Ignoranti quem portus petat nullus ventus suus est Hangi kap ya yöneldi ini bilmeyen hiçbir zaman uygun esen rüzgar bulamaz.

Transkript

1 Ignoranti quem portus petat nullus ventus suus est Hangi kap ya yöneldi ini bilmeyen hiçbir zaman uygun esen rüzgar bulamaz. Lucius Annaeus Seneca Büyük Kara Avrupas K tas istiyoruz. Avrupa Birleflik Devletleri istiyoruz. Victor Hugo, Paris Bar fl Kurultay, 21 A ustos 1869 Diyar- Küfrü gezdim, beldeler, kaflaneler gördüm/ Dolaflt m mülk-i slam, Bütün viraneler gördüm/ Bulundum ben dahi darüflfl fa-y Bab ali de /Eflatun u be enmez anda çok divaneler gördüm. Ziya Pafla, 1871 Avrupa Birleflik Devletleri kurulmal d r. Winston Churchill, Zürih Üniversitesi, 19 Eylül 1946 Biz devletler koalisyonu kurmuyoruz, insanlar birlefltiriyoruz. Jean Monnet, 1952 Büyük Atatürk ün ölümünün 25 nci y ldönümü sebebiyle Fransa ulusunun Türk ulusuna karfl duymakta oldu u sad k dostluk duygular n dile getirmek isterim. Türkiye tarihi bugün her zamandan çok Bat ve Avrupa tarihinden ayr lmaz bir durumdad r. Charles de Gaulle, 1963 Ortak Pazar tarihi boyunca insan zekâs n n vücuda getirdi i en cesur eserdir. Milletler toplulu u için yeni bir dönem bafllamaktad r. Bu, müstakbel nesillere b rak lacak en büyük mirast r. Bu Antlaflma, Türkiye ve Avrupa y ebediyete kadar ba lamaktad r. smet nönü, 12 Eylül 1963 Bu uzun ve meflakkatli bir yoldur. Bizi cayd rmak için çok fley yapacaklar. Ama y lmamal y z. Turgut Özal, 14 Nisan 1987 Mesele AB ye tam üye olmak de il, onun standartlar n yakalamakt r. Süleyman Demirel, 26 Aral k 1998 Türkiye yi AB ye alman n zaman gelmifltir. Bunu k sa sürede gerçeklefltiremezsek, Avrupa sonsuza kadar Türklerin yükselmek istedikleri miraç olarak kal rsa, Türkiye k rg n bir afl k gibi baflka yerlere yönelir. The Spectator, 16 Kas m 2002

2 ii AB de ya birinci lige do rudan gireriz ya da hiç girmeyiz. kinci ligde oynamay z. Recep Tayyip Erdo an, ll Sole 24 Ore, ( talyan Gazetesi) 13 Haziran 2005 Türkiye AB ye üye olursa AB biter. ngilizlerin istedi i serbest ticaret iflbirli inin oldu u bir kurulufl haline gelir. AB sistemler bütünlü üdür, buraya Türkiye girerse AB nin bir anlam kalmaz. AB bütün özelli ini kaybeder. Türkiye nin ayr kültür ve devlet anlay fl var. AB Türkiye ye göre de il. AB siyasi birlik olacaksa burada Türkiye ye yer yok. Jacques Toubon, H ristiyan Demokrat Frans z AP Üyesi, 13 Temmuz 2005 Avrupa ya yönelmifl bir Türkiye bizim için, Avrupa ya s rt n dönmüfl bir Türkiye den daha iyidir. Tasos Papadopulos, Le Monde, 7 Kas m 2005 Türkler Avrupa tarihinin bir parças d r. Jose Manuel Barosso, AB Komisyonu Baflkan, 28 Kas m 2005 AB ye üyelik için Türkiye nin tarihten gelen do al bir hakk yoktur. Dominique de Villepin, Fransa Baflbakan, 19 Ocak 2006 Türkiye ye ismi üyelik olsa da ayr bir statü verilecektir. Wolfang Schüssel, Avusturya D fliflleri Bakan, 24 Haziran 2006 Türkiye nin yafll K ta ya ait olmad n söylüyorum. Nicolas Sarkozy, Fransa çiflleri Bakan, 1 Eylül 2006 AB üyeli i garanti mi? Hay r, garanti de il. Tarih belli mi? Hay r, belli de il. Ama önemli olan bu sürecin içinde olmakt r. Ali Babacan, Devlet Bakan ve Baflmüzakereci, 21 fiubat 2007 Tam üyelik, önümüzdeki 50 y l n acil bir sorunu de il. Angela Merkel, Almanya Baflbakan, 22 Mart Türkiye nin girifli bizzat Avrupa bütünleflmesi fikrini öldürecektir. Bu fikri serbest ticaret ve rekabet hukukuna indirgeyecektir. Güçlü bir Avrupa, ortak politikalar ve bir Avrupa demokrasisi hedefini topra a gömecektir. Avrupa kimli i kavram na bir öldürücü darbe indirecektir... Nicolas Sarkozy, Fransa Cumhurbaflkan, Ensemble, XO Editions, Mart 2007

