İSTANBUL TİCARET ODASI 1985 YILI FAALİYET RAPORU

Transkript

1

2 İSTANBUL TİCARET ODASI 1985 YILI FAALİYET RAPORU İstanbul, Kasım 1985

3

4 - II - Sayfa No. 4- Haller Kanunu İmar Kanunu ve İnşaat Sektörü ile İlgili Diğer Mevzuat M aden Kanunu Patent Kanunu Sigorta Şirketlerinin Murakabesi Hakkında Kanun Sermaye Piyasası Mevzuatının Gözden Geçirilmesi Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ll- Filmlerin ve Film Senaryolarının Denetlenmesine İlişkin Tüzük Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği Özel Tedavi ve Sosyal Hizmet Kurumları Kanun Teklifi İnsan Sağlığını İlgilendiren Eşya ve Levazımat Gıda Mevzuatı Bira Ni zamnamesi Ölçüler Kanunu Oda Mevzuatı ile ilgili Çalışmalar B. Bürokratik Formalitelerin Azaltılması C. Perakende Ticaretin Bünyesi D. Tüketicinin Korunması ve Tekelcilik.." Tüketicinin Korunması Kanun Tasarısı Özel Muhafaza ve Depolama Gerektiren Maddeler Tüketicinin Eğitimi Tüketicinin Korunmasıyla İlgili Diğer Ülkelerde Alınan Tedbirler imalatçının Sorumluluğuna İlişkin Yeni Gelişmeler ve Bunun Türk Hukuku Üzerindeki Yansımaları Antikartel Yasası

5 - III - Sayfa No. E. Tahkim Faaliyetleri ve Tanıtımı F. Standart Çalışmaları G. Taksi tl i Satışlar H. Dericilik Sektörü I. Matbaacılık Kesiminin Sorunları J. Oto Alım-Satım Teşhir Yerleri K. Reklamcılık ve Filimcilik Reklam İndirimleri Basın-İlan Kurumu Video Kaset Kiralanması L. Yaş Sebze ve Meyve Tanzim Satışları M. İç Fuar ve Sergi Düzenlemeleri N. Yükçü Bölükleri Tarifesi o. Kağıt Temini P. Petrol İthal, Üretim ve Dağıtımı ile İlgili Sorunlar R. Kurbanlık Koyun ve Sığırların Değerlendirilmesi.. 36 S. Leasing ve Factoring T. Odamız'ın İç Ticaretle İlgili Uygulamaları III. SEMİNER ÇALIŞMALARI A. Oda'ca DÜzenlenen Seminerler Tekstil Semineri....."... : Süt Ürünleri Semineri Vergi Seminerleri Dağıtım Sistemlerinin Etkinliği Semineri İhracat Eğitim Semineri Türkiye I. Tuz İhracat Sempozyumu Ambalaj Uygulaması Toplantısı Turizm Semineri

6 - IV - Sayfa No. B. İştirak Edilen Seminerler ve Toplantılar ETPO 27 Genel Kurul Toplantısı Bölgesel Gelişmede Ülkelerin Gırişimleri ve Topluluk Desteği Semineri Yaygınlaşan Borç Sorunları Karşısında Özel Yabancı Sermaye Konulu Sempozyum Madrid Antlaşmasının Sanayi Açısından Uygulamadaki Önemi Konulu Sempozyum S- F.Almanya'da Düzenlenen Konferans ve Toplantı Batı ile Ortadoğu Arasındaki İlişkilerde Türkiye'nin Yeri ve Önemi Konulu Seminer Topluluk İçi ve Dışı Tıcaret Konulu Kollog... 4S 8- AET Komisyonu ile Türk İşadamlarının Brüksel'deki Temasları 4S IV. MALİ KONULAR ve KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI A. KDV Mevzuatı ve Uygulamadaki Sorunlar B. Temel Gıda Maddelerinde KDV Uygulaması C. Yabancılara Katma Deger Vergisi İadesi D. Faturaların Basımı E. Ortalama Kar Hadleri... SO F. Meslek Vergisi... SO G. Vergi Takdir Komisyonlarındaki Temsilcilerimizle Yapılan Toplantı ve Emlak Vergisi Uygulaması... Sl H. Vergi Ödülü Sl I. KİT'lerin Ekonomide Maliyet Artırıcı Etkileri... S4 J. KİT'lerdeki Mülkiyet, Ödüllendirme Görev ve Sorumluluk Primlerınin Yeniden Düzenlenmesi... S4

