Behçet DÜNDAR YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Haziran 2008 ANKARA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Behçet DÜNDAR YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ. Haziran 2008 ANKARA"

Transkript

1 KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE GÜÇLENDİRİLEREK KESME KAPASİTELERİNİN ARTTIRILMASI Behçet DÜNDAR YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2008 ANKARA

2 Behçet Dündar tarafından hazırlanan KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE GÜÇLENDİRİLEREK KESME KAPASİTELERİNİN ARTTIRILMASI adlı bu tezin Yüksek Lisans Tezi olarak uygun olduğunu onaylarım. Yrd. Doç. Dr. Hanifi TOKGÖZ Tez Yöneticisi Bu çalışma, jürimiz tarafından Yapı Eğitimi Anabilim Dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Başkan : Doç. Dr. Atila DORUM Üye : Yrd. Doç. Dr. Hanifi TOKGÖZ (Danışman) Üye :Öğr. Gör. Dr. Sebahattin AYKAÇ Tarih: 27 / 06 / 2008 Bu tez, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tez yazım kurallarına uygundur.

3 TEZ BİLDİRİMİ Tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada bana ait olmayan her türlü ifade ve bilginin kaynağına eksiksiz atıf yapıldığını bildiririm. Behçet DÜNDAR

4 iv KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE GÜÇLENDİRİLEREK KESME KAPASİTELERİNİN ARTTIRILMASI (Yüksek Lisans Tezi) Behçet DÜNDAR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2008 ÖZET Bu çalışmada betonarme kirişlerin eğilme etkisi sebebiyle çekme gerilmelerinin meydana geldiği alt yüzeylerde ve kesme gerilmelerinin meydana geldiği L/4 mesafedeki yan yüzeylerde CFRP tekstilleri ile güçlendirme amacıyla sarılma yapılmıştır. Deneysel çalışmada, 9 adet betonarme kiriş deney elemanı üretilmiştir. Güçlendirilen betonarme kirişlerin yük-deplasman davranışı, sünekliği ve enerji tüketim kapasiteleri araştırılmıştır. Kesme yönünden yetersiz olarak üretilen kirişlerin kesme bölgelerine 90º ve 45º lik açılarla CFRP tekstilleri yapıştırılmıştır. Güçlendirme sonrasında kirişlerde % 60 kesme kapasitesinin arttığı gözlenmiştir. 45º lik ve 90º lik CFRP uygulamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Betonarme Kiriş, Güçlendirme, CFRP Sayfa Adedi : 62 Tez Yöneticisi : Yrd. Doç. Dr. Hanifi TOKGÖZ

5 v INCREASING THE SHEARING CAPACITY OF THE RECTANGULAR REINFORCED CONCRETE BEAMS WHICH ARE INSUFFICIENT IN SHEARING BY STRENGHTENING WITH CFRP (M. Sc. Thesis) Behçet DÜNDAR GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY June 2008 ABSTRACT In this study, it s aimed to strengthen bending area of reinforced concrete beam by using FRP fabrics. CFRP and GFRP fabrics have been wrapped on both sides, to the lower surface of beam in which bending effects occurs by tensile stress and upward from sides of beams at L/4 distance. 9 reinforced beams are fabricated as an experimental element in the study. The load-displacement behavior, ductility, and energy absorbing capacity of these strengthened concrete beams have been investigated. CFRP textiles have been glued by 90º and 45º angles to the shearing area of the beams fabricated insufficiently in shearing. It s observed after the reinforcement that the shearing capacity of the beams has increased by % 60. It s also determined that there isn t any considerable difference between CFRP implementations by 45º and 90º. Science Code : Key Words : Reinforced Concrete Beams, Strengthening, CFRP Page number : 62 Adviser : Assist.Prof. Dr. Hanifi TOKGÖZ

6 vi TEŞEKKÜR Bu tez çalışmasında bana rehberlik eden, yardım ve katkılarıyla bana destek olan Sayın hocam Yrd. Doç. Dr. Hanifi TOKGÖZ e, ayrıca laboratuvar çalışmalarımda yardımlarını ve desteklerini esirgemeyen Sayın hocam Arş. Gör. Ömer CAN a, çalışmanın her aşamasında değerli tecrübelerinden yararlandığım Sayın Nail DUMANLAR a ve deneysel çalışmada kullandığım malzemeleri vererek katkıda bulunan BASF Yapı Kimyasalları Sanayi A.Ş e teşekkür ederim. Tezimin her aşamasında desteklerini esirgemeyen aileme sonsuz teşekkür ederim.

7 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... iv ABSTRACT...v TEŞEKKÜR... vi İÇİNDEKİLER... vii ÇİZELGELERİN LİSTESİ... ix ŞEKİLLERİN LİSTESİ...x RESİMLERİN LİSTESİ... xi SİSİMGELER VE KISALTMALAR... xii 1. GİRİŞ KURAMSAL TEMELLER VE KAYNAK ARAŞTIRMASI MALZEME VE YÖNTEM Araştırma Malzemeleri Kullanılan donatının özelliği Kullanılan kalıp malzemesinin özelliği Kullanılan betonun özelliği Kullanılan epoksi harcının özelliği Kullanılan CFRP nin özelliği Yöntem Deney numunelerinin sınıflandırlması Kirişlerin taşıma gücü Yük / Deplasman...28

8 viii Sayfa Kirişlerde süneklik oranları Kirişlerde enerji tüketimi Kirişlerin hazırlanması Kirişlerin güçlendirilmesi Epoksinin uygulanması CFRP nin kirişlere yapıştırılması Birim deformasyon ölçerlerin montajı Deney düzeni ARAŞTIRMA BULGULARI VE DEĞERLENDİRME Deneysel Bulgular Deplasman Değerleri Çatlak Yükü Değerleri Enerji Tüketme Değerleri SONUÇ VE ÖNERİLER...44 KAYNAKLAR...47 EKLER...53 EK - 1 Deney Resimleri...54 ÖZGEÇMİŞ...62

9 ix ÇİZELGELERİN LİSTESİ Çizelge Sayfa Çizelge 3.1. Deney numunelerinin güçlendirme planı...20 Çizelge 3.2. Donatı çeliğinin deney sonuçları...21 Çizelge 3.3. Beton silindir numunelerin deney sonuçları...23 Çizelge 3.4. Epoksi harcının özellikleri...24 Çizelge 3.5. C1-30 türü CFRP malzemesinin özelliği...25 Çizelge 3.6. Kiriş numuneler sembol ve isimleri...26 Çizelge 4.1. Kiriş numunelerin en fazla yük karşısındaki deplasmanı...40 Çizelge 4.2. Kiriş numunelerine yerleştirilen strengeçlerin şekli ve isimleri.41 Çizelge 4.3. Kiriş numunelerin en fazla yüke karşı kesme çatlakları.41 Çizelge 4.4. Kirişlerin enerji tüketme kapasiteleri...43

10 x ŞEKİLLERİN LİSTESİ Şekil Sayfa Şekil 3.1. Dikdörtgen kesitli kiriş numunesi...17 Şekil 3.2. Deney kirişlerinin donatı detayları...22 Şekil 3.3. Kiriş kalıbı detayı...22 Şekil lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş..31 Şekil lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş.. 31 Şekil 3.6. Displacement Transducerlerin kirişlere yapıştırma planı...32 Şekil 3.7. Deney yükleme düzeni...35 Şekil 4.1. K01 Kontrol kirişinin yük-deplasman grafiği...37 Şekil 4.2. K02 Kontrol kirişin yük-deplasman grafiği...37 Şekil 4.3. K03 Kontrol kirişin yük-deplasman grafiği...37 Şekil 4.4. KE01 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...38 Şekil 4.5. KE02 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...38 Şekil 4.6. KE03 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...38 Şekil 4.7. KD01 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...39 Şekil 4.8. KD02 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...39 Şekil 4.9. KD03 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği...39 Şekil Kirişlerin ortalama maksimum kırılma yükü değerleri grafiği...42 Şekil Kiriş numunelerine ait ortalama yük değerleri grafiği...42

11 xi RESİMLERİN LİSTESİ Resim Sayfa Resim 3.1. Deney düzeneği...33 Resim 3.2. Deneyde veri kaydedilen datalogger...34 Resim 3.3. Deneyde kullanılan LVDT...34

12 xii SİMGELER VE KISALTMALAR Bu çalışmada kullanılan bazı simge ve kısaltmalar açıklamaları ile birlikte aşağıda verilmiştir. Simgeler Açıklamalar ε su ε sy A Kesit alanı (mm 2 ) A s A sw b w Ø d E F f c f cd f ck f ctf f max f s f su f sy f yd f yk f ywd G h kn Yapı çeliğinin kopmadaki uzaması (mm) Yapı çeliğinin akmadaki uzaması (mm) Kirişteki çekme donatısı oranı Kesme kuvvetine paralel etriye toplam alanı Kiriş gövde genişliği (mm) Çubuk anma çapı (mm) Faydalı yükseklik (mm) Elastisite modülü Orta noktada deplasman miktarı (mm) Beton dayanımı (MPa) Beton hesap dayanımı (MPa) Betonun karakteristik silindir basınç dayanımı (MPa) Beton karakteristik çekme dayanımı (MPa) Orta açıklıkta sehim (mm) Çekme donatısının taşıdığı kuvvet (MPa) Donatı çekme dayanımı (MPa) Donatı akma dayanımı (MPa) Yapı çeliği hesap dayanımı (MPa) Donatının karakteristik akma dayanımı (MPa) Etriyenin hesap dayanımı Çubuk ağırlığı (gr) Kiriş yüksekliği (mm) Kilo Newton

13 xiii knm L M r N d P P su P u P y S s V cr V d Kilo Newton metre Kavrama uzunluğu (mm) Kesitin taşıma gücü momenti Hesap eksenel kuvvet Açıklıktaki yük (N) Donatı çekme yüküne göre göçme yükü (N) Donatı akma yüküne göre göçme yükü (N) Akma yükü (N) Toplam uzama Etriye aralığı (mm) Eğik çatlamayı oluşturan kesme kuvveti Hesap kesme kuvveti V max ρ µ Süneklik İzin verilen maksimum kesme kuvveti Kesit içindeki çekme donatısı oranı Kısaltmalar Açıklama C20 S420 FRP CFRP GFRP K01,K02,K03 KE01,KE02,KE03 KD01,KD02,KD03 S1,S2,S3 LVDT PL5-150 TS Beton sınıfı Yapı çeliği sınıfı Lifle güçlendirilmiş polimer Karbon lifle güçlendirilmiş polimer Cam lifle güçlendirilmiş polimer Kontrol kiriş numuneleri 45 açılı karbon fiberli kiriş numuneleri 90 açılı karbon fiberli kiriş numuneleri Kirişlere yerleştirilen birim deformasyon ölçerler Yer Değiştirme ölçer Displacement Transducer (150mm) Türk Standartları

14 1 1. GİRİŞ Son yıllarda büyük bir hızla artan Türkiye nin genel nüfusu ve insanların bir kısmının şehirlerde yaşama isteği sonucu meydana gelen göç, ciddi bir şekilde yapı ihtiyacına sebep olmuştur. Bu temel ihtiyaç için, yapıların tasarımı ve inşası yapılırken, bir takım hususlara çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Gereken itinanın gösterilmemesi durumunda çeşitli düzensizlikler ortaya çıkmaktadır. Bu durumda yapının istenilen performansı gösterebilmesi için düzensizliğinin giderilmesi gerekir. Etriye aralıklarının proje esaslarında olduğu gibi yapılmaması, boyuna ana donatının yeterince konmaması, taşıyıcı donatıların gereği gibi ankre edilmemesi, donatı aralıklarına gerektiği gibi özen gösterilmemesi, taşıyıcı olmayan bölme duvarların ve bacaların devrilmesi, beton sınıfının istenen değerde olmaması güçlendirmenin yapılmasına neden olabilecek önemli sebepler içinde sayılabilir [1]. Yapı elamanları maruz kalacakları dış tesirlere karşı yeterli dayanımı gösterecek şekilde güçlendirme, bir yapının yük taşıma kapasitesini, rijitliğini, sünekliği ve stabilitesini veya bunlardan bazılarını önceki veya mevcut durumunun üzerine çıkarmak için yapılan çalışma ve değişikliktir [1]. Betonarmeyi oluşturan eğilme etkisindeki elemanlar, genelde eğilmeye ek olarak kesme kuvveti de taşımak durumundadır. Betonun kesme dayanımı oldukça yüksek olduğundan, betonarme elemanlarda kesme kırılmasına pek rastlanmaz. Buna karşın, kesme ve normal gerilmelerin neden olduğu asal çekme gerilmeleri, betonun çekme dayanımının düşük olması nedeniyle önemli sorunlar doğurur. Kirişlerde çekme gerilmeleri boyuna donatı tarafından karşılanırken, etriyeler kesme gerilmelerini almaktadır [2]. Kesme dayanımını olumsuz yönde etkileyen birçok faktör vardır. Bu etkenler hesapta yapılan hatalar, kesme donatısının hatalı detaylandırılması, yapım hataları, zayıf

15 2 işçilik, kesme donatısı çeliğinin alanının yüksek sıcaklık, yüksek nem, zemin tuzluluğu gibi kötü çevre şartları nedeniyle korozyona uğraması olarak sayılabilir [3]. Yapıların güçlendirilmesinde, geleneksel tekniklere ek olarak yeni teknikler her geçen gün geliştirilmekte ve yaygın olarak yapı sektöründe kullanılmaya başlanmaktadır. Lif takviyeli polimer (fiber reinforced polymer - FRP) malzemeler ile güçlendirme de bu yeni teknikler arasında yer almaktadır. FRP ile güçlendirme, hızlı ve kolay uygulanabilir olması, yüksek dayanıma, dayanıklılığa, düşük özağırlığa sahip olması, mimaride değişiklik gerektirmemesi ve yapının yük dağılımına etki etmemesi gibi sebeplerden dolayı tercih edilmektedir [4]. Bu nedenle, kesme yönünden yeteriz kirişlerde uygulanması için FRP güçlendirme yöntemi seçilmiştir. Kiriş güçlendirmede malzeme olarak CFRP kullanılmıştır. Konu ile ilgili yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Mekaniği laboratuarında tabii ortamda 150x250x2200 mm ebatlarında, C20 betonu ve S420 inşaat çeliği kullanılarak 9 adet betonarme kiriş numunesi üretilmiştir. Üretilen dikdörtgen kesitli betonarme kirişlerin, 3 kontrol numunesi, 3 tane deney numunesinin eğilme bölgesine ve CFRP nin 45 açıyla kesme bölgesine, 3 tanesi de eğilme bölgesine ve CFRP nin 90 açıyla kesme bölgesine sarılmasıyla yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı kesme kapasitesi yetersiz olan betonarme kirişlerin kesme kapasitesini arttırmaya yönelik bir güçlendirme tekniği olarak uygulamada yaygın bir biçimde kullanılan, kirişlerin kesme bölgesinin CFRP ile kaplanması yönteminin, kiriş davranış ve dayanımı üzerindeki etkilerinin deneysel araştırılması, çeşitli değişkenlere bağlı olarak elde edilecek sonuçlarla sağlıklı bir hesap yönteminin geliştirilmesi ve uygulama ilkelerinin belirlenmesidir. Bu amaçla CFRP ile yapılan güçlendirme yöntemlerine katkıda bulunmak için aşağıda verilen konular incelenmiştir.

16 3 CFRP ile uygulanan güçlendirmenin betonarme kirişlerin kesme dayanımına katkısı, CFRP nin çekme gerilmeleri altındaki davranışı, Teorik verilerin deney sonucu ile karşılaştırılması, CFRP uygulama şeklinin güçlendirmeye katkısı, Göçme mekanizmaları takip edilerek yük deplasman değerleri karşılaştırılıp yorumlar yapılmıştır. Uygulamada yapılanlar ile deney sonunda araştırılmış olan yukarıdaki konular yorumlanmıştır. Yapı teknolojisinde katkısının ne olacağı konusunda çalışma yapılmıştır.

