YILIN GOLÜNÜ DOLAR ATTI ALP KELER GECELİK REPO VOB A GELİYOR VOB DA ATILIM YILI OLACAK

Transkript

1 YIL: 5 SAYI: 22 OCAK 2012 GECELİK REPO VOB A GELİYOR VOB Mart ayında gecelik repo piyasası sözleşmesini yürürlüğe sokuyor... ALP KELER Ak Portföy Genel Müdürü, yatırım fonlarının vadeli piyasaya bakışını anlattı... VOB DA ATILIM YILI OLACAK Gedik Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Topaç tan yatırımcılara tavsiyeler... YILIN GOLÜNÜ DOLAR ATTI Dört büyükler geçen yıl toplamda 55 milyon lira kur zararı yazdı. Kulüplerin taşıdığı kur riski, performans gelirlerinin yarısına mal oldu...

2 Vaidyalingam Hariharan CEO SMX Gaureng Desai COO DGCX David Kucera CEO PXE Iris Weidinger CFO EEX Lamon Rutten CEO MCX India

3 YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN MESAJI KURDA KORUNMANIN ÖNE ÇIKTIĞI BİR YIL OLACAK IŞINSU KESTELLİ VOB Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye, 2011 yılını çok hızlı geçirdi. Son çeyrekteki yavaşlamaya rağmen 2011 yılını yüzde 8 in üzerinde bir büyüme ile tamamladığımız tahmin ediliyor. Orta Vadeli Program ın 2012 yılı büyüme hedefi yüzde 4. Ancak IMF gibi bazı kurumlar, yüksek cari açığımızı ve AB deki daralmayı göz önüne alarak Türkiye için yüzde 2 civarı bir büyüme öngörüyorlar. IMF dünya ekonomisi için yüzde 4 olan büyüme tahminini yüzde 3.3 e çekti. Euro bölgesinde bu yıl 0.5 küçülme bekleniyor. Özellikle Avrupa Birliği nde şu anda yaşanandan daha derin bir kırılma olmazsa, 2012 de yüzde 4 büyümenin yakalanabileceğini düşünüyorum ye ait temel riskin, ABD ve Fransa gibi ülkelerde başkanlık seçimleri nedeniyle ertelenebilecek adımlar olacağını öngörüyorum. Türkiye de mali disiplin sürdükçe enflasyonda kalıcı bir sıçrama yaşamayız. Merkez Bankası nın piyasanın önünde yürüyen adımlarının fiyat istikrarı için güvence olduğunu düşünüyorum. Mevcut şartlar altında Türkiye ekonomisinin bu dönemi sert fren yaparak değil, yumuşak inişle tamamlayacağını söylemek mümkün. Türkiye dalgalı kur sistemiyle yoluna devam ediyor. Geçen yıl döviz sepetindeki yüzde 23 lük değer artışı pek çok kurum ve şirkete kur zararı yazdırdı. Merkez Bankası 2012 yi, Türk Lirası nın değerleneceği bir yıl olarak öngörüyor. Türk girişimcisinin her ihtimalde kur riskinden korunma ihtiyacı olduğu ortada. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası 4 Şubat 2012 de 8 inci yaşına girmiş olacak yılı bizim için atmaya hazırlandığımız önemli adımların testini yaptığımız bir yıl oldu. Opsiyonlar ve diğer yeni kontratlar için dizayn ettiğimiz yeni yazılımımızı test ettik da 432 milyar TL olan işlem hacmimiz bu yıl yüzde 2 civarında artış gösterdi. Ancak işlem miktarımız yüzde 16 arttığı için dünya türev borsaları arasındaki yerimizi koruduğumuzu düşünüyoruz. VOB un 2012 yılı performansını, opsiyonlara başlama tarihimiz belirleyecek. Opsiyonlara başladıktan sonraki bir yıl içinde işlem hacmimizin 1 trilyon liraya çıkması sürpriz olmaz. Türev piyasaların reel sektörle entegrasyonu için 2011 de başladığımız elektrik ve canlı hayvan vadeli kontratları çok önemli deneyim oldu. Bu yıl lisanslı depoculuk şirketi ELİDAŞ ın aktif olarak devreye girmesi ve ilgili kesimlerin ilgi göstermesi halinde vadeli pamuk kontratlarının canlanacağını ümit ediyoruz. İşlem hacminde yerli yatırımcıların yüzde 85 civarı payla yabancılara üstünlüğü sürse de VOB, Turkdex markasıyla yurt dışında neredeyse içeridekinden daha çok tanınıyor. Hedefimiz, Türk reel sektörünün ihtiyaçlarına uygun kontratlarla ekonominin sağlıklı gelişmesine destek vermek ve bunu yaparken orta vadede dünyanın ilk 10 türev borsası arasına girmeyi zorlamak. Bu hedeflere ilerlerken ekonomi yönetiminden sermaye piyasalarını büyütücü etki yapacak piyasa dostu düzenlemeler beklediğimizin altını çizmek isterim. Herkese iyi bir yıl diliyorum OCAK 2012 VOBJEKTİF 3

4 İÇİNDEKİLER MF Global nasıl battı? ABD li aracı kurum MF Global ın batışı, Singapur da düzenlenen FIA toplantısının en öne çıkan konularının başında geldi. 4 büyüklere kur şoku Türk futbol kulüpleri kurda risk yönetimini yapamamanın bedelini ağır ödedi. Röportaj: Bu sıra bize fazla Sanko Menkul Genel Müdür Yardımcısı Aytun Bilgin den vadeli piyasaya ilişkin çarpıcı açıklamalar Röportaj: ALP KELER Ak Portföy Genel Müdürü, yatırım fonları ve kurumsal yatırımcıların VOB kullanımını anlattı. 32 Gecelik repo geliyor VOB da gecelik repo vadeli sözleşmesi geliyor. 44 Röportaj: ERHAN TOPAÇ Gedik Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı, ödünç piyasası, döviz ve faiz sözleşmelerinin nasıl hareketlenebileceğini anlattı.. 52 Röportaj: AYŞEN ZAMANPUR Silk&Cashmere markasının kurucusu, hem ithalat hem ihracatta kur yönetimini nasıl yaptıklarını anlattı. 52 SAYI: 22- OCAK 2012 SAHİBİ Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş. TEMSİLCİ Çetin Ali Dönmez SORUMLU MÜDÜR Şamil Demirkan MAHİYETİ İktisadi konular YAYIN TÜRÜ Yerel Süreli Yayın YÖNETİM YERİ Akdeniz Caddesi Birsel İş Merkezi No: 14 K: 6 Alsancak İZMİR Tel: Faks: e-posta: vob@vob.org.tr TASARIM-İÇERİK-REKLAM SEM YAYINCILIK Büyükdere Caddesi Öztürk Sokak Akabe İş Merkezi No: 1/A Mecidiyeköy/İstanbul Tel: GRAFİK VE BASIM YERİ Türk Medya Kampüs Davutpaşa Caddesi No:34 Topkapı/İstanbul 4 VOBJEKTİF OCAK 2012