3 iii Türkiye ye kap y kapatmak onu radikalizme ve izolasyona terk etmek demektir. Türkiye yi aram za alman n kendi ç karlar m za oldu una inan yorum. Jacques Chirac, Fransa Cumhurbaflkan, 23 Mart 2007 AB ile devam eden müzakere sürecinin tam üyelikle sonuçlanaca garanti edilemez. Jose Manuel Barosso, Avrupa Komusyonu Baflkan, 11 Nisan 2008 Türkiye, Avrupa Birli i ve bat l dünya için önemli bir zamanda Do u ile Bat aras nda bir köprü olarak eflsiz bir konuma sahiptir. ngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, 13 May s 2008 Türkiye AB ye tam üye olabilir. Olmal d r inanc nday m. Co rafi bir kriter tan m yok. Türkiye hem co rafi hem tarihi kriter olarak Avrupal d r. Jacques Attali, Milliyet, 15 May s 2008 nan yorum ki, Türkiye ekonomik olarak son derece öemli, stratejik olarak vazgeçilmez ve kültürel aç dan uzak görüfllü bir ülkedir. Michel Racard, Fransa Baflbakan, Qui a la Turquie, 5 Eylül 2008 Avrupa Türkiye yi Do u ya itmemeli. Avrupa Müslümanlarla nas l yaflaca n ö renmeli David Cameron, ngiltere Baflbakan, 27 Temmuz 2010 Türkiye nin gerçek yeri Avrupa Birli i de il, Ortado u dur. Nicolas Sarkozy, Fransa Cumhurbaflkan, 25 fiubat 2011 Gün olacak AB Türkiye yi almak zorunda kalacakt r. Recep Tayyip Erdo an, Cidde Forumu, 21 Mart 2011 Yüzy llard r düflmanlar m z, Avrupa uluslar aras nda Türklere karfl kin ve düflmanl k fikirleri telkin etmifllerdir... Bu fikirler bir zihniyet meydana getirmifltir... Avrupa da bugün de Türk ün her türlü ilerlemeye düflman bir adam oldu u, geliflmeye elveriflsiz bir adam oldu u san lmaktad r... Bu çok büyük bir yan lg d r!.. Mustafa Kemal Atatürk, 1923

4

5 v Prof. Dr. S. R dvan KARLUK Anadolu Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi AVRUPA B RL e-posta: anadolu.edu.tr stanbul

6 vi Yay n No : 2474 flletme-ekonomi : Bask Ocak Bask Ekim Bask Nisan Bask Nisan Bask Haziran Bask Ocak Bask fiubat Bask Ocak Bask May s Bask Temmuz 2011 ISBN say l ve 2936 say l Fikir ve Sanat Eserleri Yasalar ve Türk Ticaret Yasas gere ince; fotokopi, tarama, yazma vs. herhangi bir yöntemle bir kitab ço altarak sat n alan, satan veya bir kitaptan yazar n yaz l izni olmadan al nt yapan kifli ve kurumlar; Her bir kopya için 2 y ldan 6 y la kadar hapis cezas (para cezas na çevrilmeksizin), 10 milyar TL den 150 milyar TL ye kadar mahkemenin karar verece i para cezas, meslekten men ve kopyalama ve bas m cihazlar na el konulmas, cezalar ile cezaland r l rlar. Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Yasaya göre kapakta orijinal parlak hologram bulunmas zorunludur, bulunmayan kitaplar sahtedir. Dizgi Bask - Cilt Kapak Tasar m Görsel Kaynak : Beta Bas m A.fi. : Yaz n Matbaac l k Trz. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12028) Çiftehavuzlar Cd. Maltepe Mh. Prestij fl Merkezi No: 27/806 K:9 Zeytinburnu/ STANBUL : Hazar Volga Ekiz (hazarvolga@gmail.com) : Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Narl bahçe Sokak No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) betakitap@betakitap.com

7 vii Sevgili K z m SÜHAN a...

