DOĞU AKDENİZ VE MANAVGAT ÇAYI SU TEMİN PROJESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DOĞU AKDENİZ VE MANAVGAT ÇAYI SU TEMİN PROJESİ"

Transkript

1 DOĞU AKDENİZ VE MANAVGAT ÇAYI SU TEMİN PROJESİ Dursun Yıldız DSİ Genel Müdürlüğü Etüd ve Plan Dairesi Başkanlığı ÖZET Dünya haritasını önünüze açıp haritanın ortasında yer alan bölgeye baktığınızda Doğu Akdeniz ve Ortadoğu yu birlikte göreceksiniz.dünyanın anakarasının merkezi olarak ortaya çıkan Mediterranean ın bazı literatürlerde dünyanın merkezi anlamına geldiği de ileri sürülür.bu merkezin doğusu halen dünya deniz ticaretinin yaklaşık altıda birini barındıran çok önemli bir kesişme noktasıdır.petrol yollarının da kavşak noktası olan bu bölge su kaynakları açısından ise fakir bir bölgedir. Dünyanın su kaynağı kıt bölgelerinden olan Doğu Akdeniz e kıyısı olan ülkelerde hızla artan nüfus sonucunda,kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı giderek azalmaktadır.bu soruna su kaynaklarının hızla kirlenmesi de eklenince sorunun çözümü daha da güç hale gelmektedir. Bölge ülkelerinin büyük bir bölümü hızla artan bir su sıkıntısı yaşamaktadır. Türkiye bölgede bu durumu da göz önüne alıp iç ve dış talepleri de karşılamak üzere Manavgat Çayı su temin Projesini geliştirmiştir. Manavgat Su Temin Projesi; günde m³ ü arıtılmış, m³ ü de ham su olmak üzere toplam m³ suyu, denizde tankerlere yüklemek suretiyle yurt içinde veya dışındaki ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde planlanmış ve yapımı tamamlanmıştır. Ekonomik olmaktan daha çok ülkemize stratejik ve hidropolitik açıdan yararlar sağlayacağı düşünülerek inşa edilen Manavgat İçme Suyu Tesisleri tarihinde Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsamına alınmıştır.ancak Doğu Akdeniz deki gelişmeler ışığında projeden beklenen faydaların sağlanabilmesi için kapsamlı ve stratejik analizlere ihtiyaç vardır.bu bildiride bu analizlerde yararlı olabilecek teknik ekonomik ve hidropolitik açılımlar getirilmeye çalışılmıştır. 1. Giriş Akdeniz tarihinin başlarında kültürlerin,dinlerin ve medeniyetin batıya doğru ilk çıkış noktasını oluşturan Doğu Akdeniz daha sonra Akdeniz su yolunun okyanuslara açılan iki bağlantı noktasından birisi olan Süveyş Kanalı ile daha stratejik bir önem kazanmıştır.son

2 dönemde bu öneme bölgenin petrol ve doğal gaz boru hatlarının ticari kavşak noktası olması da eklenmiştir.tüm bu koşullar bölgeyi dünyanın diğer bölgelerinden farklı kılmaktadır. Bölgeyi bugün farklı kılan bir diğer özelliği de bölgedeki ülkelerin büyük bir bölümünün halen yaşadığı ve artarak süren su sorunudur.mevcut durum ve projeksiyonlar temiz suyun,akdeniz in bu stratejik bölgesinde önemi giderek artan stratejik bir doğal kaynak olacağını ortaya koymuştur. Ülkemizin Akdeniz sahil kesiminin ve diğer bazı Akdeniz ve Ortadoğu ülkelerinin ilave içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarının karşılanmasını amaçlayan Manavgat Çayı Su Temin Projesi 1990 yılında alınan Bakanlar Kuru kararı ile yürütülmüştür. Proje günde m 3 suyun Manavgat Çayından alınmasını ve m 3 ü arıtılmış halde m 3 ü de ham su olarak denizden tankerlere yüklenerek taşımaya hazır hale getirilmesini kapsamaktadır.1992 yılında ihaleye çıkartılan tesis 148 Milyon ABD$ ına tamamlanmış ve tarihi itibariyle kesin kabulü yapılmıştır. 2. Doğu Akdeniz in Artan Önemi ve Su Potansiyeli Aslında dünyanın ortası tanımına uygun bir şekilde tarihi boyunca bir kavşak noktası olarak ve öne çıkan bu bölgenin önemi son zamanlarda daha da artmıştır.20 Yüzyılın başlarında Doğu Akdeniz i önemli kılan konular arasına bu kez Petrol yollarının ulaşım kavşağı oluşu girmiştir. 21 nci Yüzyılın başında ise aynı öneme Doğal gaz dahil olmuştur.hattın güzergahı konusundaki büyük tartışmalardan sonra Hazar petrolü de dünyanın en büyük denizcilik koridorunun doğusuna, Doğu Akdeniz e boşalmaya başlamıştır. Bu gelişmelerle önemi artan Akdeniz de bir günde her an seyir halinde olan yük ve ticaret gemilerinin sayısı civarındadır.son 20 yıldır boğazlardan bir yıl içinde sadece Rusya ya ait civarında ticaret gemisi Akdeniz e geçiş yapmıştır. Tarih boyunca insanlığın bitmeyen jeopolitik güç ve egemenlik mücadelesinin hayati öneme sahip deniz yolları etrafında yoğunlaştığı görülmektedir.bu deniz yollarından birisi olan Akdeniz de tarih boyunca kesintiye uğramadan süren mücadele ve hegemonya savaşlarının sadece aktörleri değişmektedir. Tarihin her döneminde büyük güçler tarafından rekabet alanı olarak algılanan ve ciddi çatışmalara sahne olan Doğu Akdeniz yakın gelecekte yine birçok açıdan dünyanın gündemine gelecek ve 21. yüzyılın en keskin hesaplaşmasının yaşanacağı bölge olacaktır. Gerek 21 yüzyılın en az yarısı boyunca hakim enerji kaynağı olarak etkili olmaya devam edecek olan doğal gaz ve petrol kaynaklarının ulaşım kavşağı oluşu, gerekse kıt su kaynakları ile gündemdeki yeri daha ön plana çıkacak olan bir bölgedir Doğu Akdeniz Çağdaş yaşamın hayati öneme sahip enerji kaynağı olan petrolün dünyaya dağıldığı bu bölgede su kaynakları açısından ise sıkıntı yaşanmaktadır.örneğin Doğu Akdeniz in en stratejik merkezi Kıbrıs adasında su sorunu artmakta,israil su sıkıntısına çözüm aramakta,filistin Gazze şeridi ise yıllardır dünyada en az su kullanılan bölgelerden biri olma özelliğini taşımaktadır. Bu durum Doğu Akdeniz de alternatif su kaynakları oluşturulması ve sürdürülebilir su yönetimi konusu bölgenin geleceğini doğrudan etkileyecek iki temel konu olarak ortaya çıkartmaktadır

3 2.1. Doğu Akdeniz Ülkelerinde Su Potansiyeli ve Su Kullanımı Bu incelemede Doğu Akdeniz ülkeleri olarak Türkiye,Suriye,Lübnan,Ürdün,İsrail Filistin Gazze Şeridi,Batı Yakası,Mısır, Kıbrıs Adası ele alınmıştır.bu ülkelerin toplam yıllık su kullanımları incelendiğinde Doğu Akdeniz ülkelerinde suyun ortalama % 80 inin tarımsal sulamada kullanıldığı ortaya çıkmaktadır.diğer taraftan Doğu Akdeniz de 2005 yılı itibariyle kişi başına düşen yenilenebilir su kaynakları en az olan ülkeler ise Filistin Gazze(46 m³),, Ürdün (293 m³), İsrail (352 m³),kıbrıs (947 m³) olarak görülmektedir (Tablo 2.1). Tablo.2.1 Doğu Akdeniz ülkelerinin yenilenebilir su kaynakları ve kişi başına düşen su miktarları Ülkeler Toplam yılık yenilenebilir su potansiyeli (*) Nüfus 2005 Kişi başına düşen su miktarı Yurt dışından gelen suların toplam yıllık akım içindeki oranı (km³) Milyon (m³/kişi/yıl) % Türkiye Mısır Kıbrıs 3 0,9 0, İsrail ¹ 2,15 6, Lübnan 5,17 4, Suriye Ürdün ² 1, Filistin Gazze (1) Ürdün ün tahmin edilen 12 milyar m³ fosil suları hariç (2) İsrail in tahmin edilen 5 milyar m³ fosil suları hariç. (3) KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi toplamı (4) Teknik ve ekonomik olarak kullanılabilir miktar (*) Kaynak:Sustaining Water Population and the Future of Renewable Water Supplies Population Action İnternational http/ Bazı Doğu Akdeniz ülkelerinin Tablo 2.2 de verilen su tüketimleri ve gelecekteki su ihtiyaçları incelendiğinde Kıbrıs Adası hariç Ürdün,İsrail ve Mısır ın yenilenebilir yıllık toplam akımlarının hemen hemen tümünü kullandıkları hatta yenilenemeyen su kaynaklarına başvurdukları ortaya çıkmaktadır.kıbrıs Adasında da bu oranın % 60 civarında olduğu görülmektedir.doğu Akdeniz de su sıkıntısı tehditini en çok yaşayan İsrail,,Ürdün ve Filistin in yenilenebilir su kaynakları gözönüne alınarak,mevcut eğilimlerle ılımlı gelişme senaryosuna göre 2010 yılındaki su açıklarının toplam 1.5 milyar m³,2025 yılında ise 3.3 milyar m³ olacağı tahmin edilmektedir.mısır da ise bu açığın 2010 yılında 31 milyar m³,2025 yılında ise 56 milyar m³ civarında olacağı öngörülmektedir ( Margat 2000)

