FİZ406 NÜKLEER FİZİK DERS NOTLARI. Hazırlayan:

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "FİZ406 NÜKLEER FİZİK DERS NOTLARI. Hazırlayan:"

Transkript

1 FİZ406 NÜKLEER FİZİK DERS NOTLRI Hazırlayan: Dr. Menekşe ŞENYİĞİT nkara Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü

2 Tavsiye Edilen Kitaplar: 1. W. S. C. Williams, "Nuclear and Particle Physics"; (Oxford,1991) 2. Kenneth S. Krane, "Introductory Nuclear Physics"; (John Wiley and Sons, 1988) 3.. Das and T. Ferbel, " Introduction to Nuclear and Particle Physics ", (World Scientific, 2005) Ders İçeriği: 1. Nükleer Fiziğe Giriş Tarihçe ve genel bakış Terminoloji Birimler ve boyutlar 2. Çekirdeğin Genel Özellikleri Elektrik yük dağılımı Nükleer kütle dağılımı Nükleer yarıçap Nükleer bağlanma enerjisi Nükleer spin ve parite Nükleer elektromanyetik momentler 3. Nükleer Kuvvetin Özellikleri Döteron problemi Nükleonlar arasındaki nükleer kuvvetin özellikleri 4. Çekirdek Modelleri Sıvı damlası modeli Nükleer kabuk modeli Kollektif model 5. Radyoaktif Bozunma Radyoaktiflik lfa bozunumu Beta bozunumu Gama bozunumu 6. Nükleer Reaksiyonlar Reaksiyon türleri ve korunum yasaları Rutherford saçılması 2

3 BÖLÜM 1: NÜKLEER FİZİĞE GİRİŞ Nükleer fizik, atomun çekirdeğini inceleyen bir fizik dalıdır. Döterondan Uranyuma kadar, dünyada neredeyse 1700 çeşit çekirdek bulunmaktadır. Diğer büyük çoğunluk ise laboratuvarlarda üretilmektedir ve yıldızların içerisinde bulunmaktadır. Nükleer özelliklerden sorumlu olan esas kuvvet, güçlü etkileşmeden kaynaklanmaktadır. Diğer yandan, zayıf ve elektromanyetik etkilerin de önemli rolü vardır. 1.1 NÜKLEER FİZİĞİN KIS TRİHİ Nükleer fiziğin başlangıcı 1896 yılında Becquerel tarafından radyoaktivitenin keşfedilmesine dayanmaktadır. (Radyoaktiflik: bazı çekirdekler kararsızdır ve kendiliğinden bozunabilir.) İyi sarılmış fotoğraf plakalarının uygun minerallerin yanına koyulduğunda karardığını kazara farketmiştir. Becquerel fotoğraf plakalarının bazılarının güneş ışığından uzağa konulmasına rağmen, bozulduğunu fark etti. Bu fotoğraf plakaları uranyum numunelerinin yanında bulunmaktaydı. Böylelikle radyoaktifliği keşfetti. Becquerel in keşfinden 2 yıl sonra, Pierre ve Marie Curie maden cevherinden Radyum u (Z=88) ayırmayı başardı. Kısa süre sonra, bu tür aktivitelerle bir elementin kimyasal özelliklerinin değişeceği farkedilmiştir. Bir kaynak bir manyetik alana yerleştirildiğinde, üç farklı olası tipte aktivite vardır, bazı ışınların izleri bir yönde sapmaktadır, bazıları zıt yönde ve bazıları da etkilenmemektedir. Bu ışınlar, alfa, beta ve gama ışınlarıdırlar. lfa ışınlarının pozitif yüklü 4He çekirdeğinden oluştuğu, beta ışınlarının elektron ve pozitronlardan meydana geldiği ve gama ışınlarının net yükü olmayan elektromanyetik radyasyon olduğu bulunmuştur. Elektronların keşfi 1897 yılında J. J. Thomson tarafından yapılmıştır. Katot ışını tüpü denilen havası alınmış bir tüp içerisinde katottan salınan ışınların (katot ışınları) magnetik alan tarafından saptırıldığını gözlemlemiştir. e/m oranını bulmuştur yılında Rutherford, çekirdeğin varlığını bir atomun merkezi küçük kısmı olarak tanımlamıştır. tom çekirdeğinin keşfi ise Ernest Rutherford, Hans Geiger, E. Marsden tarafından gerçekleştirilmiştir ( ). Dört helyum çekirdeğinden alfa parçacıklarının çok ince bir altın folyodan saçılmasını gözlemlemişlerdir. O tarihlerde tahmin edilen atom modeline uygun olmayacak şekilde, bazı alfa parçacıklarının düz bir doğrultuda ilerlerken, bazılarının beklenenden daha büyük açılarda saçıldıklarını görmüşlerdir. lfa parçacıkları altın folyodan düz bir doğrultuda geçip gidiyorsa atomun büyük bir çoğunluğu boşluktan oluşuyor demektir. Büyük açılarla saçılıyorsa pozitif yüklü alfa parçacıklarını iten bir şey var demektir. Böylece atomun kütlesinin nerdeyse tamamını oluşturan çekirdeğinin pozitif yüklü olduğunu keşfetmişlerdir yılında, birkaç ağır çekirdeğin yarıçapı Chadwick tarafından ölçülmüştür ve m basamağında olduğunu bulmuştur. Bakır, gümüş ve altın gibi ağır radyoaktif elementlerden alfa parçacıklarının saçılmasını içeren deneyler yapılmıştır ve ölçülen tesir kesitlerinin, nokta yüklerden Coulomb saçılması için Rutherford formülünün beklenen değerinden farklı olduğu bulunmuştur. James Chadwick ise 1932 yılında nötronu keşfetmiştir li yıllardan beri Rutherford tarafından proton kadar ağır bir yüksüz parçacığın var olabileceği öne sürülmüştür. Chadwick 3