8 viii Göndermek zahmetinde bulundu unuz Avrupa Birli i ve Türkiye bafll kl 4. bask s yap lan dev eserinizi ald m. Güzel eseriniz bu alanda yap lan en kapsaml çal flma olarak büyük bir bofllu u doldurmakta ve Türk iktisat literatürünü taçland rmaktad r. Önce Tuncay ARTUN un ve sonra da sizin yazd n z iki önsözü zevkle okudum. Çok hofluma gitti. Kaynak ve bir baflvuru kitab olarak bu eseriniz kütüphanemizde bafl köfleyi alm flt r. Yazan elleriniz dert görmesin. Sizi candan kutlar, bu tür çal flmalar n z n devam n bekleriz. Prof. Dr. Selahattin Tuncer Anadolu ve Marmara Üniversiteleri Ö retim Üyesi Bu eser, özellikle bugünlerde referans olarak benim için büyük de er tafl yor. Sami Kohen Gazeteci Yazar Avrupa Birli i konusundaki çal flmalar n z takdirle takip ediyorum. Memleketimizde bu konuyu konuflan çok, bilen az. Sizin k ymetli çal flma ve katk lar n z bu bofllu u dolduruyor, önemli bir ihtiyaca cevap veriyor. Türkiyemizde, maalesef, 30 y l aflk n iliflkilere ra men, yeterince anlafl lmayan önemli bir konuyu yetkili ve etrafl bir flekilde ifllemifl bulunuyorsunuz. Bu k ymetli hizmetten dolay sizi tebrik ederim. Kâmran nan Büyükelçi ve Enerji Tabii Kaynaklar Bakan Avrupa Birli i ve Türkiye bafll kl kitab n z n sekizinci bask s n rastlad m bir kitapç dan ald m. Her fleyden önce harcad n z emek ve özen nedeniyle haddim olmayarak tebriklerimi sunuyorum. Gerçekten, a dan z ye tüm konular büyük bir itina ile ifllenmifl ve sonuç olarak gerek AB nin kuruluflu, evrimi, geniflleme ve derinleflmesi ve gerek ülkemizle iliflkileri ayr nt lar yla ve ak c bir dille kaleme al nm fl. Her ayd n n kütüphanesinde bu de erli çal flman z n yer bulaca na gönülden inan yorum. Böylece, en az ndan bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmam fl olurlar. Tekrar kutluyor ve y llarca bu konuyla ilgilenmifl bir bürokrat olarak içten teflekkürlerimi iletiyorum. Nejat Eren D fl Ticaret Müsteflar Geçen hafta, de erli arkadafl m Nejat Eren ile birlikte, yine TDV deki AB çal flmalar m z n koordinasyonu için bir araya geldik. Bana çok k ymetli bir hediye alm fl. Kitab n z n 9 uncu bask s!... Ne kadar sevindi imi bilemezsiniz. Öncekiler zaten vard. Ama, ilerletilmifl bu yeni bask da beni çok sevindirdi. Gerçekten mükemmel bir çal flma. flin ne oldu unu, ne olmad n okuyucular daha net ve daha anlafl labilir bir dille, baflka kaynaklarda pek bulamazlar düflüncesindeyim. Kütüphenelirimizin bir alt n eseri özetle. Ellerinize, zihninize sa l k... Volkan Savafl thalat Genel Müdürü

9 ix Gönderdi iniz AB ile ilgili çok genifl kapsaml kitab n z incelemeyi tamamlad m. Emin olun sabr n za imrendim. Bu kadar ayr nt l kitaplar haz rlamak için çok emek sarf etmek gerekir. Üstelik bir defal k emek de yetmez, güncellemeler için sürekli katk lar gerekir. Zihninize, bilginize, deneyiminize, ellerinize sa l k. yiki vars n z. Prof. Dr. Hasan Gürak Kitaplar n z ve bildirinizin yer ald disketi ald m; çok teflekkür ederim. Güzel ve faydal çal flmalar n zdan dolay sizi tebrik ederim. Euroactiv sitesinde de bu eserlerinizden faydalanaca m z belirtmek isterim. Sayg lar mla. Zeynep Gö üfl Anadolu Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi nin de erli ismi Prof. Dr. S. R dvan Karluk, Türkiye nin AB iliflkilerine inan lmaz bir katk da bulundu. AB nin nas l iflledi ine ve politikalar na aç kl k getiren dev bir eser ç kard. E er, bu iliflkilerle ilgileniyor veya AB nin ne oldu unu ve ne olmad n merak ediyor ve ö renmek istiyorsan z... E er bütün bu bilgileri elinizin alt nda tutmak arzusunda iseniz, Karluk un eserini (Beta Bas m Yay m Da t m A.fi , betakitap@betakitap.com) bulun ve yan n zda tutun. Prof Karluk un ellerine sa l k. M. Ali Birand

