MİMARLAR BODRUM DA, MÜBADELE VE MİMARİDE BULUŞTU

Transkript

1 MİMARLAR BODRUM DA, MÜBADELE VE MİMARİDE BULUŞTU Mübadele ve Mimari konulu konferans Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliği ve TAKSAD tarafından Bodrum Trafo da gerçekleşti. Turgut Reis Tarih Kültür ve Sanat araştırmaları Derneği (TAKSAD) tarafından organize edilen Girit Mübadele Bodrum konferanslar serisinin 3. etkinliği Mübadele ve Mimari konulu konferans Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliğinin işbirliğinde Trafo da gerçekleşti. Etkinliği Mimar Ertuğrul Aladağ ve Mimar Paris Papathedorou konuşmacı olarak katıldı. TAKSAD Başkanı Tarık Eray Çakır ve Mimarlar Odası Bodrum Temsilciliği Başkanı Cevat Kalfa nın açılış konuşmalarının ardından başlayan sunumda Türkçe İngilizce Türkçe Simultane Çeviri yapıldı. İlk sunumda söz alan Mimar Ertuğrul Aladağ Muğlalı Konstantinoğlu Filvari Usta Örneğiyle Mübadele Ve Mimari hakkında bilgiler verdi. Aladağ, Türkiye de mimarlıkta sorunların olduğunun altını çizerek. Eğitimde mi? sorun var mevzuatta mı? sorun var bizde mi? sorun var bilmiyorum dedi. Aladağ daha sonra Mübadelemzalandıktan sonraki Anadolu dan giden Rumların bıraktığı mimari eserleri bir slayt gösteri ile sundu. Aladağ Rumlar Mübadele zamanı kendi doğup büyüdükleri topraklardan anlaşma gereği hepsi bir sürü gibi gönderiliyorlar. Çok dramlar yaşanıyor her iki taraf çok dram yaşıyor. Tıpkı şimdi Bodrum da yaşananlar gibi küçücük kayıklarla çoğu kaçmış genç yaşlı çoluk çocuk demeden çok zor zamanlar geçirmişler. Mihri Belli nin 1940 yılında bir Amerikan üniversitesindeki mastır tezi Mübadele ile ilgili ilk bilimsel çalışmadır. Yunanistan da yaptığım araştırmalar sırasında yunanlıların değişi ile ikinci çalışma ise benim 1993 de yaptığım çalışmam olduğunu söylediler. Büyük iş adamları çok zarar görmüyorlar en çok zararı zanaatkarlar görüyor. 1844

2 de temerrüt defterlerindeki tespitlerde Muğla da ne kadar yapısı duvarcı varsa hepsi de Rum olduğu ortaya çıkmıştır. Türkler genellikle o yıllarda oduncu yada ağa yada esnaf olarak yaşamışlar diye konuştu. İkinci Konuşmacı Yunan Mimar Paris Papatheodorou Rodos ta Bir 19. Yüzyıl Osmanlı Konağı: Tarihi, Mimarisi Ve Restorasyonu hakkında bilgilendirme yaptı. Mimar Papatheodorou slayt sunumu ile uzun yıllar süren restorasyonu anlattı. Osmanlı konağının şimdilerde ise bir yunan tavernası olarak işletildiğini çevrede çok sevilen bir yer olduğunu ifade etti. Bodrum Belediyesinin ve Bodrum Ticaret Odasının destekleri ile gerçekleşen konferansa Kaplan İnşaat Ltd. Şti, FSG İnşaat Ltd. Şti. sponsor olurken, toplantı sonrasında düzenlenen bir kokteyl ile mimarlar toplantı hakkında bilgi alışverişinde bulundu. TARIK ERAY ÇAKIR

3

4

5

6

7 MÜBADİLLERİ ANLATAN GİRİTLİ ARAŞTIRMACIYI BODRUMLULAR ÇOK SEVDİ Turgut Reis Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği (TAKSAD tarafından Bodrum da Girit Mübadilleri konulu konferansın ikincisi düzenlendi. Bodrum Belediyesi Hakan Aykan Kültür Merkezinde düzenlenen konferansta, Girit ten gelen araştırmacı Doktor Eleni Psaradaki, Anadoludan Girit e göç edenleri anlattı. Konferansa çok sayıda ilgili katılarak büyük bir ilgi ile izlediler. Anlatılanlat karşısında zaman zaman duygulu anlar yaşanan konferans ta acıklı göç hikayeleri, alışkanlıklar, geleneklerin devam ettirilmesi, fotoğraf sunumu ile anlatıldı. Buruk göç hikayesinin sonunda acı dolu günler duygusal müzikler ile mübadillerin teselli bulmaya çalıştıkları ifade edildi. Anadolu dan göç edenlerin Girit te yerleştikleri veya yeniden kurdukları yerleşim yerlerine Anadolu dan geldikleri kasabalarının isminin önüne yeni ibaresi koyarak yaşadıkları anlatıldı. Örnek olarak Bodrum a eski adı Halikarnasos iken Girit e göçemler kurdukları yerleşime Yeni Halikarnasos dedikleri örnek gösterildi. Konferans sonunda Girit adasından gelen Yunanlı araştırmacı Eleniye çeşitli hediyeler verildi. Ayrıca katılanlar Eleni ile Fotoğraf çektirebilmek amacıyla birbirleri ile adeta yarıştılar. Konferansı Organize eden YAKSAD başkanı Tarık Eray Çakır Eleni