5 VOB GENEL MÜDÜRÜ NÜN MESAJI ÇETİN ALİ DÖNMEZ VOB Genel Müdürü ÇAĞIRIN GELELİM... Değerli Vobjektif Okurları 2011 yılı kolay bir yıl olmadı, 2010 yılında 2011 i planlarken düşündüğümüz bazı olumlu gelişmeler maalesef gerçekleşmedi. İşlem hacmimizde beklentilerimizin altında bir toplam hacim seviyesi oluştu, neredeyse 2010 yılı ile aynı seviyelerde bir işlem hacmine ulaştık. Planladığımız bir diğer konu yeni yazılımı devreye almak idi, maalesef 2011 yılı içinde bunu da gerçekleştiremedik. Yazılım projemiz gerçekten büyük ve kapsamlı bir proje ama yine de 2011 yılı içinde yeni yazılıma geçmeyi planlamıştık, olmadı, bizler VOB olarak elimizden geleni yaptık, ancak yazılımı satın aldığımız yabancı firmanın performansı bizi 2011 yılında sistemi kullanabilecek bir seviyeye taşıyamadı. Kötümser de olmaya gerek yok, geldiğimiz nokta itibarıyla son derece olumlu yönde ilerlemiş durumdayız, yeni alım satım sistemimiz test ortamında artık kullanılabiliyor, bundan sonrası tabir yerindeyse biraz kalibrasyon. Sermaye piyasamızda son derece önemli bir adım olacak bu gelişmeye az kaldı, biraz sabır istiyoruz sizlerden. Diğer taraftan hakkımızı da fazla yemeyelim, 2011 yılı içinde olumlu gelişmeler de oldu. Bunların başında 2010 yılının son günlerinde piyasaya sunduğumuz Euro/Dolar çapraz kur vadeli işlem sözleşmesi ile dolar bazında ve ons üzerinden işlem imkanı veren Dolar/Ons altın vadeli işlem sözleşmesi geliyor. Bu sözleşmelerde likidite büyük oranda sağlanmış durumda, bundan sonrası daha da iyi olacak diye düşünüyorum. Mevcut TL/Dolar ve TL/Euro vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmimizde de 2011 yılında önemli artış kaydettik. Günlük ortalama işlem hacmimiz bu sözleşmelerde 2010 yılı seviyesinin iki katı düzeyinde gerçekleşiyor artık. Döviz sözleşmelerinde işlem hacmimizin artışında BSMV nin kaldırılmasının da önemli etkisi olduğu açık. Buradan Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı na da piyasa dostu bu uygulama dolayısıyla teşekkürlerimi iletiyorum. Bir taraftan opsiyon sözleşmelerinin de işlem göreceği yeni alım satım platformumuz üzerinde testlere devam ederken diğer taraftan önemli bir başka proje üzerinde de epey mesafe almış durumdayız. Yatırımcılar tarafından foreks işlemleri olarak da bilinen kaldıraçlı işlemlerin VOB bünyesinde yapılması için hazırlıklarımızı son safhaya getirdik diyebilirim. Piyasada kontrolsüz bir şekilde yatırımcılara pazarlanan muhtelif kaldıraçlı işlem platformları Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenleme kapsamına alındı ve şu an denetim altında diyebiliriz. Ancak piyasanın parçalı yapısı, yatırımcı mağduriyetlerinin ve şikayetlerinin devam etmesi bizleri de harekete geçirdi, birkaç ay içinde VOB kaldıraçlı alım satım platformunu devreye almayı planlıyoruz. Bu platform sayesinde yatırımcılar likidite sağlayıcılardan alınan en iyi alış ve en iyi satış kotasyonları üzerinden ve aracı kurumlar vasıtasıyla onlara sunulan alış ve satış kotasyonları üzerinden işlem yapabilecekler. Beklentimiz borsamızda gerçekleşecek kaldıraçlı işlemlerin işlem hacminin şu anki günlük işlem hacmimize eşdeğer bir hacme ulaşacağı yönünde. Borçlanma piyasasındaki gelişmelerden hareketle gecelik faiz oranlarına dayalı vadeli işlem sözleşmeleri üzerinde de çalıştık, bu sözleşmeleri de muhtemelen Mart 2012 gibi açmayı planlıyoruz. Merkez Bankası nın kısaca borç alma ve borç verme oranları arasındaki açıklık anlamına gelen faiz koridorunu genişletmesinden sonra gecelik faiz oranlarındaki oynaklık arttı. Artan oynaklık hem fonlama ihtiyacı olan bankalar açısından, hem de fon fazlası olup bunu gecelik piyasada değerlendirenler açısından riskleri arttırmış durumda. Bu nedenle açmayı planladığımız gecelik faiz oranına dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin piyasa tarafından olumlu karşılanmasını ve önemli işlem hacmine ulaşmasını bekliyoruz. Bu sayımızda gecelik faiz oranına dayalı vadeli işlem sözleşmelerini detaylı ve anlaşılabilir şekilde anlatan güzel bir çalışmayı da bulacağınızı şimdiden buradan müjdeleyeyim. Yılın henüz başındayız, bu yıla dair gerek işlem hacmi, gerek yeni sözleşmeler, gerekse yeni alım satım sistemimiz konusunda güzel ve büyük umutlarımız var, bunları gerçekleştirmek için bizler VOB ailesi olarak gücümüz yettiğince çalışacağız. Ancak ne yaparsak yapalım asıl önemlisi yatırımcı tabanını genişletmek, yatırımcı olmazsa işlem hacmi olmaz çünkü. VOB, bir borsa olması nedeniyle yatırımcılara doğrudan pazarlama yapmak yerine, üyeleri vasıtasıyla yerli ve yabancı yatırımcılara ulaşmayı hedefliyor, stratejisini bu yönde oluşturmuş durumda. Benim VOB un Genel Müdürü olarak üyelerimizden en önemli isteğim satış ve pazarlama faaliyetlerinde VOB u daha fazla ön plana almaları, mümkün olduğunca bilgilenmiş yeni yatırımcı kitlesini sermaye piyasalarımıza kazandırmaları. Bu yönde yapılan her türlü girişimin arkasında VOB un desteğinin olacağını buradan bir defa daha ifade etmek istiyorum. Türkiye nin veya dünyanın herhangi bir şehrinde mevcut ve potansiyel yatırımcılara dönük yapılacak her türlü toplantı konferans tanıtım vb. aktivitelerde bizim de yer almamızı isterlerse bizler koşa koşa geliriz. Birlikte el ele piyasalarımızı canlandırmamız likiditemizi arttırmamız gerekiyor, Türkiye nin yüksek büyüme hızına ulaşmasının, rekabet gücünü arttırmasının anahtarının sermaye piyasalarının gelişmesi, büyümesi olduğunun bir defa daha altını çiziyorum ve üyelerimize çağırın, gelelim, size destek verelim diyorum. Sevgi ve saygılarımla. OCAK 2012 VOBJEKTİF 5

6 DÜNYADAN FX PİYASASINA ABU DABİ DAMGASI CME, MF GLOBAL IN İŞLEMLERİNİ SADECE POZİSYON KAPATACAK ŞEKİLDE SINIRLADI Yeni bir duyuru gelene kadar CME Finansal Komitesi 975 no lu kural uyarınca, MF Global ın tüm müşterileri için işlemlerini sadece pozisyon kapatacak şekilde sınırladı. Bunun yanında CME Grubu MF Global a ait bütün işlem ayrıcalıklarını da kaldırdı. Buna göre MF Global tarafından garanti edilen hiçbir broker ve yatırımcı işlem salonuna giremeyecek. Alınan kararların MF Global ın finansal koşulları nedeniyle alındığı belirtildi. CME nin Takas Kurumu transferleri müşterinin talep etmeleri durumunda son uzlaşma fiyatı üzerinden gerçekleştirecek. Bu tür pozisyonları transfer eden şirket bu pozsiyonları yeniden teminatlandıracak. Pozisyonlarını kapatmak isteyen yatırımcıların MF Global ile temasa geçmeleri gerektiği belirtildi. Forex İşlemlerİ Yükselİşte: ADS Abu Dabi merkezli forex ve emtia işlem platformu sunan ADS Menkul Kıymetler altı ay içinde Orta Doğu da yatırımcıların dikkatini çeken likit ve dinamik bir FX piyasası oluşturdu. ADS Menkul Kıymetler Satış Yetkilisi Claus Nouveau-Nikolajsen e göre piyasada artan volatilite nedeniyle yatırımcılar tahvil ve gayrimenkul gibi geleneksel yatırım araçları yerine forex işlemlerini tercih ediyor. Aynı yetkili yüksek volatilitenin neredeyse kural gibi işlediği forex piyasasında belirli tipteki yatırımcıların bu volatiliteyi kâra dönüştürmeyi başardığını söyledi. Nikolajsen, işleme başladıkları tarihten itibaren forex piyasasındaki yatırımcı sayısının ve çeşitliliğinin arttığını belirten yetkili ekonomik belirsizliğinin ve döviz kurlarındaki belirsizliğin forex piyasalarında hızla artan bir büyüme yarattığının ve bu piyasada günlük işlem hacminin 4 trilyon dolara yaklaştığının altını çizdi. Özellikle Euro/Dolar paritesinin geçen birkaç haftada işlem hacminin oldukça yükseldiğini ve 2008 yılından bu yana en yüksek işlem hacmine ulaştığını aktardı. Dolardaki değer kaybının bölgede iş alemi tarafından yakından takip edildiğini, geçen yıllarda görece istikrarlı olan dolar kurunun günümüzdeki volatilite nedeniyle karmaşık bir döviz kuru yönetimi gerektirdiğini forex piyasasının da bunun bir parçası olduğunu söyledi. ADS Menkul Kıymetler piyasanın ihtiyaçlarına göre bir işlem platformu kurduklarını bu şekilde hem döviz kuru yönetimine hem de volatiliteden kâr etmek isteyen 6 VOBJEKTİF OCAK 2012