10 x ONUNCU BASKIYA ÖNSÖZ Türkiye nin 14 Nisan 1987 tarihinde Avrupa Topluluklar na tam üyelik baflvurusunda bulunmas, 31 Temmuz 1959 tarihinde yap lan ortak üyelik müracaat ile bafllayan Türkiye-Topluluk iliflkilerinde bir dönüm noktas n oluflturmufltur. Türkiye, Tanzimat tan bu yana Bat ya yönelmifl dünyadaki tek müslüman ülkedir. Ayr ca Türkiye, laik ve demokratik ilkeleri benimsemifl, Bat dünyas ile ortak s n ra sahip ve ona komflu, AB ülkeleri ile tarihi iliflkileri bulunan, dünya üzerinde mevcut 57 islam ülkesi aras nda ekonomik, politik, sosyal, kültürel ve sportif alanlarda en geliflmifller aras nda yer alan, hayat tarz olarak kendi kültürel de erlerini koruyarak Bat y seçmifl bir ülkedir. Büyük Önder Atatürk ün ifade etti i gibi Türkler, Bat ya yönelmifl bir millettir. Atatürk, 29 Ekim 1923 tarihinde bu konudaki tercihini flöyle aç klam flt r: Memleketimizi asrilefltirmek istiyoruz. Bütün çal flmam z Türkiye de asri binaenaleyh bat l bir hükümet vücuda getirmektir. Medeniyete girmek arzu edipde Bat ya yönelmemifl millet hangisidir? Türkiye, yukar da belirtilen nitelikleri itibariyle AB ye tam üye olmak için gerekli en önemli ad m, AB ile Gümrük Birli ini 6 Mart 1995 tarih ve 1/95 say l Ortakl k Konseyi Karar çerçevesinde 1 Ocak 1996 tarihinde gerçeklefltirerek atm flt r Balta Liman Anlaflmas ndan 158 y l sonra, fakat bu defa farkl flartlarda Avrupa ya kap lar yeniden aç larak b rak n z geçsinler dönemine girilmifltir. Böylece, AB müktesabat nda denenmemifl bir hukuki yap da yeni bir süreç bafllam flt r. Çünkü, AT nin genifllemesinde aday üyeler, önce AT ye üye yap lm fllar, gümrük birli i daha sonra 5-7 y l içinde gerçekleflmifltir. Türkiye nin Birli e üye olmadan, ikinci s n f bir ülke statüsünde AB ye gevflek bir statüde entegre olmas, yap sal fonlardan yararlanamamas na yol açm flt r Lüksemburg Zirvesi nde AB geniflleme sürecinden d fllanan Türkiye, 1999 Helsinki Zirvesi nde aday ülke olarak kabul edilmifltir Nice Zirvesi nde Türkiye siz bir AB düflünüldü ü için, Türkiye AB nin iki önemli kurumu olan Avrupa Parlamentosu ve Komisyon da yok say lm flt r. Aral k 2002 Kopenhag Zirvesi nde, Kopenhag siyasi kriterlerini yerine getirince, Türkiye ile müzakerelerin gecikmeksizin bafllat laca na karar verilmifltir. 6 Ekim 2004 tarihinde aç klanan lerleme Raporu nda Komisyon, 45 y l sonra Türkiye ye sar fl k yakm flt r. Bu fl k, 17 Aral k 2004 tarihinde Brüksel de yap lan AB Zirvesi nde yeflil fl a dönmüfl, Türkiye ile üyelik müzakerelerine 3 Ekim 2005 tarihinde bafllanm flt r. Böylece, yar m yüzy la yaklaflan Türkiye-AB iliflkilerinde Sekizinci Cumhurbaflkan m z Turgut Özal n ifadesiyle uzun ve meflakkatli bir yola girilmifltir. Avrupa Birli i Türkiye ye çifte standart uygular, Roma hukukunun istikrar n temeli olan pacta sund servanda (ahde vefa) ilkesine sad k kalmaz ise, iplerin kopmas na zemin haz rlayacakt r. E er AB, omnis conventis rebus sic stardibus

