Rekabet Kurulu Soruşturması ve Danıştay Kararı

Transkript

1 yuna ve TBMM nde grubu bulunan siyasi partilere bir açıklama göndererek, yasanın çıkmasının yanında olduğunu bildirmiştir. Ayrıca 6 Ağustos 2002 ve 8 Ağustos 2002 tarihlerinde TMMOB Başkanı Kaya Güvenç in de içinde yer aldığı Emek Platformu Başkanlar Kurulu TBMM de görüşülmekte olan İş Güvencesi Yasa Tasarısı nı izlemek üzere Genel Kurul toplantılarına katılmışlardır. TMMOB, İş Kanunu Tasarısı nı, Bilim Kurulu tarafından hazırlanmasından başlayarak TBMM ne sunulmasına dek geçen sürede dikkatle değerlendirmiş, eleştiri ve önerilerini; ilke, görev ve sorumlulukları temelinde dile getirmiştir. Çalışma hayatında kölelik düzenini dayatan, sendikal hareketi budayan ve emekçilerin kazanılmış haklarını gasp edecek ağır düzenlemeler içeren İş Kanunu Tasarısı na karşı görüşlerimizi gerek Emek Platformu olarak, gerekse TMMOB olarak basın açıklamalarıyla kamuoyuna duyurduk. TMMOB, TBMM nde kabul edilen, üyelerimizin büyük bölümünü ilgilendiren ve emekçiler için kölelik anlamına gelen İş Kanunu na, kuralsızlaştırma yoluyla emekçilerin haklarını yok etmeye yönelik girişimlere karşı tüm emekten yana güçlerle birlikte mücadeleye devam edecektir Rekabet Kurulu Soruşturması ve Danıştay Kararı Rekabet Kurumu, İzmir Ticaret Odası Başkanı imzalı tarih ve Şehir Plancısı Cem Yaşin in tarihli şikayet dilekçelerine dayanarak, TMMOB hakkında 00-17/ sayılı kararla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Yasa nın 4. maddesi ihlal edildiği gerekçesiyle önaraştırma yapılmasına karar vermiştir. İzmir Ticaret Odası şikayet dilekçesinde, İzmir Belediyesi nin meslek Odaları ile yapmış olduğu mesleki denetim protokolünün yasal olmadığını, belirlenen asgari ücretin piyasa fiyatlarının 3-5 katı olduğu, belirlenen asgari ücretin altındaki projelerin mesleki denetimden geçmediği, bu nedenle, piyasada fiyatların arz ve talebe göre oluşumunun engellendiği bu suretle piyasadaki rekabetin yok edildiğini ileri sürmüştür. Bu uygulamanın Rekabet Yasasına aykırı olması nedeniyle mesleki denetim protokolünün iptalini talep etmişlerdir. Şehir plancısı Cem Yaşin ise, Şehir Plancıları Odası nın büro tescil ve mesleki denetim ile ilgili düzenlemeleri gereği asgari ücret altında teklif veremediğini, Oda fiyatları altında iş yapanların büro tescil belgelerinin iptal edildiğini ve disiplin soruşturması açıldığını, fiyatların Oda tarafından belirlenmesi sonucu iş almadıklarını, bu nedenle de hem kendilerinin hem de kamunun zarar gördüğünü ileri sürerek Rekabetin Korunması Hakkındaki Yasa gereği Şehir Plancıları Odası nın Yönetmeliği hakkında gerekli işlemin yapılmasını talep etmiştir. 208

2 37. dönem çalışma raporu Rekabet Kurulu, önaraştırma evresini geçirdikten sonra, tarihli toplantısında 00-26/ sayılı kararıyla, TMMOB nin 4054 sayılı Kanun anlamında bir teşebbüs birliği ve ilgili yönetmeliğin de Kanun un 4 (a) maddesi kapsamında bir teşebbüs birliği kararı olduğu değerlendirmesi yapılarak TMMOB bünyesindeki Odalarca uygulanan düzenlemelere dayanak oluşturan Yönetmelikler ile ilgili olarak TMMOB hakkında, -Bu yönetmeliğe dayanarak asgari ücret tarifelerini belirlemesi