7 yatırımcılara fırsat sağladıklarını belirtirken dünyanın en büyük likidite sağlayıcılarıyla çalışarak müşterilerine en iyi kotasyonu vermeye çalıştıklarını belirtti. Forex piyasası büyüdükçe Birleşik Arap Emirlikleri nin bölgede önemli bir merkez haline geldiğini söyleyen şirket yetkilisi, bölgenin forex piyasasının gelişmesi için gerekli pazar ve alt yapıya sahip olduğunu belirtti. Bölgede gelişmekte olan piyasalarının paritelerinin de ilgi gördüğünü ve uluslararası ticaretin arttığı için döviz kuru yönetiminin de öne çıktığını söyledi. ABD de Swap İşlemlerİ artık CFTC ye Raporlanacak Uzun süredir beklenen swapların raporlanması ile ilgili düzenlemeler ABD deki türev piyasaların düzenleyici otoritesi olan CFTC tarafından uygulanmaya başlandı. Onaylanan yeni düzenlemeler ile birlikte yatırım şirketlerine yaptıkları swap işlemlerini CFTC ye raporlama zorunluluğu getirildi. Böylelikle denetleyici otoritenin ilk defa swap piyasalarıyla ilgili detaylı bilgi sahibi olacağı düşünülüyor. LME de Satın Alınıyor 134 yaşında olan London Metal Exchange (LME), Aralık ayı itibariyle borsayı satın alabilecek potansiyelde olan kurumlara satın alma tekliflerini toplamak üzere başvuruda bulunacak. Buna göre gelen teklifler Şubat ayında değerlendirmeye alınıp olası bir satın alma üzerine karar verilecek. Japon Borsaları Bİrleşİyor Dünyada bir çok borsanın birleşme kararları açıkladığı bir dönemde, bir diğer birleşme haberi Japonya dan geldi. Buna göre Japonya da faaliyet gösteren Tokyo Stock Exchange ve Osaka Stock Exchange birleşme kararı aldı. İki borsa halihazırda Japonya nın en büyük iki borsası konumunda. Birleşme gerçekleşirse oluşacak yeni borsanın, NYSE ve Nasdaq borsalarından sonra dünyanın en büyük üçüncü borsası olması bekleniyor. NYSE EURONEXT VE DEUTSCHE BOERSE BİRLEŞMESİNDE DÖNÜM NOKTASI! 2011 yılının Aralık ayı sonunda uzun zamandır gündemde olan NYSEEuronext ve DeutscheBörse birleşmesine Amerikan Adalet Bürosu onay verdi. Bu gelişme birleşme hazırlıkları tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu. Amerikan düzenleyici otoritelerin onay vermesi ile birlikte gözler Avrupa ya çevrildi. Avrupa Komisyonu ndan gelen açıklamalar ise olası bir birleşmeye Avrupa tarafında olumsuz bakıldığı yönünde. DeutscheBörse den gelen açıklamalara göre Avrupa Komisyonu ndan onay çıkmaması halinde iki borsa arası işbirliği çalışmalarının devam edeceği anlaşılıyor. FIA DA GÖREV DEĞİŞİKLİĞİ 1982 yılından itibaren Futures Industry Association da (FIA) başkanlık görevini yürüten John Damgard başkanlık görevinden ayrılıyor. FIA yaptığı resmi bir açıklama ile Walter Lukken in FIA nın yeni başkanı olacağını duyurdu. Lukken gerek finans sektörünün önemli özel kurumlarında gerekse önemli devlet görevlerinde üst yönetici olarak yer aldı. ARJANTİN BORSALARI BİRLEŞEREK LATİN AMERİKA DA GÜÇ OLUŞTURMAYI PLANLIYOR! Arjantin in birleşmeye karar vermiş olan iki büyük borsası, ülkenin içindeki diğer 3 borsayı da kendi bünyesi altına toplamaya karar verdi. Borsaların hedefi Latin Amerika nın en büyük üçüncü ekonomisinde bir güç birliği oluşturabilmek. Arjantin borsalarının birleşme süreci gelişmekte olan ekonomilerine daha fazla yabancı ilgisi çekebilmeyi, ayrıca spot ve türev piyasayı tek çatıda birleştirebilmeyi amaçlıyor. GÜNEY AFRİKA BORSASI LONDRA BAZLI ALIM SATIM MERKEZİNİ İŞLEME AÇTI! London Stock Exchange (LSE) nin teknik alt yapısını kullanan Güney Afrika Borsası (JSE), LSE ye bağımlılığını ortadan kaldırabilmek için İngiltere bazlı teknoloji şirketi Fitnetix ile anlaşmaya vararak Londra alım satım merkezini devreye aldı. Fitnetix Avrupa yatırımcılarının JSE ye ait verilerine ulaşabilmesini ve Güney Afrika Borsası nda işlem görmekte olan hisse senetlerine ilişkin ürünlerde işlem yapabilmesini sağlayacak. AMERİKA DA FİNANSAL ARAŞTIRMA OFİSİ KURULUYOR! ABD finansal araştırma konusunda yeni bir ofis kuruyor. Office Of Financial Research ün (OFR görevi, piyasa verilerini inceleyerek Amerikan politikalarını oluşturan gruba olası finansal krizleri önlemelerine ilişkin destek sağlamak. OFR Dodd- Frank yasasının bir getirisi olarak görülüyor krizi sonrasında, düzenleyicilerin krizleri tahmin etme ve önlemede eksiklikleri olduğu konusu gündeme gelmişti. OCAK 2012 VOBJEKTİF 7

