KARATAY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ BÖLÜMÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KARATAY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ BÖLÜMÜ"

Transkript

1 KARATAY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ BÖLÜMÜ İLETİŞİM BECERİLERİ EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAYAN OSMAN GÖNÜLTAŞ 1

2 GİRİŞ Soysal bir varlık olan insan çevresi ile sürekli iletişim halindedir. Kişilerarası ilişkilerin gelişmesi ve güçlenmesi etkili iletişim becerilerine sahip olmayı gerektirir. Elinizdeki iletişim becerileri eğitim programı ortaokul ve liselerde çalışan psikolojik danışmanlar için hazırlanmış yararlı bir kaynaktır. İletişim becerileri eğitim programının genel amacı öğrencilere temel iletişim becerilerini kazandırmaktır. Özellikle son yıllarda saldırganlık ve şiddet olaylarının artış gösterdiği ortaokul ve liselerde her psikolojik danışman tarafından uygulanması gereken bir eğitim programıdır. İletişim Becerileri Eğitim Programı ortaokul son sınıf ve lise öğrencilerine yönelik olarak hazırlanmış bir programdır. Program on oturumdan oluşmaktadır. Her oturumda duygu ve düşünceler, yapılandırılmış alıştırmalar, yaşantılar, kuramsal bilgi ve açıklamalar üzerinde durulmuştur. Her oturum yaklaşık altmış dakika sürecek şekilde hazırlanmıştır. Fiziksel, duygusal, sosyal ve bilişsel değişimlerin yoğun yaşandığı ergenlik döneminde bu ve benzeri programların uygulanması ergenlerin sosyal çevreye uyum sağlamalarına ve ileriki yaşamlarında daha sağlıklı bireyler olmalarına yardımcı olacağı düşünülmektedir. 2

3 İÇİNDEKİLER 1.OTURUM: YAPILANDIRMA Programın Amacı Tanışma Grup Kuralları 2.OTURUM: TEMEL BİLGİLER İletişim İletişim ve Mesaj Alışverişi Kendimizle İletişim 3.OTURUM: BEN DİLİ-SEN DİLİ Ben Dili Ben Dilinin İfade Edilişi Sen Dili Sen Dilinin İfade Edilişi 4.OTURUM: SÖZSÜZ İLETİŞİM VE BEDEN DİLİ Sözsüz İletişim Sözsüz İletiler 5.OTURUM: ETKİN DİNLEME Etkin Dinleme Dinlemeyi Sağlıklı Kılan Aşamalar Etkin Dinlemenin Yararları 6.OTURUM: EMPATİ Empati Empatinin Sempatiden Farklılığı 7.OTURUM:KİŞİLERARASI İLİŞKİLER VE İLETİŞİM BECERİLERİ Kişilerarası İletişim Kişilerarası İletişimin Unsurları Bazı İletişim Engelleri 8.OTURUM: ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YÖNTEMLERİ Öfke Öfke İle Baş Etme Yöntemleri 9.OTURUM: ÇATIŞMA ÇÖZME BECERİLERİ Çatışma Çatışma Çözme Basamakları 10.OTURUM: SONLANDIRMA Oturumların Özeti Yaşantıların Paylaşılması Değerlendirme 3

4 I.OTURUM: PROGRAMIN AMACININ AÇIKLANMASI, TANIŞMA VE GRUP KURALLARI AMAÇ: Öğrencilerin programın amacını öğrenmelerini; grup lideri ve birbirleri ile tanışmalarını ve grup sürecine ilişkin kuralları ve bu kuralların önemini kavrayabilmelerini sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri; 1. Grup lideri ve diğer grup üyeleri ile tanışırlar. 2. Programın amacı ve işleyiş hakkında bilgi sahibi olurlar. 3. Grup sürecine ilişkin kuralları öğrenir ve bu kuralların önemini kavrar. SÜREÇ Programın Amacı ve İşleyiş Programın amacı grup lideri tarafından şöyle açıklanır: "On hafta sürecek olan grup rehberliği programının amacı temel iletişim becerilerini kazandırmaktır." Bu program sonunda; 1. İletişim ile ilgili temel bilgileri öğrenme, 2. Ben dilini iletişimde kullanabilme, 3. Kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koyarak empatik tepkiler gösterebilme, 4. İyi bir dinleyici olmanın önemini, 5. Sözel olmayan davranışların farkında olabilme, 6. Kişilerarası ilişkilerde iletişim engellerinin farkına varabilme, 7. Öfke ile baş etmede etkili yöntemler kullanabilme, 8. Kişilerarası çatışma nedenlerinin farkına varabilme ve çatışma çözme becerilerini etkin biçimde kullanabilme, mümkün olacaktır. Bu açıklamalardan sonra oturum içerikleri ve amaçlarının yer aldığı (form-1) grup üyelerine gösterilerek gerekli açıklamalar yapılır. Tanışma Öncelikle grup lideri tüm üyelere kendini tanıtır. Daha sonra her grup üyesine (form-2) dağıtılarak doldurmaları istenir. Doldurulan formlar grup liderine teslim edilir 4

5 ve grup üyeleri sırayla grup liderinden kendi formu dışında bir form alarak sesli bir biçimde gruba okur ve bu en son grup üyesine kadar devam eder. Formda okunan söz konusu kişi ayağa kalkarak formu alır, duygu, düşünce ve iletişim becerileri eğitim programından beklentilerini grup üyeleri ile paylaşırlar. Grup üyeleri bu tanışma sürecinde, birbirlerinin isimlerini, yaşlarını, doğum yerlerini, kaç kardeş olduklarını, en başarılı olduğu derslerini, hobilerini, gelecekte sahip olmak istedikleri meslekleri, en sevdiği sporları ve kişilik özellikleri hakkında bilgi sahibi olurlar Tanışma etkinliği önceden hazırlanan isimlerin yazılı olduğu yaka kartlarının dağıtılmasıyla sona erer. Grup Kuralları Programın istenen amaca ulaşabilmesi için grup kurallarının önemi açıklanır ve grup üyelerinden de değerlendirmeler alınarak grup kurallarının yazılı olduğu (Form-3) tüm grup üyelerine dağıtılır. Oturumun Sonlandırılması Oturumun özeti yapılarak ilk oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerinden "İletişimin Günlük Yaşamdaki Önemi" ile ilgili düşüncelerini yazarak bir sonraki oturumda paylaşmaları istenir. Ekler Form-1:İletişim Becerileri Eğitim Programının İçerik ve Amaçları Form-2: Tanışma Form-3: Grup Kuralları 5

6 FORM-1 1.OTURUM: YAPILANDIRMA Programın Amacı Tanışma Grup Kuralları Amaç: Öğrencilerin programın amacını öğrenmelerini; grup lideri ve birbirleri ile tanışmalarını ve grup sürecine ilişkin kuralları ve bu kuralların önemini kavrayabilmelerini sağlamaktır. 2.OTURUM: TEMEL BİLGİLER İletişim İletişim ve Mesaj Alışverişi Kendimizle İletişim Amaç: Öğrencilerin iletişim ile ilgili temel kavramları öğrenmelerini ve iletişimin önemini anlamalarını sağlamaktır. 3.OTURUM: BEN DİLİ-SEN DİLİ Ben Dili Ben Dilinin İfade Edilişi Sen Dili Sen Dilinin İfade Edilişi Amaç: Öğrencilerin ben dili ve sen dili kavramlarının farkını ve sonuçlarını anlamalarını sağlamaktır. 4.OTURUM: SÖZSÜZ İLETİŞİM VE BEDEN DİLİ Sözsüz İletişim Sözsüz İletiler Amaç: Öğrencilerin sözel olmayan davranışları gözleyerek başkalarının duygularını anlama becerileri kazanmalarını sağlamaktır. 5.OTURUM: ETKİN DİNLEME Etkin Dinleme Dinlemeyi Sağlıklı Kılan Aşamalar Etkin Dinlemenin Yararları 6

7 Amaç: Öğrencilerin iyi bir dinleyici olmanın önemli noktalarını anlamalarını, kavramalarını sağlamaktır. 6.OTURUM: EMPATİ Empati Empatinin Sempatiden Farklılığı Amaç: Öğrencilerin karşıdaki kişinin duygularını tanıma, anlama ve anladığını iletebilme becerisi kazanmalarını sağlamaktır. 7.OTURUM: KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER VE İLETİŞİM ENGELLERİ Kişilerarası İletişim Kişilerarası İletişimin Unsurları Bazı İletişim Engelleri Amaç: Öğrencilerin kişilerarası iletişimi ve günlük yaşamda karşılaşılan iletişim engellerinin neler olduğunu öğrenmelerini sağlamaktır. 8.OTURUM: ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YÖNTEMLERİ Öfke Öfke İle Başetme Yöntemleri Amaç: Öğrencilerin öfke ile başa çıkmada kullanabilecekleri bazı yöntemleri kavramalarını sağlamaktır. 9.OTURUM: ÇATIŞMA ÇÖZME BECERİLERİ Çatışma Çatışma Çözme Basamakları Amaç: Öğrencilerin etkili çatışma çözme basamaklarını öğrenmelerini ve kavramalarını sağlamaktır. 10.OTURUM: SONLANDIRMA Oturumların Özeti Yaşantıların Paylaşılması Değerlendirme AMAÇ: Öğrencilerin oturumları hatırlamalarını, yapılan çalışmalarla ilgili yaşantılarını paylaşmalarını ve oturumların genel değerlendirmelerini yapmalarını sağlamaktır. 7

8 FORM-2 İsminiz: Doğum Tarihiniz: Doğum Yeriniz: Kardeş Sayısınız: En Başarılı Olduğunuz Dersler: Hobileriniz: Gelecekte Sahip Olmak İstediğiniz Meslek: En Sevdiğiniz Spor: Kişilik Özellikleriniz: 8

9 FORM-3 GRUP KURALLARI 1. Grupta paylaşılan bilgiler ve yapılanlar özeldir ve grup içinde kalır.(gizlilik İlkesi) 2. Grupta her üye dikkatle dinlenir, her üyenin kendini ve diğer grup üyelerinin onu anlamasına özen göstermelidir. 3. Herkes birbirine saygılı davranmalıdır. 4. Gruptaki etkinliklere ve paylaşımlara bütün üyeler katılmalıdır. 5. Grup üyeleri verilen ev ödevlerini zamanında yerine getirmelidir. 6. Grup üyeleri her oturuma katılmalıdır. Acil durumlarda oturuma katılmayacak olanlar, grup liderine önceden haber vermelidir. 7. Oturumlarda grup lideri ve üyeler birbirini görecek şekilde aynı seviyedeki sandalyelere daire biçiminde oturacaklardır. 9

10 II. OTURUM: TEMEL BİLGİLER AMAÇ: Öğrencilerin iletişim ile ilgili temel kavramları öğrenmelerini ve iletişimin önemini anlamalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri; 1. İletişimi tanımlarlar, 2. İletişimle ilgili temel kavramları tanımlarlar, 3. İletişimin günlük yaşamdaki önemini açıklarlar, 4. Kişi içi iletişim ile ilgili bilgi sahibi olurlar. SÜREÇ Öncelikle birinci oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Her grup üyesi "İletişimin Günlük Yaşamdaki Önemi" ile ilgili düşüncelerini paylaşır. Grup lideri iletişim önemini "İletişim bütün canlı varlıkların yaşam gereğidir. İletişim yaşamımızın doğal bir parçası olup insan için ekmek-su kadar zorunlu bir ihtiyaçtır. Hayatın her aşamasında iletişim vardır. Bireyler ve gruplar arasındaki her türlü ilişki iletişimdir. İletişim insanın fiziksel ve sosyal varlığının zorunlu koşuludur. İletişim olmaksızın insanın fiziksel ve toplumsal varlığını sürdürme olasılığı ortadan kalkar." şeklinde vurgulayarak temel kavramlarla ilgili sunuma geçilir. Temel Kavramlar: İletişimin önemi ile ilgili paylaşımlardan sonra grup üyelerine "İletişim İle İlgili Temel Kavramlar" konulu power point sunumu (form-1) yapılır. Yapılan sunumda öğrencilere iletişim ile ilgili tanımlar, iletişim sürecinin öğeleri hakkında bilgiler verilir. Daha sonra öğrencilere İletişim sürecini gösteren iletişim modeli (form-2) tahtaya yansıtır. Daha sonra grup lideri örnek olaylar vererek grup üyelerinin iletişim sürecini ayrıntılı olarak ve daha yakından tanımalarını sağlar. 10

11 Kendimizle İletişim: Grup üyelerinden iç iletişimle ilgili düşünceleri alındıktan sonra gerekli açıklamalar grup lideri tarafından yapılır. "İletişim, öncelikle insanın kendisi ile başlayan ve gelişen bir iç sistemdir. Çevremizle, insanlarla, dünyayla, hayatla iletişim, kişinin kendi sisteminde yarattığı anlamla başlar ve biter. Her birimiz kendi iç dünyasında; düşünür, olayları, durumları, insanları, dünyayı algılar, duygulanır, hisseder, hayal kurar, seçimler yapar ve kararlar alırız." İç iletişimimiz şu şekilde başlar, gelişir ve neticelenir: "Düşüncelerimiz, duyguları, duygularımız davranışları, davranışlarımız sonuçları yaratır. İç dünyamızda oluşturduğumuz düşünce ve duygularımızın kalitesi, dış dünyamızdaki iletişimimizin kalitesini belirler." Daha sonra grup üyelerinden en son aldıkları bir karar öncesi kendi iç dünyalarında ne gibi değerlendirmeler yaptıkları ile ilgili düşüncelerini paylaşmaları istenir. İlk olarak grup lideri bu iletişim becerileri eğitim programını hazırlamadan önce kendi içinde neler düşündüğünü, netice olarak ne gibi kararlar aldığı ile ilgili düşüncelerini grup üyeleri ile paylaşır. Sıra ile tüm grup üyeleri söz hakkı alır. Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak ikinci oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerinden örnek iletişim modeli oluşturmaları istenir. Ekler Form-1: İletişim İle İlgili Temel Kavramlar Form-2: İletişim Modeli 11

