Ürogenital Prolapsus Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Transkript

1 Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 008; 7(4):3173 Ürogenital Prolapsus Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması [Validation of the ProlapsusRelated Quality of Life Questionnaire (PQOL) in a Selected Turkish Population] ÖZET AMAÇ: Bu araştırma, Prolapsus Yaşam Kalitesi Ölçeği nin (PYK) bir grup Türk hastadaki geçerliliğini ve güvenirliğini değerlendirmek üzere planlanmıştır. YÖNTEM: Araştırmanın yapıldığı tarihlerde, GATA Kadın Hastalıkları ve Doğum AD jinekoloji polikliniğine muayene olmak üzere başvuran ve araştırma kriterlerine uyan toplam 18 hasta araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Ölçeğin geçerliliğin değerlendirilmesinde, bilinen grup karşılaştırılması yöntemi kullanılarak hastalar prolapsus için semptomatik ve asemptomatik olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Tüm hastaların, Veri Toplama Formu ve Prolapsus Yaşam Kalitesi (PYK) ölçeğini doldurduktan sonra Prolapsus Sınıflama Sistemine (POPQ) uygun olarak vajinal muayeneleri yapılmıştır. BULGULAR: Cronbach s Alpha iç tutarlıklık güvenirliği; rol sınırlılıkları alanı için 0.95, fiziksel sınırlılıklar alanı için 0.89, sosyal sınırlılıklar alanı için 0.83, kişisel ilişkiler alanı için 0.76, duygular alanı için 0.95, uyku/enerji alanı için 0.93, şiddet oranı alanı için 0.64 ve ölçeğin tüm alanları için 0.9 olarak bulunmuştur. Geçerlilik için yapılan, semptomatik kadınlarda yaşam kalitesi alanları ile vajinal muayene bulgularının Spearman s Korelasyon Katsayıları 0.10 ile 0.46 () arasında değişmektedir. SONUÇ: Bu çalışmada, PYK ölçeğinin Türkçe versiyonunun, urogenital prolapsusun kadınların yaşam kalitesine etkisini ve semptomların şiddetini değerlendirmek için güvenli, tutarlı ve geçerli bir ölçek olduğu bulunmuştur. Ayrıca ölçeğin, bireye özel tedavi ve bakım seçeneklerinin planlanmasında ve tedavi sonuçlarının değerlendirmesinde etkili olacağı düşünülmektedir. SUMMARY BACKGROUND: This study was planned to assess the validity and reliability of the Prolapsusrelated Quality of Life (PQOL) Questionnaire in a selected group of Turkish women. METHODS: The study included a total of 18 women applied to the gynecology outpatient clinic of Gulhane Military Medical Academy. Validity was assessed with knowngroups technique. To use this technique, participants were separated into two groups, as symptomatic and asymptomatic for pelvic organ prolapse. Study participants completed a questionnaire including questions regarding Prolapse Quality of Life (PQOL), sociodemographic and other characteristics of women at the beginning of their visit. Participants were also examined using the Pelvic Organ Prolapse Quantification System (POPQ). RESULTS: Cronbach s alpha internal consistency reliability coefficients were 0.95 for role limitations, 0.89 for physical limitations, 0.83 for social limitations, 0.76 for personel relationships, 0.95 for emotions, 0.93 for sleep/ energy, 0.64 for severity measures and 0.9 for total PQOL. Spearman s correlation coefficient between prolapsusrelated quality of life domain s scores and vaginal examination findings ranged from 0.10 to 0.46 (). CONCLUSION: The Turkish translated version of the PQOL is a reliable, consistent and valid instrument for