4 Tablo 2.2- Bazı Doğu Akdeniz ülkelerinin su tüketimleri ve gelecekteki su ihtiyaçları Ülkeler Yıllık toplam yenilenebilir su miktarı (1) Mevcut Su Kullanımı Klasik senaryolara göre su ihtiyacı (km³/yıl) Ulusal planlarda belirtilen su ihtiyacı (km³/yıl) Çekilebilir su kaynakların daki çekim indeksi (2) Çeşitli kaynaklardan elde edilen oranlar İsrail 2,15 0, Kıbrıs Adası (3) (km³) (km³) (km³) % % 0,9 0, (1999) 2,54 2,54 2,24 98 (1996) 8 6 0,300 (1998) 0,593 0,900 0, (1994) 6 0 Ürdün 1,7 0,8 0,9 2,31 3,17 1, Gazze 0,055-0,130 0, ,66 1 Batı Şeria 0,7 (**) 0, ,170 0, Mısır 58, Kaynaklar Yıldız (*) (1996) Margat 2000 PP: ,2 (2020) 88 (1993) 9 7 Margat 2000 Table 7 Margat Table 6 Margat pp.20 95, ,4 Yıldız ) Ortalama yıllık yenilenebilir akımdan Nihai tüketim çıkartıldıktan sonraki miktar 2) Toplam yıllık çekilen su/ Yenilenebilir yıllık toplam akım 3) KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi Toplamı (*) Drenajdan dönen suların kullanımı dahil. (**) Filistindeki bu su potansiyeli, İsrail in yasaklaması nedeniyle yaklaşık 170 milyon m³ olarak kullanabilmektedir. (km³) = 1 milyar m³ Doğu Akdeniz havzasında mevcut eğilimlerin ve gelişme trendinin ılımlı bir şekilde devam edeceği hipotezleri üzerine kurulan bu senaryoda ulusal kalkınma planlarındaki hedeflerden de yararlanılmıştır.senaryo hipotezlerinde havzada orta hızda bir bir demografik artış,düzensiz ekonomik büyüme, yaygın ve hızlı bir kentleşme olacağı ve sulu tarımın diğer sektörler karşısında öneminin süreceği kabul edilmiştir(margat 2000:32).Diğer taraftan Kıbrıs Adası nın da yıl içerisinde yenilenebilir doğal su kaynaklarının tümünü kullanma durumuna geleceği ve mevcut su sıkıntısının kronik boyutlara ulaşacağı ileri sürülmektedir (Correia 1999). Bu tabloya Ürdün ve İsrail e göç eden nüfus ile ileriki yıllarda Filistin e gelebilecek göç dalgası da eklendiğinde bu ülkelerin su bütçelerindeki açıkların daha da artması beklenmektedir.israil e gelen göçmen sayısının 1 milyon ile sınırlı kalacağını ve Batı Şeria ya göçmen gelmeyeceğini öngören iyimser senaryoya göre (bugünkü kişi başına su kullanımları baz alınarak hesaplandığında),üç ülkedeki toplam su açığının 2020 yılında 850 milyon m³ ile 1.4 milyar m³ arasında olacağı belirlenmiştir(pamukçu.2000:151). Bu açığın karşılanabilmesi için kişi başına su kullanımını azaltacak tedbirlerin alınması,fosil yer altı suyu,arıtılmış atık su ve arıtılmış deniz suyundan yararlanma veya büyük hacimlerde su ithali gibi alternatif yöntemlere gereksinim duyulacaktır.bu çerçevede bölge ülkelerinin mevcut ve ilerde artacak

5 olan su ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Manavgat Su Temini Projesi nden su ithali de gündeme gelecektir. Bunun yanısıra bu ülkelerdeki su kaynakları kirliliği de su sıkıntısını arttıran nedenler arasında yer almaktadır.dünya Bankası nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika Çevre Stratejisi:Sürdürülebilir Kalkınmaya Doğru adlı planında Mısır,Ürdün,Lübnan,Tunus ve Filistin çok ciddi su kirliliği problemi olan ülkeler arasında sayılmaktadır(pamukçu 2000:161). Su Kullanım İndeksleri Su kullanım indeksi bir ülkede çekilen toplam su miktarının ülkenin ortalama yenilenebilir toplam su potansiyeline oranı olarak tanımlanmaktadır.çeşitli kaynaklardan elde edilen su kullanım indeksleri değerlendirildiğinde bölge ülkelerinin su kullanım indekslerinin hemen hemen Şekil 2,1de verildiği gibi olduğu ortaya çıkmaktadır (Yıldız 2000). Elde edilen tüm veriler incelendiğinde su kullanım indekslerinin 5 Doğu Akdeniz ülkesinde (İsrail, Mısır, Ürdün,Kıbrıs ve Filistin Gazze ) halihazırda %50 oranını aşmış durumda olduğu görülmektedir. Bu durum Benblidia (1997:30) tarafından bu ülkelerde su kaynakları konusunda bölgesel ve ekonomik sıkıntı göstergesi olarak açıklanmaktadır. Şekil - Doğu Akdeniz Ülkelerinde Su Kullanım İndeksleri (Margat 2000)

6 2.2. Manavgat Çayı Su Temin Projesi Proje Manavgat Barajı nın yaklaşık 800 m. mansabında yapılan bir su alma yapısı ve pompa istasyonu,herbiri 900 m. uzunluğunda ve 1200 mm. çapında çelik borulardan oluşan iki adet terfi hattı, m 3 /gün kapasiteli arıtma tesisi,herbiri m uzunluğunda mm çapında çelik borulardan oluşan iki adet isale hattı,kıyı kontrol tesisleri ve kıyı pompa istasyonlarından oluşan kara yapıları ile 4 adet 1200 mm. çapında çelik borulardan oluşan deniz altı boru hattı ve iki adet açık deniz terminal ve dolum tesislerinden ibaret deniz yapılarından oluşmaktadır. Özellikle Akdeniz ve Ortadoğu ülkelerinin içme ve kullanma suyu ihtiyaçlarının karşılanmasına katkıda bulunmak düşüncesiyle geliştirilen Manavgat Projesi ekonomik olmaktan daha çok hidropolitik ve stratejik açılardan önem taşıyan bir projedir. Projenin geliştirildiği Manavgat Nehrinin 4.7 milyar m 3 olan yıllık ortalama akımı,türkiye su potansiyelinin %2.5 ine karşılık gelmektedir.bu proje ile Manavgat Nehrinin yıllık ortalama akımının % 4 üne karşılık gelen milyon m 3 suyun üretimi ve ihtiyaç bölgelerine gönderilmesi için gerekli kapasite yaratılmıştır.proje ile; Manavgat Çayından alınacak günde m 3 suyun m 3 ünün arıtılıp denizdeki tankerlere yüklenerek taşınmaya hazır hale getirilmiştir.projenin kara ve denizdeki tüm yapıları tamamlanmış olup su tankerlere yüklenebilecek durumdadır. Taşıma Bedeli Manavgat Tesislerinden satılacak suyun Türk gemileriyle veya Türk gemilerinin içinde yer alacağı uluslararası konsorsiyumla taşınmasına yönelik girişimlerde bulunulması ulusal çıkarlarımız açısından önemli bir husus olarak ortaya çıkmaktadır.suyun fiyatının en az 20 cent/ m 3,taşıma maliyetinin ise 80 cent/m 3 civarında olabileceği ve İsrail in de 20 yıl süresince yılda 50 milyon m 3 su satın alma talebi göz önüne alındığında,suya ödenecek bedelin yıllık bazda 10 milyon $,taşıma bedelinin ise 40 milyon $ civarında olacağı görülmektedir.bu süreçte insiyatifin Türkiye nin elinde olması ulusal çıkarlarımız açısından önem taşımaktadır.bu çerçevede satılacak suyun taşınmasının Türk gemileriyle veya Türk gemilerinin içinde yer alacağı uluslararası konsorsiyumla yapılması hususu önem taşımaktadır. Diğer taraftan ülkemizin bölgesel açıdan önemli rekabet ve pazarlık avantajına sahip olduğu suyun tek başına off-set düzenlemesine konu edilmesi çok doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Ancak,suyun taşınması için açılacak ihalenin Türk Denizcilik Firmalarına ve Türk Denizcilik Firmalarının içinde yer alacağı uluslararası konsorsiyuma verilmesi halinde off-set düzenlemesi uygun olabilir. Kıyı ve Deniz Tesisleri Manavgat tesisleri kıyı manevra odası m 3 arıtılmış su m 3 lük ham suyu veya m 3 lük ham suyu aynı zamanda iki farklı tankere yükleyecek tüm gerekli donanıma sahiptir.kıyı kontrol binası ile yaklaşık 80 m. derinlikte bulunan SPM (Single Point Mooring) terminalleri arasında deniz tabanına döşenmiş dört adet boru hattı mevcuttur.bu dört hat doğu SPM ine yaklaşık 2400 m. ve batı SPM ine yaklaşık 3200 m uzunluğunda ve 1200 mm çapında olup çelikten imal edilmiştir.dubalara tek noktadan demirleyecek tankerlere su sevkiyatı aşağıdaki seçeneklerle yapılacaktır. a) Bir dubadan m 3 /gün arıtılmış su,diğer dubadan m 3 /gün ham su temini

