1 -> :55

Transkript

1 1 -> :55 English Ana Sayfa Kütüphanemiz Kitap Dışı Materyaller Yazmalar Okuyucu Hizmetleri Bağlantılar Sıkça Sorulan Sorular Site Haritası Basın Atatürk Özel Türk Sinema Tarihi Derleyerek Hazırlayan : Cengiz ASLAN Türkiye de ilk film gösterimi, Bertrand adlı bir Fransızın II.Abdülhamit zamanında, 1896 da, Saray da yaptığı gösterimler ile başlamıştır. Daha sonraları Fransız firması Pathe nin temsilcisi Romanya uyruklu Sigmund Weinberg in yardımlarıyla Beyoğlu yakınlarında halka film gösterilmiştir. Bu filmler genellikle kısa metrajlı belge ve güldürü filmleriydiler. Weinberg, halkın sinemaya gösterdiği ilgiden dolayı, 1908 de, Türkiye deki ilk sinema olan Pathe Sineması nı yaptırmıştır. Đlk Türk sinema gösterimi Cevat Boyer ile Murat Bey in Şehzadebaşı nda 19 Mart 1908 de başlattığı gösterimdir. Daha sonraları Şakir Seden ile Fuat Uzkinay, Türk sinemasının açılışını 6 Temmuz 1910 da gerçekleştirirler. Birinci Dünya Savaşı nda yedek subay olan Fuat Uzkinay, 14 Kasım 1914'te Türk sinema tarihinin ilk belgesel filmini çeker. Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı adı verilen belgesel film 150 metre uzunluğunda ve ĐTÜ arşivindedir. Daha sonra, Ordu Sinema Dairesi Başkanlığı'na getirilen Fuat Uzkinay, konulu Türk film çekimlerini de 1918 den sonra yürütmüştür. Đstiklal Harbi yıllarında birkaç senaryolu film yapılmışsa da Türk sineması Muhsin Ertuğrul ve Kemal Film ile firmalaşır. Ateşten Gömlek Leblebici Horhor Kız Kulesinde Bir Facia Sözde Kızlar Ankara Postası Karım Beni Aldatırsa Fena Yol Aysel Bataklı Damın Kızı Faruk Kenç ile bilimsel bir tarz geliştiren Türk sineması Yılmaz Ali ve Dertli Pınar filmleri ile yeni bir aşama kaydeder. Baha Gelenbevi nin Deniz Kızı adlı filmi ile Şadan Kamil in filmleri, Türk Tiyatrosunu sinema ile birleştirir ten sonra Vedat Örfi Bengü'nün Mısır'a giderek bu ülke sinemasının ilk örneklerini vermesi, bizde de melodramın yerleşmesinde etkili olmuştur. Türk sinema izleyicisinin beğenisi melodrama dönük olduğundan, yönetmenler de hızla Mısır filmlerinin uyarlamalarını çekmeye başlamışlardır. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği "Allah'ın Cenneti" adlı filmi türünün en iyi aşk melodramıdır ve sonraki yıllarda bol bol karşılaşacağımız şarkıcı melodramlarının ilk örneğini oluşturur. 1950'li yıllardan sonra, Türk sinemasında "Tiyatrocular Dönemi" nden kademe kademe "Sinemacılar Dönemi" ne geçiş yaşanmıştır. Bu yıllarda sinemaya toplumsal konuların yanında ağırlıklı olarak melodramlar yer alır. 1960'lı yıllarda sinemaya, melodram formuna bağlı, çocuk kahramanların rol aldığı "Sezercik", "Ömercik", "Ayşecik" filmleri eklenmiştir. Arabesk tarzın temellerinin atıldığı fakirlik, sakatlık, karşılıksız aşklar, kader kurbanları vb. dramatik Türk ekolünü yaratmış ve senaryolar aynı üslup ve konuları yıllarca işlemişlerdir. Kısa zamanda ticari kaygılar sinemasal öğelerin önünü kesmiş, aynı tür filmlerde aynı oyuncular kamera karşısına geçmiştir. Hatta aynı senaryolar, dönemin gözde oyuncularıyla defalarca yinelenmiştir. TÜRK SĐNEMASINDA MELODRAMLARDAN SEÇMELER FARUK KENÇ Dertli Pınar Hayatımı Mahveden Kadın Kaybolan Gençlik ÖMER LÜTFĐ AKAD Vurun Kahpeye Öldüren Şehir Kardeş Kurşunu

2 2 -> :55 Beyaz Mendil Meçhul Kadın Kalbimin Şarkısı Meyhanecinin Kızı Yalnızlar Rıhtımı Vesikalı Yârim Kader Böyle Đstedi Seninle Ölmek Đstiyorum Rüya Gibi Bir Teselli Ver Mahşere Kadar Vahşi Çiçek Esir Hayat MUHSĐN ERTUĞRUL Đstanbul'da Bir Facia-i Aşk Đstanbul Sokaklarında Aysel Bataklı Damın Kızı Allah'ın Cenneti Şehvet Kurbanı Kahveci Güzeli Halıcı Kız MUHARREM GÜRSES Zeynep'in Gözyaşları Đhtiras Kurbanları Günah Kadını Bir Şoförün Hayatı Gülmeyen Yüzler Sazlı Damın Kahpesi Yayla Güzeli Yetimler Ahı Günah Köprüsü Öldürdüğüm Sevgili Yavrularımın Katili Allah Korkusu Bana Gönül Bağlama Yavrum Đçin Sokak Şarkıcısı Şehvet Uçurumu Baharın Gülleri Açtı Gönlüm Yaralı Sokak Kedisi METĐN ERKSAN Ölmüş Bir Kadının Evrak-ı Metrukes