7 - V - Sayfa No. V. DIŞ TİCARETE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR A. Dış Temaslar ve Tanı tma Yabancı Heyetlerin Ağırlanması Pazar Arama Gezileri Sergi Gezileri Dış Fuarlara İştirak Vize Uygulaması Yabancı Basında Reklam Faaliyetleri Yabancı Sermaye Dizisi Yabancı Yatırımcılara Bilgi Verilmesi B. Mevzuat ve Uygulamaya Yönelik Çalışmalar İthalat İhracat Gümrük Serbest Bölgeler Kanun Tasarısı Kaçakçılığın Men ve Takibi Hakkında Kanun C. Teşvik Çalışmaları Mevzuatla İlgili Çalışmalar Başarılı İhracatçıların Ödüllendirilmesi D. Araştırma, İnceleme ve Yayın Faaliyetleri Piyasa Araştırmaları Türk Dış Ticaret Politikasında Öngörülen Liberasyon Atılımının Etkilerinin incelenmesi Ülke Etüdleri Ülke Bazında Diğer İncelemeler a) Bilgi ve Veriler b) İkiÜ Anlaşmalar Çeşitli Ülkelerde İhracat Teşvikleri Uluslararası Mal Satışı Sözleşmeleri... 84

8 -,.., - \.I...L - Sayfa No. 7- Uluslararası Taşımacılığın Hukuki Sorunları Transit Taşımacılık Araştırması Taze ve Dondurulmuş Su Ürünleri İhracatında Darboğazlar ve Çözüm Önerileri Rehber Yayınları a) İhracat Adres Kitabı b) İhracat Kataloğu c) İthalatçı Adres Kitabı d) Dış Müteahhitlik Rehberi E. Dış Ticaretle İlgili Diğer Çalışmalar Müsaade Belgeleri Hububat ve Bakliyat İhracatı Toplu Konut Fonuna Ödemeler Yunanistan Geçiş Belgeleri ABD'nin Demir-Çelik Ürünlerine Ambargo Uygulamaya Hazırlanması Dış Borçlarımız ve Ödemeler dengesi Av Hayvanları Kürk ve Derileri ve Bunlardan Mamul Konfeksiyon İhracatı G.T.İ.P. 'na Geçen Yılki Gibi Kayıt Konulması Alginat Esaslı Elastiki Ölçü Maddesi Kol Saatleri ve Saat Makineleri Gümrük Oranları 91 ll- Tarım Makineleri Aksam ve Parçalarının İthali Kalamar İthaline İzin Verilmesi Ak~yakıt İstasyonları ve Oto Bakım Servis Ekipmanları İthallerinin Serbest Bırakılması Tıbbi Aletler İ thal i... 92

9 - VII - Sayfa No. 15- Polietilen Tahlili İçin Cihaz Temin Edilmesi Sentetik Liflerdeki İlgili Fon'un Kaldırılması Gizli Tutulması Ülke Çıkarlarına Uygun Olacak Dış Ticaret İstatistikleri Türk-Suudi Ortak Taş~acılık Şirketi Kurulması Türk-Suudi Ortak Holdingi Kurulması Dış Ticarete İlişkin Olarak Odamız'ca Verilen Belgeler VI. KÜÇÜK SANAYİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR A. Küçük Sanayide Kapasite Kullanım Araştırması B. Sanayici Üyelerimizle İlgili İstatistiki Bilgiler 96 C. Mesleki Geziler D. İzmir Fuarında Pavyon Kurulması E. Verimlilik F. Trafik Kanunu Hakkındaki Uygulamalar VII. DİGER KONULARDAKİ FAALİYETLER A. Ticaret ve Sanayi Alemi ile İlgili Televizyon Programları Hazırlanması B. Genel Fiyat Analizleri C. Büyük Altyapı Tesislerinin Yer Seçimi D. Tarımsal Rekolte Tahminleri VIII. EGİTİM ve KULTUR ÇALIŞMALARI A. Pratik Akşam Ticaret Kursları B. l'vluhasebe Yardımcılığı ve Satıcılık Sınavları

10 - VIII - Sayfa No. C. Küçük Sanayi Eğitim Faaliyetleri D. Anadolu Ticaret Lisesi İnşaatı E. Yabancı Yayınların Tercüme ve Baskısı F. Burs Faaliyetleri G. Stajyer Öğrenciler H. Hizmet Içi Eğitim IX. ODA İÇİ ÇALIŞMALAR A. Sosyal Konut Hizmeti B. Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezi Faaliyetleri c. Bilgisayar Faaliyetleri.... los D. istihbarat Faaliyetleri E. Yayın Faaliyetleri..., Gazete ve Mecmua Kitap Baskı Faaliyetleri... ; F. Oda Hizmetlerinin Etkin Hale Getirilmesi G. Araç-Gereç Temini ve Bakım-Onarım Hizmetleri EKLER

