BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II (AYDINLATMA VE KUVVET PROJESİ ÇİZİMİ)

Transkript

1 1 BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II (AYDINLATMA VE KUVVET PROJESİ ÇİZİMİ)

2 BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II YILSONU NOTU KATKI ORANLARI Dersin Adı Dönemi Dersin Kredisi AKTS Bilgisayar Destekli Proje II Bahar Dönemi Başarı Değerlendirmesi Yılsonu Notuna Katkısı Vize (Ara) Sınav %30 Ders İçi Uygulamalar ve Ödevler %20 Final Sınavı %50 2

3 VİZE DÖNEMİ Ödevin Konusu: ELEKTRİK BÖLÜMÜ II. SINIF BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROJE II DERSİNİ ALAN ÖĞRENİCİLERİN DİKKATİNE! Ders İçi Uygulama1 Ders İçi Uygulama2 Uygulama Ödevi I Vize Sınavı: FİNAL DÖNEMİ Ödevin Konusu: Ders İçi Uygulama3 Uygulama Ödevi II Final Sınavı: Müstakil Ev (12,5Puan) Müstakil Ev (12,5Puan) Zemin+Normal İki Kat Elektrik Tesisat Projesi (25Puan) Sınav Notu (50Puan) Bodrum+İki Dükkan+İki Kat Dört Daire Elektrik Tesisat Planı (20Puan) Küçük İmalat Atölyesi Kuvvet Projesi (30Puan) Sınav Notu (50Puan) ÖNEMLİ NOT: Uygulama Ödevlerinin çiziminde AutoCAD 2007 ve sonrası sürüm çizim Programı kullanılacaktır. Gönderilen ödevlerini isimlendirilmesi adı_soyadı_uygulamanumara.dwg şeklinde olacaktır. Örneğin uygulama1 için aşağıdaki gibi olacaktır. volkan_erdemir_uygulama1.dwg Ödev Teslimi yapılacak adresi aşağıdaki gibidir. autocadodev@hotmail.com 3

4 4 AYDINLATMA HESABI

5 Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması Elektrik tesisat projelerinde her bir alan için ayrı ayrı odanın kullanım şekline, alanına, geometrisine ve gerekli aydınlık düzeyine uygun şekilde Aydınlatma Hesabı yapılır. Hesaplamadan çıkan sonuca göre istenilen armatürden kaç tane kullanılacağı, gücünün ne olacağı ve oda içinde nasıl yerleştirileceği belirlenmiş olur. Elde edilen bütün sonuçlar ile Aydınlatma Hesabı Cetveli oluşturulur ve bu hesaplamalardan bir tanesi örnek olarak projede verilir. Aydınlatma tekniği, bir sistemde ekonomik ve kaliteli bir aydınlık sağlanması için gerekli hesap yöntemlerini kapsamaktadır. Aydınlatılacak bölgenin ortalama aydınlık şiddeti, aydınlatma amacına uygun olarak ilgili tablodan alınır ve diğer veriler yardımıyla en uygun armatür ve ampulün cins ve miktarı hesaplanır. 5

6 Aydınlatma Hesabında kullanılacak olan tablolar aşağıdaki gibidir. Yansıtma katsayıları Oda aydınlatma verimi tablosu En az aydınlık düzeyleri tablosu Lamba gücüne göre ışık akısı tablosu Askı (tij) boyu tablosu Kirlenme (bakım) faktörü tablosu Armatür tipleri Önemli bazı maddelerin yansıma katsayıları 6

7 En az aydınlatma şiddetleri tablosu 7

8 Oda aydınlatma verimi tablosu 8

9 Kirlenme (bakım) faktörü (d) 9

10 Flüoresan armatürlerin çeşitli aydınlık düzeyleri için sağladıkları alanlar 10

11 Aydınlatma armatür tipleri 11

12 Aydınlatma Hesabı Aydınlatma hesabı için aşağıdaki değerlerin belirlenmesi gereklidir. Odanın eni (a): Mimari proje üzerinde yazılı olan değerdir. Odanın boyu (b): Mimari proje üzerinde yazılı olan değerdir. Oda yüksekliği (H): Mimari projede belirtilir. Oda duvarlarının yansıtma katsayıları: Tavan, Duvar ve Zemin renkleri Açık, Orta Koyu, Koyu vb. gibi. Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe (h): Hesaplama ile bulunur. Çalışma yüzeyi yüksekliği: 0,85m olarak alınır. Aydınlık düzeyi (E): Odanın kullanım amacına göre tablodan belirlenir. Çalışma düzeyi Tij Boyu h Armatür ile çalışma yüzeyi arası mesafe H Oda yüksekliği 12