8 Psaradaki adlı Giritli araştırmacı ile bu konuda çalışmaları ve İşbirlerine devam edeceklerini açıkladı. ki Eleni Psaradaki verdiği konferansında şunları söyledi: Son yıllarda üzerinde çalıştığım konunun tam başlığı Girit teki Yeni Halikasnassos ta Anadolu göçmenlerin bellekleri dir (2012). Bu çalışmada Anadolu dan gelen göçmenlerin anlatışı ve yeni kuşaklardaki etkisini incelemek istedim. Resmi istatistiklere göre 1928 yılında Yunanistan da bulunan mübadil sayısı kişiymiş. Bunların ü Girit e yerleşmişti. (İraklio nun merkezinde , Yeni Halikarnassos ta kişi). Bütün zorluklara rağmen Anadolulular yavaş yavaş arazi veya ev almaya başlamış ve birbirine yakın yerleşmişken yepyeni köy veya semtler doğmuş. Yeni vatanlarında ilk zamanları zormuş, çünkü kısa zamanda yerlilerle maddi ve kültürel farkları ortaya çıkmış ve etkili bir şekilde idare edilmesi her zaman kolay değilmiş. Gelen mübadiller Aile reisi, dürüstmüş. [ ] Çok çalışkan, çiftçilerin en iyileriymiş, özellikle üzümle uğraşıyorlardı.[ ] Uygar insanlardı. Oradan doğru dürüst aile reisi olarak gelmişler [ ] Βuraya gelip yerlilere uygarlık öğrettiler. İraklio da Nüfus Değişiminden uzun zaman geçtiğine rağmen (Nüfus Değişimi Protokolun imzalanması , Lozan Anlaşmasının ise ) yeni kuşaktaki izleri hala bellidir. İraklio da yaşayan Anadolulular atalarının topraklarını görmeye ihtiyacı olduğunu söylemişler. Ben Anadolu ya ilk gittiğimde, babamın okulunu gözlerim kapalı buldum. Çünkü çocukken evde sürekli bu hikayeleri dinlerdik. [ ] Ben o sokakları yürürken, hayretle ve şaşkınlıkla sağda solda eski güzel kemerli kapıları görüyordum ve anne babamın orada büyüdüğünü düşünüyordum. Özellikle Yunanistan da mübadiller yeni yerleştikleri yerlere Anadolu şehirlerinin ve

9 köylerinin adlarını verdiler. Bunların çoğunda tek fark «νέος» yeni - sıfatının eklenmesidir. Böylece Nea Smyrni, Nea Alikarnassos, Neos Vucas (Buca), Nea Pergamos (Bergama), Nea Filadelfya (Alaşehir), Nea Alaçata veya Nea İoniya gibi adlar çıkmış. Bunların birçoğunda da, Platya Mikrasiaton -Anadoluluların Meydanı- veya anıtları da var. Bu isimlerden başka, bazen Anadolu dan gelenlerin heykelleri de var. Bu anıtlar geçmiş ve bugünün arasındaki bir köprü olarak kullanılır. Bu şekilde Anadolu mübadilleri geride bıraktıkları toprakları ve onlarla ilgili belleklerini, kimliğini nostalji ile ifade eder. Geleneklerimizin kaydetmesine büyük önem veriyorum. Dedelerimizin getirdikleri ve söylediği gibi aynen korumamız ve sürdürmemiz gerek [Bu çerçevede] Ben de kızıma söylüyorum ki bu tür şeylerin unutulmaması gerek. Yazman ve aklında tutman gerek, söylüyorum ona. Biz bu bellekleri çocuklarımıza iletiriz. [ ] Öğrendiğimiz her şeyi torunlarımıza da anlatmaya ihtiyacımız var. Bir söyleyelim de, onlar da istediklerini tutsun sırası geleceği zaman iletsinler. Bizim için bellek solunmaz, paslanmaz gibi bir şey. Umarız ki yeni nesiller önemini anlayıp korurlardır. Bu yüzden de defalarca tekrar etmekten sıkılmayız. Başka bir bellek koruma örneği Anadolu mutfağıdır. İraklio daki Anadolu mübadilleri yıllarca bu tür bayramlarda baklava, börek ve Barbara adlı bir buğday püresi yapmışlardır. Başka canlı ve tuttukları özellikler Anadolu müziği, şarkıları ve danslarıdır. Katılanların söylediklerine göre, Eskiden tüm bayramlar şenlikler evlerde yapılıyordu. Akşamları evlerde toplanıp herkes kutlaması, düğünü ve vaftizini orda yapardı. [ ] Sonrasında ise dümperlek, keman, santurla dans ederlerdi. Biz küçükken hep şarkılar söylerdik. Yani büyüklerimizin bize

