EĞLENCE SEKTÖRÜNDE E-TİCARET UYGULAMALARI

Transkript

1 EĞLENCE SEKTÖRÜNDE E-TİCARET UYGULAMALARI 1. Giriş Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler sonucu hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen internet ve web, işletmelerin yeni arayışlara yönelmesine, yeni yapılanmaya gitmesine ve internet aracılığıyla pazarlama fırsatlarını kullanarak e-ticarete yönelmelerine neden olmuştur. (Şahin, 2005) İnternetin insan hayatına girdiği günden bu yana, insanlar bilgiye daha çabuk ulaşır hale gelmiştir. Zamanla, insanların internet üzerinden eriştikleri sadece bilgiyle sınırlı kalmamıştır. e- uygulamalarla birlikte insanoğlu gündelik yaşamında yaptığı işleri daha kısa sürede gerçekleştirerek zamandan çok büyük şekilde tasarruf etmektedir. (Uygur, 2010) E-ticaret de bu uygulamalardan birisidir. Bu uygulamalarla çeşitli fatura işlemleriyle banka işlemleri, çeşitli mal siparişleri ve rezervasyon uygulamalarından yararlanmak mümkündür. Elektronik ticaret hemen bütün sektörlerde olduğu gibi turizm sektöründe de oldukça yaygınlaşmakta ve oldukça etkili olmaktadır. Geleneksel satış ve pazarlama yöntemlerini değiştirerek satıcılara ve müşterilere farklı kullanım kolaylıkları sağlamaktadır. (Pırnar, 2005) 2. Genel Olarak E-Ticaret Geniş anlamda e-ticaret işlemi, işletmeler, haneler, kişiler, kamu veya özel sektör kurum ve kuruluşları arasında bilgisayar ağları üzerinden bir malın alışı veya satışının gerçekleşmesi olarak tanımlanmıştır. (Tüfekçi, 2003) Büyük bir kullanıcı kitlesine sahip olmasından dolayı internet haberleşme, çeşitli bilgi kaynaklarına ulaşma, tartışma ve çeşitli konularda forum oluşturma adına kullanılmıştır. Elektronik Topluluk olarak adlandırılan bu kitle önceleri interneti araştırma kaynağı olarak

2 kullanırken, daha sonra eğlence, dinlenme, bilgilenme ve alışveriş olarak kullanmaya başlamıştır. İnternetin sunduğu bu imkanlar sebebiyle bu kitle günden günde artmaktadır. (Koçak, 2004) İnternetin zaman içerisinde ticarette de kullanılması e-ticaret kavramının doğmasına neden olmuştur. Elektronik ticaretten bahsedildiğinde akıllara internet üzerinden yapılan alışveriş gelmektedir. E-Ticaret uygulamaları insanların internet üzerinden çeşitli ürünlere sahip olmasını sağlamaktadır. Ayrıca bilet ayırma, rezervasyon gibi işlemler de yapılmasıyla e-ticaret in hizmet sağlama özelliğinden de bahsedilebilir. (Pırnar, 2005) 3. Eğlence Sektörü ve E-Ticaret 3.1. Eğlence Latince kökenli olan "Entertain"in kök anlamı "tutmak ve yakalamaktır". Kelimenin ilk anlamı, zevk sağlamak üzere dikkatin tutulması olarak tanımlanmıştır. (web.sakarya.edu.tr) Kelime anlamı sefahat, neşeli ve hoşça vakit geçirten eylem veya durumlardır. Bundan dolayı, eğlence, insanın neşelenmesine ve hoş vakit geçirmesine yarayan ve oyun, yarış, musiki, raks gibi şeylerin genel adıdır. ( Eğlence insanların ihtiyaçlarından birisidir ve boş zamanın önemli bir parçasıdır. Eğlence ile boş zaman arasında yakın ilişki olmasına karşın birbirinden farklılık göstermektedir. Eğlence daha çok boş zamanın spesifik bir yönüdür. Eğlence çoğu zaman boş zamanda elde edilir ve onun için ödemede bulunulur Eğlence Türleri Bireylerin günlük yaşamın stresinden uzaklaşmalarında, haz duygusunu yaşamalarında çeşitli eğlence türlerinden yararlandığı söylenebilir. 2