assessing symptom severity, impact on quality of life in women with uterovaginal prolapse. Memnun Seven 1, Aygül Akyüz 1, Cengiz Han Açıkel 1 GATA HYO Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği BD, GATA Halk Sağlığı AD. Anahtar Kelimeler: Pelvik organ prolapsusu, yaşam kalitesi, ölçek. Key words: Pelvic organ prolapse, quality of life, questionnaire Sorumlu yazar/ Corresponding author: Memnun Seven, GATA HYO Etlik, Ankara, Türkiye. mseven_7@yahoo.com GİRİŞ Pelvik organların fizyolojik pozisyonunu koruyan ve pelvik organlara destek sağlayan, sinir, kas ve fasya kombinasyonun zayıflaması sonucu oluşan urogenital prolapsus, anatomik olarak pelvik organların vajene doğru sarkması ya da vajenden dışarı çıkması seklinde tanımlanır (1,). Ürogenital prolapsus, jinekoloji polikliniğine başvuran 0 59 yaş gurubundaki kadınların %30 nu, elli yaş üzeri kadınların ise yarısından fazlasını etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur (3). İnsidansı yaş ve parite ile artmakla birlikte (3,4,5) yaşam boyu görülme sıklığı %30 50 arasındadır (3,5). Urogenital prolapsusun etyolojisi tam olarak anlaşılamamıştır (6). Ancak son yıllarda, pelvis tabanı hasarının gelişmesine katkı sağlayan birçok risk faktörü ile ilişkilendirilmiştir. Doğum ve histerektomi gibi nedenlerle pelvik taban kaslarının nöromüsküler zarara uğraması, gebelik, obesite, kronik öksürük ve konstipasyon gibi intraabdominal basıncı arttıran durumlar, östrojen seviyesinin azalması, menapoz, genetik yatkınlık, kollajen ve konnektif dokudaki değişikliklerin neden olduğu metabolik anormallikler 317

2 urogenital prolapsus için temel risk faktörleri arasında sayılabilir (1,,6,7,8). Hafif dereceleri yaygın ve genellikle semptomsuz olmakla birlikte (9), pelvik organ prolapsusu için vajinanın dışındaki yumru ya da çıkıntı varlığı spesifik bir bulgudur (9,10). Bunun yanında üriner sisteme, barsaklara ve cinsel yaşama ilişkin semptomlar, evrensel prolapsus semptomları olarak tanımlanır (11). Semptomlar tek başına görülebileceği gibi birden fazlası bir arada da görülebilir (10,1). Kadınlar vajinanın dışındaki yumru/çıkıntı varlığını, bir şeylerin aşağıya doğru gelmesi ya da aşağı doğru çekilme hissi olarak tanımlarlar (11). Üriner sistem ile ilgili semptomlar; sık idrara çıkma, idrar yaparken zorlanma, stres ve sıkışma inkontinansı, kesik kesik idrar yapmak ve mesaneyi tam olarak boşaltamama hissidir. Barsak ile ilgili semptomlar; konstipasyon, barsakları boşaltmada zorlanma ve/veya tam boşaltamama hissi ve barsakları boşaltmaya yardım etmek için parmakların kullanılmasıdır. Cinsel yaşam ile ilgili semptomlar ise; daha az cinsel ilişkide bulunma, libido kaybı, vajinal kuruluk ve cinsel ilişki sırasında ağrıdır (,9,11,13). Ürogenital prolapsus semptomları yaşamı tehdit etmemekle birlikte psikolojik, sosyal ve fiziksel iyilik durumunu etkileyerek, kadının iş, aile ve cinsel yaşamında sınırlıklara sebep olur (3). Bu yüzden bir çok kadın, bu semptomları, haftada bir defadan daha fazla yaşamaya başladığında yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiğini fark eder (11,14). Kadınlar ürogenital prolapsusu, oturma, kalkma, yürüme ve bir şeyler kaldırmak gibi aktivitelerini ve iş yapabilme yeteneğini engelleyen büyük bir problem olarak tanımlarlar (15). Urogenital prolapsus semptomları evrenseldir. Fakat yaşam