858 Sokak No:9 Paykoç işhanı Kat:7/705 - Konak/İZMİR

Transkript

1 Davacılar Vekilleri Davalı : 1-TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanlığı - Kızılay/ANKARA 2- Noyan Özkan 3- Ömer Erlat 4- Serkan Cengiz 5- Arif Ali Cangı : Av.Arif Ali Cangı 858 Sokak No:9 Paykoç işhanı Kat:7/705 - Konak/İZMİR [ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Davalı İdare Yanında Davaya Katılan : TMMOB Maden Mühendisleri Odası Vekili Davanın Özeti : Av.Halil Salmanlı İlkiz Sokak No:12/10 - Sıhhiye/ANKARA : gün ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin tümünün yetki yönünden, 13, 16, 18, 21, 26, 30, 44, 64, 73, 82, 83, 87, 88, 110 ve 111. maddelerinin ise esastan iptali istemidir. Savunmanın Özeti : Davacıların ileri sürdükleri iddiaları karşılayan ve dava tarihinden sonra yürürlüğe giren, Maden Yasasının 7.maddesinde belirtilen alanlarda Madencilik faaliyetlerinin hangi esaslara göre yürütüleceğini ve bu esaslarla ilgili olarak bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının vereceği izinlere dair usul ve esasları düzenleyen "Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği" nin gün ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği, dava konusu edilen Yönetmelik maddelerinin ise Maden Yasasının genel olarak uygulanmasını düzenleyen ve Maden Yasasının geçici 8.maddesine dayanılarak yayımlanan Maden Yasası Uygulama Yönetmeliğinde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. düşünülmektedir. Danıştay Tetkik Hakimi İbrahim ÖZDEMİR'in Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği Danıştay Savcısı Ahmet Yahya ÖZDEMİR'in Düşüncesi : Dava, gün ve 257/6 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin yetki yönünden tümünün, esastan ise 13.,16,18.,21.,26.,30.,44.,64.,73.,82.,87.,88.,110., ve 111. maddelerinin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılmıştır. Anayasanın 124. maddesinde, Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ye tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere yönetmelikler çıkarabilecekleri öngörülmüştür.;^, % : f. M ",'. *»V * İt, ;v;;-;v - İ l

2 3213 sayılı Maden kanununun 5177 sayılı Kanunla değişik 7. maddesinde,(orman, muhafaza Ormanı, ağaçlandırma alanları, kara avcılığı alanları, özel koruma bölgeleri, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtı, tabiatı koruma alanı, tarım, mera, sit alanları, su havzaları, kıyı alanları ve sahil şeritleri, karasuları, turizm bölgeleri, alanları ve merkezleri ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, askeri yasak bölgeler ve imar alanları ile mücavir alanlarda madencilik faaliyetlerinin çevresel etki değerlendirmesi, gayri sıhhi müesseseler ile ilgili hususlar dahil hangi esaslara göre yürütüleceği ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir) kuralı yer almış, bu davanın açılmasından sonra maddede öngörülen, Madencilik Faaliyetleri izin Yönetmeliği" 2005/9013 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilerek günlü ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Maden Kanununda değişiklik yapan 5177 sayılı Kanunla getirilen Geçici 8.madde ile Kanunun uygulamasına ilişkin tüm yönetmeliklerin Kanunun yürürlük tarihinden itibaren sekiz ay içinde çıkarılacağının kurala bağlanması nedeniyle davalı Bakanlıkça uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin yürürlüğe konulduğu ve Bakanlar Kurulu kararı ile çıkartılan sözü edilen Yönetmelikle farklı alanları düzenledikleri görülmektedir. Uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21.maddesinin 4.bendinin son cümlesinde yer alan "Madencilik faaliyetleri yürütülen alanlarda alınmış izinlerin mülkiyetin değişmesi halinde de müktesep hak kabul edilir." cümlesinin,maden sahasına komşu taşınmazın sonradan mülkiyetini devir alan kişinin,tapu siciline işlenmeyen önceki malikin verdiği izinle tasarrufunun kısıtlanması sonucunu doğurduğundan,bu haliyle mülkiyet hakkını kısıtladığından hukuka uygun bulunmamıştır sayılı Kanunun 12.maddesi ile ruhsatsız veya işletme izinsiz çalışmayı yaptırıma ve ocak başı satış bedelinin beş katı tutarında para cezasına tabi kılmasına karşın yönetmeliğin 44.maddesi ile köy muhtarlığınca verilen izinle çıkartılan yapı ham madelerinin amacı dışında satılması durumunda da Kanunda bu konuda açık bir yaptırıma ve yollamaya yer verilmemesine rağmen,aynı yaptırıma tabi tutulduğundan bu düzenlemede de cezalarda kanunilik ilkesine uyarlık görülmemiştir. Yönetmeliğin davaya konu edilen diğer kısımları yönünden ise, 2577 sayılı Kanunun 27.maddesinde öngörülen koşulların birlikte gerçekleşmediği sonucuna ulaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle,uyuşmazlık konusu Yönetmeliğin 21.maddesinin 4.bendinin son tümcesinin,44.maddesinin köy izni ile çıkartılan yapı malzemesinin amacı dışında kullanımına ceza yaptırımı getiren kısmının yürütülmesinin durdurulmasının.yönetmelinin diner madde ve bölümlerine yönelik yürütmenin durdurulması isteminin reddinin uygun olacağı düşünülmektedir.