17 4 2. KURAMSAL TEMELLER VE KAYNAK ARAŞTIRMASI Bu güne kadar FRP li güçlendirmelerle ilgili birçok kuramsal ve deneysel çalışma yapılmıştır. Bu bölümde çalışmamıza temel oluşturacak literatür taraması yapılmıştır. FRP li güçlendirme şekil ve uygulama yöntemleri araştırılmıştır. Önerilen çözümler incelenmiştir. Arın yaptığı çalışmasında, CFRP çeşitli avantajlarından dolayı birçok sektörde kullanılmaktadır. Denizcilik (gemilerde, tersanelerde), elektrik-elektronik (güneş enerjisi kolektörleri, rüzgâr tribünlerinde), uçaklarda, otomobillerde, çeşitli ürünlerde (spor malzemeleri) ve yapı (binalar, otoyollar, köprüler, limanlar, suyolları, su ve katı atık dönüşüm tesisleri vb) alanında son yıllarda hızla kullanım alanı artmaktadır [5]. Çelik yaptığı çalışmada, 0,0165 cm kalınlığında olan karbon fiber tabaka, güçlendirme malzemesi olarak kullanılmıştır. Kirişin altına karbon fiber tabakalardan bir kat yapıştırmanın, 20 cm arayla Ø18 lik çelik donatı yerleştirmeye eşdeğerdir. Deney için üretilen betonarme kirişler laboratuar ortamında yüklemeye tabi tutulmuştur. CFRP ile sarılmış ve sarılmamış kirişlerin yük taşıma kapasiteleri araştırılmıştır. Deney için 12,7x20x244 cm boyutlarında betonarme kirişler kullanılmıştır. Kirişlerden birisinin alt yüzeyine FRP yapıştırılmış ve kriko ile öngerme uygulanmıştır. FRP kuruduktan sonra kriko kaldırılmıştır. Deney kirişleri iki uçta mesnetlenmiş ve yük, kirişin tam orta kısmından hidrolik bir silindir vasıtası ile uygulanmıştır. Tanık kiriş ancak 44 kn yüke dayanabilmiştir. FRP yapıştırılan kiriş 186 kn yüke kadar dayanmıştır. Buna göre FRP ile kaplanan kirişler normal kirisin taşıdığı yükün dört katını kaldırabilmiştir [6]. Khalifa ve Nanni, kesme yetersizliği olan basit mesnetli dikdörtgen betonarme kirişlerin kesme performanslarını ve çatlak türlerini araştırmışlardır. Kirişlerin kesme kapasitesi CFRP denenerek araştırılmıştır. Deneyler 6 adet tablalı kiriş üzerinde denenmiştir. Aynı araştırmada güçlendirilen kirişlerin kesme kapasitesine etki eden donatı miktarı, CFRP dağılımı, miktarı, kesme derinliği oranı gibi faktörler

18 5 belirlenmeye çalışılmış, daha önce önerilen tasarım yaklaşımlarını geçerli kılmak ve CFRP kaplamaları ile yapılacak güçlendirmelere veri tabanı oluşturmaya çalışılmıştır. Bu çalışma sonucunda CFRP miktarının artırılmasının kesme mukavemetinde orantılı bir artışa neden olmayabileceği, CFRP'nin kesme donatısı olmayan kirişlere kesme donatısı olan kirişlerden daha yüksek oranda fayda sağladığı, CFRP dokuma açısının kesme kapasitesine etki ettiği ve kesme tasarım algoritmalarının kirişlerin güçlendirmesinde kabul edilebilir tahminler sunduğu sonuçlarına varılmıştır. Bu çalışmalarda, CFRP'nin kısa açıklıklı kirişler üzerindeki güçlendirme etkisi, CFRP kaplamalarının içteki kesme donatısı ile etkileşimi incelenmiştir. Çalışma sonucunda tasarım algoritmaları oluşturmak için farklı CFRP miktarı ve konfigürasyonları ile deneyler yapılması ve Aramid FRP ve Cam FRP ile de kesme dizaynı algoritmaları oluşturulması ile ilgili öneriler belirtilmiştir [7]. Norris ve arkadaşları, karbon fiberle güçlendirilmiş elyaf levhalarla takviye edilmiş hasarlı veya yeterli mukavemete sahip olmayan betonarme kirişlerin davranışlarına dair deneysel ve analitik bir çalışma yapmışlardır. CFRP malzeme, eğilme ve kesme mukavemetini arttırmak amacıyla kirişlerin çekme yüzeyine ve çevresine epoksi ile yapıştırılmıştır. Kiriş üzerine bağlanan elyaftaki fiberlerin kiriş ekseni ile yaptıkları açılara (0, 90, ±45, 0/90 ) göre çeşitli fiber düzenlemeleri belirlenmiş ve CFRP malzemenin kiriş mukavemetine ve rijitliğine olan etkisi, bu fiber düzenlemeleri için ele alınmıştır. On dokuz kiriş üretilmiş, betonun çatlama mukavemetinin üzerinde yük uygulanmış ve üç değişik CFRP sistemi ile güçlendirme yapılmıştır. CFRP ile güçlendirme işlemi bittikten sonra kirişlere, kırılma meydana gelinceye kadar yük uygulanmıştır. Sonuç olarak, fiber düzenlemelerine bağlı olarak kırılmanın farklı türleri ve kiriş mukavemetinde meydana gelen nihai iyileşme gözlemlenmiştir [8]. Khalifa ve Nanni yaptıkları çalışmada, 40x15x300 mm ebatlarında kirişlere farklı uygulama şekillerinde CFRP yapıştırmış ve kesme kapasitesini ne ölçüde etkilediğini incelemişlerdir. Çalışmalar sonunda kirişin uygun CFRP ile kesme kapasitesinin uygulama şekline bağlı olarak %35 - %145 arasında kiriş kesme kapasitesine katkı sağladığı görülmüştür. Sadece yan yüzlere CFRP uygulanması durumunda kesme kapasite artışının sınırlı kaldığı gözlenmiştir. Ayrıca optimum miktarın üzerindeki

19 6 CFRP kullanımının kiriş kesme kapasitesi üzerinde malzeme ile orantılı bir artışa neden olmadığı görülmüştür [9]. Zhishen Wu ve Jun Yin yaptıkları çalışmada, FRP ile güçlendirilmiş betonarme kirişlerde çatlak davranışı ve FRP'nin yapıştırılmasıyla oluşan ara katman bölgesinde gözlenen çatlakları araştırmışlardır. Yapılan deneylerin bir kısmı sonlu eleman çözümleri yapan bir programda simule edilmiş, bir kısmı da laboratuar ortamında yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda görülen kılcal çatlaklar, ya betonda veya yapıştırıcıda başlamıştır. FRP kullanımından beklenen dayanımın elde edilememesinin temel nedenlerinden birinin düşük bağlama ve kırılma enerjili epoksi olduğu görülmüştür. Betonun kırılma enerjisi düşük ise, yükün önce epoksiye sonra FRP'ye aktarıldığı gözlenmiş olsa da aralarındaki ilişki tam olarak anlaşılamamıştır. FRP'nin uygun ve sağlam olarak bağlanması garanti edilebilirse enerji yutma kapasitesinin arttığı gözlenmiştir [10]. Grace ve arkadaşları bu çalışmada, FRP'lerin farklı açılarda sarılmasıyla oluşturulan deney kirişlerinin yük altındaki davranışlarını incelemişlerdir. Yapılan eğilme deneylerinde FRP kaplanmış kirişlerin tümünün aynı ölçülerdeki normal kirişlerden daha fazla yük taşıdığı (%53) gözlenmiştir. Kesme kuvvetini araştıran deneylerde ise aynı ölçülerdeki normal kirişlere oranla FRP kaplanan kirişler (%80) dayanım artışı göstermiştir. Kirişteki deformasyon sonucu FRP'nin kopmasından dolayı dayanım sınırlanmıştır [11]. Khalifa ve arkadaşları yaptıkları araştırmada, aynı ölçülerdeki T kesitli kirişler üzerinde ankraj uygulandığı takdirde FRP'nin yük taşıma ve performansındaki artışı incelemişlerdir. Çalışmalar üç kiriş grubu üzerinde yapılmıştır. Bunlar; kontrol kirişleri, sadece enine FRP uygulanmış ve enine FRP uygulanmış farklı şekillerde ankrajlanmış kiriş gruplarıdır. Ankraj uygulamasında farklı noktalarda kiriş boyunca açılan yivlere FRP'nin bitim noktaları sıkıştırılmış ve epoksi esaslı dolgu macunu ile doldurulmuştur. Deneyler sonucunda sadece FRP uygulanan kirişlere oranla ankrajlı gruplarda çekme şekil değiştirmeleri %100'lere varan oranda artmıştır. Ankrajlı kirişlerde düşey yer değiştirmeler, sadece FRP uygulanan kirişlere ve kontrol

20 7 kirişlerine oranla 2,75 kat artmıştır. Yük taşıma kapasiteleri ise kontrol kirişlerine oranla 2,65 kat, sadece enine FRP uygulanan kirişlere oranla 1,35 kat artmıştır. Bu çalışmalar FRP'nin kesme kuvvetleri etkisi altında betondan kopmaları önlendiğinde yük taşıma ve performansının önemli ölçüde arttığını göstermiştir [12] yılından bu yana havacılık ve uzay uygulamalarında kompozitler kullanılmıştır. Günümüzde köprü, beton, su boruları, korozyon etkisine maruz malzemelerdir. Bunların hızlı, ekonomik ve uzun ömürlü çözümleri FRP ile yapılmaktadır [13]. Kirişlerde en ideal olarak kompozitler çekme gerilmelerinin en fazla olduğu bölgelerde kullanılır. Bunun gerçekleşmesi kompozitin verimli olarak kullanıldığını gösterir. Kompozit kesitinin yeterli olduğu durumlarda kirişin basınç bölgesinde kırılmanın gerçekleştiği birçok çalışmada gözlemlenen bir sonuçtur. Aynı yükleme düzeninde farklı malzemelerin kırılma modları tespit edilmiştir. Momentin en fazla olduğu bölgede betonun basınç bölgesinde ezilmesi sonucu meydana gelen göçme betonarme kirişler için en ideal bir göçme mekanizmasıdır. Aynı çalışmada kompozitin en uygun kullanımı araştırılmıştır [14]. Kiriş donatıları, özel olarak hazırlanmış cam fiberdir. Bunları kiriş içine yerleştirmiştir. Betonarme kirişlere göre %75 dayanım düzeyine kadar dayanabilmiştir. Ancak cam fiber donatılar gerçek dayanım düzeyine ulaşmadan sıyrılmıştır. Bu çalışma cam fiber ile beton arasındaki aderansın az olduğunu ortaya koymuştur. Cam fiber ile beton arasındaki aderans arttırıldığında, olumlu sonuçlar elde edileceği düşünülmektedir [15]. Betonarme kirişleri FRP ile güçlendirmiştir. Bununla ilgili analitik ve deneysel çalışmalar yapmıştır. Çatlaklara dik yapıştırılan CFRP lerin dayanımı ve rijitliği arttırdığını ortaya koymuştur. Gerilme yığılmasından dolayı gevrek kırılma olduğunu gözlemlemiştir [16].

21 8 Triantafillou yaptığı çalışmada, çatlaklara dik olarak yapıştırılan kompozitlerin faydaları ve kesme bölgesinde aralıklı veya tam sarma şekillerinin oluşturduğu fark araştırılmıştır [17]. Tekstil ve şerit halindeki CFRP ler kullanılarak kirişler üzerinde güçlendirme yapılmıştır. Kesme kuvveti kapasitesi öncesi ve sonrasında araştırılmıştır. Tekstiller 3 farklı şekilde yapıştırılmıştır. Vakum ve ön şişirme yöntemleri denenmiştir. Deneyler sonunda kirişlerde kesme için en iyi güçlendirmenin CFRP yapıştırmak olduğu gösterilmiştir [18]. FRP levhalarla tam ölçekli kirişler eğilme ve kesmeye karşı yeniden yerleştirme ile güçlendirilmiştir. 4 adet köprü kirişi CFRP, GFRP ile kesme ve eğilmeye karşı güçlendirilmiş. Dört noktalı eğilme deneylerinde, yük sehim ve gerilmeler ölçülmüştür. Bütün numunelerde %150 dayanım artışı sağladığı tespit edilmiştir [19]. FRP güçlendirmelerinde köşe yuvarlatması etkisi araştırılmıştır. Dairesel kolonlarda FRP kapasitesi % 67 ye ulaşmıştır. Köşe yuvarlatmasının önemli bir etkisinin olduğu vurgulanmıştır [20]. FRP lerin kirişlere yapışma yoluyla sarılması ile betonun dağılması engellenmektedir. FRP sargının ilave etriye görevi gördüğü ve geleneksel güçlendirme yöntemlerinden üstün olduğu görülmüştür. Ayrıca mantolama yerine iki kat FRP sarılması ile hem ekonomiklik hem de çok fazla sağlamlık elde edilmiştir. İlave kayma gerilmesini kaç kat sarma ile elde edileceğini belirleyen formüller sunulmuştur [21]. CFRP ile güçlendirilen kirişlerin kesme bölgelerinden güçlendirilmesi yapılmıştır. Kullanılan yöntem önceden tahmin edilen gerilmelere karşı, kesme ve paspayı ayrılmalarına engel olması düşünülerek CFRP güçlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca erken kırılma yönünden araştırma yapılmıştır. Sonuç olarak en büyük yüke hizmet verecek değerlere ulaşılmıştır [22].

22 9 Lif takviyeli plastik kompozitler yapıların onarım ve güçlendirilmesinde metallere ve mantolama yöntemine göre bazı üstünlükler sağlamaktadır. Ancak rastgele kullanılmaması, gerekli hesaplar yapılması ve uygun çözümler aranması gerektiği vurgulanmıştır [23]. FRP ile yapılan uygulamalarda; tek bir parça boy uzunluğunun 2 m, yüzey düzgünlüğünde kademe kot farklarının 1 mm yi geçmemesini ifade ederek, yüzeyde yükselti ve çukurların olmaması, keskin köşelerin yuvarlatılması, uç uca eklerde bindirmeler en az 15 cm olması gerektiğini bildirmektedir. Liflere dik bindirme yapmaya gerek olmadığını vurgulayarak, uygulama sonrası malzemeye en az 30 dakika dokunulmamasını, +5 derecenin altındaki koşullarda uygulama yapılmamasını, yüzey hazırlığının önemli olduğunu ve uzman uygulayıcı bayiliğin kullanılmasını önermektedir [24]. Dört farklı T kirişte kesme donatısı oranı çok düşük olarak kullanılmıştır. Kirişlerde kullanılan güçlendirme plakaları CFRP deneyden 7 gün önce ankraj plaka ve cıvatalarla tutturulmuştur. Beton yüzey kumla taşlanarak her iki doğrultuda 45º açıyla ve 10 cm genişliğinde CFRP ler epoksi ile yapıştırılmıştır. Diğer numunelerde, yapıştırılan FRP ler iki cıvata altta pul ile 10 kn kuvvetiyle sıkılarak beton üstündeki kısmı epoksi ile yapıştırılmıştır. Cıvatalar yoluyla betonda çatlakların oluşması engellenebildiği ve kırılma biçimindeki kopma azalması olduğu gözlenmiştir [25]. İlki ve Kumbasar, uygulama öncesi sıvanın kaldırılmasını, gözle görülen çatlakların onarılmasını önermişlerdir. Yüzey bozuklukları tamir harcı ile giderilmeli, keskin köşeler 25 mm yarıçapla yuvarlatılmalı, yüzeyin tamamı basınçlı su ile temizlenmelidir. Epoksi ile yapıştırma işlemi 15 0 C-35 0 C arası sıcaklıkta yapılmalı, CFRP ile epoksi arasında hava kalmamalıdır. Bu işlemler uygulandığında onarım gören numunede bile dayanım, rijitlik ve süneklik artmaktadır. Enerji tüketim özellikleri açısından orijinal numunenin performansı yakalanmıştır. FRP li güçlendirmelerde numunelerin yanal yük taşıma kapasitelerini %28 - %77 arasında arttığı görülmüştür. Rijitliği, enerji tüketim kapasitesi önemli ölçüde artmıştır [26].

