas, o lunun mutlak bir ölümden kurtulmas na vesile olan genç köylüyle tan p te ekkür etmek için evine davet etti. Delikanl n n babas sohbet s ras nda cesur köylüye gelecekle ilgili planlar n sordu. "Babam gibi çiftçi olaca m maalesef" diye isteksizce cevap verdi genç adam. Baba, ükran duygular yla vefa borcunu ödemek için arad f rsat buldu unu dü ündü. "Ba ka bir ey mi olmak isterdin yoksa?" diye sordu genç köylüye. "Evet" diye ba n öne e di genç, "Hep doktor olmak isterdim. Ama bizler fakir insanlar z. Böyle pahal bir e itimi babam kar layamaz..." "Üzülme... istedi in olacak..." dedi, ngiliz baba. "T p fakültesinde okuman için gerekli bütün masraflar n kar layaca m!" Hadisenin üzerinden uzun y llar geçti. Tarihler Aral k 1943'ü gösterdi inde Winston Churchill Kuzey Afrika'da hastaland. Te his zatürreydi. Hem de çok iddetli bir zatürre... Hemen, o günlerde penisilin ad verilen mucizevî ilac ke feden Sir Alexander Fleming'e haber gönderildi. Fleming, ngiltere den Afrika'ya uçtu ve yeni ilac n hastas ngiltere Ba bakan 'na tatbik etti. laç hemen tesirini gösterdi. Penisilini ke feden ve bu ilac ile ba bakan bizzat tedavi eden Alexander Fleming, Churchill'in hayat n kurtard. Hem de ikinci kez! Y llar önce skoçya'daki küçük gölde genç Churchill'i bo ulmaktan kurtaran ve çiftçi olacakken baba Churchill'in maddi deste i sayesinde t p fakültesinde okuyan genç skoç, Doktor Alexander Fleming'ten ba kas de ildi. OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 6 Kitab n ad : Tom Amcan n Kulübesi B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

20

21 * Yerinde söz söylemesini bilen insan, özür dilemek zorunda kalmaz. F. Sultan Mehmet KONU: Ünlü Olmak ster misiniz? konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Ünlü birisi olmak ister misiniz? Niçin? 2. Ünlülerin ya ad hayata özeniyor musunuz? 3. Ülkenizdeki ünlü ki iler kimlerdir ve bu ki ileri ünlü yapan sebepler nelerdir? 4. Sizce unlu olman n yararlar ve zararlar nelerdir? 5. Gelecekte milletiniz ve bütün insanl k için ne yapmak istersiniz?

22 MD OKU Genç bir adam u suali sormu tu: Dilin en faydal kelimesi hangisidir? Derhal cevap verdim. : - Ö renmek. Hala o soruya verebilecek ba ka bir cevap bulamad m. nsan ö renmeli. Bilgi neredeyse oraya kadar gidip elde etmeli. nsan zorluklara kar koyma kuvvetini ancak ö renmek sayesinde elde edebilir. Hiçbir kimse zorluk kar s nda geli igüzel tav r almamal d r. Nas l davran lmas gerekti i incelenmeli, tespit edilmelidir. Kendimize daima sormal y z: Bana bu i te yard m edecek kitap yok mu? Ö renmenin en ucuz ve en kolay yolu okuma d r. Birkaç bin liral k kitap, milyonlarca liral k hizmet edebilir. Bir kimya müessesi, az bir zaman önce bir tecrübe için yirmi be bin mark sarf etmi ti. Sonradan arad klar aç klama ve bilginin on mark a sat lan bir kitapta mevcut oldu u anla ld. Gerekli ara t rmay yapm olsalard Yirmi dokuz bin dokuz yüz doksan mark tasarruf etmi olacaklard. Dünyan n tan d kâ if ve mucitlerin birço u bilgilerini kitaplardan ö renmi lerdir. Mesela telefonu icat eden Bell, telefon icad fikrini Alman yazar Helmholtz un Ses hakk nda yazd bir eserden alm t r. Uça icat eden Wright karde ler, dü üncelerini bir kitab n yard m ile gerçekle tirmi tir. Elektrik biliminin ustalar ndan Faraday da bir kimya kitab ndan esinlenmi tir. Henry Ford otomobil yapma fikrini bir Frans z yazar n makalesinden alm t r. O makalenin bir ziraat dergisinde yay nland n söylesem a r rs z. Okumaya ve ö renmeye ayr lan zaman daima kendisini öder. Ancak çok acele etmeye, sab rs zlanmaya gerek yoktur. Nerbert N. Gasson OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 7 Kitab n ad : Sefiller B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

23 .