8 DOSYA Asya da VOB a büyük İlgİ 7 ncisi düzenlenen Asya Türev Piyasalar Konferansı nda katılımcılar Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası na büyük ilgi gösterdi. VOB Genel Müdür Yardımcısı Güzin Sarıoğlu konferansta bir sunum gerçekleştirirken, VOB standı da büyük ilgi gördü. T he Futures Industry Association (FIA) tarafından son 7 yıldır düzenlenen FIA Asia Derivatives Conference (Konferans) 29 Kasım-01 Aralık 2011 tarihlerinde Singapur da gerçekleştirildi. FIA tarafından Asya ya özel olarak düzenlenen Konferans boyunca VOB bir stant açarak kendisini tanıttı. Toplam 900 kişinin ziyaret ettiği fuar ziyaretçileri arasında, aracı kurumların ve vadeli işlem borsalarının çalışanları ve yöneticileri, çeşitli yatırım fonlarının yöneticileri, şirketlerin hazine bölümleri sorumluları, aracı kuruluşlar, bireysel yatırımcılar, teknoloji şirketleri çalışanları, basın mensupları, hukuk firmalarının yetkilileri, bireysel yatırımcılar gibi farklı mesleklerden kişiler yer aldı. Konferansta toplam 25 firma tanıtıcı stant açtı. Bu firmalar arasında vadeli işlem borsaları, aracı kurumlar ve teknoloji şirketleri, eğitim ve danışmanlık şirketleri yer almıştır. Standımıza uğrayan katılımcılar tarafından özellikle Asya ve Amerika da yerleşik yatırımcılar VOB a nasıl ulaşılabileceği, üyelik koşulları, yeni alım satım sistemin ne zaman hayata geçeceği, VOB da sunulan ürün yelpazesi konularında sorular yönelttiler. Etkinlik süresince türev piyasalardaki güncel gelişmeleri konu alan konferanslar düzenlendi. Konferanslarda tartışılan konular arasında, Dodd-Frank Yasası ve MiFID in yatırımcılara, aracılara ve takas merkezlerine etkileri; tezgah üstü piyasalara getirilecek olan yenilikler konusunda takas merkezleri ve takas üyelerinin ne gibi hazırlıklar gerçekleştirdikleri; bu piyasalarda işlem görmesi planlanan yeni ürünler ve bu işlemlerin takası konusunda Asya tarafında görülen gelişmeler; emtia fiyatlarındaki volatilite yer aldı. Konferans da ayrıca Asia Update başlığı altında Singapur, Avustralya, Hong Kong, Japonya, Kore, Çin, Hindistan, Tayvan, Malezya, Tayland ve Türkiye vadeli borsalarında yaşanan gelişmelere yer verilen paneller düzenlendi. Tayvan, Malezya, Tayland, Türkiye vadeli piyasalarındaki gelişmelere ilişkin 8 VOBJEKTİF OCAK 2012

9 panelde, VOB Genel Müdür Yardımcısı Güzin Sarıoğlu, VOB un yapısı, yeni ürünler ve borsa alt yapısına ilişkin yeni projeler hakkında bir sunum gerçekleştirmiş ve katılımcıların sorularını cevaplandırdı. Konferansın en dikkat çekici panelleri ve bu panellerde tartışılan konuları şunlar oldu: Goldman Sachs Vadeli Piyasalar Grup Başkanı Paul Davis in yönettiği Global Exchange Perspective başlıklı panele, CME, NYSE ve SGX gibi dünyanın önemli Borsalarının CEO ları ve üst düzey yöneticileri konuşmacı olarak katıldı. NYSE Başkan Yardımcısı ve Türev Piyasalar Başkanı Garry Jones; bazı işbirliği anlaşmaları yoluyla ve yeni ürünlerle organik büyüme hedeflerini gerçekleştirmeyi amaçladıklarını ayrıca birleşme ve satın almalarla inorganik büyümeyi de amaçladıklarını ifade etti. Özellikle Avrupa da gerçekleşecek olan satın alma ve birleşme projelerinde MiFID gibi düzenlemelerin ve başta rekabet kurumu olmak üzere düzenleyici otoritelerin birleşen borsaların hissedarları ile iş ortakları arasındaki çıkar dengesine ilişkin görüşlerinin büyüme projelerinin hızını ve sonucunu etkileyeceğini, ayrıca bu dengeyi sağlamanın kendileri açısından da önemli olduğunu belirtti. Jones ayrıca, Lehman ve MF Global vakalarının swap ve tezgah üstü ürünleri için global risk yönetiminin ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini, global risk yoğunlaşmasını, global riskleri ve teminatları yönetmenin bir maliyet gerektirdiğini ve bu maliyete katlanmanın önemli olduğunu sözlerine ekledi. Panellerde, CME Grubu CEO su Craig Donohue da inorganik büyüme ile ilgili olarak her zaman fırsatları değerlendirebileceklerini, ancak organik büyümeye de odaklandıklarını ve bu anlamda Dodd-Frank düzenlemeleri ile birlikte hayata geçen swap takası ve swap platformu projelerinin heyecan verici olduğu dile getirdi. konferansın öne çıkan konuları arasında dodd-frank yasası ve MF GLOBAL IN BATIŞI YER ALDI. SGX CEO su Magnus Bocker ise, NYSE ve NASDAQ ile yapmış oldukları ürün ve teknoloji bazında işbirliklerinin, kendilerinin de ürün geliştirmeleri açısından son derece önemli olduğunu, yeterli çeşitlilikte ürünü olmayan bir yapı altında rekabet etmenin de bir anlamının olmayacağını vurguladı. Getting Ready for OTC Clearing başlıklı panelde dünyanın ve Asya bölgesinin önde gelen türev borsalarının yöneticileri tezgahüstü ürünlerin merkezi takasının yapılması ile ilgili proje ve hazırlıkları hakkında bilgi verdi. CME Grubu Takas İşlemleri Başkanı Kim Taylor, özellikle enerji piyasası tezgahüstü ürünleri, CDS ve faiz swaplarının takası ile ilgilendiklerini ve OTC takasını başlattıkları günden bu yana 150 milyon sözleşmenin takasının yapıldığını aktardı. Taylor, ayrıca takas çözümleri geliştirirken Asya zaman dilimlerini dikkate almaya çalıştıklarını belirtti. London Clearing House Clearnet Grup Başkanı Alberto Pravettoni ise, değişik piyasalar için değişik CCP lerin (Merkezi Karşı Taraf) ekonomik olmadığını, takas kurumlarının alt yapıların konsolide edilmesine yönelik işbirliklerini geliştirmeleri gerektiğini dinleyicilere aktardı. Yüksek frekanslı işlemlerin (HFT) tartışıldığı Changing The Nature of Markets başlıklı panel öncesinde, Sydney Üniversitesi Finans Profosörü Alex Frino HFT nin piyasa likiditesine ve oynaklığına ilişkin akademik araştırmalarının sonuçlarını katılımcılarla paylaştı. Frino sunumunda özetle ilk HFT işlemlerinin 2003 yılında NYSE nin gerekli alt yapıyı sunması ile gözlemlendiğini, değişik borsalardaki kapsamlı akademik araştırmalarını ise 2005 ve 2010 yılı arasındaki verilerle gerçekleştirdiklerini belirtti. Çalışmalarında esasen Make/Take Oranı adını verdikleri bir parametreyi ölçtüklerini, bu oranın 1 in üzerinde olduğu sonuçlarda HFT lerin likiditeye olumlu etki ettiğini veri olarak kabul ettiklerini, yine volatilite çalışmalarında bu oranın 1 in üzerinde olması durumunda HFT lerin volatiliteyi arttırdığını kabul ettiklerini aktardı. Frino ayrıca değişik borsalara ilişkin kaleme aldıkları çalışmaların isimlerini dinleyici ile paylaştı. OCAK 2012 VOBJEKTİF 9