23 10 Araştırmada, hasar sonrasında betonarme kirişler CFRP ile güçlendirilmiştir. Genel olarak statik ve dinamik davranışlar incelenmiştir. Statik deneylerden elde edilen sonuçlar ile teorik modelden elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. CFRP li güçlendirilen kirişler kırılana kadar yüklenmiş, sonuç olarak elde edilen frekans değerleri ile dinamik değerlerin deney sonuçları karşılaştırılmıştır [27]. Kesmeye karşı güçlendirilmemiş olan kirişlerin dayanımı araştırılmıştır. Aynı numunelere dıştan CFRP yapıştırmak suretiyle 12 adet kiriş hazırlanmıştır. Kesme bölgelerine dıştan CFRP uygulanmış, kesme kapasitesinde anlamlı bir artış görülmüştür [28]. Bina, köprü, tünel, tank, park yerleri, marin yapıları, endüstriyel yapılar, su yapıları, enerji yapılarında yapılmış uygulamalardır. Bunlarda eğilme, kesme, çarpma, aşınma, sismik, rijitliği arttırma, sehim ve yorulma deneylerinin yapıldığı anlatılmaktadır. Uygulama yüzeylerinin beton, demir, çelik, yığma, ahşap olabileceği açıklanmaktadır [29]. Bu makalede, kesme için güçlendirilen kirişler ele alınmıştır. Bilinen kesme güçlendirmeleri yapılmıştır. Bir park yeri döşeme plakası sunulmuştur. Tek yönlü life bağlı olarak kesme için mevcut yapıların CFRP ile güçlendirmesinin kolaylığı gösterilmiştir [30]. Eğilme altındaki kirişlerde hasar meydana getirilmiş, hasar ile meydana gelen çatlaklar CFRP lifleri ile güçlendirilmiştir. Bu işlem çatlak içlerine yapıştırma tekniğine göre yapılmıştır. Tabakalı olarak uygulanan CFRP güçlendirilmesi sonrasında kontrol elemanlarına göre %62 - %91 arasında gerilme dayanımlarında artış olduğu görülmüştür [31]. Kirişlerin içten çelik, dıştan CFRP tabaka ile farklı düzenlenmesiyle 16 adet numune hazırlanmıştır. Eğilmede kırılma tasarlanmıştır. CFRP nin şekli, konumu, kalınlığı ve uzunluğu gibi paremetreler incelenmiştir. CFRP nin kopması, tabaka olarak

24 11 ayrılması ve betonun paspayı kısmından tabaka halinde ayrılması gibi sonuçlar gözlenmiştir [32]. Kiriş açıklığına kolon yerleştirilmesi taşıma gücü yetersiz veya hasarlı kirişlerin onarım ve güçlendirilmesi amacıyla pratikte yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemin kiriş davranış/dayanımına etkisini incelemek üzere, bir tanık kirişi, iki güçlendirme kirişi ve iki onarım kirişi olmak üzere, beş deney elemanı hazırlanmıştır. Güçlendirme, deneyden önce kolon ilavesi yapılan, birincisi monotonik yükleme, ikincisi tek yönlü tekrarlanır yükleme altında denenen iki kiriş ile modellenmiştir. Onarım ise, kirişte çökme oluştuktan sonra kolon ilavesi yapılan ve monotonik yükler altında denenen iki kiriş ile modellenmiştir. Tanık kiriş, onarım ve güçlendirme kirişlerinin rehabilitasyon öncesi davranış/dayanımını yansıtmaktadır. Güçlendirme kirişleri de, onarım kirişlerinin tanığı olarak düşünülmüştür. Deney verileri kullanılarak çizilen Yük-Yer değiştirme ve Moment- Eğrilik ilişkileri yardımıyla kirişlerin dayanım artışları, enerji tüketimi, rijitlik ve süneklik faktörleri incelenmiştir. Can, Göğüs ve Demirel, bu çalışmada kiriş açıklık ortasına kolon yerleştirme yöntemi ile yapılan onarım ve güçlendirmede, davranış/dayanım açısından başarılı sonuçlar elde etmiştir. Kiriş rehabilitasyonuna yönelik diğer çalışmalara kıyasla pratikte daha rahat kullanılması açısından da başarılı bir yöntemdir. Gerek onarım gerekse güçlendirme deney elemanları, kiriş taşıma gücü açısından beklenenin çok üzerinde bir performans sergilemişlerdir. Rehabilite edilen kirişler, ortalama olarak, tanık kirişe kıyasla yaklaşık %180 daha fazla yük taşımışlardır [33]. Betonarme kirişlerin CFRP levhalarla güçlendirilirken yapıştırıcı özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Sıvı lastiği farklı epoksi yapıştırıcılar denenmiştir. Lastikle modifiye edilmiş epoksilerin gelecekte tamir harcı olarak kullanılabileceği belirtilmiştir [34]. Maallej and Leong yaptıkları bu çalışmada, 3 değişik ölçüde 17 adet kiriş numunesi ve 2 değişik kalınlıkta CFRP ile deneyler yapılmıştır. Kesme bölgesinde FRP nin etkisi araştırılmıştır. İki önemli sonuç elde edilmiştir. Kesme bölgesinde FRP

25 12 azaldığında kesme gerilmesi artmış, kiriş boyutundaki uzama etkisi görülmeden içindeki donatı beton gerilmesini alabilmiştir [35]. Wu ve arkadaşları yaptıkları bu çalışmada, dört noktalı yükleme yapılmıştır. Kirişlerin eğilme kesme bölgelerine CFRP ve GFRP epoksi ile yapıştırılmıştır. En az enine donatı kullanılmıştır. Eğilme davranışlarının gelişmesi değerlendirilmiştir [36]. Bu araştırma için 58 adet deney kirişi hazırlanmıştır. Yapılan deneylerde FRP dıştan yapıştırılarak güçlendirilmiştir. Eğilme ve kesme bölgelerinde betonun erken kırılmasını engellemek üzerine önceden gerilme tahminlerine göre nasıl güçlendirmeler yapılacağı araştırılmıştır [37]. Bu çalışmada ½ ölçekli hazırlanan kesitler sonradan iki parça arasına FRP yapıştırılmıştır. Kirişlerin taşıma kapasitelerini arttırmak amaçlanmıştır. Sonuç olarak bu yöntemin sivil amaçlı kullanılan yapılarda çok başarılı olduğu görülmüştür [38]. Önal, Tokgöz, Can ve Dumanlar ın yaptığı bir çalışmada betonarme kirişler eğilme bölgelerinden güçlendirilmiştir. Güçlendirmede malzeme olarak CFRP kullanılmıştır. Konu ile ilgili yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Mekaniği laboratuarında tabii ortamda 150x50x2200 mm ebatlarında, C20 betonu ve S420 yapı çeliği kullanılarak 6 adet betonarme kiriş numunesi üretilmiştir. Üretilen dikdörtgen kesitli betonarme kirişlerin 3 tanesi sadece alttan CFRP ile sarılmıştır. Güçlendirilen kirişler artan yükler etkisi ile gevrek kesme kırılması şeklinde göçmeye ulaşmıştır. Güçlendirilen deney elemanlarında dayanım olarak belirli oranda artış sağlanmasına rağmen enerji tüketimi yönünden kontrol elemanlarına göre önemli bir artış sağlanamamıştır. Güçlendirmede kullanılan tekstiller tel tel yırtılmıştır. Bütün kirişlerde göçme eğilme gerilmesinin en fazla tahmin edildiği orta noktadan olmuştur. CFRP li güçlendirilen deney elemanları kontrol deney elemanlarına göre ortalama %68 daha fazla yük taşımışlardır [39].

26 13 Tokgöz, Dumanlar, Can ve Önal ın çalışmasında, betonarme kirişler eğilme bölgelerinden güçlendirilmiştir. Güçlendirme uygulamasında kullanılan FRP tekstillerinin kirişleri yanlarından da 70 mm lik bölgeyi sarması düşünülmüştür. Sarma işleminde kiriş köşelerinin yaklaşık 30 mm yarıçaplı olacak şekilde yuvarlatılması planlanmıştır. Güçlendirmede malzeme olarak cam FRP tekstilleri kullanılmıştır. Güçlendirme uygulamalarına daha iyi nasıl katkı sağlanır düşüncesiyle 6 adet betonarme kiriş üzerinde çalışma yapılması planlanmıştır. 6 betonarme kiriş numunesi, tabii ortamda 160x200x2200 mm ebatlarında, C20 betonu ve S420 yapı çeliği kullanılarak üretilmiştir. Güçlendirilen kirişler artan yükler etkisi ile gevrek kesme kırılması şeklinde göçmeye ulaşmıştır. Güçlendirilen deney elemanlarında dayanım olarak belirli oranda artış sağlanmasına rağmen süneklik ve enerji tüketimi yönünden kontrol elemanlarına göre önemli bir artış sağlanamamıştır. Güçlendirmede kullanılan tekstiller tel, tel yırtılmıştır. Kenarlardan yukarı doğru kıvrılan FRP ler en çok hemen kıvrım bölgesinden 40 mm lik bölgeden zorlandığı gözlenmiştir. Yanlardan 40 mm üstünün güçlendirmeye katkısının bu yöntemle fayda sağlamadığı gözlenmiştir. Hiç bir kirişte yuvarlatmalardan yırtılma olmadığı gözlenmiştir. Güçlendirme işlemi sonunda inşaat teknolojisinin uygulanması yönünden genel olarak aşağıdaki şu sonuçlar elde edilmiştir. 1. Yapılan köşe yuvarlatmasının başarılı olduğu, 2. Epoksinin GFRP nin alt ve üstünden daha kalın uygulanmasının ayrılmaları engelleyebileceği, 3. Kirişlerin kırılma yerlerine alttan (1/3 orta kısmına) takviye güçlendirme cam FRP yapıştırılmasının dayanımı arttıracağı, 4. Güçlendirme malzemelerinin her iki yandan kiriş boyunca (ilk ayrılmalar buradan başlamıştır) uçlarının epoksi ile çok iyi örtülmesinin faydalı olacağı, gevrek kırılma sonrası çok fazla yükün donatıya ani bindiği düşünülürse donatı ile güçlendirme

27 14 malzemesi arasında oran oluşturularak güçlendirme yapılmasının faydalı olacağı, düşünülmektedir [40]. Günümüzde uygulanan güçlendirme yöntemleri genel olarak kusurları gidermeye yöneliktir. Kirişlerin güçlendirilmesinde en sık kullanılan yöntemler; betonarme mantolama, çelik levhalar ile güçlendirme, kelepçelerle güçlendirme ve lifli polimerler ile sargılamadır. Lifli polimerle güçlendirilen kirişlerde oldukça büyük miktarda eğilme ve kesme kapasitesi artışı sağlanabilmektedir Bilindiği üzere, kiriş alt yüzüne yapıştırılan polimer tabakanın kesme direncine katkısının yetersiz olması sebebiyle, hem kesmeye hem de eğilmeye karsı güçlendirilecek kirişlerde öncelikle kesme güçlendirmesi tabakasının daha sonra bunun üstüne eğilme tabakasının uygulanması gerekmektedir [41]. Fiberle güçlendirilmiş malzemenin hafif olması, yüksek mukavemete sahip olması, uygulanmasının kolay olması ve korozyona dayanıklılığı, bu malzemenin pratikte kullanım için tercih nedenleridir. Bu faktörlerin tümünün birlikte göz önünde bulundurulmaları ile sonuç olarak düşük inşaat ve işletme maliyetleri ortaya çıkar. Kullanım yaygınlaştıkça, üretim, inşaat ve işletme maliyetlerinin gerçekletecek olan düşüş, FRP malzemelerinin geleneksel yapı malzemeleri üzerindeki üstünlüğünü kanıtlanmış olacaktır. FRP malzemeyi uygulamak çok kolaydır çünkü sadece yapının yüzeyine yapıştırılmaları gerekmektedir ki bu da çelik levhalarla kıyaslandığında inşaat alanında daha az iş gücü anlamına gelir. Betonarme kirişlerin FRP malzemeyle takviyesinde, farklı kırılma türleri söz konusudur. Bu türler "eğilme kırılması" ve "yerel kırılma" olmak üzere iki ana kategoride ele alınabilir. "Eğilme kırılması", betonun basınç etkisi altında ezilmesi veya çekme kuvveti nedeniyle FRP'nin kopması olarak tanımlanır. "Yerel kırılma" ise, FRP malzemenin yapışma yüzeyinde, kayma gerilmelerinin yüksek olduğu yerlerde soyulması veya kiriş uzunluğu boyunca güçlendirilmiş bölgede beton tabakanın pas payı kalınlığında kayma kırılmasına uğraması olarak tanımlanır Bu tez kapsamında da betonarme kirişlerin eğilme dayanımlarını ve kesme kapasitelerini artırmak için FRP lifler kullanılarak etkileri araştırılmıştır. Deneysel çalışmalar incelendiğinde dış yüzeye FRP

28 15 kompozitler yapıştırılarak güçlendirilen betonarme kirişlerde üç tür kırılma/göçme modu olduğu görülmektedir [42]. Yazgı yaptığı çalışmada, dikdörtgen kesitli basit mesnetlenmis kirişlerin eğilme yönünden karbon ve cam liflerle güçlendirilmesi araştırılmıştır. Betonarme kirişlerin çekme bölgesinin tamamında ve bir miktar yan yüzeye kıvırıp sarma metoduyla CFRP ve GFRP ile güçlendirmesi yapılmıştır. Deney için, 16x20x220 cm boyutlarında, C20 betonu ve S420 yapı çeliği kullanılan 9 adet betonarme kiriş kullanılmıştır. Güçlendirilen betonarme kirişlerin yük-yer değiştirme, süneklik, ve enerji yutma kapasiteleri araştırılmıştır. Ayrıca kirişlerin kesme, eğilme ve basınç bölgelerindeki çatlak davranışları incelenmiştir. Deney sonuçlarına göre güçlendirmenin başarılı olduğu kirişlerin cam ve karbon liflerle güçlendirilebileceği, maliyet bakımından incelendiğinde ise cam lifin tercih edilebileceği anlaşılmıştır [43]. Dumanlar bu çalışmasında, betonarme kirişlerin eğilme bölgesine FRP li tekstiller kullanılarak güçlendirme yapılmıştır. CFRP ve GFRP tekstilleri kirişlerin eğilme etkisi ile çekme gerilmelerinin meydana geldiği alt yüzeyine ve kirişlerin yanlarından yukarıya doğru her iki taraftan 70 mm sarılmıştır. Deneysel programda 9 adet betonarme kiriş deney elemanı üretilmiştir. Güçlendirilen betonarme kirişlerin yükdeplasman davranışı, sünekliği ve enerji tüketim kapasiteleri incelenmiştir. Ayrıca kirişlerin göçme mekanizmaları gözlemlenerek yorumlar yapılmıştır. Kontrol deney elemanlarına göre CFRP güçlendirmesinde %84, GFRP güçlendirmesinde ise %45 dayanım artışı sağlanmıştır [44]. Çetinkaya bu çalışmasında, betonarme yapı elemanlarının FRP (Fiber ReinJbrced Polimer), komposit, malzemelerle onarım ve güçlendirilmesi incelenmiştir. Yapılan deneysel çalışmada 4 adet betonarme Kiriş elemanı denenmiştir. Toplam 12 adet hazırlanan numuneler üç gruba ayrılmıştır. Bu çalışma kapsamındaki 1. grup numuneler 4 adet olup minimum donatıya sahiptir. Numunelerin ikisinde güçlendirme, diğer ikisinde ise onarım yapılmıştır. Deneyler için yük-deplasman grafikleri elde edilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bu çalışma sonucunda FRP,

29 16 komposit, malzemelerle yapılan onarım ve güçlendirmenin, betonarme elemanının taşıma gücünü önemli ölçüde artırdığı görülmüştür FRP li bu malzemelerle yapılan güçlendirme çalışmasında, çok yüksek çekme dayanımı, Çeliğin 1/5 i kadar özgül ağırlığı, Paslanma ve korozyon etkisi olmaması, Her şekle kolayca uygulanabilmesi, daha iyi yorulma performansı avantajları elde edildiği sonucuna varılmıştır [45].