7 b) Herbir dubadan m 3 /gün ham su (toplam m 3 /gün) c) Herbir dubadan m 3 /gün arıtılmış su (toplam m 3 /gün)temini Tankerler SPM terminallerinin etrafında serbestçe dönecek şekilde demirleyeceklerdir.spm terminalleri dwt kapasitesindeki tankerlerin yanaşıp yükleme yapabileceği şekilde dizayn edilmiştir.daha büyük kapasiteli tankerlerin terminallere yanaşmasının talep edilmesi durumunda taşıyıcı firmanın mevcut terminallere zarar vermeyecek şekilde gerekli tedbirleri alarak tüm sorumluluğu yüklenmesi gerekmektedir.spm terminallerinin tankerlere yükleme kapasitesi (Tasarım debisi) m 3 /saat,tasarım basıncı 7 bar olarak belirlenmiştir. Manvgat Su Temin Projesinde Suyun Maliyeti Manavgat tesisinin faydalı ömrünün 20 yıl olarak alınması durumunda; arıtılmış suyun m 3 başına maliyetinin: cent,ham su maliyetinin ise; cent civarında olacağı tahmin edilmektedir.tesis düşük kapasiteli çalışırsa işletme ve bakım masraflarının birim su bedeli içindeki oranı artmaktadır.bu nedenle işletme ve bakım masrafı açısından tesisi % 25 kapasitenin altında çalıştırmak uygun gözükmemektedir.yatırımın faydalı ömrü süresi içine( yıl) geri kazanılması açısından ise tesisin % 75 kapasitenin üstünde çalıştırılması gerekmektedir. SPM terminallerinin işletme maliyeti suyun birim maliyetine 5-10 cent arasında ilave bir maliyet getirmektedir. Yıllık tanker işletme maliyetinin: %25 i tankerin satın alınması ve su taşımak için modifiye edilmesi (Tankerin en az 10 yıl ve daha fazla bir müddette amortize edileceği kabulü ve yılda %10 kredi faizi oranı ile) % 65 i yakıt ve işletme personeli sigorta,kuru havuz bakım masrafları vb. % 10 teslimat limanı rüsum ve harçları olarak kabul edilmektedir.yasal olarak kaldırılmadığı takdirde satış limanındaki liman rüsum sağlık vb. harç ve vergilerin de su fiyatı belirlenmesinde taşıma masraflarına ilave edilmesi gereklidir.bu maliyetlerle birlikte İsrail Aşkelon limanı gibi yaklaşık 800 km lik bir mesafeye birim suyun sadece taşıma maliyetinin 1 $ ın üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir. Deniz Suyu Arıtımı Manavgat tan su dış ticaretinin önündeki en önemli engellerden birisi deniz suyu arıtma(desalinasyon) işleminin maliyetinin gelişen teknolojiyle beraber düşmesidir.arıtmada kullanılan teknoloji ve harcanan enerji miktarına göre değişen birim arıtma maliyetlerinin 1 $/m 3 civarında olduğu görülmektedir. Bazı projelerde olduğu gibi deniz suyu arıtma tesisine sağlanacak sübvansiyon miktarına bağlı olarak suyun birim üretim maliyetin düşebilir., Birim arıtma maliyetlerindeki düşüşe rağmen deniz suyu arıtma tesislerinde üretilecek suyun kalitesi Manavgat Çayından temin edilecek suyun kalitesinden daha düşük ve insan sağlığı için gerekli doğal minerallerden yoksun olacaktır. Tüm bunların yanı sıra yapılacak karşılaştırmalı analizlerde deniz suyu arıtım tesislerinin çevresel etkilerinin de çok büyük olduğu dikkate alınmalıdır.çevreye olan etkisini azaltmak

8 için ön arıtma yapılan tesislerde ise maliyet artmaktadır.nitekim Güney Kıbrıs ta planlanan deniz suyu arıtımı tesisleri büyük ölçüde çevre kirliliğine yol açacak olması nedeniyle çevrecilerin ve çevre örgütlerinin büyük tepkisine yol açmış,hükümet alternatif yöntem arayışı içine girmiştir.deniz suyu arıtım tesisleri denizden aldıkları birim suyun ancak % sini arıtılmış suya çevirebilmektedir.arta kalan su ağır ve toplam çözülmüş madde miktarı çok yoğun olan atık sudur. Bu anlamda Doğu Akdeniz in su ihtiyacı hızla artan ve doğal su kaynakları tükenmiş kesimleri için büyük hacimlerde su ithali ve deniz suyu arıtımı dışında alternatif tatlı su kaynağı geliştirme olanağı olmadığı ortaya çıkmaktadır. Ancak deniz yolu ile taşınacak suyun miktarı da gerek tesis kapasitesi gerekse bağımlılık endişesi nedenleriyle kısıtlı kalacaktır Manavgat Tesislerinden Su Satışı Olasılığını Arttıran ve Engelleyen Koşullar 1500 km 1000 km Su Satışı İçin Alternatif Ülkeler Destekleyen Koşullar Bölgenin doğal su kıtlığı Hızlı nüfus artışı Alternatif su kaynaklarına duyulan ihtiyaç (Deniz suyunun veya derin yer altı suyunun arıtılması,boru,tanker ve Su Torbaları ile diğer ülkelerden su ithali)

9 Engelleyen Koşullar Bölgenin stabil olmayan yapısı nedeniyle bir başka ülkeye su konusunda bağımlı olmamak isteği Deniz suyu arıtma lobisinin yoğun faaliyetleri Deniz suyu arıtımının birim maliyetinde yaşanan düşüş.teknolojik gelişmelerle bu maliyetin gelecekte çok azalacağının kabul edilmesi Deniz suyu arıtma birim maliyeti 1.05 $/m 3 alındığı takdirde tankerle ( dwt) taşıma maliyetinin 1500 km ye kadar rekabet edebilmesi 1500 km ye kadar taşıma maliyetinin % 36 sını yakıt maliyeti oluşturmaktadır. Yakıt maliyetindeki artışların taşıma maliyetine olabilecek önemli etkisi Tankerle Petrol taşınması pazarındaki genişleme ve tankerle su yerine petrol taşıma bedelinin ton başına yaklaşık 2 kat fazla olması nedeniyle petrol taşımacılığının daha fazla ilgi görmesi Manavgat tan Su Satış Fiyatının Tespitinde etkili olan Hususlar Manavgat tesislerinden diğer ülkelere su satışı ticari açıdan suyun üretim maliyetini dikkate alan gerçekçi bir fiyat üzerinden realize edilmelidir. Bu çerçevede Bu projeden satılması planlanan su için 20 cent/m 3 altındaki bir fiyat ekonomik açıdan kabul edilmesi zor bir fiyat olarak ortaya çıkmaktadır. Satılacak suyun fiyatının taşıma fiyatından bağımsız olarak ele alınmasının ticari açıdan daha rasyonel bir yaklaşım olacağı düşünülmektedir. Aksi taktirde,taşıma maliyetinin de dahil olduğu bir fiyattan satışın yapılması konusunda anlaşılması halinde,taşıma maliyetlerinde meydana gelecek bir artışın suyun fiyatının düşmesine yol açacağı ve suyun gerçekçi bir fiyattan satılmasına engel olacağı ortaya çıkmaktadır. Yukarıda yapılan tüm bu tespitler konuyu ekonomik açıdan ele alan bir analizin sonuçlarıdır.ancak Manavgat Tesislerinden beklenen fayda sadece ekonomik bir fayda değildir.bu nedenle tesisten bunun dışında beklenen faydalar da dikkate alınarak Manavgat Suyunun gerçekçi (!) bir fiyattan satılması konusu daha detaylı bir şekilde analiz edilmelidir. Bu gerçekçi fiyat, Türkiye nin ; Bölgedeki etkinliğini arttıracak Bölge ülkeleriyle ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunacak Bölgede stratejik konum kazanmasına yardımcı olacak şekilde özel ve gerçekçi bir fiyat da olabilir