13 Tij boyu: Tablodan odaya göre belirlenir. Aydınlatma projelerinde 0,40mt olarak alınabilir. Kirlenme faktörü (d): Kirlenme durumu ve temizlik süresine uygun olarak tablodan belirlenir. Tij Boyu Aydınlatma türü: Odanın kullanım amacına göre belirlenir. Direk, Yarı direk, Endirek, Yarı endirek, Serbest Dağıtılmış aydınlatma. Kullanılacak olan armatürün ışık akısı (Φ L ): Enerji verimi dikkate alınarak kullanılan aydınlatma aygıtın gücüne göre uygun tablodan belirlenir. Çalışma düzeyi h Armatür ile çalışma yüzeyi arası mesafe H Oda yüksekliği 13

14 Bir aydınlatma hesabında genel olarak Yapılacak işlem sırası aşağıdaki gibidir. Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafeyi hesaplayınız. h = H (0, 85 Tij boyu) Oda indeksini hesaplayınız. k = a.b a+b.h Aydınlatma verimini odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan belirleyiniz. Gerekli toplam ışık akısını hesaplayınız. Φ T = 1,25.E.A μ AV (lümen) 14

15 Toplam ışık akısını kullanılacak olan lambanın ışık akısına bölerek gerekli lamba sayısını hesaplayınız. Z = φ T φ L Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyini hesaplayınız. E = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S Odanın uzunluğu B 2b b Armatürlerin tavana nasıl yerleştirileceğini belirleyiniz. Lambaların yerleşiminde, tek armatür odanın orta noktasına yerleştirilirken birden fazla armatür olması durumunda lambaların birbirine olan uzaklığı lambaların duvar ile arasındaki uzunluğun iki katıdır. 2a Odanın eni A Aydınlatma armatürlerinin yerleşimi a 15

16 Ders İçi Örnek Uygulama (Aydınlatma Hesaplamaları) Salonun Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,70m Odanın eni a: 3,55m Odanın boyu b: 5,15m Tij boyu 0,40m Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan) Armatür tipi N Tipi avize armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak) 75W akkor flamanlı lamba akısı Φ L : 960lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 3, 55. 5, 15 = 18, 28m 2 Salon için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h SALON = H 0, 85 Tij boyu = 2, 70 0, , 40 h SALON = 1, 45m 16

17 Salon oda indeksi k SALON = a.b a+b.h = k SALON = 1, 45 3,55.5,15 3,55+5,15.1,45 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,45 değeri olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41 ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Salon için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 44 olarak belirlenir. Tavan Duvar Zemin Oda endeksi k = a.b ODA VERİMİ ( ) a+b.h

18 Salon için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 5193lümen = 1, ,28 0,44 Z = φ T = 5193 = 5, 409 φ L 960 Z 6 adet lamba Bulunan değere göre İki Adet N-3x75W lik Avize kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E = 110, 915lüks = ,44 1,25.18,28 18

19 Ebeveyn Yatak Odası Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,70m Odanın eni a: 3,05m Odanın boyu b: 4,75m Tij boyu 0,40m Aydınlık düzeyi E: 50lüks (Tablodan) Armatür tipi J Tipi armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak) 75W akkor flamanlı lamba akısı Φ L : 960lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 3, 05. 4, 75 = 14, 49m 2 E.Y. Odası için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h E.Y.O = H 0, 85 Tij boyu = 2, 70 0, , 40 h E.Y.O. = 1, 45m 19

20 E.Y. Odası oda indeksi k E.Y.O. = a.b a+b.h = Tavan Duvar Zemin Oda endeksi k = a.b ODA VERİMİ ( ) a+b.h k E.Y.O. = 1, 28 3,05.4,75 3,05+4,75.1,45 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,28 değeri olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41 ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Ebeveyn Yatak Odası için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 41 olarak belirlenir

21 E.Y. Odası için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 2209lümen = 1, ,49 0,41 Z = φ T = 2209 = 2, 301 φ L 960 Z 2 adet lamba Bulunan değere göre İki Adet J-75W lik akkor flamanlı armatür kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E hesap. = 43, 462lüks = ,41 1,25.14,49 21