3 3 -> :55 Hicran Yarası Sevmek Zamanı Ölmeyen Aşk Ayrılsak da Beraberiz Sevenler Ölmez Feride Hicran Makber Sensiz Yaşayamam MEMDUH ÜN Yetim Yavrular Çoban Kızı Üç Arkadaş Kırık Çanaklar Güneş Doğmasın Boş Yuva Akasyalar Açarken Ağaçlar Ayakta Ölür Namusum Đçin Vahşi Sevda Son Gece Yaprak Dökümü Đlk ve Son Gönülden Yaralılar Birtanem Cevriyem HALĐT REFĐĞ Yasak Aşk Gurbet Kuşları Canım Sana Feda Kırık Hayatlar Aşk Fırtınası ERTEM EĞĐLMEZ Senede Bir Gün Seni Seviyorum Seni Bekleyeceğim Ölünceye Kadar Yaşlı Gözler Sevemez Kimse Seni Kalbimin Efendisi Son Hıçkırık Yalancı Yarim ERTEM GÖREÇ Kanlı Sevda

4 4 -> :55 Ayrılan Yollar Acı Günler Affet Beni Düşman Aşıklar Kanlı Hayat Alnımın Kara Yazısı Aşkım Günahımdır Sabahsız Geceler Son Hatıra Son Vurgun Şafak Sökmesin Sahipsizler Sevmek Analar Ölmez ÜLKÜ ERAKALIN Bütün Suçumuz Sevmek Çalınan Aşk Gecelerin Kadını Gözleri Ömre Bedel Dağ Çiçeği Dudaktan Kalbe Hayatımın Kadını Ölüme Kadar Veda Busesi Yabancı Olduk Şimdi Yıldızların Altında Ayrılık Şarkısı Ömrümce Ağladım Kadın Severse Ölmüş Bir Kadının Mektupları Beklenen Şarkı Elbet Bir Gün Buluşacağız Silemezler Gönlümden Ben Sana Mecburum Aldırma Gönül TALAT ARTEMEL Sonsuz Acı Sönen Rüya MEHMET ASLAN Bir Gönül Oyunu Şoför Parçası Yaralı Kuş Agora Meyhanesi

5 5 -> :55 Bin Defa Ölürüm Bir Şarkısın Sen Kıskanırım Seni Allı Turnam Aşka Susayanlar Tanrım Beni Baştan Yarat Aşk Mahkumları CÜNEYT ARKIN Sevgili Oğlum Küsküm Çiçek Üç Sevgili Rüzgâr NATUK BAYTAN Aşkların En Güzeli Affedilmeyen Günah Sırtımdaki Bıçak Ömür Boyu Acı Yudum Yuvasız Kuşlar Son Sabah VEDAT ÖRFĐ BENGÜ Günahım Sızlayan Kalp Kapanan Gözler Allah'tan Bul MEHMET DĐNLER Aşkınla Divaneyim Kara Duvaklı Gelin Yarın Çok Geç Olacak Ağla Gözlerim Sana Dönmeyeceğim Sonbahar Rüzgârları Tatlı Sevgilim Hayatım Senindir Solan Bir Yaprak Gibi Unutama Beni SÜREYYA DURU Aşk ve Đntikam Sevgim ve Gururum Ömrümce Unutamadım ORHAN ELMAS Hayatım Sana Feda Bir Yaz Yağmuru Bir Bahar Akşamı

6 6 -> :55 Yalnızlar Đçin Đçimdeki Alev Adını Anmayacağım Yağmur Feryat Kara Sevda Sensiz Yaşanmaz Bitmeyen Şarkı Aşkın Gözyaşları SIRRI GÜLTEKĐN Son Şarkı Dertli Gönül Son Nefes Ağlama Sevgilim Aşk Güzeldir Fakir Bir Kız Sevdim Bir Annenin Gözyaşları Yıkılan Gurur SEYFĐ HAVAERĐ Damga Gönülden Yaralılar Sabahsız Geceler Sevda Sahilleri Izdırap Kasırgası Acı Sevda Gönülden Ağlayanlar Bir Yavrunun Gözyaşları TÜRKER ĐNANOĞLU Senden Ayrı Yaşayamam Şafakta Buluşalım Kalp Yarası Belki Bir Sabah Geleceksin Acı Tesadüf Bar Kızı Ayrılık Saati Arkadaşımın Aşkısın Aşka Tövbe Benim de Kalbim Var Son Mektup Fadime Cambazhane Gülü REMZĐ JÖNTÜRK Göklerdeki Sevgili Yaralı Kalp