4 polonyum kaynağından çıkan alfa parçacıklarını berilyum hedefine çarptırarak son derece girici bir yüksüz radyasyon elde etmiştir. Bu radyasyon reaksiyon sonucunda açığa çıkan parçacık parafine çarptırılarak gözlenmiştir. Nötron, parafindeki su moleküllerine çarptığında proton açığa çıkar ve bu protonlar detektör (iyon odası) yardımıyla gözlenmiştir. Enerji ve momentumun korunumu denklemlerinden bu reaksiyonda açığa çıkan yüksüz parçacığın en az proton kadar ağır olduğu elde edilmiştir. Çekirdeklerin yapı taşları nötronlar ve protonlardır. Nötron net elektrik yükü taşımadığı ve izole bir parçacık olarak (yeni çekirdeğin dışında) kararsız olduğundan 1932 yılına kadar keşfedilememiştir. Chadwick, Curie ve Joliot tarafından keşfedilmiştir. Çekirdeğin içerisinde yüklü olan parçacıklar sadece protonlardır. Pozitif yüklüdürler. Çekirdeğin içerisinde sadece pozitif yükler olduğu için bir çekirdeğin içerisinde elektromanyetik kuvvet iticidir ve Coulomb kuvvetinden daha güçlü ve çekici olan başka bir kuvvet olmadan nükleonlar birarada tutulamazlar. Bu güçlü etkileşme ile ilk karşılaşmamızdır. Bir kaç önemli olay: 1868 Mendeleev, elementlerin periyodik sınıflandırmasını gerçekleştirdi Rontgen x-ışınlarını keşfetti. Röntgen, başlangıçta bu ışınların yapısını tam olarak anlayamadığı için onları, bilinmeyen anlamında X olarak adlandırdı Radyoaktifliğin keşfi- Becquerel 1897 J. J. Thomson, katot ışınlarının keşfi, katot ışınları serbest elektronlardır. Elektronun yükünü ve kütlesini ölçtü Marie ( ) -Pierre Curie ( ) Polonyum ve radyumu keşfettiler. (1903 yılında Nobel Fizik ödülü aldılar) 1900 Paul Villard= Gamma ışınları 1908 Geiger ve Rutherford alfa parçacıklarının +2 yükünü ölçtüler Rutherford Çekirdeğin keşfi 1913 Ernest Rutherford ( ) ve Niels Bohr ( ) ilk atom modeli. Rutherford, aynen gezegenlerin güneş etrafında dolandıkları gibi, elektronların pozitif yüklü çekirdeğin etrafında farklı yörüngelerde dolandığını söyledi. Bohr atomik spektra teorisini geliştirdi. (1908 de Nobel Kimya ödülünü aldı.) 1914 Robinson ve Rutherford alfa parçacıklarının kütlesini ölçtüler Kuantum teori gelişmeye başladı. (de Broglie, Schrödinger, Heisenberg, Born, Dirac) Pauli nötrinonun varlığını ortaya koydu, Fermi beta bozunma teorisini açıkladı James Chadwick ( ) nötronu keşfetti Frederic Joliot ( ) ve eşi Irene Curie ( ) tarafından yapay radyoaktifliğin keşfedilmesi (alimünyum 27, alfa parçacıkları ile bombardıman edildi, açığa nötron ve fosfor çıktı. Fosfor da beta bozunmasına uğrar.) 1935 Bohr un bileşik çekirdek ve sıvı damlası modeli ortaya atıldı Bethe ve WeizsÄcker in yarı deneysel kütle formülünü buldular Hahn ve Strassman tarafından fisyon olayı keşfedildi Bethe ve WeizsÄcker yıldızların enerjisinin termonükleer füzyon reaksiyonlarından geldiğini açıkladılar Meitner, Bohr ve Wheeler fisyon olayını teorik olarak açıkladılar Nötronlarla deneyler yapılmaya başlandı. 4

5 Chadwick nötronu elde eden deneyini gerçekleştirdikten sonra, fizikçiler bu tür deneylere yöneldiler. Nötron yüksüz olduğundan atomun çekirdeğine kolayca yaklaşır ve çekirdek tarafından yutulabilir. Bu süreç sonucunda bazen radyoaktif olabilen bir izotop oluşur ve beta bozunması ile başka bir elemente dönüşür. Fermi özellikle bu reaksiyonlarla ilgilendi, uranyum 92 yi nötronlarla bombardıman ederek yeni, yapay elementler elde etmiştir enerji üreten cihazların patenti alındı. Fisyonun keşfedilmesinden sonra dünyadaki diğer laboratuarlarda bu deney tekrarlandı ve 1930 lu yıllarda nükleer fizik alanında büyük bir hareketlilik yaşandı. Joliot, Hans von Halban ve Lew Kowarski ( ), fisyon sürecinde ikincil nötronların açığa çıktığını ve açığa çıkan nötron sayısının yaklaşık 3 olduğunu keşfettiler. yrıca açığa çıkan bu nötronların tekrar ortamdaki uranyum çekirdeği ile etkileşerek zincirleme bir reaksiyonla fisyon olaylarının gerçekleştiğini fark ettiler Fermi ilk fisyon reaktörünü kurdu. Francis Perrin ( ) ve bir grup fizikçi kritik kütle kavramını açıkladı ve bugünkü nükleer reaktörlerin benzeri bir cihazın patentine başvurdu. Bu araştırma ekibi lman işgali nedeniyle bir iki hafta içerisinde dağıtıldı ve savaş boyunca bu patent sır olarak saklandı. Bu arada çalışmalar İngiltere, Kanada ve US da aktif bir biçimde devam ediyordu. tom silahlarını geliştirmesi ile Nazi lmanya sına karşı bir korku doğmuştu. Bu korku, Leo Szilard ( ) ve Eugune Wigner ( ) in girişimi ile lbert Einstein ( ) tarafından Başkan Roosevelt e 2 ğustos 1939 yazılan bir mektupla dile getirildi. Böylece merika Büyük Manhattan Projesini başlattı Hiroşima ve Nagazaki ye atom bombaları atıldı. Bu proje, Robert Oppenheimer tarafından yönetilmiştir, uranyum 235 ve plütonyum 239 elementleri ile çalışmışlardır. 94 Pu elementi üzerinde Fermi çalışmış ancak Glenn Seaborg ( ) tarafından 1940 yılında keşfedilmiştir. Plütonyum ile ilgili deneyler 16 Temmuz 1945 de New Mexico da lamogordo da yapılmış ve daha sonra 9 ğustos 1945 de Nagasaki ye atom bombası atılmıştır. Uranyum 235 ile yapılan atom bombası ise 6 ğustos 1945 de Hiroshima ya atılmıştır. Bir kaç yıl sonra US, Rusya ve kimi gelişmiş ülkeler nükleer enerji ile ilgili bu yarışa katılmış, yıllarında ise bir füzyon ürünü olan Hidrojen bombası üretilmiştir. Nükleer enerji ilk kez 1951 de Chicago da EBR-I denilen küçük bir hızlı (fast) nötron reaktöründe üretilmiştir, 18 Ekim 1945 de Charles de Gaulle tarafından imzalanan bir antlaşma ile CE (tomic Energy Commission) kurulmuştur Gamov kozmolojik nukleosentez teoriyi açıkladı. (çeşitli nükleer reaksiyonlar aracılığı ile evrende bulunan değişik nüklitlerin (çekirdeklerin) oluşması) 1953 Salpeter güneşteki temel füzyon olayını açıkladı Yıldızların nükleosentez teorisinin Burbidge, Fowler ve Hoyle tarafından açıklandı güneşteki nötrinoların detekte edildi SN1987a supernovasından gama ışını ve nötrinolar detekte edildi NÜKLEER ÖZELLİKLER tom kavramı ilk kez M.Ö yıllarında Yunan filozofları Democritus ve Leucippus tarafından ileri sürülmüştür. tom sözcüğünün anlamı Yunancada bölünemez demektir. tom bir çekirdek ve elektron kabuğundan oluşur. 5

