TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BİYOGAZ TESİSİ

Transkript

1 TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BİYOGAZ TESİSİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ EK-IV PROJE TANITIM DOSYASI GENEL FORMATINA GÖRE HAZIRLANMIŞTIR PROJE TANITIM DOSYASI BALIKESİR İLİ BANDIRMA İLÇESİ EDİNCİK BELDESİ ALİBEYMEZARLIĞI MEVKİİ HAKSER MADENCİLİK PETROL ÜRÜNLERİ MÜHENDİSLİK GIDA TURİZM LABORATUAR HİZMETLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. TEL & FAX: info@haksermadencilik.com.tr HAZİRAN-2012

2 PROJE SAHĠBĠNĠN Adı TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT Adresi Organize Sanayi Bölgesi Sarı Cad. No:11 Nilüfer / BURSA Telefon ve Fax Numaraları (224) / (224) Vergi Numarası ve Dairesi / NĠLÜFER V.D. PROJENĠN ADI Proje Ġçin Seçilen Yerin Adı, Mevkii Proje Ġçin Seçilen Yerin Koordinatları (ZONE) Projenin Bedeli BALIKESĠR ĠLĠ, BANDIRMA ĠLÇESĠ, EDĠNCĠK BELDESĠ ALĠBEYMEZARLIĞI MEVKĠĠ Koordinatlar arka sayfada verilmiģtir TL Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü-Alt Sektörü) Madde 15- (1) Bu Yönetmeliğin; (a) Ek-II listesinde yer alan projeler seçme-eleme kriterlerine tabidir. Seçme-Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler (Ek-II) Listesi Madde 6- Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılması ve bertaraf edilmesine yönelik tesisler RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIġMA GRUBUNUN / KURULUġUN HAKSER MADENCĠLĠK-PETROL ÜRÜNLERĠ- Adı MÜHENDĠSLĠK-GIDA-TURĠZM-LAB. HĠZ. SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. Yıldırım Mah. Milli Kuvvetler Cad. BaĢsaran Sok. Serpen Apt. Adresi No : 7/2 Merkez / BALIKESĠR Telefon ve Fax Numaraları (0 266) info@haksermadencilik.com.tr e-posta Yeterlik Belgesinin VeriliĢ , Tarihi ve Belge Numarası Rapor Sunum Tarihi HAZĠRAN i

3 Parsel Koordinatları UTM KOORDĠNATLARI (Datum: ED-50, Ölçek Faktörü: 6 derece, Dilim Orta Meridyeni: 27, Zon: 35) COĞRAFĠK KOORDĠNATLARI (Datum: WGS-84) NOKTA NO Sağa (Y) Yukarı (X) NOKTA NO Enlem Boylam ALAN = ,60 m 2 ii

4 PROJE SAHĠBĠ Adı Adresi : TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. : Organize Sanayi Bölgesi Sarı Cad. No:11 Nilüfer / BURSA Tel : (224) / (224) Projenin Adı : Biyogaz Tesisi Proje Ġçin Seçilen Yerin Adı, Mevkii: Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, parsel) Projenin Tanımı ve Gayesi: Proje kapsamında TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT tarafından Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi, Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, nolu parsel) inde ,60 m2 lik Edincik Beldesi adına tapulu alanda Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin kurulup iģletilmesi planlanmaktadır. PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYAN KURULUġ Adı : HAKSER MADENCĠLĠK PETROL ÜRÜNLERĠ MÜHENDĠSLĠK GIDA TURĠZM LABORATUVAR HĠZMETLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. Adresi : Yıldırım Mah. Milli Kuvvetler Cad. BaĢsaran Sok. Serpen Apt. No: 7/2 BALIKESĠR Tel : (0 266) Fax : (0 266) e-posta : info@haksermadencilik.com.tr Raporun HazırlanıĢ Tarihi: HAZĠRAN-2012 BU RAPOR PROJE SAHİBİ TELKO ENERJİ ÜRETİM TURİZM İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş.VE HAKSER MADENCİLİK PETROL ÜRÜNLERİ MÜHENDİSLİK GIDA TURİZM LABORATUVAR HİZMETLERİ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. NİN İZNİ OLMADAN TAMAMI VEYA BİR KISMI KULLANILAMAZ VE KOPYA EDİLEMEZ. iii

5 ĠÇĠNDEKĠLER BÖLÜM I. PROJENĠN ÖZELLĠKLERĠ... 1 I.a. Projenin ĠĢ Akım ġeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, ÇalıĢacak Personel Sayısı... 1 I.a.1. Projenin ĠĢ Akım ġeması... 1 I.a.2. Projenin Kapasitesi... 2 I.a.3. Projenin Kapladığı Alan... 2 I.a.4. Projenin Üretim Teknolojisi... 3 I.a.5. Projede ÇalıĢacak Personel Sayısı... 8 I.b. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.)... 8 I.b.1. Arazi Kullanımı... 8 I.b.2. Su Kullanımı... 9 I.b.3. Kullanılan Enerji Türü... 9 I.c. Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri 10 I.ç. Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski I.d. Projenin Muhtemel Çevresel Etkilerine KarĢı Alınacak Tedbirler BÖLÜM II. PROJENĠN YERĠ II.a. Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi II.b. EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak; Sulak Alanlar, Kıyı Kesimleri, Dağlık ve Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Milli Parklar, Özel Koruma Alanları, Nüfusça Yoğun alanlar, Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik ve Benzeri Önemi Olan Alanlar, Erozyon Alanları, Heyelan Alanları, AğaçlandırılmıĢ alanlar, Potansiyel Erozyon ve Ağaçlandırma Alanları Ġle Tarihli ve 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken Akiferler BÖLÜM III. PROJENĠN VE YERĠN ALTERNATĠFLERĠ SONUÇLAR NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER DĠZĠNĠ YETERLĠK BELGESĠ TEBLĠĞĠ KAPSAMINDA PROJE TANITIM DOSYASINI HAZIRLAYANLARIN TANITIMI ADI, SOYADI, MESLEĞĠ, ÖZGEÇMĠġĠ, REFERANSLARI VE DOSYADAN SORUMLU OLDUĞUNU BELĠRTEN ĠMZASI iv

6 TABLOLAR DĠZĠNĠ Tablo 1.1. Parsel Koordinatları... 3 Tablo 1.2. Biyogazın BileĢimi. 3 Tablo1.3. Yapılacak Hafriyat Miktarları 12 Tablo 1.4. Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon OluĢumu 12 Tablo 2.1. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yükseltiler 23 Tablo 2.2. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Dereler 32 Tablo 2.3. Balıkesir Ġlinde Meydana Gelen Depremler. 33 Tablo 2.4. Balıkesir Ġlinde Meydana Gelen Heyelanlar. 34 Tablo 2.5. Balıkesir Ġlinde Meydana Gelen Su Baskınları. 34 Tablo 2.6. Balıkesir Ġli Orman Yangınları Tablosu 35 Tablo 2.7. Balıkesir Ġlinde Yıllarında Çıkan Orman Yangınlarının ÇıkıĢ Nedenlerine Göre Dağılımı Tablo 2.8. Balıkesir Ġli Orman Alanları Varlığının Yer, Nitelik ve Nicelikleri. 43 Tablo 2.9. Balıkesir Ġl Ormanlarının Ağaç Türlerine, Mülkiyet Biçimine ve ĠĢletme Biçimine Göre Dağılımı 43 Tablo Balıkesir Ġl Orman Kadastro ve Mülkiyet Durumu Tablo Balıkesir Ġli Genelinde Tarla Ürünleri EkiliĢ ve Miktarları.. 45 Tablo Balıkesir Ġli Tarım Alanlarının Dağılımı Tablo Balıkesir Ġli Arazisinin Ġlçeler Bazında Arazi Dağılımı 47 Tablo Balıkesir Ġli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri. 49 Tablo Balıkesir Ġli Basınç Değerleri 50 Tablo Balıkesir Ġli Nem Değerleri Tablo Balıkesir Ġli Sıcaklık Değerleri.. 51 Tablo Balıkesir Ġli YağıĢ Değerleri. 52 Tablo Balıkesir Ġli Rüzgâr DeğiĢimleri Tablo Balıkesir Ġli Yönlere Göre Rüzgâr Esme Sayıları Toplamı.. 54 Tablo Balıkesir Ġli Yönlere Göre Rüzgâr Esme Hızları.. 54 Tablo Balıkesir Ġli Sayılı Günler Dağılımı.. 55 Tablo Balıkesir Ġli Ortalama Dolulu, Kırağılı ve Toplam Orajlı Günler Sayısı. 55 Tablo Balıkesir Ġli BuharlaĢma Değerleri 56 Tablo Yılları Arasında Meydana Gelen Fevk Hadiseleri.. 56 Tablo 3.1. ÇeĢitli Kaynaklardan Elde Edilebilecek Biyogaz Verimleri ve Biyogazdaki Metan Miktarları. 60 Tablo 3.2. Türkiye'nin Hayvansal Atık Potansiyeline KarĢılık Üretilebilecek Biyogaz Miktarı 61 v