7 7 -> :55 SAFA ÖNAL Đnleyen Nağmeler Ağlayan Melek Buğulu Gözler Ölünceye Kadar Bir Genç Kızın Romanı OKSAL PEKMEZOĞLU Aşkım ve Günahım Nemli Gözler Çingene Güzeli Sevilmek Đstiyorum Sevda Yolcusu Arabacının Aşkı Beyaz Kuş NEVZAT PESEN Aşk Rüzgârı Çamsakızı Đkimize Bir Dünya Meyhane Gülü DUYGU SAĞIROĞLU Bitmeyen Yol Ben Öldükçe Yaşarım Her Zaman Kalbimdesin Seni Affedemem Yanık Kalpler HULKĐ SANER Sevmek Günah mı? Aşk Rüyası Gece Kuşu Bir Demet Yasemen Yavru Kuş OSMAN SEDEN Đntikam Alevi Sönen Yıldız Berduş Kırık Plak Aşktan da Üstün Đki Aşk Arasında Elveda Sevgilim Seven Kadın Unutmaz Akşam Güneşi Çalıkuşu Hicran Gecesi TÜRK SĐNEMASINDA BAZI ĐLKLER

8 8 -> :55 Đlk sinema gösterimi Yıldız Sarayı'nda yapıldı. (1896) Sürekli film gösterilen ilk salon Beyoğlu'nda Sigmund Weinberg tarafından Cinema Pathe adıyla açıldı (1908). Đlk Türk filmi Fuat Uzkinay tarafından çekilen 'Ayastefonos'daki Rus Abidesinin Yıkılışı' (1914). Afişi basılarak yurdışına satılan ilk Türk filmi Binnaz oldu (1919). Đlk konulu Türk filmleri Sedat Simavi tarafından çekilen 'Pençe' ve 'Casus' (1917). Đlk özel yapım şirketleri Kemal Film (1922) ve Đpek Film (1928). Đlk sesli Türk filmi 'Đstanbul Sokaklarında' Muhsin Ertuğrul tarafından çekildi (1928). Đlk sansür yönetmeliği Mussolini'nin sansür yasasından esinlenerek hazırlandı ve yürürlüğe girdi. (1939). Đlk film festivali 'Yerli Film Yapanlar Cemiyeti' tarafından düzenlendi. 'Unutulan Sır' adlı film en iyi film seçildi. En iyi kadın oyuncu ödülünü Nevin Aypar, en iyi erkek oyuncu ödülünü Kadri Erdoğan aldı (1948). Tiyatro etkisinden çıkan ilk film Kanun Namına'yı Ömer Lütfi Akad çekti (1952). Đlk renkli Türk filmi Halıcı Kız Muhsin Ertuğrul tarafından çekildi (1953). Aynı zamanda Muhsin Ertuğrul'un çektiği son filmdi. Metin Erksan'ın 'Aşık Veysel'in Hayatı' adlı filmi Sansür Kurulu tarafından yasaklanan ilk film oldu. Đlk uluslararası ödülü Metin Erksan'ın yönettiği 'Susuz Yaz' aldı. Film Berlin Film Şenliğinde 'Altın Ayı' büyük ödülünü aldı (1964). Köy hayatını işleyen ilk Türk filmi Beyaz Geceler'i Lütfi Akad çekti (1965) li yıllardan 1985 li yıllara kadar Türk sineması TV etkisiyle bir kriz dönemine girer ve erotik Türk sineması ile sex furyası donemi başlar ve 2000 li yıllarda ise krizden kurtulma ve gerçek öykülere dayali realist Türk sinemasına doğru adımlar atılır. Aslında Türk sineması Türk tiyatrosundan doğarak gelişmiş fakat Türk sinema tarzını ve dilini yaratamamıştır. Bir Fransız ve Rus film tarzından bahsedilebilir. Fakat Türk sinema dili ve tarzından şimdilik bahsetmek mümkün değil. Aynı şekilde Türk sinema platformu ve alanlarında da yetersizlik olduğu bir gerçektir. OSMANLICA BAZI SĐNEMA DERGĐLERĐ SĐNEMA GAZETESĐ SĐNEMA POSTASI (LE COURRIER DU CINEMA) SĐNEMA YILDIZI OPERA-SĐNE (OPERA-CINE) SĐNEMA MECMUASI (LE CORURIER DU CINEMA) SĐNEMA REHBERĐ FĐLM MECMUASI (LE FILM) SĐNEMA MĐHVERĐ ARTĐSTĐK-SĐNE (ARTISTIC-CINE) TÜRK SĐNEMASI (CINE-TURC) SĐNEMATOGRAF CERĐDESĐ KAYNAKLAR: Genel Konular için Kitap Araştırması için Süreli Yayınlar için Mikrofilm için bilgi@mkutup.gov.tr okuyucu@mkutup.gov.tr sureli@mkutup.gov.tr mikrofilm@mkutup.gov.tr Đletişim (Kroki) Milli Kütüphane Başkanlığı Bahçelievler Son Durak Ankara PBX : Faks : Webmail Intranet Milli Kütüphane Bilgi Đşlem Merkezi