10 DOSYA ÖLÇÜSÜZ RİSK BİR DEVİ BATIRDI: MF GLOBAL VE REFCO NUN GAZABI! Şamİl DEMİRKAN VOB Eğitim ve Tanıtım Müdürü Aracı kurum MF Global ın batışı, borsalarda denetim ve gözetim eksikliği konusunda önemli bir dönüm noktası oldu. Hemen hemen tüm borsalar, bu tür iflasların önceden öngörülerek önlenmesi için önlem alma hazırlığına girişti... S ingapur da 7 ncisi düzenlenen FIA ASIA Türev Piyasalar Konferansı nın açılış kokteylinde NYSE EURONEXT Global Türev Piyasalar Başkanı Garry Jones ve FIA Başkanı John Damgard ın hararetli sohbetini merhaba demek için bozduğuma biraz da pişman olmuştum, zira sohbet o kadar koyu olmalıydı ki beni gördüklerine şaşırmış gibi bir halleri vardı. Hemen ardından sıcak sohbetlerine beni de kattıklarında anladım ki geldiğimde türev piyasalarda da faaliyette bulunan MF Global ın iflasının başta CME, NYMEX ve ICE olmak üzere büyük türev borsalara olan yansımalarını tartışıyorlardı. Sonraki günlerde de gördüğüm kadarıyla konferans aralarında konuşulan önemli noktaların başında bu konu geliyordu te iflas eden Refco Grubu nun türev operasyonlarını 323 milyon dolara satın alarak en önemli atağını yapan grup, 2007 de Man Financial olan ismini halka arzından hemen sonra MF Global olarak değiştirerek, birleşme ve satın almalarla faaliyetlerini global alana yaydı. MF Global ı sona yaklaştıran sürecin eski bir Goldman Sachs yöneticisi olan Jon Corzino nun şirketin CEO su olmasıyla başladığı söyleniyor. Başlangıçta MF Global için her şey iyi gidiyordu. Geleneksel faaliyeti olan müşteri işlemlerine aracılık artık şirkete yetmiyordu ve kendi portföyü adına işlem yapmanın, artık belirli bir doygunluk seviyesine ulaşmış aracılık faaliyetleri yanında şirkete yeni bir soluk 10 VOBJEKTİF OCAK 2012

11 Jon Corzino getireceği düşünülüyordu. Şubat 2011 de Amerikan Merkez Bankası, şirkete kamu borçlanma kağıtlarında primary dealer yetkisi verdi. Bu yetki sonrasında şirket kendi portföyü adına yüksek oranda risk almaya başladı, bu risk alma iştahını biraz da CEO larının Washington DC deki politik geleceğine olan güven tetikliyordu. Bu iştahın en büyük kanıtı olarak, Şirketin nispeten küçük Avrupa Birliği ülkelerine özellikle de İspanya ve İtalya nın borçlanma kağıtlarına yönelik 6 milyar doların üzerindeki yatırımını gösterebiliriz. Mayıs 2011 de şirket bu yatırımların detaylarını kamuya açıklarken hiçbir endişe verici sinyal vermedi: Yatırımlara düşük riskle yüksek getiri vaat ediyordu. İlk ciddi sarsıntı Eylül 2011 de Amerikan Finansal Düzenleyici Örgütü FINRA nın şirkete sermaye artırımı uyarısı ile başladı. Ardından, Ekim ayında Moody s ve Fitch tarafından, sermaye yapısı gerekçe gösterilerek, rating notunun düşürülmesi ile devam etti. MF in üçüncü çeyrek ara mali tablolarında zarar açıklaması ise işin tuzu biberi oldu ve çözülme başladı. Ekim ayı sonunda borsalar ve bankalar MF Global ile gerçekleştirdikleri işlemlerini durdurdular. Başlangıçta şirketin satılacağı veya kurtarılacağı konusunda herkes hemfikirdi ancak Ekim ayı sonuna gelindiğinde, şirketin sözde şirket fonlarından ayrı tutulan 700 milyon dolar tutarındaki müşteri fonlarının yok olduğu anlaşılınca bu ihtimal ortadan kalktı. 31 Ekim 2011 tarihinde şirket resmen iflas başvurusunda bulundu. Aynı gün New York Merkez Bankası şirketi primary dealer işlemlerinden men etti. Mali sektör firmalarının risklerini azaltmalarının istendiği bir dönemde MF Global ın 1 e 40 oranında bir kaldıraç kullandığı iflas dilekçesinde açığa çıktı. Primary Dealer yetkisi olan bir kurumun bu denli düşük bir sermaye ile bu kadar yüksek bir portföye sahip olması, New York Merkez Bankası nın devamlı olarak işlem yaptığı bankaları seçme kriteri ile ilgili soru işaretlerini gündeme getirdi. MF Global Holding ve MF Global Finance şirketinin iflas başvuruları ile ilişkili olarak, ilgili müflis şirketlerin müşterilerinin yalnızca CME Group, NYMEX ve ICE gibi türev borsa gruplarındaki pozisyonlarını kapatıcı işlem yapabilecekleri, emirlerinin gerçekleşmesinin ilgili borsaların takas merkezlerince garanti edildiği MF Global ın web sitesinde duyuruldu. Singapur da FIA ASIA konferansındaydık ama herkes, Roma, Madrid, Washington, New York kentlerini içine alan bir hikayenin trajik sonunu konuşuyordu. Ünlü ingiliz yazar Charles Dickens yaşasa idi bu trajedyanın adını Dört Şehrin Hikayesi mi yoksa MF Global ın Büyük Umutları mı koyardı çok çok merak ediyorum. Ama bir yandan da bu hikayeye Refco nun Gazabı adını koymak yanlış olmaz diye düşünüyorum. Ne dersiniz? OCAK 2012 VOBJEKTİF 11

12 DOSYA 12 VOBJEKTİF OCAK 2012

13 4 büyükler bir yılın emeğini kura feda etti Ne şike soruşturması, ne naklen yayın polemiği. Futbolun dört büyüklerine en büyük darbeyi kur vurdu. Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor un kurdaki hareketlilikten yedikleri darbe, Süper Lig de bir yıl boyunca elde ettikleri performans gelirinin yarısını alıp götürdü. D ünyanın ÖZGE GÜNEŞ en sevilen sporu olan futbol artık son derece büyük bir endüstri. Milyarlarca dolarlık piyasa değerlerine sahip futbol kulüpleri, yine her yıl milyarlarca dolarlık transfer bütçelerine imza atıyor. Manchester United, Chelsea, Real Madrid, Barcelona, İnter, Manchester City gibi kulüpler, elde ettikleri gelirlerin yanı sıra transfer bütçeleri ve pazarlama yöntemleriyle de dikkat çekiyor. Roman Abramowitz in Chelsea kulübünü satın almasıyla başlayan paralı yönetici dönemi transfer rakamlarının inanılmaz boyutlara ulaşmasını, kulüp bütçelerinin ise iyi yönetimden uzaklaşmasını beraberinde getirdi. Chelsea ye koyduğu parayla onlarca milyon dolarlık transferlere imza atan Abramowitz, kulübün yapısını sonrasında kurumsallaşmaya dönüştürdü. Ancak bu kez Körfez sermayesinin başı çektiği bir grup çeşitli futbol kulüplerine yatırım yapmaya başladı. Örneğin uzun yıllar Manchester United kulübünün gölgesinde kalan aynı şehrin takımı Manchester City, Körfez sermayesine geçtikten sonra her yılın en flaş ismini paraya bakmadan transfer etmek üzerine bir strateji kurdu. Bu durum, futbolcu bonservis bedellerini adeta patlatırken, dünyanın en iyi 20 futbol liginin değerlendirmeye alındığı transfer piyasasında oluşan rakam 5 milyar euroya kadar ulaştı. Bu rakamın 2 milyar 629 milyon dolarlık kısmı gider, 2 milyar 322 milyon euroluk kısmı ise gelir kaleminden oluştu. Tavanda oluşan bu yüksek transfer borsası, Türkiye gibi gelişen ülkelerin futbol ligleri üzerinde de ister istemez negatif etki yarattı. Futbolcuların bonservis bedelleri üzerinde oluşan yüksek bedeller, süperstar seviyesinin hemen altındaki futbolcu fiyatlarını da yukarı çekti. Yabancı futbolcuların Türkiye ye gelme karşılığında istediği futbolun merkezinden uzaklaşma primi de bu nedenle ister istemez yükseldi. Avrupa nın büyük kulüplerinde forma giymiş yıldız futbolcuların Türkiye pazarına geliş fiyatları yaş ve devamlılığa bağlı olmak üzere 5-13 milyon euro arasında değişiyor. Örneğin Beşiktaş Ricardo Quaresma yı 7 milyon OCAK 2012 VOBJEKTİF 13