6 Çekirdek ise proton ve nötronlardan oluşur. Proton ve nötronların her ikisine birden nükleonlar denir. Protonlar pozitif, elektron ise negatif yüklüdür. tomda proton sayısı elektron sayısına eşittir. Elektronlar çekirdeğin etrafında yörüngede dolanırlar, hafif parçacıklardır. Proton elektrondan 1836 kez daha ağırdır Nötronlar ise yüksüzdür. Çekirdekteki proton sayısı Z ile gösteriler, atom sayısı da denir. Nötron sayısı ise N ile gösterilir. Nötronun kütlesi neredeyse protonun kütlesine eşittir. Bu nedenle atom nötrdür. Proton sayısı ve nötron sayısının toplamına kütle numarası veya atom ağırlığı denir ve yaklaşık olarak atomun kütlesini verir, = N + Z. Kütle numarası olan bir çekirdek, tane nükleon içerir. Herhangi bir çekirdek Z X N ile gösterilir. 12 6C, 16 8O gibi. Elektron sayısı Z yani çekirdekteki elektrik yüklerinin sayısı, elementin kimyasal özelliklerini açıklar. Kimyasal bağlar atomun sadece elektronik yapısını içerir. Elektronlar yörüngelere belli bir kuralla yerleştirilerek Mendeleev tarafından periyodik tablo oluşturulmuştur. Proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı elementlere izotop denir. İzotop aynı yer- demektir ve periyodik tabloda aynı konumda bulunan farklı atomları gösterir. İzotopların kimyasal özelikleri aynı olsa bile nükleer özellikleri tamamen farklıdır. Örneğin Hidrojen (, 1, N 0 ) izotopları, hidrojen, deteryum ve trityumdur. (deteryum çekirdeğine deteron, trityum atomunun çekirdeğine ise triton denir.) Deteryum (ağır su) olarak da adlandırılır, kararlıdır. Trityum H H Z X 1 1H veya (veya D), ( =2,N =1 ) ağır hidrojen (veya T) ise radyoaktiftir ( = 3,N =2 ). Beta bozunması ile He-3 e dönüşür, yarı ömrü 12.3 yıldır. Nükleer reaksiyonlar sonucu yapay olarak elde edilen izotoplara radyoaktif izotoplar veya radyoizotoplar denir. İzoton, aynı nötron sayısına, farklı proton sayısına sahip çekirdeklere denir ( 2He 2 ve 1H 2 ; 6C 7 ve 7N 7 ) He, H ve İzobar, aynı kütle numarasına sahip çekirdeklere denir seryum) yna çekirdek, N ve Z sayılarının karşılıklı yer değiştirdiği çekirdekler N8 ve 8O Ce 8, 7 7 Na. (Ce C8 8 6 ve O ve İzomer, aynı Z ve N sayısına sahip iki çekirdek (yani aynı sayısına), farklı enerji durumlarında bulunuyorsa nükleer izomerleri oluşturur. Uyarılmış durumları taban durumundan daha yüksektir. İzomer bir çekirdek alışılmadık bir şekilde uyarılmış nötron veya protona sahiptir. İzomer bir çekirdek, çok uzun bir süre uyarılmış durumda kalabilir. Enerji 6

7 fazlalıklarını gamalar biçiminde salarak, taban durumuna geri düşerler. Bazı durumlarda açığa çıkan gama ışını atomun kendi yörüngesindeki elektronlarından birine çarpar, elektron bu enerjiyi soğurur ve atomdan dışarı atılır. Bu duruma iç dönüşüm denir, kendiliğinden iyonlaşma gibi düşünülebilir. Enerji fazlalıklarını dışarıya verirken spinlerinde önemli değişiklikler olur. Spinleri arasında büyük bir fark vardır. Daha yüksek enerjili izomer metastable izomerdir ve m işareti ile gösterilir. Örneğin ve m Co Co 60. Co 60m Ni v, 60m Ni 60 Ni Metastable izomer radyoaktiftir ve gama yayınlayarak taban durumuna ulaşır, radyoaktiftir. İzomere uzun yarı ömre sahip kararsız bir çekirdek de denilebilir. Birkaç piko saniyede ( Co s) oluşur. Örneğin nin yarı ömrü 71 gün iken, bozunmalara izomerik geçiş de denilir. 1.3 NÜKLEER BİRİMLER 58m 27Co nin yarı ömrü 9 saattir. Bu tip Nükleer fizikte en çok kullanılan birim femtometre (fm) dir ve bir fm m mertebesindeki uzunluğa karşılık gelir. Bu uzunluk ölçüsüne, İtalyan-merikan nükleer fizikçisi Enrico Fermi anısına fermi denilmiştir. Nükleer enerji milyon electron volt (MeV) birimi ile ölçülür ve 1 ev = J dür. 1 ev, bir tek elektrik yükünün bir voltluk potansiyel farkı altında ivmelenmesi ile kazandığı enerji olarak tanımlanır. SI veya MKS (metre, kg,s) birim sisteminde aşağıdaki birimler kullanılır: Nükleer kütleler atomic kütle birimi cinsinden ölçülür ve kısaca u şeklinde gösterilir. tomik kütle birimi (u veya akb), bir karbon 12 atomunun kütlesinin 1/12 sine eşittir. 1 akb 1, (83) x kg. yani yaklaşık olarak bir nükleonun kütlesine eşittir. Nükleer bozunma ve reaksiyonların incelenmesinde genellikle kütleler yerine kütle enerjilerini kullanırız: 1u= MeV Elektron volt, 1 elektronun 1V luk potansiyel farkı altında kazandığı enerjiye eşittir. 1 ev=1,60218 x J. 1 MeV = 10 6 ev dur. Yük Kütle MeV/c Kütle (kg) Kütle (akb) 2 (Coulomb) Elektron -19-1,6 10 Proton + 1, , , , , Nötron x 10 1, , akb= 1, kg = 931, MeV/c 2 tomik boyutlar ngström basamağındadır. 1Å = -15 (veya fermi) basamağındadır. 1fm = 10 m m. Nükleer boyutlar ise femtometre Bir gram atomik kütle vagadro sayısı kadar, 6,02x10 23 adet, atom içerir ve 12 gram karbon 1 gr akb 12 içindeki atom sayısıdır ( N ). vagadro sayısı N ile gösterilirse, 7

8 gram başına atom sayısı.. gram başına elektron sayısı gram başına atom sayısı Bir maddenin N Z N N ile verilir. N sayıdaki atom veya molekül miktarına 1 mol denir. 8

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır.