11 xi (her anlaflma yap ld dönemin flartlar na ba l d r) ilkesini göz önüne alarak Ankara Anlaflmas n yok sayarsa, Türkiye ile AB iliflkileri yeni bafltan düzenlenmelidir. Nitekim Fransa Baflbakan Villepen, Frans z Haber Ajans AFP ye 19 Ocak 2006 tarihinde vermifl oldu u demeçte, AB ye üyelik için Türkiye nin tarihten gelen do al bir hakk yoktur demifltir. Böylece, ahde vefa ilkesini ve Ankara Anlaflmas n yok saym flt r. Fransa Cumhurbaflkan Nicolas Sarkozy ve Almanya Baflbakan Angela Merkel in imtiyazl ortakl k ya da imtiyazl iliflki modelini Türkiye kabul edemez. Kitap, masan n iki taraf nda da bulunmufl olan yazar n, edindi i deneyim ve bilgi birikimlerinin bir sonucudur. Kitab n ilk 9 bask s nda Avrupa Birli i ve Türkiye AB iliflkileri birlikte ifllenmifltir. Bu sebeple kitab n her bas m nda hacmi giderek artm flt r. Bu durum hem ö renci ve hem de okuyucu aç s ndan sak nca yaratt için 10 ncu bas mda sadece Avrupa Birli i konular na yer verilmifltir. Türkiye AB liflkileri ise di er bir kitab m zda ele al nm flt r. Kitab m z n son dokuz bas m, Türkiye flartlar nda k sa say labilecek bir sürede tükenmifltir. fiüphesiz bu durum, yazar için bir sevinç kayna d r. Türkiye nin AB ile çok önemli bir bütünleflmeye gitti i ortamda, konuyu tüm boyutlar ile inceleyentemel kaynak eserlerin yeterince Türkçe literatürde yaz lmam fl olmas, yazar n sevincini hüzne dönüfltüren önemli bir faktördür. Yönetim Kurulu üyeli inde bulundu um ktisadi Kalk nma Vakf, Türkiye de AB konusundaki yay nlar ile büyük bir bofllu u doldurmaktad r. Onuncu bas - m n n güncellefltirilmesinde KV nin çeflitli kitap ve periyodikleri ile ABHaber com da yay nlanan güncel bilgilerden büyük ölçüde yararland m özellikle belirtmek isterim. Bu bas m n gerçeklefltirilmesinde eme i geçenlere teflekkür ederim. Düzeltmeleri yapan ve çal flmalar ma katk da bulunan Doç. Dr. Özgür Tonus, Doç Dr. Elif Uçkan Da demir, Yrd. Doç. Dr. Naz m Çatalbafl, Yrd. Doç. Dr. Betül Yüce Dural ile araflt rma görevlileri Sevilay Küçüksakarya, Zeynep Karal, Ça lar Karaduman ve M. Onur Arun u, kitab büyük bir titizlikle yeniden dizen Ali R za Halis i, Türk iflçilerinin ATAD da kazanm fl olduklar davalarda 7 nci bask da yer alan ve yanl fl anlamalara yol açabilecek ifadelerin düzeltilmesine katk da bulunan avukat Melih Sar y, bu bask y gerçeklefltiren BETA yay nc l ktan Seyhan Satar, kitab n k sa sürede yay nlanmas için kendilerine ait zamanlar bana ay - ran k ymetli eflim Op. Dr. Sena ile o lum Cihan özellikle anmak isterim. Tüm çabalara, yap lan destek ve katk lara ra men kitab n bask s nda olabilecek eksik ve hatalar n sorumlulu u sadece bana aittir. Kitab n geniflletilmifl ve gözden geçirilmifl 10 ncu bas m n, ö rencilerime ve konuya ilgi duyan tüm kesimlere yararl olabilirse, görevini yapm fl bir ayd n olarak kendimi mutlu hissedece im. STANBUL/Caddebostan 15 May s 2011 Prof. Dr. S. R dvan KARLUK

12

13 xiii Ç NDEK LER B R NC BÖLÜM AVRUPA KÖMÜR VE ÇEL K TOPLULU U, AVRUPA EKONOM K TOPLULU U VE AVRUPA ATOM ENERJ S TOPLULU U I. AVRUPA DA B R B RL K YARATILMASI F KR N N DO UfiU II. 9 MAYIS 1950 B LD R S VE AVRUPA GÜNÜ III. AVRUPA DA LK EKONOM K B RLEfiME: BENELÜKS IV. AVRUPA DA K NC EKONOM K B RLEfiME: AVRUPA KÖMÜR VE ÇEL K TOPLULU U V. BATI AVRUPA B RL VI. VII. AVRUPA EKONOM K TOPLULU U LE AVRUPA ATOM ENERJ TOPLULU U Avrupa Ekonomik Toplulu u Avrupa Atom Enerji Toplulu u AVRUPA TOPLULUKLARI VE AVRUPA B RL N KURAN VE DE fit REN ANLAfiMALAR VIII. AVRUPA B RL NE L fik N BAZI GÖSTERGELER K NC BÖLÜM GÜMRÜK B RL LE ORTAK PAZARIN OLUfiUMU: AB YE KATILIM VE AVRUPA K ML I. GÜMRÜK B RL N N HUKUK TEMELLER II. DEM R-ÇEL K ÜRÜNLER NDE GÜMRÜK B RL III. DEM R-ÇEL K DIfiI ÜRÜNLERDE GÜMRÜK B RL Gümrük Vergileri ile Gümrük Vergisine Efl Etkili Yükümlülüklerin Kald r lmas Tarife D fl Engellerin Kald r lmas Ortak Gümrük Tarifesi Uygulamas ve Ortak Gümrük Alan