kalitesine etkisinin her toplum, her aile ve her birey için farklılık gösterebileceği düşünülmektedir. Çünkü toplumdaki politik, sosyokültürel, dinsel, ekonomik ve eğitim gibi yaşamı düzenleyen farklılıklar, kadının toplumdaki ve aile içindeki statüsünü ve rollerini de farklılaştırmaktadır. Bu farklılıklar nedeniyle, yaşam kalitesindeki en fazla etkilenmenin, semptomları yaşayan kadının ön planda olan rolüne bağlı olarak değişebileceği ve bu nedenle, yaşam kalitesi değerlendirmesinin bireysel boyutta da yapılmasının gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu şekilde bir değerlendirme ile, sağlık personelinin, bakımı bireye özel planlayabileceği ve başta kadının en fazla etkilendiği alana yönelik olmak üzere, prolapsus sorunuyla uygun baş edebilmesi için gerekli danışmanlığı verebileceği düşünülmektedir. Türk toplumunda kadının, ürogenital prolapsusuna bağlı yaşam kalitesini ve etkilenme alanlarını değerlendirebilecek bir araç yoktur. Bu amaçla yapılan literatür araştırmasında, Urogenital Prolapsus Yaşam Kalitesi Ölçeği (PYK) bulunmuştur (16). PYK; uterovaginal prolapsuslu hastaların tedavi sonuçlarını, semptomların şiddetini ve yaşam kalitesine etkisini değerlendirmek amacıyla geliştirilen, kolay uygulanabilen, geçerli ve güvenilir bir ölçektir. İtalyanca ve İngilizce versiyonu onaylanmış ve yayınlanmıştır (16,17). Bu yüzden bu çalışmada; PYK ölçeğinin İngilizce versiyonunun, Türkçe ye çevrilip, adaptasyonu yapılmak ve seçilmiş bir grup Türk kadında, geçerlilik güvenirliliğini değerlendirmek amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Bu Türkçe geçerlilik güvenirlik çalışmasının tasarımı, orijinal ölçeğin geçerlilik güvenirlik çalışmasındaki gereç ve yönteme uygun olarak planlanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın evrenini, 0 59 yaş grubu, daha önce ürogenital prolapsus ile ilgili cerrahi operasyon geçirmemiş kadınlar oluşturmuştur. Araştırma, GATA Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Jinekoloji Polikliniği nde yürütülmüştür. Araştırmanın yapıldığı süre içerisinde jinekoloji polikliniğine kanama, adet görmeme, akıntı, kaşıntı, menapoz ile ilgili şikayetlerle ya da kontrol amaçlı başvuran ve muayene olmak üzere bekleyen toplam 18 hasta, tarama sorusu sorularak urogenital prolapsus için asemptomatik (96) ve semptomatik (1) olarak iki guruba ayrılmıştır. Semptomatik ve asemptomatik grupların genel sağlık algısı skorları arasında 15 birim fark olacağı öngörüsüne dayanarak %95 güven aralığında ve %80 power ile bu örneklem büyüklüğünün uygun olduğu belirlenmiştir. Örnekleme, 1 Kasım Ekim 007 tarihleri arasında ulaşılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için; GATA Etik Kurulundan yazılı onay alınmıştır. Pelvik organ prolapsusu için vajinanın dışındaki yumru ya da çıkıntı varlığı spesifik bir bulgu olduğundan, jinekoloji polikliniğine başvuran tüm kadınlara vajinadan aşağı doğru gelen çıkıntı ya da yumru şikayetiniz var mı? sorusu sorulmuştur. Ölçeğin orjinalinde de bu soru tarama sorusu olarak kullanılmış ve daha sonraki çalışmalarda da kullanılması önerilmiştir. Bu soruya evet cevabını verenler semptomatik, hayır cevabını verenler ise asemptomatik hasta grubuna dâhil edilmiştir. Veri Toplama Formu: Araştırmacı tarafından ilgili literatürden yararlanılarak geliştirilen formda; hastaların yaş, eğitim, çalışma durumu gibi 318