14 DOSYA euroluk bir bonservis ücretiyle alırken, Fenerbahçe Fransa nın Lille takımından transfer ettiği Moussa Saw için 13 milyon euroluk bir bonservis bedelini gözden çıkarmak zorunda kaldı. Harcama konusunda Avrupa nın önde gelen ülkeleriyle yarışan Türkiye, makroekonomide olduğu gibi futbol ekonomisinde de ciddi bir cari açık sorunuyla karşı karşıya. Yurtdışından yoğun şekilde oyuncu alımı yapan Türk takımları, yurtdışına oyuncu satışı konusunda aynı başarıyı gösteremiyor. Bu durum sadece bonservis bedelleri değil, aynı zamanda futbolculara ödenen paralar konusunda da Türk kulüplerinin sıkıntı yaşamasına neden oluyor. Yapılan araştırmalara göre, Türk futbolu transferden sadece 29.5 milyon euro satış geliri elde ederek en gelişmiş 20 lig arasında sadece 17 nci olabildi. Türk takımlarının transfere harcadığı toplam para ise 112 milyon euroya çıktı. Türkiye bu anlamda en çok para harcayan 7 nci ülke oldu. Gelir gider dengesizliği nedeniyle yıllardan bu yana sıkıntı yaşayan Türk futbolu, 2013 yılında devreye girecek UEFA kriterleri nedeniyle daha da büyük bir sorun ile karşı karşıya kalma aşamasında. Bundan böyle geliri kadar transfer harcaması yapabilecek olan kulüpler, yöneticilerinden de katkı alamayacak. Ayrıca Türkiye de hükümetin yapmayı planladığı yeni yasal düzenlemeyle futbol kulüpleri artık Dernekler Yasası yerine Kulüpler Yasası na tabi olacak. Bu da yönetim açısından Türk kulüplerine önemli ölçüde bütçelerini toparlama zorunluluğu getirecek. Türk futbol kulüpleri açısından gelir ve gider arasındaki dengesizliğe, bir de kambiyo tarafında oluşan dengesizlik ekleniyor. Dolayısıyla zaten bütçe tutturma konusunda büyük sorunlar yaşayan kulüpler, elde ettikleri gelirin ciddi bir bölümünü de kurdaki oynaklıklar nedeniyle kaybediyor. Gelirlerinin naklen yayın geliri haricindeki kalemleri Türk lirası olan, ancak yabancı sınırlamasının kalkmasının da ardından transfer gideri ve sporcu ödemelerinin önemli bir bölümü döviz olan Türk kulüpleri, ciddi bir açık 14 VOBJEKTİF OCAK 2012

15 Zararda İlk dörtteyiz Dört Büyükler, her yıl gelir-gider hesaplarında yaklaşık 130 milyon lira açık veriyor sezonu bilançolarına göre 750 milyon lira kısa vadeli borçları var. 400 milyon lira uzun vadeli borçları var. Borçların 375 milyon lirası bankalara; 155 milyon lirası ticari borç; 50 milyon lirası vergi borcu; 300 milyon liranın üzerinde ise kulüplerin yönetimlerine borçları bulunuyor. Bonservis borcu ve oyunculara olan borçlar ise yaklaşık 140 milyon lira. Türkiye; transferde en çok zarar eden ülkeler sıralamasında Azerbaycan, Ukrayna ve Danimarka dan sonra 4. sırada yer aldı. pozisyonun üzerinde oturuyor. Geçen yıl dolar bazında yüzde 20, yarım euro+yarım dolardan oluşan sepet bazında ise yüzde 17 değer kaybeden Türk lirası, bu nedenle Türk kulüpleri için ciddi bir darbe oldu. Dört büyük kulübün 31 Ağustos 2011 tarihli faaliyet raporlarına göre yapılan değerlendirmede, toplam kur zararının 55.2 milyon liraya kadar yükseldiği görülüyor. 31 Ağustos 2010 ile 31 Ağustos 2011 tarihleri arasında kur farkından en büyük zararı gören futbol kulübü, Galatasaray oldu. Şirketin 31 Ağustos 2011 bilançosunda yazdığı toplam zarar 27.3 milyon lira oldu. Beşiktaş ise aynı şekilde gelir ve gideri arasındaki farklılık ve banka kredileri nedeniyle bilançosunda toplam 20.3 milyon liralık kur farkı zararı yazmak zorunda kaldı. Bu dönemde Trabzonspor un kur farkı zararı 6.4 milyon lira olurken, Fenerbahçe nin kambiyo zararı 1.1 milyon lira olarak gerçekleşti. Yılın özellikle son çeyreğinde Türk lirasının yaşadığı değer kaybı dikkate alındığında kayıplar daha da kabarmış oldu. Dolayısıyla yılsonu bilançolarında bu rakamların daha da üzerine çıkan bir kur kaybı ile karşı karşıya kalınmış olacak. Oluşan bu tablo, kulüplerin kur yönetiminde ne kadar başarısız olduklarının da net bir şekilde göstergesini yansıttı. Geleceğe yönelik kur riskini yönetme güçlüğü çeken Galatasaray ve Beşiktaş, oynadıkları maçlardan elde ettikleri performans gelirinin neredeyse yarısını kura feda ettiler. Galatasaray geçen sezon Federasyon un performans havuzundan 40.1 milyon TL gelir elde etmişti. Bu gelirin 27.3 milyon liralık bölümü, kur farkı nedeniyle erimiş oldu. Keza Beşiktaş da 40.1 milyon liralık performans gelirinin yarısını kura Türkİye harcamada 7 nci sırada Harcama konusunda Avrupa nın önde gelen ülkeleriyle yarışan Türkiye, buna karşın futbolcu pazarlama konusunda her zaman olduğu gibi bu sezon da büyük sıkıntı yaşadı. 20 ülke arasında 17. sırada yer alan Türkiye nin transfer gelirlerinde geride bıraktığı ülkeler ise sırasıyla Polonya, Avusturya ve Yunanistan oldu. Transferden en çok gelir elde eden ülkeler ise İtalya, İngiltere ve İspanya oldu. Transfere en çok para harcayan ülke 700 milyon euro luk rakamla İngiltere olurken, listede İtalya ikinci, İspanya ise üçüncü sırada yer aldı. Türkiye ise transfere harcadığı 112 milyon euro ya yakın bir rakam harcadı. Transfer harcamalarında ilk 3 ün dışında Türkiye yi geçen ülkeler ise Almanya, Rusya ve Fransa oldu. kurban etti. Oysa futbol kulüpleri yıllık giderlerini dikkate alarak kur yönetimini vadeli piyasaları kullanarak hedge edebilselerdi, böyle bir kayıpla karşı karşıya kalmadan kurtulma şansına sahip olacaktı. Kur konusundaki en başarılı yönetimi ise Fenerbahçe kulübünün gösterdiği dikkat çekti. GALATASARAY 31 Ağustos Ağustos 2010 Finansal Gelirler Kur farkı gelirleri Finansal Giderler ( ) ( ) Kur farkı gideri ( ) ( ) FENERBAHÇE 31 Ağustos Ağustos 2010 Finansal Gelirler Kambiyo karları Finansal Giderler ( ) ( ) Kambiyo zararları ( ) (52.028) BEŞİKTAŞ 31 Ağustos Ağustos 2010 Finansal Gelirler Kambiyo karları Finansal Giderler ( ) ( ) Kambiyo zararları(-) ( ) ( ) TRABZONSPOR 31 Ağustos Ağustos 2010 Finansal Gelirler Kambiyo karları Finansal Giderler ( ) ( ) Kambiyo zararları ( ) ( ) sezonu Süper Lig naklen yayın gelirleri (mln TL) Fenerbahçe 64.1 Trabzonspor Bursaspor Gaziantepspor Beşiktaş Kayserispor Eskişehirspor Galatasaray 40.1 Karabükspor 22.1 Manisaspor İstanbul Belediye Antalyaspor 22.1 Ankaragücü Gençlerbirliği Sivasspor Bucaspor 17.6 Konyaspor 17.6 Kasımpaşa Lig naklen yayın gelirleri (mln TL) OCAK 2012 VOBJEKTİF 15