24 * Ümidini yitirmi olan n, ba ka kaybedecek eyi yoktur. Bolse KONU: Bayramlar Güzel Yüzü konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. Ülkenizde hangi bayramlar kutlan yor? 2. Bayramlar n hangi yönü ho unuza gidiyor? 3. K rg zistan da kutlanan en önemli bayram hakk ndaki dü ünceleriniz nelerdir? 4. Bayramlar nas l kutlars n z? 5. Bayramlar n toplumsal faydalar nelerdir?

25 OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 8 Kitab n ad : La Fonten B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

26

27 * Ulu çamlar, f rt nal diyarlarda yeti ir. Cemil Meriç KONU: Çizgi Dünya konusuyla ilgili kompozisyon yaz n z. 1. En sevdi iniz çizgi film kahraman kimdir? 2. Çizgi filimler ile normal filmlerin fark sizce nelerdir? 3. Sizce çocuklar n en sevdi i çizgi filim turu hangisidir? 4. Bilgisayarda oyun oynuyor musunuz ve hangi oyunlar biliyorsunuz? 5. Bilgisayar oyunlar n n faydalar ve zararlar nelerdir?

28 ANNE AYI, YAVRUSUNA, BALIK TUTMAYI NASIL Ö RET R? 5 6 ayl k yavru ay, anneyle birlikte suya girer, anne ay bal k yakalar, birlikte yerler. Birkaç hafta sonra, anne ay yakalad bal s karak öldürür ve a z ndan dü ürür! Yavru ay bu bal yakalar! Bu oyun haftalarca sürer. Anne ay n n suya dü ürdü ü bal k, her defas nda biraz daha canl d r saniye zaman bulsa iyice canlan p kaçabilir. Ama yavru ay buna f rsat vermez. Aylar sonra, anne ay n n elinden dü ürdü ü bal k tam canl d r. Yine de kaçamaz... Çünkü yavru ay da art k usta bir bal kç olmu tur. Anne ay bunu görür. Art k yavrusuna bal k vermez. Aç b rak r. Hatta bitkisel besinler ya da ba kalar n n art klar yla beslenmesini engeller. Yavru ay aç kal r ve bal k yakalamak zorunda kal r. Bana söylersen unuturum, gösterirsen yar s n unuturum, yapt r rsan hiç unutmam. (Çin atasözü) ORTADA B R SIR YOK Bir ormanda iki ki i a aç kesiyormu. Birinci adam sabahlar erkenden kalk yor, a aç kesmeye ba l yormu, bir a aç devrilirken hemen di erine geçiyormu. Gün boyu ne dinleniyor ne ö le yeme i için kendine vakit ay r yormu. Aksamlar da arkada ndan bir kaç saat sonra a aç kesmeyi b rak yormu. kinci adam ise arada bir dinleniyor ve hava kararmaya ba lad nda eve dönüyormu. Bir hafta boyunca bu tempoda çal t ktan sonra ne kadar a aç kestiklerini saymaya ba lam lar. Sonuç: kinci adam çok daha fazla a aç kesmi. Birinci adam öfkelenmi : Bu nas l olabilir? Ben daha çok çal t m. Senden daha erken ise ba lad m, senden daha geç bitirdim. Ama sen daha fazla a aç kestin. Bu i in s rr ne? " kinci adam yüzünde tebessümle yan t vermi : Ortada bir s r yok. Sen durmaks z n çal rken, ben arada bir dinlenip baltam biliyordum. Keskin baltayla, daha az çabayla daha çok a aç kesilir." OKUMA K TAPLARI A - BÖLÜMÜ : K TAP NO: 9 Kitab n ad : Kimsesiz Çocuk B - BÖLÜMÜ: B L NMEYEN KEL MELER C - BÖLÜMÜ: K TABIN ÖZET