3 demografik özellikleri ile obstetrik ve jinekolojik öykülerini içeren toplam 6 soru bulunmaktadır. Prolapsus Yaşam Kalitesi (PYK) Ölçeği: Urogenital prolapsusun kadınların yaşam kalitesine etkisini değerlendirmek amacıyla, 003 yılında Digesu ve arkadaşları tarafından geliştirilen ölçeğin, 004 yılında yine Digesu ve arkadaşları tarafından İngilizce geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır. İngilizce versiyonunda ölçeğin tüm alanların Cronbach s Alpha değeri 0.80 den yüksek bulunmuştur. Toplam 0 sorudan ve 9 alandan oluşan ölçekte; yaşam kalitesi alanları ve ilgili sorular; genel sağlık algısı (1. soru), ürogenital prolpasusun yaşam kalitesine etkisi (. soru), rol sınırlılıkları (3. ve 4. soru), fiziksel sınırlılıkları (5. ve 6. soru), sosyal sınırlılıkları (7. ve 8. soru), kişiler arası ilişkiler (9, 10 ve 11. soru), duygular (1, 13. ve 14. soru), uyku/enerji (15 ve 16. soru) ve şiddet oranı (16, 17, 18, 19. ve 0. soru) şeklindedir (1). Ölçekte tüm alanlar için toplam bir puan yoktur. Alanların puanının hesaplanmasında; ürogenital prolapsus semptomlarının şiddetini değerlendirmede her bir soru için hiç etkilemiyor, hafif etkiliyor, orta derecede etkiliyor ve çok etkiliyor olmak üzere dörtlü puanlama sistemi kullanılmıştır. Her bir alanın skorlaması farklı şekilde formülize edilmiş olup, alınabilecek puan 0 ve 100 arasında değişmektedir. Ölçekte; alınan puanın yüksek olması o alan için yaşam kalitesinin bozuk olduğunu, düşük olması ise yaşam kalitesinin iyi olduğunu belirtir (16). PYK ölçeğinin, dil eşdeğerliği, geri çeviri yöntemi kullanılarak birbirinden bağımsız üç çevirmen tarafından yapılmıştır. Birinci çevirmen, orijinal ölçeği hedef dile, ikinci çevirmen hedeflenen dile çevrilen ölçeği orijinal dile, üçüncü çevirmen ise bu ölçeği tekrar hedeflenen dile çevirmiştir. Hedeflenen dildeki ve orijinal dildeki çeviriler bir araya getirilerek, araştırmacılar tarafından gözden geçirilmiş, önemli düzeyde anlam değişikliği saptanmamıştır. Son olarak, Türkçe versiyonunun kavramsal eşdeğerliğini değerlendirmek amacıyla 0 hasta ile ön uygulama yapılmış ve sorun saptanmadığı için ölçeğin bu hali ile kullanılmasına karar verilmiştir. Pelvik organ prolapsusu sınıflandırma sistemi (POPQ): Pelvik organ prolapsusunun sınıflandırılmasında standart bir terminoloji sağlayan POPQ, Uluslararası Kontinans Derneği nin (ICS) tanımladığı güvenilir bir yöntemdir (18). Jinekoloji polikliniğine muayene olmak için gelmiş ve sırasını bekleyen, araştırma kriterlerine uygun, tüm kadınlara, çalışmanın amaç ve yöntemi, veri toplama formunun ne kadar sürede doldurulacağı hakkında açıklama yapılmış ve araştırmaya katılmaya gönüllü olanların sözlü onayları alınmıştır. 11 hasta farklı sebeplerle araştırmaya katılmayı kabul etmemiştir. Gönüllü hastalara, araştırmacı tarafından tarama sorusu sorularak, hastanın hangi guruba dahil edileceği belirlenmiştir. Her kadın ortalama 0 dakika içinde veri toplama formu ve PYK ölçeğini, bekleme sırasında doldurulmuş ve sonra sıraları geldiğinde jinekolojik muayene için odaya alınmıştır. Doktor, hastaların, hastaneye başvuru sebebine uygun olarak jinekolojik değerlendirme ve muayenelerini, aynı zamanda da, ölçekteki sorulara verdikleri cevapları bilmeden, POPQ sınıflama sistemini kullanarak vajinal değerlendirmelerini yapmıştır. Daha sonra araştırmacı, doktor muayenesi sonucundan elde edilen prolapsus türü ve derecesini kaydetmiştir. Verilerin analizinde SPSS 15.0 istatistik programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler kesikli veriler için sayı (%), sürekli veriler için ortalama ± standart sapma olarak gösterilmiştir. Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalamaları için MannWhitney U testi, diğer veriler için ise ki kare testi kullanılmıştır. Semptomatik ve asemptomatik kadınların her bir semptom için ilgili skorlarının karşılaştırılmasında t testi; prolapsus dereceleri karşılaştırılmasında ki kare testi kullanılmıştır. Her bir alanın ve ölçeğin tüm alanların tutarlılığı Cronbach s Alpha katsayısı ile değerlendirilmiş, soruların geçerliliği için bilinen grup karşılaştırılması yöntemi kullanılmıştır (19). Semptomatik kadınlarda vaginal muayene bulguları ve her bir prolapsus yaşam kalitesi alanı skorları arasındaki korelasyon Spearman s Korelasyon Katsayısı ile incelenmiştir. BULGULAR Araştırmaya katılan toplam 18 kadının, yaş ortalaması semptomatik grup için 53,±6,9 yıl, asemptomatik grup için 47±8,6 yıldır. Semptomatik gruptaki kadınların %57 sinin ilkokul mezunu, %7,1 inin postmenapozal dönemde olduğu ve %89,3 ünün ev hanımı olduğu belirlenmiştir (Tablo 1). Asemptomatik grupta ki hastaların %31, si (n=30) birinci ve ikinci derece urogenital prolapsus tanısı almışken, semptomatik grupta ki hastaların %73,7 inin (n=90) üçüncü ve dördüncü derece urogenital prolpasusa sahiptir (Tablo ). Ölçeğin geçerliliği için; semptomatik kadınlarda POPQ ile elde edilen vaginal muayene bulgularına dayalı skorlar ile prolapsus yaşam kalitesi alan skorları arasındaki ilişkiler Spearman s Korelasyon katsayıları hesaplanarak incelenmiştir (Tablo 3) ()

4 Tablo 1. Çalışmaya katılanların semptomatik veya asemptomatik olma durumuna göre bazı sosyodemografik özelliklerinin dağılımı (GATA, 1 Kasım Ekim 007). Semptomatik Asemptomatik Test n=1 n=96 istatistiği p N % N % X Çalışma Durumu Çalışıyor Çalışmıyor ,7 89, ,7 83,3 1, Parite ve üzeri Menapoz durumu Pre menapoz Post menapoz Eğitim Durumu Okuryazar İlköğretim Lise Yüksek Okul ve Üzeri ,6 9,8 8,5 7,9 7,1 57,3 13,9 6, ,6,1 13,5 69,8 0,814 46,9 53,1 8, ,5 50 0,8 16,7 14, Tablo. Semptomatik ve asemptomatik kadınların, POP Q muayenesine göre ürogenital prolapsus dereceleri. Urogenital Prolapsus Derecesi Asemptomatik n=96 Semptomatik n=1 n % n % ,8 0,8 10, ,4 18,9 38,5 35, Prolapsus derecesi ile prolapsusun etkisi, rol sınırlılıkları, fiziksel sınırlılık, sosyal sınırlılıklar, duygular, uyku/enerji skorları arasında pozitif yönde, istatistiksel olarak zayıf fakat anlamlı korelasyonlar bulunmuş, kişisel ilişkiler skoru arasında ise istatistiksel olarak anlamlı korelasyon bulunmamıştır. Semptomatik ve asemptomatik kadınların her bir prolapsus yaşam kalitesi alanı skorları birbirinden önemli derecede farklıdır (Tablo 4). Ölçeğin güvenirliğinin değerlendirilmesinde, iç tutarlılığı sınanmış ve her bir alanın Cronbach s Alpha değeri hesaplanmıştır. Tüm alanların Cronbach s Alpha değeri 0,9 dir (Tablo 5). Tablo 3. Semptomatik kadınlarda vaginal muayene bulguları ve prolapsus yaşam kalitesi alanı skorları arasındaki Spearman s Korelasyon Katsayıları (SCC). Prolapsus Yaşam Kalitesi p SCC Alanı Skorları Prolapsusun Etkisi Rol Sınırlılıkları Fiziksel Sınırlılık