30 17 3. MALZEME VE YÖNTEM 3.1. Araştırma Malzemeleri C20 betonu ve S420 inşaat çeliği kullanılarak, 150x250x2200 mm boyutlarında 9 adet kiriş numunesi üretilmiştir. Güçlendirme yapılmasında keskin yüzeylerin olumsuz etkisi düşünülerek deney için hazırlanan 9 adet kiriş numunesinin tamamının köşeleri yarıçapı 30 mm olacak şekilde yuvarlatılmıştır. Bütün bunlar göz önüne alınarak ürettiğimiz deney elemanının kesmeye karşı taşıma gücü aşağıdaki denklemlere göre hesaplanmıştır. Kiriş Numuneleri için Kesme Hesabı; 2 P P 2 d h bw ln=2000 mm Şekil 3.1. Dikdörtgen kesitli kiriş numunesi P = 45 kn (Kontrol numunesine uygulanan en büyük yük) b w = 150 mm h = 250 mm d = 235 mm l h = 2000 mm C20 S420 P P d = 1,4 x 2 [3.1) P d = 1,4 x 22,5 P d = 31,5 kn/m

31 18 V d l n = Pd Pd (d) [3.2] 2 V d = P d ( 2 l n d) V d = 31,5 (1-0,235) V d = 24,09 kn ƒ ctd = 1 MPa ƒ cd = 13 MPa N d = 0 V cr = 0,65ƒ ctd b w d [3.3] V cr = 0,65x1x150x235/1000 V cr = 22,91 kn V max = 0,22.ƒ cd b w d [3.4] V max = 0,22x13x150x235/1000 V max = 100,81 kn V cr < V d < V max olduğundan etriye hesabı gerekir. A sw Vd - Vc = [3.5] s ƒ (d) ywd A sw = s 24,09-0,8 x 22,91 0,365x235 A sw = 0,55mm 2 s

32 19 Min A sw 1 = 0,3 x 150 = 0,123 mm s 365 s = 56/0,55 = 101,81 mm Fc = Fs 0,85f cd b w k 1 c=a s f yd [3.6] As ρ = [3.7] b d w k f yd f 1c As yd = = ρ [3.8] d bwd 0.85 f cd 0.85 f cd k f = 1 c yd j 1 = ρ 2 d fcd [3.9] ( j) d = AsF ( j)d Mr = Fs [3.10] yd Deney numunesinin eğilme dayanımı; b w = 150mm 2 As = 150mm (3Ø8) f yd = 365MPa f cd = 13MPa

33 20 As ρ = = b d w k f = 1 c yd j 1 = ρ 2 d fcd =0.93 ( j) d = Asf ( j)d Mr = Fs = 11,96 kn-m yd Üretilen numunelerin kesit taşıma dayanımı yukarıdaki gibidir. Kesme yönünden zayıf olarak üretilen kirişlerin, bu bölgelerinin güçlendirilmesine karar verilmiştir. Deney elamanı Kullanım Şekli 3 Adet Kontrol numunesi 3 Adet Kesme bölgesine 45º açıyla CFRP uygulanarak güçlendirildi 3 Adet Kesme bölgesine 90º açıyla CFRP uygulanarak güçlendirildi Çizelge 3.1. Deney numunelerinin güçlendirme planı Kullanılan donatının özelliği Donatı olarak 8 mm lik nervürlü ve 6 mm lik inşaat çeliği kullanılmıştır. Donatı özelliklerini belirlemek için 3 adet 400 mm uzunluğundaki numunelere numaralar verilmiştir. Nervürlü çeliğin çaplarını tayin etmek için 0,1 gr. hassasiyetli terazi ile tartıldıktan sonra TS 708 e göre hesapları yapılmıştır. D = x (G/ L ) [3.11] D = Çap (mm) L = Çubuk boyu (mm) G = Çubuk ağırlığı (gr)

34 21 Buna göre kesit alanları; A = Π x D 2 /4 [3.12] A = Kesit alanı (mm 2 ) D = Çubuk Çapı (mm) Sembol Özellikler Birimi Ø8 Ø8 Ø8 Ortalama D Çap mm 8,24 8,25 8,26 8,25 A Kesit alanı mm 2 53,29 53,42 53,55 53,42 Py Akma yükü N fyk Akma gerilmesi N/mm 2 450,3 449,3 448,2 449,3 Pu Kopma N Fsu Kopma gerilmesi N/mm 2 679,3 67,95 68,16 68,00 L Kavrama uzunluğu mm S Toplam uzama mm 121,0 122,0 122,0 121,6 ε su Kopma uzaması % ,3 Çizelge 3.2. Donatı çeliğinin deney sonuçları Hesaplamalarda Elastisite Modülü 2,1x10 5 hesaplamalarda kullanılmıştır. MPa alınmıştır. Akma dayanımı

35 Ø6/ mm 2Ø8 L=2500 mm mm 3Ø8 L=2500 mm Ø6 L=820 mm Şekil 3.2. Deney kirişlerinin donatı detayları Kullanılan kalıp malzemesinin özelliği Deneyde kullanılan kalıp malzemesi çam kerestesidir. Kullanılan kerestenin kalınlığı 25 mm dir. Çam tahtalarından 9 adet deney numunesi kadar kalıp yapılmıştır. Kalıp malzemeleri Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Eğitimi Ana Bilim Dalı Ahşap Atölyesinde hazırlanmıştır. Kalıpların içten içe net ölçüleri 150x250x2200 mm olacak şekilde ayarlanmıştır. Kalıp yüzeyleri birleştirilmeden önce mazot ile inceltilmiş hafif yağ ile yağlanmıştır. Hazırlanan kiriş kalıbının detayı Şekil 3.3 de olduğu gibidir. ÖN GÖRÜNÜS SOLYAN GÖRÜNÜS ÜST GÖRÜNÜS Şekil 3.3. Kiriş kalıbı detayı

36 Kullanılan betonun özelliği Bütün kiriş numunelerin betonları aynı anda dökülmüştür. Kullanılan beton hazır beton santralinden alınmıştır. Beton sınıfı C20 kullanılmıştır. Kalıplara yerleştirilen betonlar vibratör ile kirişin 3 bölgesinde yaklaşık 5 sn uygulamaya tabi tutularak sıkıştırılmıştır. Kalıp içindeki beton numuneler 21 gün boyunca sulanmıştır. 28 günlük silindir numuneler üzerinde yapılan basınç deneyleriyle aşağıdaki Çizelge 3.3 deki değerler elde edilmiştir. C20 Numuneler Silindir Çapı (mm) Eksenel Yük (kn) Kesit (mm 2 ) Eksenel Basınç Gerilmesi (MPa) ,035 Çizelge 3.3. Beton silindir numunelerin deney sonuçları Kullanılan epoksi harcının özelliği Kirişin yüzeylerine uygulanacak CFRP şeritlerinin kiriş numunelerine yapıştırılmasında MBT-MBRACE ADESIVO (SATURANT) marka yapıştırıcı kullanılmıştır. Yapıştırma sistemi için özel olarak geliştirilmiş, iki bileşenli, solventsiz, yüksek dayanımlı, epoksi esaslı özel yapıştırıcı kullanılmıştır. A ve B iki bileşenli MBRACE SATURANT isimli epoksinin özellikleri aşağıda Çizelge 3.4 de verilmiştir.

37 24 MBRACE SATURANT Bileşen A Epoksi Reçine MBRACE SATURANT Bileşen B Epoksi Sertleştirici Malzemenin Teknik Özelliği Renk Mavi Karışım Yoğunluğu 1,02 ± 0,024 kg/litre Viskozite mpa.s Basınç Dayanımı (7 gün) (TS EN 196) > 60 N/ mm 2 Eğilme Dayanımı (7 gün) (TS EN 196) > 50 N/ mm 2 Yapışma Dayanımı (Betona) (7 gün) > 3,0 N/ mm 2 Uygulanacak Zeminin Sıcaklığı +5 C +30 C Kullanma Süresi 30 dak. Yeniden Kaplanabilme Süresi Min. 48 saat Maks. 7 gün Tam Kürlenme Süresi 7 gün Çizelge 3.4. Epoksi harcının özellikleri Önce A bileşeni bir süre karıştırılıp ve sonra B bileşeni tamamı ile A bileşeninin içerisine boşaltılarak karıştırılmıştır. Karışım geniş spatula ile yüzeye sürülmüştür. Kullanılan yapıştırıcının ilk kat miktarı 1,8 kg/m 2 olmasına özen gösterilmiştir. CFRP ler üstüne ikinci kat yapıştırma için 0,9 kg/m 2 olacak şekilde epoksi bir gün sonra sürülmüştür. İkinci kat yapıştırıcı yüzeye yapıştırılmış olan lifli polimer kumaş üzerine lifleri doğrultusunda sürülmüştür. Epoksi uygulamalarında ortamın sıcaklığı ve kullanma miktarına özen gösterilmiştir. MBRACE SATURANT, MBrace FIBER in uygulama yöntemi, Malzeme henüz yaşken, uygun ölçülerde kesilmiş lifli polimer kumaşlar, (CFRP) lifleri doğrultusunda gerilerek yüzeye yapıştırılmıştır. Daha sonra lifli polimer kumaşların lifleri doğrultusunda bastırarak, MBRACE SATURANT ın kumaş içine emdirilmesi ve yüzeyle arasında boşluk kalmaması sağlanmıştır Kullanılan CFRP nin özelliği Güçlendirmede CFRP şeritler için MBRACE FIBER C1-30 karbon lifli dokuma malzemesi kullanılmıştır. MBRACE FIBER, Mbrace FRP (lifli polimer) sistemi

38 25 içinde yer alan karbon, cam veya aramid esaslı, tek yönlü, lifli polimer kumaş (FRP) malzemelerdir. CFRP, Karbon liflerden oluşan 330 g/m 2 ağırlığındaki tek doğrultuluda ve lifli polimer olan fiber 0,50x50 m rulo şeklindedir. Özellikler MBRACE FIBER C1-30 Elastisite Modülü (N/mm 2 ) 240,000 Çekme Dayanımı (N/mm 2 ) 3800 Tasarım Kesit Kalınlığı (mm) 0,176 Toplam Ağırlık (g/m 2 ) 330 Kopmada Uzama (%) 1,55 Genişlik (mm) 300/600 Çizelge 3.5. C1-30 türü CFRP malzemesinin özellikleri 170x2200 mm ölçüsünde dokuz adet ve kiriş köşelerinden 100 mm içeride 500x700 mm ve 250x500 mm boyutlarında, 90º ve 45º lik açıyla uygulanmak için Karbon lifler makas ile kesilmiştir Yöntem Yeterli kesme dayanımına sahip olmayan betonarme kirişlerin güçlendirilmesi amacıyla birçok yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan biride CFRP kullanılarak yapılan güçlendirme yöntemidir. Bu yöntemin betonarme kirişlerin kesme kapasitesine ne derece etkisi olduğunu araştırmak amacıyla dikdörtgen kesitli numuneler üretilerek deney yapılmıştır. Bu bölümde üzerinde araştırma yapılacak deney kirişlerinin nasıl üretildiği anlatılmıştır. Deney düzeni, bu düzende yapılan ölçümler, uygulanan metotlar ile yük altındaki kirişin davranışı izlenmiş ve teorik esaslara yer verilmiştir. Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Eğitimi Mekanik Laboratuarında 150x250x2200 mm ölçülerinde 9 adet kiriş C20 betonu ve S420 inşaat çeliği kullanılarak üretilmiştir. Deney kirişlerine CFRP tekstilleri kullanılarak güçlendirme

39 26 yapılmıştır. Aynı ölçüdeki, aynı donatılı kirişlere CFRP tekstiller dıştan MBT- MBRACE ADESIVO (SATURANT) epoksi ile yapıştırılmıştır. Yapılan güçlendirme deneyi için, 3 kiriş kontrol numunesi ve 6 CFRP ile güçlendirilmiş olmak üzere toplam 9 kiriş üretilmiştir. Kirişin alt bölgesi ve her iki yandan U şeklinde, kesme çatlaklarının olacağını düşündüğümüz kesme bölgesi 500 mm eninde güçlendirilmiştir. Kirişlerin bir yan yüzeyine, 45 ve 30 lik açılarla 2 adet ve basınç bölgesine ise 1 adet Displacement Transducer ve orta alt yüzeyine 1 adet LVDT bağlanmıştır. Bu uygulama, deney için üretilmiş kirişlerin tamamında aynı şekilde yapılmıştır. Dört noktadan yükleme yapılan deney elemanlarında mesnetler arası 2000 mm olarak ayarlanmıştır. Deney sırasında yük, deplasman ve çatlak değerleri ölçülmüştür. Kontrol numuneleri ile 90 ve 45 lik açılarla yapıştırılan CFRP ile güçlendirilen numunelerden elde edilen ölçümler arasında karşılaştırılmıştır Deney numunelerinin sınıflandırılması Kiriş numunelerinin isimleri, güçlendirme malzemeleri ve yapıştırma şekli aşağıdaki Çizelge 3.6 da özetlenmiştir. Kiriş Numunelerini Sembolleri K01 K02 K03 KE01 KE02 KE03 KD01 KD02 KD03 Güçlendirme Malzemesi ve Şekli Güçlendirme Yapılmayan Kontrol Numunesi Güçlendirme Yapılmayan Kontrol Numunesi Güçlendirme Yapılmayan Kontrol Numunesi 45 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi 45 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi 45 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi 90 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi 90 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi 90 lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş Numunesi Çizelge 3.6. Kiriş numunelerinin sembol ve isimleri

40 Kirişlerin taşıma gücü Eğilme etkisindeki bir betonarme elamanda zorlamalar düşük düzeyde ise, çekme bölgesindeki beton çatlamayabilir. Bu durumda donatı ve beton, kesitteki çekme kuvvetini ortaklaşa taşırlar. Ancak ön germeli kirişler dışında kesit boylarını beton çatlamasını önleyecek düzeyde tutmak ekonomik olmayacağından genelde çekme bölgesindeki beton çatlar. Bu durumda bile çatlaklar arasındaki beton çekmeye bir miktar katkıda bulunur. Ancak bu katkı ihmal edilebilecek kadar küçük olduğundan çatlamış kesitte çekmenin tamamının donatı tarafından karşılandığı varsayılır. Unutulmaması gereken donatının çatlamayı önleyemeyeceğidir. Donatının işlevi çekme gerilimlerini karşılamak ve bu arada oluşacak çatlak genişliğini en az düzeyde tutmaktır [2]. TS 500 e göre basınç bölgesindeki beton basınç dayanımının bulunmasında f ck değeri 0,85 katsayısı ile çarpılarak gerilme dağılımı eşdeğer dikdörtgene dönüştürülmüştür. f cd =f ck /1,5 [3.9] 0,56f ck =3,15 bulunur. DIN 1045 de bu değer küp numune dayanımı için; f cd = α 1 x α 2 x α 3 x f ck [3.10] = 0,85 x 0,82 x 1 x f ck = 0,70 f ck = 3,16 alınmaktadır. TS 500 ve DIN 45 karşılaştırıldığında TS 500 deki değerin %25 oranında daha emniyetli tarafta kaldığı görülmektedir [46].

41 28 Eğilme altındaki bir kiriş için gerekli taşıma gücü hesabını yapmadan önce bu tür elamanların yük altındaki davranışının bilinmesinde büyük yarar vardır. Kirişin çekme bölgesindeki ilk çatlaklar en dış çekme lifindeki birim uzamanın, betonun çekmedeki uzama sınırına ulaşması ile meydana gelir. Çatlama momentlerinin donatısız bir kirişin kırılma momentine eşit olduğu varsayılır [2] Yük / Deplasman Kiriş deney numunelerin tam ortasından LVDT ile deplasman değerleri okunmuştur. Yüklemeler aynı hızda ve her defasında elektronik ölçerler sıfırlanarak Data logger e kaydedilmiştir. Bütün deplasman değerleri yük karşısında değerlendirmek için çizelgelerde gösterilmiştir Kirişlerde süneklik oranları Süneklik oranı yük deplasman ilişkisinden bulunmuştur. Bu yük deplasman eğrisinin Monolitik elaman dayanımının %85 inden geçen yatay doğrunun kestiği noktadaki deformasyon bulunmuştur. Bu değer aynı elamanın akma deformasyonuna bölünerek hesaplanan değer olarak tanımlanmıştır [47]. Bu araştırmada süneklik oranı yük deplasman ilişkisinden bulunmuştur. Moment eğrilik ilişkisinden hesaplama yapılabilir ancak yük deplasman ilişkisi kullanılmıştır Kirişlerde enerji tüketimi Yapılan deneysel çalışmada CFRP şeritlerle güçlendirme tekniğinin deney elemanlarının enerji tüketimi üzerine etkileri araştırılmıştır. Kirişlerde enerji tüketme kapasitesi hesabında yük- yer değiştirme eğrilerinden yararlanılmaktadır. Eğri altında kalan alan hesabı enerji tüketimini vermektedir [48]. Bütün kirişlerde enerji tüketimleri yük deplasman grafiklerindeki alanlardan hesaplanmıştır. Enerjinin belli bir kısmı deformasyona dönüşerek tüketilmiştir.