11 G İ R İ ş Ekonomide olumlu ve olumsuz yanları ile birlikte yaşadığımız bir yılı daha geride bırakmak üzereyiz. Geçen yılla mukayese edildiğinde, ekonomide enflasyon yanında, ekonomik büyüme, üretim, parasal kesim, yabancı sermaye gibi bazı konularda da 1985 yılında çeşitli zorlukların yaşandığı ilgili göstergelerden görülmektedir. Bu hususlar son ekonomik raporumuzda ayrıntılarıyla ele alındığından burada belli başlı noktalara dikkat çekmekle yetinmekteyiz. bağlılığının Ülkemizde hala tarımın büyük ölçüde tabiat şartlarına üretim ve milli gelirdeki büyüme üzerindeki etkisi, 1985 yılında yaşanan kuraklık ile bir kere daha açıkça görülürken, geçen yıllarda başarılı sonuçlar alınan imalat sanayii bu yıl bekleneni vermemiştir. Böylece milli gelirde% 4.9 oranında bir gelişme beklenmektedir. Ancak, ~edefin altında kalmakla beraber bu büyüme oranının yine de önemli bir milli gelir artışı olduğunu ifade edebiliriz. Piyasasında İç tasarrufların değerlendirilmesi açısından Sermaye bir fon yaratma gibi gerçek anlamda bir işlerliğin sağlanamadığı bilinmektedir. Ekonomik faaliyetlerde dış kaynaklardan yararlanmak üzere, yabancı sermayeyi cezbedici ve harekete geçiricı faaliyetlerin daha fazla geliştirilmesinin gereklıliği de, 1984 yılına nazaran 1985 yılında ülkemize yabancı sermaye girişlerinde meydana gelen azalmadan anlaşılmaktadır.

12 - 2 -.Bütün bunların uzantısında bütçe açığı sorununun devam etmesi ve artan dış borçlar ile büyüyen taksit ile faiz ödemelerinin ileride hem döviz hem de bütçe sıkıntısına yol açmaması için alınacak tedbirlerin hızla düşünülmesi gerekmektedir. Esasen ekonominin başlıca problemi olarak enflasyon belirmektedir. Bunun kaynaklarının iyi araştırılması ve azaltılması çarelerinin bulunması gerekmektedir. En önemli enflasyon kaynağı olarak da kamu kesiminde yaratılan açıkları görmekteyız. HÜkÜmetin kamu kesimi açıklarını giderme konusunda birtakım tedbirler getirdiği malumlarıdır. Ancak, bütçe dengesi için yalnızca sürekli vergi tedbirleri ile kamu gelirlerini artırmaya değil, kamu harcamalarındaki dağınıklık ve israfa son verilmesi üzerinde de durulmalıdır. Dış ekonomik ilişkilerimiz ise şimdilik olumlu yolda görünmektedir. İlk sekiz aylık sonuçlara göre% 10.7 artan ihracatta canlı bir dönem yaşanmaktadır. Ayrıca sanayi ürünleri ve AET'na dönük ihracat paylarındaki yükselmeler, ihracata daha da bir anlam kazandırmaktadır. YÜzde 4.5 ile ihracata nazaran daha yavaş bir artış görülen ithalatta ise% 79.3'e varan liberasyon oranı dış ticaretteki serbestlik adımlarının bazı. sorunlara rağmen başarıyla uygulandığını ifade etmektedir. Yukarıda özetle ifade edilen ekonomik gelişmeler karşısında Odamız kayıtsız kalmamakta, özel sektörün önde gelen temsilcilerinden biri durumunda olarak üzerine düşen görevleri yerine getirme çabasını göstererek, iktisadi ve ticari hayatta karşılaşılan sorunlarla ilgili olarak çalışmalar yapmaktadır. Bu cümleden olarak, Odamız'ın 1985 yılında gerçekleştirdiği faaliyetler sırasında ekonomik ve sosyal alandaki ge-

13 - 3 - nel menfaatler daima ön planda tutulmuştur. Bu arada, görüşlerimizin ana noktasını teşkil eden, serbest piyasa ekonomisinin ve rekabetin başarıyla işlemesi ve devamı üzerinde durulmuş olup, çalışmalarımızda ve girişimlerimizde tüketicinin ve dürüst tüccarın korunması temel prensiplerinden hareket edilmiştir. Makro seviyede genel ekonomik sorunlar yanında, üyelerimizden gelen taleplere göre sektörel bazda belirlenen sorunlara da ağırlık verilerek çözümler aranmış, bunlarla ilgili görüş ve önerilerimiz ilgili mercilere iletilmiştir.doğal olarak faaliyetlerimizin ana noktası olarak daima özel sektörün geliştirilmesi, yönlendirilmesi ve kamuoyu oluşturulması gözönünde bulundurulmuştur. Bu arada üyelerimizin sorunları değerlendirilmiş, diğer belli başlı özel sektör temsilcisi ve kardeş kuruluşların yetkilileri ile biraraya gelinmiş ve camiamızın tek ses vermesine gayret edilmiştir. Bu cümleden olarak, biri İstanbul Ticaret Borsası'nda diğeri İstanbul Deniz Ticaret Odası'nda olmak üzere, şehrimi.zdeki kardeş kuruluşların Meclis Başkanlık Divanları ve Yönetim Kurulları ortak toplantılar yapmışlar ve camianın ortak problemlerini görüşüp karara bağlamışlardır. Yıllardır ekonomik ve sosyal hayatımızda hissedilen mevzuat boşluklarının tadili için çeşitli Devlet organlarınca sürdürülen çalışmalara ışık tutması bakımından, gerekli zamanlarda ve aktif Qlarak da katkılarda bulunulmuştur. Madde bazında ve genel raporlar hal~nde ana sorunların çözümüne ilişkin görüş ve değerlendirmelerimiz, Odalar Birliği patronajı altında yapılan çalışmalar sırasında arzolunmuştur. İlimizin sorunları ile ilgili olarak da Valilik ve Belediye yetkilileri ile temaslarda bulunulmuş, üyelerimizin çeşitli sorunlarının giderilmesine çalışılmıştır.