14 xiv IV. Ç PAZARIN TAMAMLANMA SÜREC : TEK PAZAR V. AVRUPA B RL NDE TEK AVRUPA ÖDEME ALANI VI. K fi LER N VE H ZMETLER N SERBEST DOLAfiIMI Ücretli Çal flanlar ile Aile Fertlerinin Serbest Dolafl m Hizmetlerin Serbest Dolafl m Birlik D fl ndan Gelen Göçmen flçilerin Serbest Dolafl m Aktif Olmayanlar n Serbest Dolafl m Avrupa Nitelikler Çerçevesi ve Serbest Dolafl m VII. AVRUPA VATANDAfiLI I VIII. AVRUPA B RL NE KATILIM VE AVRUPA 2020 STRATEJ S IX. AVRUPA B RL K ML N N TEMELLER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA B RL N N GEN fileme SÜREC I. B R NC GEN fileme NG LTERE, RLANDA VE DAN MARKA II. K NC GEN fileme YUNAN STAN III. ÜÇÜNCÜ GEN fileme SPANYA VE PORTEK Z spanya Portekiz IV. K ALMANYA NIN B RLEfiMES VE TOPLULU UN DE FACTO OLARAK GEN filemes V. DÖRDÜNCÜ GEN fileme AVUSTURYA, SVEÇ VE F NLAND YA...93 VI. VII. VIII. IX. AVRUPA B RL N N GEN fileme PERSPEKT F : KATILIM ÖNCES STRATEJ GÜNDEM 2000 B LD R S VE KATILIM ÖNCES STRATEJ BELGELER BEfi NC GEN fileme ESTONYA, LETONYA, L TVANYA, POLONYA, MACAR STAN, ÇEK CUMHUR YET, SLOVENYA, SLOVAKYA, MALTA VE GÜNEY KIBRIS RUM YÖNET M BEfi NC GEN filemede ÜYEL K ÖNCES YAPILAN HALK OYLAMASI SONUÇLARI VE AVRUPA PARLAMENTOSU NDAK KABUL OYLARININ DA ILIMI X. ALTINCI GEN fileme BULGAR STAN VE ROMANYA

15 xv XI. XII. D ER TAM ÜYEL K BAfiVURULARI: TÜRK YE, FAS, KIBRIS, MALTA, SV ÇRE VE NORVEÇ BATI BALKANLARA GEN fileme ADAY VE POTANS YEL ADAY ÜLKELER AB ye Aday Ülkeler: Türkiye, H rvatistan, Makedonya, zlanda ve Karada AB ye Potansiyel Aday Ülkeler: Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kosova ve S rbistan XIII. YEN KOMfiULARA YÖNEL K POL T KA XIV. AVRUPA B RL DO U ORTAKLI I STRATEJ S XV. XVI. AB N N 2006, 2009 VE 2010 YILLARI GEN fileme STRATEJ BELGELER AVRUPA B RL NDE ESNEK BÜTÜNLEfiME YAKLAfiIMI: AB FEDERASYONU VE AVRUPA B RL NDEN AYRILMA DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AVRUPA EKONOM K TOPLULU U NDAN AVRUPA B RL NE I. TEK AVRUPA SENED II. III. MAASTRICHT Z RVES, SONUÇLARI VE KOPENHAG KR TERLER Maastricht Zirvesi : Avrupa Topluluklar ndan Avrupa Birli i ne Dönüflüm Maastricht Anlaflmas (Avrupa Birli i Anlaflmas ) ve Kapsam Maastricht Zirvesi ile Getirilen Düzenlemeler A. Ekonomik ve Parasal Birlik B. Uyum Fonu C. Siyasi Birlik D. Toplulu un Yeni flbirli i Alanlar E. Sosyal Politika F. Bölgeler Komitesi G. Bütünleflme ve Geniflleme Kopenhag Kriterleri MAASTRICHT ANLAfiMASI ÇERÇEVES NDE AVRUPA TOPLULUKLARI NIN YEN DEN YAPILANMASI

16 xvi IV. AMSTERDAM Z RVES VE SONUÇLARI V. GÜNDEM Geniflleme: AB Komisyonu nun AB Aday Ülkeler Hakk ndaki Görüfl Raporlar Ortak Tar m Politikas Reformu Yap sal Fonlar ile Ekonomik ve Sosyal Yak nlaflma Fonunda De ifliklik AB nin Finansman Türkiye ve Gündem VI. LÜKSEMBURG Z RVES VE SONUÇLARI Zirve Sonuçlar Lüksemburg Zirvesi ve Türkiye Lüksemburg Zirvesi ve K br s VII. VIII. IX. HELS NK Z RVES N N GEN fileme LE LG L KARARLARI VE BAfiKANLIK SONUÇ B LD R S NDE GEN fileme SÜREC HELS NK Z RVES N N TÜRK YE Y LG LEND REN 4, 9 VE 12 NC MADDELER HELS NK SÜREC, ECEV T MEKTUPLARI VE PAAVO LIPPONEN N MEKTUBU X. 24 MART 2000 L ZBON Z RVES NE SUNULAN L ZBON STRATEJ S XI. L ZBON STRATEJ S N N YER N ALAN AVRUPA 2020 STRATEJ S XII. NICE Z RVES VE SONUÇLARI Zirve Sonuçlar Nitelikli Ço unluk Sistemiyle Karar Al nacak Konular Hukukun Üstünlü ü ile lgili Düzenlemeler Güçlendirilmifl flbirli i Bildirimler Geniflleme Oylama Sistemi, Konsey deki Oy Da l m, Parlamenter Say s Nice Zirvesi Sonras nda Geniflleme Süreci XIII. KOPENHAG Z RVES, TAM ÜYEL K Ç N TAR H N TAR H VE KIBRIS Kopenhag Zirvesi Sonuçlar : Tam Üyelik çin Tarihin Tarihi Kopenhag Zirvesi ve K br s n AB Üyeli i XIV SELAN K, ARALIK 2003, MART VE HAZ RAN 2004 BRÜKSEL Z RVELER NDE TÜRK YE VE KIBRIS