12 FORM-1 İLETİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR SUNUMU İletişim, iki birim arasında birbirine ilişkin mesaj alışverişidir. Bu tanımda açıklanması gereken dört temel kavram vardır: birim, birbirine ilişkin olma, mesaj ve alışveriş. Birim: Birbiriyle karşılıklı mesaj alışverişi yapan insan, hayvan ya da makinenin her birine iletişim birimi adı verilir. İletişimde birim ikiye ayrılır: Kaynak birim ve hedef birim. Kaynak birim, mesajın oluştuğu birimdir. Hedef birim ise, mesajın gönderildiği birimdir. İki kişi konuşurken, konuşan kaynak birim, dinleyen ise hedef birim olmaktadır. Birbiriyle İlişkili Olma: İletişim olabilmesi için sadece mesaj alışverişi, yani sadece iki yönlülük olmaz. Alınan ve verilen mesajların birbiriyle ilişkili olması gerekir. Mesaj: Kaynak birimdeki içeriğin, bir seçim sürecinden geçirilerek ifadesidir. İnsanlar karşılıklı konuşurken birbirlerine söyledikleri sözler mesaja örnek olarak verilebilir. Mesajın mutlaka sözlü olması gerekmez. Yüz ifadeleri, el ve kol hareketleri, oturuş ve duruş konuşmaları birer mesajdır. Alışveriş: İletişim iki yönlü bir süreçtir; ne sadece alış ne de sadece veriş, iletişimi oluşturmaz. İletişim olabilmesi için bir mesaj alışverişine yani iki yönlülüğe ihtiyaç vardır. 12

13 FORM-2 İletişim Modeli Yukarıdaki model iki kişiden oluşmuş bir iletişim modelidir. Konuşan kişiden biri kaynak, diğeri de hedef birimi oluşturmaktadır. Bu iki birim arasında mesajların gidip gelebileceği bir kanal vardır. İletişim modelindeki öğe ve süreçler aşağıda açıklanmıştır. Merkez: Gönderilecek mesajların içeriğinin(duygu, düşünce, niyet, güdü, eylem vb.) oluştuğu ve gönderilmek üzere seçildiği bölümdür. Gönderici: Merkezdeki içeriği, sözlü ya da sözsüz işaretler haline dönüştürerek kanala bırakan öğedir. Alıcı: İşaret biçimine dönüşmüş olarak kanaldan gelen mesajları alan ve merkeze aktaran öğedir. Hedef: Alıcıdan iletilen işaretlerin yorumlandığı, anlamlandırıldığı yerdir. Karşıdan mesaj alan kişinin beyni demektir. 13

14 Kanal: Kaynak ve hedef birimler arasında yer alan ve işaret haline dönüşmüş mesajın gitmesine olanak sağlayan yola, geçide kanal adı verilir. Mektuplar, telefon telleri ya da yüz yüze konuşma ortamındaki hava kanala örnek gösterilebilir. İşaret: Mesajın göndericiden geçtikten sonra temsil edildiği fiziksel biçimdir. Konuşma süresince duyduğunuz kelimeler, işitsel işaretlere, okurken gördüğünüz yazılı kelimeler ise, görsel işaretlere örnektir. Çıktı: Kaynak birimin gönderdiği işaretlerin tümüne çıktı adı verilir. Girdi: Hedef birimin alıcısının yakaladığı işaretlerin tümüne girdi denir. Gürültü: Kaynak birimin gönderdiği mesajla hedef birimin aldığı mesaj arasında fark varsa, bu farkı meydana getiren kaynağa gürültü denir. Gürültü fiziksel gürültü, nörofizyolojik gürültü ve psikolojik gürültü olarak üçe ayrılır. Fiziksel Gürültü: Kanalda yer alır. Çocuğun ağlamasından dolayı dinleyicinin, karşıdaki kişinin söylediklerini duyamaması durumunda, çocuğun ağlaması fiziksel gürültü olarak kabul edilir. Nöro-Fizyolojik Gürültü: Hedef birimin alıcısından kaynaklanan gürültüdür. Kulakları iyi duymayan bir kişinin, konuşan kişiyi anlayamaması durumunda, kulaklardan kaynaklanan gürültü nöro-fizyolojik gürültü olarak değerlendirilir. Psikolojik Gürültü: Hedef birimin inançları, tutumları, değer yargıları, kendine ilişkin algılamaları ya da o anda içinde bulunduğu psikolojik durum nedeniyle göndericinin gönderdiği mesajı farklı yorumlamasıdır. Örneğin, kişi belirli konularda önyargılı olabilir ve bu önyargısından dolayı, belirli konularda yollanan mesajları yorumlarken, anlam içeriğini farklı yönlere saptırır. 14

15 III. OTURUM: BEN DİLİ VE SEN DİLİ AMAÇ: Öğrencilerin ben dili ve sen dili kavramlarının farkını ve sonuçlarını anlamalarını ve iletişimde ben dilini kullanmalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. Ben dili ve sen dili arasındaki farkı öğrenirler, 2. Ben dilinin önemini kavrarlar, 3. Ben dilini iletişimin bir parçası haline getirirler, 4. Kişilerarası ilişkilerde suçlayıcı ifadeler kullanmazlar. SÜREÇ Öncelikle ikinci oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Daha sonra grup lideri tarafından "Ben Dili ve Sen Dili" ile ilgili kuramsal bilgiler verilir. Ben Dili ve Sen Dili Grup üyelerine ben dili ve sen dili ile ilgili bilgilerin yer aldığı power point sunumu(form-1) gösterilir ve daha sonra örnek olaylar verilerek grup üyelerinden tepkiler vermeleri istenir. Örnek Olay 1 "Sabah otobüse bindiğinizde en iyi arkadaşlarınızdan biri sizi görmezlikten geldi. Ne hissedersiniz? Ne yaparsınız?" Grup üyeleri istenmeyen davranışı ve yarattığı etkiyi grupla paylaşırlar. Uygun tepkiler tahtaya yazılarak değerlendirmeler yapılır. "Bu davranışı yaptığın için sana kızıyorum." "Beni görmezlikten geldiğin için kendimi değersiz hissediyorum ve kızgınlık yaşıyorum." 15

16 Örnek Olay 2 "Hava kararmak üzere ve kardeşiniz dışarı çıkmak için babanıza ısrar ediyor. Babanız ise kardeşinizin başına kötü şeyler gelmesinden endişelendiği için dışarı çıkmasına izin vermiyor. Bu durumda babanız bunu nasıl kardeşinize ifade etmelidir? Grup üyeleri istenmeyen davranışı ve yarattığı etkiyi grupla paylaşırlar. Uygun tepkiler tahtaya yazılarak değerlendirmeler yapılır. " Hava karardığı için sokağa çıkman beni endişelendiriyor." "Başına kötü şeyler gelmesinden korkuyorum." Örnek olaylardan sonra grup üyelerine ben dili ve sen dili tepkilerinin yer aldığı (form-2)ve (form-3)dağıtılır ve daha sonra "Ben Dili" etkinliği (form-4) uygulanır. Etkinlikten sonra grup üyeleri düşüncelerini paylaşır. Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak üçüncü oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Öğrencilere, bir sonraki oturuma kadar yaşadıkları ve kendilerinde olumsuz duygulara neden olan olaylarla ilgili olarak ben dili ile tepki vermeleri, verdikleri tepkilerin sonuçlarını form-5'e yazmaları istenir. Ekler Form-1: Ben Dili ve Sen Dili İle İlgili Sunum Form-2: Ben Dili Form-3: Sen Dili Form-4: Ben Dili Etkinliği Form-5: Ben Dili İfadelerinin Kullanımı 16

17 FORM-1 BEN DİLİ ve SEN DİLİ Kişilerarası ilişkilerde yaşanılan duyguların açıklanması oldukça önemlidir. Birey, kendi duygularını açarak kendisi ile ilgili farkındalık düzeyini artırırken, karşısındaki kişi tarafından da duygularının anlaşılmasına olanak sağlar. Duyguları açıklarken, "ben" kelimesini izleyen duygu sözcüklerinin kullanılması gerekir. Ben dili, bireyin karşısındaki kişiyi suçlamadan, küçültmeden, bir konuya ilişkin, duygu ve düşüncelerini iletmesidir. Ben dilini kullanan kişi mesaj veren kişinin olumsuz duygularını, mesajı alana onu küçültmeksizin iletir. Sen dili ise, kişinin karşısındaki kişiyi suçlayarak, aşağılayarak konuşmasıdır. Sen dili, itham edici ve suçlayıcıdır. Ben dilinin kullanılması, duyguların paylaşılmasına istekli olunduğunun bir göstergesidir. Kişilerarası ilişkilerde, örneğin "asla kendi başıma karar almama izin vermezsin(sen Dili)" yerine "ikimizi etkileyen konularda karar verirken ben de katkı getirmek, görüşlerimi söylemek istiyorum(ben Dili)" demek daha etkili olur. Ben dili aşağıdaki gibi formüle edilebilir: a. Olay-yapılan davranış tanımlanır. b. Davranışın bizde yarattığı duygu ifade edilir. c. Davranışın bizde yarattığı etkisi açıklanır. Örneğin, aileniz sizi ilgilendiren bir konuda karar veriyor, fakat sizin düşüncenizi sormuyorlar. Bu durumda; "Benim yerime karar vermenize çok kızıyorum, yaşantımla ilgili kararlarımı kendim vermek istiyorum." şeklinde verilen bir tepkide; a. Olay: Ailenizin sizi ilgilendiren bir konuda sizin düşüncenizi sormamaları b. Etki: Yetersizlik düşüncesi c. Duygu: Kızgınlık şeklindedir. Ben dilinde dikkat edilmesi gereken nokta, karşıdakini suçlamadan olayı tanımlamak, kişide yarattığı etki ve duyguyu ifade etmektir. Ben dilinin günlük hayat içinde kullanılması, kişiliğin değerlendirilmesi yerine davranışın değerlendirilmesini ortaya çıkartır. 17

18 FORM-2 BEN DİLİ 1.Savunmaya itmez. 2. Suçluluk hissettirmez. 3.Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur. 4. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir. 5.Yakınlaşmayı sağlar. 6. Anlaşmazlıkları azaltır. 7. Konuşan kişiyi rahatlatır. Örnekler: "Sürekli konuşmanız dikkatimi dağıtıyor." "Anlaşılmamak beni üzüyor." "Sorumluluklarını yerine getirmemen beni endişelendiriyor." "Kendimi dışlanmış hissediyorum." 18

19 FORM-3 SEN DİLİ 1. Suçlayıcıdır. 2. Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir. 3. Kişiye anlaşılmadığını hissettirir. 4.Yeniden konuşma isteğini engelleyicidir. 5. Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden olur. 6. Kişiyi incitir, kırar. Örnekler: "Yeterince açık konuşmuyorsun. " "Sürekli sözümü kesiyorsun." "Çok fazla gürültü ediyorsun. " "Dikkatini bana vermiyorsun." "Arkadaşlarına haksızlık ediyorsun. " "Hiç sözümü dinlemiyorsun." 19

20 FORM -4 BEN DİLİ Amaç: Bireyin olumsuz duygularını uygun bir dil ile ifade etmeyi öğrenmesini sağlamak. Araç-Gereç: Kağıt, Kalem Süreç Grup üyeleri aşağıdaki olayı yaşadıklarını farz ederler: "Kardeşiniz sizin eşyanızı haberiniz olmadan almış. Siz eşyalarınızın başkası tarafından izinsiz kullanılmasına çok kızıyorsunuz. Ne yaparsınız?" Grup üyeleri cevaplarını kâğıtlarına yazarlar ama kâğıda kendi isimlerini yazmazlar. Yazma işlemi bittikten sonra kâğıtlar toplanır. Aralarından bazı cevaplar sınıfa okunur. Sonra aşağıdaki soru sorulur: "Onun kardeşi olsaydınız ne hissedersiniz? Nasıl tepki verirdiniz? Bazı grup üyeleri ne hissedeceklerini ve nasıl tepki vereceklerini açıklar ve sonra başka bir kağıt okunur ve aynı işlem tekrarlanarak, grup üyelerinin nasıl tepkiler verecekleri istenir. Birkaç kağıt daha okunur ve sonra eğer öğrencilerin verdiği cevaplar arasında "Eşyalarımı benden izinsiz kullandığın zaman, sınırlarımın ihlal edildiğini düşünüyorum, bu nedenle kendimi değersiz hissediyorum." ifadesi yok ise bu ifade okunur ve yine grup üyelerine ne hissettikleri sorulur. Daha sonra grup üyeleri etkinlikle ilgili düşüncelerini paylaşarak etkinlik sonlandırılır. 20