29

30 KONU:A LEM ÇOK SEV YORUM ziyaret etmek - eni te - a abey yenge - ihtiyar - babas yüzünden - - sürekli - tart ma - '' iddetli - ayr lmak -, geçinmek - üstelik - kar la mak - çözüm yolu - da evi - ihtiyaç - kucaklama - srar etmek - yo un - gizli gizli -, torun - belli etmek - yolculuk - titremek - battaniye -, yüre i parçalanmak yaln z b rakmak - e ilmek - elini öpmek - uzakla mak -, bo nuna sar lmak - hatas n anlamak - bahçeli ev - sa olmak - vakit ay rmak - örnek almak - etkili - - avantaj - dezavantaj - serbest b rakmak - karde lik - çiftlik -, öteki - sahip olmak - ürün - kar - e it payla mak - - üretmek - e it biçimde - - yükümlü olmak - ambar - çuval - bo altmak - kafas n kurcalamak - olay - sure - a rmak - koyu karanl k - çarp mak - s rt - sar lmak - duygu - göz ya lar - saklamak - kimi kimsesi olmamak - köklü aile - evlat edinmek - kol kanat olmak - elinin hamuru ile erkek i ine kar mak - sal ncak - kuzu - han m -, görümce - kay n valide - kay n peder - elti - birey - h s m -, dünür -, sülale - nesil -, ku ak - ah s - millet - halk - yak n - yaren - bacanak - bald z - soy - kay n birader - kay n baba - kay n ana - efkatli - ceza evi - üzere - yarg ç - suçlu - fikir - mükemmel - sessizlik - ögüt almak - çekip gitmek - yakla mak - yazar - kaybetmek - t p tarihi - zay f bebek - tespit edilmek - rastlanmak - ihtimal - soy a ac - yüz yüze görü mek - hatta - devrim - evlatl k - KONU:MESLEK SEÇ M ÖNEML D R seçim - popular - akademisyen - bahç van - - bilgisayar mühendisi - çocuk bak c s - çevre mühendisi - endüstri mühendisi - emlakçi - tasar mc - psikolojik dan man - kimya mühendisi - mimar - meteoroloji mühendisi - memur - otel i letmecisi - sigortac - yay nc - sunucu - ameliyat - tedavi - muayene - program yazmak - pazarlama - yaz dizisi - biçmek - kazmak - ekmek - savunmak -, suçlular yarg lamak - mahkeme - yarg - y ld z do mak - türkücü - an - in aat - hat ra - tesadüf - öhret basamaklar - t rmanmak - ( ) bahsetmek - sanat camias - akla gelmek - benzemek - öhret - a rmak - i portac l k - pop y ld z - sahil - can kurtaran - as l meslek - mezun - i siz - ünlenmek - torna tesviye - torna atölyesi - ekil vermek - yay n yönetmenli i - reklamc l k - tezgahtarl k - pilotluk - tasar mc l k - hizmet etmek - henüz - sadece - beslemek - oran - ba l olmak - kazanmak -

31 manikürcülük - oyunculuk - a ç l k - psikologluk - zanaat gruplar - gözde meslek - mikro cerrahl k - i avukatl - bilgisayar tamircili i - ileti im mühendisli i - telif haklar denetleyicili i - internet reklamc l - internet tasar mc l - yüksek teknoloji - estetik mühendisi - a mimar - öz geçmi editörü - insane ili kileri analisti - masalc - üretken - biti me noktas - etkisinde kalmak - büyüklerin bask s - bekçi - hakim - subay - f r nc - hostes - veteriner - sucu - sütçü - dokumac - muhtar - kalfa - sakal tra - ustura - yüzünü kanatmak - plaket - NASIL B R EVDE YA IYORSUNUZ? geleneksel - göç etmek - apartman - ta nmak - ikametgah - s nak - gizlilik - hasret - ahsilik - konut - yuva - resmi - so ukluk - güç kayna - kale - özlem -, samimilik - güven - kanepe - bula k makinesi - cezve - çama r makinesi - le en - demlik - karyola -, gard rop - ahize -, donatmak -, tan t lmak - cihaz -, saat boyunca - kontrol edilebilmek ayarlanabilmek - aspiratör - ba lanmak - al veri listesi - talimat - y katmak - masaj göndermek - geçit - panjur - otomatik - f r n mönüsü - s tmak - yans tabilmek - merak etmek - kira - tarif etmek - merkezi s tma - daire - müstakil ev - ula m - hava alan - deniz otobüsü - sahil - kalabal k -, al kanl k - yaln zca - seçmek - müsaade etmek - dü ünce - evde kalmak - oca y k lmak - evdeki hesap çar ya uymamak - ( ) ev bark sahibi olmak - sinir - - rak m - ticari bina - imparatorluk saray - belediye ba kan - bahsetmek - Türk mimarisi - derme çatma - ço unlukla - dengeli - manzara - engellemek - adalet - ta duvar - kocaman - kilit - zemin kat - ah r - ah ap - gündelik ya am - tavan - önlemek - du kabini - sedir - yeterince - sorun - görkem - özel - son safha - ula mak - soba - gösteri siz - dubleks - yal - biçim - malzeme - hemen hemen - yap - KONU:HAYVANLARIN SICAK DOSTLU U evcil - beslemek - otçul - etçil - a l - kümes - kulübe -, akvaryum - özellik -, kürk - de i ik - sevimli -, cana yak n - zeki - çevik -, sad k - hassas duygu - pençe - keskin di - k vrak vücut - kertenkele - böcek -, etkili - bir ç rp da - ili mek - titremek - k llar n dökmek - kedi türü - ba l olmak - aile ortam - do al ortam - cins - ( ) kehribar - grimsi - farkl la mak - nesli tükenmek -