3 DAN IŞTAY TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü. Dava, gün ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin tümünün yetki yönünden, 13, 16, 18, 21, 26, 30, 44, 64, 73, 82, 83, 87, 88, 110 ve 111. maddelerinin ise esastan iptali istemiyle açılmıştır Maden Yasasının 5177 sayılı Yasa ile değişik Geçici 8.maddesinde; bu Yasanın uygulanmasına ilişkin tüm yönetmeliklerin Yasanın yürürlük tarihinden itibaren sekiz ay içinde çıkartılacağı düzenlenmiştir. Maden Yasasının 5177 sayılı Yasanın 3.maddesi ile değişik 7.maddesinde; Orman, muhafaza ormanı, ağaçlandırma alanları, kara avcılığı alanları, özel koruma bölgeleri, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtı, tabiatı koruma alanı, tarım, mera, sit alanları, su havzaları, kıyı alanları ve sahil şeritleri, karasuları, turizm bölgeleri, alanları ve merkezlen ile kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, askeri yasak bölgeler ve imar alanları ile mücavir alanlarda madencilik faaliyetlerinin çevresel etki değerlendirmesi, gayri sıhhi müesseseler ile ilgili hususlar dahil hangi esaslara göre yürütüleceği ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak bir Yönetmelikle belirlenir kuralı getirilmiştir sayılı Çevre Yasasının 5177 sayılı Yasanın 28.maddesi ile değişik "Çevresel Etki Değerlendirilmesi" başlıklı 10. maddesinin 3.fıkrasında; petrol, jeotermal kaynak ve maden arama faaliyetlerinin, çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) kapsamı dışında olduğu, 4.fıkrasında da; Madenlerin işletilmesi ile ilgili hususların Maden Yasasının 7.maddesine göre yürütüleceği düzenlenmiştir. Davacılar tarafından, Maden Yasası Uygulama' Yönetmeliğinin tümünün yetki yönünden hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir. Dava konusu edilen Maden Yasası Uygulama Yönetmeliğinin, Maden Yasasının Geçici 8.maddesine dayalı olarak davalı Bakanlıkça yayınlanmasında yasaya aykırılık bulunmadığı, yukarıda belirtilen Maden Yasasının 7.maddesinin birinci fıkrasındaki alanlarla ilgili madencilik faaliyetlerinin çevresel etkisi değerlendirmesi ve gayri sıhhi müesseseler ile ilgili hususlar dahil hangi esaslara göre yürütüleceğinin ilgili bakanlık görüşü alınarak Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği düzenlenmiş olup bu hüküm uyarınca Bakanlar Kurulunun tarihinde kararlaştırdığı ve gün ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Madencilik Faaliyetleri izin Yönetmeliği" yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle Maden Yasasının genel olarak uygulanışını düzenleyen Maden Yasası Uygulama Yönetmeliğinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yayımlanarak yürürlüğe girmesinde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından, buna ilişkin davacılar iddiası yerinde görülmemiştir.