21 FORM-5 BEN DİLİ İFADELERİNİN KULLANIMI OLAY TEPKİ SONUÇ 21

22 IV. OTURUM: SÖZSÜZ İLETİŞİM VE BEDEN DİLİ AMAÇ: Öğrencilerin sözel olmayan davranışları gözleyerek başkalarının duygularını anlama becerileri kazanmalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. İletişimde sözel olmayan mesajlara dikkat ederler. 2. Sözel olmayan mesajların anlamlarını açıklarlar. 3. İletişimde sözel olmayan mesajları kullanırlar. 4. Sözel olmayan mesajlara uygun tepkiler verirler. SÜREÇ Öncelikle üçüncü oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Daha sonra grup lideri tarafından "Sözsüz İletişim" ilgili kuramsal bilgiler verilir. Sözsüz İletişim ve Beden Dili Grup lideri tarafından "İnsanlarla karşı karşıya geldiğimizde, sadece sözlü iletişim kurmayız, bedenimiz de önemli mesajlar aktarır. İşte bunun adı beden dili veya sözsüz iletişimdir." şeklinde açıklama yapılır ve daha sonra grup üyelerine sözel olmayan iletişim öğeleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı power point sunumu(form-1) gösterilir. Sözel olmayan mesajların özellikle duyguları aktarmadaki önemi, sözel olmayan mesajların özellikleri öğrencilere kısaca anlatıldıktan sonra, sözel olmayan mesajların duyguları aktarmadaki önemini kavramalarına yardımcı olmak amacıyla alıştırmalara geçilir. İlk olarak, değişik yüz ifadelerin yer aldığı (form-2) her üyeye dağıtılır ve tahtaya yansıtılır ve grup üyelerinden her yüz ifadesi için uygun duyguyu kızgın, mutlu, üzgün, şaşkın şeklinde yazmaları istenir. Daha sonra, grup üyelerine farklı duyguların yer aldığı (form-3) dağıtılır ve gönüllü grup üyeleri seçtikleri bir duyguyu beden dili kullanarak ifade ederler. Diğer grup üyeleri ifade edilen duygunun ne olduğunu bulmaya çalışır. Daha sonra duyguların karşısına duyguların özelliği yani olumlu ya da olumsuz olma özellikleri yazılır. 22

23 Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak dördüncü oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerinden bir sonraki oturuma kadar başkaları ile ilişkilerinde, karşılarındaki kişinin sözel olmayan mesajlarına dikkat etmeleri istenir. Ekler Form-1: Sözel Olmayan İletişim Öğeleri Form-2: Yüz İfadeleri Form-3: Duyguların Beden Dili İle İfadesi 23

24 FORM-1 Sözel Olmayan İletişim Öğeleri Göz Teması: Genelde konuşulan kişiye bakmak sizin içten olduğunuz anlamına gelir ve söylediğiniz şeyin daha etkili olmasını sağlar. Sürekli başka tarafa bakar ya da gözlerinizi kaçırırsanız karşınızdaki kişi sizin kendinize güvenmediğinizi sanır veya onu ciddiye almadığınızı düşünür. Yüz İfadesi: İnsan vücudunun en dikkat çeken yeri yüz, yüzde en dikkati çeken yer ise gözlerdir. Yüz ifadeleri karşımızdaki kişinin duygularına ilişkin bilgi sahibi olmanın en etkili yoludur. Örneğin, kişi öfkesini dile getirmeye çalışıyorsa yüzünde gülümseyen bir ifade olmaması ya da kendisini mutlu hissediyorsa kaşlarını çatmaması gerekir. El ve Kol Hareketleri: Uygun el ve kol hareketleri ile sözcüklerinizi desteklemek mesajınıza açıklık ve sıcaklık katabilir. El ve kol hareketleri duyguların en güzel belirtileridir. Örneğin, karşımızda konuşan kişinin elindeki kağıdı sürekli büküp katladığını, parmaklarıyla masaya sürekli vurduğunu ve gözlerini bakışlarımızdan hep kaçırdığını görürsek, bu kişinin bizimle beraber olmaktan rahatsız olduğunu düşünürüz. Bu tür davranışlar, karşımızdaki ne derse desin, onun gerçek heyecanlarını açığa vurmaktadır. Beden Duruşu: Omuzların dik ya da çökük oluşu, kolların açık ya da kapalı oluşu, ayakların açıklılığı ya da kapalılığı, bacakların üst üste atılmış olması, ayrık ya da bitişik durması birer mesaj oluşturur. Örneğin, kendini mutsuz hisseden bir kişi omuzları çökük bir şekilde duygularını dışa yansıtır. Fiziksel Temas ve Dokunma: Kişilerin bir arada iken gösterdikleri dokunma davranışları, birbirlerine ilişkin tutumları ve duygusal açıdan yakınlık derecelerini gösterir çeşitli ipuçları vermektedir. Fiziksel Mesafe: Bir arada bulunan kişilerin fiziksel olarak birbirlerine yakınlık durumları, o kişilerin ilişkileri ve diğerini nasıl gördükleri ile ilgili ipuçları sağlar. Duygusal açıdan bir birine yakın kişiler, aynı ortamda yan yana gelmekten çekinmezken, aralarında herhangi bir yakınlık bulunmayan ya da yeni tanışmış kişiler bir birlerine yakın durduklarında rahatsızlık hissedebilirler. 24

25 Form-2 FORM-3 25

26 FORM-3 DUYGULARIN BEDEN DİLİ İLE İFADESİ DUYGULAR OLUMLU DUYGULAR OLUMSUZ DUYGULAR Hoşlanma Üzüntü Heyecan Cesaret Sevgi Hırs Kin Güven Şaşkınlık Öfke Sevinç Aşk Keder Nefret Sıkıntı Gerginlik Hoşlanmama Kaygı Coşku Hayal kırıklığı Haz Yalnızlık Utanma Huzur Rahatsızlık Alınma Korku Özlem Güven Merak Hüzün Sinirlilik Mutluluk Kızgınlık Ümit Neşe Sıkıntı Kararsızlık Sevgi Hoşnutsuzluk 26

27 V. OTURUM: ETKİN DİNLEME AMAÇ: Öğrencilerin iyi bir dinleyici olmanın önemli noktalarını anlamalarını, kavramalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. Etkin dinlemenin önemini kavrarlar. 2. Etkin dinleme becerisi kazanırlar. 3. Kendi iletişimlerinde kullandıkları dinleme tepkilerinin farkına varırlar. 4. İletişim kurulan kişinin söylediklerine karşı yakın ilgi gösterirler. SÜREÇ Öncelikle dördüncü oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Daha sonra grup lideri tarafından "Etkin Dinleme" ile ilgili bilgilerin yer aldığı slayt(form-1) tahtaya yansıtılır. Etkin dinleme ile ilgili gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra alıştırmalara geçilir. İlk olarak grup üyelerinin etkili konuşma ve dinleme kurallarını öğrenmelerine yardımcı olmak amacıyla "Etkili İletişim" adlı etkinlik uygulanır. İyi bir konuşmacı ve dinleyici olma şartlarının yer aldığı (form-2) ve (form-3) tahtaya yansıtılır. İkişer kişilik grup oluşturularak bir konu ile ilgili duygu ve düşüncelerini açıklamaları istenir. Her bir konuşma ve dinleme faaliyetinin sonunda grup üyelerine iyi bir konuşmacı ve dinleyici olma şartlarından hangilerinin yerine getirilip getirilmediği sorulur. Paylaşımlardan sonra etkinlik sonlandırılır. Paylaşımlardan sonra ikinci etkinliğe geçilir. Grup ikişerli gruplara ayrılır. A'nın konuşmacı B' nin dinleyici olacağı söylenir. B'ler bir araya toplanır ve I. görev (form-4) için yönergeler verilir. Yönergeleri A'lara göstermemeleri istenir. A'lara da yönergeleri bir araya toplanıp verilir. I. görev için 5 dk. süre verilir. Birinci görev bittikten sonra II. görev (form-4) verilir. A'lara da tatilleri hakkında konuşmaya devam edecekleri söylenir. Bunun için de 5 dk. süre verilir. A'lara "Dinlemeyen biriyle konuşmak nasıl bir duyguydu?" duygular tahtaya yazılır. sorusu sorulur ve 27

28 B'lere "Söylenenleri görmezden gelmek zorunda kaldığınızda neler hissettiniz? (duygular tahtaya yazılır). Dinlememeye çalışsanız bile neler öğrendiniz?" "Ne gibi bilgiler topladınız?" soruları sorulur. Bundan sonra III. göreve(form-4) geçilir. A ve B'lere yönergeler verilir. A'lara "Bu sefer kendini nasıl hissettin?(duygular tahtaya yazılır). Farklı olan şey neydi? B'lere "Bu sefer kendini nasıl hissettin?" (duygular tahtaya yazılır). Ne tür bilgiler toplayabildin? soruları sorulur. Paylaşımlardan sonra etkinlik sonlandırılır. Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak beşinci oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerinden bir sonraki oturuma kadar çevrelerindeki kişilerin birbirleri ile iletişim kurarken sergiledikleri davranışları gözlemlemeleri istenir. Ekler Form-1: Etkin Dinleme İle İlgili Bilgiler Form-2: İyi Bir Konuşmacı Olmak Form-3: İyi Bir Dinleyici Olmak Form-4: Görevler 28

29 FORM-1 Etkin Dinleme: ETKİN DİNLEME İletişim içinde bulunulan kişiyi yargılamadan, sözünü kesmeden, bedene uygun biçim vererek, göz teması kurularak yapılan dinlemeye etkin dinleme denir. Etkin dinleyen kişi karşısındakinin yüzüne bakar, göz iletişimini hiç kaybetmez, dinlediğini anladığını ifade edecek biçimde beden dilini kullanır. Sözlü geri bildirimlerde bulunur. (Evet, anlıyorum, hı hı..gibi.) Anlamadığı yerleri geçiştirmez, anlamak için sorular sorar. Dinleme, en önemli iletişim davranışıdır. İnsanlar karşısındaki kişi tarafından dinlenirken kendilerini bulurlar ve kim olduklarını anlarlar. Dinlemesiyle insanları anlayan, değer veren insan, öyle bir güven ve anlayış ortamı yaratır ki, bu ortam içinde herkes onu özler, onunla beraber olmak ister. Sonuç olarak, karşımızdaki kişi ya da kişileri etkin dinlemez isek tüm sosyal yaşamda ilişkiler gelişme potansiyelini ve kalitesini kaybeder. Etkin Dinlemenin Yararları: Açık ve dürüst iletişime yardımcı olur. Kişiyi herhangi bir konuda tartışmaya yüreklendirir. Olumsuz duyguları tartışma fırsatı verir. Kişi temel sorununu kendi fark eder. Kişi anlaşıldım duygusunu yaşar, karşıdaki kişiye olumlu duygular besler. Kişiyi karşıdaki kişileri anlamaya ve dinlemeye hazır duruma getirir. 29

30 FORM-2 İYİ BİR KONUŞMACI OLMAK İÇİN: 1. Konuşmadan önce ne söylemek istediğinizi düşünün. 2. Sizi dinleyen kişinin sizi duyabileceği kadar yüksek sesle konuşun. 3. Hızlı olmayan ancak çok da yavaş olmayan bir tempo ile konuşun. 4. Konuştuğunuz kişinin yüzüne bakın. 5. Bildiğiniz ve sizin için önemli olan konularda konuşun. 6. Önemli kelimeleri ve fikirleri vurgulamak için, ses tonunuzda inişlere ve çıkışlara yer verin. 7. Dinleyicinin sizin aktardıklarınızı izleyip izlemediğin tartın. 30

31 FORM-3 İYİ BİR DİNLEYİCİ OLMAK İÇİN: 1. Yüzünüzü konuşmacıya dönün. 2. Konuşmacının gözüne bakın. 3. Kendinizi germeyin, ama dikkatli olun. 4. Konuşmacının sözlerini dinleyin ve ne söylediğini zihninizde canlandırmaya çalışın. 5. Konuşmacının sözünü kesmeyin, söyleyeceğiniz bir şey varsa onun sözünün bitmesini bekleyin. 6. Konuşma sırası size geldiğinde konuyu değiştirmeyin, aynı konuda devam edin. Sizin getirmek istediğiniz farklı bir konu varsa bunu konuşmacının getirdiği konuya ilişkin tepkilerinizi verdikten sonra yeni bir konu olarak dile getirin. 7. Anlamadığınız bir şey olursa, konuşmacı durakladığında ya da sözünü bitirdiğinde bunu sorun. 8. Konuşmacının duygularını ve içinde bulunduğu durumu anlamaya çalışın. 9. Konuşmacıya, sizin onu dinlediğinizi belirtmek için zaman zaman onun söylediklerini özetleyerek ona iletin. 10. Konuşmacıya, sözleri tamamlandığında geribildirimde bulunun. 31

32 FORM-4 GÖREVLER I.GÖREV: A kişisi: Karşısındaki kişiye tatilinizi nasıl geçirdiğinizi anlatın. Birlikte olmaktan hoşlandığınız insanlar, ziyaret ettiğiniz yerler ve yediğiniz yiyecekler hakkında konuşunuz. B kişisi: Eşiniz konuşurken mümkün olduğunca ilgisiz olmaya çalışınız. Bakışlarınızı odanın etrafında dolaştırın, yere bakın, saatinizle oynayın. Göz kontağı kurmayın. Birkaç soru sorun fakat eşinize bakmayın. Daha fazla açıklama yapmasını ya da bilgi vermesini istemeyin. II.GÖREV: A kişisi: Tatiliniz hakkında konuşmaya devam edin. B Kişisi: Bu sefer konuşmayı bölmeye çalışın. Kendi tatiliniz hakkında konuşarak konuşmayı kontrolünüz altına almaya çalışın. III. GÖREV: A kişisi: Karşıdaki kişiyle rüyalarınızın tatili hakkında konuşun: sınırsız seyahat, sınırsız harcama, istediğiniz kişilerle birlikte olma gibi. B Kişisi: Bu sefer dikkatinizi konuşan kişiye verin. Ona bakın, başınızı sallayın, biraz öne doğru eğik şekilde oturun, sık sık göz iletişimi kurun, gülümseyin, sorular sorun ve daha ilgili olduğunuzu gösterin. 'O evet, hı hı, anlıyorum 'gibi şeyler söyleyin ve tamamen dikkatinizi ona verdiğinizi gösterin. Yani etkin dinleyin. 32