42 29 Dönüşebilen enerji plastik bölgenin uzunluğu ile doğru orantılıdır. Enerji yapılan iş olduğu için tüketilen enerjide oldukça önem taşımaktadır. Yük deplasman grafiğinde en fazla yükün meydana geldiği yerde bulunmuştur Kirişlerin hazırlanması Deney için hazırlanan 9 adet kiriş kalıbı içine Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Bölümü bahçesinde beton dökümü yapılmıştır. Beton mikser ile kalıba yerleştirilerek, vibratör ile sıkıştırılmıştır. Beton doğal şartlarda 21 gün boyunca sulanmıştır. Kiriş numuneler 30 gün sonra laboratuvar içerisine taşınmıştır. Üç numune kontrol elemanı olacak şekilde ayrılmıştır. Geriye kalan 6 numunede güçlendirme öncesi yüzey hazırlığına alınmıştır. Yan ve alt bölgede kalıptan kaynaklanan yükseklik farklılıkları taşlanarak giderilmiştir. Yuvarlatma altta her iki köşede boydan yarıçap 30 mm olacak şekilde yapılmıştır. Ortamda meydana gelen tozlar basınçlı su ile uzaklaştırılmıştır. Numunelere sırayla isimler verişmiştir Kirişlerin güçlendirilmesi Tüm kiriş numuneleri alt tarafında iki köşesi boydan 30 mm yarıçap ile yuvarlatılmıştır. Yuvarlatma sonrası yüzeyde hareketli parçacık kalmayacak şekilde su ile yıkanmış ayrıca temiz bir bez parçası ile silinmiştir. İlk üç numune kontrol numunesi olarak ayrılmıştır. Bu numunelere hiç bir güçlendirme işlemi yapılmamıştır. Diğer 6 numunenin kesme bölgesinde güçlendirme yapılmıştır. Kesme bölgelerinin güçlendirilmesinde CFRP tekstillerinin iki farklı açıda uygulaması yapılmıştır. Birincisi CFRP nin 45º ve 90ºlik açıyla kesme bölgesi sarılmıştır. Kiriş her iki yanı, köşeden 100 mm içeride olmak kaydıyla yan yüzeyi 500 mm boyunda çizilerek güçlendirme bölgesi belirlenmiştir. Epoksi tekstillerin yapıştırılacağı işaretli bölgeye ilk kat için 1,8 kg/m 2, ölçüsünde epoksi sürülmüştür. 6 kiriş numunesine CFRP tekstilleri altta hava kalmayacak şekilde yapıştırılmıştır. Bir gün sonra CFRP üstü 0,9 kg/m 2 miktar epoksi ile kapatılmıştır. Bir hafta sonra çatlak

43 30 tespiti yapmakta kullanılacak olan birim deformasyon ölçerler tespit edilen yerlere epoksi ile yapıştırılmıştır. Bu işlemden 10 gün sonra kiriş numunelerine yükleme deneyleri yapılmıştır Epoksinin uygulanması Epoksi yüzeye sürülmeden önce uygulama talimatına uygun bir şekilde hazırlanmıştır. Epoksi spatula ve alçı malası ile işaretli yüzeye sürülmüştür. Gergin ve altında hava kalmayacak şekilde yapıştırılan CFRP lerin üstü 24 saat sonra yine aynı epoksi harcı ile kapatılmıştır. Epoksi uygulamalarında yüzey ve hava sıcaklığının +15 derecenin üstünde olmasına dikkat edilmiştir. Epoksi kullanımının en önemli yanı karışımın homojen yapılmasıdır. Bu işlem elektrikli karıştırıcı aparat ile yapılmıştır CFRP nin kirişlere yapıştırılması Altı adet kiriş numunesinin eğilmede çekme bölgelerine işaretli alana epoksi sürülmüştür. CFRP 170x2200 mm ekseni kiriş alt ekseni ile aynı olacak şekilde yapıştırılmıştır. Eğilmede çekme bölgelerinde güçlendirme yapılan altı numunenin üçüne 45º, üçüne de 90º lik açıyla CFRP yapıştırılmıştır. Eldiven ile gerginleştirilen tekstil altında hava kalmaması için bastırılmıştır. Güçlendirme tekstillerin üstü epoksi ile kapatıldıktan sonra malzemenin iyice kuruması sağlanmıştır. Laboratuvar ortamında kirişler 10 gün bekletilerek deneye hazır hale getirilmiştir.

44 A A YAN GÖRÜNÜŞ A-A KESİTİ ALT GÖRÜNÜŞ Şekil lik açıyla uygulanan CFRP li Kiriş 100 A A YAN GÖRÜNÜŞ A-A KESİTİ ALT GÖRÜNÜŞ Şekil lik eğimde uygulanan CFRP li Kiriş Birim deformasyon ölçerlerin montajı Kirişlerdeki çatlakları ölçmek için Displacement Transducer kullanılmıştır. Kullanılan ölçüm aracı üç kısımdan meydana gelmiştir. Displacement Transducer, Fixing Jig (Sabitleme başlığı) ve Dummy Plate (Sabitleme plakası) dir. Çene aralığı 150 mm olan displacement transducer kullanılmıştır. Deneyde birim deformasyon ölçerlerin yerleştirilmesi için, Dummy plate montaj aparatları kullanılmıştır. Montaj aparatları epoksi yapıştırıcı ile kiriş numunelerine yapıştırılmıştır. Birim deformasyon ölçerler üretilen kiriş numunelerinin kirişin alt bölgesine ve kesme bölgesinde 45º ve 30º lik açılarla yerleştirilmiştir. Çatlakların

45 32 ölçülmesi için toplam 3 kanal Data Logger (veri kaydedici) e bağlanmıştır. Kirişe etkiyen yükün ölçülmesi için Load Cell (yük halkası) cihazı yükleme cihazının üst kısmına yerleştirilmiştir. Aşağıdaki şekilde gösterilen birim deformasyon ölçerlerin hepsi deformasyonları 0,001 mm hassasiyetle ölçebilecektir Şekil 3.6. Displacement Transducerlerin kirişlere yapıştırma planı Deney düzeni Deney için hazırlanan kirişler Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Eğitimi Ana Bilim Dalı Yapı Mekaniği laboratuarında bulunan yükleme cihazı kullanılmıştır. Cihazın raylar üzerinde hareket eden araba üstünde iki mesnet aparatı vardır. Bu mesnetler arası 2000 mm ve bir tanesi sabit olacak şekilde ayarlanmıştır. Yük değerlerinin okunması için yükleme cihazına yük halkası yerleştirilmiştir. Veri kaydediciye bağlanarak değerler kaydedilmiştir. Deneysel çalışmada üretilen kiriş numunelerine dört noktalı yükleme yapılmıştır. Yükleme yapılan yerler arası 666 mm olacak şekilde sabitlenmiştir. Yük basma yerlerinde kullanılacak 10 mm kalınlığındaki plastik parçalar hazırlanmıştır. Cihazın üst tarafına mıknatıslı ve üzerine LVDT bağlanacak aparat yerleştirilmiştir. Kiriş numune üstüne çatlak tespiti için hep aynı yerlere daha önceden çizilen yerlere sökülüp takılabilen birim deformasyon ölçerler 3 noktaya bağlanmıştır. Yükleme cihazı yanındaki masa üzerine yerleştirilen veri toplama sistemi ile değerler beş saniye ara ile kaydedilmiştir. Veri toplama sistemi 3 adet çatlak, 1 adet deplasman, 1 adet yük değerlerini kayda almıştır. Toplam 4 kanaldan her beş saniyede bir kayıt

46 33 alınmıştır. Kiriş numuneler üzerinde önceden belirlenmiş 3 bölgeden çatlak değişimleri izlenmiştir. Hassasiyeti 0.01mm olan deplasman ölçer LVDT kirişin tam ortasına yerleştirilmiştir. Kayıt boyunca veri kaydedici dijital ekranından izlenmiştir. Her yeni kayıt öncesi bütün kanallardaki başlangıç değerleri sıfırlanarak deneye başlanmıştır. Resim 3.1. Deney düzeneği

47 34 Resim 3.2. Deneydeki veri kaydedilen Veri Kaydedici Resim 3.3. Deney kullanılan LVDT Yükleme deney elemanına hidrolik pres ile kiriş açıklığının üst kısmından iki noktadan uygulanmıştır. Kirişin oturduğu açıklık 2000 mmdir. Üstten yük uygulama açıklığı 666 mm olarak ayarlanmıştır. (a/d) oranının çok büyük olduğu durumlarda (yaklaşık olarak, a/d >7) kiriş eğilmedeki taşıma gücüne erişebilecektir. Bu tür bir

48 35 kirişte eğik çatlamalar oluşamayacağından, kırılma üzerinde kesme kuvvetinin etkisi olmayacaktır. (a/d) oranı daha küçük kirişlerde (yaklaşık olarak 1,5 < a/d < 3 ), eğik çekme çatlağının noktasal yükün oluşturduğu yerel basınç gerilmeleri engel olur [2] Şekil 3.7. Deney yükleme düzeni

49 36 4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE DEĞERLENDİRME 4.1 Deneysel Bulgular Deneyler esnasında davranış ve dayanımda istenen değişiklikler çok dikkatli bir şekilde gözlenmiş ve bütün ayrıntılarıyla sunulmuştur. Deneylerden elde edilen gözlemler: Yük/deplasman Taşıma gücü Süneklik Enerji tüketme kapasitesi yönlerinden açıklanmaya çalışılmıştır Deplasman Değerleri Bütün kirişlerin aynı yerden deplasman ölçümü alınmıştır. Bunun için 0,01 mm hassasiyetli LVDT kullanılmıştır. Yükleme başlamadan veri kaydediciye bağlı kanallar sıfırlanmıştır. Deplasman değerleri deney sonuna kadar beş saniye aralıkla kaydedilmiştir. Bunun dışında kirişte meydana gelen fiziksel değişimler gözlemlenerek bazı yerlerde daha iyi bir açıklama yapmak için fotoğraf çekimi yapılmıştır.

50 37 YÜK (kn) K DEPLASMAN (mm) Şekil 4.1. K01 Kontrol kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) K DEPLASMAN (mm) Şekil 4.2. K02 Kontrol kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) K DEPLASMAN (mm) Şekil 4.3. K03 Kontrol kirişin yük-deplasman grafiği

51 38 YÜK (kn) KE DEPLASMAN (mm) Şekil 4.4. KE01 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) KE DEPLASMAN (mm) Şekil 4.5. KE02 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) KE DEPLASMAN (mm) Şekil 4.6. KE03 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği

52 39 KD01 YÜK (kn) DEPLASMAN (mm) Şekil 4.7. KD01 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) KD DEPLASMAN (mm) Şekil 4.8. KD02 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği YÜK (kn) KD DEPLASMAN (mm) Şekil 4.9. KD03 CFRP ile güçlendirilmiş kirişin yük-deplasman grafiği

53 40 Deney numunelerinin maksimum yük düzeyindeki deplasman değerleri aşağıda yorumlanması için Çizelge 4.1 de sunulmuştur. Deplasmanlar güçlendirme malzemesi etkinliğini kaybettikten sonra artmıştır. Kiriş numuneler En büyük yük (kn) Deplasman (mm) K01 45,99 14,25 K02 45,60 12,15 K03 45,90 12,73 KE01 67,69 6,51 KE02 66,65 7,15 KE03 65,56 6,12 KD01 75,64 5,76 KD02 76,44 6,45 KD03 79,19 8,17 Çizelge 4.1. Kiriş numunelerin en fazla yük karşısındaki deplasman değerleri Yukarıda bütün deney elemanlarının en yüksek dayanımları verilmiştir. Bu dayanımlar karşısında deplasman miktarları verilmiştir. Bununla ilgili olarak güçlendirme sonunda deplasman azalmaları görülmüştür. KE numunelerinde kirişlerin dayanım artışı %50 olurken %50 deplasman azalması, KD numunelerinde ise kirişlerin dayanım artışı %70 olurken %50 deplasman azalması olmuştur Çatlak Yükü Değerleri Yükleme programı çerçevesinde elde edilen veriler kullanılarak yük-yer değiştirme ilişkileri bilgisayarda çizilmiştir. Kirişlerin kesme bölgesinin bir yüzüne toplam 2 adet birim deformasyon ölçer 45º ve 30º açıyla yerleştirilmiştir. Birim deformasyon ölçerler meydana gelen çatlakların hangi yük değerlerinde oluştuğunun yorumlanması için Çizelge 4.3 de gösterilmiştir. Aynı işlem eğilme bölgesi içinde yapılmıştır. Kirişlerden alınan yük değerleri aşağıda grafik olarak gösterilmiştir.

54 41 Kanal S1 S2 S3 Koyuldukları Yere Göre Deformasyon Ölçerler 45 lik açıyla koyulan deformasyon ölçer 30 lik açıyla koyulan deformasyon ölçer Kirişin orta alt bölgesine koyulan deformasyon ölçer Çizelge 4.2. Kiriş numunelerine yerleştirilen strengeçlerin şekli ve isimleri Kontrol numunelerinde kesme çatlakları, ortalama S2 de 2,6 mm, S3 de 0,19 mm olmuştur. CFRP li numunelerin S2 numarasında %99 çatlak azalması olurken, S3 kanalında %240 çatlaklar artmıştır. Kesme etkisinin S1 numaralı bölgeye kaydığı anlaşılmaktadır. Kiriş numuneler S1- Birim S2- Birim En büyük yük Deformasyon Deformasyon (kn) Ölçer (mm) Ölçer (mm) K01 45,99 0,019 0,014 K02 45,60 0,017 0,086 K03 45,90 0,081 0,007 KE01 67,69 0,001 0,035 KE02 66,65 0,002 0,054 KE03 65,56 0,007 0,014 KD01 75,64 0,191 0,019 KD02 76,44 0,020 0,117 KD03 79,19 0,003 0,106 Çizelge 4.3. Kiriş numunelerin en fazla yüke karşı kesme çatlakları CFRP li güçlendirme ile dayanım artışı yaklaşık %55 dir. Bu bölgedeki iyileşmelerin kiriş rijitliğini artırdığı söylenebilir.

55 42 ORTALAMA MAKSİMUM YÜK Y Ü K (k N ) ,30 66,50 45,83 KO KE KD KİRİŞ NUMUNELERİ Şekil Kirişlerin ortalama maksimum kırılma yükü değerleri grafiği Şekil 4.10 da görüldüğü gibi ortalama maksimum yük kontrol numunesine göre, KE %50, KD grubunda ise %70 oranında artış olmuştur. ORTALAMA YÜK Y ÜK (k N) ,58 59,86 40,12 KO KE KD KİRİŞ NUMUNELERİ Şekil Kiriş numunelerine ait ortalama yük değerleri grafiği

56 Enerji Tüketme Değerleri Kirişlerdeki tüketilen enerji akma ve göçme noktaları bulunarak hesaplanmıştır. Bütün kirişler için elde edilen grafikler ve üzerinden hesaplanan alanlar Çizelge 4.4 de sunulmuştur. Betonarme kirişlerde kontrol numunelerine göre CFRP lerde %29 göçme azalmasına karşılık %14,5 enerji tüketimi artmıştır. Kiriş numuneler Max. Pu (kn) Sehim (mm) Enerji tüketme kapasitesi (Joule) K01 67,326 68, ,29 K02 67,620 68, ,88 K03 63,994 76, ,56 KE01 97,873 39, ,41 KE02 93,394 28, ,86 KE03 90,091 34, ,42 KD01 108,486 43, ,56 KD02 96,716 29, ,53 KD03 100,209 40, ,95 Çizelge 4.4. Kirişlerin enerji tüketme kapasiteleri

57 44 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Güçlendirilen kirişler artan yükler etkisi ile gevrek kesme kırılması şeklinde göçmeye ulaşmıştır. Güçlendirilen deney elemanlarında dayanım olarak belirli oranda artış sağlanmasına rağmen süneklik ve enerji tüketimi yönünden kontrol elemanlarına göre önemli azalmalar olmuştur. Güçlendirmede kullanılan tekstiller tel, tel yırtılmıştır. Kenarlardan yukarı doğru kıvrılan CFRP ler en çok hemen kıvrım bölgesinden 40 mm lik bölgeden zorlandığı gözlenmiştir. Yanlardan 40 mm üstünün güçlendirmeye katkısının bu yöntemle fayda sağlamadığı gözlenmiştir. 90 açıyla uygulanan CFRP ile güçlendirilen kirişlerin dayanımı, 45 ile güçlendirilen kiriş numunelerine göre daha fazla olduğu gözlenmiştir. Bütün kirişlerde göçme, eğilme gerilmesinin en fazla olduğu tahmin edilen orta noktadan olmuştur. 90 açıyla uygulanan CFRP ile güçlendirilen deney elemanları kontrol deney elemanlarına göre ortalama %60 daha fazla yük taşımışlardır. Bu oran 45 ile güçlendirilen elemanlarda %50 de kalmıştır. Kirişlerdeki en fazla çatlama, kirişin 500 mm içe doğru birinci kesme bölgesine 45 ile yerleştirilen 150 mm boyundaki birim deformasyon ölçer kullanılarak ölçülebilmiştir. Kesme bölgelerinde kontrol numunelerinde 0.55 mm çatlama olmasına karşın, aynı yerde KE grubunda 0.29, KD grubunda 0.16 mm olarak gerçekleşmiştir. Kirişlerin eğilme çekme gerilmelerin en fazla olduğu kiriş alt ortasından ölçülen çatlak değerleri ise kontrol numunelerde 9.3 mm iken KD kirişlerde 0.25 mm, KE kirişlerde 0.74 mm olarak gerçekleştiği görülmüştür.