7 ġekġller DĠZĠNĠ ġekil 1.1. Biyogaz Üretimi ĠĢ Akım ġeması 1 ġekil 1.2. Acil Durum Organizasyon ġeması 16 ġekil 2.1. Kuzey Batı Anadolu Jeoloji Haritası. 24 ġekil 2.2. Kazdağı Masifinin Jeoloji Haritası 25 ġekil 2.3. Kazdağ Masifinin Stratigrafik Ġstifi.. 26 ġekil 2.4. Balıkesir Ġli Kuzeyi ile Marmara Denizi Arasında Kalan Bölgenin Stratigrafik Ġstifi 29 ġekil 2.5. Balıkesir Ġli Yangın Gözetleme Kulelerinin Harita Üzerinde Dağılımı 36 ġekil 2.6. Balıkesir Ġli Arazi Dağılımı ġekil 2.7. Balıkesir Ġli Tarım Alanlarının Dağılımı ġekil 2.8. Balıkesir Ġli Aylık Basınç Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 50 ġekil 2.9. Balıkesir Ġli Aylık Nem Değerlerinin Grafiksel Gösterimi ġekil Balıkesir Ġli Aylık Sıcaklık Değerlerinin Grafiksel Gösterimi.. 52 ġekil Balıkesir Ġli Ait Aylık YağıĢ Değerlerinin Grafiksel Gösterimi ġekil Balıkesir Bölgesinde Ortalama Aylık Rüzgâr Hızı Diyagramı. 54 ġekil Balıkesir Ġli Aylık BuharlaĢma Değerlerinin Grafiksel Gösterimi 56 vi

8 BÖLÜM I

9 BÖLÜM I. PROJENĠN ÖZELLĠKLERĠ I.a. Projenin ĠĢ Akım ġeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi ve ÇalıĢacak Personel Sayısı I.a.1. Projenin ĠĢ Akım ġeması 170 ton Tavuk DıĢkısı 45 ton BB Hayvan DıĢkısı 15 ton Tarımsal Atık 80 ton Su Hammadde Kabul Parçalayıcı Katı Gübre 30 ton sıvı gübre Hidrosiklon KarıĢtırıcı Su Katı Gübre Kurutma Besleyici Sistem SatıĢ Gaz Eldesi Ġlk Fermantasyon Sıvı Atık Son Fermantasyon Seperatör 1.Dinlendirme Tankı Biyogaz Eldesi Biyogaz ġartlandırma Ünitesi Biyogaz Yakma Ünitesi 2. Dinlendirme Tankı 3. Dinlendirme Tankı Kojenerasyon Ünitesi Sıvı Gübre Depolama Sıcak Buhar Elektrik SatıĢ Çevredeki Fabrikalar Kullanacak SatıĢ ġekil 1.1. Biyogaz Üretimi ĠĢ Akım ġeması

10 I.a.2. Projenin Kapasitesi Proje kapsamında TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. tarafından Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi, Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, nolu parsel) inde ,60 m 2 lik Edincik Beldesi adına tapulu (Bkz. EK-1) alanda Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin kurulup iģletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu projede Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Madde 15 (1) (a) kapsamında seçme - eleme kriterlerine tabidir. Tesisin kurulacağı alan Edincik Beldesi adına tapulu olup TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT ne 29 yıl için kiralanmıģtır. Kira sözleģmesi EK-2 de mevcuttur. Projesi planlanan Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin toplam kurulu gücü 3,2136 MWm / 3,120 MWe olacaktır. Yıllık öngörülen üretim miktarı yaklaģık kwh tir. Proje kapsamında tavuk ve hayvan dıģkısı ile tarımsal atıklardan elektrik enerjisi ve kompost gübre elde edilmesi planlanmaktadır. Proje için EPDK ya lisans baģvurusu yapılmıģtır ve lisans yürürlük tarihinden itibaren 20 yıl geçerli olmak üzere üretim lisansı verilmiģtir (Bkz. EK-3). Tesiste Üretilecek Değerler: Tesis kapasitesi: 2,190 MWm / 2,134 MWe Biyogaz miktarı: m3/gün Elektrik Üretimi: KWh o Elektrik Tüketimi: KWh Isı Üretimi: KWh/yıl o Isı Tüketimi: KWh/yıl Gübre Üretimi: ton/yıl sıvı (%3 kuru madde), ton/yıl kuru (%28 kuru madde) Emisyon Azaltımı: yaklaģık ton CO 2 Projesi planlanan Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarından Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin toplam kurulu gücü 3,2136 MWm / 3,120 MWe olacak Ģekilde EPDK tarafından lisans verilmiģtir. Ancak tesisin üretim kapasitesi 2,190 MWm / 2,134 MWe olarak planlanmıģtır. I.a.3.Projenin Kapladığı Alan Proje kapsamında TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. tarafından Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi, Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, nolu parsel) sinde ,60 m2 lik Edincik Beldesi adına tapulu (Bkz. EK-1) alanda Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin kurulup iģletilmesi planlanmaktadır. Proje ile ilgili olarak koordinatlar aģağıdaki tablolarda sunulmuģtur.

11 Tablo 1.1 Parsel Koordinatları UTM KOORDĠNATLARI (Datum: ED-50, Ölçek Faktörü: 6 derece, Dilim Orta Meridyeni: 27, Zon: 35) COĞRAFĠK KOORDĠNATLARI (Datum: WGS-84) NOKTA NO Sağa (Y) Yukarı (X) NOKTA NO Enlem Boylam ALAN = ,60 m 2 I.a.4. Projenin Üretim Teknolojisi Biyogaz, organik kökenli atık ve artıkların oksijensiz ortamda fermantasyonu sonucu ortaya çıkan renksiz, kokusuz, havadan hafif, parlak mavi bir alevle yanan bir gaz karıģımdır. BileĢiminde organik maddelerin bileģimine bağlı olarak yaklaģık; % metan, % karbondioksit, % 0-3 hidrojen sülfür ile çok az miktarda azot ve hidrojen bulunur. Tablo 1.2 Biyogazın BileĢimi Gazın Cinsi Yüzde BileĢimi Gazın Cinsi Yüzde BileĢimi Metan (CH 4 ) Metan (CH 4 ) Karbondioksit (CO 2 ) Karbondioksit (CO 2 ) Azot (N 2 ) 0-1 Azot (N 2 ) 0-1 Karbonmonoksit (CO) 0,1 Karbonmonoksit (CO) 0,1 Oksijen (O 2 ) 0,1 Oksijen (O 2 ) 0,1 Hidrojen sülfür (H 2 S) Az miktarda Hidrojen sülfür (H 2 S) Az miktarda Birçok ülkede biyogaz tesisleri planlanan amaca göre farklı teknolojiler kullanılarak, inģa edilmektedir. Biyogaz tesisleri, aile tipi (6-12 m 3 kapa-siteli) çiftlik tipi ( m 3 kapasiteli), köy tipi ( m 3 kapasiteli) tesisler olarak ele alınabileceği gibi baģta Almanya olmak üzere Amerika, Danimarka, Ġsviçre gibi pek çok ülkede m 3 kapasiteli sanayi tipi biyogaz tesisleri de iģletilmektedir.

12 Biyogazın Oluşumu: Biyogaz oluģumunda baģlıca üç evre vardır ki bunlar sırasıyla; Hidroliz, Asit oluģturma ve Metan oluģumudur Birinci aģama atığın mikroorganizmaların salgıladıkları enzimlerle çözünür hâle dönüģtürülmesidir. Bu aģamada polisakkaritler monosakkaritlere, proteinler peptidlere ve aminoasitlere dönüģür. Sonraki aģamada asit oluģturucu bakteriler devreye girerek bu maddeleri asetik asit gibi küçük yapılı maddelere dönüģtürürler. Asit oluģumu üretim esnasında ph'nın düģmesine neden olabilir bu ise metan oluģumunu sağlayacak bakteriler üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Son aģamada bu maddeleri metan oluģturucu bakteriler, biyogaza dönüģtürürler. Biyogaz oluģumu mikrobiyolojik etkenlerle gerçekleģmekte ve doğal olarak bu mikrobiyolojik organizmaların etkileneceği her türlü koģul biyogaz üretimini de etkilemektedir. Bir anaerobik sistemde karmaģık yapılı organik maddelerin tamamen metana dönüģebilmesi için ortamda farklı türden ve birbirine bağımlı mikroorganizma gruplarının bulunması gerekmektedir. Bu mikroorganizma grupları; Hidroliz bakterileri, Asit oluģturan bakteriler ve Metan üreten bakterilerdir. Her mikroorganizma grubu kendilerinden önceki grupların ürettikleri maddeleri besin maddesi olarak kullanmaktadır. Hiçbir mikroorganizma tek baģına basit yapılı maddeler dahi olsa bir organik maddeyi metana dönüģtürememektedir. Biyogazın diğer yakıtlarla karşılaştırılması: 1m 3 biyogazın sağladığı ısı miktarı 0,62 litre gazyağı, 1,46 kg odun kömürü, 3,47 kg odun, 0,43 kg bütan gazı, 12,3 kg tezek, 4,70 kwh elektrik enerjisinin sağladığı ısıya eģdeğerdir. 1m 3 biyogaza eģdeğer yakıt miktarları ise Ģu Ģekildedir; 0,66 litre motorin 0,75 litre benzin 0,25 m 3 propan Biyogaz Üretimini Etkileyen Faktörler: Genel olarak biyogaz oluģumuna etki eden mikrobiyolojik bakterilerin etkileneceği her faktör biyogaz üretimini de etkilemektedir. Bir bakterinin yaģamsal faaliyetlerini devam ettirebilmesi için belirli sıcaklık ve ph değerlerine ihtiyacı vardır. Aynı zamanda toksisite de bakterilerin faaliyetlerini direk olarak etkileyen etmendir. C/N (Karbon/Azot) oranı bir bakterinin ayrıģtırma hızına etkisi bulunduğu için önemlidir. C/N oranın dar olması bakterilerin o atığı daha hızlı ayrıģtırması demektir. Ayrıca biyogaz üretiminin yapıldığı reaktörde organik yükleme hızı ve hidrolik bekleme süresi de biyogaz üretimini doğrudan etkiler. Buna göre: Sıcaklığın biyogaz üretimine etkileri: Metanojenik bakteriler çok yüksek ve çok düģük sıcaklık değerlerinde aktif olmamaktadır. Bu yüzden biyogaz üretiminin