1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır. 1. Hafta 1) GİRİŞ veya A : Çekirdeğin Kütle Numarası (Nükleer kütle ile temel kütle birimi arasıdaki orana en yakın bir tamsayı) A > Z Z: Atom Numarası (Protonların sayısı ) N : Nötronların Sayısı A =

Detaylı

Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin)

Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin) Atomun Yapısı Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin) kendi özelliğini taşıyan en küçük yapı birimine atom

Detaylı

NÜKLEER FİSYON Doç. Dr. Turan OLĞAR

NÜKLEER FİSYON Doç. Dr. Turan OLĞAR Doç. Dr. Turan OLĞAR Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü Birçok çekirdek nötron yakalama ile β - yayınlayarak bozunuma uğrar. Bu bozunum sonucu nötron protona dönüşür

Detaylı

Fisyon,Füzyon, Nükleer Güç Santralleri ve Radyasyon. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ A.Ü. Nükleer Bilimler Enstitüsü

Fisyon,Füzyon, Nükleer Güç Santralleri ve Radyasyon. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ A.Ü. Nükleer Bilimler Enstitüsü Fisyon,Füzyon, Nükleer Güç Santralleri ve Radyasyon Prof. Dr. Niyazi MERİÇ A.Ü. Nükleer Bilimler Enstitüsü Fisyon Otto Hahn ve Fritz Strassmann 1939 yılında 235 U i bir n ile bombardıman edilmesiyle ilk

Detaylı

ATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ

ATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ ATOM Elementlerin özelliğini taşıyan, en küçük yapı taşına, atom diyoruz. veya, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit birimlerine ayrıştırılamayan, maddenin en küçük birimine atom denir. Helyum un

Detaylı

ATOM ATOMUN YAPISI 7. S I N I F S U N U M U. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.

ATOM ATOMUN YAPISI 7. S I N I F S U N U M U. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. ATO YAP Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir Atomu oluşturan

Detaylı

Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Atomsal yapı

Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Atomsal yapı Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel kavramlar Atomsal yapı İçerik Temel kavramlar Atom modeli Elektron düzeni Periyodik sistem 2 Temel kavramlar Bütün maddeler kimyasal elementlerden oluşur.

Detaylı

Radyoaktif elementin tek başına bulunması, bileşik içinde bulunması, katı, sıvı, gaz, iyon halinde bulunması radyoaktif özelliğini etkilemez.

Radyoaktif elementin tek başına bulunması, bileşik içinde bulunması, katı, sıvı, gaz, iyon halinde bulunması radyoaktif özelliğini etkilemez. RADYOAKTİFLİK Kendiliğinden ışıma yapabilen maddelere radyoaktif maddeler denir. Radyoaktiflik çekirdek yapısıyla ilişkilidir. Radyoaktif bir atom hangi bileşiğin yapısına girerse o bileşiği radyoaktif

Detaylı

Proton, Nötron, Elektron

Proton, Nötron, Elektron Atomun Yapısı Atom Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Farklı yüklere sahip bu parçacıklar birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve atomu oluşturur. Atomda bulunan yükler negatif ve

Detaylı

DEMOCRİTUS. Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur.

DEMOCRİTUS. Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. ATOM TEORİLERİ DEMOCRİTUS DEMOCRİTUS Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere

Detaylı

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır.

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır. Atom üç temel tanecikten oluşur. Bunlar proton, nötron ve elektrondur. Proton atomun çekirdeğinde bulunan pozitif yüklü taneciktir. Nötron atomun çekirdeğin bulunan yüksüz taneciktir. ise çekirdek etrafında

Detaylı

ATOMUN YAPISI. Özhan ÇALIŞ. Bilgi İletişim ve Teknolojileri

ATOMUN YAPISI. Özhan ÇALIŞ. Bilgi İletişim ve Teknolojileri ATOMUN YAPISI ATOMLAR Atom, elementlerin en küçük kimyasal yapıtaşıdır. Atom çekirdeği: genel olarak nükleon olarak adlandırılan proton ve nötronlardan meydana gelmiştir. Elektronlar: çekirdeğin etrafında

Detaylı

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET

BÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET BÖLÜM : NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET Atomdaki elektronların hareketini kontrol eden kuvvetler elektromanyetik kuvvettir. Elektromanyetik kuvvet atomları ve molekülleri bir arada tutar. Çekirdekteki

Detaylı

3- KİMYASAL ELEMENTLER VE FONKSİYONLARI

3- KİMYASAL ELEMENTLER VE FONKSİYONLARI 3- KİMYASAL ELEMENTLER VE FONKSİYONLARI Doğada 103 elementin olduğu bilinmektedir. Bunlardan 84 metal elementlerdir. Metal elementler toksik olan ve toksik olmayan elementler olarak ikiye ayrılmaktadır.

Detaylı

FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım

FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım FİZİK 2 ELEKTRİK VE MANYETİZMA Elektrik yükü Elektrik alanlar Gauss Yasası Elektriksel potansiyel Kondansatör ve dielektrik Akım ve direnç Doğru akım devreleri Manyetik alanlar Akım nedeniyle oluşan manyetik

Detaylı

RADYOAKTİFLİK. Bu çalışmalar sonucunda radyoaktif olarak adlandırılan atomların yüksek enerjili tanecikler ve ışınlar yaydıkları belirlenmiştir.

RADYOAKTİFLİK. Bu çalışmalar sonucunda radyoaktif olarak adlandırılan atomların yüksek enerjili tanecikler ve ışınlar yaydıkları belirlenmiştir. RADYOAKTİFLİK Atomların ve molekiller arası çekim kuvvetlerinin değişmesi ile fiziksel değişimlerinin, atomların değerlik elektron sayılarının değişmesiyle kimyasal değişimlerin olduğu bilinmektedir. Kimyasal

Detaylı

FİSYON. Ağır çekirdekler nötronla bombardıman edildiklerinde bölünürler.

FİSYON. Ağır çekirdekler nötronla bombardıman edildiklerinde bölünürler. FİSYON Ağır çekirdekler nötronla bombardıman edildiklerinde bölünürler. Fisyon ilk defa 1934 te Ida Noddack tarafından önerilmiştir. Otto Hahn & Fritz Strassman Berlin (1938) de yaptıkları deneylerde hızlı

Detaylı

A. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ

A. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ ÜNİTE 3 MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 1. BÖLÜM MADDENİN TANECİKLİ YAPISI 1- ATOMUN YAPISI Maddenin taneciklerden oluştuğu fikri yani atom kavramı ilk defa demokritus tarafından ortaya atılmıştır. Örneğin;

Detaylı

1. ATOMLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER

1. ATOMLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER 1. ATOMLA İLGİLİ DÜŞÜNCELER Democritus Maddenin tanecikli yapıda olduğunu ileri sürmüş ve maddenin bölünemeyen en küçük parçasına da atom (Yunanca a-tomos, bölünemez ) adını vermiştir Lavoisier Gerçekleştirdiği

Detaylı

KİM-117 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü

KİM-117 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü KİM-117 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. BÖLÜM 5 ATOM ÇEKİRDEĞİNİN

Detaylı

Kütlenin Korunumu Kanunu: Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir.