58 45 Kirişlerin deplasman değerleri kontrol numunelerde mm, KE mm, KD mm olarak gerçekleşmiştir. CFRP ile güçlendirilmiş bütün kirişlerde kırılmalar liflerin parça, parça kopmasıyla başlamıştır. Bir kısım numuneler betonun dağılmasıyla kopmuştur. Bazıları da epoksi altından yada üstünden tabaka halinde ayrılmıştır. Numunelerin en başarılı güçlendirmeleri dayanımı en yüksek olan kirişler olarak düşünürsek, bu numunelerde ani kırılmalar olduğu gözlenmiştir. Tekstiller tek, tek atmayarak daha büyük parçalar halinde kopmuş ve ayrılmalar betondan olmuştur. Güçlendirme işlemi sonunda inşaat teknolojisinin uygulanması yönünden genel olarak aşağıdaki şu sonuçlar elde edilmiştir. 1. Tüm numunelere yapılan köşe yuvarlatmasının başarılı olduğu, 2. Epoksinin CFRP tekstillerinin altına ve üstüne uygulanan miktarın fazla olması halinde ayrılmaları engelleyebileceği, 3. Kirişlerin kırılma yerlerine alttan (1/3 orta kısmına) takviye güçlendirme CFRP yapıştırılmasının dayanımı arttıracağı, 4. Güçlendirme malzemelerinin her iki yandan kiriş boyunca (ilk ayrılmalar buradan başlamıştır) uçlarının epoksi ile çok iyi örtülmesinin faydalı olacağı, 5. Gevrek kırılma sonrası çok fazla yükün ani olarak donatıya bindiği düşünülürse donatı ile güçlendirme malzemesi arasında oran oluşturularak güçlendirme yapılmasının faydalı olacağı, düşünülmüştür. Bundan sonraki yapılacak çalışmalarda; 1. Deney elemanları sayısı arttırılabilir. 2. Daha fazla veri almak için strengeç sayısı artırılabilir. 3. Güçlendirme malzemesi olarak Aramid kullanılarak böyle bir çalışma yapılabilir. 4. Farklı sargı şekilleri uygulanarak benzer bir çalışma yapılması önerilebilir.

59 46 5. Malzemeyi uygularken dikkat edilecek en önemli husus yüzeyin hazırlanmasıdır. Kiriş yüzeyleri, yağ, kir ve tozdan arındırılmalıdır. Oyuklar tamir harçları ile doldurulmalı çıkıntılar ve keskin köşeler törpülenmelidir. Karbon liflerin aderansı için bu çok önemlidir. 6. Epoksi yapıştırıcısının reaksiyona girerek çok hızlı katılaşması nedeniyle yeterli miktarda malzeme hazırlanmasına dikkat edilmesi gerekir.

60 47 KAYNAKLAR 1. Önal, M., Hasar görmüş dikdörtgen kesitli kirişlerin mantolama yöntemiyle onarımı üzerine deneysel bir araştırma, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2002). 2. Ersoy, U. ve Özcebe, G., Betonarme Temel İlkeler TS ve Türk Deprem yönetmeliğine göre hesap, Evrim Yayınevi, Ankara, (2001). 3. Keles, M., Betonarme kirişlerde açılı CFRP şeritlerin kesmeye katkısı, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-89 (2005). 4. Peker, Ö., Düşük Dayanımlı Betonarme Elemanların CFRP ile Güçlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-89 (2005). 5. Arın, A., Fiber İle Güçlendirilmiş Betonarme Kiriş ve Plakların Rijitlik ve Kesme Tepkilerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 1-66 (2006). 6. Çelik, A., Fiber Takviyeli Polimerler ve Mühendislik Yapılarında Kullanım Alanları, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 1-73 (2001). 7. Khalifa, A. and Nanni, A., Rehabilitation Of Rectangular Simply Supported RC Beams With Shear Deficiencies Using CFRP Composites, Construction and Building Materials, 16 (3): (2002). 8. Norris, T., Saadatmanesh, H. and Ehsani, M. R., Shear and Flexural Strenghthening of R/C Beams With Carbon Fiber Sheets, Journal of Structural Engineering, 123, L (1997).

61 48 9. Khalifa, A. and Nanni, A., Improving Shear Capacity of Existing RC T-Section Beams Using CFRP Composites, Cemenî & Concrete Composites, 22, (2000). 10. Wu, Z. and Yin, J., Fracturing Behaviors of FRP-Strengthened Concrete Structures, Engineering Fracture Mechanic, 17, (2003). 11. Grace, N. F., Ragheb, W. F. and Abdd-Sayed, G., Development and Application of Innovative Triaxialliye Brided Ducktile FRP Fabric for Strenghtening Concrete Beams Composite Structures, 15, (2003). 12. Khalifa, A., Alkhrdaji, T., Nanni, A. and Lansburg, S., Anchorage of Surface Mounted FRP Reinforcement, Concrete International: Design and Construction, 21 (10): (1999). 13. Ersoy, E., Betonarme Temel İlkeler ve Taşıma Gücü Hesabı, Evrim Yayınevi, Ankara, (1993). 14. Arduni, M. And Nanni, A., Parametric study of beams with Externally Bonded FRP Reinforcement, ACI Structural J.V., (1997). 15. Erdem, Ö.Ü., Cam Elyaf Takviyeli Kompozit Malzeme ile Betonarme Kirişler, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli, 9-70 (1997). 16. Norris, T., Lean, M., Saadetmenesh, H. and Ehsani, M. R., Betonarme Kirişlerin Karbon FRP ile Güçlendirilmesi hakkında Analitik ve Deneysel Çalışmalar, Journal of Structural Engineering, Arizona, 21, (1997). 17. Triantafillou, T. C., Shear Strenghening of Reinforced Concrete Beams Using Epoxy Bonded FRP Composites, ACI Structural J. V (1998).

62 Täljsten, B. and Elfgren, L., Strenghening concrete beams for shear using CFRP materials:evaluation of different application methods, Composites Part B: Engineering, 31(2): (2000). 19. Kachlakev, D. and Mccury, D. D., Behavior of full-scale reinforced concrete beams ratrofitted for shear and flexural with FRP Laminates Composites Part B: Engineering, 31(6-7): (2000). 20. Yang, X. and Nanni, A., Concrete Beams Strengthened with misaligned CFRP Laminates, Non-Metallic Reinforcement for Concrete Structures-FRP, FRPRCS-5, Cambridge, (2001). 21. Tezcan, S. S. ve Peker, Y. İ., Karbon Elyaflı Tekstil ile Kolon ve Kirişlerin Güçlendirilmesi, Mevcut yapıların deprem yüklerine karşı güçlendirilmesi ve çıkmalı binalardaki sorunlar, İstanbul, 1-9 (2001). 22. Omar, A., Van, G. D. and Lucie, V., Improved model for plate-end shear of CFRP strengthened RC beams, Cement and Concretes, 23 (1): 3-19 (2001). 23. Taşdemir, M. A. ve Özkul, M. H., Betonarme yapılarda onarım ve güçlendirme malzemeleri, Yapıların Onarım ve güçlendirilmesi alanında gelişmeler. Bildiriler kitabı, İstanbul, (2002). 24. Yılmaz, A. D., İleri teknoloji ile güçlendirme uygulamaları, Yapıların Onarım ve güçlendirilmesi alanında gelişmeler, Bildiriler kitabı, İstanbul, (2002). 25. Neef, D. D., Çok yönlü karbon lif takviyeli polimer levhalar kullanılarak güçlendirilmiş betonarme T- kirişleri üzerinde yapılan testler, Raporu Gent, Belçika, (2002).

63 İlki, A. ve Kumbasar, N., Kompozitler ile güçlendirilen elamanların eksenel yükler ve eğilme etkileri altında davranışı, Yapıların onarım ve güçlendirilmesi alanında gelişmeler, İstanbul, (2002). 27. Capozucca, R. and Cerri, N. M., Static and dynamic behaviour of RC beam model strengthened by CFRP sheets, Construction and Building Materials, 16 (2): (2002). 28. Khalifa, A. and Nanni, A., Rhebilitation of rectangular simply supported RC beams with shear deficiencies using CFRP composites, Construction and Building Materials, 16, (2002). 29. Sika, katoloğ, Yapı ve deprem yüklerine karşı güçlendirme için kompozit malzemeler, Sika katoloğ İstanbul, 12, 1-8 (2002). 30. Täljsten, B., Strengthening concrete beams for shear with CFRP sheets, Construction and Building Materials, 17 (1): (2003). 31. Barros, J. A. O. and Fortes, A. S., Flexural strengthening of concrete beams with CFRP Laminates bonded into slits, Cement and Concrete Composites, 27, (2004). 32. Ashour, A. F., El-Refaie, S. A. and Garrity, S. W., Flexural strengthening of RC continuous beams using CFRP laminates Cement and Cocrete Composites, 26 (7): (2004). 33. Can, H., Göğüs, M. H. ve Demirel, Y., Betonarme kirişlerin açıklık ortasına kolon ekleme yöntemiyle güçlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 17(3): (2002).

64 Gao, B. K., Christopher, J. and Leung, K. Y., Experimental study on RC beams with FRP strips bonded with rubber modified resins Composites Science and Technology, 64 (16): (2004). 35. Maallej, M. and Leong, K. S., Effect of beam size and FRP thickness on interfacial shear stres concentration and failure mode of FRP strengthened beams, Composites Science and Technology, 65 (7-8): (2005). 36. Wu. Z., Li, W. and Sakuma, N., Innovattive externally bonded FRP/ concrete hybrid flexural members. Composites Structures, 72 (3): (2005). 37. Gao, B. K., Christopher, J. and Leung, K. Y., Prediction of concrete cover separation failure for RC beams strengthened with CFRP strips). Engineering, Structures, 27 (2): (2005). 38. Anania, L., Badalá, A. and Failla, G., Increasing the flexural performance of RC beams strengthened with CFRP Materials, Constructions and Building Materials, 19 (1): (2005). 39. Tokgöz, H., Dumanlar, N., Can. Ö. ve Önal. M., Cam FRP ile Güçlendirilmiş Dikdörtgen Kesitli Betonarme Kirişlerin Davranışlarının Tayini, YOGS 2006 Yapısal Onarım ve Güçlendirme Sempozyumu, Denizli (2006). 40. Önal, M., Tokgöz, H., Can, Ö. ve Dumanlar, N., Betonarme Kirişlerde CFRP Sarılarak Güçlendirme Yapılması ve Taşıma Gücünün Artırılması, YOGS 2006 Yapısal Onarım ve Güçlendirme Sempozyumu, Denizli (2006). 41. Gürol, K. B., Deprem Dayanımı Yetersiz Betonarme Binaları Güçlendirme Yöntemleri, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, (2007).

65 Durmuş, H. Y., Betonarme Kirişlerin CFRP Tabakalarla Güçlendirilmesinde Ankraj Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 1-71 (2004). 43. Yazgı, Z., Dikdörtgen Kesitli Basit Mesnetlenmiş Kirişlerin Eğilme Yönünden Karbon ve Cam Liflerle Güçlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-89 (2005). 44. Dumanlar, N., Eğilme yönünden FRP tekstillerle güçlendirilmiş dikdörtgen kesitli betonarme kirişlerin mekanik davranışlarının deneysel incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1-40 (2005). 45. Çetinkaya, N., Betonarme yapı elamanlarının FRP malzemelerle onarım güçlendirilmesi, Yüksek Lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli, 1-77 (2002). 46. Kamanlı, M., İnşaat Ana Bilim Dalı, Değişken Kesitli Kirişlerin Davranışlarının Teorik ve Deneysel olarak incelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 1-48 (1999). 47. Önal. M., Tokgöz, H. ve Koçak, A., The Experımental study of Repaıred Beams Using 3-Surfaced Adhesıvely Bonded Stell Plates, Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 2005/1, (2005). 48. Atımtay, E., Açıklamalar ve Örneklerle Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik Betonarme Yapılar 2, Bizim Büro Basımevi, Ankara, (2000).

66 EKLER 53

67 54 EK - 1 Deney Resimleri Resim 1. Donatıların kalıba yerleştirilmesi Resim 2. Betonun kalıba yerleştirilmesi

68 55 EK 1 (Devam) Deney Resimleri Resim 3. Kiriş numunelerinin köşe yuvarlatmaları Resim 4. Kiriş numunesinin köşe yuvarlatması

69 56 EK 1 (Devam) Deney Resimleri Resim 5. Epoksi A ve B bileşenlerinin karıştırılması Resim 6. CFRP tekstillerinin gergin yapıştırılması

KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE GÜÇLENDİRİLEREK KESME KAPASİTELERİNİN ARTTIRILMASI

KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE GÜÇLENDİRİLEREK KESME KAPASİTELERİNİN ARTTIRILMASI İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Cilt 3, Sayı 2, 87-97, 2014 Journal of Advanced Technology Sciences Vol. 3, No 2, 87-97, 2014 KESME YÖNÜNDEN YETERSİZ DİKDÖRTGEN KESİTLİ BETONARME KİRİŞLERİN CFRP İLE

Detaylı

BİLGİLENDİRME EKİ 7E. LİFLİ POLİMER İLE SARGILANAN KOLONLARDA DAYANIM VE SÜNEKLİK ARTIŞININ HESABI

BİLGİLENDİRME EKİ 7E. LİFLİ POLİMER İLE SARGILANAN KOLONLARDA DAYANIM VE SÜNEKLİK ARTIŞININ HESABI BİLGİLENDİRME EKİ 7E. LİFLİ POLİMER İLE SARGILANAN KOLONLARDA DAYANIM VE SÜNEKLİK ARTIŞININ HESABI 7E.0. Simgeler A s = Kolon donatı alanı (tek çubuk için) b = Kesit genişliği b w = Kiriş gövde genişliği

Detaylı

Betonarme Kirişlerin Karbon Elyafla Güçlendirilmesi Üzerine Deneysel Bir Araştırma

Betonarme Kirişlerin Karbon Elyafla Güçlendirilmesi Üzerine Deneysel Bir Araştırma Betonarme Kirişlerin Karbon Elyafla Güçlendirilmesi Üzerine Deneysel Bir Araştırma Mehmet Selim ÖKTEN (1), Kaya ÖZGEN (2), Mehmet UYAN (3) GİRİŞ Bu çalışmada, fiberle güçlendirilmiş karbon elyaf malzeme

Detaylı

BETONARME KİRİŞLERİN KOMPOZİT MALZEMELER İLE GÜÇLENDİRİLMESİ. Zeki ÖZCAN 1 ozcan@sakarya.edu.tr

BETONARME KİRİŞLERİN KOMPOZİT MALZEMELER İLE GÜÇLENDİRİLMESİ. Zeki ÖZCAN 1 ozcan@sakarya.edu.tr BETONARME KİRİŞLERİN KOMPOZİT MALZEMELER İLE GÜÇLENDİRİLMESİ Zeki ÖZCAN 1 ozcan@sakarya.edu.tr Öz:Kompozit malzemelerin mühendislik yapılarının güçlendirilmesinde ve onarımında kullanılması son yıllarda

Detaylı

BETONARME KİRİŞLERİN KESME GÜÇLENDİRMESİ İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

BETONARME KİRİŞLERİN KESME GÜÇLENDİRMESİ İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI BETONARME KİRİŞLERİN KESME GÜÇLENDİRMESİ İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI A. Demir 1, A. Ergüt 2 ve B. Yüksel 3 1 Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Manisa 2 Yrd.