22 Yatak Odası Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,70m Odanın eni a: 3,05m Odanın boyu b: 4,55m Tij boyu 0,40m Aydınlık düzeyi E: 50lüks (Tablodan) Armatür tipi J Tipi armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak) 75W akkor flamanlı lamba akısı Φ L : 960lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 3, 05. 4, 55 = 13, 88m 2 Yatak odası için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h E.Y.O = H 0, 85 Tij boyu = 2, 70 0, , 40 h E.Y.O. = 1, 45m 22

23 Yatak odası oda indeksi k Y.O. = a.b a+b.h = k Y.O. = 1, 26 3,05.4,55 3,05+4,55.1,45 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,26 değeri olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41 ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Yatak Odası için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 41 olarak belirlenir. Tavan Duvar Zemin Oda endeksi k = a.b ODA VERİMİ ( ) a+b.h

24 Yatak odası için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 2116lümen = 1, ,88 0,41 Z = φ T = 2116 = 2, 2 φ L 960 Z 2 adet lamba Bulunan değere göre İki Adet J-75W lik akkor flamanlı armatür kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E hesap. = 47, 067lüks = ,41 1,25.13,38 24

25 Mutfak Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,70m Odanın eni a: 3,55m Odanın boyu b: 4,15m Tij boyu 0,40m Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan) Armatür tipi V Tipi armatür (Armatürde 32W simit flüoresan lamba kullanılacak) 32W simit flüoresan lamba akısı Φ L : 1400lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 3, 55. 4, 15 = 14, 73m 2 Mutfak için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h E.Y.O = H 0, 85 Tij boyu = 2, 70 0, , 40 h E.Y.O. = 1, 45m 25

26 Mutfak oda indeksi k MUTFAK = a.b a+b.h = k MUTFAK = 1, 32 3,55.4,15 3,55+4,15.1,45 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,32 değeri olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41 ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Mutfak için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 42 olarak belirlenir. Tavan Duvar Zemin Oda endeksi k = ODA VERİMİ ( ) a.b a+b.h

27 Mutfak için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 4383lümen = 1, ,73 0,42 Z = φ T = 4383 = 3, 13 φ L 960 Z 2 adet lamba Bulunan değere göre İki Adet V-32W lik simit flüoresanlı armatür kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E hesap. = 63, 87lüks = ,42 1,25.14,73 27

28 Banyo Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,20m Odanın eni a: 1,5m Odanın boyu b: 2,3m Tij boyu Yok (Tavana montaj) Aydınlık düzeyi E: 50lüks (Tablodan) Armatür tipi C Tipi armatür (Armatürde 60W akkor flamanlı lamba kullanılacak) 60W akkor flamanlı lamba akısı Φ L : 750lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 1, 5. 2, 3 = 3, 45m 2 Banyo için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h BANYO = H 0, 85 = 2, 20 0, 85 h BANYO = 1, 35m 28

29 Banyo oda indeksi k BANYO = a.b a+b.h = k BANYO = 0, 67 1,5.2,3 1,5+2,3.1,35 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=0,67 değeri olmadığından 0,60 ile 0,80 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 0,60 değerine karşılık 0,24 ve 0,80 değerine karşılık 0,31 olduğundan yaklaşık Banyo için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 27 olarak belirlenir. Tavan Duvar Zemin Oda endeksi ODA VERİMİ ( ) k = a.b a+b.h

30 Banyo için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 799lümen = 1, ,45 0,27 Z = φ T = 799 = 1, 065 φ L 750 Z 1 adet lamba Bulunan değere göre Bir Adet C-60W lik akkor flamanlı armatür kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E hesap. = 46, 96lüks = ,27 1,25.3,45 30

31 Hol Aydınlatma Hesabı Oda yüksekliği H: 2,20m Odanın eni a: 1,5m Odanın boyu b: 7,0m Tij boyu 0,40m Aydınlık düzeyi E: 50lüks (Tablodan) Armatür tipi J Tipi armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak) 75W akkor flamanlı lamba akısıφ L : 960lümen (Tablodan) Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 Odanın Alanı A = a. b = 1, 5. 7 = 10, 5m 2 Hol için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe h HOL = H 0, 85 Tij boyu = 2, 70 0, , 40 h HOL = 1, 45m 31