Kütlenin Korunumu Kanunu: Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Atom Teorileri 1 Atom Kuramı Milattan önce beşinci yüzyılda, yunan filozofu Democritus, bütün maddeleri, bölünemez veya kesilemez anlamında atomos olarak adlandırılan, çok küçük, bölünmez taneciklerden

Detaylı

ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI)

ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI) ÇALIŞMA YAPRAĞI (KONU ANLATIMI) ATOMUN YAPISI HAZIRLAYAN: ÇĐĞDEM ERDAL DERS: ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERS SORUMLUSU: PROF.DR. ĐNCĐ MORGĐL ANKARA,2008 GĐRĐŞ Kimyayı ve bununla ilgili

Detaylı

Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda bulunan yükler;

Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda bulunan yükler; Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan parçacıklar:

Detaylı

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri 7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar

Detaylı

ATOM BİLGİSİ Atom Modelleri

ATOM BİLGİSİ Atom Modelleri 1. Atom Modelleri BÖLÜM2 Maddenin atom adı verilen bir takım taneciklerden oluştuğu fikri çok eskiye dayanmaktadır. Ancak, bilimsel bir (deneye dayalı) atom modeli ilk defa Dalton tarafından ileri sürülmüştür.

Detaylı

Atomlar ve Moleküller

Atomlar ve Moleküller Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli

Detaylı

ATOMUN YAPISI. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir.

ATOMUN YAPISI. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. ATOMUN YAPISI ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan parçacıklar: * Cisimden cisme

Detaylı

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu

RADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan

Detaylı

ELEMENTLERİN SEMBOLLERİ VE ATOM

ELEMENTLERİN SEMBOLLERİ VE ATOM ELEMENT VE SEMBOLLERİ SAF MADDE: Kendisinden başka madde bulundurmayan maddelere denir. ELEMENT: İçerisinde tek cins atom bulunduran maddelere denir. Yani elementlerin yapı yaşı atomlardır. BİLEŞİK: En

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ34 Fizikte Güncel Konular 205-206 Bahar Yarıyılı Bölüm-7 23.05.206 Ankara A. OZANSOY 23.05.206 A.Ozansoy, 206 Bölüm 7: Nükleer Reaksiyonlar ve Uygulamalar.Nötron İçeren Etkileşmeler 2.Nükleer Fisyon

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki

Detaylı

T. C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FİZİK EĞİTİMİ A. B. D. PROJE ÖDEVİ

T. C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FİZİK EĞİTİMİ A. B. D. PROJE ÖDEVİ T. C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FİZİK EĞİTİMİ A. B. D. PROJE ÖDEVİ ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME Dr. Yücel KAYABAŞI ÖLÇME ARACI Hazırlayan : Hasan Şahin KIZILCIK 98050029457 Konu : Çekirdek

Detaylı

Kütlenin Korunumu Kanunu: Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir.

Kütlenin Korunumu Kanunu: Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Atom Teorileri 1 Atom Kuramı Milattan önce beşinci yüzyılda, yunan filozofu Democritus, bütün maddeleri, bölünemez veya kesilemez anlamında atomos olarak adlandırılan, çok küçük, bölünmez taneciklerden

Detaylı

Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017

Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017 Maddenin Yapısına Giriş Ders-2 DOÇ. DR. ZEYNEP GÜVEN ÖZDEMİR EKİM 2017 Maddeden kuark a maddenin yapıtaşının serüveni Elementlerin Varlığının Keşfi Maddenin yapıtaşı arayışı M.Ö. 2000 lerde Eski Yunan

Detaylı

ATOM NEDİR? -Atom elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Her canlı-cansız madde atomdan oluşmuştur.

ATOM NEDİR? -Atom elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Her canlı-cansız madde atomdan oluşmuştur. DERS: KİMYA KONU : ATOM YAPISI ATOM NEDİR? -Atom elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Her canlı-cansız madde atomdan oluşmuştur. Atom Modelleri Dalton Bütün maddeler atomlardan yapılmıştır.

Detaylı

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ

BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.

Detaylı

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0

ATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK

Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ. Yrd.Doç.Dr. Emre YALAMAÇ İÇERİK İÇERİK Elementlere, Bileşiklere ve Karışımlara atomik boyutta bakış Dalton Atom Modeli Atom Fiziğinde Buluşlar - Elektronların Keşfi - Atom Çekirdeği Keşfi Günümüz Atom Modeli Kimyasal Elementler Periyodik

Detaylı

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında

Detaylı

ESM 309-Nükleer Mühendislik

ESM 309-Nükleer Mühendislik Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü ESM 309-Nükleer Mühendislik Prof. Dr. H. Mehmet ŞAHİN Bölüm 2: Bağ Enerjisi Çekirdek Kuvvetleri Kararlı ve Kararsız Çekirdekler

Detaylı

Hayat Kurtaran Radyasyon

Hayat Kurtaran Radyasyon Hayat Kurtaran Radyasyon GÜNLÜK HAYAT KONUSU: Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi KĐMYA ĐLE ĐLĐŞKĐSĐ: Radyoterapi bazı maddelerin radyoaktif özellikleri dolayısıyla ışımalar yapması esasına dayanan

Detaylı

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti

Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Radyasyonun Keşfi 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından X-ışınlarının keşfi yapılmıştır. Radyasyonun Keşfi 1896 yılında

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 1. Atomun Yapısı KONULAR 2.Element ve Sembolleri 3. Elektronların Dizilimi ve Kimyasal Özellikler 4. Kimyasal Bağ 5. Bileşikler ve Formülleri 6. Karışımlar 1.Atomun Yapısı

Detaylı

MADDENİN YAPISI ve ÖZELLİKLERİ

MADDENİN YAPISI ve ÖZELLİKLERİ MADDENİN YAPISI ve ÖZELLİKLERİ ÜNİTE : MADDENİN YAPISI ve Üniteye Giriş ÖZELLİKLERİ Her madde kendinden küçük atomlardan oluşmuştur. Ancak her madde aynı atomlardan oluşmamıştır. Maddeyi oluşturan atomlar

Detaylı

ESM 309-Nükleer Mühendislik

ESM 309-Nükleer Mühendislik Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü ESM 309-Nükleer Mühendislik Prof. Dr. H. Mehmet ŞAHİN Bölüm 3: Çekirdek Reaksiyonları Nötron Madde Etkileşimi Nötron Çekirdek

Detaylı

6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ

6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ 6.HAFTA BÖLÜM 3: ÇEKİRDEK KUVVETLERİ VE ÇEKİRDEK MODELLERİ 3.1 ÇEKİRDEK KUVVETLERİ 3.1.1. GENEL KARAKTERİSTİK Çekirdek hakkında çok fazla bir şey bilmezden önce yalnızca iki farklı etkileşim kuvveti bilinmekteydi.