32 soy - korunmak - aptal -, vefas z - s k c - zararl - çirkin - kolayl k - katk s olmak -, göz önünde bulundurmak - buza - binek hayvan - ya lanmak - yem - - k rlar - - dola mak -, m z kac l k - kovulmak - çaresiz - teklif - - yolunu tutmak - yanl zl k - terk edilmek - s k lmak - y rt c hayvan - parçalamak -, toplamak - çit - - tuhaf bir ç l k - pani e kap lmak - jandarma - dam - - karanl k - tekme atmak - ötmek - saplamak - cesaret etmek - kedi gibi dört aya n n üzerine dü me kedinin ci ere bakt gibi bakmak - kokusunu almak - danan n kuyru u kopmak - geyik - - kar nca - sürüngen -, kurba a - sincap - serçe - leylek - yarasa - kelebek - tembel - y rt c - huysuz - s pa - teke - davar - tosun - it - - yabanc ülke - ün - dernek - tarihçi - kurulmak - yaralanmak - eskilere dayanmak - ilk özelli i - adamak - ciddi - sald rgan - üpheci - - azarlamak - suçlu - sürü -, kurt bo mak - mide - ay rt edebilmek - KONU:NE YEMEK STER M S N Z? dünya çap nda - tuzluk - garson - masa örtüsü - peçete - çatal - kepçe - servis yapmak - tarif vermek - yeti kin -, yeryüzü - kaybolmak - tats z - geçmi -, ke fetmek - ana madde - yeti mek -, tarç n - tatland r lmak - lezzet - s r - zenginle tirmek - oldukça - a r ya kaçmak - epey - yaln zca - ayn zamanda - asl nda - a a yukar - aniden - sipari - çorba - kar n toklu una çal mak - bir eli ya da bir eli balda - yedi i önünde yemedi i arkas nda - ekme ini ta tan ç karmak - olumsuz - uzman - - ruhsal durum - uygun - a lamak - moral bozuklu u - depresyon - bo vermi lik - bilinçli yemek - p rasa - - turunçgiller - mercimek - nane - öfke - keyifsizlik - kara sevda - özgüven - çekingenlik - yorgunluk - zihin kar kl - sald rganl k - ci er - yahni - ( ) hatun - i e ç kmak - do ramak - kar - afiyetle yemek - gün boyunca - sofra kurmak - can s k lmak - terazi - tartmak -, k zartmak - tur u - kürdan - maydanoz - mantar - kiraz - sar msak - çi köfte - döneminde - avc - ceylan - çevre - çare - kar n - ya s z - ezmek - bulgur - doyum - hafif - slatmak - kar t rmak -, karabiber - k rm z biber - kamyon - salça - KONU:HER MEVS M GÜZELD R k yafet - ola anüstü - farkl bölge - farkl iklim - etkinlik - serin - dondurucu -