13 gerçekleģeceği reaktör sıcaklığı biyogazın üretimine veya hızına etki etmektedir. Bu bakteriler sıcaklık değiģimlerine karģıda oldukça duyarlıdırlar. Reaktörün içerisindeki sıcaklık bekleme süresini ve reaktör hacmini de belirler. Sıcaklığın düzeyine göre sınıflandırılma yapılırsa: Psikofilik sıcaklık aralığı = ºC Mesofilik sıcaklık aralığı = ºC Termofilik sıcaklık aralığı = ºC dır. ph'nın biyogaz üretimine etkileri: Metan oluģturucu bakteriler için en uygun ph değerleri nötr veya hafif alkali değerlerdir. Anaerobik Ģartlarda fermantasyon iģlemi devam ederken arasında değiģir. ph değerinin 6.7 düzeylerine düģmesi durumunda bakteriler üzerinde toksit etki yapar. Asit oluģturucu bakterilerin ise sayısı artarak ph ın düģmesine ve metan oluģumunun durmasına sebep olabilirler. Bu gibi durumlarda reaktöre organik madde yüklenmesi kesilerek asit oranının düģmesi sağlanır. ph nın kararlı bir hâle gelebilmesi için kimyasal da kullanılabilmektedir. Bu kimyasallardan bir tanesi sönmüģ kireç olarak bilinen kalsiyum hidroksittir. Toksisite'nin biyogaz üretimine etkileri: Mineral iyonları, ağır metaller ile deterjan gibi maddeler bakterilerin geliģimi üzerinde olumsuz etkiler oluģtururlar. Bu maddelerin biyoreaktörlere sızmasıyla üretimin yavaģlaması veya durmasına neden olabilmektedir. Tavuk yetiģtiriciliğinde yemlere antibiyotik katılması, gaz üretiminde tavuk gübrelerinin kullanıldığı sistemlerde toksisite etkisi yapmaktadır. Bu Ģekildeki yemlerle beslenen tavukların gübrelerinde de antibiyotikler bulunmakta ve bu antibiyotikler metan oluģturucu bakteriler üzerinde olumsuz etki yapmaktadır. C/N oranının biyogaz üretimine etkileri: Anaerobik bakteriler karbonu enerji elde edebilmek için kullanmaktadırlar. Azot ise bakterilerin büyümesi ve çoğalması için gerekli olan diğer maddedir. C/N oranı biyogaz elde edilecek olan atık için uygun değerlerde olmalıdır. Oran 23/1 düzeyinden fazla ve 10/1 oranından az olmamalıdır. Azot oranının fazla olması amonyak oluģumu sebebiyle biyogaz üretimini olumsuz etkilemektedir. Organik yükleme hızının biyogaz üretimine etkileri: Organik yükleme hızı, birim hacim (m ) bioreaktörlere günlük olarak beslenen organik madde miktarıdır. Organik yükleme hızı optimumda tutulmalıdır. Aksi hâlde ph seviyesi düģerek gaz oluģumu tamamen durabilmektedir. Biyogaz Teknolojisinin Faydaları Ucuz - çevre dostu bir enerji ve gübre kaynağı olan biyogaz sistemlerinin toplum ve çevre açısından pek çok faydası bulunmaktadır. Hayvan gübrelerinden kaynaklanan insan sağlığını ve yeraltı sularını tehdit eden hastalık etmenlerinin büyük oranda etkinliğinin kaybolmasını sağlar. Biyogaz üretiminden sonra atıklar çok daha değerli bir organik gübre haline dönüģmektedir. Atık geri kazanımı sağlanmakta, hayvan gübresinde bulunabilecek yabancı ot tohumları çimlenme özelliğini kaybetmekte ve hayvan gübresinin kokusu hissedilmeyecek seviyeye düģmektedir. Bunun yanında bu teknoloji fosil yakıtların yerini aldığı için sera gazı emisyonunu da azaltmaktadır. Böylece, belirli Ģartlar sağlanırsa biyogaz teknolojisi doğal kaynakların korunmasına ve ülkenin kalkınmasına yeteri kadar katkıda bulunabilir.

14 Biyogaz ısıtma, piģirme, aydınlatma, içten yanmalı motorlarda yakıt ve soğutma gibi değiģik maksatlarla kullanılabilir. 1m 3 biyogaz, dört kiģilik bir ailenin günlük yemeklerini piģirebilir m 3 biyogaz ile 6 kiģilik bir ailenin bir günlük piģirme ve aydınlatma ihtiyaçları karģılanabilmektedir (Demir, 1993). Bu miktardaki gaz 6 adet büyükbaģ hayvanın atıklarından elde edilebilir. Biyogaz tesisinde üretilen gübre ile gübrelenen bitkilerde ham gübre ile gübrelenen bitkilere göre % 16 ila 20 oranında mahsul artıģı olmaktadır. Biyogazın yanma özelliği bileģiminde bulunan metan (CH4) gazından ileri gelmektedir. Biyogaz, hava ile yaklaģık 1/7 oranında karıģtığı zaman tam yanma gerçekleģmektedir. Isıtma amacıyla gaz yakıtlarla çalıģan fırın ve ocaklardan yararlanılabileceği gibi termosifon ve Ģofbenler de biyogazla çalıģtırılarak kullanılabilir. Biyogaz, sıvılaģtırılmıģ petrol gazı ile çalıģan sobaların meme çaplarında basınç ayarlaması yapılarak kolaylıkla kullanılabilmektedir. Biyogaz sobalarda kullanıldığında bünyesinde bulunan hidrojen sülfür (H 2 S) gazının yanmadan ortama yayılmasını önlemek üzere bir baca sistemi gerekli olmaktadır. Bu nedenle, daha sağlıklı bir ısınma için kalorifer sistemleri tercih edilmektedir. Biyogaz, hem doğrudan yanma ile hem de elektrik enerjisine çevrilerek de aydınlatmada kullanılabilmektedir. Biyogazın doğrudan aydınlatmada kullanımında sıvılaģtırılmıģ petrol gazları ile çalıģan lambalardan yararlanılmaktadır. Bu sistemde aydınlatma alevini arttırmak üzere amyant gömlek ve cam fanus kullanılmaktadır. Cam fanus ıģığı sabitleģtirdiği gibi çıkan ısıyı geri vererek alevin daha fazla olmasını sağlamaktadır. Biyogaz, benzinle çalıģan motorlarda hiçbir katkı maddesine gerek kalmadan doğrudan kullanılabildiği gibi içeriğindeki metan gazı saflaģtırılarak da kullanılabilmektedir. Dizel motorlarda kullanılması durumunda belirli oranda (% 18-20) motorin ile karıģtırılması gerekmektedir. Biyogaz Üretiminde Kullanılan Sistemler (Besleme Şekline Göre) Kesikli (Batch) Fermantasyon Tesisin fermantörü (üretim tankı) hayvansal ve/veya bitkisel atıklar ile doldurulmakta ve alıkoyma - bekletme süresi kadar bekletilerek biyogazın oluģumu tamamlanmaktadır. Kullanılan organik maddeye ve sistem sıcaklığına bağlı olarak bekleme süresi değiģmektedir. Bu süre sonunda tesisin fermantörü (reaktörü) tamamen boģaltılmakta ve yeniden doldurulmaktadır ( Beslemeli-Kesikli Fermantasyon Burada fermantör baģlangıçta belirli oranda organik madde ile doldurulmakta ve geri kalan hacim fermantasyon süresine bölünerek günlük miktarlarla tamamlanmaktadır. Belirli fermantasyon süresi sonunda fermantör tamamen boģaltılarak yeniden doldurulmaktadır (