Sosyal Sınırlılıklar Kişisel ilişkiler Duygular Uyku / Enerji Şiddet oranı değeri <0.914 Tablo 4. Semptomatik ve asemptomatik kadınlarda prolapsus yaşam kalitesi alanları skorları Semptomatik Asemptomatik Prolapsus Yaşam Ort±ss Ortanca Ort±ss Ortanca Kalitesi Alanı Skorları (IQR) (IQR) Genel Sağlık Algısı 50±0,1 (5075) 35±3,41 (550) Prolapsusun Etkisi 78±7,0 (66100) 11±7,77 (00) Rol Sınırlılıkları 56±34,35 (3383) 9±1,57 (016) Fiziksel Sınırlılıklar 53±30,5 (3383) 5±18,5 (00) Sosyal Sınırlılıklar 4±4,00 (033) 1±8,1 (00) Kişisel ilişkiler 56±40,30 (16100) 3±17,08 (00) Duygular 69±30,17 (5591) 1±6,3 (019) Uyku/Enerji 54±8,56 (3383) 9±16,73 (016) Şiddet oranı 48±3,18 (3366) 5±13,68 (00) IQR: Inter Quartil Range p değeri 30

5 Tablo 5. Prolapsus yaşam kalitesi alanlarının Cronbach s alpha değerleri. Prolapsus Yaşam Coronbach alfa değeri Kalitesi Alanları Tüm alanlar Rol Sınırlılıkları 0,9 0,95 Fiziksel Sınırlılıklar Sosyal Sınırlılıklar Kişisel ilişkiler Duygular Uyku / Enerji Şiddet oranı 0,89 0,83 0,76 0,95 0,93 0,64 TARTIŞMA Bu çalışma, Prolapsus Yaşam Kalitesi ölçeğinin İngilizce versiyonunun, Türkçeye adapte edilmesi ve seçilmiş bir grup Türk kadında geçerlilik ve güvenirlik açısından değerlendirmesi amacıyla planlanmıştır. Türk toplumunda kullanılabilecek P YK ölçeği ilk kez Türk toplumunda uygulanmış ve yapılan analizler sonucunda ölçeğin Türkçe versiyonunun ürogenital prolapsus yaşayan hastalarında yaşam kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılabileceğine karar verilmiştir. Bir ölçeğin güvenirlik katsayısının hesaplanmasında çeşitli yöntemlerden yararlanılmaktadır. Bu yöntemler; hata kaynaklarından hangisinin dikkate alınıp alınmadığına, içinde bulunulan koşullara, ölçeğin tekrar uygulama olasılığının bulunup bulunmamasına, ölçeğin paralel formunun varlığına ya da yokluğuna, ölçeğin bir güç ya da hız testi oluşuna göre seçilip kullanılmaktadır (19). En çok önerilen yöntem olan test tekrar test güvenirliği kullanımında ise bırakılacak zaman aralığı iki haftadan az ve dört haftadan fazla olmamalıdır (19,0). Bu araştırma kapsamına alınan kadınların iki haftadan daha kısa bir süre içerisinde tedavileri planlandığından veya kontrolleri dört haftadan daha uzun süre sonrasına planlandığından bu yöntem kullanılamamıştır (19). Bu yüzden araştırmanın güvenilirliği için iç tutarlılık değerlendirilmiştir. Bu amaçla ölçeğin her bir alanındaki Cronbach s Alpha değerleri incelendiğinde; alanların birbiri ile iyi ilişki gösterdiği, birbiriyle tutarlı olduğu ve aynı özelliği sorgulayan maddelerden oluştuğu belirlenmiştir. Ölçeğin İngilizce versiyonu için yapılan çalışmada Cronbach s Alpha değeri, tüm alanlar için 0.80 den yüksek bulunmuştur. Bu çalışmada ise Cronbach s Alpha değeri, şiddet oranı alanında 0.64, diğer tüm alanlarda ise 0.75 den yüksek bulunmuştur (Tablo 5). Şiddet oranı alanı; prolapsus sebebiyle ağrı hissetme derecesi, ped ya da sıkı külot kullanma sıklığı, prolapsusun kişinin ayakta durmasını engelleme ve aşağı sarkan pelvik organı yukarı doğru itme durumunu değerlendiren dört sorudan oluşmaktadır. Bu alanda Cronbach s Alpha değerinin düşük olmasının alana yönelik yaşam kalitesi algısının, kişilerin alışkanlıkları, günlük aktiviteleri ve sağlık inanışları gibi kültürel farklılıklardan etkilenmesinden kaynaklandığı düşünülebilir. Çalışmada; semptomatik