17 xvii XV. BRÜKSEL Z RVES VE AKDEN Z Ç N B RL K B LD R S XVI. L ZBON Z RVES VE SONUÇLARI XVII. L ZBON Z RVES SONUÇ B LD R S NDE TÜRK YE VE KIBRIS XVIII. L ZBON ANLAfiMASI ONAY SÜREC XIX. L ZBON ANLAfiMASI XX. L ZBON ANLAfiMASI LE GET R LEN YEN L KLER XXI. AB YANSIMA GRUBU RAPORU: AVRUPA PROJES 2030 TEHD TLER VE FIRSATLAR XXII. L ZBON ANLAfiMASI NIN ANAYASA TASLA I VE NICE ANLAfiMASI LE KARfiILAfiTIRMASI BEfi NC BÖLÜM AVRUPA B RL N N KURUMSAL YAPISI I. L ZBON ANLAfiMASI NDA AVRUPA B RL KURUMLARI II. KURUMSAL YAPININ ÖZELL KLER III. AVRUPA B RL ANAYASASINDA ÖNGÖRÜLEN KURUMSAL YAPI IV. KURUMSAL YAPININ OLUfiUMUNDA HUKUK DÜZENLEMELER V. MT YAZLI ORTAKLIK VE KURUMSAL YAPI ALTINCI BÖLÜM AVRUPA B RL KURUMLARI I. AVRUPA PARLAMENTOSU II. AVRUPA B RL KONSEY III. AVRUPA B RL BAKANLAR KONSEY IV. AVRUPA KOM SYONU V. AVRUPA B RL ADALET D VANI Avrupa Toplulu u lk Derece Mahkemesi

18 xviii 2. Avrupa Birli i dare Mahkemesi Avrupa Birli i Adalet Divan n n Türkiye ye liflkin Olarak Alm fl Oldu u Kararlar VI. OMBUDSMAN VII. DANIfiMA ORGANLARI: KOM TELER Ekonomik ve Sosyal Komite Bölgeler Komitesi VIII. AVRUPA MERKEZ BANKASI IX. AVRUPA YATIRIM BANKASI X. AB KURUM, ORGAN VE KURULUfiLARININ BULUNDUKLARI fieh RLER KISALTMALAR AVRUPA B RL VE TÜRK YE-AB L fik LER KRONOLOJ S AVRUPA B RL NDE ÇOK KULLANILAN TEKN K TER MLER VE TÜRKÇE KARfiILIKLARI ÖNEML AVRUPA KURULUfiLARI, KURUM, BÜRO, OF S, AJANS, B RL K, VAKIF, DERNEK, G R fi M, ORTAKLIK, KONFEDERASYON VE KOM TELER KIBRIS ANLAfiMALARI VE KIBRISLI TÜRKLER N GKRY DE SEÇME VE SEÇ LME HAKKINI KULLANMA BAfiVURULARI AVRUPA B RL TEMEL HAKLAR fiarti FRANSA DA SÖZDE ERMEN SOYKIRIMINI NKAR EDENLERE CEZA VER LMES N ÖNGÖREN YASA NIN SENATO DA KABUL ED LMEMES VE SÖZDE SOYKIRIMIN TANINMASINA YÖNEL K G R fi MLER TÜRK YE N N AB ÜYEL SÜREC NDE KAÇIRILAN B R FIRSAT AVRUPA B RL KURUMLARI WEB S TELER KAYNAKÇA D Z N