16 DOSYA Kulüpler ne dedi? VOBJEKTİF, Türkiye nin dört büyük kulübüne, kur konusunda risk yönetimini nasıl yaptkılarını sordu. TRABZONSPOR Trabzonspor da kulüpler arasında yüksek sınırlı zararı yazanlar arasında yer alıyor. Kulüpten VOBJEKTİF e yapılan açıklamada, Borçlanmalarımızdaki kurlarla gelir kalemlerimizdeki kurları dengeli tutuyoruz. Yani ne kadar Euro ve dolar borcumuz var ise yaklaşık o kadar Euro ve dolar alacağımız oluyor. Böylelikle son derece dengeli gidiyoruz ve kur riskini minimize ediyoruz. Böylelikle de ekstra bir önlem almamıza gerek kalmıyor. BEŞİKTAŞ Beşiktaş kulübü, kur riskinin yönetimi konusunda VOBJEKTİF in sorusuna şu yanıtı verdi: Şirketimiz döviz cinsinden borçlarının ve alacaklarının TL ye çevriminde kullanılan kur oranlarının değişimi nedeniyle, kur riskine maruz kalıyor. Bu risk yabancı para pozisyon analizi ile izleniyor. Dövizli banka kredileri nedeniyle borçlu bulunan meblağların TL ye çevrilmesinden dolayı kur değişikliklerinden doğan döviz kuru riskine de maruz kalmaktayız. Bu riski minimize etmek amaçlı olarak kredilerin teminatı olarak verilen temlik, senet, v.s. gibi teminatlarda kredi döviz cinsinden tutuluyor. Şirket yönetimi bilanço kalemlerinden doğan kur riskini en aza indirmek amacı ile atıl nakit varlığını kısmi yabancı paralı yatırımlarda değerlendirme ya da dövizli mevduat tutma yöntemini politika olarak benimsemiş durumda. Şirketimiz yabancı para cinsinden aktif ve pasiflerini dengeleyerek kur riskini yönetiyor. Bu haberde yer vermek üzere görüş almak istediğimiz Galatasaray kulübü yönetimi ise bu tür konularda görüş vermediklerini ifade etti. FENERBAHÇE Fenerbahçe, kur yönetimi konusunda dört büyüklerin arasında en başarılı olan kulüp. Kambiyo zararı en düşük seviyede kalan kulüp olan Fenerbahçe, VOBJEKTİF in kur yönetimi konusundaki sorusuna yanıt olarak Faaliyet Raporu nda yer alan dip notları gösterdi. Dipnotlarda şirketin türev ürün kullanmadığı, ancak kur riskine doğrudan maruz kaldığı ifadeleri yer alıyor. Ancak buna karşın şirket 2008 yılında aldığı karar ile şu unsurları faaliyete geçirmiş durumda: Şirket Yönetim Kurulu nun 24 Ekim 2008 tarihinde aldığı karar ile döviz kurlarında yasanan aşırı hareketlilik dikkate alınarak FBSK ye sağlanan finansmanın Ekim ayından geçerli olmak üzere aşağıdaki şartlar çerçevesinde 12 aylık ortalama iş günü kurlarına göre hesaplanacak ABD Doları na endeksli olarak değerlendirilmesine karar verilmiştir. 1. Kullanılan/kullandırılacak finansman tutarı mevcut uygulama paralelinde dövize endeksli olarak devam edecektir. 2. Finansman tutarı, her ayın son is günü hesaplanan, son 12 ayın iş günlerinin ortalama TCMB döviz alış kurlarının aritmetik ortalaması ile bulunan kurdan endekslenecektir. 3. Madde 2 de belirtilen ortalama kur ile ABD Doları na endekslenecek bu tutara yıllık Libor + % 2 faiz uygulanacaktır. 4. Faiz hesaplama yöntemi olarak adatlandırma metodu uygulanacaktır. 5. Finansman tutarına ay içindeki borç/ alacak hareketlerinin endekslenmesinde önceki ayın son işgünü Madde 2 de hesaplanan kur kullanılacaktır. 6. Bu protokole dayalı olarak Fenerbahçe Sportif Hizmetler Sanayi ve Ticaret A.S. tarafından kesilecek faiz faturaları aylık olarak düzenlenecek, faturanın kesildiği ay için Madde 2 de hesaplanan ortalama kur kullanılacaktır. 7. Taraflar kapatılmış borcun tekrar kullanılması gündeme geldiği takdirde yeniden borçlanılacak tutarın Türk Lirası ve/veya ABD Doları olması hakkını saklı tutmaktadır. 8. Türk Lirası cinsinden borçlanıldığı takdirde faiz hesaplamasında TCMB reeskont faiz oranı kullanılacaktır. 16 VOBJEKTİF OCAK 2012

17 KONUK YAZAR YAVUZ SEMERCİ Kutsal İttİfak VOB ile Fed (Amerikan Merkez Bankası) arasında kozmik bir ilişki olduğunu düşünüyorum. Deyin ki işadamısınız. Yatırım yapacaksınız... Şirket satın alacaksınız... Borç ödeyeceksiniz... Hangisiyse. Ticari kredi alacaksınız. Bir bakıyorsunuz yıllık maliyetine yüzde Kura bakıyorsunuz Sağa sola soruyorsunuz, faiz artacak, düşmesi mümkün değil diyorlar. Kura bakıyorsunuz, Merkez Bankası bile sıkıştı, 2 lirayı görecek. Bundan sonra gevşemesi sınırlı olur diyorlar. Vaktiniz de yok ise gidiyorsunuz, krediyi alıyorsunuz. Sonra sakallının biri çıkıyor. Hım hım konuşarak Ben talimatı verdim bizim matbaadaki çocuklar biraz daha çalışacak diyor. Amanın demeye kalmadan her şey değişiyor. Kur Faiz tek hane. Siz aldığınızda olan kredi faizi düşmüş 15 lere. Borsa uçuşta. Şirketiniz küçükse işiniz zor. Bir atımlık kurşununuz var. Doğru zamanda atamadığınız zaman sermayeyi kediye yüklüyorsunuz. Şirketiniz büyükse daha zor. Bir yıl boyunca binlerce, onbinlerce kişi çalıştırıyorsunuz, kur riskini yönetemediğiniz için para kuş gibi uçup gidiyor. Yılın sonunda bilançoya kocaman yazıyorsunuz; operasyonel kar 100 lira. Kambiyo zararı 120 lira. Ne anladım ben bu işten. O sakallı kim derseniz, Ben Bernanke diyorlar adına. Matbaayı vermişler eline, kafasına estikçe basıyor da basıyor parayı. Koskoca Benjamin Franklin e babasının oğlu muamelesi yapıyor. İki kere bastı parayı üçüncüye hazırlanıyor. Dördüncüyü basar mı basmaz mı bilmem. O böyle kafasına göre hareket ettiği müddetçe işadamlarının VOB a gitmekten başka çaresi yok gibi geliyor bana. Bu da kutsal ittifak teorimi güçlendiriyor. VOB Genel Müdürü Çetin Ali Dönmez ile Ben Bernanke arasında bir kutsal ittifak olduğunu düşünüyorum. Bence Bernanke yi o yönlendiriyor. İşleri bu kadar karıştırdıkça insanı Çetin Bey e mahkum kılıyor. Bu işin peşini bırakmamaya kararlıyım. Araştırmaya devam edeceğim... OCAK 2012 VOBJEKTİF 17