14 - 4 - Özellikle Haliç kıyısındaki yıkımlar üzerinde hukuki incelemeler yaptırılarak, yıkımların hukukun üstünlüğünün zedelenmeden yapılması konusunda ilgililere gerekli temaslarda ve uyarılarda bulunulmuştur. Yıl içinde gerçekleştirilen program ve program dışı faaliyetler sırasında, Odamız'a ziyaretleri yıldan yıla yoğunlaşan yerli ve yabancı kişi ve heyetler ağırlanırken, kendilerine Odamız görüşleri ve faaliyetleri ile ülkemiz ekonomik durumu hakkında bilgiler verilmiş, ayrıca üyelerimizin ve özellikle ihraç mallarımızın tanıtımı için imkanlar sağlanmıştır. Kişi ve heyetlerle olan bu tür ilişkilerin mesaimiz içinde geniş bir yer aldığı ifade edilebilir. Nitekim Kasım Ayı sonuna kadar Odamız'ı ziyaret eden yabancı heyet ve temsilci sayısı 12l'dir. Ayrıca yıl içinde sürdürülen faaliyetlerimiz, basın ve yayın organları aracılığıyla kamuoyuna duyurularak, camiamızın etkinliğinin genişletilmesine çalışılmıştır. Basınla kurulan sıkı ilişkilerimizde, Odamız'ca verilen çeşitli beyanat, görüş ve araştırma sonuçlarına TRT ve yazılı basında hemen tümüyle yer verilmiştir. Bu arada, TRT ile ortaklaşa olarak Ekonomik ağırlıklı program hazırlama çalışmaları yapılmıştır. Yazılı basınla ilişkilerimizin sürdürülmesi kesi0tisiz olarak devam etmiştir. İlişkilerimiz basın bültenleri dağıtımı ve haber doküman alış-verişi şeklinde gerçekleştirilerek, geniş bir kamuoyu oluşturulmasına gidilmiştir. Yıl içinde Odamız'ca gerçekleştirilen spesifik konulardaki faaliyetlerimizle ilgili bilgiler bundan sonraki bölümlerde izlenmektedir.

15 - 5 - I. 'lürkiye EKONOMİSİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR A. Yıllık Ekonomik Rapor Geçmiş yıllarda olduğu gibi, dünyada ve ülkemizde bir önceki yıl ve mevcut ekonomik durumu yansıtan ve 1983 yılında başıattığımız uygulama ile altı aylık dönemler itibariyle yayımlanması öngörülen raporumuzun ilki yayımıanmış bulunmaktadır. İkinci raporumuz ile ilgili çalışmalar bitirilmiş olup, rapor tape edilmektedir. Odamız'ı ziyaret eden yabancı heyetler ile yurt dışına giden heyetlerimizin yapacakları temaslarda, ülkemi~ ekonomisindeki gelişmeler hakkında bilgi verilebilmesi amacıyla yıllık ekonomik raporumuza bağlı olarak İngilizce özet rapoı- yayınlanmıştır. B. Aylık Göstergeler Ekonomi ve sosyal içerikli kararların ve görüş tespitlerinin sağlıklı olabilmeleri için olayların içinde yaşanılması ve sürekli olarak izlenilmesi gerektiği düşüncesinden hareketle Oda bünyesi içinde yararlanılmak üzere "Aylık Ekonomik Veriler" adındaki, istatistiki verileri içeren derlememiz her ay hazırlanmıştır. Anılan derlernemizde Ülkemiz verileri ile birlikte karşılaştırma yapılabilmesini teminen dış ekonomik verilere de yer verilmiştir. C. İstatistik Broşürler Yurt içinde ve yurt dışında aranan "Rakamlarla TÜrkiye Ekonomisi" isimli TÜrkçe ve İngilizce broşürün hazırlık çalışmaları tamamlanmış olup, basım aşamasındadır.