Detaylı

Kimyafull Gülçin Hoca

Kimyafull Gülçin Hoca 1.ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ 1. BÖLÜM: Atomla İlgili Düşünceler 1. Dalton Atom Modeli 2. Atom Altı Tanecikler Elektronun Keşfi Protonun Keşfi Nötronun Keşfi 0 Kimyafull Gülçin Hoca DALTON ATOM MODELİ Democritus

Detaylı

J.J. Thomson (Ġngiliz fizikçi, 1856-1940), 1897 de elektronu keģfetti ve kütle/yük oranını belirledi. 1906 da Nobel Ödülü nü kazandı.

J.J. Thomson (Ġngiliz fizikçi, 1856-1940), 1897 de elektronu keģfetti ve kütle/yük oranını belirledi. 1906 da Nobel Ödülü nü kazandı. 1 5.111 Ders Özeti #2 Bugün için okuma: A.2-A.3 (s F10-F13), B.1-B.2 (s. F15-F18), ve Bölüm 1.1. Ders 3 için okuma: Bölüm 1.2 (3. Baskıda 1.1) Elektromanyetik IĢımanın Özellikleri, Bölüm 1.4 (3. Baskıda

Detaylı

bu küre içerisine gömülmüş haldedir.

bu küre içerisine gömülmüş haldedir. Maddenin yapı taşları atomlar Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi oluşturan ve maddenin kendi özelliğini taşıyan en küçük yapı birimin atom denir. Katı,

Detaylı

ATOM BİLGİSİ I ÖRNEK 1

ATOM BİLGİSİ I  ÖRNEK 1 ATOM BİLGİSİ I Elementlerin özelliklerini ta ıyan en küçük yapıta ı atomdur. Son çözümlemede, bütün maddelerin atomlar toplulu u oldu unu söyleyebiliriz. Elementler, aynı tür atomlardan, bile ik ve karı

Detaylı

SCHRÖDİNGER: Elektronun yeri (yörüngesi ve orbitali) birer dalga fonksiyonu olan n, l, m l olarak ifade edilen kuantum sayıları ile belirlenir.

SCHRÖDİNGER: Elektronun yeri (yörüngesi ve orbitali) birer dalga fonksiyonu olan n, l, m l olarak ifade edilen kuantum sayıları ile belirlenir. . ATOMUN KUANTUM MODELİ SCHRÖDİNGER: Elektronun yeri (yörüngesi ve orbitali) birer dalga fonksiyonu olan n, l, m l olarak ifade edilen kuantum sayıları ile belirlenir. Orbital: Elektronların çekirdek etrafında

Detaylı

7. Sınıf Fen ve Teknoloji

7. Sınıf Fen ve Teknoloji KONU: Atomun Yapısı Saçlarımızın elektriklenmesi, araba kapısına çarpan parmak uçlarımızın elektriksel yük boşalmasından dolayı karıncalanması, cam çubuğun kumaşa sürtüldükten sonra kâğıdı çekmesi, kazağımızı

Detaylı

Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir.

Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sahiptir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu oluşturan parçacıklar:

Detaylı

Bölüm 2: Atomlar ve Atom Kuramı

Bölüm 2: Atomlar ve Atom Kuramı BEY147_ Genel Kimya İlkeler ve Modern Uygulamaları Petrucci Herring Madura Bissonnette 10. Baskı Bölüm 2: Atomlar ve Atom Kuramı Doç. Dr. S. Arda ÖZTÜRKCAN İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ Sağlık Bilimleri

Detaylı

Tanecik adı. Kütle (kg) Sembol Elektrik yükü. 1, kg 9, kg 1, kg. Proton P + + Elektron e - - Nötron n 0 0

Tanecik adı. Kütle (kg) Sembol Elektrik yükü. 1, kg 9, kg 1, kg. Proton P + + Elektron e - - Nötron n 0 0 ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu

Detaylı

Tanecik adı. Sembol Elektrik yükü. Kütle (kg) Proton P + + 1, kg Elektron e - - 9, kg Nötron n 0 0 1,6748.

Tanecik adı. Sembol Elektrik yükü. Kütle (kg) Proton P + + 1, kg Elektron e - - 9, kg Nötron n 0 0 1,6748. ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif yükler ve pozitif yüklerdir. Atomu

Detaylı

ATOM MODELLERİ.

ATOM MODELLERİ. ATOM MODELLERİ THOMSON ATOM MODELİ ÜZÜMLÜ KEK MODELİ Kek pozitif yüklere, üzümler ise negatif yüklere benzetilmiştir. Thomson Atom Modeline göre; Atomun yapısında pozitif ve negatif yüklü tanecikler vardır.(+)

Detaylı

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM

MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif

Detaylı

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri

BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Atom Yapısı ve Atomlar Arası Bağlar Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji

Detaylı

KİMYA -ATOM MODELLERİ-

KİMYA -ATOM MODELLERİ- KİMYA -ATOM MODELLERİ- ATOM MODELLERİNİN TARİHÇESİ Bir çok bilim adamı tarih boyunca atomun yapısı ile ilgili pek çok fikir ortaya atmış ve atomun yapısını tanımlamaya çalışmış-tır. Zaman içerisinde teknoloji

Detaylı

RADYONÜKLİTLERİN KİMYASI VE ANALİZİ

RADYONÜKLİTLERİN KİMYASI VE ANALİZİ RADYONÜKLİTLERİN KİMYASI VE ANALİZİ 6. ALKALİ TOPRAK METALLERİN RADYOKİMYASI Doç. Dr. Gaye Çakal ALKALİ TOPRAK METALLERİN RADYOKİMYASI 1. ALKALİ TOPRAK METALLERİN EN ÖNEMLİ RADYONÜKLİTLERİ 2. ALKALİ TOPRAK

Detaylı

Nötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır.

Nötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır. ATOM ve YAPISI Elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Atom Numarası Bir elementin unda bulunan proton sayısıdır. Protonlar (+) yüklü olduklarından pozitif yük sayısı ya da çekirdek yükü

Detaylı

KIM 320 NÜKLEER KİMYA. Doç. Dr. Harun Reşit YAZAR

KIM 320 NÜKLEER KİMYA. Doç. Dr. Harun Reşit YAZAR KIM 320 NÜKLEER KİMYA Doç. Dr. Harun Reşit YAZAR DERSİN HEDEFİ: Çekirdek büyüklükleri ve şekilleri ile ilgili alt yapı oluşturmak, çekirdek modelleri hakkında bilgi vermek. İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1: TEMEL KAVRAMLAR

Detaylı

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 0537 RADYASYO FİZİĞİ Prof. Dr. iyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi ükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum Radyoaktivite,

Detaylı

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak

RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük

Detaylı

Maddenin Tanecikli Yapısı

Maddenin Tanecikli Yapısı Maddenin Tanecikli Yapısı Maddenin Tanımı Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan her şeye madde denir. Cisim nedir? Maddenin şekil almış halidir. Maddenin Halleri Maddeler doğada 3 halde bulunur: Katı maddeler