grup için duygular ve şiddet oranı alanları hariç, diğer her bir yaşam kalitesi alanı skorları, orjinal ölçeğin geçerlilik güvenirlik çalışmasındaki skorlardan düşük bulunmuştur (Tablo 4). Yaşam kalitesi, yaşam koşulları içinde elde edilebilecek kişisel doyumun düzeyini etkileyen sorunlara verilen kişisel tepkileri gösteren bir kavram olduğundan (1), hastaların semptomlardan etkilenme dereceleri birbirinden farklı olabilir. Araştırma kapsamına alınan semptomatik gruptaki hastaların % 5,5 nin (n=64) daha önceden prolapsus ile ilgili şikâyetler yaşadığı, ancak, bunların sadece %15,6 (n=19) inin bir sağlık kuruluşuna başvurduğu bulunmuştur. Bu Bidmead ın kadınlar urogenital prolapsusu yaşlanmanın ve çocuk doğurmuş olmanın kaçınılmaz bir sonucu olarak kabul ettiklerinden, bu durumdan utanç duyduklarından ya da korkularından dolayı bir sağlık kuruluşuna başvurmazlar görüşünü destelemektedir (6). Ayrıca her iki hasta grubundaki kadınların %80 inden fazlasının ev hanımı olması, günlük etkinliklerinde daha az sorunla karşılaştıkları, evde oldukları için bu sorunlardan daha az etkilendikleri ya da daha az tepki gösterdikleri şeklinde yorumlanabileceğinden bu farklılıkların beklenen sonuçlar olduğu düşünülebilir. Digesu ve arkadaşlarının İtalyanca ve İngilizce olarak yaptığı geçerlilik, güvenirlik çalışmaları karşılaştırıldığında da bu tür farklılıklar görülmektedir (16,17). Ölçeğin geçerliliğinin değerlendirilmesinde ölçeğin orijinal geçerlilik güvenirlik çalışmasında olduğu gibi bilinen grup yöntemi kullanılmıştır. Bu yüzden semptomatik kadınların vajinal muayene bulguları ile yaşam kalitesi skorları arasındaki Spearman s Korelasyon Katsayıları incelenmiş ve sonuçların ölçeğin orijinalindeki gibi pozitif yönde anlamlı olduğu görülmüştür (Tablo 3 ). SONUÇ VE ÖNERİLER Kültürel ve sosyal farklılıklar olmasına rağmen, Türkçe ve İngilizce versiyonunda yapılan çalışmaların sonuçlarının benzer olması, bu ölçeğin her iki toplumda da aynı amaçla kullanılabileceğini göstermektedir. Bu nedenle PYK ölçeğinin Türkçe versiyonunun, prolapsusun yaşam kalitesine etkisini, 31

6 semptomların şiddetini ve uygulanan tedavinin etkinliğini değerlendirmek için kullanılabileceği düşünülmektedir. Ancak bu çalışmanın belirli sosyodemografik özelliklere sahip kadınlara hizmet veren, tek bir merkezde ve kısıtlı sayıda örneklem üzerinde yürütülmüş olması, testretest güvenirliğinin ve paralel test geçerliliğinin değerlendirilememesi ve ölçeğin Türk toplumunda ilk kez kullanılmış olması araştırmanın sınırlılıkları olarak söylenebilir. PYK ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliğine katkı sağlaması için ölçeğin bu Türkce versionunun, testretest güvenirliğinin ve/veya genel olarak sağlığa ilişkin yaşam kalitesini değerlendiren başka ölçekler kullanılarak da geçerliliğinin değerlendirilmesi için ileri çalışmalar önerilmektedir. Genel olarak bu çalışma sonuçları ile orijinal İngilizce versiyonunda olduğu gibi, PYK ölçeğinin, Türkçe versiyonunun, uterovajinal prolapsusun kadınların yaşam kalitesine etkisini ve semptomların şiddetini değerlendirmek için güvenli, tutarlı ve geçerli bir ölçek olarak kullanılabileceği söylenebilir. KAYNAKLAR 1. Sasso KM. The Colpexin Sphere: A New Conservative management option for pelvic organ prolapse. Urologic Nursing. 006; 6(6): McCrink A. Evaluating the Female Pelvic. AWHONN. 