10 3.SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Doğu Akdeniz havzası,farklı kültür ve uygarlıkların, ticari ilişkilerin,petrol ve doğalgaz kaynaklarının ve okyanusa açılan bir suyolunun yer aldığı bir havzadır. Bu nedenlerle de stratejik açıdan dikkatleri üzerinde toplamaktadır. Bu stratejik havzada su kaynaklarının kısıtlı,eşitsiz dağılmış,ve kirlenme tehditi altında bulunduğu ve genelde verimsiz olarak kullanıldığı görülmektedir. Havzada yağışların yıl içi ve yıllar boyunca dağılımının düzensiz oluşu yaşanan su sorununu dönemsel olarak arttırmaktadır. Diğer taraftan havzadaki kısıtlı su kaynakları özellikle hızlı nüfus artışı,kentleşme,turizm, minimum gıda güvenliğini sağlamaya yönelik tarım politikaları ve çevre kirliliğinin baskısı altında bulunmaktadır. Havzanın yenilenebilir su kaynaklarında miktar olarak yaşanan bu

11 sıkıntıya,su kaynaklarının kirlenmesi ile gelen problemler de eklenince problemin çözümünün daha zor hala geleceği görülmektedir. Türkiye, Ortadoğu da artan gerilim, Doğu Akdeniz e açılan petrol ve doğalgaz boru hatları ile, Ortadoğu ve Doğu Akdeniz Havzası nda önemi artan bir ülkedir. Bu durumda Türkiye doğalgaz yolunun üzerinde olan ve hidropolitik açılımlar yapabilecek bir ülke olarak, hem Ortadoğu da hem de Doğu Akdeniz Havzası nda önemli bir konum kazanmaktadır. Yaşanan gelişmelerle suyun siyasileşmesi,doğu Akdeniz bölgesinde Türkiye ye diğer ulusal politikalarını da destekleyecek şekilde, bölge barışı ve istikrarına katkıda bulunma ekseninde bir hidropolitik izleme olanağı sunmaktadır. Türkiye bu olanağı değerlendirerek Manavgat Su Temini ve KKTC ye su götürme projeleri ile Doğu Akdeniz bölgesi için bazı hidropolitik ve stratejik açılımlar geliştirmeye başlamıştır. Bütün bu gelişmeler ve kabul edilmiş kıtlık göstergeleri gözönüne alınarak yapılan değerlendirmeler sonunda Doğu Akdeniz ülkelerinden KKTC,Güney Kıbrıs İsrail,Ürdün ve Filistin su kıtlığı indekslerinin birçoğuna göre su kıtlığı tehditi altındaki ülkeler olarak ortaya çıkmaktadır(yıldız 2000). Manavgat Su Temini Projesi hem suyun kıt olduğu bir bölgeye su temin edecek olması,hem de uzun mesafelere büyük hacimde suyun taşınacağı özgün bir proje olması açısından bir örnek teşkil edecektir.bunun yanı sıra tesisten su ithalinin önünde teknolojik ve politik bazı eşiklerin mevcut olduğu da gözardı edilmemelidir. Bu nedenle tesisin ulusal bir su politikası çerçevesinde ele alınarak işletilmesi önem taşımaktadır. Bu işletmeden ülkemizin gerek stratejik olarak gerekse ekonomik olarak en büyük faydayı elde edebilmesi için konunun birçok açıdan analiz edilmesi gerekmektedir. Özet olarak su, Doğu Akdeniz Havzasındaki en değerli doğal kaynaklardan biri olması nedeniyle aynı zamanda anlaşmazlıkların veya işbirliğinin de potansiyel kaynağıdır. Kısıtlı olan su kaynakları konusunda yapılacak işbirliği,ulusal ve bölgesel ölçekte ekonomik ve sosyal gelişmenin yaratılmasına ve güçlendirilmesine olanak sağlayacak yolları açabilir. Bu sürecin, bölge barışına ve istikrarına katkıda bulunarak Türkiye nin avantaj sağlayacağı bir süreç olması için kapsamlı teknik,ekonomik ve stratejik araştırmalar temelinde cesur adımlar atılmalıdır Aslında Manavgat İçme Suyu tesislerinden sağlanabilecek yıllık toplam su miktarı mevcut durumu ile toplam 180 milyon m 3 tür. Bu miktar ikinci kademe inşaatı ile artabilecek olmasına rağmen yinede Doğu Akdeniz de su kıtlığı yaşayan veya yaşayabilecek hiçbir ülkenin su açığını karşılamaya yetmeyecektir.yapılan bazı projeksiyonlar İsrail,Filistin ve Ürdün ün toplam su açığının bundan 20 yıl sonra 3.3. milyar m 3 olacağını ortaya koymaktadır.bu miktarın % 20 si içme kullanma suyu ihtiyacı olarak tespit edildiğinde bile bu açığın 660 milyon m 3 olacağı görülmektedir. Manavgat Tesislerinden yurt dışına ihraç edilecek olan su deniz kıyısındaki belirli bir bölgenin veya ada nın özellikle içme suyu ihtiyacının belirli bir bölümünü karşılayabilecektir.bunun yanı sıra dönemsel olarak artan su ihtiyaçlarının karşılanması da mümkün olabilir.bu nedenle tesisten elde edilebilecek stratejik fayda sağlanan su miktarının o ülke için nicel miktarına bağlı

12 olarak da artabilecektir.bu açıdan bakıldığında stratejik fayda ağırlığı çok olacak su temininde Filistin Gazze Şeridi,İsrail ve Ürdün ve Doğu Akdeniz deki irili ufaklı adalar ön plana çıkmaktadır.türkiye tesisin tamamlandığı 2001 yılından bu yana tesisten su dışsatımı yapılamamasının basıncını üzerinden atmalıdır.bunun için tesisten yapılış amacına da uygun olarak çevredeki yerleşim birimlerine ve tatil köylerine su temini yararlı olacaktır. Tesisin hidropolitik amacına yönelik olarak ihraç edilecek suyun bir bölümünün insani yardım amaçlı acil içme suyu olarak Filistin Gazze Şeridine verilmesi de analiz edilebilir. Türkiye Manavgat tan su stışı ile Akdeniz Havzası nın hidropolitiğine damgasını vurma hedefini daha gerçekçi boyutlara çekerek Doğu Akdeniz de suyu bir işbirliği aracı olarak gördüğünü ifade edecek açılımlar gerçekleştirebilir. KAYNAKLAR 1. BURAK,S,2000 Water Politics In Mediterranean Countries, Monographs, (Albania- Cyprus-Egypt-Israel-Libya-Malta-Palestinian National Authority, Turkey), Blue Plan Regional Activity Center France: 25 May ÖZAY,M. BROOKS,D. Water Balances in the Eastern Mediterranean Workshop.International Development Research Center(IDRC) & Carleton Üniversity October Ottowa-Canada 3. YILDIZ,D 2000 Akdeniz Havzasının Su Potansiyeli ve Hidropolitiği Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Temmuz 2000 Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Ankara 4. YILDIZ,D 2002 Doğu Akdeniz Ülkelerinin Su Kaynakları ve Su Sorunları Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi TMMOB İnş Müh. Odası. Sayı: 420,421, Ankara 5. YILDIZ,D 2003 Akdeniz Havzasında Su Sorunları ve Türkiye Kitabı TMMOB İMO Ankara Şubesi Yayını.Mart 2003 Ankara. 6. Margat,J and Vallee,D.2000 Mediterranean Vision on Water, Population and Environment for the 21stCentury Global Water Partnership(GWP/MEDTAC). January.Stockholm,Sweden 7. Bağış Ali.İ 1994 Water in the Region: Potential and Prospects- An Overview Ali İhsan BAĞIŞ (Ed.), Water as an Element of Cooperation and Development in The Middle East, Hacettepe Universty and Friederich-Nauman Foundation. Ankara -Turkey 8. PAMUKÇU, K 2000 Su Politikası Bağlam Yayınları.İstanbul 9. CORREİRA,N,F 1999 Water Resources in the Mediterranean Region WRA Water İnternational,Vol:24 March. No:1.P: LABRE Jacques 1996 Le transport d eau douce par navires specialises Simulation Economique. SAFEGE Ingenieurs-Conseils. ATELIER SUR LE TRANSPORT D EAU DOUCE PAR VOIE MARITIME et Sur d autres solutions envisageables (transfert,dessalement ) pour resodure les problemes de penurie en Mediterranee CONSEIL REGIONAL PROVENCE-ALPES-COTE D AZUR.Institut Mediterraneende I Eau. Marseille,Palais du Pharo. 15 avril