18 RÖPORTAJ Aytun Bİlgİn Bu büyüklüğe bu sıra bize fazla Sanko Menkul Değerler, VOB işlem hacminde ilk üçte. Genel Müdür Yardımcısı Aytun Bilgin, sıralamadaki yerlerini kendi başarıları kadar diğer kurumların komisyonlardan anlatım stratejisine kadar yaptığını savunduğu hatalara bağlıyor. VOB un gelişimi konusunda da önemli öneriler sıralıyor. S CEREN DİLEKÇİ anko Menkul Değerler, VOB işlem hacminde gösterdiği yüksek performans ile göz dolduruyor. İşlem hacmi sıralamasında, pek çok büyük kurumu ardında bırakan Sanko Menkul Değerler, yıllardır bulunduğu ilk üçteki konumunu koruyor. Sanko Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Aytun Bilgin ile yatırımcıları, VOB da işlem görmeye başlayan türev ürünler ile sözleşmeleri ve yapılması gerekenleri konuştuk. VOB da bugün gelinen işlem hacmini nasıl değerlendiriyorsunuz? VOB da ilk açıldığı günden bugüne kadar hep işlem hacminde ilk sıralarda yer aldık. Son iki yıldır da ikinci sıradayız. Bunun böyle olmaması gerekiyordu. İrtibat bürosu, şubesi, dağıtım kanalları olmamış bir kurum nasıl oluyor da bir sürü bankanın arasında iki senedir ikinci oluyor? Bizim büyüklüğümüze göre bizim sıramızın bu olmaması lazım. Biz iyi olduğumuz için bu sıradayız ama demek ki piyasada da bir yanlış var. Büyümesi gereken bir piyasada dağıtım kanalları anlamında bizim büyüklüğümüzdeki bir kurumun bu noktada olmaması lazım. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, olabileceği, hak ettiği yere hala gelmedi, gelemiyor. Çünkü piyasa oyuncuları yanlış tanıtım, yanlış pazarlama teknikleri kullanıyor. Eksikliklerden söz ettiniz, bunlara örnek verebilir misiniz? Piyasa çalışanlarının vizyonunun değişmesi lazım. Piyasa bu konuda yetersiz. Yeni açılan elektrik kontratlarını insanlara yeterince anlatıp anlatmadığımızdan emin değilim. Bu ülkenin en büyük riski döviz üzerinde olduğu halde insanlar döviz piyasasına çekilemedi. Demek ki bir şeyi yanlış anlatıyoruz veya anlatamıyoruz. Söylemin değişmesi ve yeni söylemin ne olması gerektiğinin piyasa tarafından bir daha düşünülmesi lazım. 18 VOBJEKTİF OCAK 2012

19 Fotoğraflar: Celal Yıldız OCAK 2012 VOBJEKTİF 19

20 RÖPORTAJ Aytun Bİlgİn VOB da yatırımcılar pozisyon alırken hangi unsurları öne çıkarıyorlar? Yatırımcılar VOB u hep bir hedge mekanizması, riskin azaltılması, korunması olarak algılıyor. Riski koruyan kısım aslında işlem hacminin yüzde 3 ü, yüzde 5 idir. Bunlar da zaten riskten korunmasını bilen profesyonellerdir. VOB u anlatan piyasa yanlış yerden anlatıyor. Türkiye deki en büyük sorun tasarruf açığı olması. Uzun yıllardır Türkiye de tasarruf edecek gelir düzeyini yakalayamamışız. Sermaye açığı da var. Ama bunlardan daha fazla bilgi ve eğitim açığı oluştu. Bilgiye ulaşmak, kullanmak çok kolay. Bunu kullanacak insan sayısı da arttı. VOB burada nerede yer almalı? Tasarruf ve sermaye açığı, sermayesi olmayan ama bilgisi ve risk alma kabiliyeti olan insanların hiçbir zaman sermayesi olan insanları yakalayamamasını getirir. VOB un bireysel bazda yatırımcı profiline baktığınızda ne görüyorsunuz? VOB, sermaye yetersizliği olan özellikle bireysel yatırımcılara, riske olan alakalarıyla bağlı olarak daha muhafazakâr davranan yatırımcıyı yakalama imkânı sunuyor. Sermaye açısından aşağıdan gelen insanların zenginleşme, sermayeye ulaşma talebini ortaya koyuyor. VOB, risk alma iştahı veya becerisi olan insanlara diğer sermayesi ondan fazla olan insanlarla eşit gelir elde etme veya onun sermayesine ulaşma imkânı tanıyor, bu umudu veriyor. Riske girersin, girmezsin. Bu, yatırımcının tercihidir. Bırak yatırımcı bu tercihi yapsın. Biz yıllarca insanlara bu şansı vermedik. Yatırımcıların kaldıraç oranlarına bakışı nasıl? Dünyada özellikle foreks işlemleri başladıktan sonra kaldıraç oranı konusundaki tartışma hemen hemen bitti. Yurtdışında forekste 1 e 300, 1 e 400 kaldıraçlar var. Kaldıraç oranı yaklaşık olarak VOB da 1 e 10 diyelim ki. Bunun 1 e 10 olması, yatırımcının da muhakkak 1 e 10 un tümünü kullanması değildir. Yatırımcı kendi beklentisine göre, istediği oranı kullanabilir. Ama bizde yıllardır tam yapılmayan şeylerden biri de bu. Piyasadaki aracı kurumların piyasa yukarı çıkacak, aşağı düşecek ten önce anlatması gereken şey, o yatırımcının BAŞLANGIÇTA PİYASA MÜŞTERİDEN ÇOK YÜKSEK KOMİSYON İSTEDİ. ŞİMDİ HERKES BİZİM OLDUĞUMUZ SEVİYEYE İNDİ. gelir düzeyi, getiri beklentisi, sermaye büyüklüğü gibi birçok faktörü de içine koyarak karşısındaki yatırımcının ne kadarlık risk alması gerektiğine yönelik tahminde bulunması. Sektörde herkes ne olacağını bilseydi zaten kimse çalışmazdı, herkes zengin olur evine giderdi. Yatırımcıya Bugün piyasa ne olacak değil Bugün ne kadar risk almalıyımı anlatmak lazım. Yürütmüş olduğunuz kontrat başına 1 lira kampanyanız, işlem hacminin artışında etkisi oldu mu? Biz piyasaya hem teknik hem de personel anlamında yatırım yaparken, bu işe personelimizin yüzde 60 ını, 70 ini ayırdık. Personelimizin çoğunluğu 10 yıldan uzun süre bu piyasada çalışmış ve vadeli piyasalar konusunda uzmanlaşmış insanlar. Birçok kurum bu konuda eleman ayırmayı, özel birim kurmayı bile gerçekleştirmemişti. Biz şu anda VOB konusunda en gelişmiş trade platformlarından birini kendi argemizle gerçekleştirdik. Hemen hemen hiçbir kurum buraya yönelmedi. Bundan sonra VOB la ilişkimiz daha derinleşerek devam edecek çünkü yeni kontratlar gelecek, birçok yeni kontrat çalışmaya başlayacak. Türkiye de foreks piyasaları gelişecek ve VOB belki bu konuda başka bir çalışma yapacak. O zaman biz VOB ile çok daha verimli bir şekilde çalışacağız. Önümüzdeki dönem sermaye piyasası kanunu, ticaret kanunuyla, yeni enstrümanların gelmesiyle piyasalara çok fazla inanıyoruz. Biz bu piyasanın içinde hep kuvvetli bir aktör olarak duracağız. Aracı kurumlarda komisyon oranları son derece düşük hale geldi. Bu konuda ne düşünüyorsunuz? VOB ilk açıldığında piyasa müşteriden alınacak komisyon hesabını yanlış yaptı ve çok yüksek komisyonlarla bu işe başladı. Yüksek komisyonlarla 20 VOBJEKTİF OCAK 2012