16 - 6 - Bu arada özellikle dışarıya giden heyetlerimizin, dışarıda ülkemiz hakkında genel ekonomik ve istatistiki bilgileri kolaylıkla yabancılara sunabilmeleri ve ayrıca yurt içinde de yararlanılabileceği düşüncesiyle İngilizce ve TÜrkçe olarak "TÜrkiye Ekonomisi" isimli küçük istatistik broşürü yayımlanmıştır. D. Bilgi Bankasının Kurulması 1984 yılında başıattığımız faaliyetlerimizden olan Odamız bünyesinde bir Bilgi Bankası kurulması konusundaki çalışmalarımız içinde bulunduğumuz yılda da devam etmiştir. Çeşitli kaynaklardan temin edebildiğimiz istatistikler~ den oluşan Bilgi Bankası yaklaşık 1962 yılından başlayan yıllık ve/veya aylık olarak düzenlenmiş tablolardan oluşmaktadır. Bilgi Bankasında depolanmış olan bilgilerden bazıları 1984 yılına kadar getirilebilmiş, ancak bazıları aynı düzende tablolar hazırlanmamış olduğundan son yıllara kadar getirilememiştir. Odamız bilgisayarından daha verimli olarak yararlanabilmek ve çalışmaları sürdürülen makro ekonometrik modelin izlenmesi bilgisayara monte edilecek bir derleyiciye bağlı bulunmaktadır. Anılan derleyici yıl içinde ithal edilmiş olup, bilgisayara monte edilmiştir. E. Makro Ekonometrik Model Çalışmaları Piyasa ekonomisinin işleyişinde isabetli kararlar alınması ve ileriye dönük projeksiyonlar yapılmasını sağlayan ekonometrik modeller bütün ekonomik karar birimlerinin kullandığı

17 - 7- ve başvurduğu bir metotdur. Bu noktadan hareketle Odamız tarafından sürdürülen makro ekonometrik model çalışması değerlendirme safhasına gelmiştir. Odamız MÜşavirlerinin denetiminde tek tek belirlenmiş yaklaşık 30 denklemden oluşan bir model kurdurulmuştur. Yıllık verilerden oluşmuş olan ekonometrik modelde ileriki safhalarda daha kısa dönemli tahminler yapılması planlanmaktadır. Odamız bilgisayarına monte edilmiş olan derleyicinin çalışmasıyla modelin sürekli işler halde tutulması da sağlanmıştır. F _ Spesifik Çalışmalar 1- Fiyat İndekslerinin Revizyonu: Malumları olduğu üzere; 1951 ve 1953 yıllarında gerçekleştirilen temel çalışmalara dayanan ve Odamız'ca bu tarihlerden günümüze kadar muntazaman hazırlanmakta olan İstanbul Toptan Eşya Fiyatları ve Ücretliler Geçinme İndekslerinin, Ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısı, üretim çeşitleri, pazar yap~sı, tüketim kalıplarında meydana gelmiş bulunan değişiklikler nazara alınarak yeniden düzenlenmesi 1983 Yılı İş Programımızda öngörülmüştü. Bu itibarla, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İstatistik Araştırmaları Merkezi ile ortaklaşa olarak belirlenen bir program çerçevesinde başlatılan revizyon çalışmalarının ~ Aile Bütçesi Anketi" safhasına 1985 yılında geçilmiştir. Bu safhada, örnek olarak seçilen 1500 adet aile nezdinde anket çalışmaları sürdürülmektedir.

18 - 8 - Sözkonusu 1500 aile aynı özelliklere sahip 3 ayrı guruba ayırılarak, böylece her bir aileye yılda 4 ay ziyarete gidilmektedir. Diğer bir ifadeyle, her bir aile ile iki ay ara ile anket çalışması yapılmaktadır. Aileleri aylık ziyaretler ise en az iki kez olmaktadır. Bu arada, ailelerin anket çalışmasına ilgi göstermeleri ve yardımları dolayısıyla, aylık ziyaretler sırasında hediye çeki hazırlanarak ailelere verilmektedir. 2- Tarımsal Ürünler Taban Fiyatları Çeşitli tarımsal ürünlerin taban fiyatlarının saptanmasına veri olan ekim maliyeti araştırmalarına, bu yıl da devam edilmiştir. a) Ayçiçeği ve Buğday Taban Fiyatları: Ayçiçeği ve buğday üretimi maliyetlerinin belirlenmesini teminen hazırlanan bir örnek maliyet tablosu esas alınarak, fiilen üreticilerle görüşmek suretiyle, 1985 Şubat ayında bu iki ürünün üretiminde temsil kabiliyeti olan Trakya bölgesinde bir anket çalışması gerçek~eştirilmiştir. Elde edilen veriler değerlendirildikten sonra, taban fiyatlar hakkındaki önerilerimiz bir rapor halinde ilgili kuruluşlara gönderilmiştir. b) Çay Alım Fiyatı: Çay alım maliyetleri ve yaş çay yaprağı alım fiyatı konusunda, geçen yıllarda olduğu gibi, bu yıl da geniş kapsamlı bir rapor hazırlanmıştır. Sözkonusu rapor ile birlikte, yaş çay alım fiyatı hakkındaki görüş ve önerilerimiz ilgili kuruluşlara iletilmiştir.