3 İnsanlar farklı şekilde eğlenebilirler ve bir kişinin eğlendiği bir eylemden bir başkası eğlenmeyebilir. Bu yüzden eğlence göreceli bir kavramdır. Kimi saatlerce dans ederek eğlenirken kimi evde film izleyerek eğlenme yolunu seçebilir. Kişiden kişiye farklılık gösteren bir kavram olduğundan dolayı, eğlence türlerinin sınırlarını kesin bir şekilde belirlemek mümkün değildir. Günümüzde eğlence denildiğinde akla gelen belli başlı türler; oyunlar, yarışmalar, müzik ve dans, sinema ve tiyatro izleme, kitap okuma, bireysel veya takım sporlarını izlemek ya da fiilen içinde bulunmaktır. Bunların yanı sıra turizm faaliyetleri, gezme, görme, öğrenme de bir tür eğlence sayılabilir. Ayrıca kişisel hobileri gerçekleştirmek de bir bakıma eğlencedir Eğlence Sektöründe E-Ticaret Uygulamaları İnternetin hızla gelişimiyle, oluşan sanal platformun insanlara sunduğu hizmetler gün geçtikçe artmaktadır. E-Ticaret uygulamaları da bunlardan bir tanesidir. E-ticaret uygulamaları birçok alanda görüldüğü gibi, sektör haline dönüşen eğlence ihtiyaçlarını karşılamak içinde kullanılmaktadır. (Tutar, 2007) Bireylerin eğlence ihtiyaçlarını karşılamak adına internet üzerinden verdiği oyun siparişleri, sinema veya tiyatro biletleri ve çeşitli spor müsabakalarının biletlerini temin etmeleri eğlence sektöründe uygulanan e-ticaret uygulamaları sayılabilir. Bunlardan başka, insanların eğlenme gereksinimlerini karşılamak adına gerçekleştirdiği eylemlerden en yaygını da eğlence mekanlarına, gece kulüplerine, barlara ve diskolara gitmektir. Bu tarz muhtelif mekanlardan yer ayırtma işlemlerini internet kullanarak gerçekleştirmek de e-ticaret uygulaması olarak kabul edilmektedir. Özellikle turizm alanı düşünüldüğünde, turistler için bu uygulamaların oldukça önemli olduğundan söz edilebilir. Turistler ziyaret ettikleri destinasyonlarda hangi gece kulüplerinin, barların ve diskoların olduğunu internet üzerinden kolayca öğrenebilir ve dilerlerse rezervasyon işlemlerini gerçekleştirebilirler. Bu durum zaman bakımından çok tasarruf sağlamaktadır. Ayrıca birey internet üzerinden mekan hakkında bilgiye sahip olacak ve daha önceki kullanıcı yorumlarına göre karar verebilecektir. Bunlardan dolayı eğlence sektöründeki 3

4 e-ticaret uygulamaları hem işletmeler hem de bireyler açısından önemli yararlar sağladığı düşünülmektedir. 4. Eğlence Mekanlarına E-Ticaret İle Rezervasyon İşlemleri İnternetin gelişimi ve sunduğu hizmetlerle birlikte insanlar bar, disko, gece kulüpleri gibi eğlence mekanlarına rezervasyon işlemlerini internet üzerinden de yapabilmektedir. Bu işlemler, varsa mekanın internet sitesi üzerinden yapılabilir. Eğer eğlence mekanının internet sitesi rezervasyon hizmeti sağlamıyorsa içinde bir çok eğlence mekanına ait rezervasyon imkanı bulunduğu rezervasyon portallarında bu işlemler gerçekleştirilebilir. Türkiye de turistik destinasyonların büyük bir bölümünü deniz, kum, güneş üçlüsünün yer aldığı bölgeler oluşturmaktadır. Bu sebepten dolayı, eğlence sektöründe e-ticaret uygulamalarının örnekleri için akla gelen büyük eğlence mekanlarından Bodrum da yer alan Halikarnas Nightclub ve Kemer de yer alan Club Aura Moonlight gece kulüpleri seçilmiş ancak rezervasyon hizmetleri sunmadıkları için Reina tercih edilmiştir Mekanın İnternet Sitesinden Rezervasyon Eğlence sektöründe e-ticaret uygulamalarından yararlanmanın bir çeşidi de eğlence mekanlarına internet kullanılarak rezervasyon yapmaktır. İnternet sitesine sahip bir eğlence mekanı online rezervasyon hizmetini kendi sitesinden kullanıcılara sunabilmektedir. İstanbul un ve hatta Türkiye nin ilk akla gelen mekanlarından biri olan Reina nın internet sitesinden rezervasyon yapma aşamaları aşağıda gösterilecek şekildedir. 4