13 MANAVGAT STREAM WATER SUPPLY PROJECT AND EASTERN MEDITERRANEAN Dursun Yıldız Planning and İnvestigation Department State Hayraulic Works ABSTARCT The Eastern Mediterranean Region is one of the poorest regions in the world in terms of water resources.many countries of the Eastern Mediterranean region have very limited water resources. The situation will worsen in the future as populations grow and demands rise, and water/wastewater reuse and bulk water transportation will become imperative. With withdrawal exceeding the internally renewable water resources, the resulting water pollution and water scarcity are rapidly becoming a major concern in most countries of the Region. The Manavgat Water Supply Project has been completed to produce 500,000 m 3 of drinking water for sea transportation to serve Turkey and other countries. Therefore, development of a national policy concerning the project is of crucial importance. This project would set a good cooperation in case of realization. This paper reviews the current situation in the Region and makes technical,economical and hydropolitical evaluations to be used in analysing the national benefit from the Project

DOĞU AKDENİZ ÜLKELERİNİN SU KAYNAKLARI VE SU SORUNLARI

DOĞU AKDENİZ ÜLKELERİNİN SU KAYNAKLARI VE SU SORUNLARI DOĞU AKDENİZ ÜLKELERİNİN SU KAYNAKLARI VE SU SORUNLARI Dursun YILDIZ (*) 1. GİRİŞ Akdeniz binyıllardan beri gelişen uygarlıklar için önemli bir kavşak noktası olmuştur. Bu bölgede tarih ve coğrafya, kıyılardan

Detaylı

Ortadoğu'da su ve petrol (*) İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi... Dursun YILDIZ. İnş Müh Su Politikaları Uzmanı

Ortadoğu'da su ve petrol (*) İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi... Dursun YILDIZ. İnş Müh Su Politikaları Uzmanı İki stratejik ürünün birbiriyle ilişkisi... Ortadoğu'da su ve petrol (*) Dursun YILDIZ İnş Müh Su Politikaları Uzmanı Petrol zengini Ortadoğu'nun su gereksinmesini gidermek amacıyla üretilen projelerden

Detaylı

Su Kaynakları Yönetimi ve Planlama Dursun YILDIZ DSİ Eski Yöneticisi İnş Müh. Su Politikaları Uzmanı. Kaynaklarımız ve Planlama 31 Mayıs 2013

Su Kaynakları Yönetimi ve Planlama Dursun YILDIZ DSİ Eski Yöneticisi İnş Müh. Su Politikaları Uzmanı. Kaynaklarımız ve Planlama 31 Mayıs 2013 Su Kaynakları Yönetimi ve Planlama Dursun YILDIZ DSİ Eski Yöneticisi İnş Müh. Su Politikaları Uzmanı Kaynaklarımız ve Planlama 31 Mayıs 2013 21. Yüzyılda Planlama- Kaynaklarımız Su KaynaklarıYönetimi ve

Detaylı

Dünyadaki toplam su potansiyeli. Dünyadaki toplam su miktarı : 1,4 milyar km 3 3/31

Dünyadaki toplam su potansiyeli. Dünyadaki toplam su miktarı : 1,4 milyar km 3 3/31 İçerik Dünyadaki su potansiyeline bakış Türkiye deki su potansiyeline bakış Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Görevleri Mevzuat Çalışmaları Yapılan Faaliyetler Su Tasarrufu Eylem Planı Su Ayakizi Çalışmaları

Detaylı

Dr. Tuğba Evrim MADEN Hidropolitik Uzmanı

Dr. Tuğba Evrim MADEN Hidropolitik Uzmanı Dr. Tuğba Evrim MADEN Hidropolitik Uzmanı temaden@gmail.com Twitter: @temaden Suyun Yerkürede Dağılımı UNESCO, Water Shared Responsibility, s.121, 2006 Su dünya genelinde yüzde 70 oranında tarım, yüzde

Detaylı

Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması. Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü

Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması. Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Kapsam Ayak izi kavramı Türkiye de su yönetimi Sanal su Su ayak izi ve turizm Karbon ayak

Detaylı

European Gas Conference 2015 Viyana

European Gas Conference 2015 Viyana GAZMER - GAZBİR European Gas Conference 2015 Viyana Toplantı Notları Rapor No : 2015 / 001 Tarih : 29.01.2015 Bu rapor 27.01.2015-29.01.2015 tarihlerinde yapılan Avrupa Gaz Konferansına katılım gösteren;

Detaylı

5.5. BORU HATLARI 5.5-1

5.5. BORU HATLARI 5.5-1 5.5. BORU HATLARI Türkiye coğrafi ve jeopolitik açıdan çok önemli bir konumda yer almaktadır. Ülkemiz, dünyanın en büyük ham petrol ve doğal gaz rezervlerinin bulunduğu Ortadoğu ve Orta Asya ülkeleri ile

Detaylı

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ KASIM, 2003 11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ 11 EYLÜL SALDIRISI SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ FİZİKİ SONUÇ % 100 YIKIM

Detaylı

ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU

ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU ENERJİ ÜRETİMİ VE SULAMA KRİTERLERİNE GÖRE REZERVUAR KAPASİTE OPTİMİZASYONU II. Su Yapıları Konferansı, Diyarbakır, 16 18.9.211 Hazırlayanlar; Burcu Ersoy (FICHTNER, Türkiye) Ronald Haselsteiner (ENERJISA,

Detaylı

Tablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3

Tablo : Türkiye Su Kaynakları potansiyeli. Ortalama (aritmetik) Yıllık yağış 642,6 mm Ortalama yıllık yağış miktarı 501,0 km3 Dünyadaki toplam su miktarı 1,4 milyar km3 tür. Bu suyun % 97'si denizlerde ve okyanuslardaki tuzlu sulardan oluşmaktadır. Geriye kalan yalnızca % 2'si tatlı su kaynağı olup çeşitli amaçlar için kullanılabilir

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında

Detaylı

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan

Detaylı

HEC serisi programlarla Ardışık barajların taşkın önleme amaçlı işletilmesi Seyhan Havzasında Çatalan-Seyhan barajları örneği

HEC serisi programlarla Ardışık barajların taşkın önleme amaçlı işletilmesi Seyhan Havzasında Çatalan-Seyhan barajları örneği HEC serisi programlarla Ardışık barajların taşkın önleme amaçlı işletilmesi Seyhan Havzasında Çatalan-Seyhan barajları örneği Prof. Dr. Osman Nuri Özdemir Gazi Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi-İnşaat

Detaylı

Çeşitli Enerji Kaynaklarının Karşılaştırılması

Çeşitli Enerji Kaynaklarının Karşılaştırılması Çeşitli Enerji Kaynaklarının Karşılaştırılması Dünya Nüfusu sürekli arttığından ve ülkelerin şu anki Batı Avrupa,Japonya,Kuzey Amerika yaşam standartlarına ulaşma çabasından dolayı daha fazla elektrik

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden

Detaylı

Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı

Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı Dr. Rüstem KELEŞ SASKİ Genel Müdürü ADASU Enerji AŞ. YK Başkanı Konunun önemi Belediyelerin enerji kaynakları; Hidrolik Bio kütle Bu kaynaklardan belediyeler nasıl yararlanabilir, Yenilenebilir enerji

Detaylı

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org Azerbaycan Enerji GÖRÜNÜMÜ Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi EKİM 214 www.hazar.org 1 HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, Geniş Hazar Bölgesi ne yönelik enerji,

Detaylı

Hidroelektrik Enerji. Enerji Kaynakları

Hidroelektrik Enerji. Enerji Kaynakları Hidroelektrik Enerji Enerji Kaynakları Türkiye de kişi başına yıllık elektrik tüketimi 3.060 kwh düzeylerinde olup, bu miktar kalkınmış ve kalkınmakta olan ülkeler ortalamasının çok altındadır. Ülkemizin

Detaylı

ABD Ordusu günde Türkiye'nin yarısı kadar yakıt tüketiyor.