19 - 9 - Özellikle tahıllarda olmak üzere, taban fiyatların belirlenmesinde avans ve kesin fiyat uygulaması veya teslim tarihlerine göre farklı fiyat uygulaması gibi değişik uygulamalar yapılmakla ber~er, kesin fiyatların önerdiğimiz fiyatlara uygunluğu, bu konudaki araştırmalarımızın ilgililerce dikkate alınması, çalışmaların gerçekçiliğini ortaya koyması bakımından sevindirici olmaktadır. c) Çeşitli Ülkelerde Taban Fiyatları ve Destekleme Alımları ile Tarımın Desteklenmesi Sistemi Bu arada, çeşitli ülkelerde tarımın desteklenmesi sistemi ve taban fiyat uygulamasının Ülkemizdeki uygulamalar ile karşılaştırılması ve yeni öneriler getirilmesi amacıyla AET ülkelerinde tarımın desteklenmesi ile ilgili yapılan inceleme yanında bu çalışmaya ek olarak diğer bazı münferit ülkeler üzerinde de sürdürülen aynı tip bir araştırmaya devam edilmektedir. 3- KtiÇÜk İşletmelerin Finansmanı Maltimları olduğu üzere, az gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerde önemli bir paya ve role sahip bulunan küçük işletmelerin dinamizminin, gerek Amerika ve gerekse Avrupa'da ticari ve ekonomik gündemde yeni bir olgu olarak ele <'lındığı ve sorunlarının tartışıldı~ı bilinmektedir. Ülkemizde de bu alandaki boşluğun bir ölçüde giderilmesi ve alınan ekonomik kararlara ve uygulamalara ışık tutması bakımından, "Küçük İşletmelerin Finansman ve Yönetim Sorunları"nı belirlemek amacıyla bu işletmeler nezdinde ankete dayalı bir araştırma başlatılmıştır. Buna göre, küçük işletme-

20 lerin sanayi, ticari ve hizmetler gibi türlerine göre dağılımı, sanayi dalında çalışan elemanların sayısı, ticari ve hizmet sektöründe yıllık cirolarına göre bu işletmelerin boyutları belirlenrnek suretiyle, seçilen 5000 adet örnek işletme nezdinde anket çalışması yapılmaktadır. Bu çalışmayı müteakiben elde edilen veriler değerlendirilerek, sonuçları ortaya konacaktır. 4- Yatırımların Teşviki Sorunlar Uygulamasında Karşılaşılan Ülkemizde kalkınma planları ve bunlara bağlı yıllık programlarda yatırımların teşviki konusu büyük önem taşımakta ve teşvik uygulamaları her yıl günün koşullarına göre yeniden belirlenmektedir. Ancak anılan uygulamalarda ortaya çıkan çeşitli sorunların yatırımlar üzerinde olumsuz etkileri bulunduğu da bir vakıadır. Bu itibarla, yatırımların teşviki konusunda karşılaşılan sorunların tespiti ve bu sorunların giderilmesine ilişkin görüşlerimizin saptanması amacıyla ilgili üyelerimiz nezdinde bir araştırma yapılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar ve önerilerimiz ilgili mercilere intikal ettirilmiş olup, konuyla ilgili çalışmalarda görüşlerimize yer verileceği alınan cevabi yazılardan öğrenilmiştir. 5- Diğer Ekonomik Konular - Yıl içinde gerçekleştirilen çeşitli ekonomik toplantılarda ve karar mercileri ile yapılan görüşmelerde, enflasyon nedenleri ve bunun önlenmesine yönelik öneriler,bütçe açıkları, faiz hadleri, kur serbestisi, KİT'lerin rasyonali-

21 - ll' - zasyonu ve fiyat tespitleri, dış bocçlar, ödemeler dengesi sorunları gibi çeşitli ekonomik konularla ilgili çalışmalarımızın sonuçları dile getirilmiştir. Ayrıca, Odamız'ı ziyaret eden çeşitli heyetlere, TÜrkiye ekonomisinin durumunu ve ihtiyaçlarını yansıtan brifingler verilmiştir. İktisadi Kalkınma Vakfı'nca yapılan TÜrk Sanayiinin AET karşısındaki rekabet gücü konulu çalışmaya yardımcı olunmuş, görüşlerimiz ilgili kuruluşa intikal ettirilmiştir. AET'ye tam üyelik hakkındaki girişimler her vesile ile tekrarlanmış, Hükümetin tutumunu açıkça ortaya konması istenmiştir. 6- Ekonomik Çalışma Grubu Ekonomik gelişmelere ilişkin değerlendirmelerin yapılması ve Oda görüşlerinin belirlenmesinde yararlanılması amacıyla, çeşitli üniversite ve kuruluşlardan öğretim üyesi ve uzmanların iştirak ettiği Odamız'ın "Ekonomik Çalışma Grubu" - yıl içinde zaman zaman toplanarak çalışmalarını sürdürmüştür. Sözkonusu toplantılarda o:çtaya çıkan görüşlere, ekonomik raporlarımızda da yer verilmiştir. 7- Çeşitli Konularda Diğer İnceleme ve Raporlar Yıl içinde Oda içi çalışmalarımız veya Oda dışından gelen talepler nedeniyle ya da ekonomik gündemde ağırlıklı olarak beliren çeşitli konulardan ayrı olarak genel veya sppsifik incelemeler yapılmış ve raporlar hazırlanarak ilgililere sunulmuştur. Bu çalışmalarımızın başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.