32 Hol oda indeksi k HOL = a.b a+b.h = k HOL = 0, 75 1,5.7 1,5+7.1,45 Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre Oda Aydınlatma Verimi Tablosundan Tavan: 0,80 Duvar: 0,50 Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=0,75 değeri olmadığından 0,60 ile 0,80 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 0,60 değerine karşılık 0,24 ve 0,80 değerine karşılık 0,29 olduğundan yaklaşık Hol için aydınlatma oda verimi; μ AV = 0, 29 olarak belirlenir. Tavan Duvar Zemin Oda endeksi ODA VERİMİ ( ) k = a.b a+b.h

33 Hol için gerekli toplam ışık akısı Gerekli lamba sayısı Φ T = 1,25.E.A μ AV Φ T = 2263lümen = 1, ,5 0,29 Z = φ T = 2263 = 2, 36 φ L 960 Z 2 adet lamba Bulunan değere göre İki Adet J-75W lik akkor flamanlı armatür kullanılmalıdır. Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi E hesap. = N.Z.Φ L.μ AV 1,25.S E hesap. = 42, 423lüks = ,29 1,25.10,5 33

34 Ders İçi Örnek Uygulama (Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması ve Örnek Hesaplama) Ders Örnek Uygulama 1 için yukarıda yapılan aydınlatma hesaplamalarına uygun olarak müstakil evin Aydınlatma Cetveli aşağıdaki gibi oluşturulur. Örnek aydınlatma hesabı için Salonun hesaplamaları da aşama aşama aşağıdaki gibi oluşturulur. KAT ADI NORMAL KAT ADI SALON E.Y.ODASI Y.ODASI MUTFAK HOL BANYO Tavan %80 Duvar %50 Zemin %30 GENİŞLİK UZUNLUK ALAN YÜKSEKLİK ALANIN En (m) 3,55 3,05 3,05 3,55 1,5 1,5 Boy (m) 5,15 4,75 4,55 4,15 7,0 2,3 Oda Aydınlatma Verimi Hesabı İçin Alan m2 18,28 14,49 13,88 14,73 10,5 3,45 Yükseklik (m) 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 2,2 AYDINLATMA CETVELİ Askı Boyu (m) 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 - a (metre) b (metre) A = a x b (m2) H (metre) h1 (m) 1,45 1,45 1,45 1,45 1,45 1,35 Oda İndeksi (k) 1,45 1,28 1,26 1,32 0,75 0,67 E (lüx) SALON İÇİN ÖRNEK AYDINLATMA HESABI a = 5,15m b = 3,55m Armatür Tipi N-75W J-75W J-75W V-32W J-75W C-60W Armatür Işık Akısı (lm) A = 5,15 x 3,55 = 18,28m2 H = 2,70m Aydın. Verimi ( AV) 0,44 0,39 0,41 0,42 0,29 0,27 Gerekli Aydınlat. Seviyesi (lm) ,9 799 Lamba Sayısı ARMATÜRLE ÇALIŞMA YÜZEYİ ARASI MESAFE h = H - (0,85 + 0,4) h = 2,7 - (0,85 + 0,4)=1,45m ODA İNDEKSİ k = a x b (a + b) x h k = 5,15 x 3,55 (5,15 + 3,55) x 1,45 = 1,45 ODA VERİMİ Tavan - Duvar - Zemin %80 - %50 - %30 GEREKLİ AYDINLATMA ŞİDDETİ E (Lüx) E=100lüx ARAMTÜR TİPİ LAMBANIN IŞIK AKISI ODA AYDINLATMA VERİMİ GEREKLİ IŞIK AKISI GEREKLİ ARMATÜR SAYISI N Tipi Armatür L Lümen AV T n = = 1,25 x E x A T / L AV N Tipi Armatür L 960lümen AV=0,44 T = 1,25 x 100 x 1828 n = T / L= =5,41 = 6 adet =5193 lm 34

35 KAYNAKLAR BAYKAL, Gökalp; AutoCAD2006 Pusula Yayıncılık BAYKAL, Gökalp, ÖĞÜTLÜ, Murat; Temel AutoCAD2014, Pusula Yayıncılık Volkan ERDEMİR, Üniversite Ders Notları MEGEP; Aydınlatma Projeleri; Ankara 2011 MEGEP; Bilgisayar Destekli Proje Çizimi; Ankara 2011 MEGEP; Topraklama Projeleri; Ankara 2011 MEGEP; Yangın Algılama ve İhbar Sistemlerinin Bağlantıları ve Montajı; Ankara 2011 Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri Tasarım ve Uygulama esasları İlgili Şartname ve Yönetmelikler 35