33 VI. OTURUM: EMPATİ AMAÇ: Öğrencilerin karşıdaki kişinin duygularını tanıma, anlama ve anladığını iletebilme becerisi kazanmalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. Empatinin tanımını yapar. 2. Empatiyi sempatiden ayırt eder. 3. Kendi duygularını tanır. 4. Karşısındaki kişinin duygularını tanır, anlar ve anladığını iletir. SÜREÇ Öncelikle beşinci oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Daha sonra grup lideri tarafından "Empati" ilgili bilgilerin yer aldığı slayt(form-1) tahtaya yansıtılır. Empati ile ilgili gerekli açıklamalar yapılır daha sonra örnek olaylar verilir ve her grup üyesinden tepki vermeleri istenir. Örnek Olay 1: "Yemek, çamaşır, temizlik, alışveriş, çocuklar... Bütün gün tek başıma koşturuyorum, yine de yetişemiyorum. Kendime ayıracak beş dakikam yok. Kendimi mutfakla banyo arasına hapsolmuş hissediyorum." Uygun Tepkiler: " Yerinde olsam ben de sıkılırdım." " Ev işleri seni iyice bunaltmış." " Bu kadar işi tek başına yapmak zorunda kalman, seni öfkelendiriyor." Örnek Olay 2: "Epeydir kendisinden haber alamadığım ve sağlığından endişe duyduğum çok sevdiğim bir akrabamız geçen gün telefon etti ve iyi olduğunu, hafta sonunda da bizi ziyarete geleceğini söyledi." Uygun Tepkiler: " Akrabanın iyi olduğunu öğrenmen seni çok mutlu etmiş." " Çok rahatlamışsın." " Bir an önce hafta sonunun gelmesini istiyorsun." 33

34 Örnek olaydan sonra grup üyelerinden (form-2) de yer alan altı olayla ilgili rol yaparak empatik tepkiler vermeleri istenir. Daha sonra grup üyeleri hem kendi verdikleri hem de diğer grup üyelerinin verdikleri tepkiler üzerinde durarak paylaşımda bulunurlar. Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak altıncı oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerinden bir sonraki oturuma kadar iletişim kurdukları kişilere empatik tepkiler vermeye çalışmaları istenir. Ekler Form-1: Empati Form-2: Örnek Olaylar 34

35 FORM-1 EMPATİ Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecine "empati" süreci denir. Yukarıdaki tanım üç temel öğeden oluşmaktadır: 1. Empati kuracak kişi, kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır. Çünkü her insan dünyaya, kendine özgü bir bakış tarzıyla bakar. Eğer bir insanı anlamak istiyorsak, dünyaya onun bakış tarzıyla bakmalı, olayları onun gibi algılamaya ve yaşamaya çalışmalıyız. 2. Empati kurmuş sayılmamız için, karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamamız gereklidir. 3. Empati tanımındaki son öğe ise, empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın, karşıdaki kişiye iletmesi davranışıdır. Karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlasak bile, eğer anladığımızı ona ifade etmezsek empati kurma sürecini tamamlamış sayılmayız. Empatinin Sempatiden Farklılığı Bir insana sempati duymak demek, o insanın sahip olduğu duygu ve düşüncelerin aynısına sahip olmak demektir. Karşımızdaki kişiye sempati duyuyorsak, onunla birlikte acı çekeriz ya da seviniriz. Empati kurduğumuzda ise karşımızdakinin duygu ve düşüncelerini anlamak esastır. Örneğin, bir ziyafettesiniz ve bir yakınınız, yanında oturan kişinin üzerine yemek döktü. Eğer yakınınızın utandığını fark ederseniz, bu empatidir. Eğer yakınınız yemeği döktü diye, onunla birlikte siz de utanırsanız, sempati duymuş olursunuz. 35

36 FORM-2 ÖRNEK OLAYLAR 1. "İnanamıyorum. Kocam bu hafta içinde her akşam yemeğe tam zamanında geldi. Onun yaptığımız bu anlaşmaya uyacağını hiç sanmıyordum." 2. "Annem, hastalığını beni kontrol etmek için kullanıyor. Her zaman böyle yapar, bütün hayatı boyunca beni kontrol etti." 3. "Öğretmenimin beni mahvedeceğini zannediyordum. Beni sınıfta dışarı atmasından korkuyordum. Ama onun odasında oturduk ve aramızdaki farklılıkları anlattı." 4. "Eşim beni de ilgilendiren bir konuda karar veriyor, fakat benim ne düşündüğümü sormuyor." 5. "Yemekte eşimi arkadaşlarımla tanıştırdım, fakat eşim arkadaşlarıma karşı hiç de nazik davranmadı." 6. "Babam sürekli olarak bana ne yapmam gerektiğini söyleyip duruyor, ama yeter artık." 36

37 VII. OTURUM: İLETİŞİM ENGELLERİ AMAÇ: Öğrencilerin günlük yaşamda karşılaşılan iletişim engellerinin neler olduğunu öğrenmelerini sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. Kişilerarası iletişimi engelleyen faktörlerin neler olduğunu öğrenirler. 2. Günlük yaşamda karşılaştıkları iletişim engellerini öğrenirler. 3. İletişimi kolaylaştıran faktörlerin neler olduğunu öğrenirler. 4. Kurduğu iletişimleri, iletişim engelleri açısından değerlendirir. SÜREÇ Öncelikle altıncı oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Grup üyelerine iletişim engelleri ile ilgili kısa bilgi verildikten sonra "İletişim Engelleri" adlı etkinlik uygulanır. İletişim engellerinin yer aldığı (form-1) tahtaya asılır ve iletişimi engelleyen ifade örneklerinin yer aldığı (form-2) verilir. Grup üyelerinden her ifadenin karşısına hangi iletişim engelini temsil ettiğini yazmaları istenir. Daha sonra grup üyelerine: "Çevrenizdeki kişilere karşı bu tür ifadeler kullanıyor musunuz?" "Hangi durumlarda kullanıyorsunuz?" "Sizce ne hissediyorlar?" "Size karşı bu ifadeler kullanıldı mı?" "O zaman neler hissettiniz?" benzeri sorular sorulur. Paylaşımlardan sonra etkinlik sonlandırılır. Grup üyelerinin iletişim engelleri konusunda farkındalık kazanmalarını sağlamak amacıyla grup üyelerinden ikili eş olmaları istenir. Eşlerden birinin konuşmacı ve diğerinin de dinleyici olacağı açıklanır. Grup lideri dinleyici rolündeki grup üyelerini yanına çağırır ve yapmaları gerekenleri kısaca açıklar. Daha sonra önceden hazırlanan not kâğıtlarında yazılı olan iletişim engelleri dinleyici rolündeki üyelere dağıtılır ve konuşmacının konuşması süresince söz konusu iletişim engelini kullanmaları istenir. Alıştırma sonunda konuşmacı rolündeki üyelerden yaşadıkları duyguları paylaşmaları istenir ve alıştırma sonlandırılır. 37

38 Oturumun Sonlandırılması Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak yedinci oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerine (form-3) dağıtılır ve bir sonraki oturuma kadar karşılaştıkları kişilerarası iletişim engelleyen beş ifade cümlesi ve hangi iletişim engelini temsil ettiğini yazmaları istenir. Ekler Form-1: Bazı İletişim Engelleri Form-2: İletişimi Engelleyen İfade Örnekleri Form-3: Ev Ödevi 38

39 FORM -1 BAZI İLETİŞİM ENGELLERİ YARGILAMA, ELEŞTİRME, SUÇLAMA YORUMLAMA, ANALİZ ETME SINAMA, SORGULAMA GEÇİŞTİRME EMİR VERME, YÖNLENDİRME AKIL VERME AD TAKMA, ALAY ETME UYARMA, GÖZDAĞI VERME AHLAK DERSİ VERME NUTUK ÇEKME 39

40 FORM 2 İLETİŞİMİ ENGELLEYEN İFADE ÖRNEKLERİ Yakınmayı bırak ödevini yap. Kesinlikle doğru yolda ilerliyorsun, böyle devam et. Sen güçlü birisin, bir şekilde halledersin. Ben senin yerinde olsam oraya gitmezdim. Sen çok sabit fikirli bir insansın. Böyle devam edersen olacaklardan ben sorumlu değilim. Hadi bakalım Süpermen görelim seni. Neden bu kadar geç geldin? Bana kalırsa sen bunu çok iyi öğrenmemişsin. Böyle bir tutumla sen hiç bir sonuca ulaşamazsın. Eğer sınıfı geçmek istiyorsan kendine gelip ders çalışmalısın. Artık değişmelisin. Sen ne yaptın kim bilir? Arkadaşını bekletmen hiç hoş değil, geç kalmasan iyi edersin. Gelmemek için bu kadar direnmenin nedeni ne? Zamanla bunlar da geçer. Derslerine tek başına çalışmalısın. Koca bir çocuk gibi davranıyorsun. Bence seni rahatsız eden şey. Sen bunu da aşarsın, neleri halletmedin ki. 40

41 FORM-3 Bir hafta boyunca karşılaştığınız kişilerarası iletişimi engelleyen beş ifade cümlesi ve hangi iletişim engelini temsil ettiğini yazınız İletişim Engeli: İletişim Engeli: İletişim Engeli: İletişim Engeli: İletişim Engeli: 41

42 VIII. OTURUM: ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YÖNTEMLERİ AMAÇ: Öğrencilerin öfke ile başa çıkmada kullanabilecekleri bazı yöntemleri kavramalarını sağlamaktır. HEDEF DAVRANIŞLAR: Bu oturumda grup üyeleri: 1. Öfkenin tanımını yaparlar. 2. Öfkenin normal bir duygu olduğunu kavrarlar. 3. Öfkelendiğinde verdiği tepkilerin farkına varırlar. 4. Öfke ile baş etmede yapıcı yöntemler kullanırlar. SÜREÇ Öncelikle yedici oturum kısaca özetlenir ve daha sonra verilen ev ödeviyle ilgili paylaşımlara geçilir. Daha sonra öfke ve etkileri ile ilgili bilgilerin yer aldığı (form-1) tahtaya yansıtılır. Öfke ile ilgili bilgiler verildikten sonra alıştırmalara geçilir. Grup üyelerine Öfkeyi Başlatan Olaylar Listesi( form-2) dağıtılır. Grup üyeleri kendilerini öfkelendiren olayları ve öfkenin duygusal, düşünsel ve davranışsal etkilerinin neler olduğunu paylaşırlar. Grup üyelerinin, öfkenin normal bir duygu olduğunu anlamalarını sağlamak amacıyla " Hiç öfkelenmeyen insan var mıdır?"," Böyle bir insan tanıdınız mı? gibi sorular sorularak tartışma ortamı oluşturulur ve paylaşımlardan sonra grup lideri "her insanın zaman zaman öfke yaşayabileceği, hiç öfkelenmeyen bir insanın olamayacağı, önemli olan öfkeyi ifade biçimidir." şeklinde açıklama yapar. Açıklamadan sonra öfke kontrol yöntemlerinin yer aldığı (form-3) grup üyelerine dağıtılır. Öfke kontrol yöntemleri ile ilgili açıklamalar yapıldıktan sonra, grup üyelerinden belirtilen yöntemleri kullandıkları kendi yaşantıları olup olmadığı ve neler hissettikleri sorulur. Paylaşımlardan sonra Kim Kimi Yenecek adlı etkinlik uygulanır. Grup üyelerine öfkeleriyle başa çıkmada kullandıkları yöntemler sorulur, grup üyelerinin kullandıkları yapıcı yollar paylaşılır ve tahtaya yazılır. Grup üyelerine öfkelendiklerinde aşağıda verilenlere benzer yapıcı yolları kullanabilecekleri belirtilir ve tahtaya yazılır: Sakin olun ve rahatlayın. Soğukkanlı olmaya çalışın ve kendinizi kontrol edin. 42

43 Öfkelendiğim konunun dışında ne istediğinizi düşünün. Sizi öfkelendiren olayın olumlu yönünü bulmaya çalışın. Sizi öfkelendiren kişiler beklediğiniz ve umduğunuz şeyleri daima göstermeyebilir. Sizi öfkelendiren problemle ilgili çözüm yolunu daha sağlıklı görebilecek başka biriyle konuşmaya çalışın. Öfkelenebilirsiniz fakat bunu unutmak için kendinize bir mazeret bulun. Kalbiniz çok hızlı atmaya başladığında derin derin nefes alın ve sakinleşin. Hintli Usta ve Çırağı (form-4) grup üyelerine okunur ve gönüllü üyelerden hikayeyi canlandırmaları istenir. Daha sonra canlandırma yapan üyelere neler hissettikleri sorulur ve düşüncelerini grupla paylaşmaları istenir. Paylaşımlardan sonra etkinlik sonlandırılır. Oturumun Sonlandırılması Grup üyelerine düzenli aralıklarla okumaları için öfke ile niçin başa çıkmalıyız? (form-6) ve öfkeyi kontrol etmeye yönelik genel öneriler (form-7) dağıtılır. Oturum boyunca yapılan çalışmaların özeti yapılarak sekizinci oturum sonlandırılır. Ev Ödevi Grup üyelerine form-5 (Öfke Duygumuzu İnceleyelim) dağıtılır ve bir sonraki haftaya kadar formu doldurmaları istenir. Ekler Form-1: Öfke ve Etkileri Form-2: Öfkeyi Başlatan Olaylar Listesi Form-3: Öfke Kontrol Yöntemleri Form-4: Hintli Usta ve Çırağı Hikâyesi Form-5: Öfke Duygumuzu İnceleyelim Form-6: Öfke İle Niçin Başa çıkmalıyız? Form-7: Öfkeyi Kontrol Etmeye Yönelik Öneriler 43