15 Sürekli Fermantasyon Bu fermantasyon biçiminde fermantörden gaz çıkıģı baģladığında günlük olarak besleme yapılır. Sisteme aktarılan karıģım kadar gazı alınmıģ çökelti sistemden dıģarıya alınır. Organik madde fermantöre her gün belirli miktarlarda verilmekte, alıkoyma süresi kadar bekletilmekte ve aynı oranlarda fermente olmuģ materyal günlük olarak fermantörden alınmaktadır. Böylece günlük beslemelerle sürekli biyogaz üretimi sağlanmaktadır ( Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) ndeki sistem Anaerobik Fermentasyon ile biyogaz üretimidir (Kurulması planlanan tesis ile ilgili bilgiler İş Akım Şemasının Açıklaması baģlığı altında anlatılmıģtır.). Anaerobik fermentasyon, organik malzemelerin oksijensiz ortamda yaģayan bakteriler tarafından bozunmasıdır. Bu bozunma sonucunda organik gübre ve biyogaz açığa çıkmaktadır. Aerobik fermentasyonda ise oksijen bulunan ortamda yaģayan bakteriler organik malzemenin bozunmasını sağlarlar. Bu bozunma sonucunda ise baģlıca karbondioksit ve kompost gübre elde edilir. Anaerobik fermentasyonda, aerobik fermentasyonun tersine, organik maddelerin mineralizasyonu çok az yeni bakteri hücresi üretimiyle mümkün olmaktadır. Anaerobik fermentasyon sırasında uçucu katının yaklaģık olarak % kadarı biyogaza çevrilir. Anaerobik reaktörlerde kütle denkliğine baktığımızda, reaktör çıkıģında kütle % oranına iner. Bu kütlenin yaklaģık % 7-25 i katı, % ü sıvı haldedir.bazı lifli malzemeler, inorganik malzemeler ve su ya reaktör içinde birikirler veya dönüģüme uğramadan reaktörden ayrılırlar Anaerobik fermentasyondan sonra geriye kalan atık organik gübre olarak adlandırılır ve biyogaz sistemlerinin birincil ürünü bu organik gübredir. Aerobik sistemlerde yer ihtiyacı anaerobiklere göre beģ kat daha fazladır. Endüstriyel tesislerin arıtma sistemlerinde, bütün avantajlarına rağmen anaerobik fermentasyonun daha az tercih edilmesi, bu sistemlerin belli Ģartlar altında düzensizleģebilmesi ve inhibe olabilmesinden kaynaklanmaktadır Biyogaz, % CH 4, % CO 2 ve diğer gazlardan (H 2 S, N 2,H 2, CO) oluģur. H 2 genellikle biyogaz içerisinde % 1-2 den az bulunur. Çünkü metan bakterileri bu gazı kullanırlar. CO genellikle % 1 in altında ve ppm arasında bulunur. İş Akım Şemasının Açıklaması: Projesi planlanan Biyogaz Tesisi nde ilk etapta m 2 lik ve m 2 lik 2 adet tarımsal atık depolama alanı yapılacak olup, ileri aģamada m 2 ve m 2 lik depolama alanı yapılacaktır. 382 m 3 lük hammadde hazırlama tankına hacimce 310 ton/gün kütle girdisi yeterlidir. Hazırlama tankında karıģtırılarak hazırlanan karıģım 40 m 3 lük 2 adet fermantöre besleme tankı (toplam 80 m 3 ) ile kapalı devre sistemle fermantasyon tankına verilecektir. Tesiste 4 adet m 3 (toplam m 3 ) lük fermantasyon tankı bulunacaktır. Sindirme (Çürütücü) Tankı harici ve dahili membranlara sahip olup, oluģan biyogaz burada toplanacaktır. 1 tankın hacim itibariyle dolumu günü bulacaktır. Birbirine bağlantılı ve geçiģli olan bu tanklarda günlük beslenen miktar, anaeorobik çürümesini (Fermantasyonunu) tamamlamıģ olan çamur, son fermantasyon havuzuna ulaģtırılacaktır.7125 m 3 lük son fermantasyon tankında fermantasyon iģlemi tamamlanacaktır. Maksimum biyogaz oluģumunun gerçekleģtiği bu tanktan elde edilen m 3 /gün biyogaz, Biyogaz ġartlandırma Ünitesine alınacaktır. Kütlesel debi olarak %2 kayba uğrayan 310 ton/gün lük hammadde ve su, 303,8 ton/gün çamur olarak seperatörden geçirilecektir. % 28 rutubetli katı gübre günde 27 ton olarak ayrılacak, gübre kurutma ünitesine alınarak rutubeti %18-20 arasına getirilerek paketlenecek veya dökme olarak piyasaya sürülecektir. Kalan kısmı 276 ton/gün sıvı gübre olarak ayrılacak ve dinlendirme tanklarına alınacaktır.

16 Tesiste gün stoklama kapasiteli m 3 hacminde 3 adet (toplam m3) sıvı gübre dinlendirme tankı inģa edilecektir. OlgunlaĢmıĢ organik sıvı gübre tanker, IBC tank veya bidonlarla yurtiçi ve yurt dıģında piyasaya sürülecektir. Piyasaya satıģın gerçekleģmemesi durumunda depolama tanklarının çıkıģına koyulabilecek bir filtre ile sıvı gübre içindeki katı gübreyi ayırıp, geri kalan su reverse osmosis sistemi ile arıtarak deģarj edilecektir. Sıvı Gübre Dinlendirme tanklarının üzeri oluģabilecek gazı toplama tekniğine uygun membran ile örtülecektir. Özellikle 1.nci dinlendirme tankından 640 m 3 /gün biyogaz oluģacak ve Biyogaz ġartlandırma Ünitesine alınacaktır. Biyogaz ġartlandırma Ünitesine alınan biyogaz yakma sisteminde kullanılarak buhar elde edilecektir. Elde edilen buhar kojenerasyon sisteminde elektrik enerjisine çevrilecektir. Günlük üretilecek elektrik miktarı KW/gün olacaktır. Tesisin kullandığı elektrik enerjisi KW/gün olacak ve kalan KW/gün elektrik ise UEDAġ a satılacaktır. Enerji üretiminden sonra açığa çıkan ısı üretiminin KWh/gün olması planlanmaktadır. Tesisin ısı tüketimi KWh/gün olacaktır. Geriye kalan KWh/gün ısı enerjisi tesisin çevresindeki sanayi tesislerinde ve Edincik Beldesi nde kaloriferli merkezi ısıtma sisteminde (toplam adet) değerlendirilmesi düģünülmektedir. Bölgede hayvancılıktaki geliģmeye paralel olarak çıkabilecek hayvan atıklarını ve tarımsal atıkları değerlendirmek için projelerimiz modüler olarak büyütülebilecektir. Ġlave olarak 2 adet silaj deposu, hazırlama tankı, besleme üniteleri, 4 adet fermantör, seperatör ve 2 adet sıvı gübre dinlendirme tankı yapılabilecektir. I.a.5. Projede ÇalıĢacak Personel sayısı Proje kapsamında yılda 12 ay, ayda 30 gün, günde 3 vardiya (8 saat) çalıģma yapılması planlanmaktadır. Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nde inģaat aģamasında 20 kiģi, iģletme aģamasında 5 kiģi çalıģtırılması planlanmaktadır. I.b. Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.) Proje kapsamında arazi, su, enerji gibi doğal kaynak kullanımı olacaktır. Ancak, yenilenemeyen veya sınırlı kaynakların kullanımı söz konusu değildir. I.b.1. Arazinin Kullanımı Proje kapsamında TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. tarafından Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi, Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, nolu parsel) sinde ,60 m 2 lik Edincik Beldesi adına tapulu (Bkz. EK-1) alanda Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin kurulup iģletilmesi planlanmaktadır. Tesisin kurulacağı alan Edincik Beldesi adına tapulu olup TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT ne 29 yıl için kiralanmıģtır. Kira sözleģmesi EK-2 de mevcuttur. Proje alanı tarla vasfındadır. Söz konusu alan 1/ ölçekli Erdek Kapıdağ Yarımadası Çevre Düzeni Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alan kullanımında olduğu için Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) amaçlı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı DeğiĢikliği, 1/5.000 ölçekli Nazım Ġmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama Ġmar Planına

17 esas olmak üzere kurum veri, görüģ ve önerileri alınmıģtır. Konu ile ilgili görüģler EK-8, EK-9, EK-10, EK-11, EK-12 ve EK-13 te sunulmuģtur. Arazi inģaat aģamasında yapılan kazı çalıģmaları sonucu ortaya çıkan hafriyat atıklarının depolanmasında kullanılacak olup bu hafriyatlar daha sonra dolgu iģlemlerinde kullanılacaktır. ĠĢletme aģamasında ise herhangi bir arazi kazı çalıģması yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu projenin gerçekleģtirilmesiyle birlikte arazinin yapısını bozacak herhangi bir faaliyet söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamındaki bu iģlemler sırasında; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre değerlendirilecektir. I.b.2. Suyun Kullanımı Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin inģaat ve iģletme aģamasında personelin içme ve kullanma suyuna ihtiyaç vardır. ĠnĢaat ve iģletme aģamasında kullanılacak olan su Edincik Beldesi su Ģebekesinden karģılanacaktır. Su kullanımları aģağıda verilmiģtir. ĠnĢaat AĢaması Personelin Su İhtiyacı ÇalıĢacak KiĢi Sayısı KiĢi BaĢına DüĢen Günlük Su Miktarı ÇalıĢanların Günlük Su Tüketimi Toplam Günlük Su Tüketimi : 20 kiģi : 150 L/gün.kiĢi : L/gün : L/gün (3,0 ton/gün) ĠĢletme AĢaması Personelin Su Ġhtiyacı ÇalıĢacak KiĢi Sayısı KiĢi BaĢına DüĢen Günlük Su Miktarı ÇalıĢanların Günlük Su Tüketimi : 5 kiģi : 150 L/gün.kiĢi : 750 L/gün= 0,75 ton/gün Tesis Temizliği Ġçin Kullanılacak Su Miktarı: L/gün=2,0 m 3 /gün Toplam Günlük Su Tüketimi : L/gün (5,75 ton/gün) Tesiste toplam su kullanımı L/ gün dür. Bunun yanında sistemin çalıģması aģamasında 80 ton su kullanılacak olup bu su herhangi bir atıksu problemi oluģturmayacaktır. I.b.3. Kullanılan Enerji Türü Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nde gerekli olan enerji inģaat aģamasında motorin ve elektrik enerjisinden, iģletme aģamasında ise motorin, elektrik enerjisi ve biyogaz enerjisinden karģılanacaktır.