Detaylı

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR BASİT EĞİLME ETKİSİNDEKİ ELEMANLARIN TAŞIMA GÜCÜ Çekme çubuklarının temel işlevi, çekme gerilmelerini karşılamaktır. Moment kolunu arttırarak donatının daha etkili çalışmasını sağlamak

Detaylı

Şekil 1.1. Beton çekme dayanımının deneysel olarak belirlenmesi

Şekil 1.1. Beton çekme dayanımının deneysel olarak belirlenmesi Eksenel çekme deneyi A-A Kesiti Kiriş eğilme deneyi A: kesit alanı Betonun çekme dayanımı: L b h A A f ct A f ct L 4 3 L 2 2 bh 2 bh 6 Silindir yarma deneyi f ct 2 πld Küp yarma deneyi L: silindir numunenin

Detaylı

Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences

Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences KSU Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(3), 2017 1 KSU. Journal of Engineering Sciences, 20(3), 2017 Kahramanmaras Sutcu Imam University Journal of Engineering Sciences Beton Basınç ve Eğilme Dayanımlarına

Detaylı

YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU

YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU Onarım ve Güçlendirme Onarım: Hasar görmüş bir yapı veya yapı elemanını önceki durumuna getirmek için yapılan işlemlerdir (rijitlik, süneklik ve dayanımın

Detaylı

Fiber Takviyeli Polimer (FRP) Uygulanan Betonarme Kirişlerde Moment-Eğrilik İlişkisi

Fiber Takviyeli Polimer (FRP) Uygulanan Betonarme Kirişlerde Moment-Eğrilik İlişkisi Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 6, No: 2, 2010 (42-56) Electronic Journal of Construction Technologies Vol: 6, No: 2, 2010 (42-56) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1305-631x

Detaylı

BETONARME KİRİŞLERİN ÇELİK LEVHALARLA KESMEYE KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ SHEAR STRENGTHENING OF REINFORCED CONCRETE BEAMS WITH STEEL PLATES

BETONARME KİRİŞLERİN ÇELİK LEVHALARLA KESMEYE KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ SHEAR STRENGTHENING OF REINFORCED CONCRETE BEAMS WITH STEEL PLATES Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, (2015), 13-20 BETONARME KİRİŞLERİN ÇELİK LEVHALARLA KESMEYE KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ Hamide TEKELİ 1*, Barış ESEN 2, Halil Melih ÖVEY 1, Mehmet

Detaylı

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi YDGA2005 - Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Detaylı

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR TABLALI KESİTLER Betonarme inşaatın monolitik özelliğinden dolayı, döşeme ve kirişler birlikte çalışırlar. Bu nedenle kesit hesabı yapılırken, döşeme parçası kirişin basınç bölgesine

Detaylı

BETONARME-I 3. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 3. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 3. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Betonun Nitelik Denetimi ile İlgili Soru Bir şantiyede imal edilen betonlardan alınan numunelerin

Detaylı

Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması

Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması 1 Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması Arş. Gör. Murat Günaydın 1 Doç. Dr. Süleyman Adanur 2 Doç. Dr. Ahmet Can Altunışık 2 Doç. Dr. Mehmet Akköse 2 1-Gümüşhane

Detaylı

Zuhal YAZGI YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ 2007 ANKARA

Zuhal YAZGI YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ 2007 ANKARA DİKDÖRTGEN KESİTLİ BASİT MESNETLENMİŞ KİRİŞLERİN EĞİLME YÖNÜNDEN KARBON VE CAM LİFLERLE GÜÇLENDİRİLMESİ Zuhal YAZGI YÜKSEK LİSANS TEZİ YAPI EĞİTİMİ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ 2007

Detaylı

Doç. Dr. Halit YAZICI

Doç. Dr. Halit YAZICI Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü ÖZEL BETONLAR ONARIM VE GÜÇLENDĐRME MALZEMELERĐ-3 Doç. Dr. Halit YAZICI http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/ İDEAL BİR B R ONARIM / GÜÇG ÜÇLENDİRME MALZEMESİNİN

Detaylı

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI Cemal EYYUBOV *, Handan ADIBELLİ ** * Erciyes Üniv., Müh. Fak. İnşaat Müh.Böl., Kayseri-Türkiye Tel(0352) 437 49 37-38/

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı Kolon Türleri ve Eksenel Yük Etkisi Altında Kolon Davranışı Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL Kolonlar; bütün yapılarda temel ile diğer yapı elemanları arasındaki bağı sağlayan ana

Detaylı

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ Araş. Gör. İnş.Yük. Müh. Hayri Baytan ÖZMEN Bir Yanlışlık Var! 1 Donatı Düzenleme (Detaylandırma) Yapı tasarımının son ve çok önemli aşamasıdır. Yapının

Detaylı

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi

ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÇATI KONSTRÜKSİYONLARINDA GAZBETON UYGULAMALARI Doç.Dr.Oğuz Cem Çelik İTÜ Mimarlık Fakültesi Yapı Statiği ve Betonarme Birimi ÖZET Donatılı gazbeton çatı panellerinin çeşitli çatı taşıyıcı sistemlerinde

Detaylı

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR.ÖMER KADİR

Detaylı

Kirişlerde sınır değerler

Kirişlerde sınır değerler Kirişlerde sınır değerler ERSOY/ÖZCEBE S. 275277 5 cm çekme tarafı (depremde çekme basınç) 5 cm 5 cm ρ 1 basınç tarafı s ρ φ s φ gövde s φw ρ φ φ w ρ w ρ gövde φ w ρ 1 çekme tarafı φ w basınç tarafı (depremde

Detaylı

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi GLOBAL MT FİRMASI TARAFINDAN TÜRKİYE DE PAZARLANAN LİREFA CAM ELYAF KUMAŞ İLE KAPLANAN BÖLME DUVARLI BETONARME ÇERÇEVELERİN DÜZLEMİNE

Detaylı

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 5. Hafta KİRİŞLER Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Malzeme Katsayıları Beton ve çeliğin üretilirken, üretim aşamasında hedefi tutmama

Detaylı

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) TS 500 / Şubat 2000 Temel derinliği konusundan hiç bahsedilmemektedir. EKİM 2012 10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500) 10.0 - KULLANILAN SİMGELER Öğr.Verildi b d l V cr V d Duvar altı temeli genişliği Temellerde,

Detaylı

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ BURSA - 2016 1. GİRİŞ Eğilme deneyi malzemenin mukavemeti hakkında tasarım

Detaylı

BÖLÜM 7 MEVCUT BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ. sorular

BÖLÜM 7 MEVCUT BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ. sorular BÖLÜM 7 MEVCUT BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ sorular 1. 7. bölüm hangi binaları kapsar? 2. hangi yapılar için geçerli değildir? 3. Mevcut çelik ve yığma binaların bilgileri hangi esaslara

Detaylı

11/10/2013 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BETONARME YAPILAR BETONARME YAPILAR

11/10/2013 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BETONARME YAPILAR BETONARME YAPILAR BETONARME YAPILAR İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BETONARME YAPILAR 1. Giriş 2. Beton 3. Çelik 4. Betonarme yapı elemanları 5. Değerlendirme Prof.Dr. Zekai Celep 10.11.2013 2 /43 1. Malzeme (Beton) (MPa) 60

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 4- Özel Konular

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 4- Özel Konular RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR 4- Özel Konular Konular Kalibrasyonda Kullanılan Binalar Bina Risk Tespiti Raporu Hızlı Değerlendirme Metodu Sıra Dışı Binalarda Tespit 2 Amaç RYTE yönteminin

Detaylı

ONARIM ve GÜÇLENDİRMEDE MALZEME-II. Bölüm. Doç. Dr. Halit YAZICI

ONARIM ve GÜÇLENDİRMEDE MALZEME-II. Bölüm. Doç. Dr. Halit YAZICI ONARIM ve GÜÇLENDİRMEDE MALZEME-II. Bölüm Doç. Dr. Halit YAZICI GÜÇLENDİRME MANTOLAMA KESİTİN BÜYÜMESİ RİJİTLİK ARTI I KESME SARGI DONATISI (ETRİYE, FRET) EĞİLME BOYUNA DONATI YENİ TA IYICI ELEMAN EKLENMESİ

Detaylı

BETONARME YAPI TASARIMI -KOLON ÖN BOYUTLANDIRILMASI-

BETONARME YAPI TASARIMI -KOLON ÖN BOYUTLANDIRILMASI- BETONARME YAPI TASARIMI -KOLON ÖN BOYUTLANDIRILMASI- Yrd. Doç. Dr. Güray ARSLAN Arş. Gör. Cem AYDEMİR 28 GENEL BİLGİ Betonun Gerilme-Deformasyon Özellikleri Betonun basınç altındaki davranışını belirleyen

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı Basit Eğilme Etkisindeki Elemanlar Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL Betonarme yapılardaki kiriş ve döşeme gibi yatay taşıyıcı elemanlar, uygulanan düşey ve yatay yükler ile eğilme

Detaylı

BETONARME KİRİŞLERİN LİFLİ POLİMER (FRP) MALZEMELER KULLANILARAK ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ

BETONARME KİRİŞLERİN LİFLİ POLİMER (FRP) MALZEMELER KULLANILARAK ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ PAMUKKALE ÜNİ VERSİ TESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLTESİ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİ SLİ K B İ L İ MLERİ DERGİ S İ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİLT SAYI SAYFA : 24 : 1 : 3 : 291-298

Detaylı

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP KONTROL KONUSU: 1-1 ile B-B aks çerçevelerinin zemin kat tavanına ait sürekli kirişlerinin düşey yüklere göre statik hesabı KONTROL TARİHİ: 19.02.2019 Zemin Kat Tavanı

Detaylı

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Başlık KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Tanım İki veya daha fazla malzemenin, iyi özelliklerini bir araya toplamak ya da ortaya yeni bir özellik çıkarmak için, mikro veya makro seviyede

Detaylı

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ BÖLÜM II D ÖRNEK 1 BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ ÖRNEK 1 İKİ KATLI YIĞMA OKUL BİNASININ DEĞERLENDİRMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ 1.1. BİNANIN GENEL ÖZELLİKLERİ...II.1/

Detaylı

= ε s = 0,003*( ,3979)/185,3979 = 6,2234*10-3

= ε s = 0,003*( ,3979)/185,3979 = 6,2234*10-3 1) Şekilde verilen kirişte sehim denetimi gerektirmeyen donatı sınırı kadar donatı altında moment taşıma kapasitesi M r = 274,18 knm ise b w kiriş genişliğini hesaplayınız. d=57 cm Malzeme: C25/S420 b

Detaylı

Alkaliye Dayanıklı Cam Elyafla Güçlendirilmiş Betonun Performansı YUWARAJ M. GHUGAL* AND SANTOSH B. DESHMUKH

Alkaliye Dayanıklı Cam Elyafla Güçlendirilmiş Betonun Performansı YUWARAJ M. GHUGAL* AND SANTOSH B. DESHMUKH Alkaliye Dayanıklı Cam Elyafla Güçlendirilmiş Betonun Performansı YUWARAJ M. GHUGAL* AND SANTOSH B. DESHMUKH Çimsa Formülhane Haziran, 2017 Alkaliye Dayanıklı Cam Elyafla Güçlendirilmiş Betonun Performansı

Detaylı

Proje Genel Bilgileri

Proje Genel Bilgileri Proje Genel Bilgileri Çatı Kaplaması : Betonarme Döşeme Deprem Bölgesi : 1 Yerel Zemin Sınıfı : Z2 Çerçeve Aralığı : 5,0 m Çerçeve Sayısı : 7 aks Malzeme : BS25, BÇIII Temel Taban Kotu : 1,0 m Zemin Emniyet

Detaylı

KESME BAKIMINDAN DOĞRU TASARLANMAMIŞ BETONARME PERDE DUVARLI YÜKSEK BİNALARIN DEPREM PERFORMANSI

KESME BAKIMINDAN DOĞRU TASARLANMAMIŞ BETONARME PERDE DUVARLI YÜKSEK BİNALARIN DEPREM PERFORMANSI KESME BAKIMINDAN DOĞRU TASARLANMAMIŞ BETONARME PERDE DUVARLI YÜKSEK BİNALARIN DEPREM PERFORMANSI Ali İhsan ÖZCAN Yüksek Lisans Tez Sunumu 02.06.2015 02.06.2015 1 Giriş Nüfus yoğunluğu yüksek bölgelerde;

Detaylı

BETONARME KESİT DAVRANIŞINDA EKSENEL YÜK, MALZEME MODELİ VE SARGI DONATISI ORANININ ETKİSİ

BETONARME KESİT DAVRANIŞINDA EKSENEL YÜK, MALZEME MODELİ VE SARGI DONATISI ORANININ ETKİSİ Beşinci Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 26-30 Mayıs 2003, İstanbul Fifth National Conference on Earthquake Engineering, 26-30 May 2003, Istanbul, Turkey Bildiri No: AT-124 BETONARME KESİT DAVRANIŞINDA

Detaylı

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ MUKAVEMET DERSİ (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ Ders Planı HAFTA KONU 1 Giriş, Mukavemetin tanımı ve genel ilkeleri 2 Mukavemetin temel kavramları 3-4 Normal kuvvet 5-6 Gerilme analizi 7 Şekil

Detaylı

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması İnş. Y. Müh. Sinem KOLGU Dr. Müh. Kerem PEKER kolgu@erdemli.com / peker@erdemli.com www.erdemli.com İMO İzmir Şubesi Tasarım Mühendislerine

Detaylı

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi

Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 2/1 THE EXPERIMENTAL STUDY OF REPAIRED BEAMS USİNG 3-SURFACED ADHESIVELY BONDED STELL PLATES Mustafa ÖNAL 1, Hanifi

Detaylı

Yapı Elemanlarının Davranışı

Yapı Elemanlarının Davranışı SÜNEKLİK KAVRAMI Yapı Elemanlarının Davranışı Yrd. Doç. Dr. Barış ÖZKUL Eğrilik; kesitteki şekil değişimini simgeleyen geometrik bir parametredir. d 2 d d y 1 2 dx dx r r z z TE Z z d x Eğrilik, birim

Detaylı

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ BETONARME YAPI ELEMANLARINDA DONATI DÜZENLEME İLKELERİ Araş. Gör. İnş.Yük. Müh. Hayri Baytan ÖZMEN Bir Yanlışlık Var! 1 Donatı Düzenleme (Detaylandırma) Yapı tasarımının son ve çok önemli aşamasıdır. Yapının

Detaylı

FARKLI TEKNİKLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME KİRİŞLERİN EĞİLME DAVRANIŞI

FARKLI TEKNİKLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME KİRİŞLERİN EĞİLME DAVRANIŞI ÖZET: FARKLI TEKNİKLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME KİRİŞLERİN EĞİLME DAVRANIŞI İ. Dalyan. 1, B. Doran 2, S. Aktan 3 ve H.O. Köksal 4 1 İnş. Yük. Müh., Deprem Dairesi, T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum

Detaylı

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu BASİT MESNETLİ KİRİŞTE SEHİM DENEYİ Deneyin Amacı Farklı malzeme ve kalınlığa sahip kirişlerin uygulanan yükün kirişin eğilme miktarına oranı olan rijitlik değerin değişik olduğunun gösterilmesi. Kiriş

Detaylı

COMPARISON OF PERFORMANCES OF DESTROYED CONCRETE BEAMS WHICH WERE STRENGTHENED VIA DIFFERENT METHODS

COMPARISON OF PERFORMANCES OF DESTROYED CONCRETE BEAMS WHICH WERE STRENGTHENED VIA DIFFERENT METHODS ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2008, Volume: 3, Number: 4 Article Number: A0107 NATURAL AND APPLIED SCIENCES CIVIL ENGINEERING CONSTRUCTION Received: March 2008 Accepted: September

Detaylı

δ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir.

δ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir. A-36 malzemeden çelik çubuk, şekil a gösterildiği iki kademeli olarak üretilmiştir. AB ve BC kesitleri sırasıyla A = 600 mm ve A = 1200 mm dir. A serbest ucunun ve B nin C ye göre yer değiştirmesini belirleyiniz.

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY - 3 ÜÇ NOKTALI EĞİLME DENEYİ GİRİŞ Yapılan herhangi bir mekanik tasarımda kullanılacak malzemelerin belirlenmesi

Detaylı

Beton Yol Kalınlık Tasarımı. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Beton Yol Kalınlık Tasarımı. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Beton Yol Kalınlık Tasarımı Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Esnek, Kompozit ve Beton Yol Tipik Kesitleri Beton Yol Tasarımında Dikkate Alınan Parametreler Taban zemini parametresi Taban zemini reaksiyon modülü

Detaylı

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA HASAR VE ÇATLAK. NEJAT BAYÜLKE İnş. Y. Müh.

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA HASAR VE ÇATLAK. NEJAT BAYÜLKE İnş. Y. Müh. BETONARME YAPI ELEMANLARINDA HASAR VE ÇATLAK NEJAT BAYÜLKE İnş. Y. Müh. nbayulke@artiproje.net BETONARME Betonarme Yapı hasarını belirleme yöntemine geçmeden önce Betonarme yapı deprem davranış ve deprem

Detaylı

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II GENEL BİLGİLER Yapısal sistemler düşey yüklerin haricinde aşağıda sayılan yatay yüklerin etkisine maruz kalmaktadırlar. 1. Deprem 2. Rüzgar 3. Toprak itkisi 4.