44 FORM-1 ÖFKE VE ETKİLERİ Öfke baskı, engellenme, hayal kırıklığı, incinme, korku ve haklarımızın çiğnenmesi karşısında gösterilen duygusal bir tepkidir. Öfke bireyin kendini savunmak ve karşıdakini uyarmak amacıyla ortaya koyduğu bir duygulanım biçimidir. Öfkenin yarattığı fiziksel etkiler İnsanlar herhangi bir engellenme ya da öfke uyandıran bir durum ile karşılaştığında bedeninde fizyolojik ve fiziksel değişikliklerle ortaya çıkar. Bunlar neler olabilir? Kalbin hızlı hızlı atması. Yüzün öfkeden kızarması. Göz bebeklerinin büyümesi. Yumrukların sıkılması. Sindirimin yavaşlaması. Öfkenin yarattığı duygusal etkiler Öfke, bazen örtülü bir biçimde de ortaya çıkabilir, öfke buzdağına benzetilebilir, yani öfkenin ortaya çıkmasına yol açan pek çok duygu burada gizlidir. Suyun altında kalan bu duygulara temel duygular adı verilir. Temel duygular birikip, sertleşip, katılaşınca, buzdağının tepesindeki öfkeyi oluşturur. Bu temel duygular ise kıskançlık, üzüntü, merak, yalnızlık, dışlanmışlık hissi, kaygı, hayal kırıklığı, haksızlık, anlaşılamamak ve sıkıntı gibi duygulardır. Buzdağının üstünde öfke duygusu vardır ve bir türlü çözümlenmemiş bu duygulara sıkı sıkı tutunur. Öfkenin yarattığı davranışsal etkiler Öfkenin doğrudan ve üstü kapalı davranışsal belirtileri vardır. Doğrudan davranışsal öfke işaretleri, fiziksel ve sözel saldırı, aşırı eleştiricilik, kusur buluculuk, önyargılılık, sorun çıkarma, isyankâr davranışlarla kendini gösterebilir. Doğrudan davranışsal bir öfke işareti olan saldırganlıkta amaç öfke duyulan kişiye zarar vermektir. Saldırgan nitelik taşıyan eylemler tehdit etmek, hakaret etmek ve iğnelemek gibi sözel ya da dayak gibi fiziksel biçimlerde olabilir. 44

45 Üstü kapalı davranışsal ve sözel işaretler, güvensiz, kıskanç, tartışmacı, alaycı ve yargılayıcı davranışlar biçiminde olabilir. Öfkenin yarattığı düşünsel etkiler Bireyin sahip olduğu kalıplaşmış düşünceler öfkeye neden olabilir. Bu kalıplaşmış düşünceleri bireyin kendisi geliştirebildiği gibi kalıplaşmış düşüncelerin kaynağı ailesi ve çevresindeki diğer insanlar olabilir. Ergenlerde ortak olarak görülen akılcı olmayan inançları şu şekilde sıralanabilir: Eğer arkadaşlarım beni sevmezse bu benim için çok kötü olur. Hata yapmamalıyım. Duygularımı göstermemeliyim. Bu ailemin hatası, zavallı/mağdur olan benim. Eğer istediklerim yolunda gitmezse bu benim için korkunç olur. Arkadaşlarıma uyum sağlamalıyım. Eleştirilmeye katlanamam. 45

46 FORM-2 ÖFKEYİ BAŞLATAN OLAYLAR LİSTESİ 1. Başkaları emir verdiğinde 2. İşlerim iyi gitmediğinde 3. Bir haksızlığa uğradığımda 4. Birisi bana yalan söylediğinde 5. Hayal kırıklığı yaşadığımda 6. Sözüm kesildiğinde 7. Bana verilen sözler tutulmadığında 8. Lüzumsuz işler yapmak zorunda kaldığımda 9. Birisi bana çok soru sorduğunda 10. Başkaları tarafından iteklendiğimde 11. Sabahları uyandığımda 12. Birisi benim canımı acıtırsa 46

47 FORM-3 Gevşeme: ÖFKE YÖNETİMİ TEKNİKLERİ Derin derin nefes alın, sakinleştirici durum ve manzaraları zihnimizde hayal ederek canlandırmaya çalışın. Bu sakinleşmemize yardımcı olur. Deneyebileceğiniz bazı basit yöntemler şunlardır: Karnınızı dolduracak şekilde derin nefesler alın; göğsünüzün üst kısmıyla nefes almanız sizi rahatlatmaz. Nefes alıp verdiğinizde göğsünüz değil, karnınız şişmelidir. Derin nefeslerinizi alırken, kendi kendinize tekrar tekrar Gevşe! ya da Sakin ol! diyerek telkinde bulunun. Hayal ederek sizi gevşetecek bir yer ya da ortamı düşünün ve gözünüzün önüne getirmeye çalışın. Geçmişte çok sakin olduğunuz bir yeri hatırlayın. Düşünceleri Değiştirme: Öfkeli insanlar düşüncelerini küfrederek, bağırıp çağırarak ifade etme eğilimindedirler. Kızgın olduğumuz zaman genellikle, olayları istemeden abartılı ve çarpıtılmış olarak algılarız. Bu tür düşünce biçimlerinizi fark edin ve yerine daha mantıklı olanları yerleştirin. Örneğin kendi kendinize, Eyvah, her şey mahvoldu! gibi bir şeyler söylemek yerine, Dünyanın sonu değil ve buna şimdi öfkeleniyor olmam bu olayı olmamış hale getirmeyecek. diyebilirsiniz. Her iki düşünceyi de zihninizden geçirerek deneyin. Öfkenizin hangi düşünceyle arttığını ya da azaldığını görün. Çevrenizi değiştirmek: Bazen, sinirlenip öfkelenmemize yol açan şeylerin yakın çevremizde olduğunu fark ederiz. Sorunlar ve sorumluluklar üzerinize öylesine yıkılır ki düştüğünüz tuzağa ve o tuzağı temsil eden insanlara karşı öfke ile kavrulursunuz. Biraz ara verin. Gün içinde özellikle stresli olacağını bildiğiniz saatlerde, sadece kendiniz için kullanacağınız bir zaman ayırın. 47

48 Daha iyi iletişim: Öfkeli insanlar genellikle düşünmeden yargılama ve bu yargıları yönünde davranma eğilimindedirler. Bu yargılar da bazen çok gerçek dışı olabilmektedir. Eğer çok elektrikli bir tartışma içine girdiyseniz, ilk yapacağınız şey; Yavaşlayıp gösterdiğiniz tepkileri gözlemek olmalıdır. Aklınıza gelen ilk şeyi söylemeyin, yavaşlayın ve asıl söylemek istediğinizi düşünün. Aynı anda karşınızdakinin de söylediklerini duymaya ve anlamaya çalışın. Hemen cevap vermeyin. 48

49 FORM 4 HİNTLİ USTA VE ÇIRAĞI Yaşlı bir Hintli Usta çırağının sürekli her şeye kızmasından bıkmıştı. Bir gün çırağını tuz almaya gönderdi. Hayatındaki her şeyden mutsuz olan çırak döndüğünde, yaşlı usta ona bir avuç tuzu bir bardak suya atıp içmesini söyledi. Çırak yaşlı adamın söylediğini yaptı, ama içeri girer girmez ağzındakileri tükürmeye başladı. Tadı nasıl? diye soran yaşlı adama öfkeyle acı diye cevap verdi. Usta çırağını kolundan tutarak dışarı çıkardı ve sessizce az ilerdeki gölün kıyısına götürdü; çırağına bu kez de bir avuç tuzu göle atıp, gölden içmesini söyledi. Söyleneni yapan çırak, ağzının kenarından akan suyu koluyla silerken usta aynı soruyu sordu? : Tadı nasıl? Ferahlattı diye cevap verdi genç çırak. Tuzun tadını aldın mı? diye sordu yaşlı adam. Hayır diye cevap verdi genç çırağı. Bunun üzerine yaşlı adam genç çırağın yanına oturdu ve ona şöyle dedi: Yaşamımızdaki olumsuzluklar tuz gibidir. Ne azdır, ne çok. Olumsuzlukların miktarı hep aynıdır. Ancak olumsuzluklara olan tepkimiz onu nasıl algıladığımıza bağlıdır. Kızgın olduğunda yapman gereken tek şey kızgınlık veren şeyle ilgili hislerini genişletmektir. Onun için de artık bardak olmayı bırak göl olmaya çalış! 49

50 FORM-5 ÖFKE DUYGUMUZU İNCELEYELİM Öfke hissedilen durumlar ve kişiler kimlerdir? Öfkelendiğinizde hissettikleriniz nelerdir? Vücudunuzda olan fizyolojik değişim nedir? Vücudunuzda olan zihinsel değişim nedir? Vücudunuzda olan davranışsal değişim nedir? 50

51 FORM-6 ÖFKE İLE NİÇİN BAŞA ÇIKMALIYIZ? 1. Öfke uygun ifade edildiğinde son derece sağlıklı bir duygudur. Ancak tersi durumlarda yıkıcı etkilere yol açabilir. 2. Öfke kişiler arası ilişkilerde problem yaşanan birçok durumda önemli bir etkendir ve bireylerin aile ve okul yaşantılarına ilişkin ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olur. 3. Olumlu ifade edilemeyen öfke duygusu sonucu kişilerarası ilişkilerde şiddet ve saldırganlık olayları yaşanır. 4. Öfke ile etkili başa çıkamama ve kısıtlı problem çözme becerileri nedeniyle birey sosyal çevreden soyutlar. 5. Öfke ile etkili başa çıkamama sonucu bireylerde sigara kullanımı, madde bağımlılığı, yeme bozuklukları ve depresyon gibi sorunlar yaşanabilir. 6. Öfkeyi kontrol etme ile ilgili sorunları olan bireyler sıklıkla diğer duygularını da uygun bir şekilde ortaya koyma güçlüğü çekerler ve bu bireylerde kaygı, stres gibi ruh sağlığını tehdit edici problemler ortaya çıkabilir. 51

ÖFKE İLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ

ÖFKE İLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ ÖFKENİN ETKİLERİ VE ÖFKE İLE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ Özlüce Nurettin Topçu Anadolu İmam Hatip Lisesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisi Şubat-2016 ÖFKE NEDİR? Öfke, bireyin planları, istek ve ihtiyaçları

Detaylı

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ PDR Bülteni 2017-2018 Sayı: 07 ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ Ana - babaların çocukla olan iletişimi; çocuğun gelişmesini belirlemede etkilidir. Davranış ve karakteri etkiler. Vicdan

Detaylı

İletişimin Öğeleri SINIFTA İLETİŞİM SÜRECİ 31.05.2014. İletişim Kavramı Kişilerarası duygu, düşünce ve bilgi alışverişidir.

İletişimin Öğeleri SINIFTA İLETİŞİM SÜRECİ 31.05.2014. İletişim Kavramı Kişilerarası duygu, düşünce ve bilgi alışverişidir. İletişim Kavramı Kişilerarası duygu, düşünce ve bilgi alışverişidir. SINIFTA İLETİŞİM SÜRECİ Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cerdogan@yildiz.edu.tr Bilgi ve duygu üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir.

Detaylı

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ. İLETİŞİM ve SÜRECİ

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ. İLETİŞİM ve SÜRECİ ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ İLETİŞİM ve SÜRECİ İletişim Nedir? İletişim, yaşamımızın sesi soluğu olmakla birlikte, kendimizi özgürce ve bütünüyle ifade etme sanatıdır. İletişim hem iş, hem de özel hayatımızda

Detaylı

İLETİŞİM TEKNİKLERİ. Diğer Sağlık Personeli Temel Eğitim Programı. Dr.V.Aydan İZGİ

İLETİŞİM TEKNİKLERİ. Diğer Sağlık Personeli Temel Eğitim Programı. Dr.V.Aydan İZGİ İLETİŞİM TEKNİKLERİ Diğer Sağlık Personeli Temel Eğitim Programı Dr.V.Aydan İZGİ İşyerinde iletişim İşyerinde eğitim İletişim Nedir? Bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerini paylaşma sürecidir.

Detaylı

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERLİĞİ EĞİTİMİ - IV - İLETİŞİM BECERİLERİ

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERLİĞİ EĞİTİMİ - IV - İLETİŞİM BECERİLERİ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERLİĞİ EĞİTİMİ - IV - İLETİŞİM BECERİLERİ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI TEKNİKERLİĞİ EĞİTİMİ - IV - İLETİŞİM BECERİLERİ Eğitim içeriği Ağız ve Diş Sağlığı Teknikerliği Eğitim ve Sınav Komisyonu

Detaylı

İLETİŞİM NEDİR? SINIFTA İLETİŞİM

İLETİŞİM NEDİR? SINIFTA İLETİŞİM SINIFTA İLETİŞİM Yrd. Doç. Dr. İbrahim GÜL Duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirim, haberleşme, komünikasyon. Çeşitli yollarla yapılır. 1 İletişimin

Detaylı

ORİON EĞİTİM VAKFI ÖZEL PİRİ REİS OKULLARI PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK SERVİSİ NİSAN AYI VELİ BÜLTENİ 2016 ÇOCUKLA ETKİLİ İLETİŞİM

ORİON EĞİTİM VAKFI ÖZEL PİRİ REİS OKULLARI PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK SERVİSİ NİSAN AYI VELİ BÜLTENİ 2016 ÇOCUKLA ETKİLİ İLETİŞİM ORİON EĞİTİM VAKFI ÖZEL PİRİ REİS OKULLARI PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK SERVİSİ NİSAN AYI VELİ BÜLTENİ 2016 ÇOCUKLA ETKİLİ İLETİŞİM Sağlıklı iletişim, çocuğun ruhsal gelişimi açısından büyük önem taşır.

Detaylı

ÖFKE KONTROLÜ. Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi

ÖFKE KONTROLÜ. Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi ÖFKE KONTROLÜ Aşağıdaki kendini değerlendirme soruları bilimsel bir araç olarak tasarlanmış değildir. Amaç; çeşitli durumlardaki davranışlarınıza

Detaylı

Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM

Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM PDR BÜLTENİ Bülten Tarihi: Aralık 2016 Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu AİLE İÇİ İLETİŞİM Ankara Üniversitesi Geliştirme Vakfı Özel İlkokulu/Ortaokulu Psikolojik Danışma ve

Detaylı

Etkin Dinleme. Yönetici tarafından yazıldı Salı, 03 Mart :38 - Son Güncelleme Çarşamba, 18 Mart :25. Etkin Dinleme

Etkin Dinleme. Yönetici tarafından yazıldı Salı, 03 Mart :38 - Son Güncelleme Çarşamba, 18 Mart :25. Etkin Dinleme Etkin Dinleme DİNLEMEK Dinlemeyi öğrenen kişi, her konuşmadan olumlu bir mesaj alır... İnsan iletişiminin büyük bir çoğunluğu sözeldir. Sözel iletişimin ancak yarısı kısa bir süre sonra hatırlanabilir.