dolayısıyla Şehir Plancıları Odası hakkında 4054 sayılı Kanun un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına karar vermiştir.. Soruşturma kararından sonra TMMOB ve Şehir Plancıları Odası ndan savunma istenmiştir. TMMOB, ilk savunmasında, Rekabet Kurumu nun bu konuda soruşturma açamayacağı, TMMOB nin teşebbüs birliği olmadığı ve uygulanan asgari ücretin yasal olduğu yönünde gerekçeleri sıralamıştır. Rekabet Kurulu nun bu soruşturma ile görevlendirdiği Soruşturma Heyeti, TMMOB de bizzat inceleme yapmıştır. Mesleki denetim ve asgari ücret konularında verilmiş Genel Kurul kararları ile Yönetmelikleri bizzat görevlendirilen uzmanlar aracılığı incelemesini tamamladıktan sonra Soruşturma Heyeti nin hazırlamış olduğu Soruşturma Raporu TMMOB ne tebliği edilerek 30 gün içerisinde yazılı savunma istenmiştir. Birliğimiz ilk yazılı savunmasında, TMMOB nin Anayasa nın 135 maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olduğu, kendi kuruluş yasası olan 6235 sayılı Yasa nın kendisine yüklemiş olduğu hak ve yetkileri kullandığını, Yönetmelik yapma yetkisinin yine Anayasa nın 124 üncü maddesi ve kuruluş Yasası ndan aldığı, bu nedenlerle de idare hukuku rejimi açısından Rekabet Kurumu ile bir altlık-üstlük ilişkisi olamayacağından Rekabet Kurumu nun yetkisiz olduğu bir alanda denetim yapmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmiştir. Yine ilk savunma dilekçesinde, TMMOB nin teşebbüs birliği meslek mensubunun teşebbüs olarak nitelendirilmesi iddiasına karşı, Oda üyelerinin kamu ve özel sektörde ücretli çalışanlarla, kendi bürosunda serbest meslek icra edenler ve sermaye şirketi olarak örgütlenmiş mensuplarının hepsinin teşebbüs olarak yorumlanamayacağı, TMMOB nin iradi bir birlik olmadığı hem idare hukuku hem de ticaret hukuku açısından irdelenmiştir. Ülkemizde, Anayasa nın 135. maddesi gereği kurulmuş tüm meslek kuruluşlarında asgari ücret uygulamasının olduğu, TMMOB nin bu kuralın dışında tutulmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu kaldı ki, Avrupa ülkelerindeki meslek örgütlerinin de asgari ücret uygulamasını sürdürdükleri örneklerle açıklanmıştır. 209

3 Rekabet Kurulu na yazılı savunmalar sunulduktan sonra, tarihinde Rekabet Kurumunda Kurul önünde sözlü savunma hakkı da kullanılmıştır. Sözlü savunma toplantısına Birliğimiz Başkanı Kaya GÜVENÇ, Şehir Plancıları Odası Başkanı Necati UYAR ve avukatımız Nurten Çağlar YAKIŞ katılmıştır.(*birliğimiz Başkanı Kaya GÜVENÇ in sözlü savunma metni ekler bölümünde verilmiştir.) Rekabet Kurulu, TMMOB hakkında aşağıda sunmuş olduğumuz tarih 02-04/40-21 sayılı kararı vermiştir. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve TMMOB Şehir Plancıları Odası hakkında yürütülen soruşturma sonucu düzenlenen Soruşturma Raporu ile tarafların iddia ve savunmaları değerlendirilerek; l-a) Meslek odalarına üye olan ve mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı gibi alanlarda hizmet üretip satan serbest meslek mensuplarının her birinin 4054 sayılı Kanun un 3. maddesi anlamında teşebbüs olduğuna, B)Haklarında soruşturma yürütülen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile TMMOB Şehir Plancıları Odası nın