Detaylı

BETONARME BİR YAPININ MALZEME KALİTESİNİN TAHRİBATSIZ VE TAHRİBATLI YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ

BETONARME BİR YAPININ MALZEME KALİTESİNİN TAHRİBATSIZ VE TAHRİBATLI YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BETONARME BİR YAPININ MALZEME KALİTESİNİN TAHRİBATSIZ VE TAHRİBATLI YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ Can Arda KİREMİTÇİ YAPI MALZEMELERİ Anabilim

Detaylı

BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR

BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR BETONARME KESİTLERİN EĞİLME MUKAVEMETLERİNİN BELİRLENMESİNDE TEMEL İLKE VE VARSAYIMLAR BASİT EĞİLME Bir kesitte yalnız M eğilme momenti etkisi varsa basit eğilme söz konusudur. Betonarme yapılarda basit

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR 1- Dünyadaki 3 büyük deprem kuşağı bulunmaktadır. Bunlar nelerdir. 2- Deprem odağı, deprem fay kırılması, enerji dalgaları, taban kayası, yerel zemin ve merkez üssünü

Detaylı

DİLATASYON SU YALITIMI

DİLATASYON SU YALITIMI DİLATASYON SU YALITIMI 1. Genel Farklı yapısal hareketlerin karşılanabilmesi için yapılar arasında bırakılan dilatasyon derzlerinin su yalıtımı büyük önem taşımaktadır. Yapılarda meydana gelen kaçakların

Detaylı

ÜRÜN TANIMI; arasında olmalıdır.! Derz uygulaması yapıştırma işleminden bir gün sonra yapılmalıdır.!

ÜRÜN TANIMI; arasında olmalıdır.! Derz uygulaması yapıştırma işleminden bir gün sonra yapılmalıdır.! ÜRÜN TANIMI; Granülometrik karbonat tozu, portlant çimentosu ve çeşitli polimer katkılar ( yapışma, esneklik, suya karşı direnç ve aşırı soğuk ve sıcağa dayanmı arttıran ) birleşiminden oluşan, seramik,

Detaylı

REZA SHIRZAD REZAEI 1

REZA SHIRZAD REZAEI 1 REZA SHIRZAD REZAEI 1 Tezin Amacı Köprü analiz ve modellemesine yönelik çalışma Akberabad kemer köprüsünün analizi ve modellenmesi Tüm gerçek detayların kullanılması Kalibrasyon 2 KEMER KÖPRÜLER Uzun açıklıklar

Detaylı

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks d) Betonda Elastisite modülü deneyi: Elastisite modülü, malzemelerin normal gerilme (basınç, çekme) altında elastik şekil değiştirmesinin ölçüsüdür. Diğer bir ifadeyle malzemenin sekil değiştirmeye karşı

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: B Blok en alt kat Mekanik Laboratuarı Laboratuar Adı: Strain Gauge Deneyi Konu:

Detaylı

SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI

SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI SANDVİÇ PANEL MEKANİK DAYANIMI Binaların çatı, cephe, iç bölme veya soğuk hava odalarında kaplama malzemesi olarak kullanılan sandviç panellerin hızlı montaj imkanı, yüksek yalıtım özelliklerinin yanısıra

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

ÖRNEK 18 4 KATLI BETONARME PANSİYON BİNASININ GÜÇLENDİRİLMESİ ve DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN YÖNTEM İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖRNEK 18 4 KATLI BETONARME PANSİYON BİNASININ GÜÇLENDİRİLMESİ ve DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN YÖNTEM İLE DEĞERLENDİRİLMESİ 4 KATLI BETONARME PANSİYON BİNASININ GÜÇLENDİRİLMESİ ve DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN YÖNTEM İLE DEĞERLENDİRİLMESİ 18.1. PERFORMANS DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ... 18/1 18.2. GÜÇLENDİRİLEN BİNANIN ÖZELLİKLERİ VE

Detaylı

Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi. Giriş

Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi. Giriş 1 Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi İbrahim ÖZSOY Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Kınıklı Kampüsü / DENİZLİ Tel

Detaylı

7.3 ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) BTÜ de Yapılan Deneyler

7.3 ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) BTÜ de Yapılan Deneyler 7. ELASTĐK ZEMĐNE OTURAN PLAKLARIN DAVRANIŞI (BTÜ DE YAPILAN DENEYLER) 7..1 BTÜ de Yapılan Deneyler Braunscweig Teknik Üniversitesi nde [15] ve Tames Polytecnic de [16] Elastik zemine oturan çelik tel

Detaylı

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN

TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 3 Malzemelerin esnekliği Gerilme Bir cisme uygulanan kuvvetin, kesit alanına bölümüdür. Kuvvetin yüzeye dik olması halindeki gerilme "normal gerilme" adını alır ve şeklinde

Detaylı

C38SS ÇELİK ÇELİK YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME SİSTEMİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

C38SS ÇELİK ÇELİK YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME SİSTEMİ TEKNİK ŞARTNAMESİ C38SS ÇELİK ÇELİK YÜKSELTİLMİŞ DÖŞEME SİSTEMİ TEKNİK ŞARTNAMESİ 1. KAPSAM Projede belirtilen yerlerde aşağıda teknik özellikleri verilen Yükseltilmiş Döşeme Sistemleri kullanılacaktır. 2. GENEL ÖZELLİKLER

Detaylı

Projemizde bir adet sürekli temel örneği yapılacaktır. Temel genel görünüşü aşağıda görülmektedir.

Projemizde bir adet sürekli temel örneği yapılacaktır. Temel genel görünüşü aşağıda görülmektedir. 1 TEMEL HESABI Projemizde bir adet sürekli temel örneği yapılacaktır. Temel genel görünüşü aşağıda görülmektedir. Uygulanacak olan standart sürekli temel kesiti aşağıda görülmektedir. 2 Burada temel kirişi

Detaylı

Sigma 2006/1 Araştırma Makalesi / Research Article THE EXPERIMENTAL INVESTIGATION OF DAMAGED BEAMS REPAIRED WITH REINFORCED JACKETTING

Sigma 2006/1 Araştırma Makalesi / Research Article THE EXPERIMENTAL INVESTIGATION OF DAMAGED BEAMS REPAIRED WITH REINFORCED JACKETTING Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 6/1 Araştırma Makalesi / Research Article THE EXPERIMENTAL INVESTIGATION OF DAMAGED BEAMS REPAIRED WITH REINFORCED

Detaylı

DEPREM ETKİSİNE MARUZ YIĞMA YAPILARIN DÜZLEM DIŞI DAVRANIŞI

DEPREM ETKİSİNE MARUZ YIĞMA YAPILARIN DÜZLEM DIŞI DAVRANIŞI DEPREM ETKİSİNE MARUZ YIĞMA YAPILARIN DÜZLEM DIŞI DAVRANIŞI Doç. Dr. Recep KANIT Arş. Gör. Mürsel ERDAL Arş. Gör. Nihat Sinan IŞIK Arş. Gör. Ömer CAN Mustafa Kemal YENER Gökalp SERİMER Latif Onur UĞUR

Detaylı

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Yrd. Doç. Dr. Uğur DAĞDEVİREN 2 3 Genel anlamda temel mühendisliği, yapısal yükleri zemine izin verilebilir

Detaylı

Prefabrik Yapılar. Cem AYDEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi / İstanbul

Prefabrik Yapılar. Cem AYDEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi / İstanbul Prefabrik Yapılar Uygulama-1 Cem AYDEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi / İstanbul 2010 Sunuma Genel Bir Bakış 1. Taşıyıcı Sistem Hakkında Kısa Bilgi 1.1 Sistem Şeması 1.2 Sistem Detayları ve Taşıyıcı Sistem

Detaylı

İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş)

İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş) İnşaat Mühendisleri İster yer üstünde olsun, ister yer altında olsun her türlü yapının(betonarme, çelik, ahşap ya da farklı malzemelerden üretilmiş) tasarımından üretimine kadar geçen süreçte, projeci,

Detaylı

29- Eylül KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü ( 1. ve 2. Öğretim 2. Sınıf / B Şubesi) Mukavemet Dersi - 1.

29- Eylül KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü ( 1. ve 2. Öğretim 2. Sınıf / B Şubesi) Mukavemet Dersi - 1. SORU-1) Şekildeki dikdörtgen kesitli kolonun genişliği b=200 mm. ve kalınlığı t=100 mm. dir. Kolon, kolon kesitinin geometrik merkezinden geçen ve tarafsız ekseni üzerinden etki eden P=400 kn değerindeki

Detaylı

İnşaat Müh. Giriş. Konu: ÇELİK YAPILAR. İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1

İnşaat Müh. Giriş. Konu: ÇELİK YAPILAR. İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1 İnşaat Müh. Giriş Konu: ÇELİK YAPILAR İnşaat Müh. Giriş Dersi Konu: Çelik Yapılar 1 BALIKESİR Ü. MÜH. FAKÜLTESİ İnşaat Müh. Bölümü Çelik Yapı Dersleri Çelik Yapılar-I (Zorunlu ders, 3. sınıf I. Dönem)

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu

Detaylı

Betonların Güçlendirilmesinde FRP Kompozitlerin Hibrit Olarak Kullanımın etkisi

Betonların Güçlendirilmesinde FRP Kompozitlerin Hibrit Olarak Kullanımın etkisi 2016 Published in 4th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 3-5 November 2016 (ISITES2016 Alanya/Antalya - Turkey) Betonların Güçlendirilmesinde FRP Kompozitlerin

Detaylı

Lif Takviyeli Kompozit Asma Yaya Köprüsünün Yapısal Davranışının İncelenmesi: Halgavor Asma Yaya Köprüsü

Lif Takviyeli Kompozit Asma Yaya Köprüsünün Yapısal Davranışının İncelenmesi: Halgavor Asma Yaya Köprüsü Lif Takviyeli Kompozit Asma Yaya Köprüsünün Yapısal Davranışının İncelenmesi: Halgavor Asma Yaya Köprüsü Arş. Gör. Murat Günaydın 1 Doç.Dr. Süleyman Adanur 2 Doç.Dr. Ahmet Can Altunışık 2 Doç.Dr. Barış

Detaylı

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir.

Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Nautilus kalıpları, yerinde döküm yapılarak, hafifletilmiş betonarme plak döşeme oluşturmak için geliştirilmiş kör kalıp sistemidir. Mimari ve statik tasarım kolaylığı Kirişsiz, kasetsiz düz bir tavan

Detaylı

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI Düşey Doğrultuda Düzensizlik Durumları 7. Hafta Yrd. Doç. Dr. Alper CUMHUR Kaynak: Sakarya Üniversitesi / İnşaat Mühendisliği Bölümü / Depreme Dayanıklı Betonarme Yapı Tasarımı

Detaylı

BETONARME-I 2. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli

BETONARME-I 2. Hafta. Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli BETONARME-I 2. Hafta Onur ONAT Munzur Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli 1 Tanımlar fc; Beton basınç dayanımı (basınç deneyi ile ölçülmüş dayanımdır) fck; Betonun karakteristik

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YAPI MALZEMELERİ ANABİLİM DALI 1. KONU İlgi yazının ekindeki Murat Ayırkan, Fibertaş Prekast Şirketi adına imzalı dilekçede Fibertaş

Detaylı

YIĞMA YAPI TASARIMI DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK

YIĞMA YAPI TASARIMI DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK 11.04.2012 1 DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK 2 Genel Kurallar: Deprem yükleri : S(T1) = 2.5 ve R = 2.5 alınarak bulanacak duvar gerilmelerinin sınır değerleri aşmaması sağlanmalıdır.

Detaylı

BETONARME KİRİŞLERİN AÇIKLIK ORTASINA KOLON EKLEME YÖNTEMİYLE GÜÇLENDİRİLMESİ

BETONARME KİRİŞLERİN AÇIKLIK ORTASINA KOLON EKLEME YÖNTEMİYLE GÜÇLENDİRİLMESİ Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 17, No 3, 121-135, 2002 Vol 17, No 3, 121-135, 2002 BETONARME KİRİŞLERİN AÇIKLIK ORTASINA KOLON EKLEME YÖNTEMİYLE GÜÇLENDİRİLMESİ Hüsnü

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

1.1 Statik Aktif Durum için Coulomb Yönteminde Zemin Kamasına Etkiyen Kuvvetler

1.1 Statik Aktif Durum için Coulomb Yönteminde Zemin Kamasına Etkiyen Kuvvetler TEORİ 1Yanal Toprak İtkisi 11 Aktif İtki Yöntemi 111 Coulomb Yöntemi 11 Rankine Yöntemi 1 Pasif İtki Yöntemi 11 Coulomb Yöntemi : 1 Rankine Yöntemi : 13 Sükunetteki İtki Danimarka Kodu 14 Dinamik Toprak

Detaylı

YTÜ Mimarlık Fakültesi Statik-Mukavemet Ders Notları

YTÜ Mimarlık Fakültesi Statik-Mukavemet Ders Notları KESİT TESİRLERİNDEN OLUŞAN GERİLME VE ŞEKİLDEĞİŞTİRMELERE GİRİŞ - MALZEME DAVRANIŞI- En Genel Kesit Tesirleri 1 Gerilme - Şekildeğiştirme Grafiği Gerilme - Şekildeğiştirme Grafiği 2 Malzemelere Uygulanan

Detaylı

MOMENT YENİDEN DAĞILIM

MOMENT YENİDEN DAĞILIM MOMENT YENİDEN DAĞILIM Yeniden Dağılım (Uyum) : Çerçeve kirişleri ile sürekli kiriş ve döşemelerde betonarme bir yapının lineer elastik davrandığı kabulüne dayalı bir statik çözüm sonucunda elde edilecek

Detaylı

Malzemelerin Mekanik Özellikleri

Malzemelerin Mekanik Özellikleri Malzemelerin Mekanik Özellikleri Bölüm Hedefleri Deneysel olarak gerilme ve birim şekil değiştirmenin belirlenmesi Malzeme davranışı ile gerilme-birim şekil değiştirme diyagramının ilişkilendirilmesi ÇEKME

Detaylı

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri:

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri: Standart deney yöntemi (TS EN 12390-3): En yaygın olarak kullanılan deney yöntemidir. Bu yöntemin uygulanmasında beton standartlarında belirtilen boyutlara sahip standart silindir (veya küp) numuneler

Detaylı

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP KONTROL KONUSU: 2-2 ile A-A aks çerçevelerinin zemin ve birinci kat tavanına ait sürekli kirişlerinin düşey yüklere göre statik hesabı SINAV ve KONTROL TARİHİ: 06.03.2017

Detaylı

d : Kirişin faydalı yüksekliği E : Deprem etkisi E : Mevcut beton elastisite modülü

d : Kirişin faydalı yüksekliği E : Deprem etkisi E : Mevcut beton elastisite modülü 0. Simgeler A c A kn RİSKLİ BİNALARIN TESPİT EDİLMESİ HAKKINDA ESASLAR : Brüt kolon enkesit alanı : Kritik katta değerlendirmenin yapıldığı doğrultudaki kapı ve pencere boşluk oranı %5'i geçmeyen ve köşegen

Detaylı

MasterBrace FRP Güçlendirme Sistemleri

MasterBrace FRP Güçlendirme Sistemleri MasterBrace FRP Güçlendirme Sistemleri 2 Master Builders Solutions tan BASF den Master Builders Solutions Master Builders Solutions Master Builders Solutions ürün grubu yeni yapıların inșaatı, mevcut yapıların

Detaylı

BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve Güçlendirme

BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve Güçlendirme BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve Güçlendirme Dr. Zeki ÖZCAN Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ozcan@sakarya.edu.tr Bosna Caddesi, Adapazarı, Ağustos 1999 23.11.2015

Detaylı

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir. ÇEKME DENEYİ Genel Bilgi Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altındaki mekanik özelliklerini belirlemek ve malzemelerin özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan, mühendislik

Detaylı

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019

KOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü (1. ve 2.Öğretim / B Şubesi) MMK208 Mukavemet II Dersi - 1. Çalışma Soruları 23 Şubat 2019 SORU-1) Aynı anda hem basit eğilme hem de burulma etkisi altında bulunan yarıçapı R veya çapı D = 2R olan dairesel kesitli millerde, oluşan (meydana gelen) en büyük normal gerilmenin ( ), eğilme momenti

Detaylı