19 xix TABLOLAR Tablo: II.1 AET de Gümrük ndirim Takvimi Tablo: II.2 AET de Gümrük Birli inin Gerçekleflmesi Tablo: II.3 5b Sütunlar Tablo: II Sütunlar Tablo: III.1 AB de Genifllemeye liflkin Kat l m Anlaflmalar Tablo: III.2 Aday Ülkelere liflkin Düzenli Raporlar ve Strateji Belgeleri ( ) Tablo: III.3 AET yi Kuran ve Sonradan Kat lan Ülkelerin Kat l m Anlaflmalar Tablo: III.4 Beflinci Genifllemede Ülkelerde Yap lan Halkoylamas Sonuçlar Tablo: III.5 Beflinci Genifllemede Avrupa Parlamentosu ndaki Oylama Sonuçlar ( ) Tablo: III.6 AB nin Geniflleme Süreci, Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Tablo: III.7 Aday ve Potansiyel Aday Ülkelerde Ekonomik Geliflmeler Tablo: IV.1 Uyum Fonu Uygulamas ( ) Tablo: IV.2 Aday Ülkelere liflkin Düzenli Raporlar ve Strateji Belgeleri ( ) Tablo: IV.3 Aday Ülkelerin Topluluk Programlar na Kat l m na liflkin Çerçeve Kararlar Tablo: IV.4 Nice Anlaflmas Sonras nda AB Konseyi nde (AB 27) Oy Da l m Tablo: IV.5 Akdeniz çin Birlik Üyesi Ülkeler Tablo: IV.6 Lizbon Anlaflmas Onay Süreci Tablo: IV.7 Lizbon Anlaflmas Öncesi ve Sonras nda Üye Ülkelerin A rl klar Tablo: IV.8 Nice Antlaflmas, Anayasa Tasla ve Lizbon Anlaflmas n n Karfl laflt rmas Tablo: VI.1 Avrupa Parlamentosu nda Gruplar n Ülkelere Göre Da l m (1995) Tablo: VI.2 Avrupa Parlamentosu ndaki Gruplar n Gücü (1989 ve 1994) Tablo: VI.3 Avrupa Parlamentosu nda Parlamenterlerin Ülkelere Göre Da l m (1989,1994,1995) Tablo: VI.4 Avrupa Parlamentosu nda Gruplar n Ülkelere Göre Da l m (1999) Tablo: VI.5 Avrupa Parlamentosu ndaki Milletvekili Say lar yla Nüfus Aras ndaki liflkiler

20 xx Tablo: VI.6 Gruplara ve Ülkelere Göre Avrupa Parlamentosu Üyeleri (20 A ustos 2001) Tablo: VI.7 Avrupa Parlamentosu nda Üye Ülkelerin Parlamenter Say lar Tablo: VI.8 Avrupa Parlamentosu nda Gruplar n Ülkelere Göre Da l m ( ) Tablo: VI.9 Avrupa Parlamentosu Seçimlerine Kat l m Yüzdeleri ( ) Tablo VI.10 Avrupa Parlamentosu nda Üyelerin Da l m (2007, 2009 ve Lizbon Anlaflmas ) Tablo: VI.11 Avrupa Parlamentosu Üyelerinin Gruplara Göre Da l m (Nisan 2011) Tablo: VI.12 Avrupa Konseyi (Zirve) Toplant Tarihleri ve fiehirleri Tablo: VI.13 AB Dönem Baflkanl klar n n S ras Tablo: VI.14 Bakanlar Konseyi'ndeki Oy Da l m ( ) Tablo: VI.15 Bakanlar Konseyi nde Oy A rl klar Tablo: VI.16 Komisyon Baflkanlar Tablo: VI.17 Ekonomik ve Sosyal Komite nin Üyeleri Tablo: VI.18 Bölgeler Komitesi nin Üyeleri Tablo: VI.19 Euro Bölgesi Ülkelerin Sermayeye Kat l m Paylar (1 Ocak 2011) Tablo: VI.20 Euro Alan D fl ndaki Ülkelerin Sermayeye Kat l m Paylar (1 Ocak 2011) fiek LLER VE FOTO RAFLAR 9 May s 1950 tarihinde Robert Schuman n Avrupa Birli i nin Kurulmas na liflkin Bildiriyi Aç klamas Schengen Alan na Dahil Ülkeler Euler Diyagram : Avrupa Birli i nin Avrupa daki Kurulufllarla liflkisi AB Üyesi Ülkeler ve Aday Ülkeler AB ye Aday ve Potansiyel Aday Ülkeler Avrupa Birli i ve Do u Ortakl AB'nin Kurumsal Yap s nda Zaman çinde Meydana Gelen Geliflme Akdeniz çin Birlik Lizbon Anlaflmas n mzalayan Avrupa Birli i Devlet ve Hükümet Baflkanlar AB Anayasas mza Töreni Avrupa Birli i nin Kurumsal Yap s n n Geliflimi Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu Avrupa Parlamentosu

21 xxi Avrupa Parlementosu nda Siyasi Gruplar (Nisan 2011) Avrupa Birli i Bakanlar Konseyi Toplant s Avrupa Komisyonu Avrupa Birli i Adalet Divan Avrupa Ombudsman Ekonomik ve Sosyal Komite nin Simgesi Bölgeler Komitesi nin Simgesi Avrupa Merkez Bankas Avrupa Merkez Bankas n n Simgesi Euro Banknotlar Avrupa Yat r m Bankas Avrupa Kurumlar n n Bulunduklar fiehirler AB nin Geniflleme Sürecinde Üyelik Müzareke Zaman Çizelgesi