ABD Ordusu günde Türkiye'nin yarısı kadar yakıt tüketiyor. ABD Ordusu günde Türkiye'nin yarısı kadar yakıt tüketiyor. ABD ordusu her iki günde Türkiye'nin tükettiği günlük toplam yakıtı tüketiyor 17 07 2013 topraksuenerji -ABD Savunma Bakanlığı'nın yakıt tüketimi

Detaylı

ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI TERSANELER VE KIYI YAPILARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HEDEF 2023 İZMİR LİMANLARI

ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI TERSANELER VE KIYI YAPILARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HEDEF 2023 İZMİR LİMANLARI ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI TERSANELER VE KIYI YAPILARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HEDEF 2023 İZMİR LİMANLARI ÜLKEMİZDEKİ KIYI TESİSLERİ Uluslararası sefer yapan gemilere açık 178 kıyı tesisimiz

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK

Detaylı

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,

Detaylı

> DÜBAM. israil İN SU RAPORU. > 2013 ARALIK DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI www.dunyabulteni.net

> DÜBAM. israil İN SU RAPORU. > 2013 ARALIK DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI www.dunyabulteni.net > DÜBAM israil İN SU RAPORU > 2013 ARALIK DÜNYA BÜLTENİ ARAŞTIRMA MASASI www.dunyabulteni.net DÜBAM İSRAİL İN SU RAPORU Genel Yayın Yönetmeni Akif EMRE Yayın Koordinatörü Aynur ERDOĞAN DÜBAM Yayınları

Detaylı

Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi

Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. Su Kaynaklarının

Detaylı

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır.

ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. ÇYDD: su, değeri artan stratejik bir nitelik kazanacaktır. 2017 Dünya Su Günü Bildirisi 2016 yılı, ilk kayıtların tutulduğu 1880 yılından bu yana en sıcak yıl olarak kayda geçti. 2 yüzyıl, dünya ortalama

Detaylı

Eriyen Buzullar Arasından LNG Ticareti Planları

Eriyen Buzullar Arasından LNG Ticareti Planları Eriyen Buzullar Arasından LNG Ticareti Planları 23 09 2013 topraksuenerji -Rusya'nın kuzey kıyılarını takip eden Kuzey Denizi rotasının kısa süre içinde Alaska ve Kanada arasındaki Kuzeybatı Geçişinden

Detaylı

RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015

RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 RUSYA FEDERASYONU ÜLKE RAPORU 14.04.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Rusya Federasyonu na ihracat yapan 623 firma

Detaylı

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI RAPOR: TÜRKİYE NİN LOJİSTİK GÖRÜNÜMÜ Giriş: Malumları olduğu üzere, bir ülkenin kalkınması için üretimin olması ve bu üretimin hedefe ulaşması bir zorunluluktur. Lojistik, ilk olarak coğrafyanın bir ürünüdür,

Detaylı

Membran Teknolojilerinin Su Yönetiminde Sağladığı Faydalar

Membran Teknolojilerinin Su Yönetiminde Sağladığı Faydalar Membran Teknolojilerinin Su Yönetiminde Sağladığı Faydalar İsmail Koyuncu 1,2, Serkan Güçlü 1,2, Türker Türken 1,2, Derya İmer 1,2 1 İstanbul Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, İTÜ Ayazağa

Detaylı

Yeni Enerji Koridoru : Doğu Akdeniz

Yeni Enerji Koridoru : Doğu Akdeniz Yeni Enerji Koridoru : Doğu Akdeniz Dursun YILDIZ /topraksuenerji Doğu Akdeniz Bölgesi hızla değişiyor.arap Baharından sonra Mısırdaki politik geçiş,suriye'deki iç savaş,türkiye'nin bölgesel güç olarak

Detaylı

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI 5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Karadeniz bölgesi; doğuda Kafkasya, güneyde Anadolu, batıda Balkanlar, kuzeyde Ukrayna ve Rusya bozkırları ile çevrili geniş bir havzadır.

Detaylı

ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015. Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür

ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015. Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür ATIKSU YÖNETİMİ ve SU TEMİNİ PROJEKSİYONLARI Aralık 2015 Dr. Dursun Atilla ALTAY Genel Müdür Marmara Havzası ve Atıksu Yönetimi 1950'li yıllar Caddebostan Plajı 1980'li yıllar Ülkemizin en kalabalık şehri

Detaylı

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL Title of Presentation Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL İçindekiler 1- Yeni Büyük Oyun 2- Coğrafyanın Mahkumları 3- Hazar ın Statüsü Sorunu 4- Boru Hatları Rekabeti 5- Hazar

Detaylı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği

Detaylı

- Türkiye Denizlerinde Kirlenme Durumu

- Türkiye Denizlerinde Kirlenme Durumu - Türkiye Denizlerinde Kirlenme Durumu Marmara Denizi: Yaklaşık 11.352 km 2 'lik bir alan kaplayan Marmara Denizi hidrografik yapısı açısından tipik haliç özelliğine sahiptir. Karadeniz den yüzey akıntıları

Detaylı

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme

Detaylı

SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ

SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANKARA ŞUBESİ SU DAĞITIM ŞEBEKELERİNİN MODELLENMESİ Gençer Gençoğlu 1 Giriş Su Dağıtım Şebekeleri, Su Temin Sistemleri nin bileşenlerinden biridir. Amacı ise istenilen miktarda

Detaylı

DOĞALGAZ TEDARİĞİ İÇİN KİLİT BAĞLANTI. Karadeniz den Geçecek Güney Akım Deniz Doğalgaz Boru Hattı

DOĞALGAZ TEDARİĞİ İÇİN KİLİT BAĞLANTI. Karadeniz den Geçecek Güney Akım Deniz Doğalgaz Boru Hattı DOĞALGAZ TEDARİĞİ İÇİN KİLİT BAĞLANTI Karadeniz den Geçecek Güney Akım Deniz Doğalgaz Boru Hattı 1 Güney Akım Deniz Doğalgaz Boru Hattı Rusya da bulunan dünyanın en geniş gaz rezervlerini doğrudan Avrupa

Detaylı

Uluslararası Diplomatlar Birliği Universal Partners

Uluslararası Diplomatlar Birliği Universal Partners SONUÇ BİLDİRGESİ KKTC de TARIMSAL SU KULLANIMI NASIL OLMALI Çalıştayı 03 Mayıs 2018 tarihinde KKTC-Lefkoşa da gerçekleştirilmiştir.çalıştayın acılış konuşmaları, KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut

Detaylı

NÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı

NÜKLEER ENERJİ. Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı NÜKLEER ENERJİ Dr. Abdullah ZARARSIZ TMMOB-Fizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Dünyada Elektrik Enerjisi Üretimi (2005) Biyomas ve atık: %1,3 Nükleer: %16,5 Kömür: %38,8 Diğer yenilenebilir:

Detaylı

DOĞU AKDENİZ DE SU SORUNUNUN ACİL ÇÖZÜM BEKLEYEN BÖLGESİ Filistin Gazze Şeridi

DOĞU AKDENİZ DE SU SORUNUNUN ACİL ÇÖZÜM BEKLEYEN BÖLGESİ Filistin Gazze Şeridi DOĞU AKDENİZ DE SU SORUNUNUN ACİL ÇÖZÜM BEKLEYEN BÖLGESİ Filistin Gazze Şeridi İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Su Kaynakları Planlama ve Elektrik Enerjisi Komisyonu ÖZET Filistin Özerk Yönetimi

Detaylı

Tarım & gıda alanlarında küreselleşme düzeyi. Hareket planları / çözüm önerileri. Uluslararası yatırımlar ve Türkiye

Tarım & gıda alanlarında küreselleşme düzeyi. Hareket planları / çözüm önerileri. Uluslararası yatırımlar ve Türkiye Fırsatlar Ülkesi Türkiye Yatırımcılar için Güvenli bir Liman Tarım ve Gıda Sektöründe Uluslararası Yatırımlar Dr Mehmet AKTAŞ Yaşar Holding A.Ş. 11-12 Şubat 2009, İstanbul sunuş planı... I. Küresel gerçekler,

Detaylı

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:

Detaylı

Doğu ATEŞ ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ 2007 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI HAKKINDA İLK YORUMLAR

Doğu ATEŞ ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ 2007 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI HAKKINDA İLK YORUMLAR ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ 2007 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI HAKKINDA İLK YORUMLAR 2007 yılında çalışmaları sürdürülmekte olan nüfus sayımının ilk sonuçları açıklanmış bulunmaktadır. Bu sonuçlara göre

Detaylı

ÇİMENTO SEKTÖRÜ 10.04.2014

ÇİMENTO SEKTÖRÜ 10.04.2014 ÇİMENTO SEKTÖRÜ TABLO 1: EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) TABLO 2: EN ÇOK TÜKETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) SEKTÖRÜN GENEL DURUMU Dünyada çimento üretim artışı hızlanarak devam ederken 2012 yılında dünya

Detaylı

Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.

Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir. KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR -- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri

Detaylı

İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011

İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011 GELECEK İSLAM ÜLKELERİNDE NÜFUS ÖNGÖRÜLERİ 2050 ARALIK 2011 SARIKONAKLAR İŞ TÜRKĠYE MERKEZİ C. BLOK ĠÇĠN D.16 BÜYÜME AKATLAR İSTANBUL-TÜRKİYE ÖNGÖRÜLERĠ 02123528795-02123528796 2025 www.turksae.com Nüfus,

Detaylı

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. www.euas.gov.tr 1

Türkiye de Rüzgar Enerjisi. www.euas.gov.tr 1 Türkiye de Rüzgar Enerjisi www.euas.gov.tr 1 Enerjinin Önemi Günümüz dünyasında bir ülkenin sürdürülebilir kalkınma hamlelerini gerçekleştirmesi, toplumsal refahı yükseltmesi ve global ölçekte rekabet

Detaylı

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) : Günümüzde küresel olarak tüm ülkelerin ihtiyaç duyduğu enerji, tam anlamıyla geçerlilik kazanmış bir ölçüt olmamakla beraber, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren önemli bir kriterdir. İktisadi olarak

Detaylı

ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU

ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet gösteren ve merkezi Paris te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) nın

Detaylı

topraksuenerji-kuzey Çin'de kuraklık çok büyük bir tehdit oluşturuken hükümetin aldığı önlemler de bu tehlikenin daha da artmasına neden oluyor.

topraksuenerji-kuzey Çin'de kuraklık çok büyük bir tehdit oluşturuken hükümetin aldığı önlemler de bu tehlikenin daha da artmasına neden oluyor. Kuzey Çin Kuruyor! 12 Ekim 2013 topraksuenerji-kuzey Çin'de kuraklık çok büyük bir tehdit oluşturuken hükümetin aldığı önlemler de bu tehlikenin daha da artmasına neden oluyor. Perkin'deki Carnegie-Tsinghua

Detaylı

DMO KAMU ALIMLARI HAKKINDA TESPİT VE ÖNERİLER

DMO KAMU ALIMLARI HAKKINDA TESPİT VE ÖNERİLER DMO KAMU ALIMLARI HAKKINDA TESPİT VE ÖNERİLER İş Makinesi Sektörü Dünyada Yıllık Satış yaklaşık 1.000.000 Adet (~=160 Milyar Dolar) Türkiye de Yıllık Satış yaklaşık 11.500 Adet %60 Distribütör, %40 Yerli

Detaylı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye deki Mevcut Atık Su Altyapısı Su kullanımı ve atık

Detaylı

Yaşar Topluluğu nda Su Riski ve Verimlilik Çalışmaları

Yaşar Topluluğu nda Su Riski ve Verimlilik Çalışmaları Yaşar Topluluğu nda Su Riski ve Verimlilik Çalışmaları 16 Aralık 2015/İZMİR Dilek EMİL Kurumsal İlişkiler Koordinatörü Birleşmiş Milletler Çevre Programı na göre dünyada 1.400 milyon km 3 su bulunuyor.

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek.

Detaylı

Panama'dan ABD'nin LNG Gemileri Geçemiyor!

Panama'dan ABD'nin LNG Gemileri Geçemiyor! Panama'dan ABD'nin LNG Gemileri Geçemiyor! 20 Eylül 2013 topraksuenerji-abd Ulusal Denizcilik Komisyonu'ndan Senatör William P. Doyle Eno Center for Transportation Forum unda Enerji kaynakları ticareti

Detaylı

SULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ

SULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ Sulama? Çevre? SULAMA VE ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ SULAMA: Bitkinin gereksinimi olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa yapay yollarla verilmesidir ÇEVRE: En kısa tanımıyla

Detaylı

Onur ELMA TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği

Onur ELMA TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI. Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği 1 TÜRKIYE DE AKILLI ŞEBEKELER ALT YAPISINA UYGUN AKILLI EV LABORATUVARI SMART HOME LABORATORY FOR SMART GRID INFRASTRUCTURE IN TURKEY Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Sunan Onur ELMA 2

Detaylı

Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları

Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları Kıbrıs açıklarında keşfedilen doğal gaz rezervleri, adada yıllardır süregelen çatışmaya barışçıl bir çözüm getirmesi umut edilirken, tam tersi gerilimi tırmandırmıştır.

Detaylı

Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti

Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti Orta Asya da Çin ve Rusya Enerji Rekabeti 05.02.2013 Toplam 26.2 trilyon metreküp ispat edilen doğalgaz rezervleriyle dünyadaki ispat edilen doğalgaz kaynaklarının yüzde 11,7 sini elinde bulunduran Türkmenistan,

Detaylı

World Total

World Total Country 2012 2013 2014 2015 2016 Passengers Germany 1,544,000 1,687,000 1,771,000 1,813,000 2,018,000 UK 1,673,689 1,697,011 1,612,000 1,753,000 1,855,000 Italy 835 869 842 808 751 France 481 522 593 612

Detaylı

Türkiye Denizcilik ve Lojistik

Türkiye Denizcilik ve Lojistik Türkiye Denizcilik ve Lojistik Türkiye İki kıtayı buluşturan, coğrafi konumu ve jeopolitik yapısı sebebiyle denizcilik ve lojistik faaliyetlerinde tarihte de bugün olduğu gibi kilit öneme sahip bir ülke

Detaylı

CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ

CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ AYLAR İTİBARIYLA TAŞINAN HAM PETROL MİKTARLARI (BİN VARİL) "Son 12 Ay" YIL AY IRAK- TÜRKİYE CEYHAN- KIRIKKALE BATMAN- DÖRTYOL 2011 Aralık 12.653 1.739 1.232 17.743 2011

Detaylı

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ YUSUF BAYRAK TEİAȘ APK Daire Bașkanlığı 1. GİRİȘ 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve sektörün yeniden yapılanmasından

Detaylı

DOĞU AKDENİZİN ENERJİ POLİTİK AÇIDAN ÖNEMİ

DOĞU AKDENİZİN ENERJİ POLİTİK AÇIDAN ÖNEMİ 15 DOĞU AKDENİZİN ENERJİ POLİTİK AÇIDAN ÖNEMİ Prof. Dr. A. Beril TUĞRUL İTÜ Enerji Enstitüsü, Ayazağa Kampüsü, 34469, Maslak-İSTANBUL Özet Orta doğunun Avrupa ya açılımı, önemli ölçüde Doğu Akdeniz üzerinden

Detaylı

TÜRKİYE DE SU POTANSİYELİ VE ATIKSULARIN GERİ KULLANIMI

TÜRKİYE DE SU POTANSİYELİ VE ATIKSULARIN GERİ KULLANIMI TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi 273 TÜRKİYE DE SU POTANSİYELİ VE ATIKSULARIN GERİ KULLANIMI Veysel ASLAN Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Su ve Toprak Dairesi Başkanı Ankara /

Detaylı

FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015

FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015 FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Filistin e ihracat yapan 7 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. DÜNYA TÜRK GİRİŞİMCİLER KURULTAYI 10-11 NİSAN 2009 Boğazdan Körfeze Fırsatlar 1 SUNUM PLANI KÖRFEZ BÖLGE PROFİLİ KÖRFEZ ÜLKELERİ İLE İLİŞKİLER SONUÇ VE ÖNERİLER 2 Bölge Profili

Detaylı

Grafik 16. Türkiye de elektrik üretiminin kaynaklara dağılımı

Grafik 16. Türkiye de elektrik üretiminin kaynaklara dağılımı Grafik 16. Türkiye de elektrik üretiminin kaynaklara dağılımı 1 2 1. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ENERJİ DURUMU 1.1. DÜNYADA ENERJİ DURUMU 1970 lerin başında yaşanan petrol krizi ve sonrasında gelen petrol ambargoları

Detaylı

TR82 Düzey 2 Bölgesi (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Nüfus Projeksiyonu

TR82 Düzey 2 Bölgesi (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Nüfus Projeksiyonu T.C. KUZEY ANADOLU KALKINMA AJANSI TR82 Düzey 2 Bölgesi (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Nüfus Projeksiyonu Planlama, Programlama ve Stratejik Araştırmalar Birimi Temmuz, 2013 1 İçindekiler Giriş... 3 Yöntem...