Detaylı

PSK 271 Öfke Yönetimi (2015-2016 Güz Dönemi) Yrd. Doç. Dr. Nilay PEKEL ULUDAĞLI. Öfke Yönetimi: Duyguları İfade Edebilmek ve Duygularla Başa Çıkmak

PSK 271 Öfke Yönetimi (2015-2016 Güz Dönemi) Yrd. Doç. Dr. Nilay PEKEL ULUDAĞLI. Öfke Yönetimi: Duyguları İfade Edebilmek ve Duygularla Başa Çıkmak PSK 271 Öfke Yönetimi (2015-2016 Güz Dönemi) Yrd. Doç. Dr. Nilay PEKEL ULUDAĞLI Öfke Yönetimi: Duyguları İfade Edebilmek ve Duygularla Başa Çıkmak Öfkenin Gerçek Nedeni Ne? ÖFKE kıskançlık, üzüntü, merak,

Detaylı

YAŞAR ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK SPOR KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BİRİMİ ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YOLLARI

YAŞAR ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK SPOR KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BİRİMİ ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YOLLARI YAŞAR ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK SPOR KÜLTÜR MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BİRİMİ ÖFKE VE ÖFKE İLE BAŞETME YOLLARI Öfke Nedir? Öfke doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere

Detaylı

İLETİŞİM - 2 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ

İLETİŞİM - 2 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ DAVRANIŞ BİLİMLERİ ve İLETİŞİM İLETİŞİM - 2 YRD.DOÇ.DR. ÖZGÜR GÜLDÜ Sözsüz İletişim Sözlü olmayan (sözsüz) iletişim, bireyin gerçek duygu ve düşüncelerine ilişkin mesajlar veren bazı mimik ve jestlerden

Detaylı

REHBERLİK VE İLETİŞİM 8

REHBERLİK VE İLETİŞİM 8 REHBERLİK VE İLETİŞİM 8 Yrd. Doç. Dr. M. İsmail BAĞDATLI mismailbagdatli@yahoo.com İletişim Süreci KAYNAK Kodlama MESAJ Kod Açma ALICI KANAL Geri Besleme KANAL Sözsüz İletişim Beden dilimiz jestler, mimikler,

Detaylı

KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER ve İLETİŞİM. Feriha GÜNAY Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen

KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER ve İLETİŞİM. Feriha GÜNAY Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER ve İLETİŞİM Feriha GÜNAY Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen İki öğenin birbiri ile kurduğu bağlantıya veya etkileşime ilişki denir. Eğer bu tek taraflı ise ilgi olarak tanımlanır.

Detaylı

iletişimin kurulamaması

iletişimin kurulamaması İLETİŞİM ENGELLERİ İLETİŞİM NEDİR? Genel anlamda ifade edildiğinde, İletişim iki birim arasındaki bilgi, duygu ve düşünce alışverişidir. Kişilerarası iletişim bir kişinin bir başkasına ya da başkalarına

Detaylı

İletişimin Bileşenleri

İletişimin Bileşenleri Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi semboller kullanarak anlaşılır hale getirilmesi, paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır. İletişim Sürecinde; Dönüt (feedback) sağlanamıyorsa iletişim

Detaylı

Okul ve öğretmenine karşı sorumluluklarını bilir.

Okul ve öğretmenine karşı sorumluluklarını bilir. 40 Dakika Örnek olay, soru cevap, yaparak yaşayarak öğrenme Okul ve öğretmenine karşı sorumluluklarını bilir. Öğrencilere sınıfta uyulması gereken kurallar ve onlardan beklenilen davranışların neler olabileceği

Detaylı

İLETİŞİM BECERİLERİ. *İş hayatında başarının %85 i doğru iletişime dayanır. *İş hayatında kusurların %75 i iletişim eksikliğinden kaynaklanır.

İLETİŞİM BECERİLERİ. *İş hayatında başarının %85 i doğru iletişime dayanır. *İş hayatında kusurların %75 i iletişim eksikliğinden kaynaklanır. İLETİŞİM BECERİLERİ En uzak mesafe ne Afrika dır Ne Çin, ne Hindistan, Ne seyyareler, Ne de yıldızlar geceleri ışıldayan En uzak mesafe; iki kafa arasındaki mesafedir Birbirini anlamayan... İLETİŞİM NEDİR:

Detaylı

İLETİŞİM BECERİLERİ. DOÇ. Dr. Bahar Baştuğ

İLETİŞİM BECERİLERİ. DOÇ. Dr. Bahar Baştuğ İLETİŞİM BECERİLERİ DOÇ. Dr. Bahar Baştuğ İşİTMEK VE DİNLEMEK İki ya da daha fazla kişi arasındaki iletişimin gerçek bir diyalog olabilmesinin bir koşulu: söz hakkının tanınması diğer koşulu: konuşanın

Detaylı

HASTA YARARINA İLETİŞİMİ GELİŞTİREN VE İLETİŞİME ZARAR VEREBİLEN DAVRANIŞLAR

HASTA YARARINA İLETİŞİMİ GELİŞTİREN VE İLETİŞİME ZARAR VEREBİLEN DAVRANIŞLAR HASTA YARARINA İLETİŞİMİ GELİŞTİREN VE İLETİŞİME ZARAR VEREBİLEN DAVRANIŞLAR Yrd.Doç.Dr.Gülgün DURAT Bir düşüncenin, bir duygunun yüz anlatımı, el, kol, baş hareketleri, konuşma yoluyla ya da yazı, telefon,

Detaylı

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir. KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI EĞİTİM ORTAK HİZMETLER DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA ŞUBESİ 2017 2018 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik

Detaylı

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.

Programda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir. 2016 2017 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik danışmanlık hizmetleri anlayışına bağlı kalınarak hazırlanmıştır. Program, Okul Rehberlik ve Psikolojik

Detaylı

PDR ÇALIŞMALARIMIZ. 3. Sayı / Şubat - Mart 2016 ŞUBAT AYI ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ ŞUBAT AYI. sayfa 2. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ. 2 de. sayfa.

PDR ÇALIŞMALARIMIZ. 3. Sayı / Şubat - Mart 2016 ŞUBAT AYI ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ ŞUBAT AYI. sayfa 2. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ. 2 de. sayfa. ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ sayfa 2 de PDR ÇALIŞMALARIMIZ 2. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ sayfa 4 te ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ Sınıflarımızda Ben Yapabilirim etkinliğini uyguladık. Etkinlikte; öğrencilerimizin

Detaylı

BANA HERKESİ SEVMEYİ ÖĞRET PROJESİ

BANA HERKESİ SEVMEYİ ÖĞRET PROJESİ BANA HERKESİ SEVMEYİ ÖĞRET PROJESİ Bu proje Antalya Manavgat Rehberlik Araştırma Merkezi tarafından öğrenci ve ailelerinin özel eğitim hakkında bilgi sahibi olmaları ve farkındalık kazanmalarını sağlamak

Detaylı

Türk Toraks Derneği Kış Okulu 16 Şubat 2018, Antalya Sağlıklı İletişim

Türk Toraks Derneği Kış Okulu 16 Şubat 2018, Antalya Sağlıklı İletişim Türk Toraks Derneği Kış Okulu 16 Şubat 2018, Antalya Sağlıklı İletişim Dr. Gülfem E. Çelik Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji BD Oturumun sonunda İletişimin felsefesinin

Detaylı

PDR ÇALIŞMALARIMIZ. 1. Sayı / Ekim - Kasım 2016 EKİM AYI ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ KASIM AYI 3. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ. sayfa. 2 de. sayfa.

PDR ÇALIŞMALARIMIZ. 1. Sayı / Ekim - Kasım 2016 EKİM AYI ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ KASIM AYI 3. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ. sayfa. 2 de. sayfa. ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ sayfa 2 de PDR ÇALIŞMALARIMIZ 3. SINIF ETKİNLİKLERİMİZ sayfa 5 te ANA SINIFI ETKİNLİKLERİMİZ Sınıflarımızda Psikolojik Danışmanımı Tanıyorum etkinliğini gerçekleştirdik. Etkinlikte

Detaylı

AĐLE ĐÇĐ ETKĐLĐ ĐLETĐŞĐM

AĐLE ĐÇĐ ETKĐLĐ ĐLETĐŞĐM AĐLE ĐÇĐ ETKĐLĐ ĐLETĐŞĐM "Đnsanlar konuşa konuşa anlaşırlar." atasözü kişiler arası iletişimin önemini vurgulamaktadır. Đletişimin niteliği ve niceliği, geliştirdiğimiz çeşitli sosyal becerilere ve dinleme

Detaylı

Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla

Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla Kekemelik Nedir? Kekemelik, konuşmanın akıcılığıyla ilgili bir iletişim bozukluğudur. Ses, hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrarlar veya duraklamalarla ortaya çıkan konuşmanın akıcılığının bozulduğu durum

Detaylı

SINAV KAYGISI. Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir? * Fiziksel Belirtiler

SINAV KAYGISI. Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir? * Fiziksel Belirtiler SINAV KAYGISI Kaygı, stresli bir durum karşısında hepimizin yaşadığı uyarılmışlık halidir. Ancak kaygının belli bir miktarda yaşanmasının olumlu işlevleri de vardır. Bir miktar kaygı günlük hayatta bizi

Detaylı

Çocuklarınızın öfkelerini kontrol etmelerinde ve uygun yollarla ifade etmelerini sağlamakta aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurabilirsiniz.

Çocuklarınızın öfkelerini kontrol etmelerinde ve uygun yollarla ifade etmelerini sağlamakta aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurabilirsiniz. Çocuklar, yetişkinler gibi kaygılanabilir ve stres yaşayabilirler. Ölüm, hastalık, boşanma, taşınma gibi hayat değişimleriyle başa çıkmaya ek olarak özgüven ve aidiyet duygularıyla mücadele ederler. Herkes

Detaylı

DİNLEME TÜRLERİ VE ETKİN DİNLEME

DİNLEME TÜRLERİ VE ETKİN DİNLEME DİNLEME TÜRLERİ VE ETKİN DİNLEME ETKİLİ İLETİŞİM Konuşma ve Aktarma Becerisi Alma ve Dinleme Becerisi Konuşma ve Aktarma Becerisi Konuşmacıysanız DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ SÖYLEMEK İSTEDİKLERİNİZ SÖYLEDİĞİNİZİ SANDIĞINIZ

Detaylı

İLETİŞİM. Prof.Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

İLETİŞİM. Prof.Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı İLETİŞİM Prof.Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Sunum Planı İletişim tanımı Sözlü iletişim Sözsüz iletişim Aktif dinleme Empati Açık iletişim İletişim

Detaylı

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme İLETİŞİM

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme İLETİŞİM Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme İLETİŞİM Yrd.Doç.Dr. Gülçin Tan Şişman Eğitim Programları ve Öğretim İletişim "Ne kadar çok bilirsen bil, söylediklerin karsındakinin anlayacagı kadardır."

Detaylı

sıklıkla kullanırız. Ancak bunların farkına varırsak değiştirebiliriz.

sıklıkla kullanırız. Ancak bunların farkına varırsak değiştirebiliriz. Sözlü iletişimde kullanılan ancak sorun çözmeye yardımcı olmayan etkisiz iletişim yollarını sıklıkla kullanırız. Ancak bunların farkına varırsak değiştirebiliriz. Sözlü iletişimde kullanılan ancak sorun

Detaylı

OYUN VE ÇOCUK. -Çocuğun iç dünyasını anlayabilmek. -Çocuğun olayları anlamasına yardım etmek. -Çocuğa olaylarla baş etme becerileri kazandırmak

OYUN VE ÇOCUK. -Çocuğun iç dünyasını anlayabilmek. -Çocuğun olayları anlamasına yardım etmek. -Çocuğa olaylarla baş etme becerileri kazandırmak OYUN VE ÇOCUK Oyun oynamak çocukluk çağına özgü psikolojik, fizyolojik ve sosyal içerikli bir olgudur. Oyun hem zihinsel gelişimin aynası olan hem sosyal becerilerin öğrenildiği hem de duygusal boşalımın

Detaylı

ANNE BABA ÇOCUK İLETİŞİMİ

ANNE BABA ÇOCUK İLETİŞİMİ ANNE BABA ÇOCUK İLETİŞİMİ Çocuğun davranışlarının kabul edilebilir bir düzeyde olması, yapıcı ve uyumlu bir birey olarak yetişmesi anne, baba, çocuk iletişimine bağlıdır. Eğer sağlıklı bir iletişim kurulabiliyorsa,

Detaylı

İletişim Nedir? İletişim; duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her yolla başkalarına aktarılmasıdır. Bu sürecin amacı ; anlaşılmaktır.