5 Resim 1: Mekanın Ana Sayfası Kaynak: Resim 1 de Reina nın internet sitesinin anasayfası görülmektedir. Bu siteden sarı dikdörtgen içine alınan Restoranlar seçeneği tıklamak yapılacak rezervasyon için ilk adımı oluşturmaktadır. 5

6 Resim 2 : Hizmet bölümleri ekranı Kaynak: Restoran sekmesi seçildikten sonra çıkan ekranda sarı çerçeve içine alınmış Reina nın yedi adet hizmet verdiği bölümlerden birini seçerek rezervasyon işlemleri için gereken ikinci adım da geçilmektedir. 6

7 Resim 3: Seçilen restoranın bilgileri ekranı Kaynak: Resim 3 de görüldüğü gibi, seçilen restoran hakkında bilgiler veren bir ekran çıkmaktadır. Yine bu ekranda, seçilen restoran için rezervasyon yapma şansı gösteren sarı çerçeve içine alınmış online rezervasyon kısmını tıklayarak rezervasyon yapma işlemlerine geçilmiş olunur. 7

8 Resim 4: Bilgi formu ekranı Kaynak: Online Rezervasyon butonu seçildikten sonra, karşımızda işletmeye rezervasyon yapmamız için doldurmamız gereken alanlar sarı çerçeve ile gösterilmektedir. Bu alana isim, e-posta adresi ve telefon bilgileri doldurulur. Ardından rezervasyon yapmak istediğimiz tarih, saat ve kaç kişilik rezervasyon istenildiği belirtildikten sonra, varsa ilave istekler aşağıda olan kutuya yazılır. Doldurulması gereken tüm bu boşluklar doldurulduktan sonra mavi çerçeve içine alınan gönder butonu ile rezervasyon isteği gönderilir. 8

9 Resim 5: Rezervasyonun yapıldığını gösteren ekran Kaynak: En son tıklanan butondan sonra rezervasyonun yapıldığını gösteren ekran görünmektedir. Sarı çerçeve içine alınan kısımda Bilgileriniz Tarafımıza Ulaşmıştır cümlesi görülmektedir. Böylelikle rezervasyon işlemi tamamlanmış olmaktadır Rezervasyon Portalı Yardımıyla Rezervasyon İşlemleri Eğlence işletmelerinin kendi sitelerinden rezervasyon yapılacağı gibi, aracı site kullanarak da bu işlem gerçekleştirilebilir. Bu aracı sitelerin amacı rezervasyon hizmeti bulunan eğlence işletmeleriyle, rezervasyon yaptırmak isteyen kullanıcıları aynı ortamda bulundurmaktır. 9

10 Örnek olarak sitesi kullanılarak bu işlemlerin nasıl oluştuğu resimler desteğiyle gösterilecektir. Kullanıcılar onlinerezervasyon.com sitesi ile hiçbir ekstra ücret vermeden rezervasyon işlemlerini gerçekleştirebilirler. Yapılan rezervasyon kısa süre içinde ilgili işletmeye iletilmektedir. Bu tarz aracı sitelerin kullanılmasının çeşitli faydaları da vardır. Bu siteler sayesinde kullanıcıların işletmeler için verdikleri puanlar ve o işletmeden hizmet almış kullanıcıların işletme hakkında olumlu ya da olumsuz yorumları kişinin karar vermesinde etkili bir rol oynamaktadır. Resim 6: Rezervasyon portalı ana sayfası Kaynak: 10

11 Onlinerezervasyon.com sitesi verdiği hizmetlerden kullanıcıların yararlanması için üyelik istemektedir. Sarı çerçeve ile gösterilmiş kısımdan üye girişi yapılır. Eğer kullanıcının üyeliği bulunmuyorsa üye ol butonu seçilerek üye olma işlemi gerçekleştirilmelidir. Resim 7: Üyelik işlemleri ekranı Kaynak: Üyelik işlemi yapılırken, sarı çerçeve ile gösterilmiş alanların doldurulması istenmektedir. Bu bölümde doldurulması zorunlu alanlar; isim, soyisim, adresleridir. Bunlardan başka telefon numarası, takma isim, doğum tarihi ve il ve ilçe bilgileri sorulmaktadır. Gereken kısımlar doldurulduktan sonra üye ol butonu tıklanır. Ardından üyelik olmak için verdiğimiz mail adresine siteye üye girişi yapabilmemiz için gönderilen şifre girildikten sonra siteden yararlanılmaya başlanabilir. 11