Detaylı

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ 1-GİRİŞ Bu raporun amacı; Kadıköy Ön Arıtma Tesisinin bulunduğu alanda yapılacak olan Biyolojik Atık Su Arıtma Tesis hakkında Teknik bilgilendirme yapılmasıdır. 2-KADIKÖY ÖN ARITMA TESİSİ %100 dış kaynaklı

Detaylı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Yönetimine Giriş Eğitimi İÇDAŞ A.Ş. Sürdürülebilirlik Yönetim Birimi Amaç ve İçerik Bu eğitim sunumu ile paydaşlarımıza Sürdürülebilirliği tanıtmak ve şirketimizin Sürdürülebilirlik alanında

Detaylı

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Dr. Tuğrul BAYKENT Baykent Bilgisayar & Danışmanlık TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Düzenleyen: Dr.Tuğrul BAYKENT w.ekitapozeti.com 1 1. TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK KONUMU VE ÖNEMİ 2. TÜRKİYE YE YÖNELİK TEHDİTLER

Detaylı

6.14 KAMU KULLANIMLARI

6.14 KAMU KULLANIMLARI 6.14 KAMU KULLANIMLARI 6.14 KAMU KULLANIMLARI VE ALT YAPI 329 6.14 KAMU KULLANIMLARI VE ALTYAPI Plan alanındaki kentsel sistemin gelişimi ve işlevini yerine getirmesi kamusal hizmetlerin ve özellikle su

Detaylı

Yakın n Gelecekte Enerji

Yakın n Gelecekte Enerji Yakın n Gelecekte Enerji Doç.Dr.Mustafa TIRIS Enerji Enstitüsü Müdürü Akademik Forum 15 Ocak 2005 Kalyon Otel, İstanbul 1 Doç.Dr.Mustafa TIRIS 1965 Yılı nda İzmir de doğdu. 1987 Yılı nda İTÜ den Petrol

Detaylı

YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ

YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ 2014 OCAK SEKTÖREL YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ Nurel KILIÇ Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörü, ekonomiye döviz girdisi, yurt dışında istihdam imkanları, teknoloji transferi ve lojistikten ihracata

Detaylı

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Cezayir e ihracat yapan 234 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ. Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü

BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ. Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü BÜYÜK MELEN HAVZASI ENTEGRE KORUMA VE SU YÖNETİMİ Prof. Dr. İzzet Öztürk İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü GÜNDEM Büyük Melen Havzası nın Konumu ve Önemi Büyük Melen Havzası ndan İstanbul a Su Temini Projesi

Detaylı

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı)

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) Ulaşım Coğrafyası Ulaşım Coğrafyası Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) DENĐZ ULAŞIMI Deniz Ulaşımı Deniz ulaşımının kökeni M.Ö. 3200 yıllarına kadar uzanmakta olup Mısır kıyı denizciliği ile başlamıştır

Detaylı

Ön Değerlendirme Raporu 16/04/2010. halka arz

Ön Değerlendirme Raporu 16/04/2010. halka arz Ön Değerlendirme Raporu 16/04/2010 halka arz 1 Özet Bilgiler HALKA ARZ VE ORTAKLIK YAPISI Afken Holding in altyapı yatırımları konularında uzmanlaşmış tecrübesi 1976 yılına dayanmaktadır. Günümüzde ana

Detaylı

GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI

GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI (2015) GÜMÜŞHANE TİCARET VE SANAYİ ODASI İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İRAN ANLAŞMASININ TÜRKİYE ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİLERİ İran ın nükleer programı üzerine dünya güçleri diye

Detaylı

Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı,

Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, GELECEĞİN SORUNLARI SU Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, ekonomik kalkınma, enerji üretimi,

Detaylı

(3 il, 52 ilçe, 24 belde ve 263 köy olmak üzere toplam

(3 il, 52 ilçe, 24 belde ve 263 köy olmak üzere toplam İZMİR MANİSA UŞAK DİĞER TOPLAM NÜFUS 4 061 074 1 359 463 346 508-5 767 045 YÜZÖLÇÜMÜ (km 2 ) 12 012 13 096 5 341 133 30 582 Ülkemizin Nüfus olarak % 7,5 unu, Yüzölçümünün % 4 ünü kapsamaktadır (3 il, 52

Detaylı

HAFTALIK EKONOMİ RAPORU

HAFTALIK EKONOMİ RAPORU Strateji Geliştirme Başkanlığı Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi HAFTALIK EKONOMİ RAPORU TÜRKİYE EKONOMİSİ IMKB 100 Endeksi haftanın ilk yüzde 0,4 oranında değer kazandı. Geçtiğimiz hafta İMKB 100 Endeksi,

Detaylı

T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR LİMANI. Turan YALÇIN Liman İşletme Müdürü

T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR LİMANI. Turan YALÇIN Liman İşletme Müdürü T.C. DEVLET DEMİRYOLLARI İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZMİR LİMANI Turan YALÇIN Liman İşletme Müdürü LİMAN Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan Türkçe Sözlük te liman, gemilerin barınarak yük alıp boşaltmalarına,

Detaylı

KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU

KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU 2013 KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU Gökhan GÖMCÜ Kırşehir Yatırım Destek Ofisi 15.04.2013 KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU 1. Karayolu Taşımacılığı Karayolu taşımacılığı, başlangıç ve varış noktaları arasında aktarmasız

Detaylı

İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ?

İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ? İKLİM DOSTU ŞİRKET MÜMKÜN MÜ? Gülçin Özsoy REC Türkiye Proje Uzmanı İklim Platformu Program Yöneticisi 22 Mart 2012, İzmir REC Türkiye REC Kuruluş Sözleşmesi Ekim 2002 de imzalandı; Ocak 2004 te yürürlüğe

Detaylı

Havza Ölçeğinde Sektörel Su Tahsis Planı Uygulaması

Havza Ölçeğinde Sektörel Su Tahsis Planı Uygulaması Havza Ölçeğinde Sektörel Su Tahsis Planı Uygulaması Su Politikaları Derneği Hidropolitik Akademi Su Yönetiminde Değişim Etkinlikleri 6 Şubat 2016 Sunan: Hamza Özgüler Proje Teknik Koordinatörü ALFAR Proje

Detaylı

Tehlikeli Kimyasalların Deniz Yolu ile Taşınması Riskleri

Tehlikeli Kimyasalların Deniz Yolu ile Taşınması Riskleri Tehlikeli Kimyasalların Deniz Yolu ile Taşınması Riskleri Murat KORÇAK Kimya Yüksek Mühendisi 2. Tehlikeli Kimyasalların Yönetimi Sempozyumu ve Sergisi 1 Sunum İçeriği Denizcilik Sektörüne Temel Bakış

Detaylı

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU 1/5000 ÖLÇEKLİ NAZIM İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU Alanın Tanımı: Planlama Alanı Bursa, Nilüfer İlçesi nin güneyinde yer alan İnegazi Köyü, h21c13a4 pafta 101 ada 22,23,25 ve 26 numaralı parsellerde yer alan

Detaylı

Enerji ve İklim Haritası

Enerji ve İklim Haritası 2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.

Detaylı

KÜRESEL TİCARETİN ÜÇ ELEMANI: HAMMADDE, ÜRETİM, PAZAR

KÜRESEL TİCARETİN ÜÇ ELEMANI: HAMMADDE, ÜRETİM, PAZAR KÜRESEL TİCARETİN ÜÇ ELEMANI: HAMMADDE, ÜRETİM, PAZAR Hammadde, Üretim ve Pazar ın Küresel Ticaretteki Yeri Kâr amacıyla mal ve hizmetlerin alım ve satım işlemlerinin tamamına ticaret adı verilmektedir.

Detaylı

Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006. Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006

Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006. Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006 Sayı: 2006-34 26 Mayıs 2006 PARA POLİTİKASI KURULU DEĞERLENDİRMELERİ ÖZETİ Toplantı Tarihi: 25 Mayıs 2006 1. Para Politikası Kurulu (Kurul), kararlarını enflasyonun orta vadeli hedeflerle uyumlu olmasını

Detaylı

AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI

AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI GÜNEY GAZ KORİDORU PROJELERİ ÇELİK BORU İMALATÇILARI DERNEĞİ 2012 AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI GÜNEY GAZ KORİDORU PROJELERİ 1. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP)

Detaylı

BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU

BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU BGT Mavi Enerji Elektrik Üretim Dağıtım Pazarlama Sanayi ve Ticaret SU KENARI HİDROELEKTRİK SANTRALİ BGT MAVİ ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM TİC. A.Ş. 8,566 MW SUKENARI HİDROELEKTRİK SANTRALI PROJE BİLGİ NOTU

Detaylı

Kaynak : CIA World Factbook

Kaynak : CIA World Factbook Türk Plastik ve Mamulleri, Ambalaj Sektörü ve Plastik İşleme Makine Üreticileri İçin SIRBİSTAN Pazarının Değerlendirmesi GENEL BİLGİLER : Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV EIU tahminine göre Sırbistan

Detaylı

PETROL BORU HATLARININ ÇUKUROVA'YA KATKILARI VE ÇEVRESEL ETKİLERİ

PETROL BORU HATLARININ ÇUKUROVA'YA KATKILARI VE ÇEVRESEL ETKİLERİ Dosya PETROL BORU HATLARININ ÇUKUROVA'YA KATKILARI VE ÇEVRESEL ETKİLERİ Hüseyin ERKUL Yrd. Doç. Dr., İnönü Üniversitesi İ.İ.B.F. Kamu Yönetimi Bölümü herkul@inonu.edu.tr Yeliz AKTAŞ POLAT Arş. Gör., İnönü

Detaylı