Detaylı

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1

BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1 BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom

Detaylı

DERS ÖĞRETİM PLANI. (Bölümden Bağımsız hazırlanmıştır

DERS ÖĞRETİM PLANI. (Bölümden Bağımsız hazırlanmıştır DERS ÖĞRETİM PLANI (Bölümden Bağımsız hazırlanmıştır TÜRKÇE 1 Dersin Adı: ÇEKİRDEK FİZİĞİ 2 Dersin Kodu: FZK3004 3 Dersin Türü: Zorunlu, 4 Dersin Seviyesi: Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 2011-2012 6 Dersin

Detaylı

ATOM ve İZOTOPlar RADYOAKTİVİTE ve RADYASYON. Prof. Dr. Arif Altıntaş

ATOM ve İZOTOPlar RADYOAKTİVİTE ve RADYASYON. Prof. Dr. Arif Altıntaş ATOM ve İZOTOPlar RADYOAKTİVİTE ve RADYASYON Prof. Dr. Arif Altıntaş Atom nedir? Atomlar tüm maddeler için yapıyı oluşturan çok küçük partiküllerdir. Atom; bir elementin kimyasal özelliklerini gösteren

Detaylı

görülmüştür. Bu sırada sabit nükleer yoğunluk (ρ) hipotezide doğrulanmış olup ραa olarak belirtilmiştir.

görülmüştür. Bu sırada sabit nükleer yoğunluk (ρ) hipotezide doğrulanmış olup ραa olarak belirtilmiştir. 4.HAFTA 2.1.3. NÜKLEER STABİLİTE Bulunan yarı ampirik formülle nükleer stabilite incelenebilir. Aşağıdaki şekil bilinen satbil çekirdekler için nötron sayısı N e karşılık proton sayısı Z nin çizimini içerir.

Detaylı

İNSTAGRAM:kimyaci_glcn_hoca

İNSTAGRAM:kimyaci_glcn_hoca MODERN ATOM TEORİSİ ATOMUN KUANTUM MODELİ Bohr atom modeli 1 H, 2 He +, 3Li 2+ vb. gibi tek elektronlu atom ve iyonların çizgi spektrumlarını başarıyla açıklamıştır.ancak çok elektronlu atomların çizgi

Detaylı

Dalton atom modelinde henüz keşfedilmedikleri için atomun temel tanecikleri olan proton nötron ve elektrondan bahsedilmez.

Dalton atom modelinde henüz keşfedilmedikleri için atomun temel tanecikleri olan proton nötron ve elektrondan bahsedilmez. MODERN ATOM TEORİSİ ÖNCESİ KEŞİFLER Dalton Atom Modeli - Elementler atom adı verilen çok küçük ve bölünemeyen taneciklerden oluşurlar. - Atomlar içi dolu küreler şeklindedir. - Bir elementin bütün atomları

Detaylı

CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ

CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ Prof. Dr. Bektaş TEPE Canlıların Savunma Amaçlı Kimyasal Üretimi 2 Bu ünite ile; Canlılık öğretisinde kullanılan kimyasal kavramlar Hiyerarşi düzeyi Hiyerarşiden sorumlu atom

Detaylı

ATOM ve İZOTOPLAR. Prof. Dr. Arif Altıntaş.

ATOM ve İZOTOPLAR. Prof. Dr. Arif Altıntaş. ATOM ve İZOTOPLAR RADYOAKTİVİTE TE ve RADYASYON Prof. Dr. Arif Altıntaş altintas@veterinary.ankara.edu.tr Atom nedir? Atomlar tüm maddeler için yapıyı oluşturan çok küçük partiküllerdir. Atom; bir elementin

Detaylı

=iki cisim+üç cisim+dört cisim+ +N cisim etkileşmelerinin tümü

=iki cisim+üç cisim+dört cisim+ +N cisim etkileşmelerinin tümü BÖLÜM 2: ÇEKİRDEĞİN GENEL ÖZELLİKLERİ Kuantum mekaniği yasalarının geçerli olduğu birçok sistem gibi, makroskobik bir cismi tanımlamak çekirdeği tanımlamaktan çok daha kolaydır. Ortalama ağırlıktaki 50

Detaylı

STOKİYOMETRİ. Kimyasal Tepkimelerde Kütle İlişkisi

STOKİYOMETRİ. Kimyasal Tepkimelerde Kütle İlişkisi STOKİYOMETRİ Kimyasal Tepkimelerde Kütle İlişkisi Sülfür oksijen içerisinde yanarak kükürt dioksit oluşturur. Modeller elementel sülfürü (S8), oksijeni ve kükürt dioksit moleküllerini göstermektedir. Her

Detaylı

ÇEKİRDEK TEMEL DÜZEY ÖZELLİKLERİ ve ÇEKİRDEK ŞEKİLLERİ ve YOĞUNLUKLARI Çekirdeklerin çok küçük boyutlarına rağmen onların şekilleri ve

ÇEKİRDEK TEMEL DÜZEY ÖZELLİKLERİ ve ÇEKİRDEK ŞEKİLLERİ ve YOĞUNLUKLARI Çekirdeklerin çok küçük boyutlarına rağmen onların şekilleri ve 2..2. ÇEKİRDEK TEMEL DÜZEY ÖZELLİKLERİ ve ÇEKİRDEK ŞEKİLLERİ ve YOĞUNLUKLARI Çekirdeklerin çok küçük boyutlarına rağmen onların şekilleri ve büyüklükleri hakkında birçok şey öğrenmiş bulunmaktayız. Atomik

Detaylı

ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ VE ATOMUN KISIMLARI ü Atomda; proton, elektron ve nötron denilen üç tanecik bulunur. Atomda bulunan bu taneciklere atomun

ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ VE ATOMUN KISIMLARI ü Atomda; proton, elektron ve nötron denilen üç tanecik bulunur. Atomda bulunan bu taneciklere atomun ATOMUN YAPISI Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddeyi (elementi) oluşturan ve maddenin (elementin) kendi özelliğini taşıyan en küçük yapı birimine atom

Detaylı

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü

Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum

Detaylı

ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK ÖZELLİKLER

ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK ÖZELLİKLER ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK ÖZELLİKLER IŞIĞIN YAPISI Işığın; Dalga ve Parçacık olmak üzere iki özelliği vardır. Dalga Özelliği: Girişim, kırınım, polarizasyon, yayılma hızı, vb. Parçacık Özelliği: Işığın

Detaylı

NÜKLEER REAKSİYONLAR II

NÜKLEER REAKSİYONLAR II NÜKLEER REAKSİYONLAR II Doç. Dr. Turan OLĞAR Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü Direkt Reaksiyonlar Direkt reaksiyonlarda gelen parçacık çekirdeğin yüzeyi ile etkileştiğinden

Detaylı

Genel Kimya. Bölüm 2. ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü

Genel Kimya. Bölüm 2. ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL. Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Genel Kimya Bölüm 2. ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK Kafkas Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Atomlar Eşya malzeme madde element atom Temel parçacıklar (lepton ve

Detaylı

MOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2

MOL KAVRAMI I.  ÖRNEK 2 MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere

Detaylı

ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL

ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK CETVEL DALTON ATOM TEORISI - Tüm maddeler atomlardan yapılmıştır. - Farklı maddelerin atomlarıda birbirlerinden farklıdır. - Bir bileşiği oluşturan atomların kütleleri arasında

Detaylı

Periyodik cetvele kaç yeni element daha bulunabilir?