12 Resim 8: Hizmet bölümleri ekranı Kaynak: Üyelik işlemlerini tamamladıktan sonra siteye üye olarak giriş yaparak artık sitenin sunduğu rezervasyon hizmetlerinden yararlanılabilir. Bunun için öncelikle sarı çerçeve içinde yer alan restoran, cafe, bar ve gece kulübü seçeneklerinden biri seçilir veya kırmızı çerçeve ile gösterilen alana işletmenin ismi yazılarak site içinde aratılabilir. 12

13 Resim 9: Gece kulübü mekanları listesi Kaynak: Gece Kulübü butonu seçildikten sonra çıkan ekranda gece kulübü mekanlarının listesi yer almaktadır. Örnekte sarı daire içinde yer alan Reina seçilmiştir ve işleme devam edilmiştir. 13

14 Resim 10: İşletme bilgileri ekranı Kaynak: Seçilen işletmenin butonuna tıklandıktan sonra çıkan ekranda işletmeye ait bilgiler ve editörün işletme hakkındaki görüşlerini okumak mümkündür. Ayrıca daha önce bu işletmeyi tercih edenlerin işletme hakkında çeşitli kategorilerde verdikleri puanlar ve yorumlar bu sayfada yer almaktadır. İşletmeye rezervasyon yapma kararı verildikten sonra, sayfanın üstünde sarı daire içine alınmış Rezervasyon Yap butonu tıklanarak rezervasyon işlemlerine başlanır. 14

15 Resim 11: Online rezervasyon ekranı Kaynak: Açılan sayfada işletmeye rezervasyon yapılması için seçilmesi ve doldurulması gereken alanlar yer almaktadır. Bu sayfada rezervasyon tarihi, telefon numarası, kaç kişilik rezervasyon istendiği ve işletmeye rezervasyon hakkında özel istek içeren bir not varsa belirtilerek sarı çerçeve içinde yer alan Rezervasyonu Yap butonu seçilerek rezervasyon işlemi tamamlanmış olur. 15

16 Resim 12: Rezervasyon onay ekranı Kaynak: Rezervasyonu Yap butonu tıklandıktan sonra geribildirim ekranı gözükmektedir. Bu sayfada rezervasyonun alındığı ve ilgili mekana iletildiği kullanıcıya haber verilmektedir. Gerçekleşen bu 7 kısa aşamadan sonra eğlence mekanına yapılmak istenen rezervasyon işlemi tamamlanmaktadır. 5. Sonuç ve Öneriler Teknolojik gelişmelerden nasibini alan internet insan hayatının vazgeçilmez unsurlarından biri haline dönüşmüştür. İnternet kullanıcıları internetin birçok işlevinden yararlanmaktadır. İnternet kullanımının ilk zamanlarında bilgi edinme, iletişim ve çeşitli konularda tartışmalar ve fikir alışverişleri amaçları yer alırdı. Zamanla bu kullanıcı kitlesinin artışı internette sunulan imkanların daha fazla hale gelmesini tetiklemiştir. Bu gelişmelerle 16

17 bireyler, internetten daha fazla bilgiye daha kısa sürede ulaştıkları gibi, eğlence ve alışveriş ihtiyaçlarını da internet üzerinden sağlayabilmiş duruma gelmiştir. Artan bu imkanlar sonucunda ortaya e-ticaret denen bir kavram çıkmıştır. E-ticaret hizmetlerinden kamu kurum ve kuruluşları, çeşitli ticari ve/veya ticari olmayan işletmelerle birlikte insanlar bireysel olarak da yararlanmaktadır. Bu sayede uzaklar yakın hale dönüşerek mesafenin yarattığı engeller ortadan kalkmıştır. İnternet üzerinden insanların ihtiyaçlarına ulaşmasına aracılık eden elektronik alışveriş organizasyonunu e-ticaret olarak adlandırmak mümkündür. Elektronik ticaret sayesinde internet kullanıcıları çeşitli ürünlerin siparişini verebilir, banka işlemlerini yapabilir. Ayrıca turizm faaliyetlerine katılanlar otel rezervasyonunda bulunabilir, seyahat sektörünün uygulamalarından yararlanarak biletlerini ayırtabilir. Bunlarla birlikte turistlerin turizm faaliyetlerine katılma amaçlarından biri de eğlencedir. Turistik destinasyonlarda eğlence dendiğinde akıllara en çok gece kulüpleri, barlar ve diskolar gelmektedir. Elektronik ticaret bu alanlardan yararlanmaya da elverişlidir. İnsanlar internet sayesinde eğlence sektöründe yer alan herhangi bir işletmenin bilgilerine, o işletmeyle ilgili düşüncelere ve yorumlara kolayca ulaşabilir. Bilgi edinme yollarına ek olarak hızla büyüyen e-ticaret uygulamalarıyla beraber kullanıcılar bu işletmelerde kendilerine yer ayırabilirler. Online rezervasyon denen bu işlemler internet sayesinde çok daha kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Online rezervasyonu gerçekleştirmenin birden fazla yolu vardır. Rezervasyon yaptırılmak istenen eğlence işletmesinin kendi sitesinde bu hizmet veriliyorsa oradan yapılacağı gibi rezervasyon portalları sayesinde de bu işlemler tamamlanabilir. Online rezervasyonun avantajlarından söz etmek gerekirse; zamandan tasarruf sağlaması akla gelen ilk artı değerdir. Ayrıca aracı siteler sayesinde rezervasyon yapılabilecek birçok alternatifi görmek, değerlendirmek bu avantajlardan bir diğeridir. Dahası telefonla veya birebir yapılacak rezervasyon gibi tüm ayrıntıları, varsa rezervasyonla ilgili ilave istekleri sanal ortamdan da işletmeye bildireceğimizden dolayı keskin bir dezavantajının olduğundan bahsedilemez. 17