18 Projenin ĠnĢaat AĢamasında Kullanılacak Araç ve Ekipmanlar; Kepçe Dozer Kazıcı Kamyon Projenin ĠĢletme AĢamasında Kullanılacak Araç ve Ekipmanlar; Kepçe Forklift Tanker Binek araç Traktör I.c. Atık Üretimi Miktarı ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri I.c.1. Katı Atıklar Personel Kaynaklı Katı Atık Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nde inģaat ve iģletme aģamasında çalıģan personellerin faaliyetleri sonucu katı atık oluģacaktır. Bu katı atıklar kiģinin günlük faaliyeti sonucu oluģtuğundan evsel nitelikli katı atıklardır. Türkiye Ġstatistik Kurumu verilerine göre bir kiģinin günde ortalama oluģturacağı katı atık miktarı 1,15 kg/gün alınmıģtır (TÜĠK Haber Bülteni, Sayı: 50, 25 Mart, 2010). ĠnĢaat AĢaması ÇalıĢacak KiĢi Sayısı KiĢi BaĢına OluĢan Katı Atık Miktarı OluĢan Katı Atık Miktarı ĠĢletme AĢaması: ÇalıĢacak KiĢi Sayısı KiĢi BaĢına OluĢan Katı Atık Miktarı OluĢan Katı Atık Miktarı : 20 kiģi : 1,15 kg/gün.kiģi : 23 kg/gün : 5 kiģi : 1,15 kg/gün.kiģi : 5,75 kg/gün Tesiste bu atıklar dıģında bir atık üretimi söz konusu değildir. Proses sonucunda oluģan katı organik gübre nemi düģürülerek piyasaya satıģa sunulduğu için atık olarak düģünülmemektedir. I.c.2. Sıvı Atıklar Personel Kaynaklı Oluşan Sıvı Atıklar: 1.b.2. Suyun Kullanımı baģlıklı konuda belirtildiği gibi tesiste inģaat aģamasında personelin kullandığı L/gün su ve iģletme aģamasında personelin içme ve kullanma suyu için toplam 750 L/gün suyun emniyetli tarafta kalmak için % 100 ünün atıksu olarak oluģacağı düģünülürse tesiste oluģacak olan atıksu miktarı kullanılan suyun 1/1 değeri Ģeklinde kabul edilir.

19 ĠnĢaat AĢaması: Günlük Su Tüketimi : L/gün Su/Atıksu Oranı : 1/1 Günlük OluĢacak Atıksu Miktarı : L/gün = 3,0 ton/gün ĠĢletme AĢaması: Toplam Günlük Su Tüketimi : 750 L/gün Su/Atıksu Oranı : 1/1 Günlük OluĢacak Atıksu Miktarı : 750 L/gün = 0,75 ton/gün Tesis Temizliği Ġçin Kullanılacak Su Miktarı: L/gün=2,0 m 3 /gün Su/Atıksu Oranı : 1/1 Günlük OluĢacak Atıksu Miktarı : L/gün = 2,0 ton/gün Toplam Atıksu Miktarı : 5,75 ton/gün Personelden kaynaklanan sıvı atıklar tesis bünyesinde fosseptik çukurda biriktirilecektir.fosseptik çukur planı EK-14 te mevcuttur. Tesisinin faaliyeti sırasında oluģacak su kirliliği, inģaat aģamasında çalıģacak personelin sosyal kullanımından ortaya çıkacak evsel nitelikli atıksular (3,0 m 3 /gün), iģletme aģamasında çalıģacak personelin sosyal kullanımından ortaya çıkacak evsel nitelikli atıksular (0,75 m 3 /gün) ile tesisin temizliği için kullanılacak su (2 ton/gün) dur. Bu atıksular Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 32. Maddesi, Nüfusu 84 kiģinin altında olan otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi ve yazlık siteler ve sanayi tesislerinin evsel atık suları 19/3/1971 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilir. bendi gereğince, Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre sahada mevcut olan sızdırmaz özellikteki fosseptik çukurda biriktirilip, fosseptik çukur dolduğunda vidanjör ile Edincik Beldesi kanalizasyon sistemine deģarj edilerek bertaraf edilecektir. Fosseptik çukura ait plan EK-14 te sunulmuģtur tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı ve tarih sayılı Resmi Gazete lerde yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Projesi planlanan tesiste I.a.4. Projenin Üretim Teknolojisi baģlığı altında da bahsedildiği gibi tesis kapsamında oluģan, yurtiçi ve yurt dıģında piyasaya satıģı planlanan olgunlaģmıģ sıvı gübrenin piyasaya satıģın gerçekleģmemesi durumunda depolama tanklarının çıkıģına koyulabilecek bir filtre ile sıvı gübre içindeki katı gübreyi ayırıp, geri kalan su reverse osmosis sistemi ile arıtarak deģarj edilecektir. Bu bağlamda tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında Balıkesir Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü nden atıksu deģarjı konulu Çevre Ġzni alınacaktır.

20 1.c.3. Hafriyat Atıkları Projesi planlanan Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nde tesisin inģaatı aģamasında hafriyat oluģacaktır. Kazı yüksekliği 1 m ve hafriyat yoğunluğu 1,6 ton/m 3 olarak alınmıģtır. Bu hesaplamalara göre hafriyat miktarları aģağıdadır. Tablo1.3. Yapılacak Hafriyat Miktarları Ünite Adet Hafriyat miktarı (m 3 ) Fermantör ,22 Son Fermantör ,88 Katı Gübre Depolama ,9 Hidrosiklon KarıĢtırıcı 1 28,27 Silo Besleme Sistemi 2 20 Seperasyon Ünitesi 1 72 Toplam ,27 Toplam ,27 m 3 lük hafriyat oluģacaktır. Hafriyat yoğunluğu 1,6 ton/m 3 olarak alındığında toplamda ,23 ton hafriyat oluģacak ve oluģan bu hafriyat inģaat iģlemi sırasında ve sonrasında dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır. I.c. 4. Gaz Atıklar Hafriyat iģlemleri sırasında proje alanında 12 ay, günde 8 saat tek vardiya halinde çalıģma yapılacak olup oluģan toz emisyonu aģağıda hesaplanmıģtır. Toplam Hafriyat Miktarı: ,27 m 3 Hafriyat Malzemesinin Yoğunluğu: 1,6 ton/ m 3 Toplam Hafriyat Miktarı: ,27 m 3 x 1,6 ton/m 3 = ,23 Toplam ĠnĢaat Süresi: 8 saat/gün x 365 gün = saat Bir Saatte Yapılacak Hafriyat Miktarı: ,23 ton / saat = 6 ton/saat Bir Günde Yapılacak Hafriyat Miktarı: 6 ton/saat x 8 saat/gün = 48 ton/gün olacaktır. Bir Günde Yapılacak Sefer Sayısı: 48 ton/gün / 20 ton/sefer = ~ 3 sefer/gün olacaktır. Kamyonlar hafriyatı proje sahası içinde 100 m mesafedeki pasa sahasına götürecektir. GidiĢ dönüģ düģünülürse alınan mesafe 0,2 km olacaktır. Daha sonra proje alanındaki pasa sahasında toplanan bu hafriyat ihtiyaca göre arazi düzenlemesinde kullanılacaktır (1 sefer/gün x 0,2 km/sefer = 0,2 km/gün). Toz Emisyonu hesaplanırken; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 12 Tablo Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri tablosunda verilen Kontrollü Emisyon Faktörleri kullanılmıģtır. Tablo 1.4. Toz Emisyon Faktörleri ve Emisyon OluĢumu Toz Faktörleri Emisyon Değerleri Emisyon Debileri Sökme 0,0125 kg/ton 6 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,075 kg/saat Yükleme 0,005 kg/ton 6 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,03 kg/saat Nakliye 0,35 kg/km-araç 0,35 kg/km x 0,2 km/gün x 1 gün/ 8 saat = 0,0088 kg/saat BoĢaltma 0,005 kg/ton 6 ton/saat x 0,005 kg/ton = 0,03kg/saat Toplam Emisyon Miktarı 0,143 kg/saat

21 Emisyon hesaplamaları sonucunda ortaya çıkan 0,143 kg/saat değer tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde Ek 2 Tablo 2.1 Kütlesel Debiler de Toz Emisyonu için Baca DıĢındaki Yerler parametresinde belirtilen 1,0 kg/saat sınır değerinden düģüktür. Dolayısıyla toz dağılım modellemesi yapılmaya gerek duyulmamıģtır. Hafriyatın alınması sırasında tozumayı en aza indirebilmek amacıyla savurma yapılmadan yükleme yapılması, taģıma ve nakliye sırasında spreyleme yapılması gibi önlemler alınacaktır. I.c.5. Gürültü Kirliliği ve Çevre Üzerine Etkileri Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin inģaat ve iģletme aģamasında çalıģan makinelerden kaynaklı gürültü oluģumu söz konusudur. Söz konusu faaliyet çalıģma konusu gereği; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Ek-2: Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler Gaz yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 2 MW ve daha büyük 100 MW tan küçük olan tesisler hükümlerine göre Çevre Ġznine tabi bir faaliyettir ve Çevre izninin gürültü kontrolü ile ilgili hükümlerine tabidir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik te; MADDE 7 Aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi aģağıdaki Ģekilde değiģtirilmiģtir. ç) Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 sinde * iģareti ile muafiyet getirilmiģ iģletme ve tesisler ile çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi alması gereken iģletme ve tesislerden; 7/3/2008 tarihinden önce kurulmuģ ve açılma ve çalıģma ruhsatı almıģ olanlar ile kurulduğu tarih ve ruhsatı olup olmadığına bakılmaksızın, çok hassas ve hassas kullanımlardan itibaren en az 500 metre mesafede olan veya bu Yönetmelik çerçevesinde gürültü haritaları hazırlanması gereken yerleģim yerleri dıģında bulunan iģletme ve tesisler için çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine esas değerlendirme yapılmaz. Ancak, yetkili idarenin talep etmesi halinde iģletme ve tesisler için akustik rapor hazırlanması zorunludur. denilmektedir. Faaliyet sahibi yetkili merciinin gerek gördüğü durumda Akustik Rapor hazırlatacağını beyan etmektedir. OluĢacak olan gürültünün çalıģacak personele etki etmemesi için tarih ve sayılı ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Yönetmeliği nde belirtilen hükümler doğrultusunda gerekli tüm önlemler alınacaktır. Proje kapsamında yapılacak olan faaliyet esnasında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.