10 öğrettiği şarkıları. İnsanlar bu şekilde kendilerini rahat ve güvende hissedip geçmişteki anılarını ve nostaljisini ortaya çıkar, iletir ve mümkün olduğu kadar korur. Buna tanık olmak da bazen şaşrtıcı olabilir, ama aynı zamanda güzel bir his, bir duygu. Yeni sosyal çevresine ve farklı yaşantılarına rağmen, yeni nesillerin hafızası hala güçlüdür. Mübadillerin geçmişle ilgili ettikleri ifadelerde heykel, anıt ve fotoğrafların önemi büyüktür, çünkü eski asıl kaynaklar ve topraklarından koparılmıştır. Yeni vatanında artık yabancı hissetmezse de, eski memleketinin belleği bugün verdikleri mücadelelerin, yaşantıların ve gereksinimlerin önemli bir parçası olmuştur. GİRİT KONFERANSININ 1. Sİ AŞAĞIDAKİ LİNKTE YER ALIYOR. ri-konferansi-2/

11

12

13

14

15

16

17

18

19 GİRİT, MÜBADELE VE BODRUM GİRİTLİLERİ KONFERANSI BODRUM TRAFO DA Turgutreis Tarih ve Sanat Araştırmaları Derneği Girit, mübadele ve Bodrum Giritlileri konulu bir konferans düzenliyor. Turgut Reis Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları

20 Derneği (TAKSAD) tarafından, 22 Ağustos 2015 Cumartesi günü saat 19:00 20:30 saatleri arasında Bodrum Belediyesinin katkılarıyla Bodrum Belediyesi Hakan Aykan Kültür Merkezinde (Bodrum Trafo) düzenlenecek etkinliğe ilgi duyanların davetli olduğu bildirildi. Turgut Reis Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği (TAKSAD) Başkanı Tarık Eray Çakır tarafından yapılan davet metni şöyledir: 11 Haziran 2015 tarihinde kurularak Bodrum Sivil Toplum Dernekleri arasına katılan Turgut Reis Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği (TAKSAD), Bodrum Yarımadasında bu günün Turgutreis Mahallesine bağlı 16. Yüzyılın Karabağ Köyünde doğmuş, Türk Denizcilik Tarihinin en önemli kişiliklerden biri olan Turgut Reis in gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarılması ve adının yaşatılması amacı ile ilgili çalışmalar yürütmekle birlikte, tüm sosyal bilim alanları başta olmak üzere, özellikle tarih, arkeoloji, sanat tarihi ve güzel sanatlar gibi geniş bir alana yayılan konuları, yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde geniş bir perspektifle ele alarak, bu alanlarda dernek üyeleri ve her yaş grubundan tüm insanların kişisel, kültürel ve toplumsal gelişimine destek olmak amacı ile faaliyetlerini yürütecektir. Turgut Reis Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Derneği (TAKSAD) olarak, 22 Ağustos 2015 Cumartesi günü saat 19:00 20:30 saatleri arasında Bodrum Belediyesinin katkılarıyla Bodrum Belediyesi Hakan Aykan Kültür Merkezinde (Bodrum Trafo) aşağıda belirtilen program çerçevesince Girit, Mübadele ve Bodrum Giritlileri isimli bir konferans etkinliği organize edilecektir. Konferans etkinliğimiz ile ilgili duyurunun kamuoyuna tarafınızdan gerçekleştirilmesini ve konferans ile ilgili haberinin yapılmasını rica eder, değerli katılımınızın bizleri onurlandıracağını belirtmek isteriz. Bilgi için: Tarık Eray Çakır / gsm: Tarık Eray Çakır(Dernek Başkanı)

21 Print