004; 7(6): Samuelsson EC, Victor FTA, Tibblin G, et al. Signs of genital prolapse in a Swedish population of women 0 to 59 of age and possible related factors. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 1999; 180: Handa VL, Garret E, Hendrix SDO, Gold E. Progression and remission of pelvic organ prolapse: A longitudinal study of menopausal women. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 004; 190 (1): Scherf C, Marison L, Fiander A, Ekpo G, Walraven G. Epidemiology of pelvic organ prolapse in rural Gambia, West Africa. 00; 109: Bidmead J, Cardozo LD. Pelvic floor changes in the older women, British Journal of Urology. 1998; 8(1): Mouritsen L. Classification and evaluation of prolapse. Best practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology. 005; 19(6) : McLennan AH, Taylor AW, Wilson DH. The prevalence of pelvic flor disorder and their relationship to gender, age, parity and mode delivery. An International Journal of Obstetrics and Gynaecology. 000; 107(1): Digesu GA, Chaliha C, Salvatore S, Hutchings A, Khullar V. The relationship of vaginal prolapse severity to symtoms and quality of life. BJOG: an International Journal of Obstetrics and Gynaecology. 005; 11: Ghetti C, Gregory WT, Edwards SR, Otto LN, Clark AL. Pelvic organ descent and synptoms of pelvic flor disorders. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 005; 193(1): Swift SE, Tate SB, Nicholas J. Correlation of symptoms with degree of pelvic organ support in a general population of women: what is pelvic organ prolapse?. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 003; 189(): Barber MD. Symptom and outcome measures of pelvic organ prolpse. Clinical Obstetrics and Gynecology. 005; 48(3): Achtari C. Sexuel function and pelvic flor disorders. Best practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology. 005; 19(6): Mouritsen L, Larsen JP. Symptoms, bother and POPQ in women referred with pelvic organ prolapse. International Urogynecology Journal. 003; 14(): Bonetti TR, Erpelding A, Pathak LR. Listening to Felt Needs : Investigating genital prolapse in Western Nepal. Reproductive Health Matters. 004; 1(3): Digesu GA, Khullar V, Cardozo L, Robinson D, Salvatore S. PYK: A validated questionnaire to assess the symptoms and quality of life of women with urogenital prolapse. International Urogynecology Journal. 005; 16: Digesu GA, Santamato S, Khullar V, Santillo V, Digesu A, Cormio G, et al. Validation of an Italian versiyon of the prolapse quality of life questionnaire. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology. 003; 106: Bump RC, Mattiasson A, Bo K, Brubaker LP, DeLancey JOL, Klarskov P, Shull BL, Smith ARB. The Standardization of terminology of female pelvic organ prolapse and pelvic floor dysfunction. American Journal of Obstetrics and Gynecology. 1996: 175: Gözüm S, Aksayan S. Kültürler arası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik Özellikler ve Kültürler arası Karşılaştırma. Hemşirelikte araştırma geliştirme dergisi. 003; Eser E. Yaşam kalitesinin sınıflandırılması ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin ölçümü. [Son erişim tarihi: ]. 1. Güler D. Mastalji, yaşam kalitesi ve depresyon. T.C Sağlık Bakanlığı Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Aile hekimliği uzmanlık tezi. İstanbul