Periyodik cetvele kaç yeni element daha bulunabilir? On5yirmi5.com Periyodik cetvele kaç yeni element daha bulunabilir? 1930 lardan bu yana fizikçiler onlarca yeni kimyasal element buldu. Daha ne kadar yeni element keşfedilebilir? Bunun bir sınırı var mıdır?

Detaylı

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar

Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)

Detaylı

2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOM ALTI TANECİKLER

2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOM ALTI TANECİKLER 2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOM ALTI TANECİKLER ATOM ALTI TANECİKLER: Atom numarası=proton sayısı=çekirdek yükü Kütle numarası (Nükleon sayısı)=proton sayısı+ nötron sayısı Kütle No iyon yükü Atom

Detaylı

INSA 283 MALZEME BİLİMİ. Giriş

INSA 283 MALZEME BİLİMİ. Giriş INSA 283 MALZEME BİLİMİ Giriş Malzeme Gereksinimi Bütün mühendislik bilim dallari malzeme ile yakindan iliskilidir. Mühendisler kullanacaklari malzemeyi çok iyi tanıyarak ve genis malzeme tayfi içinde

Detaylı

Tipik bir yayınlayıcısı olan 232 U (72 y) da, yayınlanan çeşitli

Tipik bir yayınlayıcısı olan 232 U (72 y) da, yayınlanan çeşitli ALFA () BOZUNUMU 1903 te Rutherford, radyumun bozunmasından oluşan parçacıklarının elektrik ve manyetik alandaki sapmalarından yararlanarak yükünün kütlesine oranını ölçtü. Rutherford un deneylerinde d

Detaylı

1) İzotop, izoton ve izobar niceliklerini tanımlayarak örnekler

1) İzotop, izoton ve izobar niceliklerini tanımlayarak örnekler 1) İzotop, izoton ve izobar niceliklerini tanımlayarak örnekler veriniz. ii İzotop: p Bir elementin, aynı proton sayılı ancak, farklı nötron sayılı çekirdekleri o elementin izotoplarıdır. Örnek: U ; U

Detaylı

NÜKLEER ENERJİ. Doç.Dr.M.Azmi AKTACİR. Harran Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü 2018-ŞANLIURFA. Bu sunu ders notu olarak hazırlanmıştır.

NÜKLEER ENERJİ. Doç.Dr.M.Azmi AKTACİR. Harran Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü 2018-ŞANLIURFA. Bu sunu ders notu olarak hazırlanmıştır. NÜKLEER ENERJİ Doç.Dr.M.Azmi AKTACİR Harran Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü 2018- Bu sunu ders notu olarak hazırlanmıştır. Dr. M. Azmi Aktacir 2018 1 Enerji Herhangi bir hareketi yapan ya da yapmaya

Detaylı

Maddenin Yapısı ve Özellikleri

Maddenin Yapısı ve Özellikleri Maddenin Yapısı ve Özellikleri Madde ve Özellikleri Kütlesi hacmi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddenin şekil almış haline cisim denir. Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir. Maddeler

Detaylı

radyasyonlar olmak üzere iki sınıfta toplayabiliriz. İyonlaştırıcı radyasyonlar; kozmik radyasyonlar yada kozmik ışınları (uzaydan gelen X ve gama

radyasyonlar olmak üzere iki sınıfta toplayabiliriz. İyonlaştırıcı radyasyonlar; kozmik radyasyonlar yada kozmik ışınları (uzaydan gelen X ve gama ATOM, RADYOAKTİVİTE, RADYOİZOTOPLAR ve RADYASYON TÜRLERİ Ahmet Cangüzel Taner Fizik Yüksek Mühendisi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ( acant@taek.gov.tr ) Radyasyon yaşamın gerçeği veya bir parçası kabul

Detaylı

İÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ...

İÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... viii -BÖLÜM / 1- GİRİŞ... 1 -BÖLÜM / 2- ÖZEL GÖRELİLİK... 13 2.1. REFERANS SİSTEMLERİ VE GÖRELİLİK... 14 2.2. ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ... 19 2.2.1. Zaman Ölçümü

Detaylı

Elektronların Dağılımı ve Kimyasal Özellikleri

Elektronların Dağılımı ve Kimyasal Özellikleri Elektronların Dağılımı ve Kimyasal Özellikleri Helyum (2), neon (10), argon (18)in elektron dağılımları incelendiğinde Eğer bu üç elementin birer elektronu daha olsaydı, her birinde yeni bir katman oluşacaktı.

Detaylı

ESM 309-Nükleer Mühendislik

ESM 309-Nükleer Mühendislik Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü ESM 309-Nükleer Mühendislik Prof. Dr. H. Mehmet ŞAHİN Ders İçeriği Bölüm 1: Atomik Yapı ve Atomik Yoğunluk Nükleer Mühendislik

Detaylı

Serüveni 2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOMUN BÖLÜNEBİLİRLİĞİ ATOM ALTI TANECİKLER

Serüveni 2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOMUN BÖLÜNEBİLİRLİĞİ ATOM ALTI TANECİKLER Serüveni 2.ÜNİTE:ATOM VE PERİYODİK SİSTEM ATOMUN BÖLÜNEBİLİRLİĞİ ATOM ALTI TANECİKLER ATOMUN BÖLÜNEBİLİRLİĞİ: ATOM ALTI TANECİKLER SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME ELEKTROLİZ DENEYİ FARADAY SÜRTÜNME İLE ELEKTRİKLENME:

Detaylı

Atom ESKİ ATOM KURAMLARI

Atom ESKİ ATOM KURAMLARI Atom Atom, Maddenin kimyasal bir element olarak görülebilen en küçük birimi. Farklı elementlerin Atomları da ayrıca, birleşerek kimyasal bileşiklerin en küçük birimleri olan molekül sistemlerini oluştururlar.

Detaylı

Maddeyi Oluşturan Tanecikler

Maddeyi Oluşturan Tanecikler Maddeyi Oluşturan Tanecikler a) Saf Madde : Kendine özgü fiziksel ve kimyasal özellikleri olan, ayırt edici özellikleri bulunan ve bu ayırt edici özellikleri sabit olan maddelere saf madde denir. Elementler

Detaylı