22 I.c.6. OluĢacak Atık Yağların Ġrdelenmesi Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin iģletilmesinde atık yağ oluģturabilecek parçaların bakım onarım iģlemleri tesis alanı içerisinde periyodik olarak lisanslı teknik servis elemanlarınca gerçekleģtirilecektir. Tesis alanında atık yağların bırakılması söz konusu olmayacaktır tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasında Dair Yönetmelik hükümlerine uyularak, çevresel ortama kesinlikle yağ bırakılmayacaktır. I.ç. Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski Acil Müdahale Planı nın amacı, olası kaza ve acil durumlara tepki vermeyi tanımlamak, kaza ve acil durumlarda, cana, mala ve çevreye verilebilecek zararları önlemek ve asgari düzeye indirmektir. Olası acil durumlar için belirlenen strateji aģağıdaki hususları içermelidir; Proje alanına özgü muhtemel acil durumların belirlenmesi, Proje alanı acil durum planlarının hazırlanması, Proje acil durum organizasyonunun ve sorumluluklarının belirlenmesi, Proje acil durum ekipmanlarının ve teçhizatının belirlenmesi, Proje yönetiminin resmi ve özel kuruluģlarla iletiģiminin belirlenmesi, Tahliye planlarının hazırlanması, Acil durumlarla ilgili tatbikatların yapılması, Kaza / tatbikat sonrası gözden geçirme yapılması. Çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek hususlar ile yangın ve patlamalara karģı gerekli tedbirler alınacaktır. Bu doğrultuda karģılaģılabilecek muhtemel acil durum tipleri ve alınacak önlemler aģağıda açıklanmıģ ve ilgili talimatlarla detaylandırılmıģtır. Acil Durum Tipleri ve Ekipmanlarının Belirlenmesi Acil Durum Tiplerinin Belirlenmesi: Proje Müdürü risk analiz sonuçlarını da kullanarak proje alanına özgü acil durum tiplerini belirler. Proje alanında meydana gelebilecek acil durum tipleri; Deprem, Sel baskını ve Ģiddetli fırtına, Toprak çökmesi, Tehlikeli kimyasalların kontrol dıģı yayılması, Kontrol edilemeyen gaz veya yağ sızıntısı, Kontrol dıģı petrol yayılması, Yangın ve / veya patlama, Araç kazası, Radyasyon, Tehdit ve sabotaj, Salgın hastalıklar, Zehirlenmeler.

23 Acil Durum Ekipmanlarının Belirlenmesi: Proje Müdürü, belirlenen acil durumlar karģısında kullanılacak olan acil durum ekipmanlarını belirler. BaĢlıca acil durum ekipmanları Ģunlardır: Siren veya alarm sistemi, jeneratör ve acil durum aydınlatması, Yangın söndürme tüpleri ve maskeleri, Yangın hortumları, yangın hidrantları ve su depoları, Uyarı levhaları ve emniyet bantları, Ambulans, Ġlkyardım araç gereçleri, Tehlikeli kimyasallar için algılama sistemleri, Yangın pompası, Yangın algılama dedektörleri, Döküntü önleme ve temizleme malzemeleri ve ekipmanları, HaberleĢme sistemleri. Proje alanında kullanılan acil durum ekipmanlarının listesinin tutulması tesis Müdürü tarafından sağlanır. Acil Durumlara Hazırlık ve Tepki Acil Durum Planı: Proje alanına özgü olarak belirlenen acil durumlarda yapılacakları, sorumlulukları, iletiģim yöntemlerini belirlemek için Proje Müdürü tarafından Acil Durum Planı hazırlanır. Acil Durum Planı aģağıda belirtilen hususları içerir: Acil durum organizasyonu ve sorumlulukları, Acil durumlarda, baģvurulacak resmi ve özel kuruluģların tespiti ve bu kuruluģlarla yapılacak iģlerin tarif edilmesi, Acil durumlarda, proje tahliye planının hazırlanması, Acil durumlarda, üçüncü kiģilerin ve diğer çalıģanların riayet edecekleri talimatların belirlenmesi. Acil Durum Planları, iģyerlerinin görülebilecek yerlerine asılır. Acil Durum Organizasyonu ve Sorumlulukları: Proje Müdürleri, kendi proje ve iģyerlerinde çalıģanları, çevreyi ve üçüncü kiģileri etkileyebilecek olan acil durumları belirler ve proje özel ihtiyaçlarına uygun acil durum organizasyonunu yapar ve sorumlulukları belirler. ĠĢyerinin büyüklüğü, yapılan iģin riskleri, yasal ve diğer Ģartlar gibi faktörlere de bağlı olmakla beraber tipik bir Acil Durum Organizasyon Ģeması aģağıda verilmiģtir.

24 ACĠL DURUM YÖNETĠCĠSĠ EKĠPLER LĠDERĠ HABERLEġME EKĠBĠ ĠLKYARDIM EKĠBĠ KURTARMA EKĠBĠ YANGIN SÖNDÜRME EKĠBĠ KORUMA EKĠBĠ ġekil 1.2. Acil Durum Organizasyon ġeması Acil durum planında görevli ekiplerin ve diğerlerinin sorumlulukları aģağıda belirtilmiģtir: Acil Durum Yöneticisi: Acil Durum Yöneticisinin sorumlulukları Ģunlardır: ĠĢyerlerinin Acil Durum Müdahale Ekipleri nin kurulmasını sağlamak ve sorumluluklarını delege etmek, Acil durumlar öncesi gerekli kaynakların teminini planlamak ve sağlamak, Proje Acil Durum Planı nın ve Acil Durum Prosedürü nün uygulanmasını sağlamak, Acil durum talimatlarının hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlamak, Acil durumlarda, Acil Durum Ekiplerini harekete geçirmek ve iletiģimi tek elden yönetmek, Acil durum sahasının emniyetli boģaltılmasını sağlamak, Acil durumlarda, resmi ve özel kuruluģlarla gerekli koordinasyonu sağlamak, ĠĢyerlerinde meydana gelen acil durumları Acil Durum Yöneticisi ne raporlamak. Ekipler Lideri: Acil Durum Yöneticisinin talimatına göre hareket etmek, Eğer güvenli ise acil durum sahasına gitmek ve durumu değerlendirmek, Acil Durum Ekiplerinin çalıģmalarını kontrol etmek ve koordine etmek, Diğer resmi mercilerin çalıģmalarına yardım etmek, Meydana gelen olayları, alınan ve / veya alınması gereken önlemleri, Acil Durum Yöneticisine raporlamak. Haberleşme Ekibi: Acil durumlarda, acil durum sirenini / alarmını çalmak, Toplanma noktasındaki kiģilerin sayılarının belirlenmesini sağlamak, Acil durum çıkıģlarını kontrol etmek,

25 Acil durumlarda, toplanma noktalarında bulunmak, Toplanma noktasındaki kiģilerin hareketlerini kontrol etmek, Ekipler Liderinin talimatına göre toplanma noktasının boģaltılmasını sağlamak, Toplanma noktasında toplananları, meydana gelen acil durum hakkında bilgilendirmek, Ekipler Lideri talimatlarıyla, ekipler ve ekipler lideri arasında iletiģimi temin etmek. Kurtarma Ekibi: Yangına, patlama, sel baskınları, büyük boyutlu bina ve toprak çökmeleri ile tehlikeli kimyasalların etkilerine maruz kalanları vb. kurtarmak, Acil durumlarda tüm çalıģanları emniyetli alanlarda toplamak, Yangın, patlama, çöküntülerde ve diğer tehlikeli durumlarda, önemli ve acil kurtarılması gereken evrak ve malzemeleri kurtarmak ve bunları emniyetli bir alanda muhafaza etmek. Koruma Ekibi: Yangın, patlama, çökme ve diğer tehlikeli durumlarda, önemli evrak ve malzemeleri korumak ve bunların korunduğu alanlara ve diğer tehlikeli yerlere, baģkalarının girmesini önlemek, Acil durum sahasında, çağrılan yetkili kuruluģların çalıģmalarına destek olmak. Yangın Söndürme Ekibi: Yangın esnasında, elektrik Ģalterlerinin kapalı olduğundan emin olmak, Yangın söndürme araçları ile itfaiye gelinceye kadar yangınla mücadele etmek, Yangının yayılmasına karģı gerekli önleyici tedbirler almak. İlkyardım Ekibi: Acil durumlarda yaralılara ilkyardımda bulunmak, Sağlık durumları ciddi olanların, en yakın sağlık kuruluģuna ulaģmasını sağlamak. Acil Durum ĠletiĢim Bilgileri: ĠĢyeri herhangi bir acil durumla karģılaģma ihtimaline karģı nereleri haberdar edeceklerini (kilit personel, itfaiye, doktor, sızıntı temizleme hizmetleri, vs.) belirler ve iletiģim bilgileri çalıģanların görebilecekleri yerlere asılır. Acil Durum Tahliye Planı: Tahliye planları, iģyerinin vaziyet planlarına göre düzenlenir. Bu plan üzerinde, toplanma noktaları, acil çıkıģlar, acil durum ekipmanlarının yerleri, ofisler, kamplar, yemekhaneler, yardımcı tesisler ve tehlikeli yerler vs. gösterilir. Aynı zamanda, acil çıkıģlardan, toplanma noktalarına nasıl gidileceği tanımlanır ve bu planlar iģyerlerinin giriģlerine, çalıģanların görebilecekleri yerlere asılır. Acil Durum Eğitimleri: Acil Durum Organizasyon ġeması nda görev alan ilkyardım ve yangın söndürme ekibinde görev alan personelin uygun eğitimleri almaları ĠĢyeri Müdürü tarafından sağlanır. Bunun yanında tüm çalıģanlar ve ziyaretçiler, herhangi bir acil durumda, aģağıdaki hususlarla ilgili bilgilendirilir:

26 Bir acil durum tespit ettiğinde durumu telefonla ilgili sorumlulara bildirmesi, Ġlgili kimselere adını, acil durum yerini ve türünü bildirmesi, Kendini riske atmaması, Acil Durum kontrol altına alınamayacak durumda ise müdahale etmemesi. Acil Durum Ekipmanlarının Kontrol Edilmesi: Acil durum jeneratörleri, acil durum sirenleri ve alarmları, yangın algılama dedektörleri, yangın pompaları, hidrantlar, yangın söndürme cihazları, acil durum aydınlatmaları, tehlike algılama sistemleri gibi acil durum ekipmanları Acil Durum Ekibi tarafından veya ilgili sorumlular tarafından belirlenen periyotlar dahilinde kontrol edilir. Kontrol kayıtları tutulur. Acil Durum Tatbikatları Kurtarma, tahliye, yangınla mücadele, kontrol edilemeyen sızıntı/döküntü tatbikatları, Acil Durum Yöneticisi veya Ekipler Lideri tarafından planlanır ve yapılır. Acil Durum Yöneticisi tarafından tatbikat sonuçlarının kayıtları tutulur ve sonuçlar iyileģtirme için kullanılır. Acil Durumların Gözden Geçirilmesi Kaza/tatbikat sonuçlarına göre acil durumlar ile ilgili önlemler gözden geçirilir, ihtiyaç duyulursa gerekli olan düzeltici/önleyici faaliyetler baģlatılır. Gözden geçirme sırasında komģularda meydana gelen acil durum/durumlar veya kaza/kazalar olma ihtimalleri, komģu kuruluģlardan karģılıklı olarak alınacak yardım imkânları da göz önüne alınır. Sorumluluklar Toplam Kalite Yönetim Temsilcisi: Proje alanında acil durumlarla ilgili önlemlerin alınmasını sağlamak, acil durum faaliyetlerini izlemek ve acil durum için gerekli kaynakları sağlamak, ĠĢyerlerinin/projelerin acil durum önlemlerinin denetlenmesini sağlamak. Acil Durum Yöneticisi Proje alanında acil durum önlemlerini almak, acil durum faaliyetlerini gerçekleģtirmek ve acil durum için gerekli kaynakları belirlemek, ĠĢyerlerinin/projelerin acil durum önlemlerini takip etmek. Ekipler Lideri ĠĢyerinde, acil durumlarla ilgili önlemlerin alınmasını ve gerekli kaynakları sağlamak, ĠĢyerinde acil durum planlarının hazırlanmasını ve uygulanmasını sağlamak, Acil durum tatbikatlarının yapılmasını sağlamak.

27 ĠĢyeri Müdürü Proje ye özgü acil durumları belirlemek, Proje ye acil durum ekipmanlarını belirlemek ve bu ekipmanların periyodik olarak kontrollerini yapmak/yaptırmak, Projede acil durumlarla ilgili önlemleri almak ve gerekli kaynakları tespit etmek, Projede acil durum planlarını hazırlamak ve uygulamak, Acil durum ekiplerindeki kiģilerin uygun eğitimleri almalarını sağlamak, Acil durum tatbikatlarını organize etmek, Acil durum tatbikatları ile ilgili kayıtları tutmak, Acil durum tahliye planlarını, acil durum iletiģim bilgilerini görünür yerlere asmak. 1.d.Projenin Muhtemel Çevresel Etkilerine KarĢı Alınacak Tedbirler Sıvı Atık 1.c.2. Sıvı Atıklar baģlıklı konuda belirtildiği gibi faaliyet alanında oluģacak su kirliliği, inģaat aģamasında çalıģacak personelin sosyal kullanımından ortaya çıkacak evsel nitelikli atıksular (3,0 m 3 /gün), iģletme aģamasında çalıģacak personelin sosyal kullanımından ortaya çıkacak evsel nitelikli atıksular (0,75 m 3 /gün) ile tesisin temizliği için kullanılacak su (2 ton/gün) dur. Bu atıksular Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 32. Maddesi, Nüfusu 84 kiģinin altında olan otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi ve yazlık siteler ve sanayi tesislerinin evsel atık suları 19/3/1971 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilir. bendi gereğince, Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre sahada mevcut olan sızdırmaz özellikteki fosseptik çukurda biriktirilip, fosseptik çukur dolduğunda vidanjör ile Edincik Beldesi kanalizasyon sistemine deģarj edilerek bertaraf edilecektir. Fosseptik çukura ait plan EK-14 te sunulmuģtur tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı ve tarih sayılı Resmi Gazete lerde yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası ĠnĢası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Projesi planlanan tesiste I.a.4. Projenin Üretim Teknolojisi baģlığı altında da bahsedildiği gibi tesis kapsamında oluģan, yurtiçi ve yurt dıģında piyasaya satıģı planlanan olgunlaģmıģ sıvı gübrenin piyasaya satıģın gerçekleģmemesi durumunda depolama tanklarının çıkıģına koyulabilecek bir filtre ile sıvı gübre içindeki katı gübreyi ayırıp, geri kalan su reverse osmosis sistemi ile arıtarak deģarj edilecektir. Bu bağlamda tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında Balıkesir Ġl Çevre ve ġehircilik Müdürlüğü nden atıksu deģarjı konulu Çevre Ġzni alınacaktır.

28 Katı Atık 1.c.1. Katı Atıklar baģlıklı konuda belirtildiği gibi oluģan katı atık miktarı inģaat aģamasında 23 kg/gün, iģletme aģamasında da 5,75 kg/gün olup evsel nitelikli bu katı atıklar ağzı kapaklı sızdırmaz özellikte konteynırda toplanacaktır. Konteynır dolduğunda katı atık Edindik Belediyesi çöp döküm sahasına götürülerek bertaraf edilecektir. Geri kazanılması mümkün olan ve değerlendirilebilir sınıfa giren atıklar (plastik, cam, kağıt, metal, vb.) tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak, ayrı ayrı toplanacak ve geri kazanımı sağlanması amacıyla lisanslı toplayıcılara verilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği ve tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı, tarih , tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı, tarih sayılı ve tarih sayılı Resmi Gazete ler de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine aynen uyulacaktır. Gaz Atık 1.c.4. Gaz Atıklar baģlıklı konuda belirtildiği gibi emisyon hesaplamaları sonucunda ortaya çıkan 0,143 kg/saat değer tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde Ek 2 Tablo 2.1 Kütlesel Debiler de Toz Emisyonu için Baca DıĢındaki Yerler parametresinde belirtilen 1,0 kg/saat sınır değerinden düģüktür. Dolayısıyla toz dağılım modellemesi yapılmaya gerek duyulmamıģtır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Gürültü Kirliliği Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin inģaat ve iģletme aģamasında çalıģan makinelerden kaynaklı gürültü oluģumu söz konusudur. Söz konusu faaliyet çalıģma konusu gereği; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Ek-2: Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler

29 1.1.2 Gaz yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 2 MW ve daha büyük 100 MW tan küçük olan tesisler hükümlerine göre Çevre Ġznine tabi bir faaliyettir ve Çevre izninin gürültü kontrolü ile ilgili hükümlerine tabidir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik te; MADDE 7 Aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi aģağıdaki Ģekilde değiģtirilmiģtir. ç) Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 sinde * iģareti ile muafiyet getirilmiģ iģletme ve tesisler ile çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesi alması gereken iģletme ve tesislerden; 7/3/2008 tarihinden önce kurulmuģ ve açılma ve çalıģma ruhsatı almıģ olanlar ile kurulduğu tarih ve ruhsatı olup olmadığına bakılmaksızın, çok hassas ve hassas kullanımlardan itibaren en az 500 metre mesafede olan veya bu Yönetmelik çerçevesinde gürültü haritaları hazırlanması gereken yerleģim yerleri dıģında bulunan iģletme ve tesisler için çevre izni veya çevre izin ve lisans belgesine esas değerlendirme yapılmaz. Ancak, yetkili idarenin talep etmesi halinde iģletme ve tesisler için akustik rapor hazırlanması zorunludur. denilmektedir. Faaliyet sahibi yetkili merciinin gerek gördüğü durumda Akustik Rapor hazırlatacağını beyan etmektedir. OluĢacak olan gürültünün çalıģacak personele etki etmemesi için tarih ve sayılı ĠĢçi Sağlığı ve ĠĢ Güvenliği Yönetmeliği nde belirtilen hükümler doğrultusunda gerekli tüm önlemler alınacaktır. Proje kapsamında yapılacak olan faaliyet esnasında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Atık Yağ Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin iģletilmesinde atık yağ oluģturabilecek parçaların bakım onarım iģlemleri tesis alanı içerisinde periyodik olarak lisanslı teknik servis elemanlarınca gerçekleģtirilecektir. Tesis alanında atık yağların bırakılması söz konusu olmayacaktır tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasında Dair Yönetmelik hükümlerine uyularak, çevresel ortama kesinlikle yağ bırakılmayacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Faaliyet alanında atık pil oluģumu beklenmemektedir. Ancak kullanılacak iģ makinelerinden atık akümülatör oluģumu söz konusudur. Faaliyet alanında atık pil ve atık akümülatör oluģması durumunda, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacak, Madde 13 uyarınca evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satıģını yapan iģletmelerce veya belediyelerce oluģturulacak toplama noktalarına teslim edilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih sayılı ve