18 Bunlara rağmen rezervasyon yapılmak istenilen her eğlence işletmesinin internet sitesi olmayabilir. İnternet sitesine sahip olan mekanları ise bu sitelerde kullanıcılara online rezervasyon hizmeti vermiyor olabilir. Bunların yanı sıra, aracı sitelere üye olmayan eğlence işletmelerine de online rezervasyon yapılamamaktadır. Özellikle Türkiye nin turistik bölgelerini yaz sezonunda hareketli olan kıyı kesimleri oluşturmaktadır. Bu bölgelerde çok sayıda gece kulübü, bar ve diskolar yer almaktadır. Ancak e-ticaret uygulamaları düşünüldüğünde bu mekanların yetersiz olduğu görülmektedir. Turistik destinasyonlarda bulunan eğlence mekanlarının büyük bir çoğunluğu internet sitesine sahip değildir. Aynı zamanda rezervasyon portallarına da üye değildir. Bu yüzden eğlence sektöründe e-ticaret uygulamalarından gerektiği kadar yararlanılamamaktadır. Bulunduğu bölgede çok önemli sayılabilecek eğlence mekanlarından olan Halikarnas Nightclub internet üzerinden yeterli hizmet sağlayamamaktadır. İnternet sitesine erişim denemelerinde dahi birçok defa sorunla karşılaşılmıştır. Yine bir başka turistik bölgede yer alan Club Aura Moonlight gece kulübü turistler için internet sitesinde İngilizce kullanım hizmeti vermesine rağmen geniş kapsamlı bir siteye sahip değildir ve önde gelen bu gece kulübü de internet sitesinden rezervasyon hizmeti sağlamamaktadır. Bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda Türkiye de eğlence sektöründe e-ticaret uygulamaları henüz kapsamlı bir şekilde ve yaygın olarak kullanılmamaktadır. Teknolojik gelişmelerin hız kazandığı ve bunun internete ve e-ticaret uygulamalarına da yansıdığı dönemde eğlence sektöründe yer alan mekanların da bu gelişmelere ayak uydurmaları gerekmektedir. Eğlence sektöründe e-ticaretin daha yaygın bir şekilde kullanılabilmesi için, işletmelerin daha fazla bilgili hale gelmesi gerekmektedir. Bu kolaylıkları müşterilerine sağlamalıdırlar. İnternet ortamında da kendilerinden söz ettirebilmelidirler. 18

19 6. Kaynakça Koçak, Orhan (2004), Elektronik Ticaret ve Çalışma Hayatına Etkisi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Pırnar, İge (2005), Turizm Endüstrisinde E-Ticaret, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2005 Şahin, Mehmet (2005), Bilişim Teknolojilerindeki Gelişmelerin Turizm Sektörüne Etkisi ve Kullanım Alanları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi TİOY Tutar, Filiz (2007), Turizm Sektöründe E-Ticaret Uygulamaları: Nevşehir Örneği, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi Tüfekçi, Tolga (2003), E-Ticaret İçin Yeniden Bir Değerlendirme, TÜBİTAK Bilgi Teknolojileri ve Araştırma Enstitüsü Uygur, Eren (2010), E-Ticaret ve Türkiye deki Durumu, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü web.sakarya.edu.tr/~skuyucu/sunum/sezer1.ppt Erişim tarihi 22 Ekim Erişim tarihi 22 Ekim Erişim tarihi 22 Ekim Erişim tarihi 22 Ekim