22 Sermaye Piyasasının Geliştirilmesi - Serbest Bölgeler ve TÜrkiye'deki Uygulama - Konut Sorunu -Para Arzı Artışlarının ve BÜtçe Açıklarının Eıflasyona Etkisi - Ortalama Kar Hadçli Esası ve Yeni Belge Düzeni KarşJ.- sındaki Durumu - Ülkemizde ve Yurt Dışında Sigortacılık Faaliyetleri - TÜketim Eğilimi -TÜrkiye'de Genel Ekonomik Durum ve 1985 Yılı öneriler İçin - Tasarruf Mevduatı ve Faiz Oranları - Kamu Kesiminin Finansmanı - Recent Development in The Turkish Foreign Trade (TÜrkiye'nin Dış Ticaretinde Son Gelişmeler)

23 II. İÇ TİCARET, arnkonirol ve TÜKETİCİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN ÇALIŞMALAR A. Mevzuat Konuları 1- Ticaret Kanunu Ticaret alemini yakından ilgilendiren ve yılından itibaren yürürlükte bulunan 6762 sayılı Ticaret Kanunu'nun günün şartlarına göre düzenlenerek aksayan yönlerinin tespiti ile ilgili çalışmalar yapılması öngörülmüşse de, kar-. şılaşılan çeşitli sorunlar nedeniyle arzularian çalışma gerçekleşememiştir. Konu üzerinde durulmaktadır. 2- İcra ve İflas Kanunu Odamız'ın yıllardır üzerinde durduğu konulardan biri olan İcra ve İflas Kanunu'nun tadili hususundaki girişimlerimize 1985 yılında da devam olunmuştur. T.B.M.M.Başkanlığı 'na sunulan "İcra ve iflas Kanunu' nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun Tasarısı" 15 Haziran 1985 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de kabul edilerek yayınlanmıştır. 3- Karşılıksız Çekler Sorunu Yıllardır üzerinde görüş hazırlama ve seminer çalışmaları ile önemle durduğumuz karşılıksız çekler sorununun çözümlenmesi ve bu konuda kesin hukuki düzenleme yapılması yo-

24 lundaki girişimlerimiz, nihayet 1985 yılında sonuçlanmış bulunmaktadır. Bu konuda, 3 Nisan 1985 tarih ve sayılı Resmi Gazete'de "Çekle Ödemelerin DÜzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun" görüşlerimiz doğrultusunda yayınlanmıştır. 4- Haller Kanunu Ülkemizde taptancı hallerinin bugünkü durumuna baktığımızda, gelişmiş ülke hallerinde yapılan pazarlama faaliyetlerinin bu hallerde yapılmadığı, ayrıca depo, antrepo, manipülasyon yerleri, ambalaj ve malzeme depoları, sıhhi tesisler, imha istasyonları, umumi hizmet mahalleri ve benzeri entegre tesislerin yetersiz olması nedenleriyle de modern anlamdaki bir hal'in gerektirdiği fonksiyonların tam olarak yerine getirilemediği izlenmekte idi. Bunun temel nedenleri olarak ise; hal'in yeri, maddi olanakların zayıflığı ve bilhassa tarihli ve 80 sayılı Haller Kanunu'nun günümüz ihtiyaçlarına karşı yetersiz oluşu gösterilebilir. Konunun önem ve ağırlığını hisseden bir kuruluş olarak, geçtiğimiz yıllarda bu konuda Odamız'ca yeni bir kanun hazırlama ve seminer düzenleme gibi çalışmalar yapıldığı malumlarıdır. Bu konuda en son olarak İçel Milletvekili Edip Özgenç tarafından hazırlanan yasa tasarısı, bu önerilerin ışığında Odamız'ca yeniden değerlendirilerek, maddelerde gerekli