30 tarih sayılı Resmi Gazete lerde yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ambalaj Atıkları Proje sahasında, çalıģma esnasında personelin sosyal kullanımı sonucu ambalaj atığı oluģumu söz konusudur. Ambalaj atığı oluģtuğunda yapıldığı malzemenin özelliğine göre çuvallarda ayrı olarak biriktirilip lisanslı firmalara verilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tehlikeli Atıklar Projesi planlanan Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nde tehlikeli atık oluģması durumunda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih sayılı, tarih sayılı ve tarih sayılı Resmi Gazete lerde yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamında geçici depolanacak ve tehlikeli atıklar konusunda lisansı bulunan firma ile anlaģılarak bertarafı sağlanacaktır. Tıbbi Atıklar Faaliyet alanında tıbbi atık oluģması halinde, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih sayılı, tarih sayılı ve tarih sayılı Resmi Gazete lerde yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik göre geçici depolanması, taģınması ve bertarafı sağlanacaktır. Ömrünü TamamlamıĢ Lastikler Proje kapsamında kullanılacak araçların lastikleri deforme olduğunda veya kullanma ömrü bittiğinde, bu lastikler değiģtirilip atık lastik alan firmalara teslim edilecektir. Sahada ömrünü tamamlamıģ lastik bırakılması söz konusu değildir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Proje Sahasının Risk Durumu: Proje sahasında Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin çalıģması sırasında çığ, heyelan, kaya düģmesi vb. tehlikeler oluģması söz konusu değildir. Ancak yinede alınacak önlemlerle böyle durumlar oluģursa önüne geçilecektir. En yakın mesafedeki yerleģim yeri 1825 m mesafede Kuzeybatı yönünde bulunan Yenice Mahallesi dir.

31 BÖLÜM II

32 BÖLÜM II. PROJENĠN YERĠ II.a. Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi Proje kapsamında TELKO ENERJĠ ÜRETĠM TURĠZM ĠNġAAT SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. tarafından Balıkesir Ġli, Bandırma Ġlçesi, Edincik Beldesi, Alibeymezarlığı Mevkii (46-5 pafta, nolu parsel) sinde ,60 m 2 lik Edincik Beldesi adına tapulu (Bkz. EK-1) alanda Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin kurulup iģletilmesi planlanmaktadır. Projesi planlanan Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) nin toplam kurulu gücü 3,2136 MWm / 3,120 MWe olacaktır. Yıllık öngörülen üretim miktarı yaklaģık kwh tir. Proje kapsamında tavuk ve hayvan dıģkısı ile tarımsal atıklardan elektrik enerjisi ve kompost gübre elde edilmesi planlanmaktadır. Proje için EPDK ya lisans baģvurusu yapılmıģtır ve lisans yürürlük tarihinden itibaren 20 yıl geçerli olmak üzere üretim lisansı verilmiģtir (Bkz. EK-2). Proje alanı tarla vasfındadır. Söz konusu alan 1/ ölçekli Erdek Kapıdağ Yarımadası Çevre Düzeni Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alan kullanımında olduğu için Biyogaz Tesisi (Tavukhane Atıklarında Biyogaz Elde Edilerek Elektrik Üretimi ve Organik Gübre Üretim Tesisi) amaçlı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı DeğiĢikliği, 1/5.000 ölçekli Nazım Ġmar Planı ve 1/1.000 ölçekli Uygulama Ġmar Planına esas olmak üzere kurum veri, görüģ ve önerileri alınmıģtır Konu ile ilgili görüģler EK-7, EK-8, EK-9, EK-10, EK-11, EK-12 ve EK-13 te sunulmuģtur.. Arazi inģaat aģamasında yapılan kazı çalıģmaları sonucu ortaya çıkan hafriyat atıklarının depolanmasında kullanılacak olup bu hafriyatlar daha sonra dolgu iģlemlerinde kullanılacaktır. ĠĢletme aģamasında ise herhangi bir arazi kazı çalıģması yapılmayacaktır. Dolayısıyla bu projenin gerçekleģtirilmesiyle birlikte arazinin yapısını bozacak herhangi bir faaliyet söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamındaki bu iģlemler sırasında; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, ĠnĢaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre değerlendirilecektir. II.a.1 Topoğrafik, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Ġle Doğal Afet Durumu II.a.1.1. Topoğrafya Söz konusu faaliyet alanının çevresinde bulanan bazı yükseltiler Ģunlardır; Tablo 2.1. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yükseltiler Yükselti Ġsmi Projeye Göre Yönü Projeye Uzaklığı (m) DeliktaĢ T. K Merdivenli T. KKD Gevenli T. DKD TaĢlı T. DKD Dede T. D ÇavuĢlar T. BGB 2.500

33 Biyogaz Tesisi nin çevresini gösteren topoğrafik harita Ek-17 de verilmiģtir. II.a.1.2. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Jeolojik Yapı ve Stratigrafi a. Paleozoik Birimler Balıkesir ilinin temelini Biga yarımadasından itibaren Edremit körfezi kuzeyinde bulunan ve metreye kadar yükselen Kazdağ masifini paleozoik veya muhtemelen daha yaģlı migmatifler oluģturur. Bu temel üzerine ise alamandin amfibolit fasiyesindeki gnayslar gelir. Burada yeģil Ģist fasiyesi Ģistleri çok kıvrımlı ve yer yer kırıklı olup yatay ve düģey geçiģler gösterir. Mermerlerle ara katkılı olan bu birim üst seviyelerde tamamen mermerlere geçer. Bu birimleri kesen granit-granodiyoridlerde olasılıkla paleozoyiktir. Yine bu birimlerde granit ve granodiyoritlerin mermerlerle olan kontaklarından oldukça geniģ skarn zonları oluģmuģtur. ġekil 2.1. Kuzey Batı Anadolu Jeoloji Haritası Edremit Körfezi kuzeyindeki mesozoik oluģuklar, Karakaya Formasyonu olarak adlandırılan alt triyas yaģlı ofiyolitli, radiolaritli karmaģık bir seri ile baģlamakta, bunu orta Triyas yaģlı çınarcık kireçtaģı örtmekte ve bununda üzerine üst Triyas a ait Hasanlar formasyonu gelmektedir. Altjura Terzialan kumtaģlarıyla temsil edilmekte, bunu da Üstjura-Alt Kretase yaģlı Alancık Formasyonu izlemektedir.

34 ġekil 2.2. Kazdağı Masifinin Jeoloji Haritası Balıkesir ilinin 30 km batısında Balya ve Ġvrindi yol ayrımında Fuzulinidler ihtiva eden üst permiyen kalkerleri tarafından çevrelenmiģ küçük bir metamorfik kayaç mostrası bulunmaktadır. Yol ayrımından Ġvrindi ye doğru yol yarmalarında kalker bazalt konglomeraları görülmektedir. Burası taban konglomeraların yaģlarının doğru olarak tayin edilebileceği nadir mevkilerden biridir.

35 ġekil 2.3. Kazdağ Masifinin Stratigrafik Ġstifi Menderes masifinin batı, kuzeybatı ve kuzey kısmında Karaburun yarımadasındaki Devonien formasyonların (burada pre-permiyen fosiller bulunmaktadır) bir parçası olan daha genç ve daha az metamorfik serilerin meydana getirdiği bir kuģak uzanmaktadır. Bu kısma üst paleozoyik kuģak adı verilmiģ olup Kazdağ bu kuģakta yer alır. Mevcut bilgiler ıģığında Kazdağ da ki gnaysların ve Menderes masifinde bulunanlarla ve üst paleozoik kuģakta yer alan diğer serilerin gnaysları ile korelasyonu yapılamamaktadır. 1. Fazlıkonağı Formasyonu : Formasyon alacalı renkli Ģistlerden oluģmuģtur. Yer yer mercek ve bant Ģeklinde mermer ve serpantinit kütleleri içermektedir. Birim genellikle bazik magmatik kökenli glokofan-epidot Ģist ve glokofan-klorit Ģist ile pelitik-psamitik kökenli kuvars-albit-klorit serisit Ģist, kuvars-albit-muskovit Ģist, muskovit-kuvarsit, metakumtaģı ve metakarbonatlardan oluģmaktadır. Birimin kalınlığı belirsizdir. Formasyon içerisinde görülen mermerler gri, beyaz renkli, Ģeker dokulu ve ince-orta tabakalıdır. Genellikle mercek Ģeklinde görülen serpantinit kütleleri ise yer yer Ģiddetle makaslanarak yapraklanma kazanmıģlardır. Metamorfizma nedeni ile içinde organik bir kalıntıya rastlanmayan bu birimin yaģı; gerek konumu, gerekse Batı Anadolu da yapılan diğer