İletişim Nedir? İletişim; duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her yolla başkalarına aktarılmasıdır. Bu sürecin amacı ; anlaşılmaktır. CrystalAcademy İletişim Nedir? İletişim; duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her yolla başkalarına aktarılmasıdır. Bu sürecin amacı ; anlaşılmaktır. BEDEN DİLİNDE İLETİŞİM Sözsüz mesajlar,

Detaylı

ETKİN İLETİŞİM İLETİŞİMSİZLİK İLETİŞİM ENGELLERİ

ETKİN İLETİŞİM İLETİŞİMSİZLİK İLETİŞİM ENGELLERİ ETKİN İLETİŞİM İLETİŞİMSİZLİK İLETİŞİM ENGELLERİ İletişim araçlarının etkinliği 7% 55% 38% Sözler Ses Vücut dili Konuşmanın etkinliği 4% Sözler Ses 96% ETKİN İLETİŞİM VE DİNLEME Sağlıklı ve etkin bir iletişimin

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

Geri Bildirim. Prof.Dr.Güler Bahadır İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı

Geri Bildirim. Prof.Dr.Güler Bahadır İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Geri Bildirim Prof.Dr.Güler Bahadır İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Amaç Etkili geri bildirim vermek 2 Öğrenim Hedefleri Katılımcılar; Geri bildirimin tanımlayabilmeli Geri bildirimin

Detaylı

5 Yaş : En sevdiğim arkadaşım Yaş : Kurallar ve törenler 9-11 yaş : Kuvvetlenen Arkadaşlık Bağları

5 Yaş : En sevdiğim arkadaşım Yaş : Kurallar ve törenler 9-11 yaş : Kuvvetlenen Arkadaşlık Bağları 1. Ay : İşte geldim, buradayım! 3. Ay : Harika bir oyuncağım var: Ellerim! 6. Ay : Ben bir enerji küpüyüm! 9. Ay : Güvenlik önlemlerini artırdınız mı? Emekliyorum! 12. Ay : Yürüyorum! Bağımsızım, Mutluyum,

Detaylı

CEMAL REŞİT REY İLKOKULU 4. SINIFLAR REHBERLİK ETKİNLİKLERİ

CEMAL REŞİT REY İLKOKULU 4. SINIFLAR REHBERLİK ETKİNLİKLERİ CEMAL REŞİT REY İLKOKULU 4. SINIFLAR REHBERLİK ETKİNLİKLERİ ETKİNLİK NO: 1 ETKİNLİĞİN ADI: SORUMLULUK BİLDİRGESİ AMAÇ : Öğrencilerin üstlenmeleri gereken sorumlulukları fark etmelerini sağlamak MATERYAL

Detaylı

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU MART 2016

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU MART 2016 ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU MART 2016 AİLE İÇİ İLETİŞİM VE SINAV KAYGISI PSİKOLOJİK DANIŞMA ve REHBERLİK BÖLÜMÜ İçindekiler Motivasyonu Arttırma ve Hedef Belirleme Hedef Belirlerken Göz Önünde Bulundurulacak

Detaylı

EVLİLİK ÖNCESİ EĞİTİM

EVLİLİK ÖNCESİ EĞİTİM Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü EVLİLİK ÖNCESİ EĞİTİM EVLİLİKTE İLETİŞİM ve YAŞAM BECERİLERİ -2 EVLİLİK ÖNCESİ EĞİTİM EVLİLİKTE İLETİŞİM ve YAŞAM BECERİLERİ 2 SUNUM İÇERİĞİÇ Evlilikte İletişim

Detaylı

BEDEN DİLİ KULLANIMININ ÖNEMİ:

BEDEN DİLİ KULLANIMININ ÖNEMİ: BEDEN DİLİ KULLANIMININ ÖNEMİ: Başarılı bir konuşmanın olmasında beden dilini kullanmanın da önemi büyüktür. Beden dilini kullanmada şunlara dikkat etmeliyiz. 1. Jest ve Mimikler: Beden dilinin kullanılması,

Detaylı

Can kardeş Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi Nisan Ayı Rehberlik Bülteni Can Velimiz ;

Can kardeş Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi Nisan Ayı Rehberlik Bülteni Can Velimiz ; Can kardeş Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi Nisan Ayı Rehberlik Bülteni Can Velimiz ; Anne babalar için çocuklarının ilk kelimelerini duymak heyecan verici bir deneyimdir. Duyduğu yeni kelimeleri

Detaylı

3. Zihinden atamadığınız tekrarlayan, hoşa gitmeyen düşünceler. 7. Herhangi bir kimsenin düşüncelerinizi kontrol edebileceği fikri

3. Zihinden atamadığınız tekrarlayan, hoşa gitmeyen düşünceler. 7. Herhangi bir kimsenin düşüncelerinizi kontrol edebileceği fikri 1 Aşağıda zaman zaman herkeste olabilecek yakınmaların ve sorunların bir listesi vardır. Lütfen her birini dikkatle okuyunuz. Sonra bu durumun bu gün de dâhil olmak üzere son üç ay içerisinde sizi ne ölçüde

Detaylı

İnsanlar, tarihin her döneminde olduğu gibi bundan sonra da varlıklarını sürdürmek, haberleşmek, paylaşmak, etkilemek, yönlendirmek, mutlu olmak gibi

İnsanlar, tarihin her döneminde olduğu gibi bundan sonra da varlıklarını sürdürmek, haberleşmek, paylaşmak, etkilemek, yönlendirmek, mutlu olmak gibi İLETİŞİMLETİŞİİŞİM İnsanlar, tarihin her döneminde olduğu gibi bundan sonra da varlıklarını sürdürmek, haberleşmek, paylaşmak, etkilemek, yönlendirmek, mutlu olmak gibi amaçlarla iletişim kurmaya devam

Detaylı

1 of 5 14/10/2010. Stresle Başa Çıkma

1 of 5 14/10/2010. Stresle Başa Çıkma 1 of 5 14/10/2010 Stresle Başa Çıkma Stres bizim baskıya karşı duygusal ve fiziksel tepkimizdir. Bu baskı dışsal faktörlerden kendimizin ya da bir yakınımızın yaşam etkinliklerinden, hastalıklarından yaşam

Detaylı

T.C ALİAĞA KAYMAKAMLIĞI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Bölümü BÜLTEN. Ayın Konusu

T.C ALİAĞA KAYMAKAMLIĞI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Bölümü BÜLTEN. Ayın Konusu T.C ALİAĞA KAYMAKAMLIĞI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetleri Bölümü NİSAN Ayın Konusu FARKLILIKLARLA YAŞAMAK İÇİNDEKİLER 1. FARKLILIKLARA SAYGI DUYMA 2. EMPATĠ

Detaylı

İSTEK ÖZEL ACIBADEM ORTAOKULU 2013-2014 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BÖLÜMÜ

İSTEK ÖZEL ACIBADEM ORTAOKULU 2013-2014 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BÖLÜMÜ İSTEK ÖZEL ACIBADEM ORTAOKULU 2013-2014 PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BÖLÜMÜ Bireyin çocukluktan yetişkinliğe geçerken biyolojik, psikolojik ve sosyal yönden geliştiği bireyselleştiği, toplumsallaştığı

Detaylı

Adım Adım Başarıya...

Adım Adım Başarıya... Adım Adım Başarıya... Sevgili Gençler, Etkili çalışma yöntemleri ve bunların uygulanması kısa vadede okul başarınızı arttırıcı bir faktördür. Uzun vadede ise yaşamda başarılı bir kişi olmanızı sağlar.

Detaylı

YAYLACIK İLKOKULU 0-18 (7-11 YAŞ MODÜLÜ) AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI YILLIK DERS PLANI(2.GRUP)

YAYLACIK İLKOKULU 0-18 (7-11 YAŞ MODÜLÜ) AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI YILLIK DERS PLANI(2.GRUP) ŞUBAT 24/02/2016 1. Programa ilişkin olumlu görüş geliştirmeye başlar. 2. Programın genel amaç ve işleyişi hakkında bilgi sahibi olur. 3. Programa devam etme konusunda motivasyonu artar. 4. Programdan

Detaylı

İLETİŞİM İyi iletişimin ön koşulları: İletişimin ilkeleri şunlardır: Saygı: Saydamlık Somutluk Empati:

İLETİŞİM İyi iletişimin ön koşulları: İletişimin ilkeleri şunlardır: Saygı: Saydamlık Somutluk Empati: İLETİŞİM İletişim bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir. Pek çok etkinlik iletişim sayılabilir. Genel anlamda iletişimin gerçekleşmesi için iki sistem gereklidir. Bu sistemler iki insan, iki

Detaylı

Etkili İletişim. Uzman Klinik Psikolog, Evlilik ve Aile Terapisti. Zeynep SET

Etkili İletişim. Uzman Klinik Psikolog, Evlilik ve Aile Terapisti. Zeynep SET Etkili İletişim Uzman Klinik Psikolog, Evlilik ve Aile Terapisti Zeynep SET Bana doğru bir ses çıkarman, benimle iletişim kurduğun anlamına gelmez. David Gordon İletişim Becerileri İletişim Nedir? İletişim

Detaylı

MEF İLKOKULU MART-NİSAN AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI

MEF İLKOKULU MART-NİSAN AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI MEF İLKOKULU MART-NİSAN AYI DEĞERLER EĞİTİMİ ÇALIŞMALARI İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından yürütülen projede mart ve nisan ayı Değerler Eğitimi konusu: Empati Öğrencilerimiz mart ve nisan ayları

Detaylı

NİÇİN İLETİŞİM KURARIZ?

NİÇİN İLETİŞİM KURARIZ? İletişim, duygu, düşünce veya bilgilerin söz, yazı, hareket ve görüntü aracılığıyla başkalarına aktarılmasıdır. Doğduğumuz andan itibaren çevremizle iletişim içerisine gireriz. Duygu ve düşüncelerimizi

Detaylı

Konu: İletişim Becerileri

Konu: İletişim Becerileri İLETİŞİM TEKNİKLERİ Konu: İletişim Becerileri Amaç: Kişilerarası İletişim Performansını Artırma, Etkili iletişim stratejileri oluşturma Özel amaçlar: Katılımcılar bu oturum sonunda; İletişimi tanımlayabilmeli,

Detaylı

Ailede Etkili İletişim = Sağlıklı bir Ruh Sağlığı

Ailede Etkili İletişim = Sağlıklı bir Ruh Sağlığı Ailede Etkili İletişim = Sağlıklı bir Ruh Sağlığı Bu ayki bültenimizi oluştururken Ailede Etkili İletişim ile çok geniş, popüler ve bir o kadar da önemli bir konuya değinmek istedik. İletişimin sözlük

Detaylı

ETKİN DİNLEME VE GERİBİLDİRİM Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı

ETKİN DİNLEME VE GERİBİLDİRİM Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı ETKİN DİNLEME VE GERİBİLDİRİM Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı Etkin dinleme Etkin dinleme empati gösteren, anlatılanların kabul edildiğini ileten, açılımı yüreklendiren bir dinleme

Detaylı

AKRAN ARABULUCU EL KITABI

AKRAN ARABULUCU EL KITABI AKRAN ARABULUCU EL KITABI Aşağıdaki her durum için kendi yaşadığınız ya da tanık olduğunuz çatışmaları kaydedin. Dedektif Arabulucular! Yer- EV: Bulunacak Çatışma- Anne baba ya da diğer yetişkinlerle:

Detaylı

2014 2015 Öğretim Yılı Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik danışmanlık hizmetleri anlayışına bağlı kalınarak hazırlanmıştır.

2014 2015 Öğretim Yılı Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik danışmanlık hizmetleri anlayışına bağlı kalınarak hazırlanmıştır. K. K. T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM ORTAK HİZMETLER DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA ŞUBESİ 2014 2015 Öğretim Yılı Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik

Detaylı

EMPATİ EMPATİNİN TANIMI VE TARİHÇESİ

EMPATİ EMPATİNİN TANIMI VE TARİHÇESİ EMPATİ EMPATİNİN TANIMI VE TARİHÇESİ ABDÜLKADİR DALBAY 1 Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Basit gibi gözüken

Detaylı

3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? OCAK

3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? OCAK 3. SINIFLAR BU AY NELER ÖĞRENECEĞİZ? 04 22 OCAK TÜRKÇE ÖĞRENME ALANI: DİNLEME 1. Dinleme Kurallarını Uygulama 1. Dinlemeye hazırlık yapar. 2. Dinleme amacını belirler. 3. Dinleme amacına uygun yöntem belirler.

Detaylı

İLETİŞİM VE İLETİŞİM SÜRECİ PSİKOLOG PSİKOTERAPİST AİLE DANIŞMANI SİBEL CESUR AKYUNAK

İLETİŞİM VE İLETİŞİM SÜRECİ PSİKOLOG PSİKOTERAPİST AİLE DANIŞMANI SİBEL CESUR AKYUNAK İLETİŞİM VE İLETİŞİM SÜRECİ PSİKOLOG PSİKOTERAPİST AİLE DANIŞMANI SİBEL CESUR AKYUNAK Ne şekilde iletişim kurarız? Genel olarak ne tür iletişimlerden söz edilebilir? İLETİŞİM Sözlü Sözsüz Sözlü iletişimde

Detaylı

DUYGULAR 3 DÜZEYDE INCELENEBILIR: Öznel yaşantı. Duygusal davranış. Fizyolojik olaylar

DUYGULAR 3 DÜZEYDE INCELENEBILIR: Öznel yaşantı. Duygusal davranış. Fizyolojik olaylar emotions DUYGULAR DUYGULAR OLMASAYDı? DUYGULAR 3 DÜZEYDE INCELENEBILIR: Öznel yaşantı Duygusal davranış Fizyolojik olaylar DUYGU KURAMLARı James-Lange Kuramı Önce fizyolojik değişiklikler sonra duygu Bir

Detaylı

Çocuklar İçin Koruyucu Aile Rehberi. Biz Gönüllüyüz Ya Siz?