25 - ıs - değişiklik yapılmasına ilişkin görüşlerimiz, T.B.M.M. Sanayi,. Teknoloji ve Ticaret Komisyonu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Odalar Birliği'ne gönderilmiştir. Öte yandan, İstanbul yakasında inşa edilmekte olan yeni hal binası tamamlanma aşamasına gelmiş ve yeni yere intikal hazırlıkları başlatılmıştır. Bu intikal safhasında ortaya çıkan çeşitli sorunların çözümü amacıyla Belediye yetkilileri ile görüşmeler yapılmış ve aksaklıkların mümkün mertebe çözümüne katkıda bulunulmaya gayret edilmiştir. 5- İmar Kanunu ve İnşaat Sektörü İle İlgili Diğer Mevzuat Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca hazırlanmış bulunan "İmar Kanunu Taslağı" ve 1984 yılı faaliyetlerimiz sırasında Odamız'ca değerlendirilmiş ve madde bazındaki görüşlerimiz, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na, Odalar Birliği'ne gönderilmişti. Bilahare, tarih ve 3194 sayılı Imar Kanunu tarihli Resmi Gazete'de yayımıanmış bulunmaktadır. Anılan Kanun'a göre, bu Kanun'un uygulanmasını gösteren yönetmeliklerin, Kanun'un yayımından itibaren engeç 6 ay içinde çıkarılması gerekmektedir. Bu itibarla, yönetmeliklere ilişkin görüş belirleme çalışmalarımız da, yönetmelik çalışmalarına bağlı olarak sürdürülecektir. Bilindiği üzere, bağımsız bölümü ruhsat ve eklerinden fazla olarak yapılan binalarda bağımsız bölümün iskan müsaadesi Belediye'den İmar Affı Kanunu hükümlerine göre alın-

26 makta, ancak Tapu İdaresince bu bağımsız bölüme arsa hissesi aktarılarak kat mülkiyet tapusu verilmektedir. Belirtilen konuya ilişkin olarak 2981 sayılı imar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunu'nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun 'un 16. maddesinin uygulanmasında güçlükler ile karşılaşılmakta, hatta bu maddeye işlerlik kazandırılamamaktadır. Anılan maddeye değişiklik önerisi de getir~lerek, uygulamada işlerlik kazandırılması hususunda Odalar Birliği nezdinde girişimlerde bulunulmuştur. Odalar Birliği'nden alınan cevabi yazıda, ilgili Bakanlık yetkilileri ile görüşüldüğü ve önerimiz doğrultusunda işlem yapılmasına gerek bulunmadığının öğrenilmesi üzerine, konunun haiz olduğu önem dikkate alınarak Odamız'ca "2981 sayılı imar Affı Kanununun Uygulanmasında 634 sayılı Kat MÜlkiyeti Kanunu bakımından Önem Taşıyan Bazı Sorunlar" başlıklı bir rapor hazırlanarak/ Odalar Birliği'ne gönderilmiş olup, bu sorunun çözümü üzerinde ısrarla durulmaktadır. Bina inşaat harcıqdan istisna tutulan fabrikalara bu harcın uygulanması üzerine de Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nezdinde girişimde bulunulmuştur sayılı Kanun ile konut inşaatında ve kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlardan vergi, resim ve harç istisna ve muaflıkları düzenlenmiş olup, tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 3 seri no.lu Genel Tebliğ'de konut inşaatı ve yatırımlarda vergi, resim, harç muafiyet ve istisnaları hüküm altına alınmıştır.

27 - ı 7 - Anılan tebliğde, tarihinden itibaren inşaatına başlanan yapılar ile aynı tarihte inşaatı devam eden yapılardan 2981 sayılı Kanun kapsamına girenler hakkında, 2982 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanamayacağı belirtilmektedir. Konuyla ilgili görüşlerimiz ve değişiklik önerilerimiz Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Mpliye ve Gümrük Bakanlığı'na iletilmiştir. Öte yandan 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu ve bu Kanun'a ilişkin mevzuatının uygulamada beliren sorunlarının giderilmesi amacıyla ilgili üyelerimiz nezdinde araştırma yapılarak Odamız görüşleri saptanmış ve anılan görüşlerimiz Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı'na iletilmiştir. Sözü edilen kurumdan alınan cevabi yazıdan görüşlerimizin yapılacak mevzuat düzenlemelerinde dikkate alınacağı anlaşılmıştır tarihinde Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanı Sayın Vahit Erdem'in ve diğer ilgililerin daveti ile Odamız'da bir toplantı düzenlenmiştir. Toplantı konuşmaları ile toplantıya katılan üyelerimizin soruları ve ilgilililerin cevaplarının, ilgili meslek grubuna dahil diğer üyelerimizi de ilgilendireceği düşünülerek, bir kitap halinde yayımlanması için çalışmalar yapılmaktadır. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun inşaat iş kolundaki prim tahakkuk işlemleri ve ihtilaflarının günün koşulları içinde çözümlenebilmesi için önerilerimiz Odalar Birliği'ne iletilmiş olup, Odalar Birliği'nden alınan yazıda görüşlerimizin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na iletildiği ve 506 sayılı Kanun hükümleri üzerinde Bakaniıkça çalışmalar yapıldığı öğrenilmiştir.