4 Davacıların iptalini istedikleri Yönetmelik maddelerine ilişkin iddialarına gelince; Maden Yasası Uygulama Yönetmeliğinin 13., 16., 18.; maddelerinin incelenmesi; Yukarıda açıklandığı üzere Çevre Yasasının 10.maddesi uyarınca maden arama faaliyetleri Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED)kapsamı dışına çıkartılmış ve Maden Yasasının 16.maddesinde paralel düzenleme getirilmiştir.su havzaları, imar alanları gibi özel koruma gerektiren ve Maden Yasasının 7.maddesinde belirtilen alanlara verilecek izinlerin ise Madencilik Faaliyetleri izin Yönetmeliğinde düzenlendiği görüldüğünden bu maddelerde Maden Yasasına aykırı bir durum bulunmamaktadır. Dava konusu Yönetmeliğin 21.ve 26.maddesinin incelenmesi; Davacıların ileri sürdükleri, ÇED ve GSM izinleri dahil tüm izinlerin 3 ay gibi kısa bir süre içinde verilmesinin çevre sağlığı ve canlı yaşamını etkileyeceği ve bu konuda sadece Genel Müdürlüğün yetkili kılındığı iddia edilmekte ise de, yukarıda açıklandığı üzere Yasanın 7.maddesine dayalı olarak düzenlenen Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinde bu izinler, başvurular, süreleri ve diğer hususlar ile, izin alınacak yetkili yerler ayrıntılı biçimde düzenlenmiştir. Dava konusu yönetmeliğin 21/4 maddesinde belirtilen mesafeler ise Maden Yasasının 7.maddesinin (5.) fıkrasına paralel olarak düzenlenmiş olduğundan, bu maddelerde de yasaya aykırılık bulunmamaktadır. Dava konusu Yönetmeliğin 30.maddesine yönelik olarak, "Ülke ve dünya pazarındaki gelişme ve değişmeler, ulaşım, altyapı ve beklenmeyen değişiklik olması" durumlarının mücbir sebep kavramına dahil edilmemesi gerektiği ileri sürülmekte ise de, Maden Yasasının "Tanımlar" başlığı altındaki 3.maddesinde mücbir sebep; sel, yangın, deprem, grizu patlaması, çökme, heyelan ve benzeri haller olarak tanımlanmış olduğundan yukarıdaki düzenleme bu "benzeri hallerin" Yönetmelikle açıklanmış olması niteliğinde olduğundan bu maddede de Yasaya aykırı bir yön bulunmamaktadır. Dava konusu edilen Yönetmeliğin 44.maddesinde; muhtarlara maden işletme izni verme konusunda tanınan yetkinin yasal olmadığı ileri sürülmekte İse de; Maden Yasasının 12.maddesinin son fıkrasında bu husus aynen düzenlenmiş olup, anılan maddede yasaya aykırı bir yön görülmemiştir. Dava konusu Yönetmeliğin 64.maddesinin 3.fıkrası ve 87. maddesinin incelenmesi; Bu maddede çevre mühendislerine yer verilmemiş olduğu ileri sürülmekte ise de, 64. maddenin 3.fıkrasında meslek grupları sayılarak, devamında "veya diğer meslek mensuplarından" ifadesi yer aldığından, gerekli görüldüğünde çevre mühendislerinin de yer alacağı açıktır. Esasen Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinde de çevre mühendislerinin yapacağı görevler ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Bu nedenle bu maddelerde de Yasaya aykırı bir durum yer almamaktadır.

5 DAN 1ŞTAY Dava konusu Yönetmeliğin 73.maddesinin incelenmesi; Bu maddenin üçüncü fıkrasında "Genel Müdürlükçe terk talebi ile ilgili işlemler yapılmadan saha yerinde de tetkik edilebilir" cümlesinde yer alan "edilebilir" ifadesinin "edilir" şeklinde olması gerektiği ileri sürülmekte ise de; idarece uygun görülecek durumlarda (sahada faaliyet olmaması vs) bürokratik işlemlerin azalmasını sağlamak ve imalat yapılan sahaların denetimine daha fazla zaman ayırmak amacıyla bu şekilde yapılan düzenlemede de hukuka ve Maden Yasasına aykırı bir durum bulunmamaktadır. Dava konusu edilen Yönetmeliğin 82.maddesinin incelenmesi; Davacılar tarafından, bu maddeye göre projeye aykırılık halinde faaliyetin durdurulmayacağı ileri sürülmekte ise de, Maden Yasasının 7. maddesinin 2.fıkrasında, çevre ve insan sağlığına zarar verdiği tespit edilen madencilik faaliyetlerinin gerekli önlemler alınıncaya kadar durdurulacağı, Yönetmeliğin 82.maddesinin son fıkrasında da, gerçek/veya yanıltıcı beyanda bulunan ruhsat sahiplerinin faaliyetlerinin durdurulacağı düzenlenmiş olduğundan, bu maddeye yönelik iddialara itibar edilmemiştir. Dava konusu edilen Yönetmeliğin 88.maddesinin incelenmesi; Bu maddede pasa, bakiye yığını ve cürufların muhafazası düzenlenmiş olup, davacılar tarafından bu maddeye aykırılık halinde sadece teminatların irat kaydedilmesinin yeterli olmayacağı ileri sürülmekte ise de, bu husus Maden Yasasının 36.maddesinde aynen düzenlenmiş olduğundan Yasaya aykırılığı söz konusu değildir. Dava konusu edilen Yönetmeliğin 110 ve 111.maddelerinin incelenmesi; Bu maddelerde "İş Güvenliği Uzmanı" konusunda düzenleme yapılmış olup, 4857 sayılı iş Yasası ve ilgili Yönetmeliğin göz ardı edildiği ileri sürülmekte ise de, bu düzenlemeler Maden Yasasının 31.maddesinde yer alan "işletmede istihdam edilen maden mühendisi 4857 sayılı iş Yasasının 82.maddesinde belirtilen iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanların üstlendiği görev ve sorumluluğu da yerine getirir" kuralına uygun olarak düzenlenmiş olduğundan Yasaya aykırı bir yönü bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, davanın reddine yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına gününde oybirliği ile karar verildi. Başkan Uye Üye Üye Uye Güngör Ayla Dr.Tacettin Yeniay Alaattin nm ıc