33 l k - kavurucu - kapal - azar i itmek - içi aç lmak - karamsar - buzul - f rt na - kutup - çöl - atmosfer - bitki örtüsü - sessizce -, yava ça - tabiat - örtü -, kar kristali - iz - silmek - can atmak - bak - gökyüzü - çevirmek - kardan adam - atk - süpürge -, k zak - kaymak - k süresince - bal k avlamak - bal kç - buz - kazançl -, esmek - sert rüzgar - mecbur etmek - kartopu - borçlu olmak - olta - - lapa lapa kar - a - sahile inmek - ho ça - al kanl k - hal saha - yürüyü yapmak - ka kol - s f r n alt nda - s cakl k dü mesi - s k giyinmek - gülümsemek - ate yakmak - çakmak - tarla - faydal olmak - alçalmak - tahmin etmek - kar kl k - kolay gelsin - k zd rmak - sanmak - yeryüzü - kaplamak - sa a sola kaç mak - yuvas na çekilmek -, bulut kümesi - tart ma - yar - ispatlamak - paltolu adam - güçlü say lmak - paltosuna sar lmak - yorgun biçimde - s tmak - s caktan bunalmak - havadan nem kapmak - havan n gözü ya l olmak - güne çarpmak - buz kesilmek - al ngan - - sakal n kesmek - tar m - - geçimini sa lama iptal olmak - y ld r m dü mek - nemli -, özlemek - titiz - - korkak - sab rs z - cesur - dikkatli - enerjik - kural çi nemek - gözünü budaktan sak nmak - hassas olmak -, ayakkab s tozlanmak - küresel s nma - sel - ip ucu - savrulmak - k z ll k - müjdeci - vadi - sis - da l k - yerküre - iklim ku a - ya mur ku a - geni lemek - yo unla mak - kaynaklanmak - tehdit etmek - anlam na gelmek - hava artlar - zira - parlak görünüm - s cakl k art - kendini belli ettirmek - kutuplara do ru çekilmek - seviye yükselmesi - ku türleri - önemli sebebi - zarar - kas rga - hortum -,, can almak - hayvan soyu - geneti in de i mesi - türlerin yok olmas - solunum yolu - alerjik - sebep olmak - psikolojik rahats zl k yol açmak - kolera - yayg nla t rmak - so uklar n hafiflemesi - a r ya lar - s tma - hastal klar n artmas - dengenin bozulmas - KONU:HER M LLET N KEND NE ÖZGÜ G Y M TARZI VARDIR kendine özgü - milli k yafet - kullan lmak - atk - toka - yaka - paça - ba c k - ihtiyaç - kara kara dü ünmek - simgelemek - bütünle mek - durumda olmak - bir tak m - gelenek - sürdürmek - topluluk - insan bedeni - örtmek - giysi - aksesuar - giyim ekli - üstelik - giyinme tarz m z - cinsiyet - co rafi bölge -

34 tarihsel ça - geli mek - geleneksel - ölçü - incelik - parlak - k ta - kaftan - i lemeli - alvar - pelerin -,, kuzey kutbu - keskin so uk - çizme - ba l k - K z lderili - festival - tepe - yüksek bölge - ekose kuma - diz uzunlu u - kabile - kuma - do ru orant l - zaruri - gereksiz - belirli - farkl l k - benzerlik - ayr l k - de i iklik - tercih etmek - lacivert - yazl k - çizgili - k l k - pamuklu - - topuklu - resmi - fermuarl - dü meli - giyim ku am - mü teri - kaç beden - etekleri tutu mak - etekleri zil çalmak - çorap örmek - tela lanmak - bela getirmek - taraf - mevsimlik - kabin - k olmak - indirim yapmak - iliklemek - uyumlu - kolye - - kaban - - külot - - yani - - belki - - pazarl k - renklerin rolü - de i iklik - çe itlilik - rahatl k - ne e - -, huzur - - keder - -, s k nt - - hitap etmek - temel - insan ruhu - heyecan uyand rmak - temsilci - ilham - sakinle tirmek - zihin aç c - canl l k kazand rmak - ( ) izlenim - sinirleri yat t r c - ahenk sa lay c - yans tmak - masuniyet - ça r t rmak - birle tirici - görev üstlenmek - ciddiyet - olgunluk - asalet - simge - alçak gönüllülük -, hassas -, ümitsizlik - özenle - ho -, eksiksiz - canl ton - renk faktörü - ki inin vücut yap s - ten rengi - uyumsuz - desenli - a r kilolu - estetik - püf noktas - bol çe it - mücevher - tak nmak - ço u kez - tüy - taçl k yafet - boncuk - erit - zikzak - i lemek - mahmur - mendil - yara mak -, katip - KONU:HASTA OLMAK tehlikeli - hastal k geçirmek - anki - ü ümek - mide bulanmak - belim a r mak - ate i olmak - tedavi - perhiz - taburcu olmak - stres - tansiyon - depresyon - iyile tirmek - kan bas nc - gerilim - ameliyat - bozukluk - ruhi bozukluk - diyet - rejim - beslenme düzeni - hastaneden ç kmak - insanl k tarihi - hastal ktan kurtulamamak - çaresi bulunmak -, s tma - bula c hastal k - tüberküloz - ishal - AIDS - s ralama - eker hastas - gö üs - mide - kal n ba rsak - kanser - kronik hastal k - dönü mek - epilepsi - izofreni - hastal a yakalanmak - zihinsel bozukluk - Alzheimer - ( ) yasaklanmak - damar sertli i - s k s k kar la mak - halsiz - as l sebep - muayene etmek - ate dü ürmek - i manl k - do al yolla tedavi - ücret -