Çocuklar İçin Koruyucu Aile Rehberi. Biz Gönüllüyüz Ya Siz? Çocuklar İçin Koruyucu Aile Rehberi Biz Gönüllüyüz Ya Siz? ÇOCUKLAR İÇİN KORUYUCU AİLE REHBERİ Sevgili arkadaşlarım; bu kitapta koruyucu aile hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu kitap, biz çocukların

Detaylı

EĞİTİME İLK ADIM MODERN PDR

EĞİTİME İLK ADIM MODERN PDR EĞİTİME İLK ADIM MODERN PDR HAYATIMIZDA YENİ BİR SAYFA AÇILIYOR Bu başlangıç hem çocuğunuzun hem de sizlerin hayatında yepyeni bir dönemin başlangıcı... Okul öncesi ve ilkokula başlama döneminde çocuk

Detaylı

AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ

AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ AKRAN DOSTU OKUL MODELİ PROJESİ 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Bu proje; okul yönetimi, öğretmenler, öğrenciler, veliler ve okul personelini kapsayan geniş katılımlı bir çalışmayı amaçlar. Bu proje; tüm

Detaylı

DARICA ANADOLU LİSESİ 9. SINIF REHBERLİK PLANI

DARICA ANADOLU LİSESİ 9. SINIF REHBERLİK PLANI OCAK ARALIK KASIM EKİM EYLÜL AY HAFTA DARICA ANADOLU LİSESİ 9. SINIF REHBERLİK PLANI ETKİNLİKLER YETERLİK ALANLARI KAZANIM NUMARASI VE KAZANIMLAR UYGULAMA Öğrencilerle tanışılması, okulun tanıtılması,

Detaylı

ATATÜRK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ

ATATÜRK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ ATATÜRK ORTAOKULU REHBERLİK SERVİSİ 7-19 YAŞ AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI 7-19 YAŞ AİLE EĞİTİMİ PROGRAMI HAKKINDA GENEL BİLGİLER VELİ DAVETİYESİ.doc NEDEN ANNE BABA EĞİTİMİ? 7-19 Yaş Aile Eğitimi Programı ailelerin

Detaylı

REHBERLİK BİRİMİ ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ

REHBERLİK BİRİMİ ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ REHBERLİK BİRİMİ ÇOCUKLARDA PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ Anne babalar olarak hepimiz çocuklarımızın sorunsuz ve mutlu bir şekilde yaşamalarını sağlamak isteriz. Üzülmemeleri ve mutsuz olmamaları için elimizden

Detaylı

AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME

AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME 2 AKTIF (ETKİN) ÖĞRENME Aktif öğrenme, bireyin öğrenme sürecine aktif olarak katılımını sağlama yaklaşımıdır. Bu yöntemle öğrenciler pasif alıcı konumundan çıkıp yaparak yaşayarak

Detaylı

Dil Gelişimi. temel dil gelişimi imi bilgileri

Dil Gelişimi. temel dil gelişimi imi bilgileri Dil Gelişimi Yaş gruplarına göre g temel dil gelişimi imi bilgileri Çocuklarda Dil ve İletişim im Doğumdan umdan itibaren çocukların çevresiyle iletişim im kurma çabaları hem sözel s hem de sözel olmayan

Detaylı

www.turkceciler.com Türk Dili ve Edebiyatı Kaynak Sitesi

www.turkceciler.com Türk Dili ve Edebiyatı Kaynak Sitesi www.turkceciler.com Türk Dili ve Edebiyatı Kaynak Sitesi OKUMA GELİŞİM DOSYASI 204 OKUMA ALIŞKANLIĞININ KAZANDIRILMASI Okuma; kelimeleri, cümleleri veya bir yazıyı bütün unsurlarıyla görme, algılama, kavrama

Detaylı

Dinleme DİNLEME. Dinlemenin Amaçları. Dinlemeyi Etkileyen Faktörler. Motivasyonun, Duyguların ve Amacın Etkisi

Dinleme DİNLEME. Dinlemenin Amaçları. Dinlemeyi Etkileyen Faktörler. Motivasyonun, Duyguların ve Amacın Etkisi Dinleme DİNLEME Öğr. Gör. A. Alper ERTEM Dinleyicinin, daha önce söylenilenler ile bir sonra söylenilen cümle arasında bağlantı kurma ve iletişim içindeki işlevini anlama yeteneğidir. Duyma farklılıklar

Detaylı

İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU PDR BÖLÜMÜ 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU PDR BÖLÜMÜ 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU PDR BÖLÜMÜ 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU Yaş Dönem Özellikleri BÜYÜME VE GELİŞME Gelişme kavramı düzenli, sürekli ve uyumlu bir ilerlemeyi dile

Detaylı

REHBERLİK GRUP ETKİNLİKLERİ ETKİNLİK 1

REHBERLİK GRUP ETKİNLİKLERİ ETKİNLİK 1 Oyunun Adı: Ben Kimim? Amacı: Görsel algının gelişmesi Hedef kitle : 6-5 yaş REHBERLİK GRUP ETKİNLİKLERİ ETKİNLİK 1 Malzeme: Farklı tiplerde ve özelliklerde küçük oyuncaklar Kişi sayısı: 10-15 kişi. Oyunun

Detaylı

İLETİŞİM DUYARLI ANNE- BABALARA

İLETİŞİM DUYARLI ANNE- BABALARA İLETİŞİM DUYARLI ANNE- BABALARA Anne-baba ve çocuk arasındaki iletişim yalnızca bilgi alışverişi anlamına gelmez. Bu ilişkide, aynı zamanda karşılıklı duygu ve düşüncelerin aktarımı da söz konusudur. İletişim

Detaylı

GAZİANTEP LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ

GAZİANTEP LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ GAZİANTEP LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ Konsantrasyon Sorunu Ders çalışmak yerine başka şeyler yapmak istiyorum, Kitabı elime alıyorum fakat kapağını bir türlü açamıyorum diyorsanız konsantrasyon sorununuz

Detaylı

ÖĞRENCİLERİMİZLE NELER YAPTIK?

ÖĞRENCİLERİMİZLE NELER YAPTIK? ÖĞRENCİLERİMİZLE NELER YAPTIK? ANASINIFI Bu ay işlediğimiz konular, öğrencilerin olumlu özelliklerin farkındalığı ve duygularımızdan korkunun hayatımızdaki yeri. Yapılan sınıf içi çalışmalarda, olumlu

Detaylı

HAKİM ÖMER ONSUN İLKOKULU ERASMUS + KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR VE FARKINDALIK YARATILMASI VELİ SEMİNERİ MAYIS 2017

HAKİM ÖMER ONSUN İLKOKULU ERASMUS + KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR VE FARKINDALIK YARATILMASI VELİ SEMİNERİ MAYIS 2017 HAKİM ÖMER ONSUN İLKOKULU ERASMUS + KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR VE FARKINDALIK YARATILMASI VELİ SEMİNERİ MAYIS 2017 PROJE HAKKINDA Program: ERASMUS+ Okul Eğitimi Bireylerin Öğrenme Hareketliliği

Detaylı

Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı

Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı Doç. Dr. Serdar Öztora Aile Hekimliği Anabilim Dalı Amaç Sözlü ve sözsüz iletişim teknikleri konusunda bilgi sahibi olmak 2 Hedefler Katılımcılar bu dersin sonunda; Sözlü ve sözsüz iletişim tekniklerinin

Detaylı

SINAV ÖNCESİ SON UYARILAR...

SINAV ÖNCESİ SON UYARILAR... SINAV ÖNCESİ SON UYARILAR... Gereksiz yere kaygılanmayın! Kendinizi rahat hissederseniz sınavda panik yaşamazsınız. Sınav için daima olumlu düşünün. Sınavı ölüm kalım savaşına dönüştürmeyin. Sınav sadece

Detaylı

KASIM AYI 4 YAŞ GRUBU AYLIK BÜLTENİ

KASIM AYI 4 YAŞ GRUBU AYLIK BÜLTENİ KASIM AYI 4 YAŞ GRUBU AYLIK BÜLTENİ 10 KASIM ATATÜRK Ü ANMA ŞİİRLER 10 Kasım geldi işte Üzgünüz biz milletçe Atatürk! ü anarız O bizim kalbimizde 10 Kasım geldi işte Koşarız Anıtkabir e Atatürk ü anarız

Detaylı

Serkan KAMBER. Trabzon Tevfik Serdar Anadolu Lisesi Bilgi ve İletişim Teknolojisi Öğretmeni

Serkan KAMBER. Trabzon Tevfik Serdar Anadolu Lisesi Bilgi ve İletişim Teknolojisi Öğretmeni Serkan KAMBER Trabzon Tevfik Serdar Anadolu Lisesi Bilgi ve İletişim Teknolojisi Öğretmeni Tam isabet Fena değil Daha çok çalışmalısın İnsanlar sizi ve düşüncelerinizi iletişim kurabilme yeteneğinize göre

Detaylı

Duygu, düşüncelere bedenin içsel olarak karşılık vermesidir. Başka bir deyişle, beyne kalbin eşlik etmesidir.

Duygu, düşüncelere bedenin içsel olarak karşılık vermesidir. Başka bir deyişle, beyne kalbin eşlik etmesidir. Duygu, hareket halindeki enerjidir. Duygu, düşüncelere bedenin içsel olarak karşılık vermesidir. Başka bir deyişle, beyne kalbin eşlik etmesidir. Duygu, insanın yaşam kalitesini belirleyen en önemli kaynaktır.

Detaylı

SORUN PENCERESİ (TEŞHİS) { KABUL EDİLİR DAVRANIŞLAR KABUL EDİLEMEZ DAVRANIŞLAR

SORUN PENCERESİ (TEŞHİS) { KABUL EDİLİR DAVRANIŞLAR KABUL EDİLEMEZ DAVRANIŞLAR KABUL EDİLİR DAVRANIŞLAR SORUN PENCERESİ (TEŞHİS) { KABUL EDİLEMEZ DAVRANIŞLAR SORUN PENCERESİ { DAVRANIŞLAR KABUL EDİLİR KABUL EDİLEMEZ DAVRANIŞLAR Kim daha rahatsız? Kimin ihtiyacı engelleniyor? Sorunu

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:05 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:08

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:05 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:08 Söz Dinlemeyen Çocuklara Nasıl Yardımcı Olunmalıdır? Çocuklarda zaman zaman anne-babalarının sözünü dinlememe kendi bildiklerini okuma davranışları görülebiliyor. Bu söz dinlememe durumu ile anne-babalar

Detaylı

OKUL ÖNCESİ REHBERLİK HİZMETİ

OKUL ÖNCESİ REHBERLİK HİZMETİ OKUL ÖNCESİ REHBERLİK HİZMETİ Marmara Evleri Anaokulunda Rehberlik Hizmetleri (3 6 yaş) Okulumuzdaki tüm öğrencilerin her yönüyle sağlıklı gelişmeleri, okul ortamına uyum sağlamaları ve kapasitelerini

Detaylı

Nasıl Daha İyi Öğrenirim?

Nasıl Daha İyi Öğrenirim? Nasıl Daha İyi Öğrenirim? Farklı Öğrenme Yöntemleri Öğrenciler farklı yöntemlerle öğrenirler. Bunlardan bazıları aşağıda verilmiştir: okuyarak ve okuduğunu hatırlayarak, önemli bölümlerin altlarını çizerek,

Detaylı

ECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ

ECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ETKİLİ İLETİŞİM VE STRES YÖNETİMİ ŞEKİLLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYOR İSE HIZLI MI YOKSA YAVAŞ MI? STRES NEDİR? İç ve dış etkenlerden dolayı

Detaylı

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROĞRAMI (48-60 AY) TAM GÜNLÜK AYLIK EĞİTİM PLANI ARALIK 2016 AYLIK PLAN

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROĞRAMI (48-60 AY) TAM GÜNLÜK AYLIK EĞİTİM PLANI ARALIK 2016 AYLIK PLAN MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROĞRAMI (48-60 AY) TAM GÜNLÜK AYLIK EĞİTİM PLANI ARALIK 2016 AYLIK PLAN BİLİŞSEL GELİŞİM Kazanım 1. Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Ø Dikkatini çeken nesne/durum/olaya

Detaylı

Hani annemin en büyük yardımcısı olacaktım? Hani birlikte çok eğlenecektik? Kardeşime dokunmama bile izin vermiyor. Kucağıma almak da yasak.

Hani annemin en büyük yardımcısı olacaktım? Hani birlikte çok eğlenecektik? Kardeşime dokunmama bile izin vermiyor. Kucağıma almak da yasak. Bu ayki rehberlik bülteni konumuz Kardeş Kıskançlığı hakkındadır. Sizlere çocuğunuza bu süreçte nasıl yardımcı olabileceğiniz ile ilgili önerilerimiz olacaktır. KARDEŞ KISKANÇLIĞI Neler olduğunu hiç anlamıyorum!

Detaylı

SON BASAMAK: II.TEOG

SON BASAMAK: II.TEOG SON BASAMAK: II.TEOG TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI NEDİR? (TEOG) Ortaokuldan liseye geçiş için yapılan sınavdır. Ortak sınavlardır ve 6 tane dersi kapsar. Yanlışlar doğru sayısını etkilemez.

Detaylı

NASIL ÇALIŞILIR? NASIL BAŞARILI OLUNUR?

NASIL ÇALIŞILIR? NASIL BAŞARILI OLUNUR? NASIL ÇALIŞILIR? NASIL BAŞARILI OLUNUR? BEYNİ ÖĞRENMEYE HAZIRLAMAK 1. Fizyolojik Hazırlık Duruşunuzu Düzeltin İyi Beslenin Sağlığınıza Dikkat Edin Olumlu Yüz İfadesi Oluşturun Hareket Edin Gerginlikten

Detaylı

02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay, & Taş HOŞGELDİNİZ. Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT)

02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay, & Taş HOŞGELDİNİZ. Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT) 02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay, & Taş ljelinek@uke.de HOŞGELDİNİZ Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT) D-MCT: Uzay Pozisyonu Günün Konusu Davranış Hafıza Depresyon Denken Duyguların

Detaylı

Esin TÜRKOĞLU Psikolojik Danışman. Manisa Rehberlik ve Araştırma Merkezi

Esin TÜRKOĞLU Psikolojik Danışman. Manisa Rehberlik ve Araştırma Merkezi Esin TÜRKOĞLU Psikolojik Danışman Manisa Rehberlik ve Araştırma Merkezi 1. Tütün Alkol ve Madde Bağımlılığı Önleme Programı 2. Trafik Dersinde Madde Bağımlılığının Trafiğe Etkisi Kazanımı 3. Okul Rehberlik

Detaylı