ihlal konusu eylemler bakımından 4054 sayılı Kanun un 3. maddesi anlamında teşebbüs birliği olduğuna, OYBİRLİĞİ ile, ll-a) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği nin 1.a) TMMOB Asgari Ücret ve Çizim Standartları Tesbit Komisyonu ve Kontrol Bürolarının Kurulmasına İlişkin Yönetmelik, TMMOB Mimarlık- Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret-Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları Yönetmeliği, TMMOB Serbest Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeliği ve TMMOB Disiplin Yönetmeliği gibi yönetmelikler aracılığı ile doğrudan yasal dayanağı olmadığı halde, genel kurullarında alınan kararlara dayalı olarak serbest mühendislik ve mimarlık hizmetlerinin asgari ücretlerini tesbit esaslarını belirlemesi, bağlı odaların asgari ücretleri tesbit ve denetleme sistemini getirmesi ve uygulamada asgari ücretlere riayet edilmesini sağlamaya yönelik eylemlerde bulunması ve bu teşebbüs birliği kararlarını 4054 sayılı Kanun un yürürlüğe girmesinden ve Rekabet Kurulu nun teşkilatını oluşturduğunu 1997/6 sayılı Tebliğ ile bildirmesinden sonra da ortadan kaldırmayarak devam ettirmesi suretiyle 4054 sayılı Kanun un 4. maddesini ihlal ettiğine OYBİRLİĞİ ile; b) Bu eylemi nedeniyle, aynı Kanun un 16. maddesinin ikinci fıkrası ve 2002/ 1 sayılı Tebliğ gereğince ve takdiren cezanın asgari tutarı olan TL para cezası ile cezalandırılmasına OYÇOKLUĞU ile; sayılı Kanun un 10. maddesi ve 1997/6 sayılı Rekabet Kurulu Tebliği nin 3. maddesi gereğince, Rekabet Kurulu na bildirilmesi gereken 210

4 37. dönem çalışma raporu söz konusu teşebbüs birliği kararlarını bildirmemiş olması nedeniyle, Kanun un 16. maddesi birinci fıkrası (c) bendi ve 2002/1 sayılı Tebliğ uyarınca Tl. para cezası ile cezalandırılmasına OYÇOKLUĞU ile; 3- Ayrıca Kanun un 16. maddesi üçüncü fıkrası uyarınca, bildirim süresi sonu olan tarihinde Yönetim Kurulu nda görevli Bulunan Ertuğrul ÜNLÜTÜRK, M.Naci TEMELTAŞ, Tansel TİMUR, Arif ATTİLA, Reşat ÜNAL, Güzin GÖKER, Murat GÖKDEMİR, M.Yüksel BARKURT, Ayfer EĞİLMEZ, M. Fikret ÖZBİLGİN, Nergiz BİLGİN, Mahmut KİPER, İsmail KÜÇÜK, Yavuz ÖNEN, Sezai KAYA, A.Betül UYAR, Ü.Nevzat UĞUREL ve Ziya ÖZEK e de, her birine ayrı ayrı olmak üzere, bu cezanın %5 i olan TL idari para cezası verilmesine OYÇOKLUĞU ile, 4- Bağlı Odaların üyesi olan teşebbüslerin verdikleri hizmetlere karşılık alacakları bedellerin en alt sınırının belirlenmesini ve buna aykırı davranışların cezalandırılmasını öngören karar, düzenleme ve uygulamalarının 4054 sayılı Kanun un 4. maddesini ihlal etmesi nedeniyle, aynı Kanun un 9. maddesinin ilk fıkrası uyarınca, rekabetin tesisini ve ihlalin giderilmesini temin etmek üzere; a) Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği nin yasal dayanağı olmaksızın, kendisine bağlı odalar aracılığıyla odaya üye olan teşebbüslerin asgari hizmet bedellerinin belirlemesini zorunlu kılan ve bunun altında ücretle hizmet verilmesini yasaklayan karar ve uygulamalarına derhal son verilmesine; b) 4054 sayılı Kanun un 4. maddesine aykırı olduğu için hukuken yasaklanmış ve aynı Kanun un 56. maddesi açık hükmüne göre de geçersiz olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği nin asgari ücret belirlemeye ilişkin her türlü kararının uygulanamaz olduğu hususunun TMMOB tarafından bağlı odalara duyurulmasına ve bu hususun gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde belgelendirilerek Rekabet Kurulu na bildirilmesine; c) Aksi taktirde, 60 günlük süre bitiminden itibaren her geçen gün için 4054 sayılı Kanun un 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 2002/1 sayılı Tebliğ uyarınca TL. süreli para cezası ile cezalandırılacağının bildirilmesine, OYÇOKLUĞU ile, karar verilmiştir. Birliğimizin sunulan kararın iptali istemiyle açtığı davada, Danıştay 10.. Dairesi tarihinde Rekabet Kurulu kararı hakkında YÜRÜT- MENİN DURDURULMASINA karar vermiştir. Danıştay 10. Dairesi, Yürütmenin Durdurulması kararının gerekçesinde aşağıda sunacağımız gerekçelere dayanmıştır. Anayasa nın 135. maddesi kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları 211

5 ve üst kuruluşlarını belli mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir. şeklinde tanımlanmıştır. Yine Anayasa nın 124. maddesi uyarınca, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarma yetkisine sahiptirler. Bu kapsamda, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarının üst kuruluşu olan ve kamu tüzel kişiliği bulunan davacı Birliğin kendi görev alanı ile ilgili yönetmelikler çıkarma yetkisi bulunduğu kuşkusuzdur. Davacı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği tarafından çıkarılan; Resmi Gazete de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulan ve o tarihten itibaren de uygulanması süregelen TMMOB Asgari Ücret ve Çizim Standartları Tesbit Komisyonu ve Kontrol Bürolarının Kurulmasına İlişkin Yönetmelik, TMMOB Mimarlık Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları Yönetmeliği, TMMOB Serbest Mühendislik ve Mimarlık Hizmetleri Asgari Ücret Yönetmeliği ve TMMOB Disiplin Yönetmeliği hakkında tesis edilen ve anılan Yönetmeliklerin uygulanıyor olması nedeniyle davacı birliğe para cezası verilmesine ilişkin bulunan Yönetmeliklerin dava konusu tarih ve sayılı kararı yönünden Yönetmeliklerin hukuksal niteliği dikkate alındığında, 2577 sayılı Kanun un 27. maddesinde yer alan koşulların gerçekleştiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi yerinde görülmüştür. Danıştay 10. Dairesi tarafından oyçokluğuyla verilen yürütmenin durdurulması kararına karşı, Rekabet Kurumu, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu na itiraz etmiştir. Rekabet Kurumu nun bu talebi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 19 Şubat 2004 tarihli alınan kararla reddedilmiştir. Bu süreç içersinde 6 Haziran 2003 tarihinde TMMOB ve bağlı odaların asgari ücret belirlemesi konusununtmmob Yasası nda yer alması için yapılması gerekli kanun değişikliği konusunda Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ile yapılan görüşmeye TMMOB Başkanı Kaya Güvenç ve Genel Sekreter M. Fikret Özbilgin katıldı. Ayrıca aynı çerçevede 17 Haziran 2003 tarihinde ise Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu ve Genel Müdür Yardımcısı Recep Bıyık ile TMMOB Başkanı Kaya Güvenç ve Genel Sekreter M.Fikret Özbilgin görüşmeler yaptı. 212